KOΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΤΑΛΥΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Δημήτρης Χατζαντώνης Δρ. Οικονομικής των Επιχειρήσεων Δ/ντής Τομέα Επιχειρηματικότητας ΣΕΒ Ηράκλειο 27/11/14
Περιεχόμενο της παρουσίασης Το νόημα της κοινωνικής καινοτομίας κινητοποίηση και ευρηματικότητα απέναντι στην κρίση Οι προϋποθέσεις παραγωγής κοινωνικής καινοτομίας Η κοινωνική καινοτομία αρχίζει από την οργάνωση των περιφερειακών οικοσυστημάτων Το ευρωπαϊκό περιβάλλον ενθάρρυνσης της κοινωνικής καινοτομίας Οργάνωση της κοινωνικής καινοτομίας με όχημα τις κοινωνικές επιχειρήσεις Πρώτο βήμα η αποκατάσταση συστήματος λήψης μηνυμάτων και αναγκών Από το στρατηγικό σχέδιο στην αξιολόγηση ενός έργου κοινωνικής καινοτομίας (επίπεδο ΚΟΙΝΣΕΠ)
Το νόημα της κοινωνικής καινοτομίας κινητοποίηση και ευρηματικότητα απέναντι στην κρίση Η κοινωνική καινοτομία είναι αναζήτηση νέων απαντήσεων σε δύσκολα κοινωνικά προβλήματα Οι κοινωνικές επιχειρήσεις νέο υπόδειγμα επιχείρησης με φιλοδοξία να εισχωρήσει ως ισότιμος εταίρος στην πραγματική οικονομία. Παραγωγή και παροχή αγαθών και υπηρεσιών με κοινωνική ευθύνη, αντιμετώπιση προβλημάτων ανεργίας, κοινωνικού αποκλεισμού, υποβάθμισης περιβάλλοντος.
Οι προϋποθέσεις παραγωγής κοινωνικής καινοτομίας Όπως για κάθε καινοτομία, η κοινωνική καινοτομία προϋποθέτει επένδυση στο κοινωνικό R&D (έρευνα, ανάπτυξη, επιχειρηματική ανακάλυψη) Η κοινωνική καινοτομία είναι ανοικτή καινοτομία (οι χρήστες πρωταγωνιστές του πειράματος, της επιχειρησιακής πρότασης, της εκμετάλλευσης της) Η κοινωνική καινοτομία είναι πολυμορφική: κοινωνικές επιστήμες συνδυάζονται με προηγμένες τεχνολογίες και υπηρεσίες ( πλατφόρμες ανταλλαγών) Η κοινωνική καινοτομία αντικείμενο συνάντησης (coconstruction) κοινωνικών και «κλασσικών» επιχειρήσεων
Η κοινωνική καινοτομία αρχίζει από την οργάνωση των περιφερειακών οικοσυστημάτων Είμαστε σε πορεία αντιστροφής της οργάνωσης του τομέα; ( από τη συγκεντρωτική προσέγγιση σε τι;). Στοίχημα ο περιφερειακός συντονισμός και η διαμόρφωση περιφερειακής στρατηγικής για την κοινωνική οικονομία. Να ξεκινήσουμε σκεπτόμενοι από την αρχή την οικονομία: τα προβλήματα της κοινωνίας, τις δυνατότητες της τοπικής παραγωγής και τα μπλοκαρίσματα, τις υπηρεσίες, τους ανθρώπους που γνωρίζουν την ανεργία και τη φτώχεια, την εκπαίδευση, το φυσικό περιβάλλον όλες τις πτυχές της ζωής που προσβάλλονται από τις συνέπειες της κρίσης
Το ευρωπαϊκό περιβάλλον ενθάρρυνσης της κοινωνικής καινοτομίας Πρωτοβουλία «Ένωση για την Καινοτομία», ενσωμάτωση της κοινωνικής καινοτομίας στην ευρωπαϊκή πολιτική για την καινοτομία. Πλατφόρμα «Για την καταπολέμηση της φτώχιας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού): ένας από τους 5 άξονες η ενθάρρυνση της κοινωνικής καινοτομίας. Πλατφόρμα Social Innovation Europe :σημείο συνάντησης εταίρων πολλαπλών οριζόντων.
Οργάνωση της κοινωνικής καινοτομίας με όχημα τις κοινωνικές επιχειρήσεις Χαρτογράφηση της περιοχής, συναντήσεις, ενημέρωση, εμψύχωση, τοπική δυναμική (οργάνωση της συνεταιριστικής κοινωνικής πρωτοβουλίας). Εντοπισμός δυναμικών πυρήνων κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Η ανάπτυξη των ΚΟΙΝΣΕΠ προϋποθέτει ωρίμανση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα αναπτυχθούν (θετική υποδοχή από την κοινωνία, την Τ. Α., τις επιχειρήσεις κλπ) Αρχή από την αξιολόγηση των σημάτων του ευρύτερου περιβάλλοντος.
Πρώτο βήμα η αποκατάσταση συστήματος λήψης μηνυμάτων και αναγκών Οι άμεσες συνέπειες της κρίσης: Νεόπτωχοι και κοινωνικά αποκλεισμένοι στην περιοχή που ζούμε (σε σχέση με τις κατηγορίες που αναφέρονται ως ευάλωτες στο σχετικό νόμο) Οι υπηρεσίες του κράτους-πρόνοια στην περιοχή μας (φροντίδα ηλικιωμένων, παιδική ηλικία, πρωτοβάθμια περίθαλψη). Τι έχει αλλάξει;
(συνέχεια) Τα προβλήματα και οι απειλές του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος. Διαχείριση υδάτινων πόρων, διαχείριση αποβλήτων σε όλη την κλίμακα, οι πρωτοβουλίες της ανακύκλωσης, η φροντίδα του πράσινου Πολιτιστική παράδοση και χαρακτηριστικές εκδηλώσεις στην περιοχή μας. Η δράση των πολιτιστικών ομίλων. Ελλείψεις και προοπτικές
(συνέχεια) Τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα: χαρακτηριστικά προϊόντα της περιοχής μας Η αξιοποίηση που γίνεται σήμερα, προϊόντα και σκευάσματα που τείνουν να εκλείψουν Προσπάθειες προώθησης (συνεταιρισμοί, συνεργασίες)
(συνέχεια) Η επιστροφή στην ύπαιθρο: το φαινόμενο εκδηλώνεται στην περιοχή μας, ποια δεδομένα αλλάζει; Η παραγωγή βιολογικών προϊόντων: παρουσία τους στην περιοχή μας (προϊόντα, παραγωγοί, συνεταιρισμοί) Η κρητική διατροφή: πώς την εννοούμε, πώς ορίζεται στην περιοχή μας, πως βοήθησε την ανάπτυξη του τόπου;
Από το στρατηγικό σχέδιο στην αξιολόγηση ενός έργου κοινωνικής καινοτομίας (επίπεδο ΚΟΙΝΣΕΠ) Α. απάντηση σε συγκεκριμένη κοινωνική ανάγκη - κοινωνική ανάγκη και ανεπαρκής ικανοποίηση πρέπει να διατυπώνονται με σαφήνεια - εγγραφή της κοινωνικής σκοπιμότητας στο καταστατικό ή τη στρατηγική της επιχείρησης - το έργο εντάσσεται στο μακροχρόνιο πλάνο της κοινωνικής επιχείρησης. - Το έργο μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες γεωγραφικές περιοχές Β. Παράλληλες θετικές επιπτώσεις - θέσεις εργασίας, περιβάλλον, - συστάδες κοινωνικών καινοτομιών
συνέχεια Γ. Εκτίμηση κινδύνου έργου - εκτιμώμενες αρνητικές στάσεις από ομάδες πληθυσμού - δυσκολίες ανταπόκρισης από την ίδια την ομάδα-στόχο, ο κίνδυνος της μεταφοράς/αντιγραφής - Το έργο φέρεται από ομάδα με συνοχή και ικανότητα παραγωγής καινοτομίας;( δημιουργικότητα, συνδυασμός εμπειριών και δεξιοτήτων) - Διαστασιοποίηση του έργου (δοκιμές, αξιολόγηση, προσαρμογές) - Εκτίμηση της περιόδου ωρίμανσης (η χρηματοδοτική διάσταση)
και μία ευχή επιτέλους να δούμε πολλές πρωτοβουλίες για την κοινωνική καινοτομία στα προγράμματα των περιφερειακών μηχανισμών τα χρειάζονται οι τοπικές κοινωνίες!