ΣΜΕ και ικαιώµατα επί Μετοχών: ιαχείριση Εταιρικών Πράξεων

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙO ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε. ATHENS EXCHANGE S.A. Αγορά Παραγώγων ΣΜΕ και ικαιώµατα επί Μετοχών: ιαχείριση Εταιρικών Πράξεων Επιµέλεια: ιεύθυνση Ανάπτυξης Εργασιών Σεπτέµβριος 2002 Λέκκα 23-25, 05 62 Αθήνα, Τηλ.: 00 337 0908, Fax: 00 33 5689

. Εισαγωγή - Συµβολισµός Κατά τη χρονική διάρκεια ζωής των Συµβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης και των ικαιωµάτων Προαίρεσης επί Μετοχών που διαπραγµατεύονται στην Αγορά Παραγώγων του Χρηµατιστηρίου Αθηνών, υπάρχει περίπτωση να ανακοινωθούν Εταιρικές Πράξεις από τις εταιρίες των οποίων οι µετοχές αποτελούν υποκείµενο τίτλο των συµβολαίων αυτών. Σκοπός αυτού του κειµένου είναι η αναλυτική περιγραφή του τρόπου αντιµετώπισης των εταιρικών πράξεων για τα ΣΜΕ και τα ικαιώµατα επί Μετοχών. Για να διατηρηθεί σταθερή η οικονοµική αξία των συµβολαίων πριν και µετά την εταιρική µεταβολή, η Αγορά Παραγώγων του Χ.Α. προβαίνει, κατά περίπτωση, σε προσαρµογές του µεγέθους του συµβολαίου, της ηµερήσιας τιµής εκκαθάρισης του ΣΜΕ ή της τιµής άσκησης του δικαιώµατος, του µεγέθους των ανοικτών θέσεων, ή ακόµα και σε ένα συνδυασµό όλων των παραπάνω, ανάλογα µε την εταιρική πράξη. Οι προσαρµογές εφαρµόζονται παράλληλα µε τις προσαρµογές που πραγµατοποιούνται στην υποκείµενη αγορά για την τιµή και τον αριθµό των µετοχών της εκδότριας εταιρίας. Οι προσαρµογές των µεγεθών θα έχουν ισχύ από την ηµέρα «προσαρµογής», από την ηµέρα δηλαδή που τίθεται σε ισχύ η εταιρική µεταβολή. Αυτή συνήθως είναι η ηµέρα αποκοπής, δηλαδή η ηµέρα από την οποία η µετοχή διαπραγµατεύεται χωρίς το δικαίωµα συµµετοχής στην εταιρική πράξη, ωστόσο στην περίπτωση του Reverse Split, η ηµεροµηνία προσαρµογής είναι η ηµεροµηνία επαναδιαπραγµάτευσης της µετοχής. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα ικαιώµατα Προαίρεσης σε µετοχές, η άσκηση των ικαιωµάτων Αγοράς από τον κάτοχο του ικαιώµατος δεν θα είναι δυνατή κατά τη διάρκεια χρονικών περιόδων όπου βρίσκεται σε εξέλιξη κάποια εταιρική µεταβολή που προκαλεί αλλαγή του αριθµού των µετοχών της εκδότριας εταιρίας. Συγκεκριµένα, η άσκηση δε θα είναι δυνατή µεταξύ της ηµέρας προσαρµογής (αποκοπής) και της ηµέρας διανοµής των νέων µετοχών. Οι κυριότερες εταιρικές µεταβολές που επιφέρουν υποχρεωτικά προσαρµογές και στα αντίστοιχα παράγωγα προϊόντα είναι oι ακόλουθες:. Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου - µε διανοµή δωρεάν µετοχών - µε καταβολή µετρητών (διανοµή δικαιωµάτων), 2. Τροποποίηση Σύνθεσης Μετοχικού Κεφαλαίου - ιάσπαση της Ονοµαστικής αξίας της Μετοχής (Split), - Σύµπτυξη του Αριθµού Μετοχών (Reverse Split), 3. Μετατροπή, 4. οποιαδήποτε σύνθεση των παραπάνω. Παρακάτω εξετάζουµε ορισµένες εταιρικές µεταβολές χωριστά. Τεχνικά, οι προσαρµογές των χαρακτηριστικών των συµβολαίων θα πραγµατοποιούνται από το ΧΠΑ στο σύστηµα διαπραγµάτευσης το αργότερο µέχρι την προηγουµένη της ηµέρας προσαρµογής. Οι σειρές διαπραγµάτευσης που προκύπτουν κατόπιν εταιρικής µεταβολής χαρακτηρίζονται από ένα γράµµα του λατινικού αλφαβήτου (αρχίζοντας από το X) που προστίθεται στο τέλος του συµβολισµού της σειράς. 2/7

Παράδειγµα: Η Γενική Συνέλευση των µετόχων της Εθνικής Τράπεζας αποφάσισε κάποια εταιρική µεταβολή που επηρεάζει τη χρηµατιστηριακή τιµή της µετοχής ή/και τον αριθµό των εισηγµένων µετοχών. Πριν την ηµέρα ισχύος της εταιρικής µεταβολής, στην Αγορά Παραγώγων του Χρηµατιστηρίου Αθηνών διαπραγµατεύονται οι παρακάτω σειρές ΣΜΕ επί της µετοχής της Εθνικής Τράπεζας: ETE3C (λήξης Μαρτίου 2003) ETE3F (λήξης Ιουνίου 2003) ETE3I (λήξης Σεπτεµβρίου 2003) Από την ηµέρα ισχύος της εταιρικής πράξης οι σειρές µετονοµάζονται ως εξής: ETE3CX (λήξης Μαρτίου 2003) ETE3FX (λήξης Ιουνίου 2003) ETE3IX (λήξης Σεπτεµβρίου 2003) Αντίστοιχα, για τη σειρά διαπραγµάτευσης των δικαιωµάτων αγοράς στην Εθνική Τράπεζα ETEA2L7.50 (λήξης εκεµβρίου 2002, τιµής άσκησης 7,50 ανά µετοχή) από την ηµέρα ισχύος της εταιρικής πράξης η σειρά µετονοµάζεται ως εξής: ETEA2L3.3Χ (λήξης εκεµβρίου 2002, τιµής άσκησης 3,3 ανά µετοχή). Σηµείωση: στο παραπάνω παράδειγµα υποθέσαµε ότι η εταιρική µεταβολή οδηγεί σε µια προσαρµογή του αριθµού µετοχών κατά 4/3 (π.χ.: διάθεση δωρεάν µετοχών στους παλαιούς µετόχους σε αναλογία νέας µετοχής προς 3 παλαιές), εποµένως η τιµή άσκησης των συµβολαίων δικαιωµάτων προσαρµόζεται κατά τα 3/4. 3/7

2. Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου Γενικά, η αύξηση του µετοχικού κεφαλαίου µπορεί να επιτευχθεί είτε µε καταβολή µετρητών είτε µε κεφαλαιοποίηση αποθεµατικών ή µε σύνθεση των παραπάνω µεθόδων αύξησης του µετοχικού κεφαλαίου. Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου µε διανοµή δωρεάν µετοχών Η αύξηση του µετοχικού κεφαλαίου λόγω κεφαλαιοποίησης αποθεµατικών ή της υπεραξίας της περιουσίας της εταιρίας συνήθως συνεπάγεται τη διανοµή δωρεάν µετοχών υπέρ των παλαιών µετόχων. Η χρηµατιστηριακή αξία της εταιρίας δε µεταβάλλεται καθώς δεν υφίσταται άντληση νέων κεφαλαίων. Η προσαρµοσµένη τιµή της µετοχής κατά την ηµέρα αποκοπής ισούται µε: T ew Τ old = Τ ew Τ old Προσαρµοσµένη τιµή µετοχής µετά την εταιρική πράξη Τιµή κλεισίµατος µετοχής προ εταιρικής πράξης Ο αριθµός µετοχών µετά την εταιρική πράξη Ο αριθµός µετοχών πριν την εταιρική πράξη Παράδειγµα: Έστω ότι η χρηµατιστηριακή τιµή κλεισίµατος µετοχής της ΕΤΕ την προηγούµενη ηµέρα από την ηµέρα προσαρµογής ήταν 27,40 και η τιµή εκκαθάρισης του ΣΜΕ Μαρτίου 2003 στην ΕΤΕ την ίδια ηµέρα ήταν 29,40. Η Γ.Σ. των µετόχων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας αποφάσισε την αύξηση µετοχικού κεφαλαίου µε κεφαλαιοποίηση της υπεραξίας των ακινήτων της, βάσει του νόµου, και διαθέτει δωρεάν µετοχές στους παλαιούς µετόχους σε αναλογία νέας µετοχής προς 3 παλαιές. Η προσαρµοσµένη τιµή της µετοχής την ηµέρα αποκοπής υπολογίζεται ως εξής: Tew 3 27,40 = 3 + = 20,55 4/7

i. Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Στην περίπτωση κατά την οποία διανέµονται δωρεάν µετοχές στους µετόχους κατά την διάρκεια ζωής του συµβολαίου µελλοντικής εκπλήρωσης, το συµβόλαιο προσαρµόζεται ως προς το µέγεθος και την τιµή του. Μέγεθος συµβολαίου Το νέο µέγεθος του συµβολαίου γίνεται: N ew = Nold Ν ew Ν old Ο νέος αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο Ο παλαιός αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο Στο παράδειγµά µας, το νέο µέγεθος του συµβολαίου υπολογίζεται σε: 4 = 00 = 33 3 N ew µετοχές Τιµή συµβολαίου Παράλληλα, η νέα τιµή του συµβολαίου προσαρµόζεται µε βάση την παρακάτω σχέση: P ew = Pold P ew P old Η νέα τιµή του συµβολαίου Η τιµή εκκαθάρισης του συµβολαίου πριν την ηµέρα προσαρµογής Στο παράδειγµά µας, η νέα τιµή του συµβολαίου µετά την εταιρική µεταβολή είναι: Pew 3 = 29,40 = 22,05 4 Οι µεταβολές αυτές εφαρµόζονται στα χαρακτηριστικά διαπραγµάτευσης του ΣΜΕ από το ΧΠΑ την ηµέρα προσαρµογής (αποκοπής). 5/7

ii. ικαιώµατα Προαίρεσης Στην περίπτωση κατά την οποία διανέµονται δωρεάν µετοχές στους µετόχους κατά την διάρκεια ζωής του δικαιώµατος προαίρεσης, το συµβόλαιο δικαιώµατος προσαρµόζεται ως προς το µέγεθος και την τιµή άσκησής του. Μέγεθος συµβολαίου Το νέο µέγεθος του συµβολαίου είναι: N ew = Nold Ν ew Ν old Ο νέος αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο Ο παλαιός αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο Στο παράδειγµά µας, το νέο µέγεθος του συµβολαίου υπολογίζεται σε: 4 = 00 = 33 3 N ew µετοχές Τιµή άσκησης Παράλληλα, η νέα τιµή άσκησης του δικαιώµατος προσαρµόζεται µε βάση την παρακάτω σχέση: X ew = X old Χ ew Χ old Η νέα τιµή άσκησης του δικαιώµατος Η τιµή άσκησης του δικαιώµατος πριν την εταιρική πράξη Στο παράδειγµά µας, οι νέες τιµές άσκησης των δικαιωµάτων προαίρεσης µετά την εταιρική πράξη προσαρµόζονται ως εξής: 3 X ew = X old = 0, 75 X 4 Οι µεταβολές αυτές εφαρµόζονται στα χαρακτηριστικά διαπραγµάτευσης του δικαιώµατος από το ΧΠΑ την ηµέρα προσαρµογής. old 6/7

Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου µε καταβολή µετρητών Στην περίπτωση της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου µε καταβολή µετρητών έχουµε αύξηση της χρηµατιστηριακής αξίας της εταιρίας από την εισροή νέων κεφαλαίων. Η νέα χρηµατιστηριακή αξία της εταιρίας ισούται µε την παλαιά χρηµατιστηριακή αξία προσαυξηµένη κατά τα αντληθέντα κεφάλαια. Η ποσοστιαία συµµετοχή των παλαιών µετόχων στο συνολικό µετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας επηρεάζεται. Οι παλαιοί µέτοχοι έχουν τη δυνατότητα διατήρησης του ποσοστού συµµετοχής τους στο νέο µετοχικό κεφάλαιο ασκώντας τα δικαιώµατα προτίµησης που εκδίδονται υπέρ τους. Ο αριθµός δικαιωµάτων που εκδίδεται είναι ίσος µε τον αριθµό των µετοχών πριν την εταιρική πράξη. Τα δικαιώµατα διαπραγµατεύονται στην αγορά µέχρι µια συγκεκριµένη ηµεροµηνία (ηµεροµηνία λήξης διαπραγµάτευσης δικαιωµάτων). Εάν τα δικαιώµατα δεν ασκηθούν για τη συµµετοχή στην Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου, ή δεν πωληθούν µέχρι εκείνη την ηµεροµηνία, τότε λήγουν χωρίς αξία. Η διαφορά µεταξύ της παλαιάς χρηµατιστηριακής τιµής της µετοχής και της προσαρµοσµένης τιµής κατά την ηµέρα αποκοπής αποτελεί την αξία των δικαιωµάτων. Η προσαρµοσµένη τιµή της µετοχής (Τ ew ) την ηµέρα αποκοπής ισούται µε: T ew = Τ old + + ew ew K Τ ew T old Κ ew Προσαρµοσµένη τιµή µετοχής µετά την εταιρική πράξη Χρηµατιστηριακή τιµή κλεισίµατος µετοχής προ εταιρικής πράξης Τιµή διάθεσης µετοχής (τιµή άσκησης δικαιωµάτων προτίµησης) Αριθµός παλαιών µετοχών της εταιρίας Αριθµός µετοχών που εκδίδονται µε καταβολή µετρητών Η τιµή εκκίνησης διαπραγµάτευσης των δικαιωµάτων προτίµησης (θεωρητική αξία των δικαιωµάτων προτίµησης) υπολογίζεται ως εξής: ew ( Τ ew K) = Ο συνολικός αριθµός δικαιωµάτων προτίµησης που διαπραγµατεύονται στην αγορά µετοχών του Χ.Α. ισούται µε τον αριθµό των παλαιών µετοχών ( ). Παράδειγµα: Έστω ότι η χρηµατιστηριακή τιµή κλεισίµατος της µετοχής της ΕΤΕ την προηγούµενη ηµέρα από την ηµέρα προσαρµογής ήταν 27,40 και η τιµή εκκαθάρισης του ΣΜΕ Μαρτίου 2003 στην ΕΤΕ την ίδια ηµέρα είναι 29,40. Η Γ.Σ. των µετόχων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας αποφάσισε την Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου µε καταβολή µετρητών υπέρ των παλαιών µετόχων. 7/7

Αν υποτεθεί ότι η τιµή διάθεσης των νέων µετοχών είναι 20,00 και η έκδοση γίνεται σε αναλογία νέας µετοχής προς 3 παλαιές, η προσαρµοσµένη τιµή της µετοχής την ηµέρα αποκοπής υπολογίζεται ως εξής: Tew (3 27,40) + ( 20,00) = 3 + = 25,55 Η θεωρητική τιµή του δικαιώµατος προτίµησης υπολογίζεται σε: = (25,55 20,00) 3 =,85 8/7

i. Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Τα χαρακτηριστικά των Συµβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης που διαπραγµατεύονται στην αγορά παραγώγων του Χ.Α. υπόκεινται σε προσαρµογή της τιµής και του µεγέθους συµβολαίου. Τιµή συµβολαίου Η τιµή του συµβολαίου µεταβάλλεται σύµφωνα µε την σχέση: P ew = P old P ew P old Η τιµή του συµβολαίου µετά την εταιρική µεταβολή Η τιµή εκκαθάρισης του συµβολαίου την ηµέρα πριν την εταιρική πράξη Η θεωρητική αξία του δικαιώµατος προτίµησης Στο παράδειγµά µας, η νέα τιµή του συµβολαίου µετά την εταιρική πράξη είναι: Pew = 29,40,85 = 27,55 Μέγεθος συµβολαίου Το νέο µέγεθος συµβολαίου υπολογίζεται σύµφωνα µε την παρακάτω σχέση: P old ew = Nold Pew N Ν ew Ν old Νέο µέγεθος συµβολαίου Παλαιό µέγεθος συµβολαίου Στο παράδειγµά µας, το νέο µέγεθος του συµβολαίου (cotract size) είναι: N ew 29,40 = 00 = 07 27,55 µετοχές Οι µεταβολές αυτές εφαρµόζονται στα χαρακτηριστικά διαπραγµάτευσης του ΣΜΕ από το ΧΠΑ την ηµέρα προσαρµογής. 9/7

ii. ικαιώµατα Προαίρεσης Τα χαρακτηριστικά των δικαιωµάτων προαίρεσης που διαπραγµατεύονται στην Αγορά Παραγώγων του Χ.Α. υπόκεινται σε προσαρµογή της τιµής άσκησης και του µεγέθους συµβολαίου. Τιµή άσκησης Η νέα τιµή άσκησης του δικαιώµατος µεταβάλλεται σύµφωνα µε την σχέση: X ew Χ ew Χ old Τ old T = X old old Η τιµή άσκησης του δικαιώµατος µετά την εταιρική πράξη Η τιµή άσκησης του δικαιώµατος πριν την εταιρική πράξη Η θεωρητική αξία του δικαιώµατος προτίµησης Η τιµή κλεισίµατος της µετοχής την ηµέρα πριν την εταιρική πράξη Στο παράδειγµά µας, η νέα τιµή άσκησης των συµβολαίων δικαιωµάτων προαίρεσης µετά την εταιρική µεταβολή είναι: X ew X,85 = X 0,93 27,40 = old old Μέγεθος συµβολαίου Το νέο µέγεθος του συµβολαίου υπολογίζεται σύµφωνα µε την παρακάτω σχέση: X old ew = Nold X ew N Ν ew Ν old Το νέο µέγεθος συµβολαίου Το παλαιό µέγεθος συµβολαίου Στο παράδειγµά µας, το νέο µέγεθος του συµβολαίου (cotract size) είναι: N ew = 00 = 08 0,93 µετοχές Οι µεταβολές αυτές εφαρµόζονται στα χαρακτηριστικά διαπραγµάτευσης των δικαιωµάτων προαίρεσης από την Αγορά Παραγώγων του Χ.Α. την ηµέρα προσαρµογής. 0/7

3. Τροποποίηση σύνθεσης µετοχικού κεφαλαίου Προκειµένου οι εταιρίες να αντιµετωπίσουν ενδεχόµενη χαµηλή εµπορευσιµότητα της µετοχής τους, χρησιµοποιούν την τεχνική τροποποίησης της σύνθεσης -χωρίς µεταβολή- του µετοχικού κεφαλαίου. Η τεχνική αυτή δε µεταβάλλει το ποσοστό συµµετοχής των παλαιών µετόχων στο µετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας. Η µεταβολή του αριθµού των µετοχών πραγµατοποιείται είτε µε µείωση της ονοµαστικής αξίας της µετοχής και αντίστοιχη αύξηση του αριθµού των µετοχών (split) είτε µε αύξηση της ονοµαστικής αξίας της µετοχής και αντίστοιχη µείωση του αριθµού των µετοχών (reverse split). ιάσπαση της Ονοµαστικής αξίας της Μετοχής (Split) Στην πράξη, η διάσπαση της µετοχής (split) αποτελεί µια διανοµή δωρεάν µετοχών κατά την οποία η µεταβολή της ονοµαστικής αξίας των µετοχών καθορίζεται µε τέτοιο τρόπο ώστε να µη µεταβάλλεται το µετοχικό κεφάλαιο. Η προσαρµοσµένη τιµή της µετοχής ισούται µε: T ew NV ew = Τold NVold Τ ew Τ old NV ew NV old Προσαρµοσµένη τιµή µετοχής µετά την εταιρική πράξη Χρηµατιστηριακή τιµή κλεισίµατος της µετοχής προ εταιρικής πράξης Νέα ονοµαστική αξία µετοχής Παλαιά ονοµαστική αξία µετοχής Παράδειγµα: Έστω ότι η χρηµατιστηριακή τιµή κλεισίµατος της µετοχής της ΕΤΕ την προηγούµενη ηµέρα από την ηµέρα προσαρµογής ήταν 27,40 και η τιµή εκκαθάρισης του ΣΜΕ Μαρτίου 2003 στην ΕΤΕ την ίδια ηµέρα ήταν 29,40. Η Γ.Σ. των µετόχων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας αποφάσισε την µείωση της ονοµαστικής αξίας των µετοχών σε 2,00, αντί των µέχρι τώρα κυκλοφορούντων µετοχών ονοµαστικής αξίας 24,00, προβαίνοντας σε αντίστοιχη αύξηση του αριθµού των εισηγµένων µετοχών της. Στην πράξη, οι παλαιοί µέτοχοι της Εθνικής Τράπεζας θα λάβουν νέα µετοχή για κάθε παλαιά που είχαν την ηµέρα πριν την ηµέρα αποκοπής. Η προσαρµοσµένη τιµή της µετοχής µετά την εφαρµογή της εταιρικής πράξης υπολογίζεται ως εξής: 2 = 27,40 = 3,70 24 T ew /7

i. Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Στην περίπτωση όπου θα υπάρξει διάσπαση της µετοχής κατά την διάρκεια ζωής του συµβολαίου µελλοντικής εκπλήρωσης, προσαρµογές πραγµατοποιούνται στην τιµή του συµβολαίου και στον αριθµό των ανοικτών συµβολαίων ανά θέση. Τιµή συµβολαίου Η νέα τιµή του συµβολαίου προσαρµόζεται µε βάση την σχέση: P ew = Pold P ew P old Η νέα τιµή του συµβολαίου Η τιµή εκκαθάρισης του συµβολαίου πριν την εταιρική πράξη Ο αριθµός µετοχών µετά την εταιρική πράξη Ο αριθµός µετοχών πριν την εταιρική πράξη Στο παράδειγµά µας, η προσαρµοσµένη τιµή του ΣΜΕ Μαρτίου 2003 στην ΕΤΕ είναι: = 29,40 = 4,70 2 P ew Αριθµός ανοικτών συµβολαίων ανά θέση O αριθµός των ανοικτών συµβολαίων ανά θέση προσαρµόζεται µε βάση τη σχέση: M ew = M old Μ ew Μ old Ο νέος αριθµός συµβολαίων της θέσης Ο παλαιός νέος αριθµός συµβολαίων της θέσης Στο παράδειγµά µας, ο αριθµός των συµβολαίων για µια ανοικτή θέση 50 συµβολαίων γίνεται: 2 = 50 = 300 M ew συµβόλαια 2/7

ii. ικαιώµατα προαίρεσης Στην περίπτωση όπου θα υπάρξει µείωση της ονοµαστικής αξίας της µετοχής κατά την διάρκεια ζωής των συµβολαίων δικαιωµάτων προαίρεσης, προσαρµογές πραγµατοποιούνται στην τιµή άσκησης του δικαιώµατος και στον αριθµό των ανοικτών συµβολαίων δικαιωµάτων ανά θέση. Τιµή άσκησης Η τιµή άσκησης του δικαιώµατος προσαρµόζεται µε βάση την σχέση: X ew = X old Χ ew Χ old Η νέα τιµή άσκησης του δικαιώµατος Η τιµή άσκησης του δικαιώµατος πριν την εταιρική πράξη Ο αριθµός µετοχών µετά την εταιρική πράξη Ο αριθµός µετοχών πριν την εταιρική πράξη Η προσαρµοσµένη τιµή άσκησης -ανά µετοχή- του συµβολαίου δικαιώµατος Μαρτίου 2003 στην ΕΤΕ µε τιµή άσκησης, πριν την εταιρική πράξη, 27,50 είναι: X ew = 27,50 = 3,75 2 (ανά µετοχή) Κατά τον ίδιο τρόπο υποδιπλασιάζονται οι τιµές άσκησης όλων των δικαιωµάτων επί της µετοχής που διαπραγµατεύονται στην Αγορά Παραγώγων του Χ.Α. Αριθµός ανοικτών συµβολαίων ανά θέση O αριθµός των ανοικτών συµβολαίων ανά θέση προσαρµόζεται µε βάση τη σχέση: M ew = M old Μ ew Μ old Ο νέος αριθµός συµβολαίων της θέσης Ο παλαιός αριθµός συµβολαίων της θέσης Στο παράδειγµά µας, ο αριθµός των συµβολαίων για µια ανοικτή θέση 50 συµβολαίων γίνεται: 2 = 50 = 300 M ew συµβόλαια 3/7

Σύµπτυξη του Αριθµού Μετοχών (Reverse Split) Όσον αφορά την σύµπτυξη του αριθµού των µετοχών (reverse split), η αύξηση της ονοµαστικής αξίας της µετοχής αντισταθµίζεται από τη µείωση του αριθµού των µετοχών της εταιρίας, ώστε το ύψος του µετοχικού κεφαλαίου της εταιρίας να παραµένει σταθερό. Η προσαρµοσµένη τιµή της µετοχής ισούται µε: T ew NV ew = Τold NVold Τ ew Τ old NV ew NV old Προσαρµοσµένη τιµή µετοχής µετά την εταιρική πράξη Χρηµατιστηριακή τιµή κλεισίµατος της µετοχής προ εταιρικής πράξης Νέα ονοµαστική αξία µετοχής Παλαιά ονοµαστική αξία µετοχής Παράδειγµα: Έστω ότι η χρηµατιστηριακή τιµή κλεισίµατος της µετοχής της ΕΤΕ την τελευταία ηµέρα διαπραγµάτευσης πριν την εταιρική πράξη ήταν 27,40 και η τιµή εκκαθάρισης του ΣΜΕ Μαρτίου 2003 στην ΕΤΕ την ίδια ηµέρα ήταν 29,40. Η Γ.Σ. των µετόχων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας αποφάσισε την αύξηση της ονοµαστικής αξίας των µετοχών σε 24,00, αντί των µέχρι τώρα κυκλοφορούντων µετοχών ονοµαστικής αξίας 2,00, προβαίνοντας σε αντίστοιχη µείωση του αριθµού των εισηγµένων µετοχών της. Στην πράξη, οι παλαιοί µέτοχοι της Εθνικής Τράπεζας θα αντικαταστήσουν κάθε 2 παλαιές µετοχές που είχαν την ηµέρα πριν την εταιρική πράξη µε νέα. Η προσαρµοσµένη τιµή της µετοχής µετά την εταιρική πράξη υπολογίζεται ως εξής: 24 = 27,40 = 54,80 2 T ew 4/7

i. Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Στην περίπτωση κατά την οποία υπάρξει σύµπτυξη του αριθµού των µετοχών κατά την διάρκεια ζωής του συµβολαίου, τα µεγέθη που µεταβάλλονται είναι η τιµή του συµβολαίου και ο αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο (µέγεθος συµβολαίου). Τιµή συµβολαίου Η τιµή του συµβολαίου προσαρµόζεται σύµφωνα µε την σχέση: P ew = Pold P ew P old Η νέα τιµή του συµβολαίου Η τιµή εκκαθάρισης του συµβολαίου την ηµέρα πριν την εταιρική πράξη (τελευταία ηµέρα διαπραγµάτευσης) Ο αριθµός µετοχών µετά την εταιρική πράξη Ο αριθµός µετοχών πριν την εταιρική πράξη Στο παράδειγµά µας, η προσαρµοσµένη τιµή του ΣΜΕ Μαρτίου 2003 είναι: 2 = 29,40 = 58,80 P ew Μέγεθος συµβολαίου Το µέγεθος του συµβολαίου προσαρµόζεται σύµφωνα µε την παρακάτω σχέση: N ew = Nold Ν ew Ν old Ο νέος αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο Ο παλαιός αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο Στο παράδειγµά µας, το νέο µέγεθος συµβολαίου είναι: = 00 = 50 2 N ew µετοχές 5/7

ii. ικαιώµατα Προαίρεσης Στην περίπτωση κατά την οποία υπάρξει σύµπτυξη του αριθµού των µετοχών κατά την διάρκεια ζωής του συµβολαίου δικαιώµατος, τα µεγέθη που µεταβάλλονται είναι η τιµή άσκησης του συµβολαίου και ο αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο (µέγεθος συµβολαίου). Τιµή άσκησης Η τιµή άσκησης του δικαιώµατος προσαρµόζεται σύµφωνα µε την σχέση: X ew = X old Χ ew Χ old Η νέα τιµή άσκησης του δικαιώµατος Η τιµή άσκησης του δικαιώµατος την ηµέρα πριν την εταιρική πράξη Ο αριθµός µετοχών µετά την εταιρική πράξη Ο αριθµός µετοχών πριν την εταιρική πράξη Στο παράδειγµά µας, η προσαρµοσµένη τιµή άσκησης ανά µετοχή του συµβολαίου δικαιώµατος αγοράς Μαρτίου 2003 στην ΕΤΕ µε τιµή άσκησης, πριν την εταιρική πράξη, 27,50 είναι: 2 = 27,50 = 55,00 X ew (ανά µετοχή) Κατά τον ίδιο τρόπο διπλασιάζονται οι τιµές άσκησης όλων των δικαιωµάτων επί της µετοχής που διαπραγµατεύονται στην Αγορά Παραγώγων του Χ.Α. Μέγεθος συµβολαίου Το µέγεθος του συµβολαίου προσαρµόζεται σύµφωνα µε την παρακάτω σχέση: N ew = Nold Ν ew Ν old Ο νέος αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο Ο παλαιός αριθµός µετοχών ανά συµβόλαιο Στο παράδειγµά µας, το νέο µέγεθος του συµβολαίου είναι: = 00 = 50 2 N ew µετοχές 6/7

4. Μέρισµα Σηµειώνεται ότι σε περίπτωση διανοµής µερίσµατος από την εκδότρια εταιρία, η Αγορά Παραγώγων του Χ.Α. δεν προβαίνει σε καµία προσαρµογή των χαρακτηριστικών των συµβολαίων. 5. Άλλες Περιπτώσεις Σε περίπτωση λοιπών Εταιρικών Πράξεων που δεν καλύπτονται από τις παραπάνω περιπτώσεις και όπου κάποια µετατροπή των χαρακτηριστικών των συµβολαίων κρίνεται επιθυµητή για την οµαλή µετάβαση στην νέα κατάσταση, το ΧΠΑ και η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. αποφασίζουν και ανακοινώνουν κατά περίπτωση τον τρόπο αντιµετώπισης. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το ΧΠΑ και η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. έχουν ως γνώµονα την αρχή προστασίας των επενδυτών, την ίση µεταχείριση αγοραστών και πωλητών Συµβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης ή ικαιωµάτων επί Μετοχών, συνέπεια και αποτελεσµατικότητα στην εφαρµογή των αποφάσεων σε συνεργασία µε τους αρµόδιους φορείς της υποκείµενης αγοράς. 7/7