Ετήσια έκθεση για την πορεία του Εξωτερικού Εµπορίου Ε.Ε Ευρωζώνης - Ελλάδας 2004-2008

Ετήσια έκθεση για την πορεία του Εξωτερικού Εµπορίου Ε.Ε Ευρωζώνης - Ελλάδας 2004-2008 Σύνδεσµος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) Επεξεργασία: Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών & Σπουδών Επιστηµονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Αναστάσιος Αλεξανδρίδης, Τ.Ε.Ι. υτικής Μακεδονίας Εκπόνηση µελέτης: Κεχαγιά Μαρία (ΒΒΑ, MBA) Τσαγκαράκης Μαρίνος (BEconSc, MBA, MIS) Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2009 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σύνοψη 3 ΜΕΡΟΣ Α. Εξωτερικό Εµπόριο Ε.Ε., Ευρωζώνη, Ελλάδα 5 ΜΕΡΟΣ Β. Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, ανά γεωγραφική περιφέρεια 12 ΜΕΡΟΣ Γ. Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, ανά κυριότερο εξαγωγικό εταίρο 15 ΜΕΡΟΣ. Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, ανά κυριότερο κλάδο 18 ΜΕΡΟΣ Ε. Ελληνικό εξωτερικό Εµπόριο για τον Ιανουάριο 2009 22 Παράρτηµα Πηγές 23 2

Σύνοψη Από την παρούσα µελέτη, ένα από τα κρισιµότερα στοιχεία που προκύπτει, είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα µαζί µε την Κύπρο παρουσιάζουν για το 2008 τους µικρότερους βαθµούς εξωστρέφειας στην ΕΕ-27. Πιο συγκεκριµένα η συνεισφορά των ελληνικών εξαγωγών στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας, ανέρχεται µόλις στο 7,2% του ΑΕΠ, ενώ από το 2006 ο δείκτης παρουσιάζει σταδιακή υποχώρηση. Αντίθετα, υπάρχουν στην Ε.Ε χώρες, οι εξαγωγές των οποίων συνεισφέρουν στο ΑΕΠ µέχρι και 90%, όπως το Βέλγιο, ενώ ο µέσος όρος κυµαίνεται στο 39%. Ενδεικτικό επίσης είναι το γεγονός ότι µε εξαίρεση την Ελλάδα και την Κύπρο, στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε οι εξαγωγές συνεισφέρουν τουλάχιστον 15% στο ΑΕΠ τους. Οι ελληνικές εξαγωγές στην τετραετία 2005-2008 αυξάνονταν µε µέσο ετήσιο ρυθµό 8%, ενώ οι εξαγωγές της Ε.Ε και της Ευρωζώνης για το ίδιο διάστηµα αυξήθηκαν µε 7,6% και 7,4% αντίστοιχα, δηλαδή µε ρυθµό συγκριτικά χαµηλότερο της Ελλάδας. Παρόλα αυτά, οι Ευρωπαϊκές εξαγωγές διατήρησαν για το 2008 αυξητική τάση σε ένα ποσοστό κοντά στο 3%, ενώ αντίθετα οι ελληνικές εξαγωγές παρέµειναν σχεδόν στάσιµες. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, οι ελληνικές εξαγωγές για το 2008 αυξήθηκαν οριακά µόλις κατά 1,1% και ανήλθαν συνολικά σε 17,3 δις ευρώ. Οι ελληνικές εισαγωγές για το 2008, σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ αυξήθηκαν κατά 10,1%, λίγο παραπάνω από το µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης της πενταετίας 2004-2008. Η πορεία των ελληνικών εξαγωγών και εισαγωγών για το 2008, έχει ως συνέπεια την περαιτέρω διεύρυνση του ελλείµµατος του εµπορικού ισοζυγίου. Πιο συγκεκριµένα, το εµπορικό έλλειµµα διαµορφώθηκε για το 2008 στα 41 δις ευρώ, αυξηµένο κατά 14,4% συγκριτικά µε το 2007. Ωστόσο, τα δηµοσιευµένα στοιχεία της Eurostat, δεν επαληθεύουν απόλυτα τα νούµερα της ΕΣΥΕ για τις ελληνικές εξαγωγές, καθώς σύµφωνα µε τη Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, οι ελληνικές εξαγωγές καταγράφουν για το 2008 στασιµότητα (0%). Η µειούµενη τάση των ελληνικών εξαγωγών σε σχέση µε τις Ευρωπαϊκές είναι η αιτία για την διολίσθηση της χώρας µας στην 21 η θέση στην κατάταξη των εξαγωγών της Ε.Ε για το 2008, µια θέση χαµηλότερα συγκριτικά µε το 2007. Επίσης, η κατάταξη της Ελλάδας αναφορικά µε τις εξαγωγικές επιδόσεις των χωρών της Ευρωζώνης για το 2008 είναι 13 η µεταξύ των 15 χωρών-µελών της Ζώνης του ευρώ, µία θέση χαµηλότερα σε σχέση µε το 2007. Αναφορικά µε τους προορισµούς των ελληνικών προϊόντων, ο κυριότερος εξαγωγικός εταίρος για τη χώρα µας το 2008 είναι η Ιταλία, αποσπώντας µερίδιο 11,5% επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών. Αυτό οφείλεται αφενός µεν στη µικρή αύξηση των εξαγωγών προς την Ιταλία, κυρίως όµως αποδίδεται στην απώλεια µεριδίου από την αγορά της Γερµανίας, η οποία µέχρι και το 2007 ήταν πρώτη στην κατάταξη των ελληνικών εξαγωγών. Συγκεκριµένα οι εξαγωγές προς τη Γερµανία µειώθηκαν κατά 8,8% το 2008 κατατάσσοντας την πλέον στη δεύτερη θέση των κύριων εξαγωγικών εταίρων της Ελλάδας. Μέρος των εξαγωγών επίσης χάθηκε και από τις αγορές της Κύπρου και του Ηνωµένου 3

Βασιλείου. Αντίθετα, ιδιαίτερη δυναµική για το 2008 εµφάνισε η Βουλγαρία, η οποία βρίσκεται στην τρίτη θέση της εξαγωγικής κατάταξης µε µερίδιο 7,1%. Θετική επίσης κρίνεται η αύξηση των εξαγωγών προς την αγορά των ΗΠΑ κατά 28%, επαληθεύοντας την επιµονή του ΣΕΒΕ να την περιλαµβάνει τα τελευταία έτη µέσα στις κρίσιµες αγορές-στόχους. Αναφορικά µε την κλαδική διάρθρωση των ελληνικών εξαγωγών, ο κυριότερος κλάδος ο οποίος φαίνεται ότι διευρύνει σταθερά την εξαγωγική του βάση είναι αυτός των τροφίµων, απορροφώντας µερίδιο 18% των ελληνικών εξαγωγών για το 2008. Η εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου των τροφίµων παρουσιάζει σταδιακή άνοδο στην πενταετία 2004-2008 µε µέσο ετήσιο ρυθµό 12%. Σηµαντικότερο εξαγώγιµο προϊόν του κλάδου είναι τα παρασκευάσµατα λαχανικών και φρούτων, που συνεισφέρουν µε ποσοστό 22% στις εξαγωγές του κλάδου. Εκεί όπου φαίνεται να χάνει ο κλάδος των τροφίµων για το 2008, είναι στα παρασκευασµένα λαχανικά και φρούτα, τα οποία παρουσιάζουν µείωση στην εξαγωγική τους δραστηριότητα κατά 3,6%, καθώς και στα λίπη και έλαια κατά 5,8%. Αρνητικές είναι οι επιδόσεις του άλλοτε ανταγωνιστικού κλάδου της κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης, ο οποίος συνεισφέρει µε 11,2% στις ελληνικές εξαγωγές το 2008. Οι εξαγωγές του κλάδου στην πενταετία 2004-2008 σηµειώνουν σταδιακή συρρίκνωση µε µέσο ετήσιο ρυθµό 5,6%, ενώ το 2008 παρουσιάζουν εκ νέου µείωση σε ποσοστό 4,5%. 4

ΜΕΡΟΣ Α. Εξωτερικό Εµπόριο Ε.Ε., Ευρωζώνη, Ελλάδα Πίνακας A.1 Εξαγωγές Ε.Ε., για την περίοδο 2004-2008 (ποσά σε δις. ευρώ) 2005 2006 2007 2008 Μερίδιο 2008 (%) ΕΤ 08/07 (%) 1 Γερµανία 780,2 882,5 964 993,9 24,8 3 2 Ολλανδία 322,5 369,2 401,9 430,4 10,7 7 3 Γαλλία 369,7 394,9 402,7 411,7 10,3 2 4 Ιταλία 295,7 332,0 358,6 365,8 9,1 2 5 Βέλγιο 267,4 292,2 315,3 323,3 8,1 3 6 Ην. Βασίλειο 305,3 357,3 320,4 311,7 7,8-3 7 Ισπανία 150,2 170,2 184,8 182,4 4,5-1 8 Σουηδία 104,5 117,7 123,2 124,6 3,1 1 9 Αυστρία 99,8 108,9 119,4 123 3,1 3 10 Πολωνία 71,9 88,2 102,3 114,3 2,9 12 11 Τσεχία 63,2 75,6 89,4 99,4 2,5 11 12 Ιρλανδία 87,9 86,7 88,7 84,5 2,1-5 13 ανία 69 73,7 74,9 79,5 2,0 6 14 Ουγγαρία 50,2 59,9 69,6 73,2 1,8 5 15 Φιλανδία 53,1 61,4 65,7 65,5 1,6 0 16 Σλοβακία 25,7 33,3 42,4 48,2 1,2 14 17 Πορτογαλία 30,7 34,5 37,6 38 0,9 1 18 Ρουµανία 0 0,0 29,5 33,6 0,8 14 19 Σλοβενία 15,4 18,5 22 23,2 0,6 6 20 Λουξεµβούργο 14,8 18,2 16,4 17,3 0,4 5 21 Ελλάδα 13,8 16,5 17,2 17,2 0,4 0 22 Λιθουανία 9,5 11,3 12,5 16,1 0,4 28 23 Βουλγαρία 0 0,0 13,5 15,3 0,4 13 24 Εσθονία 6,2 7,7 8 8,4 0,2 5 25 Λετονία 4,1 4,9 6,1 6,9 0,2 13 26 Μάλτα 1,8 2,1 2,2 1,9 0,0-15 27 Κύπρος 1,1 1,1 1 1,1 0,0 7 Πηγή: Eurostat Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ 5

Η πλέον εξαγωγική χώρα της Ε.Ε διαχρονικά είναι η Γερµανία. Ενδεικτικά, για το 2008 η Γερµανία πραγµατοποιεί σχεδόν το ¼ των συνολικών ευρωπαϊκών εξαγωγών, µε την αξία τους να αγγίζει το 1 τρις ευρώ. Το τελευταίο έτος, στη δεύτερη θέση αναφορικά µε την κατάταξη των εξαγωγών της Ε.Ε ανέβηκε η Ολλανδία µε µερίδιο 10,7%, αναγκάζοντας τη Γαλλία να υποχωρήσει στην 3 η θέση µε µερίδιο 10,3%. Την πεντάδα των πιο εξαγωγικών οικονοµιών της Ε.Ε για το 2008 συµπληρώνουν η Ιταλία και το Βέλγιο µε µερίδια 9,1% και 8,1% αντίστοιχα. Να σηµειωθεί ότι και οι 5 παραπάνω χώρες σηµείωσαν ετήσια αύξηση σε σχέση µε το 2007 σε ποσοστό που κυµαίνεται µεταξύ 2% και 3%, µε εξαίρεση την Ολλανδία οι εξαγωγές της οποίας αυξήθηκαν κατά 7%. Η Ελλάδα καταλαµβάνει την 21 η θέση στην κατάταξη των εξαγωγών της Ε.Ε για το 2008, δηλαδή µία θέση χαµηλότερα συγκριτικά µε το 2007, καθώς οι ελληνικές εξαγωγές παρέµειναν στάσιµες σύµφωνα µε τα στοιχεία της Eurostat, ενώ οι εξαγωγές του Λουξεµβούργου σηµείωσαν ετήσια αύξηση κατά 5%, διεκδικώντας πλέον δυναµικά την 20 η θέση από τη χώρα µας. Από τις 27 χώρες της Ε.Ε για το 2008, οι εξαγωγές 4 χωρών κατέγραψαν µείωση. Οι χώρες αυτές είναι το Ην. Βασίλειο, η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Μάλτα. Πίνακας A.2 Εξαγωγές Ευρωζώνης, για την περίοδο 2004-2008 (ποσά σε δις. ευρώ) 2005 2006 2007 2008 Μερίδιο 2008 (%) ΕΤ 08/07 (%) 1 Γερµανία 780,2 882,5 964 993,9 32,3 3 2 Ολλανδία 322,5 369,2 401,9 430,4 14,0 7 3 Γαλλία 369,7 394,9 402,7 411,7 13,4 2 4 Ιταλία 295,7 332,0 358,6 365,8 11,9 2 5 Βέλγιο 267,4 292,2 315,3 323,3 10,5 3 6 Ισπανία 150,2 170,2 184,8 182,4 5,9-1 7 Αυστρία 99,8 108,9 119,4 123 4,0 3 8 Ιρλανδία 87,9 86,7 88,7 84,5 2,7-5 9 Φιλανδία 53,1 61,4 65,7 65,5 2,1 0 10 Πορτογαλία 30,7 34,5 37,6 38 1,2 1 11 Σλοβενία 0 0,0 22 23,2 0,8 6 12 Λουξεµβούργο 14,8 18,2 16,4 17,3 0,6 5 13 Ελλάδα 13,8 16,5 17,2 17,2 0,6 0 14 Μάλτα 0 0,0 0 1,9 0,1-15 15 Κύπρος 0 0,0 0 1,1 0,0 7 Πηγή: Eurostat Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ 6

Σε επίπεδο Ευρωζώνης, όπως είναι αναµενόµενο η πρώτη πεντάδα των εξαγωγών παραµένει όπως ακριβώς και στην κατάταξη της Ε.Ε. Αξίζει όµως να τονισθεί ότι από τις 4 ευρωπαϊκές χώρες οι εξαγωγές των µειώθηκαν το 2008, οι 3 από αυτές: Ισπανία, Ιρλανδία και Μάλτα, ανήκουν στη Ζώνη του Ευρώ. Από τις χώρες της Ο.Ν.Ε τους πιο θετικούς ρυθµούς αύξησης των εξαγωγών για το 2008 πέτυχαν η Ολλανδία και η Κύπρος µε 7%. Η κατάταξη της Ελλάδας αναφορικά µε τις εξαγωγικές επιδόσεις των χωρών της Ευρωζώνης για το 2008 είναι 13 η µεταξύ των 15 χωρών-µελών της Ζώνης, µία θέση χαµηλότερα από το 2007. Πίνακας A.3 Εξαγωγές % ΑΕΠ των χωρών της Ε.Ε-27 για το 2008 ΑΕΠ 2008 σε δις ευρώ Εξαγωγές 2008 σε δις ευρώ Εξαγωγές % ΑΕΠ 2008 1 Βέλγιο 360.76 323.3 89.6 2 Σλοβακία 68.37 48.2 70.5 3 Ολλανδία 618.35 430.4 69.6 4 Τσεχία 147.68 99.4 67.3 5 Ουγγαρία 111.73 73.2 65.5 6 Σλοβενία 38.76 23.2 59.9 7 Εσθονία 17.14 8.4 49.0 8 Λιθουανία 33.14 16.1 48.6 9 Λουξεµβούργο 39.17 17.3 44.2 10 Ιρλανδία 193.78 84.5 43.6 11 Βουλγαρία 35.31 15.3 43.3 12 Αυστρία 293.99 123 41.8 13 Γερµανία 2,596.19 993.9 38.3 14 Σουηδία 348.71 124.6 35.7 15 Φινλανδία 195.55 65.5 33.5 16 Μάλτα 5.84 1.9 32.6 17 ανία 251.28 79.5 31.6 18 Λετονία 23.05 6.9 29.9 19 Πολωνία 385.79 114.3 29.6 20 Ρουµανία 145.42 33.6 23.1 21 Ιταλία 1,631.28 365.8 22.4 22 Πορτογαλία 173.70 38 21.9 23 Γαλλία 2,024.83 411.7 20.3 24 Ην. Βασίλειο 1,895.14 311.7 16.4 25 Ισπανία 1,144.43 182.4 15.9 26 Ελλάδα 241.80 17.3 7.2 27 Κύπρος 17.40 1.1 6.3 Πηγή: Eurostat - emporikitrade Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ 7

Στον παραπάνω πίνακα γίνεται µία αποτύπωση του βαθµού εξωστρέφειας των οικονοµιών της Ε.Ε-27. Πιο συγκεκριµένα παρουσιάζεται η συνεισφορά των εξαγωγών στο ΑΕΠ της κάθε χώρας-µέλους. Πρωταθλητής στη συγκεκριµένη κατάταξη αναδεικνύεται το Βέλγιο, καθώς οι εξαγωγές συνεισφέρουν σχεδόν το 90% του ΑΕΠ. εύτερη ακολουθεί η Σλοβακία µε τις εξαγωγές να συνεισφέρουν το 70% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας, ενώ κοντά στο επίπεδα του 70% κυµαίνεται και η Ολλανδία. Ιδιαίτερα υψηλό βαθµό εξωστρέφειας, µε ποσοστό άνω του 50% παρουσιάζουν επίσης η Τσεχία, η Ουγγαρία, και η Σλοβενία. Ουραγοί στην κατάταξη είναι η Ισπανία, µε την Ελλάδα και την Κύπρο. Συγκεκριµένα η συνεισφορά των εξαγωγών στη χώρα µας για το 2008 µόλις που υπερβαίνει το 7%. Τελευταία στην κατάταξη έρχεται η Κύπρος µε το ποσοστό των εξαγωγών να ανέρχεται στο 6,3% του ΑΕΠ της Κυπριακής ηµοκρατίας. Πίνακας A.4 Συγκριτική κατάταξη εξαγωγών και ανταγωνιστικότητας (World Economic Forum) των χωρών-µελών της Ευρωζώνης (ποσά σε δισ. ευρώ) 2007 2008 ET 08/07(%) WEF index 2008 WEF index 2007 1 Φινλανδία 65.7 65.5 0% 6 6 2 Γερµανία 964 993.9 3% 7 5 3 Ολλανδία 401.9 430.4 7% 8 10 4 Αυστρία 119.4 123 3% 14 15 5 Γαλλία 402.7 411.7 2% 16 18 6 Βέλγιο 315.3 323.3 3% 19 20 7 Ιρλανδία 88.7 84.5-5% 22 22 8 Λουξεµβούργο 16.4 17.3 5% 25 25 9 Ισπανία 184.8 182.4-1% 29 29 10 Κύπρος 0 1.1 7% 40 55 11 Σλοβενία 22 23.2 6% 42 39 12 Πορτογαλία 37.6 38 1% 43 40 13 Ιταλία 358.6 365.8 2% 49 46 14 Μάλτα 0 1.9-15% 52 56 15 Ελλάδα 17.2 17.2 0% 67 65 Πηγή: Eurostat - WEF Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ Στον παραπάνω πίνακα γίνεται µία προσπάθεια συσχετισµού της πορείας των εξαγωγών των χωρών της Ευρωζώνης µε την ανταγωνιστικότητα της εκάστοτε οικονοµίας. Η κατάταξη της ανταγωνιστικότητας προέρχεται από την ετήσια έκθεση ανταγωνιστικότητας που δηµοσιεύει το World Economic Forum (WEF). 8

(ποσά σε εκατ. ευρώ) Παρατηρούµε ότι η κάµψη του ρυθµού αύξησης των εξαγωγών της Γερµανίας από το 10% σχεδόν που κατέγραψε το 2007, στο 3% του 2008, κοστίζει στην ανταγωνιστικότητα της Γερµανικής οικονοµίας 2 θέσεις στη σχετική κατάταξη ανταγωνιστικότητας. Ο συγκριτικά υψηλός ρυθµός αύξησης του 7% για το 2008, ανεβάζει την οικονοµία της Ολλανδίας από την 10 η στην 8 η θέση, ενώ επίσης κατατάσσει την Κύπρο από την 55 η θέση που κατείχε το 2007, στην 40 η θέση για το 2008. Για τη χώρα µας, η µηδενική µεταβολή των εξαγωγών το 2008, αναγκάζει τη χώρα µας να υποχωρήσει 2 θέσεις στο δείκτη ανταγωνιστικότητας σε σχέση µε το 2007. Πιο συγκεκριµένα η ελληνική οικονοµία υποχώρησε από την 65 η θέση, στην 67 η. Να σηµειωθεί επίσης, ότι η θέση της χώρας µας σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας, είναι η χαµηλότερη στο σύνολο της Ευρωζώνης. Πίνακας A.5 Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο µε πετρελαιοειδή, για την περίοδο 2004-2008 2004 2005 2006 2007 2008 ΕΤ 08/07 MΕΤ 04/08 Ελληνικές Εισαγωγές 40.424,5 44.379,4 48.008,70 53.006,60 58.365,10 10,1% 9,6% Ελληνικές Εξαγωγές 12.357,3 14.731,6 16.433,60 17.139,50 17.333,10 1,1% 8,8% Συνολικό Εµπόριο 52.781,8 59.111,0 64.442,3 70.146,1 75.698,2 7,9% 9,4% Εµπορικό Ισοζύγιο (28.067,2) (29.647,8) (31.575,1) (35.867,1) (41.032,0) 14,4% 10,0% Εξαγωγές / Εισαγωγές 30,6% 33,2% 34,2% 32,3% 29,7% -8,2% -0,7% Πηγή: ΕΣΥΕ Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ Οι ελληνικές εξαγωγές βαίνουν στην πενταετία 2004-2008 αυξανόµενες µε µέσο ετήσιο ρυθµό κοντά στο 9%. Παρόλα αυτά, η αυξητική αυτή τάση δεν επιβεβαιώθηκε για το 2008, καθώς σύµφωνα πάντα µε τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΣΥΕ) οι ελληνικές εξαγωγές για το τελευταίο έτος αυξήθηκαν µόλις κατά 1,1% και ανήλθαν συνολικά σε 17,3 δις. Ωστόσο, να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα δηµοσιευµένα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, οι ελληνικές εξαγωγές καταγράφουν απόλυτη στασιµότητα. Στον αντίποδα, οι ελληνικές εισαγωγές συνεχίζουν να αυξάνονται ετησίως µε ρυθµούς κοντά στο 10%. Πιο συγκεκριµένα οι ελληνικές εισαγωγές για το 2008, σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ αυξήθηκαν κατά 10,1%, λίγο παραπάνω από το µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης της πενταετίας 2004-2008. Το σύνολο της αξίας των εξαγωγών για το 2008 διαµορφώθηκε στα 58,4 δις ευρώ, αυξηµένο δηλαδή κατά 5,3 δις ευρώ συγκριτικά µε το 2007. Οι δύο παραπάνω τάσεις του ελληνικού εξωτερικού εµπορίου για το 2008, έχουν ως φυσική συνέπεια την περαιτέρω διεύρυνση του ελλείµµατος του εµπορικού ισοζυγίου. Πιο συγκεκριµένα, το εµπορικό έλλειµµα 9

διαµορφώθηκε για το 2008 στα 41 δις ευρώ, αυξηµένο κατά 14,4% συγκριτικά µε το 2007. Να σηµειωθεί ότι στην πενταετία 2004-2008, το εµπορικό έλλειµµα διευρύνεται µε µέσο ετήσιο ρυθµό 10%. Η διεύρυνση του ελλείµµατος αποτυπώνεται και στο δείκτη επικάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές ο οποίος υποχώρησε σχεδόν κατά 2,5 µονάδες βάσης και πιο συγκεκριµένα από το 32,3%, στο 29,7%. Πίνακας A.6 Ελληνικό Εξωτερικό Εµπόριο ως % ΑΕΠ, για την περίοδο 2005-2008 (ΑΕΠ σε τρέχουσες τιµές) 2005 2006 2007 2008 Εισαγωγές % ΑΕΠ 22,5% 22,5% 23,2% 24,1% Εξαγωγές % ΑΕΠ 7,5% 7,7% 7,5% 7,2% Εµπορικό Έλλειµµα % ΑΕΠ -15,0% -14,8% -15,7% -17,0% Πηγή: ΕΣΥΕ Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ Αναφορικά µε τη συνεισφορά των εξαγωγών στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ελλάδας, παρατηρούµε ότι για το 2008 αυτές ανέρχονται µόλις στο 7,2% του ΑΕΠ. Αντίθετα, οι ελληνικές εισαγωγές εµπορευµάτων απορροφούν σχεδόν το ¼ του ΑΕΠ της χώρας, γεγονός που αποτυπώνει τη µεγάλη εξάρτηση της εθνικής οικονοµίας και της εγχώριας κατανάλωσης από τις αγορές του εξωτερικού. Επίσης, το εµπορικό έλλειµµα ανέρχεται στο 17% του ΑΕΠ. Πίνακας A.7 Ελληνικό Εξωτερικό Εµπόριο Υπηρεσιών, για την περίοδο 2006-2008 (ποσά σε εκατ. ευρώ) 2006 2007 2008 ET 07/06 ET 08/07 MET 06/08 Εισαγωγές υπηρεσιών 13.027,0 14.745,6 16.894,1 13,2% 14,6% 13,9% Εξαγωγές υπηρεσιών 28.364,1 31.337,3 34.092,6 10,5% 8,8% 9,6% Σύνολο 41.391,1 46.082,9 50.986,7 11,3% 10,6% 11,0% Ισοζύγιο υπηρεσιών 15.337,1 16.591,7 17.198,5 8,2% 3,7% 5,9% Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ Αναφορικά µε την πορεία του εξωτερικού εµπορίου των υπηρεσιών, από τα δηµοσιευµένα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει ότι οι εξαγωγές των υπηρεσιών διαγράφουν αισθητά βελτιωµένη πορεία από τις εµπορευµατικές εξαγωγές. Πιο συγκεκριµένα, οι εξαγωγές υπηρεσιών για την τριετία 2006-2008 αυξάνονται µε µέσο ετήσιο ρυθµό 9,6%, ενώ για το 2008 η ετήσια αύξηση ανήλθε σε 8,8% µε τις ετήσιες εισπράξεις υπηρεσιών να υπερβαίνουν τα 34 δις ευρώ. 10

Σε ότι αφορά τις εισαγωγές υπηρεσιών, παρατηρείται αύξηση στην τριετία 2006-2008 µε µέσο ετήσιο ρυθµό 13,9%, ενώ το 2008 σηµειώθηκε αύξηση κατά 14,6%. Το σύνολο των πληρωµών υπηρεσιών για το 2008 ανήλθε σε 16,9 δις ευρώ. Απόρροια των δύο αυτών αντίθετων µεγεθών είναι η µεγέθυνση του πλεονάσµατος του ισοζυγίου των υπηρεσιών κατά 3,7%, µε το πλεόνασµα για το 2008 να υπερβαίνει τα 17 δις ευρώ, περίπου όσο ανήλθε για το ίδιο έτος η συνολική αξία των εξαγωγών εµπορευµάτων. 11

ΜΕΡΟΣ Β. Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, ανά γεωγραφική περιφέρεια Πίνακας B.1 Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο ανά γεωγραφική περιφέρεια (χιλ. ευρώ) Ελληνικές εξαγωγές 2004 2005 2006 2007 2008 Ε.Ε. (27) 8.175.515 9.481.704 10.576.278 11.117.822 11.104.965 Βόρεια Αµερική 725.788 823.456 805.020 766.178 965.293 ΟΟΣΑ 7.761.048 9.155.647 9.771.385 9.750.208 9.711.402 Βαλκάνια 1.878.698 2.086.254 2.760.770 3.111.979 3.285.776 Κοινοπολ. Ανεξάρτ. Κρατών (ΚΑΚ) 372.922 398.641 463.528 555.665 590.225 Μέση Ανατολή 421.887 725.483 761.657 581.786 543.404 Χώρες Αφρικής 493.886 597.768 707.848 531.243 564.134 Ν.Α. Ασία 348.834 445.843 420.360 459.084 340.109 Λατινική Αµερική 73.494 108.690 149.972 153.258 137.232 Ελληνικές εισαγωγές 2004 2005 2006 2007 2008 E.E. (27) 25.692.413 27.999.958 29.607.636 32.569.507 34.162.510 Βόρεια Αµερική 2.021.438 1.602.410 986.994 1.413.993 1.935.538 ΟΟΣΑ 29.310.255 30.808.663 31.720.709 35.768.803 36.841.883 Βαλκάνια 1.185.132 1.386.365 1.767.645 1.991.289 2.400.102 Κοινοπολ. Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) 2.710.663 4.017.380 4.512.046 4.371.736 6.068.471 Μέση Ανατολή 2.829.457 3.590.137 4.105.541 3.318.727 3.771.671 Χώρες Αφρικής 664.374 1.028.266 1.319.766 1.703.745 2.523.102 Ν.Α. Ασία 5.333.660 4.774.665 6.322.486 7.209.735 6.996.717 Κεντρική & Νότια Αµερική 602.998 557.935 501.255 820.906 712.010 Εµπορικό Ισοζύγιο 2004 2005 2006 2007 2008 E.E. (27) -17.516.898-18.518.254-19.031.357-21.451.685-23.057.545 Βόρεια Αµερική -1.295.650-778.953-181.973-647.816-970.245 ΟΟΣΑ -21.549.208-21.653.016-21.949.324-26.018.595-27.130.481 Βαλκάνια 693.567 699.889 993.125 1.120.689 885.674 Κοινοπολ. Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) -2.337.741-3.618.739-4.048.518-3.816.071-5.478.246 Μέση Ανατολή -2.407.570-2.864.654-3.343.884-2.736.942-3.228.267 Χώρες Αφρικής -170.488-430.498-611.918-1.172.503-1.958.968 Ν.Α. Ασία -4.984.825-4.328.822-5.902.126-6.750.651-6.656.608 Κεντρική & Νότια Αµερική -529.504-449.246-351.283-667.648-574.778 Πηγή: ΕΣΥΕ Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ 12

Ε.Ε. vs. Τρίτες Χώρες ιάγραµµα B.1 Κατανοµή των εξαγωγών σε Ε.Ε και Τρίτες Χώρες, 2004-2008 Η τάση των ελληνικών εξαγωγών είναι ο διαχρονικός προσανατολισµός στην Ε.Ε. και σταδιακή αποµάκρυνση αντίστοιχα από τις τρίτες χώρες. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, το ποσοστό κατανοµής των ελληνικών εξαγωγών στις τρίτες χώρες βαθµιαία στην πενταετία 2004-2008 µειώνεται και το 2008 ανήλθε σε 36%. Αντίστοιχα, αυξάνεται το ποσοστό κατανοµής της ελληνικής εξαγωγικής δραστηριότητας στην Ε.Ε. και το 2008 ανήλθε σε 64%. Εξετάζοντας κατά γεωγραφική περιφέρεια, οι ελληνικές εξαγωγές στην Ε.Ε. το 2008 ανέρχονται σε 11,1 εκατ. ευρώ, ενώ ποσό των 9,7 εκατ. ευρώ εξάγεται στις χώρες που διαµορφώνουν τον Οργανισµό για την Οικονοµική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). Τα Βαλκάνια και η Βόρεια Αµερική αποσπούν σηµαντικό µέρος της ελληνικής εξαγωγικής δραστηριότητας, ενώ οι υπόλοιπες γεωγραφικές περιφέρειες συµµετέχουν µε µικρότερα ποσά συγκροτώντας τον ελληνικό εξαγωγικό χάρτη για το 2008. 13

ιάγραµµα B.2 Κατανοµή των εισαγωγών σε Ε.Ε και Τρίτες Χώρες, 2004-2008 Η κατανοµή των ελληνικών εισαγωγών σε Ε.Ε. και Τρίτες χώρες για το 2008 είναι 55% για την Ε.Ε. και 45% για τις Τρίτες χώρες. Οι τρίτες χώρες συµµετέχουν στις ελληνικές εισαγωγές µε υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά µε τις εξαγωγές σε όλη την πενταετία 2004-2008. Πιο συγκεκριµένα, εξετάζοντας κατά γεωγραφική περιφέρεια τις ελληνικές εισαγωγές, ενώ τα µεγαλύτερα ποσοστά των ελληνικών εισαγωγών προέρχονται από Ε.Ε.-27 και τον ΟΟΣΑ, µε υψηλό µερίδιο συµµετέχουν στις ελληνικές εισαγωγές η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών και η γεωγραφική περιφέρεια της Νότιας και Ανατολικής Ασίας, µε µερίδιο 12% των ελληνικών εισαγωγών. 14

ΜΕΡΟΣ Γ. Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, ανά κυριότερο εξαγωγικό εταίρο Πίνακας Γ.1 Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο στους 10 κυριότερος εξαγωγικούς εταίρους (χιλ. ευρώ) Ελληνικές Εξαγωγές 2004 2005 2006 2007 2008 Ιταλία 1.240.344 1.648.557 1.871.643 1.865.387 2.001.860 Γερµανία 1.619.595 1.882.397 1.867.591 1.996.362 1.821.303 Βουλγαρία 779.589 817.044 1.051.907 1.077.996 1.236.980 Κύπρος 580.935 868.045 892.041 1.123.944 1.102.981 ΗΠΑ 651.939 736.270 725.842 692.355 885.416 Ηνωµένο Βασίλειο 931.060 1.013.911 994.053 940.488 820.062 Ρουµανία 383.400 408.859 595.842 715.340 772.417 Γαλλία 521.129 650.089 734.590 715.960 668.379 Τουρκία 554.978 754.057 847.995 620.364 621.674 Ισπανία 414.828 528.774 672.817 578.407 504.798 Σύνολο 12.357.216 14.783.689 16.433.648 17.139.664 17.334.136 Ελληνικές Εισαγωγές 2004 2005 2006 2007 2008 Ιταλία 5.415.445 5.829.185 5.832.401 6.533.347 6.918.508 Γερµανία 5.569.459 6.424.871 6.369.024 7.176.654 7.238.152 Βουλγαρία 464.353 589.032 776.598 874.322 1.162.626 Κύπρος 208.843 330.368 415.149 617.595 669.707 ΗΠΑ 1.888.689 1.496.838 891.237 1.260.698 1.650.730 Ηνωµένο Βασίλειο 1.778.548 1.813.853 1.887.435 2.004.910 1.956.936 Ρουµανία 503.699 434.267 505.264 537.765 525.251 Γαλλία 2.718.369 2.793.425 3.022.517 3.115.068 3.098.017 Τουρκία 992.516 957.659 1.325.950 1.669.175 1.693.267 Ισπανία 1.645.960 1.836.923 1.799.721 2.021.636 2.133.683 Σύνολο 42.401.708 46.188.211 50.722.438 55.654.433 60.669.925 Ελληνικό Εµπορικό Ισοζύγιο 2004 2005 2006 2007 2008 Ιταλία -4.175.100-4.180.628-3.960.758-4.667.959-4.916.649 Γερµανία -3.949.864-4.542.474-4.501.432-5.180.292-5.416.849 Βουλγαρία 315.236 228.012 275.309 203.674 74.354 Κύπρος 372.092 537.677 476.891 506.349 433.273 ΗΠΑ -1.236.749-760.569-165.394-568.343-765.314 Ηνωµένο Βασίλειο -847.488-799.942-893.382-1.064.422-1.136.874 Ρουµανία -120.299-25.407 90.578 177.575 247.166 Γαλλία -2.197.240-2.143.335-2.287.927-2.399.108-2.429.638 Τουρκία -437.539-203.602-477.955-1.048.811-1.071.593 Ισπανία -1.231.132-1.308.149-1.126.903-1.443.230-1.628.885 Σύνολο -30.044.493-31.404.521-34.288.790-38.514.768-43.335.790 Πηγή: ΕΣΥΕ Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ 15

ιάγραµµα Γ.1 ιαχρονικό µερίδιο των πέντε κυριότερων εξαγωγικών εταίρων την πενταετία 2004-2008 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2004 2005 2006 2007 2008 Ιταλία Γερµανία Βουλγαρία Κύπρος ΗΠΑ Κυριότερος εξαγωγικός εταίρος για τη χώρα µας το 2008 είναι η Ιταλία, αποσπώντας µερίδιο 11,5% των ελληνικών εξαγωγών. Οι ελληνικές εξαγωγές στην Ιταλία αυξάνονται σταδιακά στην πενταετία 2004-2008 µε µέσο ρυθµό 12,7%, ενώ το 2008 σηµειώνουν εκ νέου αύξηση σε ποσοστό 7,3%. Επισηµαίνεται ωστόσο, ότι µέχρι και το 2007 κυριότερος εξαγωγικός εταίρος για τη χώρα µας ήταν η Γερµανία. Οι ελληνικές εισαγωγές από την Ιταλία αντίστοιχα, για το 2008, ανέρχονται σε περίπου 7 δις. ευρώ, αποσπώντας µερίδιο 11,4% και αυξάνονται µε µέση ετήσια τάση 6,3% στην πενταετία 2004-2008. Το έλλειµµα που διαµορφώνεται για τη χώρα µας µε την Ιταλία ανέρχεται για το 2008 στα 4,9 δις. ευρώ, εµφανίζοντας διαχρονική αύξηση της τάξης του 4,2%. Η Γερµανία, ενώ µέχρι και το 2007 ήταν πρώτη στην κατάταξη των ελληνικών εξαγωγών, η µείωση κατά 8,8% που σηµειώθηκε το 2008 την κατατάσσει πλέον στη δεύτερη θέση. Οι ελληνικές εισαγωγές αντίστοιχα από τη Γερµανία αυξάνονται στην πενταετία 2004-2008 µε µέσο ρυθµό 6,8% και το 2008 ανέρχονται σε απόλυτες τιµές σε 7,2 δις. ευρώ, µερίδιο ίσο µε το 11,9% των ελληνικών εισαγωγών. Το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου που διαµορφώνεται για τη χώρα µας, το 2008 σε απόλυτες τιµές ανέρχεται σε 5,4 δις. ευρώ, ενώ στην πενταετία έχει παρουσιάσει σταδιακή αύξηση µε µέσο ρυθµό 8,2%. Ανερχόµενος εξαγωγικός εταίρος για τη χώρα µας είναι η Βουλγαρία, η οποία το 2008 βρίσκεται στην τρίτη θέση της εξαγωγικής κατάταξης µε µερίδιο 7,1%. Σηµαντική είναι η µεγέθυνση που σηµειώνεται κατά την πενταετία 2004-2008, όπου ο όγκος των ελληνικών εξαγωγών προς τη Βουλγαρία υπερδιπλασιάστηκε. Οι εισαγωγές από τη Βουλγαρία ωστόσο αυξάνονται στην πενταετία 2004-2008 µε µέσο ρυθµό 25,8% µε αποτέλεσµα το πλεόνασµα εµπορικού ισοζυγίου που διαµορφώνεται για τη 16

χώρα µας στο σύνολο του εξεταζόµενου διαστήµατος να εµφανίζει σταδιακή µείωση, µε µέσο ρυθµό 30,3% και το 2008 να υπολογίζεται περίπου σε 74 εκατ. ευρώ. Στην τέταρτη θέση των δηµοφιλέστερων προορισµών των ελληνικών εξαγωγών βρίσκεται η Κύπρος, αποσπώντας µερίδιο 6,4%. Οι ελληνικές εξαγωγές προς την Κύπρο έχουν εµφανίσει συνολική αύξηση από το 2004 µέχρι και το 2008 περίπου 90%. Οι ελληνικές εισαγωγές από την Κύπρο αποτελούν το 1,1% των συνολικών ελληνικών εισαγωγών, ενώ στην πενταετία 2004-2008 αυξάνονται µε µέσο ρυθµό 33,8%. Το εµπορικό ισοζύγιο που διαµορφώνεται για τη χώρα µας είναι πλεονασµατικό, και το 2008 ανέρχεται σε 433 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας µια µέση ετήσια αύξηση 4%. Πέµπτος κυριότερος εξαγωγικός εταίρος για τη χώρα µας είναι οι ΗΠΑ. Οι εξαγωγές προς την εν λόγω αγορά το 2008 παρουσίασαν σηµαντική άνοδο, της τάξης του 28% και σε αξία ανήλθαν σε 885 εκατ. ευρώ. Μέχρι και το 2007, τη θέση των ΗΠΑ κατείχε το Ηνωµένο Βασίλειο. Η µείωση ωστόσο που σηµείωσαν οι ελληνικές εξαγωγές στο Ηνωµένο Βασίλειο το 2008 κατά 12,8% διαµορφώνουν τη σηµερινή κατάταξη. Οι ελληνικές εισαγωγές από τις ΗΠΑ παρουσιάζουν µείωση κατά το εξεταζόµενο διάστηµα 2004-2008 µε µέσο ρυθµό 3,3% και το 2008 η αξία τους υπολογίζεται σε 1,6 δις. ευρώ. Το εµπορικό ισοζύγιο κατά συνέπεια διαµορφώνεται αρνητικό για τη χώρα µας και το 2008 σε αξία υπολογίζεται σε 765 εκατ. ευρώ, διαγράφοντας ωστόσο καθοδική πορεία στην πενταετία 2004-2008 µε µέσο ρυθµό 11,3%. 17

ΜΕΡΟΣ. Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, ανά κυριότερο κλάδο Πίνακας.1 Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, στους 10 κυριότερους κλάδους (χιλ. ευρώ) Ελληνικές Εξαγωγές 2004 2005 2006 2007 2008 Τρόφιµα 1.971.671 2.840.298 2.852.456 2.925.698 3.105.290 Ποτά & Καπνά 497.730 578.335 515.990 512.113 589.032 Μη µεταλλικά ορυκτά 438.565 541.762 572.228 596.121 642.775 Χηµικά & Πλαστικά 1.920.819 2.482.439 2.552.705 2.815.129 2.708.029 Πετρελαιοειδή 865.758 1.404.159 2.171.028 2.103.171 1.902.893 Ξύλο & Χαρτί 239.264 262.430 259.155 292.300 314.245 Κλωστοϋφαντουργία & Ένδυση 2.448.754 2.298.335 2.226.795 2.037.433 1.945.371 Μέταλλα 1.705.359 1.837.316 2.370.863 2.636.039 2.780.959 Μηχανές & Συσκευές 1.412.437 1.471.885 1.809.845 1.852.763 1.874.409 Οχήµατα 306.451 411.468 335.841 425.452 618.753 Άλλα 550.408 655.263 766.742 943.446 852.191 Σύνολο 12.357.216 14.783.689 16.433.648 17.139.664 17.333.948 Ελληνικές Εισαγωγές 2004 2005 2006 2007 2008 Τρόφιµα 4.138.744 4.459.121 4.656.561 5.321.329 5.717.238 Ποτά & Καπνά 656.000 736.965 728.105 760.621 782.350 Μη µεταλλικά ορυκτά 857.206 1.020.181 986.816 1.546.283 1.242.406 Χηµικά & Πλαστικά 6.460.056 7.407.521 7.776.526 8.688.164 9.252.251 Πετρελαιοειδή 5.384.161 7.942.758 9.713.667 8.399.558 12.118.409 Ξύλο & Χαρτί 1.569.309 1.758.198 1.738.093 1.929.330 1.881.151 Κλωστοϋφαντουργία & Ένδυση 3.025.131 3.348.063 3.534.705 4.117.465 4.299.036 Μέταλλα 3.262.445 3.376.446 4.282.125 5.085.397 5.116.367 Μηχανές & Συσκευές 6.771.228 6.757.882 7.320.352 8.391.664 9.001.222 Οχήµατα 7.947.595 6.816.103 7.238.831 8.264.030 7.660.412 Άλλα 2.329.834 2.564.972 2.746.657 3.150.593 3.599.085 Σύνολο 42.401.708 46.188.211 50.722.438 55.654.433 60.669.925 Ελληνικό Εµπορικό Ισοζύγιο 2004 2005 2006 2007 2008 Τρόφιµα -2.167.073-1.618.823-1.804.105-2.395.631-2.611.949 Ποτά & Καπνά -158.269-158.630-212.114-248.508-193.318 Μη µεταλλικά ορυκτά -418.641-478.419-414.587-950.163-599.631 Χηµικά & Πλαστικά -4.539.237-4.925.082-5.223.821-5.873.034-6.544.221 Πετρελαιοειδή -4.518.403-6.538.599-7.542.639-6.296.387-10.215.515 18

Ξύλο & Χαρτί -1.330.045-1.495.767-1.478.939-1.637.029-1.566.905 Κλωστοϋφαντουργία & Ένδυση -576.376-1.049.729-1.307.910-2.080.033-2.353.665 Μέταλλα -1.557.086-1.539.130-1.911.262-2.449.358-2.335.408 Μηχανές & Συσκευές -5.358.791-5.285.997-5.510.507-6.538.901-7.126.813 Οχήµατα -7.641.145-6.404.635-6.902.991-7.838.578-7.041.659 Άλλα -1.779.426-1.909.710-1.979.915-2.207.147-2.746.894 Σύνολο -30.044.493-31.404.521-34.288.790-38.514.768-43.335.978 Πηγή: ΕΣΥΕ Επεξεργασία: ΙΕΕΣ ΣΕΒΕ ιάγραµµα.1 ιαχρονικό µερίδιο των πέντε κυριότερων εξαγωγικών κλάδων, την πενταετία 2004-2008 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2004 2005 2006 2007 2008 Τρόφιµα Μέταλλα Χηµικά&Πλαστικά Κλωστ.&Ενδυση Πετρελαιοειδή Κυριότερος εξαγωγικός κλάδος για τη χώρα µας είναι τα τρόφιµα, απορροφώντας µερίδιο 18% των ελληνικών εξαγωγών για το 2008. Η εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου των τροφίµων παρουσιάζει σταδιακή άνοδο στην πενταετία 2004-2008 µε µέσο ρυθµό 12% και το 2008 σε απόλυτες τιµές ανέρχεται σε 3,1 δις. ευρώ. Σηµαντικότερο εξαγώγιµο προϊόν του κλάδου είναι τα παρασκευάσµατα λαχανικών και φρούτων, που συνεισφέρουν µε ποσοστό 22% στις εξαγωγές του κλάδου και για το 2008 οι εξαγωγές τους ανέρχονται σε 680 εκατ. ευρώ. εύτερο σηµαντικότερο εξαγώγιµο προϊόν των τροφίµων είναι οι νωποί καρποί και φρούτα, µε συνεισφορά 17,6% και τρίτο είναι τα λίπη και έλαια, µε µερίδιο 11%. Ενώ τα παραπάνω εξαγώγιµα προϊόντα των τροφίµων στην πενταετία 2004-2008 αυξάνονται σταδιακά µε συγκριτικά υψηλούς ρυθµούς, το 2008 τα παρασκευασµένα λαχανικά και φρούτα παρουσιάζουν µείωση στην εξαγωγική τους δραστηριότητα κατά 3,6% ενώ τα λίπη και έλαια κατά 5,8%. Οι ελληνικές εισαγωγές τροφίµων για το 2008 αποσπούν µερίδιο 19

9,4% των ελληνικών εισαγωγών, ενώ σε αξία ανέρχονται σε 5,7 δις. ευρώ. Στην πενταετία 2004-2008 οι εισαγωγές τροφίµων αυξάνονται µε µέσο ρυθµό 8,4%, ενώ το εµπορικό ισοζύγιο διαµορφώνεται ελλειµµατικό για τη χώρα µας στο σύνολο της πενταετίας 2004-2008. εύτερος σηµαντικότερος εξαγωγικός κλάδος για τη χώρα µας το 2008 είναι τα µέταλλα, µε µερίδιο 16%. Η εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου των µετάλλων παρουσιάζει µέση ετήσια αύξηση στην πενταετία 2004-2008 που κυµαίνεται σε 13%, ενώ το 2008 καταγράφεται εκ νέου αύξηση σε ποσοστό 5,5%. Κυριότερο εξαγώγιµο προϊόν των µετάλλων είναι το αργίλιο και τα τεχνουργήµατα αργιλίου, που συνεισφέρουν µε 32,2% στις εξαγωγές του κλάδου, ενώ η αξία του για το 2008 υπολογίζεται σε 895 εκατ. ευρώ. εύτερο κυριότερο εξαγώγιµο προϊόν του κλάδου είναι ο χυτοσίδηρος και χάλυβας, µε µερίδιο 22,3%, ενώ ακολουθούν τα τεχνουργήµατα σιδήρου και χάλυβα µε συνεισφορά 21%. Οι εισαγωγές µετάλλων αυξάνονται µε µέσο ρυθµό 12% στην πενταετία, και το 2008 ανέρχονται σε 5,1 δις. ευρώ, απορροφώντας το 8,4% των συνολικών εισαγωγών. Το έλλειµµα εµπορικού ισοζυγίου του κλάδου ανέρχεται το 2008 σε 2,3 δις. ευρώ. Τα χηµικά και πλαστικά καταλαµβάνουν την τρίτη θέση στην εξαγωγική κατάταξη των κλάδων για το 2008, αποσπώντας το 15,6% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών. Κυριότερα εξαγώγιµα προϊόντα του κλάδου είναι τα φαρµακευτικά προϊόντα, µε µερίδιο 30,7% και οι πλαστικές ύλες µε συνεισφορά 35,5%. Η αξία των εξαγωγών φαρµακευτικών προϊόντων για το 2008 είναι 859,2 εκατ. ευρώ, ενώ των πλαστικών υλών 851,9 εκατ. ευρώ, ενώ αξίζει να επισηµανθεί η µείωση που παρουσιάζουν οι εξαγωγές φαρµακευτικών προϊόντων κατά 10% το 2008. Συνολικά οι εξαγωγές του κλάδου των χηµικών και πλαστικών το 2008 µειώθηκαν κατά 4%. Οι εισαγωγές χηµικών και πλαστικών αποσπούν σηµαντικό ποσοστό των συνολικών εισαγωγών, και συγκεκριµένα 15,3%, ενώ παράλληλα σηµειώνουν αυξητικές τάσεις στο εξεταζόµενο διάστηµα 2004-2008 µε µέσο ρυθµό 9,5%. Το έλλειµµα που διαµορφώνεται για τη χώρα µας στον εν λόγω κλάδο ανέρχεται το 2008 σε 6,5 δις. ευρώ και είναι το 2 ο µεγαλύτερο στο σύνολο των 10 εξεταζόµενων κυριότερων κλάδων. Η κλωστοϋφαντουργία και ένδυση συνεισφέρει µε 11,2% στις ελληνικές εξαγωγές το 2008 και η αξία των εξαγωγών του κλάδου ανέρχεται σε 1,94 δις. ευρώ. Ο κλάδος στην πενταετία 2004-2008 σηµειώνει σταδιακή συρρίκνωση µε µέσο ρυθµό 5,6%, ενώ το 2008 παρουσιάζεται εκ νέου µείωση των ελληνικών εξαγωγών σε ποσοστό 4,5%. Κυριότερο εξαγωγικό προϊόν του κλάδου είναι τα πλεκτά ενδύµατα, που απορροφούν το 30,2% των συνολικών εξαγωγών του κλάδου, ενώ παράλληλα µειώνονται το 2008 κατά 20%. εύτερο κυριότερο εξαγώγιµο προϊόν του κλάδου είναι το βαµβάκι, µε µερίδιο 19,3%, ενώ µερίδιο 10,3% αποσπούν από τις εξαγωγές του κλάδου τα σταθερά ενδύµατα. Οι ελληνικές εισαγωγές κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης, συνεισφέρουν µε 7,1% και για το 2008 διαµορφώνονται στα 4,3 περίπου δις. ευρώ, αυξηµένες κατά 4,4% 20