Σχέδια Εκτάκτων Αναγκών- Φιλοσοφία Σχεδιασµού & Αντικείµενο των Σχεδίων ούµα Αθανασία /νση Πολιτικής Προστασίας Αποκεντρωµένη ιοίκηση Μακεδονίας- Θράκης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Βασικές έννοιες κινδύνου Σχέδια Εκτάκτων Αναγκών Προϋποθέσεις για έναν ολοκληρωµένο σχεδιασµό Θεσµικό πλαίσιο για τον σχεδιασµό στην Ελλάδα Ποια εικόνα παρουσιάζει ο σχεδιασµός Εκτάκτων Αναγκών στην Ελλάδα σήµερα Προτάσεις
Βασικές έννοιες κινδύνου Κίνδυνος ή διακινδύνευση ορίζεται η πιθανότητα εκδήλωσης µιας Έκτακτης Ανάγκης µε καταστροφικές επιπτώσεις για τη ζωή, περιουσία & το περιβάλλον του ανθρώπου Ανάλυση κινδύνου 1. Αναγνώριση του κινδύνου (π.χ κίνδυνος πληµµύρας) 2. Μελέτη των χαρακτηριστικών του κινδύνου 3. Μελέτη των χαρακτηριστικών της κοινότητας που είναι πιθανον να πληγεί- εκτίµηση της τρωτότητας 4. Ανάπτυξη σεναρίων Ο σχεδιασµός έκτακτης ανάγκης είναι µια διαρκής κυκλική διεργασία (process) που έχει ένα σαφές σηµείο εκκίνησης ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΙΝ ΥΝΟΥ
Τι είναι το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης (Emergency Management Plan Είναι ένα επίσηµο κείµενο συµπεφωνηµένων ρόλων και αρµοδιοτήτων στα πλαίσια του οποίου ανατίθεται σε άτοµα και Υπηρεσίες η τέλεση συγκεκριµένων ενεργειών σε εκτιµώµενο χώρο και χρόνο κατά την εξέλιξη µιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης (καταστροφής)
Σκοπός του Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης Να αναθέσει συγκεκριµένες δράσεις κατά την εξέλιξη µιας καταστροφής η οποία υπερβαίνει την ικανότητα /δυνατότητα ή συνήθη αρµοδιότητα µιας οιασδήποτε Υπηρεσίας (π.χ. Πυροσβεστικής) Με ύψιστο σκοπό: Να προστατεύσει την ζωή, την υγεία, την περιουσία των πολιτών και του περιβάλλοντος και να µετριάσει τις δυσµενείς επιπτώσεις από µια καταστροφή
Τα περιεχόµενα ενός Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης 1. Ανάλυση-Αξιολόγηση Αξιολόγηση κινδύνου για για την περιοχή για την οποία είναι υπεύθυνος ο Φορέας Σχεδίασης (π.χ ο ήµος ή η Περιφέρεια) -Ποιες περιοχές/πόσους πόσους πολίτες ενδέχεται να επηρεάσει? 2. Ενέργειες µε βάση τα σενάρια καταστροφής (π.χ κινητοποίηση δυνάµεων, οργανωµένη αποµάκρυνση πληθυσµού) 3. Σαφής διαχωρισµός των ενεργειών σε όλα τα στάδια κινητοποίησης : α. Συνήθης Ετοιµότητα β. Αυξηµένη Ετοιµότητα γ. Άµεση Κινητοποίηση-Επέµβαση δ. Αποκατάσταση 4 Φάσεις Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας (Γενικό Σχέδιο «Ξενοκράτης» /ΥΑ1299/2003
Τα περιεχόµενα ενός Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης 4. Πόροι (Ανθρώπινο δυναµικό, εξοπλισµός κ.λ.π.).) Ποια µέσα διαθέτει ο φορέας µου & αν δεν φτάνουν από πού αλλού θα τα βρω Μνηµόνια Συνεργασίας µε άλλες Υπηρεσίες/Εθελοντές 5. ιοίκηση, Έλεγχος & Συντονισµός Επιχειρήσεων Ποια όργανα αποφασίζουν? Πως? ιαχειριστικό Κέντρο & ιοικητική Μέριµνα: Κύριες & Εφεδρικές εγκαταστάσεις 6. Ροή Πληροφοριών- Επικοινωνίες Πώς επικοινωνώ µε τα άλλα στελέχη της Υπηρεσίας µου & πως µε τις λοιπές εµπλεκόµενες Υπηρεσίες? -Εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας σε περίπτωση κατάρρευσης του βασικού διαύλου επικοινωνίας
Τα περιεχόµενα ενός Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης Επίσης.. Ενσωµάτωση συστηµάτων πρόβλεψης & έγκαιρης προειδοποίησης σε τοπικό/εθνικό εθνικό/παγκόσµιο επίπεδο π.χ. δείκτες µέτρησης στάθµης του νερού ποταµού, χάρτης πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς (Ελλάδα)
Παράδειγµα: Ενέργειες που γίνονται ανάλογα µε το εκτιµώµενο ύψος νερού στην Κολωνία. Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να ενηµερώνονται µέσω διαδικτύου
Τα περιεχόµενα ενός Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης Ενηµέρωση πληγέντων/κοινού Με ποιο τρόπο ενηµερώνω τους πολίτες που πρέπει να αποµακρυνθούν, ποιος ενηµερώνει τα Μ.Μ.Ε κ.λ.π. Συνέργεια µε άλλα επιχειρησιακά Σχέδια εµπλεκόµενων φορέων (π.χ Π.Σ, ΕΛ.ΑΣ ΑΣ. κ.λ.π) Θεσµικό πλαίσιο (Σχεδιάζω σύµφωνα µε τις αρµοδιότητες της Υπηρεσίας µου & όχι πέρα από αυτές)
Προϋποθέσεις για έναν ολοκληρωµένο σχεδιασµό 1. Ασκήσεις για για την δοκιµασία, τον έλεγχο των σχεδίων και την εξάσκηση του προσωπικού κπαίδευση του προσωπικού που εµπλέκεται στην εφαρµογή των σχεδίων αλλά και των πολιτών ιαβούλευση µε τοπικούς φορείς/κοινωνία Πολιτών για συλλογή πληροφοριών/πιθανές πιθανές ενστάσεις.. Κοινοποίηση του Σχεδίου σε υφιστάµενες Υπηρεσίες και πολίτες -κυρίως σε αυτούς που διαµένουν στις περιοχές επικινδυνότητας (π.χ. ανάρτηση στο διαδίκτυο) 2. Εκπαίδευση 3. ιαβούλευση 4. Κοινοποίηση 5. Επικαιροποίηση/ Αναθεώρηση Σχεδίου Βραχυπρόθεσµη (π.χ τηλεφωνική λίστα εµπλεκοµένων, λίστα υλικών µέσων) Μεσοπρόθεσµη (π.χ υιοθέτηση νέων τεχνολογιών) Μακροπρόθεσµη (π.χ λαµβάνοντας υπόψη την κλιµατική αλλαγή)
Σχέδιο VS Μνηµόνιο Ενεργειών Συνήθως: Μνηµόνιο Ενεργειών συγκεκριµένες διαδικασίες που εφαρµόζει ο Φορέας για να φέρει εις πέρας τις δράσεις για τις οποίες είναι υπεύθυνος µε βάση τους ίδιους πόρους (Ανθρώπινο δυναµικό, Υλικά µέσα κ.λ.π.).) Σχέδιο περισσότερο ολοκληρωµένος σχεδιασµός, αναθέτει αρµοδιότητες & σε άλλους φορείς = Σύνολο από τα ΜΝΗΜΟΝΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ επιµέρους οργανικών µονάδων
Γιατί τελικά να σχεδιάσω (από πριν)? Μειώνονται οι χρόνοι απόκρισης των δυνάµεων καταστολής εφόσον είναι ήδη εξοικειωµένες µε πιθανά σενάρια καταστροφής Είναι πιο συντονισµένη η συνεργασία µεταξύ των εµπλεκόµενων Υπηρεσιών εφόσον έχουν ήδη συνεργαστεί µεταξύ τους κατά την κατάρτιση των Σχεδίων και έχουν συµφωνήσει για τον τρόπο αντιµετώπισης και το µοίρασµα των ρόλων (Οι Υπηρεσίες είναι πολλές ) Αποφεύγονται οι επικαλύψεις δράσεων κατά την κλιµάκωση των επιχειρήσεων αφού είναι ξεκάθαροι από πριν οι ρόλοι και οι αρµοδιότητες Μειώνεται ο Αυτοσχεδιασµός και άρα η πιθανότητα για λάθη
Θεσµικό πλαίσιο για τον σχεδιασµό στην Ελλάδα Θεσµικό πλαίσιο Πολιτικής Προστασίας: 2003: Υ.Α.. 1299, Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» 2006: Υ.Α.. 3384, Συµπλήρωση του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας µε το Ειδικό Σχέδιο ιαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών 2002: Ν.3013, Αναβάθµιση της Πολιτικής Προστασίας & Λοιπές διατάξεις Επίσης Θεσµικό Πλαίσιο δυνάµεων πολιτικής προστασίας( Π.Σ, Ε.Λ.Α.Σ, Λ.Σ. κ.λ.π.).) Κ.Υ.Α. για την αξιολόγηση &διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας(φεκ ΦΕΚ1108/21-07-10)
Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης» ΥΑ 1299/2003 Ορίζει ένα γενικό πλαίσιο σχεδιασµού.. Φορείς που είναι υπόχρεοι κατάρτισης Σχεδίων: Υπουργεία Ειδικά Σχέδια ανά καταστροφή Περιφερειακά Σχέδια Νοµαρχιακά Σχέδια ήµοι(μνηµόνια Ενεργειών)
Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης» ΥΑ 1299/2003
Ποια γενικότερη εικόνα παρουσιάζει ο σχεδιασµός Εκτάκτων Αναγκών στην Ελλάδα σήµερα Αποσπασµατικός Σχεδιασµός που δεν αξιοποιεί την επιστηµονική γνώση (π.χ Ανάλυση του Κινδύνου) Περιορισµένα προγράµµατα ασκήσεων επί των Σχεδίων Μη διαδεδοµένη ενσωµάτωση στα Σχέδια των νέων τεχνολογιών (π.χ ζώνες επικινδυνότητας µε χρήση GIS) Μη επαρκής δια-λειτουργικότητα των Σχεδίων µεταξύ Υπηρεσιών Υπο-στελέχωση των Υπηρεσιών Πολιτικής Προστασίας/ Μη εκπαιδευµένο προσωπικό Μη συστηµατική συλλογή/καταγραφή & ανάλυση στοιχείων προηγούµενων συµβάντων Όχι πάντα επικαιροποίηση των Σχεδίων Αλλά και αξιοσηµείωτες προσπάθειες από κάποιες Υπηρεσίες
Μερικές Προτάσεις... Αναβάθµιση των οργανικών µονάδων πολιτικής προστασίας των δήµων έµφαση στο τοπικό επιχειρησιακό επίπεδο Επαρκής στελέχωση & εκπαίδευση των στελεχών πολιτικής προστασίας όλων των επιπέδων Ένταξη της θεµατικής περί σχεδιασµού σε εκπαιδευτικά προγράµµατα πολιτικής προστασίας (π.χ ΙΝΕΠ) Αναγνώριση της πολιτικής προστασίας ως ύψιστη στρατηγική πολιτική και «στόχος» από τους πολιτικούς προϊσταµένους όλων των επιπέδων έµφαση στην προστασία του πολίτη
Ευχαριστώ! Plans are nothing, planning is everything Dwight Eisenhower