23 Ιουλίου 2013 Ο εθισμός στο Διαδίκτυο ως πρόκληση για την πνευματική ζωή Ορθοδοξία / Ηθική & Ποιμαντική του Διαδικτύου Αθανάσιος Κολιοφούτης, Δρ. Θεολογίας Εκπαιδευτικός Προσθέτουμε σήμερα άλλον ένα κρίκο στη σειρά των εξαιρετικά επίρων άρθρων του κ. Κολιοφούτη, σχετικά με τους κινδύνους που κρύβει η εξάρτηση των νέων ανθρώπων από τη χρήση του Διαδικτύου. Στο παρόν άρθρο, καταδεικνύεται η στενή σχέση της εξάρτησης αυτής με αυτοκτονικά περιστατικά, καθώς τους λόγους για τους οποίους η υπερβολική χρήση συνιστά μιαν αντίρροπη κίνηση από την πνευματικότητα της Εκκλησίας του Γένους. Η συνεχής ακατάπαυστη χρήση του διαδικτύου από τον έφηβο επιφέρει μεταβολές στη ψυχολογική του κατάσταση, αφού καλλιεργεί σ αυτόν κλίμα κατάθλιψης [1], το οποίο μεταφέρει στην ζωή του το οποίο μπορεί να τον οδηγήσει μέχρι στην αυτοκτονία. Όπως προκύπτει από τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις στις οποίες προέβη ο κ. Μανώλης Σφακιανάκης, προϊστάμενος του τμήματος δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος, στα πλαίσια του δεύτερου συνεδρίου ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο που διοργανώθηκε στην Αθήνα, τα στοιχεία είναι σοκαριστικά: «Έχουμε σώσει 700 παιδιά από την αυτοκτονία στο παρά ένα!».
Στη συνέχεια μοιράστηκε με το κοινό ένα περιστατικό: «Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη στιγμή που ήρθε με βρήκε στο γραφείο ο πατέρας μίας κοπέλας 18 ετών, την οποία σώσαμε τελευταία στιγμή. Και μου μετέφερε συγκινημένος ότι η κόρη του κάποια στιγμή του είπε: «Πατέρα, αν δεν υπήρχε ο κ. Σφακιανάκης, εγώ δεν θα ήμουν τώρα εδώ να σου μιλάω»[2]. Πηγή: www.alltreatment.com Η ατέρμονη ενασχόληση του νέου με το διαδίκτυο τον καθιστά νευρικό, ευέξαπτο, ευερέθιστο επιθετικό, που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με νηφαλιότητα τις αντιξοότητες της ζωής του[3]. Το αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης, το άγχος η κοινωνική φοβία υποκαθιστούν τις έμφυτες δημιουργικές δυνάμεις του παιδιού αναστέλλουν με αποφασιστικό τρόπο τη διαδικασία της κοινωνικοποίησής του. Ο έφηβος καθίσταται φοβικός ανίκανος να αντιμετωπίσει με πρόσφορο τρόπο τις δυσχέρειες της ζωής. Αν λοιπόν ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο δημιουργεί ενισχύει αυτοκτονικές τάσεις, τότε αναδεικνύεται αναμφισβήτητα απ αυτήν την πλευρά, σε μείζον ποιμαντικό πρόβλημα, που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Η αυτοκτονία ως πράξη απελπισίας απογνώσεως φανερώνει συν τοις άλλοις απιστία προς το Θεό συνιστά κορυφαία αντιχριστιανική πράξη[4]. Η πρόθεση αυτοκτονίας κάποιου χριστιανού αποτελεί την πιο σοβαρή ένδειξη διασάλευσης της χριστιανικής αυτοσυνειδησίας πνευματικότητάς του. Αποδεικνύει με κατηγορηματικό τρόπο πως ο άνθρωπος αυτός έπαψε να βιώνει την ελπίδα του Χριστού, που είναι η πιο
δυνατή ελπίδα. Πράγματι, μέσα στην Εκκλησία ο χριστιανός καλείται να ζήσει το μήνυμα της αναστάσεως του Χριστού. Εντάσσεται στο σώμα του Χριστού με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ζει μέσα στην προοπτική της αναστάσεως της νής κτίσεως [5]. Ζει ως μέτοχος της ζωής του Θεού, με την πίστη, την ελπίδα την αγάπη [6]. Το πνεύμα του δεν είναι πνεύμα δειλίας φόβου, αλλά πνεύμα δυνάμεως ελπίδας [7]. Ζει την παρουσία του Θεού μέσα στον κόσμο, αισθάνεται την αγάπη του, δέχεται ως παρόντα τα μέλλοντα εμπιστεύεται στην πρόνοια του. Αναμφισβήτητα οι χριστιανοί είναι άνθρωποι της ελπίδας. Η ελπίδα τους είναι σταθερή ασφαλής. Δεν αναφέρεται στο πιθανό η το ενδεχόμενο, αλλά στο βέβαιο αιώνιο, δηλαδή στο Θεό [8]. Η ελπίδα αυτή νικά την εφημερότητα του παρόντος βίου συνδέει αυτή με την αιωνιότητα της παρουσίας του Θεού. Σ αυτά τα πλαίσια ο χριστιανός καλείται να οπλιστεί με δύναμη, ελπίδα αισιοδοξία για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του βίου του. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το καθημερινό άγχος η κοινωνική φοβία αντικαθίστανται από την ασφάλεια της ειρήνης του Χριστού. Η έννοια της ειρήνης στην Εκκλησία υπερβαίνει τη κοσμική ψυχολογική κατάσταση της ηρεμίας προσλαμβάνει νέο περιεχόμενο: Συνδέεται πλέον με τη κατάσταση κοινωνίας με το Θεό μετά την απαλλαγή του ανθρώπου από την αμαρτία. Δεν πρόκειται πλέον για μια συμβατική ειρήνευση, αλλά για οντολογική απαλλαγή από τη φθορά το θάνατο [9]. Ο χριστιανός βιώνει την ειρήνη με τον εαυτό του ολόκληρο τον κόσμο απαλλάσσεται από κάθε ταραχή ανησυχία. Διατηρεί την εσωτερική του ειρήνη ακόμα στις μεγαλύτερες ακαταστασίες ταραχές της ζωής υιοθετεί πνεύμα πραότητας ανεξικακίας που πηγάζει από την εμπειρική βίωση της αγάπης του Θεού. Αυτό το φρόνημα μεταφέρει στον υπόλοιπο κόσμο, τον οποίο καλείται να μεταμορφώσει να ανανίσει. Ο χριστιανός βλέπει τον πλησίον του αλλά ολόκληρο τον κόσμο μέσα στο φως της αναστάσεως του Χριστού. Μέσα στα πλαίσια της καθολικής μεταμόρφωσης του κόσμου αποκτά ουσιαστικό νόημα η ανακαίνιση των διαπροσωπικών κοινωνικών του σχέσεων. Δέχεται την αγάπη του Θεού, που είναι η πηγή της χαράς του, η οποία δεν αποτελεί καρπό ευδαιμονιστικής αναζητήσεως, αλλά έχει πνευματικό περιεχόμενο [10]. Αν λοιπόν ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο ασκεί αρνητικές επιδράσεις στον ψυχικό τους νευρικότητας, κόσμο, καλλιεργώντας σύγκρουσης, πνεύμα απαισιοδοξίας, αυτοκαταστροφής η επιθετικότητας, φοβικότητας, τότε αναμφισβήτητα λειτουργεί ως αντίρροπη δύναμη στο έργο του ποιμένα, ο οποίος
αποσκοπεί να εμφυσήσει τη γνήσια χριστιανική ελπίδα βεβαιότητα στα πνευματικά του τέκνα. Τέλος, ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο σμικρύνει, όπως αποδεικνύεται, τους πνευματικούς ορίζοντές επικεντρώνονται στη τους, χρήση αφού οι παιχνιδιών διαδικτυακές ανούσιων περιπλανήσεις τους εφαρμογών, χωρίς μορφωτικό περιεχόμενο. Η συνεχής αδιάκοπη ενασχόληση του εφήβου με όλες τις παραπάνω ανούσιες παιδαγωγικά εφαρμογές του διαδικτύου οξύνει ακόμα περισσότερο τη γλωσσική ένδεια του σύγχρονου νεοέλληνα. Ενισχύει τη λεξιπενία του κατά τρόπο ώστε να μην μπορεί να αντιληφθεί γλωσσικούς όρους εκφράσεις που γέννησε η ίδια η γλώσσα του οι οποίοι μετατρέπονται σε νεκρές λέξεις, που απλώς παραπέμπουν σε κάποιο ένδοξο παρελθόν. Το πρόβλημα αυτό δεν έχει απλώς μόνο μορφωτικές συνέπειες στους νέους, οι οποίοι αδυνατούν να αναπτύξουν μία συγκροτημένη ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Οι έφηβοι εμφανίζουν περιεχομένου της συνάμα δογματικής γλωσσική διδασκαλίας ανεπάρκεια της κατανόησης Εκκλησίας. Όροι του όπως «τριαδικός», «αγέννητος», «γεννητός», «αμέθεκτος», «μεθεκτός», «άκτιστος», «κτιστός», «εκπόρευση», «ενσάρκωση», «σωτηρία», «χάρη», «πίστη», «μυστήρια της Εκκλησίας» ή «αιώνια ζωή» άλλοι, δια των οποίων διατυπώθηκε με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια από τους Πατέρες της Εκκλησίας το περιεχόμενο της πίστεως, δεν θεωρούνται σήμερα δεδομένοι αν δεν τύχουν επαρκούς αποσαφήνισης απ όποιον τους χρησιμοποιεί. Στο βαθμό λοιπόν, κατά τον οποίο ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο συμβάλλει στον περιορισμό των πνευματικών οριζόντων τους παρεμποδίζει, όπως αποδείχθηκε, τη κατανόηση όρων που διατυπώνουν το περιεχόμενο της πίστεως, συνιστά γι αυτό το λόγο ποιμαντικό πρόβλημα που πρέπει να θεραπευτεί. [1] Subrahmanyam, K., Greenfield, P., Kraut, R., & Gross, E., «The Impact of Computer Use on Children s and Adolescents Development», Journal of Applied Developmental Psychology, σσ. 22, 7-30. [2] http://www.newsbomb.gr/koinwnia/story/277704/nai-sto-hamogelo nai-stodiadiktyo nai-stis-nees-tehnologies.
[3] Eric J. Moody, «Internet CyberPsychology & Behavior, Use and Its Relationship 4 (3), 2001, σσ. 393-401. to Loneliness», Lemmens S. J., Valkenburg M. P., Jochen P., «The Effects of Pathological Gaming on Aggressive Behavior», Journal of Youth and Adolescence 40, 2011, σσ. 38-47. [4] Μαντζαρίδης Γ., Χριστιανική Ηθική, Θεσσαλονίκη 1991, σ. 425. [5] Οπ. παρ. σ. 37. [6] Όπ. παρ. σ. 45. [7] Όπ. παρ. σ. 109. [8] Όπ. παρ. σ. 204. [9] Για το νέο περιεχόμενο που προσλαμβάνει η έννοια της ειρήνης στον Χριστιανισμό βλ. σχ. Στογιάννος Π. Β., Πρώτη Επιστολή Πέτρου, Θεσσαλονίκη 2003, σσ. 103-104, 461. [10] Μαντζαρίδης Γ., όπ. παρ., σ. 227. http://bit.ly/13jlm6c