ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ σολή Γιοίκηζηρ και Οικονομίαρ Σμήμα Λογιζηικήρ Πηςσιακή επγαζία Γπαζηηπιόηηηερ και Πποοπηικέρ Δλληνικών Πολςεθνικών Δπισειπήζεων Τποβληθείζα ζηον Καθηγηηή Εοςμποςλίδη Βαζίλειο Από ηιρ ζποςδάζηπιερ: Σαξιοπούλος Γέζποινα Σζεκεπδέκη Ξανθή Έναπξη 14-05-2007 Παπάδοζη 10-10-2007 Καβάλα 2007
Πεξηερόκελα Πξόινγνο Πίλαθαο ζπληκήζεσλ ζειίδα Δηζαγσγή 1 1. Ηζηνξηθό Πνιπεζληθήο Δπηρείξεζεο 4 2. Οξηζκόο, θύζε θαη ραξαθηεξηζηηθά ηεο Πνιπεζληθήο Δπηρείξεζεο 4 3. Γνκή Πνιπεζληθήο Δπηρείξεζεο 6 4. Σα θίλεηξα επέθηαζεο ηεο Πνιπεζληθήο Δπηρείξεζεο 10 5. Οη Παξάγνληεο αλάπηπμεο ηεο Πνιπεζληθήο Δπηρείξεζεο 12 6. Σα Πιενλεθηήκαηα ηεο δηεζλνπνίεζεο ηεο νηθνλνκίαο ησλ Πνιπεζληθώλ Δπηρεηξήζεσλ 12 7. Ζ Δπηξξνή ησλ Πνιπεζληθώλ Δπηρεηξήζεσλ ζηηο θηινμελνύζεο ρώξεο 13 8. Οη Πξννπηηθέο Αλάπηπμεο ησλ Π.Δ. θαη ν ξόινο ηνπο ζηελ νηθνλνκία 15 8.1 Κύξηα ζπκπεξάζκαηα κειέηεο Η.Ο.Β.Δ. 17 8.2 Οθέιε πνπ πξνθύπηνπλ από ηελ δηείζδπζε ησλ Π.Δ. ζηα Βαιθάληα 20 8.2.1 Απόςεηο ζηειερώλ γηα ηελ εμέιημε ησλ Π.Δ. 24 9. Φνξνινγία Πνιπεζληθώλ Δπηρεηξήζεσλ 26 10. Καηεπζπληήξηεο νδεγίεο πξνο ηηο Π.Δ. από ηνλ Ο.Ο..Α. 27 Γεληθέο αξρέο 28 Γηαθάλεηα δξαζηεξηνηήησλ ησλ Π.Δ. 29 Απαζρόιεζε θαη εξγαζηαθέο ζρέζεηο 30
Πεξηβάιινλ 31 Καηαπνιέκεζε ηεο δσξνδνθίαο 32 Πξνζηαζία ζπκθεξόλησλ θαηαλαισηώλ 33 Δπηζηήκε θαη ηερλνινγία 34 Αληαγσληζκόο θαη Φνξνινγία 34 11. Διιεληθέο Πνιπεζληθέο Δπηρεηξήζεηο θαη ε δξαζηεξηόηεηά ηνπο 34 INTRACOM TELECOM 34 Ηζηνξηθό 35 Γηεζλείο δξαζηεξηόηεηεο 38 Δλδεηθηηθά έξγα 39 Αλζξώπηλν δπλακηθό 40 INTRACOM IT SERVICES 41 Γξαζηεξηόηεηεο 42 ηξαηεγηθή 42 Δλδεηθηηθά έξγα 43 Αλζξώπηλν δπλακηθό 44 INTRAKAT 44 Ηζηνξηθό- Γξαζηεξηόηεηεο- Έξγα 45 ΣΗΣΑΝ Α.Δ. 49 εκαληηθνί ζηαζκνί 50 LAVIPHARM Α.Δ. 53 Ηζηνξηθό 54 Γηάξζξσζε νκίινπ LAVIPHARM 55 ΠΔΣΕΔΣΑΚΗ Α.Δ. 58 Ηζηνξηθό 59 ΓΔΡΜΑΝΟ 61 Ηζηνξηθό- ηξαηεγηθή 61 MAMIDOIL JETOIL Α.Δ. 66 Ηζηνξηθό 67
Γξαζηεξηόηεηεο 67 COCA-COLA 3E 70 Ηζηνξηθό 70 Γξαζηεξηόηεηεο 71 11.10 ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΠΔΣΡΔΛΑΗΑ Α.Δ. 73 11.10.1 Γηνίθεζε νκίινπ - Δηαηξηθή δνκή 74 11.10.2 Γηεζλείο δξαζηεξηόηεηεο νκίινπ 75 11.11 ΣΡΑΠΔΕΑ ΠΔΗΡΑΗΩ Α.Δ. 79 11.11.1 Ηζηνξηθό 80 11.11.2 ηξαηεγηθή 81 11.11.3 Γηάξζξσζε νκίινπ ΣΡΑΠΔΕΑ ΠΔΗΡΑΗΩ 82 11.12 CHIPITA Α.Δ. 85 11.12.1 Ηζηνξηθό ηξαηεγηθή 86 12. πκπεξαζκαηηθέο παξαηεξήζεηο 88 Βηβιηνγξαθία 93
Πξόινγνο Ζ εξγαζία απηή πξαγκαηεύεηαη ηηο δξαζηεξηόηεηεο ησλ ειιεληθώλ Πνιπεζληθώλ Δπηρεηξήζεσλ θαζώο θαη ηηο πξννπηηθέο ηνπο. Έλα ζέκα πνπ καο δίλεη ηελ δπλαηόηεηα λα εμεγήζνπκε ηελ έλλνηα θαη ηελ ιεηηνπξγία ησλ επηρεηξήζεσλ απηώλ, ηα πιενλεθηήκαηα ή ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο δηεζλήο δξάζεο, ηηο επηξξνέο πνπ αζθνύλ νη εηαηξείεο απηέο ζηηο δέθηξηεο ρώξεο, αλαιύνληαο ηαπηόρξνλα ηελ αικαηώδε επέθηαζή ηνπο. Με ηελ αλάπηπμε απηνύ ηνπ ζέκαηνο δηαπηζηώλνπκε πόζν πνιύ έρνπλ εμειηρζεί νη ειιεληθέο Πνιπεζληθέο, όρη κόλν ζηηο γεηηνληθέο ρώξεο ησλ Βαιθαλίσλ αιιά θαη ζηελ Δπξώπε, ζηηο Ζ.Π.Α., ζηελ Αθξηθή θαη ηέινο ζηελ Μέζε Αλαηνιή. Οη ειιεληθέο απηέο επηρ/ζεηο αλαιακβάλνπλ πνηθίιεο δξαζηεξηόηεηεο ζε ηνκείο όπσο νη ηειεπηθνηλσλίεο, νη θαηαζθεπέο, νη θαξκαθνβηνκεραλίεο, ν ηξαπεδηθόο ηνκέαο, δεκηνπξγνύλ νκίινπο, ηδξύνπλ ζπγαηξηθέο εηαηξείεο θαη παξνπζηάδνπλ αμηνζεκείσηε πξόνδν. Ζ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί ειπίδνπκε λα βνεζήζεη ζηελ θαηαλόεζε απηώλ ησλ επηρ/ζεσλ πνπ ηόζν πνιύ επεξεάδνπλ ηηο νηθνλνκίεο ησλ ρσξώλ.
Πίλαθαο πληκήζεσλ Δ.Δ. Δπξσπατθή Έλσζε Η.Ο.Β.Δ. Ν.Α. Ίδξπκα Οηθνλνκηθώλ θαη Βηνκεραληθώλ Δξεπλώλ Νόηηα Αλαηνιηθή Ο.Ο..Α. Π.Δ. Οξγαληζκόο Οηθνλνκηθήο πλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο Πνιπεζληθή Δπηρείξεζε Χ.Α.Α. Χξεκαηηζηήξην Αμηώλ Αζελώλ
Δηζαγσγή Σν γεγνλφο φηη νη Π.Δ. απνηεινχλ ζέκα κηαο εξγαζίαο-κειέηεο δειψλεη πφζν θπξίαξρν ξφιν έρνπλ απηέο ζηελ νηθνλνκία κηαο ρψξαο. ηαλ κάιηζηα ε εξγαζία αθνξά ηηο ειιεληθέο Πνιπεζληθέο, ηφηε έρνπκε ηελ επθαηξία λα παξαηεξήζνπκε ηηο δπλαηφηεηεο ησλ Διιήλσλ επηρεηξεκαηηψλ πνπ ηνικνχλ λα θάλνπλ έλα βήκα πέξα απφ ηελ ρψξα καο θαη ηηο πξννπηηθέο ησλ ειιεληθψλ επηρ/ζεσλ ζην εμσηεξηθφ. Μπνξνχκε λα δνχκε ηη απνδίδεη ην βήκα απηφ ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία, ζην πξνθίι ησλ ειιεληθψλ επηρ/ζεσλ, ζε πνην βαζκφ επεξεάδεη ηηο θηινμελνχζεο ρψξεο θαη ζε πνηνπο ηνκείο απηή ε επηξξνή είλαη ζεηηθή ή αξλεηηθή. Αο αλαθεξζνχκε φκσο κε ηελ ζεηξά ζηα θεθάιαηα ηεο εξγαζίαο καο: ην 1 ν θεθάιαην γίλεηαη κηα εηζαγσγή ζηηο Π.Δ. θαη αλαθέξνληαη δπν δηαθνξεηηθέο απφςεηο γηα ηελ ζπκβνιή ηνπο ζηελ αλζξσπφηεηα. ην 2 ν θεθάιαην αλαιχνληαη ε έλλνηα ησλ Π.Δ., ε θχζε ηνπο θαζψο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Έηζη, πξνθχπηεη ε δπαδηθή ηνπο θχζε θαη θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο φπσο ην ηεξάζηην κέγεζφο ηνπο, ε κεγάιε νηθνλνκηθή ηνπο δχλακε, ην γεγνλφο φηη πξνέξρνληαη απφ αλαπηπγκέλεο ρψξεο θαη πσο εθεί ζπγθεληξψλνπλ θαη ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο. Ζ δνκή ησλ Π.Δ. αλαθέξεηαη ζην 3 ν θεθάιαην φπνπ δηαβάδνπκε γηα ηα επίπεδα Γηνηθήζεσο θαη ηα νξγαλσηηθά ζρήκαηα πνπ αθνινπζνχλ νη Π.Δ., ηα νπνία είλαη: ε δνκή ηεο ππξακίδαο-ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ηεο νπνίαο είλαη ε Διιάδα-, ε δνκή ηεο νκπξέιαο θαη ε conglomerate δνκή. Έλα ζεκαληηθφ θεθάιαην είλαη ην 4 ν, ζην νπνίν αλαιχνληαη ηα θίλεηξα επέθηαζεο ησλ Π.Δ., θάπνηα απφ απηά είλαη: ε αλαδήηεζε άθζνλσλ θαη θζελψλ α πιψλ, ην κέγεζνο ηεο αγνξάο, ην εξγαηηθφ δπλακηθφ, ε ηθαλφηεηα ηεο ρψξαο λα αθνκνηψλεη ηελ ηερλνγλσζία, ην θαηάιιειν πνιηηηθφ θιίκα. ην 5 ν θεθάιαην βιέπνπκε ηνπο παξάγνληεο πνπ ζπλεηέιεζαλ ζηελ αλάπηπμε ησλ Π.Δ., θάπνηνη απφ απηνχο είλαη: ε αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο, ησλ κέζσλ κεηαθνξάο θαζψο θαη ηεο πιεξνθνξηθήο. 1
Πιενλεθηήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ δηεζλνπνίεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ησλ Π.Δ. θαη κπνξνχλ λα εθκεηαιιεπηνχλ αλαθέξνληαη ζην 6 ν θεθάιαην. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε: ηελ κείσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο, ην κηθξφ θφζηνο ρξεκαηνδφηεζεο, ν δηαθαλνληζκφο ηνπ θφζηνπο θνξνινγίαο. Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα θεθάιαηα είλαη θαη ην 7 ν, αθνχ πξαγκαηεχεηαη ηελ επηξξνή ησλ Π.Δ. ζηηο θηινμελνχζεο ρψξεο ζε δηάθνξνπο ηνκείο, φπσο: ε έξεπλα θαη ηερλνινγία, ε εηζαγσγή θεθαιαίσλ θαη ε εθηέιεζε έξγσλ, ν εζληθφο πινχηνο, ν πνιηηηζηηθφο θαη θνηλσληθφο ηνκέαο θαη ε θνξνινγία. ην 8 ν θεθάιαην αλαιχνληαη νη πξννπηηθέο ησλ Π.Δ., ε εμαγσγή ηνπο ζηα Βαιθάληα θαζψο θαη ε ψζεζε πνπ δίλνπλ ζηελ νηθνλνκία ησλ ρσξψλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη, παξνπζηάδνληαο ηαπηφρξνλα ηελ κειέηε ηνπ Η.Ο.Β.Δ. κε ζέκα ην ξφιν ησλ ειιεληθψλ Π.Δ. θαη ηελ απνηίκεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο ζηελ εγρψξηα νηθνλνκία. Σν 9 ν θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηε θνξνινγία ησλ Π.Δ. πνπ απνηειεί ηε βαζηθή πεγή εζφδσλ φισλ ησλ θξαηψλ. Δπηηξέπεη ζηα θξάηε λα ρξεκαηνδνηνχλ ηηο πνιηηηθέο ηνπο θαη επνκέλσο ζπληζηά ζεκειηψδεο ζηνηρείν ηεο έλλνηαο ηεο θπξηαξρίαο. ην 10 ν θεθάιαην έρνπκε ηηο θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο ηνπ Ο.Ο..Α. πξνο ηηο Π.Δ., νη νπνίεο απνηεινχλ ζπζηάζεηο πνπ απεπζχλνληαη απφ ηηο θπβεξλήζεηο πνπ ηηο πηνζεηνχλ ζηηο Π.Δ. πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηηο ρψξεο ηνπο. Δδψ, ππάξρνπλ θαη ππνθεθάιαηα πνπ αθνξνχλ ζε θάζε ηνκέα μερσξηζηά, φπσο: ε δσξνδνθία, ηα ζπκθέξνληα ησλ θαηαλαισηψλ, νη εξγαζηαθέο ζρέζεηο θ.η.ι.. ην 11 ν θεθάιαην αλαιχνπκε κεξηθέο απφ ηηο πην γλσζηέο ειιεληθέο Π.Δ. πνπ έρνπλ σο βάζε ηνπο ηελ Διιάδα θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην εμσηεξηθφ, φπσο: INTRACOM-TELECOM INTRAKAT INTRACOM IT SERVICES, LAVIPHARM Α.Δ. 2
ΣΗΣΑΝ Α.Δ. ΠΔΣΕΔΣΑΚΗ Α.Δ. COCA-COLA 3E ΓΔΡΜΑΝΟ MAMIDOIL JETOIL Α.Δ. ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΠΔΣΡΔΛΑΗΑ Α.Δ. ΣΡΑΠΔΕΑ ΠΔΗΡΑΗΧ Α.Δ. CHIPITA A.E.. ην 12 ν θεθάιαην αλαθέξνπκε θάπνηεο ζπκπεξαζκαηηθέο παξαηεξήζεηο πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ αλάιπζε ηνπ ζέκαηνο θαη ζεσξήζακε ζεκαληηθέο ψζηε λα ηηο επηζεκάλνπκε. 3
1. ΗΣΟΡΗΚΟ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ Οη Π.Δ. είλαη έλα νηθνλνκηθφ θαηλφκελν ηνπ 20νχ αηψλα πνπ κε ηελ ηαρεία εμάπισζή ηνπο ηδηαίηεξα κεηά ην ηέινο ηνπ Β Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ απαζρφιεζαλ ηελ δηεζλή νηθνλνκία. Πξνθιήζεθαλ πνηθίιεο ζπδεηήζεηο θαη ζρφιηα γηα ηελ πξνζθνξά ησλ παλίζρπξσλ απηψλ εηαηξεηψλ. Μεξηθνί ηηο αληηκεησπίδνπλ ζαλ έλα δψξν ζηελ αλζξσπφηεηα, κε ηεξάζηηα εκπεηξία ζηελ πξνψζεζε αγαζψλ-ππεξεζηψλ θαη ζηελ εθαξκνγή λέαο ηερλνινγίαο. Δπηπιένλ, δηαθξίλνληαη γηα ηελ άξηηα νξγάλσζε θαη ηθαλφηεηά ηνπο λα δηαζπλδένπλ εζληθέο νηθνλνκίεο. Άιινη ππνζηεξίδνπλ πσο νη ηδηνθηήηεο ησλ ειάρηζησλ απηψλ εηαηξεηψλ ζπζηάδνπλ ζην βσκφ ηνπ θέξδνπο ηελ πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή ηαπηφηεηα ρσξψλ πξνο φθειφο ηνπο. Δδψ, αμίδεη λα αλαθέξνπκε φηη ειάρηζηνη εηδηθνί είραλ πξνβιέςεη, κε θάπνηα δφζε ππεξβνιήο, φηη απφ ην ηέινο ηνπ αηψλα κεξηθέο δεθάδεο ηεξάζηηεο εηαηξείεο ζα ήιεγραλ νπζηαζηηθά φιν ηνλ θφζκν (GILPIN,1995,281). 2. ΟΡΗΜΟ, ΦΤΖ ΚΑΗ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΖ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ Γηα ηελ θαηαλφεζε ηνπ φξνπ Π.Δ. καο βνεζάεη ν εμήο νξηζκφο:είλαη κηα επηρ/ζε πνπ έρεη σο βάζε κηα ρψξα (κεηξηθή επηρ/ζε) θαη κε ζθνπφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε θέξδνπο δξαζηεξηνπνηείηαη ζε κηα άιιε ρψξα (ζπγαηξηθή επηρ/ζε), αλαιακβάλνληαο ηαπηφρξνλα θαη ηνλ θίλδπλν παξαγσγήο θαη δηάζεζεο αγαζψλ ή ππεξεζηψλ.(παπαγεσξγίνπ,1990,101) Γηα παξάδεηγκα, κηα Πνιπεζληθή έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα επεμεξγάδεηαη κηα Α χιε ζε κηα Α ρψξα, λα ηελ κεηαπνηεί ζε κηα Β θαη λα δηαζέηεη ην ηειηθφ πξντφλ ζε κηα Γ ρψξα. Απηφ ζεκαίλεη φηη έρεη κεγάιε δπλαηφηεηα θη επρέξεηα λα επεξεάζεη ηε βηνκεραληθή πνιηηηθή ηεο ρψξαο ππνδνρήο ηεο θαζψο θαη ηελ θαηαλνκή ησλ 4
πφξσλ θαη κέζα ζηελ ίδηα ηε ρψξα θαη κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ρσξψλ. (Παπαλδξένπ,1981,58) Μηα Π.Δ. απνηειείηαη απφ ηα θεληξηθά γξαθεία πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλα ζε κηα ρψξα βάζε θαη απφ ζπγαηξηθέο εηαηξείεο πνπ θηινμελνχληαη ζηηο ρψξεο απνδέθηεο. Ζ κεηξηθή επηρ/ζε ειέγρεη άκεζα ηηο ζπγαηξηθέο επηρ/ζεηο θαζνξίδνληαο ζπγρξφλσο θαη ηελ ζηξαηεγηθή ηνπο. Απφ ηνλ νξηζκφ απηφ πξνθχπηεη ε δπαδηθή θχζε ηεο Π.Δ. ε νπνία είλαη απνθεληξσηηθή αιιά θαη ζπγθεληξσηηθή. ε φ,ηη αθνξά ηελ απνθέληξσζε έρνπκε ηελ πεξηθεξεηαθή δηνίθεζε ησλ ζπγαηξηθψλ επηρ/ζεσλ, ε νπνία αζρνιείηαη κε ηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο παξαγσγηθήο κνλάδαο, ηε κειέηε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ηεο ηνπηθήο αγνξάο θαη γεληθά ηε βξαρππξφζεζκε νηθνλνκηθή πνιηηηθή ζε ηνπηθφ επίπεδν. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ζηελ θνξπθή ηεο δηνηθεηηθήο ππξακίδαο έρνπκε ην δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην ηεο κεηξηθήο, ην νπνίν παίξλεη απνθάζεηο ζε ζέκαηα δσηηθήο ζεκαζίαο πνπ αθνξνχλ ζηε ιεηηνπξγία θαη ηε κεγέζπλζε ηνπ πνιπεζληθνχ ζπγθξνηήκαηνο επηρ/ζεσλ. Έηζη, ε δηνίθεζε ηεο κεηξηθήο απνθαζίδεη πάλσ ζε ζέκαηα ζπλεξγαζίαο θαη ζπγρξνληζκνχ ησλ αλά ηνλ θφζκν παξαγσγηθψλ κνλάδσλ ηεο επηρ/ζεο, θαζψο θαη ζε ζέκαηα επελδχζεσλ θαη ρξεκαηνδφηεζε.(πνπξλαξάθεο,2004,464) πκπεξαζκαηηθά, νη επηρ/ζεηο απηέο ηείλνπλ λα ζπγθεληξψλνπλ ηηο ζηξαηεγηθέο απνθάζεηο πνπ αθνξνχλ ηνλ καθξνρξφλην πξνγξακκαηηζκφ, ηελ ρξεκαηνδφηεζε, ηελ έξεπλα θαη αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ζηελ ρψξα ηεο κεηέξαο-εηαηξείαο θαη λα απνθεληξψλνπλ ηηο απνθάζεηο γηα παξαγσγή θαη marketing (Παπαλδξένπ,1981,65). Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά κηαο Π.Δ. είλαη ηα εμήο: Σν ηεξάζηην κέγεζνο ηνπο θαη ε κεγάιε νηθνλνκηθή ηνπο δχλακε. Σν κέγεζνο πξνθχπηεη ηφζν απφ ηνλ θχθιν εξγαζηψλ φζν θαη απφ ην ελεξγεηηθφ ησλ ηζνινγηζκψλ ηεο. Αλ θαη ην κεγάιν κέγεζνο δελ απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα κηα επηρ/ζε λα γίλεη Πνιπεζληθή, νη πξαγκαηηθά Π.Δ. είλαη ηεξάζηηα ζπγθξνηήκαηα. Ζ νηθνλνκηθή ηνπο δξαζηεξηφηεηα 5
επεξεάδεη ζεκαληηθά ηελ νηθνλνκηθή δσή κηαο ρψξαο ηδηαίηεξα αλ απηή είλαη κηθξή ζε κέγεζνο.(πνπξλαξάθεο,2004,464-465) Οη Π.Δ. είλαη γεληθά πξντφλ ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ. Απηφ θαίλεηαη φρη κφλν απφ ηε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ μέλσλ ηδησηηθψλ επελδχζεσλ, αιιά επίζεο απφ ηνλ ςειφ βαζκφ ζπγθέληξσζεο ηεο πξνέιεπζεο ησλ Π.Δ.. Σν θαηλφκελν ηεο πνιπεζληθφηεηαο είλαη ζπλδεδεκέλν κε απηφ ηεο ζπγθέληξσζεο. Έλαο ζρεηηθά κηθξφο αξηζκφο εηαηξεηψλ απφ ιίγεο ρψξεο είλαη ππεχζπλεο γηα ηελ πιεηνςεθία ησλ ζπλαιιαγψλ κεηαμχ ρσξψλ, θη απηέο νη εηαηξείεο είλαη ζπγθεληξσκέλεο ζε ζρεηηθά ιίγνπο βηνκεραληθνχο θιάδνπο ζηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο. Οη Π.Δ. δελ είλαη κφλν πξντφλ ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ, αιιά θαη νη δηεζλείο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο ζπγθεληξψλνληαη θχξηα ζηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο. Οη επηρ/ζεηο απηέο, δειαδή, επεθηείλνληαη θχξηα ζε νηθνλνκίεο πνπ κνηάδνπλ ζρεηηθά πεξηζζφηεξν κε ηηο νηθνλνκίεο πξνέιεπζήο ηνπο.(παπαλδξένπ,1981,26-33) 3. ΓΟΜΖ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ Υαξαθηεξηζηηθφ ησλ Π.Δ. είλαη φηη ην θεληξηθφ γξαθείν είλαη ην κπαιφ θαη ην λεπξηθφ ζχζηεκα ηνπ ζπγθξνηήκαηνο ην νπνίν επεμεξγάδεηαη ηε ζηξαηεγηθή ηνπ ζπζηήκαηνο, απνθαζίδεη πνχ ζα γίλνπλ επελδχζεηο, θαηαλέκεη ηηο αγνξέο γηα εμαγσγέο θαη ηα εξεπλεηηθά πξνγξάκκαηα ζηα δηάθνξα κέξε θαη θαζνξίδεη ηηο ηηκέο πνπ πξέπεη λα ρξεσζνχλ ζηηο ελδνεπηρεηξεζηαθέο ζπλαιιαγέο (Παπαλδξένπ,1981,65). ηαλ εμεηάδνπκε κηα επηρ/ζε κε δηεζλή δξαζηεξηφηεηα, ε δηνίθεζε παίξλεη έλα πνιχπινθν ζρήκα πνπ ζπληνλίδεηαη απφ ηα δηάθνξα επίπεδα δηνηθήζεσο. Απηά είλαη: Σν επίπεδν Γηνηθήζεσο, γηα ηε ράξαμε ηεο ζηξαηεγηθήο θαη ησλ ζηφρσλ. Χο αλψηαην επίπεδν δηνηθήζεσο πξνζδηνξίδεη ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο πξνζδνθίεο ησλ κεηφρσλ, απνθαζίδεη γηα ηα κέζα παξαγσγήο πνπ ζα 6
ρξεζηκνπνηεζνχλ πξνθεηκέλνπ ε επηρ/ζε λα πξαγκαηνπνηήζεη ηνπο ζηφρνπο ηεο. ην επίπεδν απηφ απνθαζίδεηαη ε θαηάιιειε Δπηρεηξεκαηηθή ζηξαηεγηθή πνπ ζα πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ ηα άιια επίπεδα δηνθήζεσο. Σν Γηεπζπληηθφ επίπεδν, έρεη σο βαζηθφ ζθνπφ ηελ πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηεο Γηνηθήζεσο κε ηε ρξεζηκνπνίεζε θαηά ηνλ πιένλ άξηζην ηξφπν ησλ κέζσλ πνπ έρεη ζηελ δηάζεζε ηεο ε επηρ/ζε. Σν Λεηηνπξγηθφ-Δθηειεζηηθφ επίπεδν, πνπ είλαη ππεχζπλν γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθηέιεζε ησλ εληνιψλ ηεο δηεπζχλζεσο πνπ ζπγθιίλνπλ ζηελ επηηπρία ηνπ ζηφρνπ ηεο επηρ/ζεσο. Σν επίπεδν απηφ εμαζθαιίδεη ηε δξαζηεξηνπνίεζε ησλ ζπληειεζηψλ ηεο παξαγσγήο θαη ην ιεηηνπξγηθφ ζπληνληζκφ ησλ δηαθφξσλ πξνζπαζεηψλ πνπ ζπγθιίλνπλ ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο δηεπζχλζεσο. Σα πην γλσζηά νξγαλσηηθά ζρήκαηα πνπ εθαξκφδνπλ νη Π.Δ. είλαη: 1) Ζ νξγαλσηηθή Γνκή Ππξακίδαο. Δίλαη ην νξγαλσηηθφ ζρήκα πνπ αθνινπζεί κηα Πνιπεζληθή εηαηξεία κε δξαζηεξηφηεηεο παξαγσγήο Marketing δηαλνκήο ζε πνιιέο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. Ζ ξνή εμνπζίαο θαη πιεξνθνξηψλ μεθηλά απφ ηελ θνξπθή, φπνπ εδξεχεη ε δηνίθεζε πνπ ραξάδεη ηε ζηξαηεγηθή θαη ηνπο ζηφρνπο ηεο επηρ/ζεσο ζην εζσηεξηθφ θαη δηεζλψο. Σα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο δνκήο απηήο είλαη: Ζ ράξαμε ηεο ζηξαηεγηθήο θαη ην γεληθφ πιάλν πινπνηήζεσο απηήο ηεο πνιηηηθήο γίλνληαη απφ ηελ Κεληξηθή Γηνίθεζε. Ζ πνιηηηθή ζρεηηθά κε ηε δηεχζπλζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνιιέο θνξέο είλαη απζηεξή θαη άθακπηε θαη δελ ιακβάλεη ππφςε ηηο ηνπηθέο ηδηαηηεξφηεηεο ή ηελ χπαξμε ζπλδηθάησλ ή κε. Ζ έξεπλα θαη αλάπηπμε πξαγκαηνπνηνχληαη ζην θέληξν ηεο εηαηξείαο θαη δίδνληαη ζπγθεθξηκέλεο εληνιέο γηα παξαηεξήζεηο θαη αλαιχζεηο ζε ηνπηθφ επίπεδν. 7
Απηή ε κνξθή ηεο δηνηθήζεσο έρεη ην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ζπγθεληξσηηζκνχ θαη είλαη ζπρλά πνιχ απνδνηηθή γηα ηηο Π.Δ. Αδπλακία ηνπ ζπζηήκαηνο απηνχ είλαη φηη δελ ιακβάλεη ππφςε ηνπ ηηο πξνζδνθίεο νχηε ηηο επηζπκίεο ή αλάγθεο ησλ επί κέξνπο θαηαλαισηψλ ησλ δηαθφξσλ πεξηνρψλ. Ζ Διιάδα είλαη ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ηεο κνξθήο απηήο. Οη ζηφρνη θαη ε πνιηηηθή ραξάζζνληαη απφ ηελ θπβέξλεζε θαη ε εθαξκνγή ηνπο εμαξηάηαη απφ ηα ηνπηθά φξγαλα (π.ρ. Ννκνχο Γήκνπο) πνπ ελεξγνχλ πάληα ζχκθσλα κε έλα ζχζηεκα πξνθαζνξηζκέλσλ θαλφλσλ θαη θξηηεξίσλ. 2) Ζ νξγαλσηηθή Γνκή ηεο Οκπξέιαο. Ο ηξφπνο δηνηθήζεσο ηνπ νξγαλσηηθνχ ζρήκαηνο Οκπξέιαο, ζηεξίδεηαη ζηελ αλαγλψξηζε ηεο Αλεμαξηεζίαο θαη Διεπζεξίαο αζθήζεσο ηεο Γηνηθήζεσο επί ηνπηθνχ επηπέδνπ. Ζ βαζηθή δηαθνξά κε ην ζχζηεκα Ππξακίδαο βξίζθεηαη ζην γεγνλφο φηη, νη πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο Γηεπζχλζεηο έρνπλ ην δηθαίσκα ραξάμεσο ηεο ζηξαηεγηθήο θαη ηεο πνιηηηθήο γηα ηελ πεξηθέξεηά ηνπο. Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ νξγαλσηηθνχ ζρήκαηνο απηνχ είλαη: Κάζε ηνπηθή κνλάδα πξνζπαζεί λα γίλεη αλεμάξηεηε θαη απηαξρηθή ηφζν απφ πιεπξάο κέζσλ παξαγσγήο θαη δηαλνκήο, φζν θαη απφ πιεπξάο ιεηηνπξγηθήο δηαξζξψζεσο, παξαγλσξίδνληαο ηηο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη ε θεληξηθή δηνίθεζε θαη είλαη ζρεηηθέο κε ηηο ππεξεζίεο ππνζηεξίμεσο πνπ δηαζέηεη. Οη ηνπηθνί Γηεπζπληέο ηείλνπλ λα απνθηήζνπλ απηνλνκία, γη απηφ θαη έξρνληαη ζε ζχγθξνπζε πνιιέο θνξέο κε ηνπο αληίζηνηρνπο Γηεπζπληέο ζην θέληξν. Ζ έξεπλα θαη αλάπηπμε ηείλνπλ λα αλαπηπρζνχλ ζε ηνπηθφ επίπεδν. Δπίζεο, ε ζηξαηεγηθή Marketing θαζψο θαη ηα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηεί ηείλνπλ λα δηαθνξνπνηνχληαη ζε ηνπηθφ επίπεδν. ρεηηθά κε ην Marketing πνπ είλαη θαη απφ ηνπο βαζηθνχο κνρινχο επεθηάζεσο θαη αλαπηχμεσο κηαο Πνιπεζληθήο, δηαπηζηψλεηαη φηη ην ζχζηεκα ηεο δνκήο απηήο παξνπζηάδεη δπζθνιίεο ζηελ επίιπζε ησλ 8
πξνβιεκάησλ ησλ ζρεηηθψλ κε ηε δηαθίλεζε ησλ εκπνξεπκάησλ. Ζ αδπλακία απηή πξνέξρεηαη απφ ηελ απφιπηε εμνπζία πνπ παξέρεηαη ζηνπο ηνπηθνχο Managers γηα ηελ επίηεπμε ησλ Δπηρεηξεκαηηθψλ ηνπο ζηφρσλ. Έλα βαζηθφ πιενλέθηεκα ηεο ειεπζεξίαο πνπ παξέρεηαη πξνο ηνπο ηνπηθνχο Managers είλαη φηη, απνθηνχλ εκπεηξία θαη γλψζε γχξσ απφ ηηο ζπλήζεηεο θαη ηηο αλάγθεο ησλ ηνπηθψλ θαηαλαισηψλ, ψζηε λα κπνξνχλ λα πξνζαξκφδνπλ ηελ εθάζηνηε πνιηηηθή Marketing ηεο εηαηξείαο. Ζ Διβεηία απνηειεί ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα δηνηθεηηθήο δνκήο απηνχ ηνπ ηχπνπ, κε έλαλ αξηζκφ θαηνίθσλ πνπ έρνπλ ηε δηθή ηνπο εζσηεξηθή πνιηηηθή θαη πνπ ζπγθιίλνπλ ζηελ θνηλή εμσηεξηθή νηθνλνκηθή πνιηηηθή θαη ζπκθσλνχλ ζ έλα θνηλφ ακπληηθφ ζχζηεκα. 3) Ζ Conglomerate Γνκή. Σν βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο νξγαλσηηθήο δνκήο απηήο είλαη ε έλσζε επηρ/ζεσλ πνπ ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο απφ ην γεγνλφο φηη αλήθνπλ ζην ίδην θνξέα. Ζ δηεζλήο επηρεηξεκαηηθή νξγάλσζε Conglomerate είλαη έλαο ζπλδπαζκφο πνιιψλ επηρ/ζεσλ δηαθφξσλ εζλνηήησλ, πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ζε πνιιέο αγνξέο, παξάγεη θαη εκπνξεχεηαη κεγάιν αξηζκφ πξντφλησλ θαη ζπλήζσο είλαη ην πξφηππν ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο ζε δηάθνξνπο θιάδνπο. Κάζε κία απφ ηηο επηρ/ζεηο πνπ ηελ απνηεινχλ έρεη ηελ ειεπζεξία λα δξαζηεξηνπνηείηαη θαηά ηνλ ηξφπν πνπ θξίλεη ε δηνίθεζε ηεο σο ηνλ πην απνδνηηθφ θαη πνπ ζα απνθέξεη ην κέγηζην θέξδνο, πνπ είλαη νπζηαζηηθά θαη ε κφλε απαίηεζε απφ ηελ θεληξηθή εηαηξεία. Σα θπξηφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο κνξθήο απηήο είλαη: Ηδηαίηεξα έληνλε επηθνηλσλία κεηαμχ θέληξνπ θαη ζπγαηξηθψλ εηαηξεηψλ. Έιιεηςε νπζηαζηηθήο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ζπγαηξηθψλ. Ζ ζηξαηεγηθή ηνπ Marketing θαη πσιήζεσλ ραξάζζεηαη απφ ηηο δηνηθήζεηο ησλ επηκέξνπο εηαηξεηψλ.(παπαγεσξγίνπ,1990,225-235) 9
4. ΣΑ ΚΗΝΖΣΡΑ ΔΠΔΚΣΑΖ ΣΖ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ηελ επέθηαζε ησλ επηρ/ζεσλ ζε πεξηζζφηεξεο απφ κία ρψξεο θαη ζηελ δεκηνπξγία αληίζηνηρσλ θέληξσλ δξαζηεξηφηεηαο ζπκβάιινπλ θάπνηα θίλεηξα. Απφ ηα νπνία, επίζεο, εμαξηάηαη θαη ε επηινγή ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο κηαο εηαηξείαο, ηα βαζηθφηεξα απφ απηά είλαη: 1) Ζ αλαδήηεζε άθζνλσλ θαη θζελψλ Α πιψλ. Οη εηαηξείεο πνπ επελδχνπλ ζηνλ ηνκέα ησλ Α πιψλ είλαη νη πεηξειατθέο, κεηαιιεπηηθέο θαη απηέο πνπ αζρνινχληαη κε ηα πξντφληα μχινπ θαη θπηεηψλ. 2) Σν κέγεζνο ηεο αγνξάο. Σν κέγεζνο θαη νη δπλαηφηεηεο πνπ ελδερνκέλσο ππάξρνπλ ζε κηα αγνξά πξνζειθχνπλ ηηο Π.Δ. θπξίσο φηαλ νη δαζκνί θαη ηα ηέιε εηζαγσγήο απφ ρψξα ζε ρψξα απνηεινχλ έλα ζρεηηθά ζεκαληηθφ θφζηνο. Δδψ επελδχνπλ νη εηαηξείεο θαηαλαισηηθψλ πξντφλησλ φπσο ηξνθίκσλ, αλαςπθηηθψλ, θαιιπληηθψλ, θαξκάθσλ θ.η.ι.. 3) Ζ παξαγσγηθή ηθαλφηεηα ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Οη επηρ/ζεηο πξνηηκνχλ ηηο ρψξεο κε πςειήο παξαγσγηθφηεηαο εξγαηηθφ δπλακηθφ γηαηί εμαζθαιίδνπλ ρακειφ θφζηνο παξαγσγήο. Έλα παξάδεηγκα είλαη νη ειεθηξηθέο ζπζθεπέο νη νπνίεο είλαη πξντφληα εληάζεσο εξγαζίαο θαη γίλνληαη ζε ρψξεο κε πςειή παξαγσγηθφηεηα θαη ρακειφ εξγαηηθφ θφζηνο. 4) Ζ εμνηθείσζε ηεο ρψξαο κε ηελ λέα ηερλνινγία θαη ε ηθαλφηεηα αθνκνηψζεσο ηερλνγλσζίαο. Απνηειεί ζεκαληηθφ θξηηήξην γηα ηηο βηνκεραλίεο πνπ παξάγνπλ πξντφληα ηερλνινγηθήο πξσηνπνξίαο. 5) Σν θαηάιιειν πνιηηηθφ θιίκα. Οη εηαηξείεο πνπ επελδχνπλ ζε βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο εληάζεσο θεθαιαίνπ απνδεηνχλ ην ήξεκν θαη ζηαζεξφ πνιηηηθφ θιίκα. (Παπαγεσξγίνπ,1990,103-106) 10
Σν ζεκαληηθφηεξν ξφιν ζηελ δξαζηεξηφηεηα ησλ Π.Δ. έρεη ην ζηαζεξφ πνιηηηθφ θιίκα πνπ επηθξαηεί ζηελ ρψξα απνδέθηε. Με ηνλ φξν πνιηηηθφ θίλδπλν ελλννχκε ηελ πνιηηηθή θαηάζηαζε πνπ θπξηαξρεί ζε κηα ρψξα θαη ηελ πηζαλφηεηα κεηαβνιήο ηεο απφ δηάθνξα πνιηηηθά πεξηζηαηηθά, φπσο απεξγίεο, αθχξσζε νηθνλνκηθψλ ζπκθσληψλ, απαγφξεπζε εμαγσγήο θεξδψλ, ειέγρνπο Ννκηζκαηηθνχο-Σηκνινγηαθνχο-Φνξνινγηθνχο θαη ηέινο Κξαηηθνπνηήζεηο. Απφ κηα ηέηνηα κεηαβνιή ηεο πνιηηηθήο θαηάζηαζεο κπνξνχλ λα πξνθιεζνχλ είηε αξλεηηθέο είηε ζεηηθέο ζπλέπεηεο, νη δπζκελείο επηπηψζεηο κπνξνχλ λα απνθεπρζνχλ κε ηελ πξφβιεςε πνιηηηθψλ επηδξάζεσλ θαη ηελ ιήςε κέηξσλ. Κάπνηα απφ απηά είλαη: Απνθπγή επελδχζεσλ. Αζθαιηζηηθή θάιπςε. Καηάιιειε πξνζαξκνγή ηνπ επελδπηηθνχ πξνγξάκκαηνο. Γηαπξαγκάηεπζε ησλ φξσλ θαη ησλ ζπλζεθψλ ηεο επέλδπζεο κε ηελ θπβέξλεζε ηεο ρψξαο. Ο πιένλ αζθαιήο ηξφπνο λα αληηκεησπηζζεί ν πνιηηηθφο θίλδπλνο είλαη ε απνθπγή ηνπ, πνπ ζεκαίλεη φηη δελ ζα πξέπεη λα γίλνληαη μέλεο επελδχζεηο ζε ρψξεο πνπ παξνπζηάδνπλ πνιηηηθή αβεβαηφηεηα θαη απμεκέλν πνιηηηθφ θίλδπλν. Μηα ηέηνηα απφθαζε φκσο είλαη αληίζεηε κε ην πλεχκα ηνπ επηρεηξεκαηία ν νπνίνο ξηζθάξεη πξνθεηκέλνπ λα κεγηζηνπνηήζεη ην θέξδνο ηνπ. Δπίζεο δελ ππάξρεη θακία ρψξα πνπ λα κελ παξνπζηάδεη πνιηηηθφ θίλδπλν έζησ θαη ζε θάπνην πεξηνξηζκέλν βαζκφ. Οη ρψξεο πνπ παξνπζηάδνπλ πςειφ θίλδπλν, είλαη ππνρξεσκέλεο λα θαηαβάινπλ κεγαιχηεξα πνζνζηά θεξδψλ, γεγνλφο πνπ πξνζειθχεη ηηο μέλεο εηαηξείεο λα επελδχζνπλ, αθνχ εγθαίξσο αλαγλσξίζνπλ ηελ χπαξμε ηνπ απμεκέλνπ θηλδχλνπ, ιάβνπλ ηα απαξαίηεηα κέηξα αληηκεησπίζεψο ηνπ θαη δηαπξαγκαηεπζνχλ ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα απνδεκηψζεψο ηνπο. (Παπαγεσξγίνπ,1990,143-156) 11
5. ΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ηελ ξαγδαία αλάπηπμε ησλ Π.Δ. ζπλεηέιεζαλ νη παξαθάησ παξάγνληεο: Ζ αλάπηπμε ησλ επηζηεκψλ θαη ηεο ηερλνινγίαο, ε νπνία ζπλέβαιε ζηελ παξαγσγή κεγάιεο πνηθηιίαο λέσλ αγαζψλ θαη ζε κεγάιεο πνζφηεηεο. Γηα ηελ δηάζεζε ησλ αγαζψλ απηψλ αλαδεηήζεθαλ θαηαλαισηηθέο αγνξέο γεγνλφο πνπ νδήγεζε ζηελ επέθηαζε ηεο παξαγσγνχ επηρ/ζεο ζηνλ δηεζλή ρψξν. Ζ αλάπηπμε ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ κεηαθνξάο. Ζ ηειεηνπνίεζε ησλ κέζσλ κεηαθνξψλ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ εθκεδέληζε ησλ απνζηάζεσλ θαη έηζη ε κεηαθνξά ησλ αγαζψλ γίλεηαη κε κεγάιε ηαρχηεηα θαη αζθάιεηα γεγνλφο πνπ επλνεί ηελ παξαγσγή κεγάισλ πνζνηήησλ γηα αλεπηπγκέλεο αγνξέο. Ζ αικαηψδεο πξφνδνο ηεο ηερλνινγίαο ησλ επηθνηλσληψλ θαη ηεο πιεξνθνξηθήο. Ζ εμέιημε ησλ ηνκέσλ απηψλ εληζρχεη ηελ ζπγθέληξσζε, επεμεξγαζία θαη αμηνπνίεζε ησλ πιεξνθνξηψλ, πνπ δηεπθνιχλνπλ ηελ επίβιεςε θαη ηνλ έιεγρν ησλ εξγνζηαζίσλ θαη ππνθαηαζηεκάησλ ηεο επηρ/ζεο.(φιψξνο,1993,62) 6. ΣΑ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΣΖ ΓΗΔΘΝΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΩΝ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ Ζ νξγάλσζε ηεο παξαγσγήο ζε πνιπεζληθφ επίπεδν επηηξέπεη ζηελ παξαγσγηθή κνλάδα λα εθκεηαιιεπηεί νξηζκέλα πιενλεθηήκαηα, ηα νπνία πξνθχπηνπλ απφ ηε δηεζλνπνίεζε ηεο δξαζηεξηφηεηάο ηεο. Κάπνηα απφ απηά είλαη: Γηα ηελ βειηίσζε ηεο ζπλνιηθήο δξαζηεξηφηεηαο ρξεηάδεηαη θαιχηεξε θαηαλνκή ηεο παξαγσγηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ζ απηφ ζπκβάιιεη ε δηεζλήο 12
αγνξά ε νπνία επηηξέπεη ηελ αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηεο παξαγσγήο κε ηελ παξνρή επαξθψλ παξαγσγηθψλ ζπληειεζηψλ. Έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα κεηψζεη ην θφζηνο παξαγσγήο επηιέγνληαο ηνλ ζσζηφ ηφπν εγθαηάζηαζεο. Έηζη, γηα ηε κείσζε ηνπ εξγαηηθνχ θφζηνπο ελφο πξντφληνο έληαζεο εξγαζίαο ε Π.Δ. κπνξεί λα επηιέμεη σο ηφπν εγθαηάζηαζεο κηαο ή πεξηζζφηεξσλ ζπγαηξηθψλ κηα ρψξα πινχζηα ζε εξγαηηθφ δπλακηθφ κε ρακειή ακνηβή εξγαζίαο. Δπίζεο, ην ζηνηρείν ηνπ κεηαθνξηθνχ θφζηνπο είλαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ζνβαξφ, ψζηε λα απαηηεί εγθαηάζηαζε παξαγσγηθψλ κνλάδσλ θνληά ζηελ πεγή Α πιψλ. Σν κηθξφ θφζηνο ρξεκαηνδφηεζεο κπνξεί εχθνια λα επηηεπρζεί αθνχ νη Π.Δ. έρνπλ πξφζβαζε ζε δηεζλείο αιιά θαη ζε εζληθνχο ρξεκαηνδνηηθνχο νξγαληζκνχο. Σν θφζηνο θνξνινγίαο. Οη Π.Δ. κε ηελ ρξήζε ινγηζηηθψλ ηερλαζκάησλ κπνξνχλ λα κεηαβηβάδνπλ θέξδε ζε ζπγαηξηθέο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζε ρψξεο κε ρακειή θνξνινγηθή επηβάξπλζε θαη κεγάια πεξηζψξηα επαλαπαηξηζκνχ ηνπο ζηε κεηξηθή επηρ/ζε. Καη πάιη, ε δηεζλνπνίεζε ηεο παξαγσγήο κέζσ ησλ Π.Δ. επηηξέπεη ηελ απνθπγή θαηαβνιήο θφξσλ, κε ζπλέπεηα ηε βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ επηρ/ζεσλ απηψλ ζε βάξνο βέβαηα ησλ αληαγσληζηξηψλ ηνπο.(πνπξλαξάθεο,2004,478-480) 7. Ζ ΔΠΗΡΡΟΖ ΣΩΝ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΣΗ ΦΗΛΟΞΔΝΟΤΔ ΥΩΡΔ ηαλ κηα Πνιπεζληθή εγθαηαζηαζεί ζε κηα ρψξα, ηδηαίηεξα ζε αλαπηπζζφκελε, επεξεάδεη ζεκαληηθά ηελ νηθνλνκία ηεο. ηφρνο ηεο δελ είλαη ν κεηαζρεκαηηζκφο ηεο νηθνλνκίαο ηεο ρψξαο ζηελ νπνία εγθαζίζηαηαη, εθκεηαιιεχνληαο ηηο δπλαηφηεηέο ηεο θαη ηδηαίηεξα ηηο αλζξψπηλεο δπλαηφηεηεο ηεο γηα αλάπηπμε. Αληίζεηα, ν ζηφρνο ηεο είλαη λα εθκεηαιιεπηεί 13
ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε γηα ην δηθφ ηεο ζπκθέξνλ κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ηεο γλψζεο πνπ ήδε θαηέρεη, κε ην κηθξφηεξν γη απηήλ θφζηνο παξαγσγήο. ε γεληθέο γξακκέο, ε Πνιπεζληθή είλαη θνξέαο νηθνλνκηθήο πξνφδνπ θαη ζπκβάιιεη ζηελ βειηίσζε ηεο επεκεξίαο ηεο ρψξαο ζηελ νπνία εγθαζίζηαηαη.(παπαλδξένπ,1981,51) Δμίζνπ ζεκαληηθή είλαη ε επίδξαζε ησλ Πνιπεζληθψλ ζε δηάθνξνπο ηνκείο ηεο θηινμελνχζαο ρψξαο, φπσο:ε έξεπλα θαη ηερλνινγία, ε εηζαγσγή θεθαιαίσλ, ν εζληθφο πινχηνο, ε θνηλσλία θαη ν πνιηηηζκφο θαη ηέινο ε θνξνινγία. Ζ εηζαγσγή ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο δεκηνχξγεζε ηελ βάζε γηα ηελ αλάπηπμε ησλ ληφπησλ επηρ/ζεσλ κε ηελ πξνυπφζεζε λα απαζρνινχληαη ζε βαζηθέο ζέζεηο θαη ληφπηα ζηειέρε, έηζη ψζηε λα δηαδίδεηαη ε γλψζε ηεο ηερλνινγίαο ζηελ θηινμελνχζα ρψξα. Παξ φια απηά, ππάξρνπλ αξθεηέο αξλεηηθέο επηπηψζεηο ζηηο δέθηξηεο ρψξεο: Ζ πςειή ηερλνινγία ππνθαζηζηά ηα εξγαηηθά ρέξηα θαη απμάλεη ηελ αλεξγία. Σν θφζηνο αγνξάο ηεο πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο είλαη πνιχ πςειφ γηα ηηο νηθνλνκηθέο δπλαηφηεηεο κηαο αλαπηπζζφκελεο ρψξαο. Ζ χπαξμε θζελνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ απνηξέπεη ηηο Πνιπεζληθέο λα κεηαθέξνπλ ηελ ζχγρξνλε ηερλνινγία. Αλ ε επηρ/ζε δελ ιάβεη ηα απαξαίηεηα πξνιεπηηθά κέηξα ηφηε ε ηερλνινγία απνηειεί θνξέα κνιχλζεσο θαη θαηαζηξνθήο ηνπ πεξηβάιινληνο. Τπάξρεη πάληα ν θίλδπλνο ε ρψξα λα κεηαηξαπεί ζε ηερλνινγηθφ δνξπθφξν κηαο μέλεο επηρ/ζεσο, ρσξίο λα κπνξεί λα απνθηήζεη ηηο δηθέο ηεο δπλαηφηεηεο γηα έξεπλα θαη αλάπηπμε. Απηφ νθείιεηαη ζηε ζπλήζε άξλεζε ησλ Πνιπεζληθψλ λα εγθαηαζηήζνπλ εξεπλεηηθά θέληξα ζηηο ζπγαηξηθέο ηνπο, πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζε αλαπηπζζφκελεο ρψξεο. (Παπαγεσξγίνπ,1990,204-205) 14
Ζ εηζαγσγή θεθαιαίσλ θαη ε εθηέιεζε έξγσλ δεκηνπξγεί επθαηξίεο απαζρφιεζεο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαη ζπκβάιιεη ζηελ άλνδν ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ. Τπάξρεη θίλδπλνο εθκεηάιιεπζεο ηνπ εζληθνχ πινχηνπ ηεο δέθηξηαο ρψξαο απφ ηηο Πνιπεζληθέο κε απνηέιεζκα ηελ επηβξάλδπζε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο.(φιψξνο,1993,63) Δπίζεο, ππάξρνπλ αξλεηηθά απνηειέζκαηα ζηνλ πνιηηηζηηθφ θαη θνηλσληθφ ηνκέα ησλ ιηγφηεξν αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ. Ζ μέλε εηαηξεία αδηαθνξεί γηα ηηο παξαδνζηαθέο αμίεο ηεο θνηλσλίαο θαη κέζσ ησλ δηαθεκίζεσλ εηζάγεη λέεο αθαηάιιειεο αμίεο γηα ηνλ ιαφ ηεο δέθηξηαο ρψξαο.(gilpin,1995,300) Σέινο, ε θνξνινγία απνηειεί ζεκαληηθφ παξάγνληα ζηελ ιήςε απνθάζεσο γηα: Σελ επηινγή ηεο ρψξαο ηεο αξρηθήο επέλδπζεο. Σε λνκηθή κνξθή ηεο επηρ/ζεο. Σελ κέζνδν ρξεκαηνδνηήζεσο. Ζ επηινγή ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο γηα ηηο Πνιπεζληθέο έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία εηδηθά φηαλ πξφθεηηαη γηα εγθαηάζηαζε ζε κηα ρψξα κε ρακεινχο θνξνινγηθνχο ζπληειεζηέο. Δπηπιένλ, ε απνθπγή θαηαβνιήο θφξνπ δεκηνπξγεί κεγαιχηεξα θέξδε γηα ηελ ζπγαηξηθή άξα θαη γηα ηελ κεηξηθή.(παπαγεσξγίνπ,1990,203) 8. ΟΗ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΩΝ Π.Δ. ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΣΖΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ Ηζρπξή ψζεζε ζηηο εμαγσγέο, ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα, ζηελ έξεπλα θαη αλάπηπμε, ζηελ απαζρφιεζε θαη ελ γέλεη ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία δίλεη ε επέθηαζε ειιεληθψλ επηρ/ζεσλ ζην εμσηεξηθφ θαη ηδηαίηεξα ζηηο ρψξεο ηεο Βαιθαληθήο. Απηφ ήηαλ ην θχξην ζπκπέξαζκα εθδήισζεο πνπ δηνξγάλσζε 15
ην Ίδξπκα Οηθνλνκηθψλ θαη Βηνκεραληθψλ Δξεπλψλ (Η.Ο.Β.Δ.) κε ζέκα ην ξφιν ησλ ειιεληθψλ Π.Δ. θαη ηελ απνηίκεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο ζηελ εγρψξηα νηθνλνκία κε ζπγγξαθείο ηνλ θ. Παιάζθα, ηελ θ. Παπαλαζηαζίνπ θαη ηνλ θ. Φηιηππαίν. Γηα ην ζέκα κίιεζαλ ν θ. ηπιηαλίδεο, Τθππνπξγφο Δμσηεξηθψλ θαη ν θ. Γαζθαιφπνπινο, Πξφεδξνο ηνπ πλδέζκνπ Δπηρ/ζεσλ θαη Βηνκεραληψλ (.Δ.Β.). Ζ κειέηε παξνπζηάζηεθε απφ ηελ θαζεγήηξηα θ. Παπαλαζηαζίνπ ελψ ηελ ζπδήηεζε πνπ αθνινχζεζε ζπληφληζε ν θ. Πνιίηεο, Δπηζηεκνληθφο Γηεπζπληήο ηνπ Η.Ο.Β.Δ.. Απφ ηελ κειέηε πξνθχπηεη φηη νη εγρψξηεο Π.Δ. εληζρχνπλ θαζνξηζηηθά ηελ ειιεληθή νηθνλνκία θαη πσο ε αλάπηπμε δηεζλψλ δξαζηεξηνηήησλ πξνθαιεί πνιιαπιαζηαζηηθέο ζεηηθέο επηπηψζεηο: δίλεη δπλακηθή ψζεζε ζηηο εμαγσγέο εληζρχεη ηελ έξεπλα, αλάπηπμε θαη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνλψλεη ηελ απαζρφιεζε. Σν ηειεπηαίν εχξεκα είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ θαζψο ακθηζβεηεί έγθπξα ηελ άπνςε φηη ε επέθηαζε ειιεληθψλ επηρ/ζεσλ ζην εμσηεξηθφ ζπλεπάγεηαη κείσζε ησλ εγρψξησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Δίλαη δε ραξαθηεξηζηηθφ φηη ηα θχξηα θίλεηξα γηα ηελ επέθηαζή ηνπο είλαη ε εθκεηάιιεπζε λέσλ αγνξψλ θαη ε δηαηήξεζε ηεο αληαγσληζηηθήο ηνπο ζέζεο ζηε δηεζλή αγνξά, ελψ απνδίδεηαη πνιχ κηθξφηεξε ζεκαζία ζηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ ρακειφηεξνπ θφζηνπο ζηηο ρψξεο ππνδνρήο. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη ειιεληθέο επηρ/ζεηο επελδχνπλ ζην εμσηεξηθφ, αληαπνθξηλφκελεο ζηηο λέεο ζπλζήθεο ηεο δηεζλνπνίεζεο θαη φρη αλαδεηψληαο ρψξεο ρακεινχ εξγαηηθνχ θφζηνπο. Δμάιινπ, νη επηρ/ζεηο πνπ επελδχνπλ ζην εμσηεξηθφ δηεπξχλνπλ ηηο επηρεηξεκαηηθέο ηνπο πξννπηηθέο απεπζπλφκελεο ζε λέεο αγνξέο ελψ παξάιιεια εληζρχνπλ ηελ επηξξνή θαη ηνλ πεξηθεξεηαθφ ξφιν ηεο ρψξαο ειέγρνληαο ηνπηθά θέληξα απνθάζεσλ. Δπίζεο, πξνθχπηεη φηη ε Διιάδα, έρνληαο ηελ πην αλεπηπγκέλε νηθνλνκία ζηελ Ν.Α. Δπξψπε θαη φληαο ε κφλε ρψξα ηεο πεξηνρήο πνπ είλαη κέινο ηεο Δ.Δ., κέρξη ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2007, απέθηεζε πξνβάδηζκα έλαληη αθελφο φισλ ησλ άιισλ ρσξψλ ησλ Βαιθαλίσλ θαη αθεηέξνπ έλαληη ησλ εηαίξσλ 16
ηεο ζηελ Δ.Δ.. Γηαδξακαηίδεη έηζη έλαλ ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ αλάπηπμε ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο. Οη ειιεληθέο επελδχζεηο ζηηο ρψξεο ηεο Βαιθαληθήο (Ρνπκαλία, Βνπιγαξία, Αιβαλία θαη F. Y. R. O. M.) ππεξβαίλνπλ ζπλνιηθά ηα 14 δηο επξψ, ελψ δξαζηεξηνπνηνχληαη πάλσ απφ 3.500 επηρ/ζεηο, έρνληαο δεκηνπξγήζεη πεξηζζφηεξν απφ 200.000 εγρψξηεο ζέζεηο εξγαζίαο. Οη επηρεηξεκαηηθνί απηνί φκηινη θαζίζηαληαη δηεζλψο αληαγσληζηηθνί θαη έηζη δηαηεξνχλ ηελ έδξα ηνπο ζηελ Διιάδα, πξνζηαηεχνληαο ηηο ζέζεηο εξγαζίαο εδψ, ελψ επεθηείλνπλ ηελ εζσηεξηθή δξαζηεξηφηεηά ηνπο, πξνο φθεινο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο. Δλδεηθηηθφ ηνπ δπλακηζκνχ είλαη φηη ζηα λέα κέιε ηεο Δ.Δ., δειαδή, ζηε Βνπιγαξία θαη ζηε Ρνπκαλία, νη ειιεληθέο επηρ/ζεηο παίδνπλ θπξίαξρν ξφιν. πγθεθξηκέλα ζηε Βνπιγαξία ε Διιάδα είλαη ν δεχηεξνο κεγαιχηεξνο επελδπηήο κεηά ηελ Απζηξία, ζηε δε Ρνπκαλία ε ρψξα καο είλαη ν 10νο ζε ζεηξά επελδπηήο. πλνιηθά, 530 ειιεληθέο επηρ/ζεηο ζηε Ρνπκαλία έρνπλ επελδχζεη πεξίπνπ 3 δηζ. επξψ. Ηδηαίηεξα ζην ηξαπεδηθφ ηνκέα, πεξηζζφηεξν απφ 2.300 παξαξηήκαηα ειιεληθψλ ηξαπεδψλ ιεηηνπξγνχλ ζηελ πεξηνρή, ειέγρνληαο πνζνζηφ 20% ηεο ηξαπεδηθήο αγνξάο. πγθεθξηκέλα, ζηε Βνπιγαξία δξαζηεξηνπνηνχληαη 5 ειιεληθέο ηξάπεδεο κέζσ 363 ππνθαηαζηεκάησλ φπνπ απαζρνινχλ πεξίπνπ 4.000 εξγαδφκελνπο. ηε Ρνπκαλία δξαζηεξηνπνηνχληαη 7 ηξάπεδεο, κέζσ 266 ππνθαηαζηεκάησλ φπνπ απαζρνινχλ πεξηζζφηεξνπο απφ 6.000 εξγαδφκελνπο. Ζ ίδηα θηλεηηθφηεηα, φκσο, παξνπζηάδεηαη θαη ζηηο αγνξέο ηεο Β. Αθξηθήο (π.ρ. Αίγππηνο) θαη ησλ Ζ.Π.Α. 8.1. ΚΤΡΗΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΜΔΛΔΣΖ Η.Ο.Β.Δ. 1) Απνηίκεζε πνιπεζληθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη θίλεηξα πνιπεζληθφηεηαο: Οη ειιεληθέο πνιπεζληθέο έρνπλ αλαπηχμεη έλα επξχηαην δηεζλέο δίθηπν παξαγσγήο κε έληνλν πεξηθεξεηαθφ ραξαθηήξα. Οη ζπγαηξηθέο ηνπ δείγκαηνο έρνπλ παγθφζκηα παξνπζία, ε νπνία αληηθαηνπηξίδεη ηνλ πεξηθεξεηαθφ ηνπο 17
ραξαθηήξα εθφζνλ είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζε Δπξψπε θαη Βαιθάληα. πγθεθξηκέλα, γηα ηηο κεηαπνηεηηθέο ζπγαηξηθέο αλ θαη ε επηθξαηέζηεξε γεσγξαθηθή πεξηνρή ππνδνρήο είλαη ηα Βαιθάληα, θαηαγξάθεηαη εκθαλήο επηινγή θαη άιισλ ρσξψλ θαη εηδηθφηεξα ηεο Δ.Δ. ελψ γηα ηηο ζπγαηξηθέο πνπ αλήθνπλ ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ εληνπίδεηαη ζαθήο γεσγξαθηθή επηινγή, κε ηηο ηξάπεδεο λα πξνηηκνχλ ηελ επέθηαζε ηνπο ζηηο Βαιθαληθέο ρψξεο, ελψ νη ινηπέο ππεξεζίεο ζηξέθνληαη θπξίσο ζηηο αγνξέο ηεο Δ.Δ.. πλεπψο ε αγνξά ηεο Διιάδαο εμαθνινπζεί λα απνηειεί ζεκαληηθφ θνκκάηη ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ κεγάισλ εγρψξησλ πνιπεζληθψλ θαη βξίζθεηαη ζην επίθεληξν αλάπηπμεο ελφο παλεπξσπατθνχ δηθηχνπ επέθηαζεο κε ηηο ζπγαηξηθέο λα παίδνπλ έλα αμηφινγν απνθεληξσηηθφ ξφιν ζην δίθηπν παξαγσγήο ηνπο. 2) Αληαγσληζηηθφηεηα: Με ηελ αλάιεςε επελδπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζην εμσηεξηθφ, νη εγρψξηεο Π.Δ. έρνπλ εληζρχζεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηνπο, κε απνηέιεζκα ηελ θαηαγξαθή δπλακηθνχ ξπζκνχ αχμεζεο ησλ πσιήζεψλ ηνπο αιιά θαη ηε δηαηήξεζε κηαο πγηνχο νηθνλνκηθήο ζέζεο. Σαπηφρξνλα, ηζρπξνπνηνχλ ηηο παξαγσγηθέο δνκέο ηεο εγρψξηαο αγνξάο ζε δνκέο έληαζεο γλψζεο θαη εμεηδίθεπζεο. 3) Δμαγσγέο: Οη επηρ/ζεηο ηνπ δείγκαηνο, ζε επίπεδν νκίινπ, απμάλνπλ κε πξαγκαηηθά εθξεθηηθνχο ξπζκνχο ηηο εμαγσγέο ηνπο. 4) Απαζρφιεζε: Οη ειιεληθέο πνιπεζληθέο δηαθξίλνληαη απφ κηα δπλακηθή αχμεζε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Απηή ε δπλακηθή εμέιημε, απνδεηθλχεη φηη νη κεγάιεο επηρ/ζεηο εθηεζεηκέλεο ζην δηεζλή αληαγσληζκφ δεκηνπξγνχλ ζέζεηο εξγαζίαο κε ηαρχηεξνπο ξπζκνχο εληζρχνληαο έηζη ηφζν ηελ εγρψξηα φζν θαη ηελ αιινδαπή αγνξά εξγαζίαο. ηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο, κπνξεί βάζηκα λα ππνζηεξηρζεί φηη ε πνιπεζληθφηεηά ηνπο ιεηηνπξγεί σο αλάρσκα ζηελ 18
αλεξγία, θαζψο δηαηεξνχλ ηηο ζέζεηο εξγαζίαο ζηελ Διιάδα θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ηηο απμάλνπλ. πλνπηηθά, απηά ηα απνηειέζκαηα δείρλνπλ θάπνηα απφ ηα πην ζεκαληηθά θίλεηξα πνιπεζληθήο δξαζηεξηνπνίεζεο, πνπ θαηεγξάθεζαλ κε ζεηξά ηεξάξρεζεο φπσο είλαη: ε εθκεηάιιεπζε λέσλ αγνξψλ, ε δηαηήξεζε αληαγσληζηηθήο ζέζεο ζηε δηεζλή αγνξά, ε θάιπςε θαηαλαισηηθψλ αλαγθψλ ζηηο ρψξεο ππνδνρήο, ε εθκεηάιιεπζε νηθνλνκηψλ θιίκαθαο, ε εθκεηάιιεπζε ρακειφηεξνπ θφζηνπο ζε ρψξεο ππνδνρήο θαζψο θαη ε δηαηήξεζε ηεο αληαγσληζηηθήο ζέζεο ζηελ εγρψξηα αγνξά. Δπίζεο καο δείρλνπλ θαη θάπνηα αληηθίλεηξα φπσο ηε λνκνζεζία γηα ηε θνξνινγία κεξηζκάησλ πνπ εηζπξάηηνληαη απφ ηηο ζπγαηξηθέο, θαζψο θαη ε κε αλαγλψξηζε δηνηθεηηθψλ δαπαλψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάιεςε ηεο πνιπεζληθήο δξαζηεξηφηεηαο. Μεξηθέο απφ ηηο εηαηξείεο πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ έξεπλα ηνπ Η.Ο.Β.Δ. ηαμηλνκεκέλεο αλά θιάδν είλαη νη εμήο: ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ TITAN Α.Δ. Παξαγσγή ηζηκέληνπ ΒΗΟΥΑΛΚΟ Α.Δ. Μεηαιινπξγηθφο φκηινο κε δξαζηεξηνπνίεζε ζηνπο θιάδνπο ραιθνχ, αινπκηλίνπ, ράιπθαισδίσλ Δ.Λ.Π.Δ. Παξαγσγή πξντφλησλ δηχιηζεο πεηξειαίνπ ΓΔΛΣΑ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ ΠΑΓΧΣΟΤ Α.Δ. Παξαζθεπή παγσηψλ COCA COLA ΣΡΗΑ ΔΦΗΛΟΝ Παξαγσγή - Δκπνξία αλαςπθηηθψλ, ρπκψλ, λεξνχ INTRACOM HOLDINGS Α.Δ. Γξαζηεξηφηεηεο δηαρείξηζεο ησλ ειεγρνπζψλ εηαηξεηψλ (ηειεπηθνηλσλίεο, ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα, ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, ζπζηήκαηα πιεξνθνξηθήο γηα ηξάπεδεο θαη κε θαηαζθεπέο, παξνρή ππεξεζηψλ Internet θαη ζηαζεξήο ηειεθσλίαο) ΤΠΖΡΔΗΔ ΥΡΖΜΑΣΟΠΗΣΧΣΗΚΟΤ ΚΛΑΓΟΤ ΔΘΝΗΚΖ ΣΡΑΠΔΕΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΟ Α.Δ. Γξαζηεξηφηεηεο άιισλ ελδηάκεζσλ λνκηζκαηηθψλ νξγαληζκψλ 19
ΣΡΑΠΔΕΑ ΠΔΗΡΑΗΧ Α.Δ. Γξαζηεξηφηεηεο άιισλ ελδηάκεζσλ λνκηζκαηηθψλ νξγαληζκψλ ΑΛΛΔ ΤΠΖΡΔΗΔ OΡΓΑΝΗΜΟ TΖΛΔΠΗΚΟΗΝΧΝΗΧΝ EΛΛΑΓΟ Α.Δ. Σειεπηθνηλσλίεο INTRALOT Α.Δ. Σπρεξά παηρλίδηα θαη ζηνηρήκαηα. (http://www.iobe.gr/media/delttyp/poliethnikes.pdf) 8.2. ΟΦΔΛΖ ΠΟΤ ΠΡΟΚΤΠΣΟΤΝ ΑΠΟ ΣΖΝ ΓΗΔΗΓΤΖ ΣΧΝ Π.Δ. ΣΑ ΒΑΛΚΑΝΗΑ Ζ πην αξγφζπξηε κεηαξξπζκηζηηθή πξνζπάζεηα ησλ Βαιθαλίσλ ελ αληηζέζεη κε ρψξεο φπσο ε Οπγγαξία θαη ε Πνισλία έδσζε πνιχηηκν ρξφλν ζε ειιεληθέο επηρ/ζεηο λα δηεζλνπνηεζνχλ ζηελ πεξηνρή ρσξίο λα αληηκεησπίδνπλ έληνλν αληαγσληζκφ απφ άιιεο πξνεγκέλεο αγνξέο ηεο Δ.E. Σψξα πνπ ηα Βαιθάληα γίλνληαη κηα ππνινγίζηκε νληφηεηα, γηα ηνπο δηεζλείο επελδπηέο, ιφγσ ηεο επηθείκελεο έληαμήο ηνπο ζηελ Δ.Δ. θαη ηεο παξεπφκελεο επηηάρπλζεο ηεο αλαπηπμηαθήο ηνπο δηαδηθαζίαο, νη Έιιελεο ζηελ πεξηνρή έρνπλ ηζρπξνπνηεζεί αλαιφγσο. Γέθα ρξφληα δηεζλνπνίεζεο ζηελ πεξηνρή έρνπλ ελδπλακψζεη ηηο ππνδνκέο άζθεζεο δηνίθεζεο θαη ειέγρνπ ζηα θεληξηθά ησλ ειιεληθψλ πνιπεζληθψλ ζηελ Αζήλα. Ζ δηεζλνπνίεζή ηνπο, βειηηψλνληαο ηελ θεξδνθνξία ηνπο θαη ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμήο ηνπο, έρεη ηζρπξνπνηήζεη ηελ ηθαλφηεηά ηνπο λα αληιήζνπλ πφξνπο απφ ηελ ειιεληθή θαη ηηο δηεζλείο θεθαιαηαγνξέο, γηα λα αλαπηπρζνχλ αθφκε πεξηζζφηεξν εθηφο ζπλφξσλ. Ζ εμέιημε ηεο ειιεληθήο αγνξάο ζηελ ίδηα πεξίνδν επέηξεςε ηελ εμαγσγή ηερλνγλσζίαο ζηα Βαιθάληα πνπ πξνεγνπκέλσο δελ ππήξρε. Οη κεγάιεο εκπνξηθέο θαη βηνκεραληθέο κνλάδεο ηεο ρψξαο καο, αιιά θαη αξθεηέο κηθξφηεξεο, γλσξίδνπλ θαιά φηη ε εγρψξηα αγνξά έρεη πεπεξαζκέλεο δπλαηφηεηεο θαη φηη κηα εθηφμεπζε ζηα κεγέζε ηνπο πεξλά αλαγθαζηηθά απφ ηελ αλάπηπμε πγηνχο εμαγσγηθήο δξαζηεξηφηεηαο. πρλά, ε ηάζε απηή έρεη 20
σο γλψκνλα γεσγξαθηθά θξηηήξηα θαη νδεγεί ζηηο γεηηνληθέο ρψξεο. Σα ζπγθξαηεκέλα έμνδα δηαθίλεζεο, ζπλζήθεο δηαβίσζεο θαη λννηξνπία δίλνπλ, κεηαμχ άιισλ, ηελ αίζζεζε φηη νη γεηηνληθέο αγνξέο είλαη επθνιφηεξεο γηα μεθίλεκα. Απηή ε αληίιεςε είλαη ελ κέξεη νξζή θαη ιεηηνπξγεί σο ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα, αιιά δελ απνηειεί ην κφλν θξηηήξην αμηνιφγεζεο κηαο εμαγσγηθήο πξσηνβνπιίαο. Δπεηδή ε εκβέιεηα ησλ επηρ/ζεσλ πνπ απνηεινχλ απηή ηε δηθηχσζε θεθαιαηνπρηθή, νξγαλσηηθή είλαη ζρεηηθά πεξηνξηζκέλε, ην δίθηπν εμαπιψλεηαη ζε πεξηθεξεηαθφ θαη φρη ζε παγθφζκην επίπεδν. Απηφο ν γεσγξαθηθφο πεξηνξηζκφο φκσο έρεη σο απνηέιεζκα λα ππθλψλεη ην δίθηπν φζνλ αθνξά ηνλ αξηζκφ ησλ κειψλ ηνπ, ηε ζπζζσξεπκέλε εμνηθείσζή ηνπο θαη ηελ έληαζε κε ηελ νπνία θπθινθνξνχλ εληφο ηνπ δηθηχνπ γλψζε θαη επθαηξίεο. Έηζη κεγηζηνπνηνχληαη νη σθέιεηεο ησλ κειψλ ηνπ δηθηχνπ ζηε ζπγθεθξηκέλε γεσγξαθηθή πεξηνρή ζηελ νπνία εμαπιψλεηαη. Πνιχ απιά έλαο Έιιελαο επηρεηξεκαηίαο ζήκεξα κπνξεί λα βξεη πνιχ πην γξήγνξα ην βεκαηηζκφ ηνπ ζηε φθηα ή ζην Βνπθνπξέζηη, φπνπ δηακέλνπλ εθαηνληάδεο Έιιελεο θαη ιεηηνπξγνχλ εθαηνληάδεο ειιεληθέο επηρ/ζεηο, παξά ζην Κίεβν ή ζηελ Πεηξνχπνιε φπνπ δελ ηζρχεη θάηη αλάινγν. ηελ επέθηαζε ησλ ειιεληθψλ επηρ/ζεσλ ζπκβάιινπλ πνιχ νη εμειίμεηο γεληθφηεξα ζηε Ν.Α. Δπξψπε. Ζ κεηαηξνπή ησλ παιαηψλ αιιά θαη ησλ λεφηεξσλ θξαηψλ ζε νηθνλνκίεο αγνξάο, κε ηα φπνηα πξνβιήκαηα, θαη ε είζνδνο ζηελ Δ.Δ., αλακθίβνια δηεπθνιχλνπλ ηηο ζπλαιιαγέο, αθνχ θφζηε θαη εκπφδηα αίξνληαη, απινπνηνχληαη ή κεηψλνληαη. Οη δξνκνινγεκέλεο αιιαγέο ζηελ εζληθή λνκνζεζία αξθεηψλ θξαηψλ, δξνπλ σο πξφζζεηε δηαζθάιηζε ηεο εχξπζκεο ιεηηνπξγίαο ζε έλα μέλν πεξηβάιινλ. Δηδηθά ζηελ Σνπξθία, νη εληππσζηαθέο αιιαγέο ζηελ ππνδνκή, ηε λνκνζεζία, ηελ νηθνλνκία, ηελ εμσηεξηθή ηεο πνιηηηθή θαη ηελ ηζνξξνπία κε ηελ Δ.Δ. θαη ηηο Ζ.Π.Α. κεηέβαιαλ ζεηηθά ηηο πξννπηηθέο εμαγσγψλ θαη επελδχζεσλ ζε απηήλ. (www.agoraideon.gr/site/index/php?option=com_content&task=view&id=43& Itemid=74) 21
Ζ είζνδνο ησλ ειιεληθψλ επηρ/ζεσλ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Ν.Α. Δπξψπεο έρεη πεξηέιζεη ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε κία αξθεηά δπλακηθφηεξε θάζε ζε ζρέζε κε ην παξειζφλ. Ζ ζηξαηεγηθή δηείζδπζεο πινπνηείηαη είηε κε ηελ εμαγνξά εγρψξησλ επηρ/ζεσλ (πνιιέο εθ ησλ νπνίσλ θξαηηθέο) είηε κε ηελ ίδξπζε λέσλ κνλάδσλ ζηε κεηαπνίεζε θαη ζε άιινπο θιάδνπο, φπσο ζηνλ ρξεκαηννηθνλνκηθφ ηνκέα, ζηελ ελέξγεηα, ζηηο ηειεπηθνηλσλίεο, ζηηο θαηαζθεπέο, ζην εκπφξην θ.ιπ.. Οη ειιεληθέο επηρ/ζεηο κεηαθέξνπλ κέξνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο ζηηο γεηηνληθέο ρψξεο πξνθεηκέλνπ λα αμηνπνηήζνπλ εγθαίξσο ηηο επθαηξίεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηελ πεξηνρή απφ ην ρακειφ θφζηνο εξγαζίαο, ηελ αλάπηπμε ησλ νηθνλνκηψλ κε ηαρείο ξπζκνχο, ηελ εθηέιεζε κεγάισλ έξγσλ γηα ηε βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ θαη ηελ αχμεζε ηεο ηδησηηθήο θαηαλάισζεο. Οη πξννπηηθέο γηα δηαηήξεζε ησλ πςειψλ ξπζκψλ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, ε ζπλέρηζε ησλ δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ, ε πξνζαξκνγή ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, ην πξνρσξεκέλν ζηάδην ηδησηηθνπνηήζεσλ, θαη γεληθφηεξα ε πξνζαξκνγή ησλ ρσξψλ ηεο πεξηνρήο ζε ζπλζήθεο ειεχζεξεο νηθνλνκίαο είλαη ηα ζηνηρεία εθείλα πνπ πξνζειθχνπλ φρη κφλν ειιεληθέο αιιά θαη επηρ/ζεηο απφ άιιεο ρψξεο ηεο Κεληξηθήο θαη Γπηηθήο Δπξψπεο. Οη νηθνλνκίεο ησλ βαιθαληθψλ ρσξψλ είλαη κηθξέο αθφκε, αιιά ηαρέσο εμειηζζφκελεο. Φπζηθά, νη επηδφζεηο ζε πνιηηηθφ, νηθνλνκηθφ θαη ζεζκηθφ επίπεδν δηαθέξνπλ απφ ρψξα ζε ρψξα θαη ζε κεξηθέο απφ απηέο, ηα πξνβιήκαηα είλαη αθφκε πνιιά. Οη ρψξεο πνπ παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξν επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ηηο ειιεληθέο επηρ/ζεηο είλαη ε Ρνπκαλία θαη ε Βνπιγαξία, ε εληαμηαθή πξννπηηθή ησλ νπνίσλ ζηελ Δ.Δ. θαηά ην 2007 δεκηνπξγεί επκελέζηεξν επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ κε ρακειφηεξν επελδπηηθφ θίλδπλν, αιιά θαη ε εξβία, ε νπνία, εθηφο απφ ηα ζεκαληηθά πεξηζψξηα, έρεη θαη κεγαιχηεξν πιεζπζκηαθφ κέγεζνο ζε ζρέζε κε ηελ Αιβαλία θαη ηε F.Y.R.O.M.. ην νηθνλνκηθφ θαη εκπνξηθφ πεδίν, ε ρψξα καο έρεη αμηνζεκείσηε παξνπζία ζηε εξβία-μαπξνβνχλην, ε νπνία εληζρχεηαη ζπλερψο κε ηαρείο ξπζκνχο. Παξάιιεια, ε επαλέληαμε ηεο εξβίαο ζηηο 22
πεξηθεξεηαθέο θαη δηεζλείο δνκέο, νη ζεζκηθέο κεηαξξπζκίζεηο πνπ πξαγκαηνπνίεζε ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ε απφθαζε ηεο γηα ζηαζεξή πνξεία πξνο ηελ Δ.Δ., δηαλνίγνπλ αθφκε κεγαιχηεξεο πξννπηηθέο γηα πεξαηηέξσ ελδπλάκσζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο θαη νηθνλνκηθήο ζπλεξγαζίαο. Οη ειιεληθέο επελδχζεηο έρνπλ ζπκβάιεη ζεκαληηθά ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο νηθνλνκίαο ηεο εξβίαο, ηελ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο, ηελ ελίζρπζε ηνπ επελδπηηθνχ θιίκαηνο θαζψο θαη ηελ αχμεζε ησλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ. Οη ειιεληθέο επηρ/ζεηο, θαη γεληθφηεξα νη αιινδαπέο, αληηκεησπίδνπλ ζηελ εξβία ηα ζπλήζε πξνβιήκαηα πνπ ζπλαληψληαη ζηηο θνηλσλίεο θαη νηθνλνκίεο πνπ βξίζθνληαη ζε θαζεζηψο κεηάβαζεο: Τπεξβνιηθή γξαθεηνθξαηία, δηνηθεηηθέο παξεκβάζεηο, αδηαθαλείο δηαδηθαζίεο θαη πξαθηηθέο αληίζεηεο πξνο ηνλ πγηή αληαγσληζκφ. Γπζηνθία θαη αβεβαηφηεηα δηθαζηηθήο πξνζηαζίαο. Διιηπείο ππνδνκέο θπξίσο νδηθέο θαη ζηδεξνδξνκηθέο. Τπεξβνιηθφο αξηζκφο θαη δπζθνιίεο ζηελ έθδνζε απαξαίηεησλ αδεηψλ π.ρ. πνιενδνκηθψλ. ηε δξαζηεξηνπνίεζε ησλ ειιεληθψλ επηρ/ζεσλ ζηελ πεξηνρή ηεο Ν.Α. Δπξψπεο πξσηνζηαηνχλ νη ειιεληθέο ηξάπεδεο, νη νπνίεο ηα ηειεπηαία ρξφληα επέιεμαλ επηζεηηθφηεξε πνιηηηθή δηείζδπζεο, θπξίσο ζηηο πνιιά ππνζρφκελεο αγνξέο ησλ βαιθαληθψλ ρσξψλ, κε ηε κνξθή εμαγνξψλ εγρψξησλ ηξαπεδψλ. Ζ πνιηηηθή ηνπο απηή ζηνρεχεη ζηελ απφθηεζε θξίζηκνπ κεγέζνπο ζηηο ηνπηθέο αγνξέο, πξνθεηκέλνπ λα εθκεηαιιεπηνχλ εγθαίξσο ηελ αλάπηπμε πνπ ππάξρεη θπξίσο ζηηο εξγαζίεο ιηαληθήο ηξαπεδηθήο. Σν ελδηαθέξνλ ησλ ειιεληθψλ θαη μέλσλ ηξαπεδψλ γηα ηηο αγνξέο ησλ βαιθαληθψλ ρσξψλ απνξξέεη απφ ην γεγνλφο φηη ππάξρνπλ κεγάια πεξηζψξηα εμέιημεο ρξεκαηνπηζησηηθψλ εξγαζηψλ θαζψο ζα αλαπηχζζνληαη νη νηθνλνκίεο, ζα απμάλνληαη ηα εηζνδήκαηα επνκέλσο θαη νη αλάγθεο ησλ ηδησηψλ θαη ησλ επηρ/ζεσλ γηα ηξαπεδηθά πξντφληα ζα κεγαιψλνπλ. (www.agoraideon.gr/site/index.php?option=com_content&task=view&id=47& Itemid=77) 23
Πίλαθαο 1: Οη κεγαιχηεξεο ειιεληθέο επελδχζεηο ζηε F.Y.R.O.M. (2006) Δηαιρεία ζε F.Y.R.O.M. OKTA-SKOPJE AD USJE CEMENTARNICA INTRACOM PETZETAKIS PLASTIKA GERMANOS TELECOM Δηαιρεία ζε Δπένδσζη Γραζηηριόηηηα Δλλάδα (εσρώ) ΔΛΛΖΝΗΚΑ 200.000.000 ΓΗΤΛΗΣΖΡΗΟ ΠΔΣΡΔΛΑΗΑ ΣΗΜΔΝΑ 75.000.000 ΣΗΜΔΝΣΟ ΣΗΣΑΝ ΗNTRACOM 660.000 ΣΖΛΔΠΗΚΟΗΝΧΝΗΔ HELLAS PETZETAKIS 600.000 ΠΛΑΣΗΚΑ PLASTIKA GERMANOS 500.000 ΣΖΛΔΠΗΚΟΗΝΧΝΗΔ (Δμπξεο, επηέκβξηνο 2007, 46) 8.2.1. ΑΠΟΦΔΗ ΣΔΛΔΥΧΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΧΝ Π.Δ.. χκθσλα κε ηελ άπνςε ηνπ γεληθνχ δηεπζπληή ηνπ Hay Group θ. Αβξακφπνπινπ ζεσξείηαη φηη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ 2007 νη θιάδνη πνπ ζα γλσξίζνπλ νηθνλνκηθή αλάπηπμε εληφο θαη εθηφο Διιάδνο είλαη: Ο ηξαπεδηθφο ηνκέαο. Ο θαξκαθεπηηθφο ηνκέαο. Ο ηνκέαο ησλ θαηαλαισηηθψλ πξντφλησλ. Ο ηνκέαο ηνπ ιηαληθνχ εκπνξίνπ. Ο βηνκεραληθφο ηνκέαο. Δπίζεο πξνβιέπεηαη πεξαηηέξσ αλάπηπμε ησλ ειιεληθψλ Π.Δ. ζηηο αγνξέο ησλ Βαιθαλίσλ θαη ηεο Μέζεο Αλαηνιήο, κε απνηέιεζκα ηελ αλάγθε κεηαθίλεζεο πεξηζζφηεξσλ ζηειερψλ απφ ηελ Διιάδα ζην εμσηεξηθφ, 24
έρνληαο σο ζηφρν ηε κεηάδνζε ηερλνγλσζίαο θαη ηελ επίηεπμε ησλ επηρεηξεζηαθψλ ζρεδίσλ. Μηα άιιε άπνςε ηνπ θ. Γξαβξηειίδε δηεπζχλνληα ζπκβνχινπ ηεο Egon Zehnder International αλαθέξεηαη παξαθάησ Γεληθά νη πξννπηηθέο γηα ηηο ειιεληθέο επηρ/ζεηο είλαη ζεηηθέο, κε αηρκή ηνπ δφξαηνο ηηο ηξάπεδεο θαη ηηο ηειεπηθνηλσλίεο, θαη απηφ γηαηί βξηζθφκαζηε ζην θαηψθιη ηεο πιένλ αλαπηπζζφκελεο γεσγξαθηθά πεξηνρήο ησλ Βαιθαλίσλ. ε επηρεηξεκαηηθφ επίπεδν νη αλαθαηαηάμεηο πξνβιέπνληαη ξαγδαίεο θαη ζα νδεγήζνπλ ζηε ζπγθξφηεζε ηζρπξφηεξσλ νκίισλ, πνπ ζα πξέπεη λα είλαη πην επέιηθηνη, ζσζηά ζηειερσκέλνη θαη έηνηκνη λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο λέεο πξνθιήζεηο. Σέινο ν θ. Σφκπιεξ senior partner, επηθεθαιήο γξαθείνπ Αζελψλ ηεο McKinsey & Company ππνζηεξίδεη φηη Πνιχ πεξηζζφηεξν απφ ην παξειζφλ, φηαλ ε ρψξα καο έκελε ελ γέλεη εζσζηξεθήο θαη αλεπεξέαζηε απφ ηηο δηεζλείο εμειίμεηο, νη παγθφζκηεο ηάζεηο πνπ εληφπηζε πξφζθαηε επξεία δηεζλήο κειέηε ηεο McKinsey έρνπλ πιένλ άκεζε εθαξκνγή θαη ζηελ Διιάδα θαη επηηξέπνπλ λα εθηηκήζνπκε ηη είλαη πηζαλφλ λα ζπκβεί ην 2007. πγθεθξηκέλα πεξηκέλνπκε φηη: 1. Θα ζπλερηζηνχλ ν εθζπγρξνληζκφο θαη ε βειηίσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο πνιιψλ επηρ/ζεσλ. 2. Θα επηηαρπλζεί ε επέθηαζε πξνο αλαηνιή (Σνπξθία, Μέζε Αλαηνιή, Κίλα θ.α.) ησλ πιένλ θηιφδνμσλ θαη δπλακηθψλ ειιεληθψλ επηρ/ζεσλ. 3. Με ηελ ψζεζε ηεο εθηεηακέλεο δηαζεζηκφηεηαο θεθαιαίσλ δηεζλψο, ζα ππάξμνπλ επελδχζεηο απφ ζεκαληηθέο μέλεο εηαηξείεο ζηε ρψξα καο. 4. Θα δηαθξίλνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν νη επηρ/ζεηο εθείλεο πνπ ζα επελδχζνπλ ζηελ πξνζέιθπζε θαη αλάπηπμε ησλ ηθαλφηεξσλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ, θαζψο θαη ζε πξνγξάκκαηα νπζηαζηηθήο αλαβάζκηζεο ησλ δεμηνηήησλ θαη ηεο λννηξνπίαο ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο (http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=b&f=14958&m=d18&aa=1). 25
9. ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ H θνξνινγία απνηειεί ηε βαζηθή πεγή εζφδσλ φισλ ησλ θξαηψλ. Δπηηξέπεη ζηα θξάηε λα ρξεκαηνδνηνχλ ηηο πνιηηηθέο ηνπο θαη επνκέλσο ζπληζηά ζεκειηψδεο ζηνηρείν ηεο έλλνηαο ηεο θπξηαξρίαο. Ζ θνξνινγηθή πνιηηηθή ζην πιαίζην ηεο Δ.Δ. απαξηίδεηαη απφ δχν θιάδνπο: ηελ άκεζε θνξνινγία, πνπ εμαθνινπζεί λα ππάγεηαη ζηελ απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ, θαη ηελ έκκεζε θνξνινγία, πνπ άπηεηαη ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο εκπνξεπκάησλ θαη ηεο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ. Ζ θνξνινγηθή πνιηηηθή κεξηκλά ψζηε λα κε λνζεχεηαη ν αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ζηελ εζσηεξηθή αγνξά απφ ηηο δηαθνξέο ησλ θνξνινγηθψλ ζπληειεζηψλ θαη ησλ ζπζηεκάησλ θνξνινγίαο ζην επίπεδν ηεο έκκεζεο θνξνινγίαο. Έρνπλ επίζεο ζεζπηζηεί κέηξα γηα λα είλαη δπλαηφλ λα απνθεπρζνχλ νη δεκηνγφλεο ζπλέπεηεο ηνπ θνξνινγηθνχ αληαγσληζκνχ. H Δ.Δ. ζεζπίδεη θνξνινγηθνχο θαλφλεο πνπ δελ επεξεάδνπλ ηνλ αληαγσληζκφ φζνλ αθνξά ηηο ζπγθεληξψζεηο εηαηξεηψλ δηαθνξεηηθψλ θξαηψλ κειψλ. Καηαξγεί ηελ δηπιή θνξνινγία ησλ θεξδψλ πνπ δηαλέκνληαη ππφ κνξθή κεξηζκάησλ απφ ζπγαηξηθή εγθαηεζηεκέλε ζε θξάηνο κέινο ζηε κεηξηθή ηεο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλε ζε άιιν θξάηνο κέινο. ηαλ νη φκηινη επηρ/ζεσλ είλαη νξγαλσκέλνη ζε αιπζίδεο εηαηξεηψλ θαη ηα θέξδε δηαλέκνληαη ζηε κεηξηθή εηαηξεία κέζσ ηεο αιπζίδαο ησλ ζπγαηξηθψλ, ε δηπιή θνξνινγία ζα πξέπεη λα απνθεχγεηαη είηε κε θνξνινγηθέο απαιιαγέο είηε κε πίζησζε ηνπ θφξνπ. Ο φξνο κφληκε εγθαηάζηαζε ππνδειψλεη έλαλ θαζνξηζκέλν ηφπν επηρεηξεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ (ζε θξάηνο κέινο) ζην νπνίν δηεμάγεηαη, εμ νινθιήξνπ ή ελ κέξεη, ε επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα εηαηξείαο άιινπ θξάηνπο κέινπο. Ζ ηδηφηεηα κηαο εηαηξείαο σο κεηξηθήο αλαγλσξίδεηαη ηνπιάρηζηνλ ζε θάζε εηαηξεία ελφο θξάηνπο κέινπο ε νπνία ζπκκεηέρεη θαηά 20% ηνπιάρηζηνλ ζην θεθάιαην κηαο εηαηξείαο άιινπ θξάηνπο κέινπο πνπ 26
πιεξεί ηνπο ίδηνπο φξνπο. Απφ 1εο Ηαλνπαξίνπ 2007, ην ειάρηζην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο θαζνξίδεηαη ζε 15%. Απφ 1εο Ηαλνπαξίνπ 2009, ην ειάρηζην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο θαζνξίδεηαη ζε 10%. Χο ζπγαηξηθή εηαηξεία λνείηαη ε εηαηξεία ηεο νπνίαο ην θεθάιαην πεξηιακβάλεη ζπκκεηνρή ηνπιάρηζηνλ 20%. Σα θέξδε πνπ δηαλέκνληαη απφ κηα ζπγαηξηθή εηαηξεία ζηε κεηξηθή ηεο απαιιάζζνληαη απφ ηελ παξαθξάηεζε θφξνπ ζηελ πεγή. Σν θξάηνο κέινο ηνπ νπνίνπ ην δίθαην δηέπεη ηε κεηξηθή εηαηξεία δελ δηθαηνχηαη λα παξαθξαηεί ζηελ πεγή θφξν επί ησλ θεξδψλ ηα νπνία ιακβάλεη ε εηαηξεία απηή απφ ηε ζπγαηξηθή ηεο.(http://europa.eu/scadplus/leg/el/lvb/l26037.htm) 10. ΚΑΣΔΤΘΤΝΣΖΡΗΔ ΟΓΖΓΗΔ ΠΡΟ ΣΗ Π.Δ. ΑΠΟ ΣΟΝ Ο.Ο..Α. Οη Οδεγίεο απνηεινχλ ζπζηάζεηο πνπ απεπζχλνληαη απφ ηηο θπβεξλήζεηο πνπ ηηο πηνζεηνχλ ζηηο Π.Δ. πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηηο ρψξεο ηνπο ή εδξεχνπλ ζηηο ρψξεο ηνπο θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην εμσηεξηθφ θαη παξέρνπλ κε δεζκεπηηθέο αξρέο θαη πξφηππα ππεχζπλεο επηρεηξεκαηηθήο ζπκπεξηθνξάο. Γεδνκέλνπ φηη νη Π.Δ. αζθνχλ ηε δξαζηεξηφηεηά ηνπο αλά ηνλ θφζκν, ε δηεζλήο ζπλεξγαζία ζηνλ ηνκέα απηφ ζα πξέπεη λα εθηείλεηαη ζε φιεο ηηο ρψξεο. Έρνπλ ζθνπφ λα εμαζθαιίζνπλ φηη νη Π.Δ. αζθνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο ζε αξκνλία κε ηηο πνιηηηθέο ησλ ρσξψλ πνπ ηηο θηινμελνχλ θαη ζχκθσλα κε ηηο πξνζδνθίεο ησλ θνηλσληψλ ηνπο. Οη θπβεξλήζεηο έρνπλ ην δηθαίσκα λα θαζνξίδνπλ ηνπο φξνπο ιεηηνπξγίαο ησλ Π.Δ. ζηελ επηθξάηεηά ηνπο, ππφ ηελ επηθχιαμε ηνπ δηεζλνχο δηθαίνπ. Οη νληφηεηεο κίαο Π.Δ. πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζε δηαθνξεηηθέο ρψξεο, ππφθεηληαη ζηνπο λφκνπο πνπ ηζρχνπλ ζηηο ρψξεο απηέο. Ζ ειιεληθή θπβέξλεζε ζεσξεί φηη ε ηήξεζε ησλ Οδεγηψλ κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ ηφλσζε ηεο ακνηβαίαο εκπηζηνζχλεο κεηαμχ επηρ/ζεσλ θαη ησλ θνηλσληψλ ζηηο νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη, λα βνεζήζεη ζηε βειηίσζε ηνπ θιίκαηνο γηα 27
ηηο μέλεο επελδχζεηο θαη λα πξνσζήζεη ηε ζπκβνιή ησλ επηρ/ζεσλ ζηελ νηθνλνκηθή, πεξηβαιινληηθή θαη θνηλσληθή πξφνδν. Χο εθ ηνχηνπ, ε ειιεληθή θπβέξλεζε αθ'ελφο αλακέλεη απφ φιεο ηηο επηρ/ζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα λα ηεξνχλ ηηο αξρέο ζπκπεξηθνξάο πνπ πεξηιακβάλνπλ νη Οδεγίεο παξάιιεια κε ηελ ηζρχνπζα ειιεληθή λνκνζεζία, αθ'εηέξνπ ζπληζηά έληνλα ζηηο ειιεληθέο επηρ/ζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην εμσηεξηθφ, λα εθαξκφδνπλ εθεί ηα πξφηππα ππεχζπλεο επηρεηξεκαηηθήο ζπκπεξηθνξάο πνπ ελζσκαηψλνληαη ζηηο Καηεπζπληήξηεο Οδεγίεο ηνπ Ο.Ο..Α.. (http://www.elke.gr/default.asp?v_doc_id=2345&v_lang_id=1) 10.1. ΓΔΝΗΚΔ ΑΡΥΔ Σν θεθάιαην απηφ πεξηέρεη ηηο γεληθέο θαηεπζχλζεηο θαιήο ζπκπεξηθνξάο ησλ επηρ/ζεσλ ζηηο ρψξεο φπνπ απηέο αζθνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο. Οη επηρ/ζεηο ζα πξέπεη λα ιακβάλνπλ πιήξσο ππ'φςηλ ηηο πνιηηηθέο ησλ ρσξψλ ζηηο νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη θαζψο θαη ηηο απφςεηο άιισλ ελδηαθεξνκέλσλ παξαγφλησλ. ρεηηθά, νη επηρ/ζεηο ζα πξέπεη: Να ελζαξξχλνπλ ηελ αλάπηπμε ηεο εγρψξηαο δπλακηθφηεηαο κέζσ ζηελήο ζπλεξγαζίαο κε ηελ ηνπηθή θνηλσλία θαη ηνπο εγρψξηνπο επηρεηξεκαηίεο αλαπηχζζνληαο ζπγρξφλσο ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρ/ζεο ζηελ εγρψξηα θαη μέλε αγνξά, κε ηξφπν ζχκθσλν κε ηηο πγηείο επηρεηξεκαηηθέο πξαθηηθέο. Να ελζαξξχλνπλ ηε δεκηνπξγία αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ, ηδίσο κε ηε δεκηνπξγία επθαηξηψλ απαζρφιεζεο θαη κε ηε δηεπθφιπλζε ηεο επηκφξθσζεο ησλ εξγαδνκέλσλ ζε απηέο. Να ζέβνληαη ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα εθείλσλ πνπ επεξεάδνληαη απφ ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο, ζχκθσλα θαη κε δηεζλείο ππνρξεψζεηο θαη δεζκεχζεηο ηεο θπβέξλεζεο ηεο ρψξαο ππνδνρήο. 28
Να απέρνπλ απφ θάζε αλάξκνζηε αλάκεημε ζηηο εγρψξηεο πνιηηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Να πξνσζνχλ ηελ ελεκέξσζε ησλ εξγαδνκέλσλ φζνλ αθνξά ηηο πνιηηηθέο ηεο επηρ/ζεο θαζψο θαη ηελ ηήξεζή ηνπο, κε ηελ θαηάιιειε δηάδνζε ησλ πνιηηηθψλ απηψλ, κέζσ, ηδίσο, εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ. Να ππνζηεξίδνπλ θαη λα ηεξνχλ θαιέο αξρέο δηνίθεζεο επηρ/ζεσλ θαη λα αλαπηχζζνπλ θαη λα εθαξκφδνπλ θαιέο πξαθηηθέο δηνίθεζεο επηρ/ζεσλ. Να κε ιακβάλνπλ κέηξα δηαθξηηηθήο κεηαρείξηζεο ή πεηζαξρηθά κέηξα ελαληίνλ εξγαδνκέλσλ πνπ αλαθέξνπλ θαιή ηε πίζηε ζηελ δηνίθεζε ή, ελδερνκέλσο, ζηηο αξκφδηεο δεκφζηεο αξρέο, πξαθηηθέο πνπ παξαβηάδνπλ ηνλ λφκν, ηηο Καηεπζπληήξηεο Οδεγίεο ή ηηο πνιηηηθέο ηεο επηρ/ζεο. 10.2. ΓΗΑΦΑΝΔΗΑ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ ΣΧΝ Π.Δ. Οη επηρ/ζεηο ζα πξέπεη λα παξέρνπλ βαζηθέο πιεξνθνξίεο φζνλ αθνξά ηελ επσλπκία, ηελ έδξα θαη ηε δνκή ηνπο, ηελ επσλπκία, δηεχζπλζε θαη αξηζκφ ηειεθψλνπ ηεο κεηξηθήο εηαηξείαο θαη ησλ θπξηνηέξσλ ζπγαηξηθψλ ηεο, ην πνζνζηφ άκεζεο θαη έκκεζεο ζπκκεηνρήο ηεο κεηξηθήο ζηηο ζπγαηξηθέο απηέο, πεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο κεηαμχ ηνπο θαηνρήο κεηνρψλ. Οη επηρ/ζεηο ζα πξέπεη επίζεο λα παξέρνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε: Σελ νηθνλνκηθή θαη δηαρεηξηζηηθή απφδνζε ηεο εηαηξείαο. Σνπο ζθνπνχο ηεο εηαηξείαο. Σνπο θπξίνπο κεηφρνπο θαη ηα δηθαηψκαηα ςήθσλ. Σα κέιε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ θαη ησλ πςειφβαζκσλ ζηειερψλ θαη ηηο απνδνρέο ηνπο. Σα πξνβιέςηκα ζηνηρεία επηρεηξεκαηηθνχ θηλδχλνπ. Σελ δηάξζξσζε θαη πνιηηηθή δηνίθεζεο ηεο επηρ/ζεο. 29
Βαζηθά ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηνπο εξγαδνκέλνπο θαη άιινπο ελδηαθεξνκέλνπο γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο επηρ/ζεο. 10.3. ΑΠΑΥΟΛΖΖ ΚΑΗ ΔΡΓΑΗΑΚΔ ΥΔΔΗ Σν θεθάιαην απηφ πεξηιακβάλεη ζπζηάζεηο ζε κηα ζεηξά ηνκέσλ, φπσο ηα δηθαηψκαηα θαη ε κεηαρείξηζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ε θαηάξγεζε ηεο παηδηθήο θαη θαηαλαγθαζηηθήο εξγαζίαο. Κάπνηα απφ απηά είλαη: Να ζπκβάιινπλ ζηελ απνηειεζκαηηθή θαηάξγεζε ηεο παηδηθήο εξγαζίαο. Να ζπκβάιινπλ ζηελ εμάιεηςε θάζε κνξθήο θαηαλαγθαζηηθήο ή ππνρξεσηηθήο εξγαζίαο. Να κελ αζθνχλ δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε εηο βάξνο ησλ εξγαδνκέλσλ φζνλ αθνξά ηελ πξφζιεςε ή ηελ απαζρφιεζε, γηα ιφγνπο θπιήο, ρξψκαηνο, θχινπ, ζξεζθείαο, πνιηηηθνχ θξνλήκαηνο, εζληθήο ή θνηλσληθήο πξνέιεπζεο. Να ιακβάλνπλ ηα θαηάιιεια κέηξα γηα λα εμαζθαιίζνπλ ηελ αζθάιεηα θαη ηελ πγηεηλή ησλ εξγαδνκέλσλ θαηά ηελ άζθεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο. Καηά ηελ άζθεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο θαη, ζην κέηξν ηνπ δπλαηνχ, λα ρξεζηκνπνηνχλ εγρψξην πξνζσπηθφ θαη λα ην εθπαηδεχνπλ κε ζθνπφ ηε βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ θαηάξηηζήο ηνπ, ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο εθπξνζψπνπο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη, ελδερνκέλσο, κε ηηο αξκφδηεο θπβεξλεηηθέο αξρέο. Δθφζνλ ζρεδηάδνπλ κεηαβνιέο ζηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο πνπ είλαη δπλαηφ λα έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζηα κέζα δηαβίσζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, ηδίσο ζε πεξίπησζε θιεηζίκαηνο επηρ/ζεο κε απνηέιεζκα νκαδηθέο απνιχζεηο, λα πξνεηδνπνηνχλ εγθαίξσο γηα ηηο ελ ιφγσ κεηαβνιέο ηνπο εθπξνζψπνπο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη, ελδερνκέλσο, ηηο αξκφδηεο θπβεξλεηηθέο αξρέο, θαη λα ζπλεξγάδνληαη κε ηνπο 30
εθπξνζψπνπο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηηο αξρέο απηέο πξνθεηκέλνπ λα ειαθξχλνπλ φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξν ηα αξλεηηθά απνηειέζκαηα. Λακβαλνκέλσλ ππ' φςηλ ησλ ηδηαηηέξσλ ζπλζεθψλ θάζε πεξίπησζεο, ζα ήηαλ ζθφπηκν λα ελεκεξψλεη ε δηνίθεζε ηνπο ελδηαθεξνκέλνπο πξηλ απφ ηε ιήςε ηεο ηειηθήο απφθαζεο. 10.4. ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ Οη ζρεηηθέο ζπζηάζεηο θαιχπηνπλ ηνκείο φπσο ηα ζπζηήκαηα πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο θαη ε αληηκεηψπηζε ησλ πεξηβαιινληνινγηθψλ επηπηψζεσλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ επηρ/ζεσλ. Οη επηρ/ζεηο ζα πξέπεη ηδίσο: Να θαηαξηίδνπλ θαη λα εθαξκφδνπλ έλα ζχζηεκα πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο πξνζαξκνζκέλν ζηε ζπγθεθξηκέλε επηρ/ζε, πνπ λα πεξηιακβάλεη ηε ζπιινγή θαη εθηίκεζε επαξθνχο θαη έγθαηξεο πιεξνθφξεζεο ζρεηηθήο κε ηελ επηπηψζεηο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο ζην πεξηβάιινλ, ηελ πγεία θαη ηελ αζθάιεηα. Να θαηαξηίδνπλ ζρέδηα εθηάθηνπ αλάγθεο γηα ηελ πξφιεςε, κείσζε θαη έιεγρν ζνβαξψλ δεκηψλ ζην πεξηβάιινλ θαη ηελ πγεία πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ νη δξαζηεξηφηεηέο ηνπο. Να επηδηψθνπλ ηε ζπλερή βειηίσζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηδφζεσλ ηεο επηρ/ζεο ελζαξξχλνληαο, ελδερνκέλσο, δξαζηεξηφηεηεο φπσο αλάπηπμε θαη δηάζεζε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ δελ έρνπλ αδηθαηνιφγεηεο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ, είλαη αζθαιή θαηά ηελ ρξήζε, νηθνλνκηθά ζηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο θαη ηελ αλάισζε θπζηθψλ πφξσλ, κπνξνχλ λα μαλαρξεζηκνπνηεζνχλ, λα αλαθπθισζνχλ ή λα θαηαζηξαθνχλ κε αζθάιεηα. Λακβάλνληαο ππ'φςηλ ηηο παξακέηξνπο ηνπ θφζηνπο, ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ απνξξήηνπ θαη ηεο πξνζηαζίαο ηεο δηαλνεηηθήο ηδηνθηεζίαο: λα παξέρνπλ 31
ζην θνηλφ θαη ζηνπο εξγαδνκέλνπο επαξθή θαη έγθαηξε πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηηο πηζαλέο επηπηψζεηο, απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρ/ζεο, ζην πεξηβάιινλ, ηελ πγεία θαη ηελ αζθάιεηα, ε νπνία ζα κπνξνχζε λα πεξηιακβάλεη ηελ πξφνδν πνπ ζεκεηψζεθε σο πξνο ηε βειηίσζε ησλ πεξηβαιινληνινγηθψλ επηδφζεσλ. Να πξνζθέξνπλ ζηνπο εξγαδνκέλνπο επαξθή εθπαίδεπζε θαη επηκφξθσζε φζνλ αθνξά ζέκαηα πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο, πεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ρεηξηζκνχ επηθηλδχλσλ πιηθψλ θαη ηεο πξφιεςεο πεξηβαιινληηθψλ αηπρεκάησλ θαζψο θαη φζνλ αθνξά γεληθφηεξα ζέκαηα δηαρείξηζεο ηνπ πεξηβάιινληνο, φπσο δηαδηθαζίεο κειεηψλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ, δεκφζηεο ζρέζεηο θαη ηερλνινγίεο πεξηβάιινληνο. 10.5. ΚΑΣΑΠΟΛΔΜΖΖ ΣΖ ΓΧΡΟΓΟΚΗΑ Οη ζπζηάζεηο απηνχ ηνπ θεθαιαίνπ αθνξνχλ ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο δσξνδνθίαο θαη ηεο δηαθζνξάο θαη αληαλαθινχλ ηηο δηαηάμεηο ηεο ζρεηηθήο χκβαζεο ηνπ Ο.Ο..Α. Να κελ ρξεζηκνπνηνχλ ππεξγνιαβίεο, παξαγγειίεο ή ζπκβάζεηο παξνρήο ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ σο κέζν γηα λα δηνρεηεχνπλ πιεξσκέο πξνο δεκφζηνπο ιεηηνπξγνχο, ππαιιήινπο επηρεηξεκαηηθψλ εηαίξσλ ή ζηνπο ζπγγελείο ηνπο ή επηρεηξεκαηηθνχο ζπλεξγάηεο ηνπο. Να κεξηκλνχλ ψζηε ε ακνηβή ησλ εθπξνζψπσλ ηνπο λα είλαη ε θαηάιιειε θαη κφλνλ γηα ηελ παξνρή λνκίκσλ ππεξεζηψλ. Να πηνζεηνχλ δηνηθεηηθά ζπζηήκαηα ειέγρνπ πνπ απνζαξξχλνπλ ηε δσξνδνθία θαη ηελ δηαθζνξά, θαζψο θαη πξαθηηθέο ινγηζηηθνχ θαη θνξνινγηθνχ ειέγρνπ θαη ειέγρνπ ινγαξηαζκψλ πνπ εκπνδίδνπλ ηελ ηήξεζε δηπιψλ βηβιίσλ ή κπζηηθψλ ινγαξηαζκψλ ή ηελ ζχληαμε παξαπνηεκέλσλ εγγξάθσλ. 32
10.6. ΠΡΟΣΑΗΑ ΤΜΦΔΡΟΝΣΧΝ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΧΝ Οη ζπζηάζεηο ζην θεθάιαην απηφ απνζθνπνχλ ζηελ εμαζθάιηζε ηνπ ζεβαζκνχ φισλ ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ θαηαλαισηψλ απφ ηηο επηρ/ζεηο. Να εμαζθαιίδνπλ φηη ηα πξντφληα θαη νη ππεξεζίεο ηνπο πιεξνχλ φιεο ηηο ζπκθσλεκέλεο ή απαηηνχκελεο απφ ην λφκν πξνδηαγξαθέο πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο ηνπ θαηαλαισηή, πεξηιακβαλνκέλσλ πξνεηδνπνηήζεσλ, επηζεκάλζεσλ θαη ζρεηηθψλ πιεξνθνξηψλ. Να κελ πξνβαίλνπλ ζε απαηειέο, παξαπιαλεηηθέο ή αζέκηηεο δειψζεηο, παξαιήςεηο ή άιιεο πξαθηηθέο. Να ζέβνληαη ηελ ηδησηηθή δσή ησλ θαηαλαισηψλ θαη λα πξνζηαηεχνπλ ηα δεδνκέλα πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα. Να ζπλεξγάδνληαη πιήξσο θαη κε δηαθάλεηα κε ηηο δεκφζηεο αξρέο γηα ηελ πξφιεςε ή απάιεηςε ζνβαξψλ θηλδχλσλ γηα ηε δεκφζηα πγεία απφ ηελ θαηαλάισζε ή ρξήζε ησλ πξντφλησλ ηνπο. 10.7. ΔΠΗΣΖΜΖ ΚΑΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ Δλζαξξχλνληαη νη Π.Δ. λα ζπκβάιινπλ ζηε βειηίσζε ηεο ηερλνγλσζίαο ζηηο ρψξεο φπνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη. Οη επηρ/ζεηο ζα πξέπεη: Να πξνζπαζήζνπλ λα πξνζαξκφζνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο κε ηηο πνιηηηθέο θαη ηα ζρέδηα επηζηήκεο θαη ηερλνινγίαο ησλ ρσξψλ ζηηο νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη θαη λα ζπκβάιινπλ, φπνπ είλαη δπλαηφ, ζηελ αλάπηπμε ηεο ηνπηθήο θαη εγρψξηαο δεκηνπξγηθήο δπλακηθφηεηαο. Να πηνζεηνχλ, φπνπ είλαη δπλαηφ, ζηα πιαίζηα ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ηνπο δξαζηεξηνηήησλ πξαθηηθέο πνπ επηηξέπνπλ ηε κεηαθνξά θαη ηαρεία δηάδνζε ηερλνινγίαο θαη ηερλνγλσζίαο, ιακβάλνληαο δεφλησο ππ'φςηλ ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ δηαλνεηηθήο ηδηνθηεζίαο. 33
πνπ είλαη εθηθηφ, λα αζθνχλ δξαζηεξηφηεηεο αλάπηπμεο επηζηήκεο θαη ηερλνινγίαο ζηηο ρψξεο ππνδνρήο πνπ λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο ηεο εγρψξηαο αγνξάο θαζψο θαη λα πξνζιακβάλνπλ εγρψξην πξνζσπηθφ ζε ζέζεηο επηζηήκεο θαη ηερλνινγίαο θαη λα ελζαξξχλνπλ ηελ επηκφξθσζή ηνπ, ιακβάλνληαο ππ'φςηλ ηηο εκπνξηθέο αλάγθεο ηεο επηρ/ζεο. 10.8. ΑΝΣΑΓΧΝΗΜΟ ΚΑΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ Οη επηρ/ζεηο ζα πξέπεη λα ηεξνχλ ηε λνκνζεζία πεξί αληαγσληζκνχ ησλ ρσξψλ ζηηο νπνίεο αζθνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο θαη λα ζπκπεξηθέξνληαη θαηά ηξφπν πνπ λα εμαζθαιίδεη ηνλ ειεχζεξν αληαγσληζκφ. Να ζπλεξγάδνληαη κε ηηο αξκφδηεο γηα ηνλ αληαγσληζκφ αξρέο ησλ ελ ιφγσ ρσξψλ θαη, κεηαμχ άιισλ θαη ππφ ηελ επηθχιαμε ηεο ηζρχνπζαο λνκνζεζίαο θαη ησλ θαηαιιήισλ κέηξσλ πξνζηαζίαο, λα παξέρνπλ θαηά ην δπλαηφλ άκεζεο θαη νινθιεξσκέλεο απαληήζεηο ζε αηηήκαηα γηα παξνρή πιεξνθνξηψλ. Δπίζεο, είλαη ζεκαληηθφ λα ζπκβάιινπλ νη επηρ/ζεηο ζηα δεκνζηνλνκηθά έζνδα ησλ ρσξψλ ππνδνρήο, κε ηελ έγθαηξε εθπιήξσζε ησλ θνξνινγηθψλ ηνπο ππνρξεψζεσλ. Οη επηρ/ζεηο ζα πξέπεη ηδίσο λα ηεξνχλ ηελ θνξνινγηθή λνκνζεζία ζε φιεο ηηο ρψξεο ζηηο νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη. (http://www.elke.gr/files/oecd_guidelines_for_mnes_(full_text).doc) 11. ΔΛΛΖΝΗΚΔ ΠΟΛΤΔΘΝΗΚΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΚΑΗ Ζ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ ΣΟΤ 11.1. INTRACOM TELECOM Δίλαη ε κεγαιχηεξε ειιεληθή Πνιπεζληθή παξαγσγήο ειεθηξνληθψλ δηαηάμεσλ ηειεπηθνηλσληαθνχ πιηθνχ ζπζηεκάησλ θαη πξνγξακκάησλ 34
ηειεπηθνηλσληαθψλ ζπζηεκάησλ, εμαγσγήο ηειεθσληθψλ θέληξσλ θαη ηειεθψλσλ, πξνγξακκάησλ ηειεπηθνηλσληαθνχ ζπζηήκαηνο, εγθαηάζηαζεο θαη ζπληήξεζεο ηειεπηθνηλσληαθψλ ζπζηεκάησλ θαη ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο.(http://www.statbank.gr/companydata.asp?cd=9017600) 11.1.1. Ηζηορικό 1977-1982 Ζ εηαηξεία ηδξχεηαη ην 1977 απφ ηνλ σθξάηε Κφθθαιε ζηελ Αξγπξνχπνιε, ζρεδηάδεη θαη αλαπηχζζεη πξντφληα θαη ζπζηήκαηα εμεηδηθεπκέλσλ ηειεπηθνηλσληαθψλ εθαξκνγψλ. 1983-1985 Ζ INTRACOM κεηαθέξεη ηελ έδξα ηεο ζηελ Παηαλία θαη εμειίζζεηαη ζηαδηαθά, επελδχνληαο ζηξαηεγηθά ζηε δεκηνπξγία θαηάιιειεο ππνδνκήο κε ζηφρν ηελ έξεπλα, αλάπηπμε θαη παξαγσγή ηειεπηθνηλσληαθψλ πξντφλησλ ηερλνινγίαο αηρκήο. 1986 Δίλαη ε ρξνληά θαηά ηελ νπνία ε INTRACOM πξνθξίλεηαη λα ζπκκεηάζρεη ζηελ αλαβάζκηζε ηνπ εζληθνχ ηειεπηθνηλσληαθνχ δηθηχνπ ηεο Διιάδαο, ακέζσο κεηά ηε δεκνζηνπνίεζε ηεο απφθαζεο ηεο ειιεληθήο θπβέξλεζεο γηα ιεηηνπξγία δχν ηερλνινγηψλ ςεθηαθήο ζηαζεξήο ηειεθσλίαο. πλεξγάδεηαη γηα ηνλ ζθνπφ απηφλ κε ηε ζνπεδηθή εηαηξεία Ericsson. To κεγαιχηεξν κέξνο ησλ πξνο εγθαηάζηαζε ζπζηεκάησλ αλαπηχζζεηαη θαη θαηαζθεπάδεηαη ζηελ Διιάδα απφ Έιιελεο κεραληθνχο. 35
1986-1989 H INTRACOM αλαδεηθλχεηαη ζηαδηαθά ζε κεγάιε βηνκεραληθή κνλάδα. Γεκηνπξγνχληαη εγθαηαζηάζεηο θαη ππνδνκέο κε δπλαηφηεηεο παξαγσγήο κεγάιεο θιίκαθαο θαη εθηεηακέλεο εξεπλεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηηο ηειεπηθνηλσλίεο θαη ηελ πιεξνθνξηθή. Σν 1987 ηδξχεηαη ε ζπγαηξηθή εηαηξεία INTRASOFT, κε εμεηδίθεπζε ζηελ παξνρή νινθιεξσκέλσλ ιχζεσλ θαη πινπνίεζε έξγσλ πιεξνθνξηθήο. Μέζα ζε 13 ρξφληα, ε INTRASOFT αλαπηχζζεηαη θαη γίλεηαη κηα απφ ηηο 100 κεγαιχηεξεο εηαηξείεο πιεξνθνξηθήο ηεο Δπξψπεο. 1989-1996 ηηο 28/6/1990 εηζάγεηαη ζην Υ.Α.Α.. πλάπηεη ζεκαληηθέο ζπκθσλίεο ζηελ Διιάδα ζηνλ θιάδν ησλ ηειεπηθνηλσληψλ ελψ πξνιεηαίλεη ην έδαθνο γηα ηε δηεζλή δξαζηεξηνπνίεζή ηεο. Σν 1996 ηδξχεηαη ε εηαηξεία INTRASOFT International, κε εμεηδίθεπζε ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ πιεξνθνξηθήο γηα ηνπο επίζεκνπο θνξείο ηεο Δ.Δ.. Μέζα ζε 9 ρξφληα, ε INTRASOFT International αλαπηχζζεηαη θαη γίλεηαη έλαο απφ ηνπο θπξηφηεξνπο πξνκεζεπηέο ππεξεζηψλ πιεξνθνξηθήο ηεο Δ.Δ.. 1997-2003 Σελ πεξίνδν 1997-2001 ε εηαηξεία εληζρχεη ηε δηεζλή ηεο παξνπζία θαη εμειίζζεηαη ζηαδηαθά ζε φκηιν εηαηξεηψλ επεθηείλνληαο ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηεο ζηελ επξχηεξε γεσγξαθηθή πεξηνρή. Σν 1999 θαηαηάζζεηαη ζηελ 70ή ζέζε κεηαμχ ησλ 200 ηαρχηεξα αλαπηπζζνκέλσλ εηαηξεηψλ ζε 25 ρψξεο, σο πξνο ην κέζν ξπζκφ αλάπηπμεο ησλ ηειεπηαίσλ πέληε εηψλ. Σν 2002, πξαγκαηνπνηείηαη ε ζπγρψλεπζε ηεο INTRASOFT κε ηελ INTRACOM, ελψ ε εηαηξεία πνπ πξνθχπηεη ζπληζηά ηε κεγαιχηεξε εηαηξεία πιεξνθνξηθήο θαη ηειεπηθνηλσληψλ ηεο Ν.Α. Δπξψπεο. Απφ ην 1997 κέρξη ην 2003, ε εηαηξεία 36
απνηειεί ηνλ θπξηφηεξν ζπλεξγάηε ζηελ πξνζπάζεηα εθζπγρξνληζκνχ, αλαβάζκηζεο θαη επέθηαζεο ηνπ ηειεπηθνηλσληαθνχ δηθηχνπ ηεο ρψξαο. Παξάιιεια, δξαζηεξηνπνηείηαη κε επηηπρία ζην ρψξν ησλ ακπληηθψλ ζπζηεκάησλ πςειήο ηερλνινγίαο. Απφ ην 2000, ε INTRACOM είλαη ζηελ 1ε ζέζε ζηνλ ηνκέα παξνρήο ππεξεζηψλ πιεξνθνξηθήο ζηελ Διιάδα. 2004 Σν 2004, ε εηαηξεία αλαδηνξγαλψλεηαη θαη εθαξκφδεη λέα πνιηηηθή θαη ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο. Δίλαη εκθαλήο ν πξνζαλαηνιηζκφο ζηελ παξνρή νινθιεξσκέλσλ ιχζεσλ θαη ππεξεζηψλ ζηελ επξχηεξε γεσγξαθηθή πεξηνρή (Ν.Α. θαη Κεληξηθή Δπξψπε, Μέζε Αλαηνιή, Β. Αθξηθή), ε νπνία θαη απνηειεί κηα απφ ηηο πιένλ δπλακηθά αλαπηπζζφκελεο λέεο αγνξέο ζε παγθφζκην επίπεδν. Οη ηνκείο αγνξψλ ζηνπο νπνίεο απεπζχλεηαη είλαη νη ηειεπηθνηλσλίεο, ε δεκφζηα δηνίθεζε, νη ηξάπεδεο, νη επηρ/ζεηο θαη ε άκπλα. 2005-2006 Ζ INTRACOM, επζπγξακκηδφκελε κε ηε λέα ηεο ζηξαηεγηθή γηα ηε δεκηνπξγία κηαο πεξηζζφηεξν επέιηθηεο θαη απνηειεζκαηηθήο δνκήο, κεηαζρεκαηίδεηαη ζε εηαηξεία ζπκκεηνρψλ (κε ην δηαθξηηηθφ ηίηιν "INTRACOM HOLDINGS" κε ηδξπηή ηνλ.κφθθαιε) κε ηαπηφρξνλε ίδξπζε ηξηψλ λέσλ ζπγαηξηθψλ εηαηξεηψλ θάησ απφ ηνλ έιεγρφ ηεο: INTRACOM TELECOM (ηειεπηθνηλσληαθέο ιχζεηο), INTRACOM DEFENSE ELECTRONICS (ακπληηθά ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα) θαη INTRACOM IT SERVICES (ιχζεηο θαη ππεξεζίεο πιεξνθνξηθήο). Σνλ Ηαλνπάξην 2006, ε INTRACOM HOLDINGS εμαγνξάδεη ην 100% ηεο εηαηξείαο Hellas On Line, κίαο απφ ηηο κεγαιχηεξεο εηαηξείεο παξνρήο ηειεπηθνηλσληαθψλ ππεξεζηψλ ζηαζεξήο ηειεθσλίαο θαη πξφζβαζεο ζην Internet.(http://www.intracom-telecom.com/gr/company/profile/history.htm) 37
11.1.2. Γιεθνείς δραζηηριόηηηες Σα πξντφληα θαη νη ππεξεζίεο ηεο INTRACOM TELECOM θζάλνπλ ζηηο αγνξέο πεξηζζνηέξσλ ησλ 50 ρσξψλ ζε φιν ηνλ θφζκν κε επίθεληξν ηελ Ν.Α. Δπξψπε, ηε Βφξεηα Αθξηθή θαη ηε Μέζε Αλαηνιή. ε δηεζλέο επίπεδν, ε εηαηξεία δηαηεξεί ζπγαηξηθέο ζε 12 ζπλνιηθά ρψξεο: Αιβαλία, Αξκελία, Βνπιγαξία, Ζλσκέλα Αξαβηθά Δκηξάηα, Ζ.Π.Α., Κχπξνο, Ληβχε, Μνιδαβία, F.Y.R.O.M., Ρνπκαλία, Ρσζία θαη εξβία-μαπξνβνχλην θαη ζηνρεχεη ζηελ θαηάθηεζε εγεηηθήο ζέζεο ζηηο αγνξέο ησλ αλαπηπζζφκελσλ απηψλ ρσξψλ. Ζ ζηξαηεγηθή απηή παξνπζηάδεη ηδηαίηεξε γεσπνιηηηθή ζπνπδαηφηεηα, αθνχ πεξηιακβάλεη, αθελφο, ηα λέα θξάηε κέιε ή ππφ έληαμε ρψξεο ζηελ Δ.Δ. θαη, αθεηέξνπ, ρψξεο (Μέζε Αλαηνιή, Β. Αθξηθή) κε κεγάια πεξηζψξηα αλάπηπμεο θαη ππνζηήξημεο απφ δηεζλείο ρξεκαηνπηζησηηθνχο νξγαληζκνχο. (http://www.intracom-telecom.com/gr/company/profile/intern_operations.htm) 38
11.1.3. Δνδεικηικά έργα ηνπο κεγάινπο δηεζλείο πειάηεο ηεο INTRACOM TELECOM πεξηιακβάλνληαη ηειεπηθνηλσληαθνί νξγαληζκνί ζηαζεξήο θαη θηλεηήο ηειεθσλίαο, εζληθνί θνξείο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ππνπξγεία, κεγάια ρξεκαηννηθνλνκηθά ηδξχκαηα, ηξάπεδεο, κεγάιεο δεκφζηεο θαη ηδησηηθέο επηρ/ζεηο. Έρεη ζεκεηψζεη ζεκαληηθέο θαη αμηνζεκείσηεο δηεζλείο επηηπρίεο, πνπ αθνξνχλ ζε πξνκήζεηα ζχγρξνλνπ εμνπιηζκνχ, παξνρή επαγγεικαηηθψλ ππεξεζηψλ θαη πινπνίεζε ζχλζεησλ έξγσλ ζε κεγάινπο ηειεπηθνηλσληαθνχο νξγαληζκνχο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη: Δλζχξκαηα ζπζηήκαηα πξφζβαζεο ζηνπο νξγαληζκνχο: ΟΣΔ (Διιάδα), Μoldtelecom (Μνιδαβία), Center Telecom (Ρσζία), H Communications (Αιβαλία), Digitel (Φηιηππίλεο) θαη Bayantel (Φηιηππίλεο). Σεξκαηηθέο ζπζθεπέο θαη εθαξκνγέο ηπρεξψλ παηρληδηψλ ζηε Βνπιγαξία, Υηιή, Κνινκβία, Κχπξν, F.Y.R.O.M., Γεξκαλία, Μάιηα, Μνιδαβία, Πεξνχ, εξβία, Ρνπκαλία, Σνπξθία θαη ηηο Πνιηηείεο Νεκπξάζθα, Μνληάλα θαη Αίληαρν ησλ Ζ.Π.Α, πνπ αθνξνχλ ζε αλάγθεο θάιπςεο on -line δηνξγάλσζεο ηνπηθψλ Λνηαξηψλ. Δπέθηαζε θαη αλαβάζκηζε ηνπ δηθηχνπ κεηάδνζεο δεδνκέλσλ πςειψλ ηαρπηήησλ θαη ADSL ηνπ ΟΣΔ. Τινπνίεζε εθαξκνγψλ ηνπ παηρληδηνχ ΚΗΝΟ ηνπ ΟΠΑΠ. Παξαδφζεηο θνξνινγηθψλ ηακεηαθψλ κεραλψλ ζε Διιάδα, εξβία, Ρνπκαλία θαη Μάιηα. Παξνρή ππεξεζηψλ ηερληθήο ππνζηήξημεο πξνο ηηο εηαηξείεο Otenet θαη Cosmote θαηά ηε δηάξθεηα ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο εχξπζκεο ιεηηνπξγίαο ησλ δηθηχσλ ηνπο.(http://www.intracomtelecom.com/gr/company/profile/success_stories.htm) 39
11.1.4. Ανθρώπινο δσναμικό Καηαλνκή αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο INTRACOM TELECOM (κεηξηθή εηαηξεία) αλά επίπεδν ζπνπδψλ: 22.9% Μεηαπηπρηαθέο πνπδέο (MSC, PhD) 45.70% Αλψηαηε Δθπαίδεπζε (ΑΔΗ, ΣΔΗ) 31.40% Μέζε Δθπαίδεπζε ηνλ φκηιν εηαηξεηψλ INTRACOM TELECOM ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ εξγαδνκέλσλ πνπ απαζρνινχληαη είλαη 2.600 άηνκα ελψ ζηελ INTRACOM TELECOM είλαη 1.603 άηνκα (ηνηρεία Απξηιίνπ 2006). Σν πςειφ κνξθσηηθφ επίπεδν ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο εηαηξείαο ππνδειψλεηαη απφ ην γεγνλφο φηη πεξίπνπ ην 68,6% ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο είλαη απφθνηηνη ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. 40
INTRACOM TELECOM (κεηξηθή εηαηξεία): αλζξψπηλν δπλακηθφ, θαηαλνκή αλά ιεηηνπξγία: 34.7% Αλάπηπμε Λνγηζκηθνχ 20.1% Έξεπλα & Αλάπηπμε 16.1% Σερληθή Τπνζηήξημε 11.0% Marketing & Πσιήζεηο 10.0% Παξαγσγή 8.2% Γηνηθεηηθφο - Οηθνλνκηθφο Σνκέαο (http://www.intracom-telecom.com/gr/company/profile/human_resources.htm) 11.2. INTRACOM IT SERVICES Δίλαη ε κεγαιχηεξε ειιεληθή Π.Δ. παξνρήο πξντφλησλ, ιχζεσλ θαη επαγγεικαηηθψλ ππεξεζηψλ πιεξνθνξηθήο, αλάπηπμεο ινγηζκηθνχ θαη ππεξεζίεο outsourcing. Ζ INTRACOM IT SERVICES, κε απνδεδεηγκέλα επηηπρή εκπεηξία 19 εηψλ ζηελ ειιεληθή θαη μέλε αγνξά, είλαη κέινο ηεο INTRACOM HOLDINGS. Ζ INTRASOFT International, ε νπνία εδξεχεη ζην 41
Λνπμεκβνχξγν θαη είλαη ζπγαηξηθή ηεο INTRACOM IT SERVICES, είλαη απφ ηνπο βαζηθνχο πξνκεζεπηέο ππεξεζηψλ πιεξνθνξηθήο ησλ επίζεκσλ θνξέσλ ηεο Δ.Δ.. 11.2.1. Γραζηηριόηηηες Δπελδχνληαο ζπζηεκαηηθά ζε λέεο ηερλνινγίεο θαη δεκηνπξγψληαο ηελ θαηάιιειε ππνδνκή, ε εηαηξεία πξνζθέξεη ιχζεηο πνπ απεπζχλνληαη θπξίσο ζε δεκφζηνπο θαη θπβεξλεηηθνχο θνξείο, νξγαληζκνχο, ππνπξγεία, ηδξχκαηα θ.ιπ., θαιχπηνληαο ηελ αλάγθε εθζπγρξνληζκνχ πνπ επηβάιινπλ νη ζχγρξνλεο νξγαλσηηθέο, δηνηθεηηθέο θαη ιεηηνπξγηθέο δνκέο κηαο ρψξαο. Οη θχξηεο δξαζηεξηφηεηεο πεξηιακβάλνπλ: πζηήκαηα Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο θαη Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Λχζεηο θαη Πξντφληα γηα Σξάπεδεο θαη Μεγάιεο Δπηρ/ζεηο. πζηήκαηα Σνπξηζκνχ θαη Φηινμελίαο. Παξνρή Τπεξεζηψλ Βάζεσλ Ννκηθψλ Γεδνκέλσλ. Παξνρή Τπεξεζηψλ πξνο ηνπο επίζεκνπο θνξείο ηεο Δ.Δ.. (http://www.intracom.com/intracom_it_services/gr/company/profile/compa ny_profile.htm) 11.2.2. ηραηηγική Σα πξντφληα θαη νη ππεξεζίεο ηεο INTRACOM IT SERVICES θζάλνπλ ζηηο αγνξέο 18 ρσξψλ κε επίθεληξν ηε Γπηηθή Δπξψπε, Ν.Α. Δπξψπε, Βφξεηα Αθξηθή θαη Μέζε Αλαηνιή. Ζ εηαηξεία έρεη ζπκκεηνρέο ζε εηαηξείεο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζε 8 ρψξεο: Βέιγην, Βνπιγαξία, Ρνπκαλία, Ζ.Π.Α, Ηνξδαλία, Κχπξνο, Λνπμεκβνχξγν θαη Σνπξθία. Πεξηζζφηεξεο απφ 150 θπβεξλεηηθέο ππεξεζίεο, ππνπξγεία, ηξάπεδεο&ρξεκαηννηθνλνκηθά ηδξχκαηα 42
ζηελ πεξηνρή έρνπλ επηιέμεη ηα πξντφληα, ηηο ιχζεηο θαη ηηο ππεξεζίεο ηεο INTRACOM IT SERVICES γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ θαζεκεξηλψλ επηρεηξεζηαθψλ ηνπο αλαγθψλ. Σν κέγεζνο κηαο εηαηξείαο θαη ε εκπεηξία ζε έξγα κεγάιεο θιίκαθαο απνηεινχλ ηηο απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ εμαζθάιηζε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο ζε έλαλ ρψξν πνπ δηαθξίλεηαη γηα ηελ απμεκέλε ηερληθή πνιππινθφηεηά ηνπ, δεδνκέλνπ φηη νη πειάηεο δείρλνπλ ηελ πξνηίκεζή ηνπο ζε δηεζλψο αλαγλσξηζκέλνπο πξνκεζεπηέο νη νπνίνη παξέρνπλ έλα επξχ θάζκα ιχζεσλ πνπ λα θαιχπηνπλ φιεο ηνπο ηηο απαηηήζεηο.(http://www.intracom.com/intracom_it_services/gr/company/profile /strategic_focus.htm) 11.2.3. Δνδεικηικά έργα ηελ ειιεληθή αγνξά, ην πειαηνιφγην ηεο εηαηξείαο πεξηιακβάλεη ηελ πιεηνλφηεηα ησλ ππνπξγείσλ, κεγάινπο θνξείο παξνρήο ππεξεζηψλ πξνο ηνλ πνιίηε (ΟΣΔ, ΗΚΑ, ΟΠΑΠ, ΔΛΣΑ θ.ά.) θαη κεγάινπο νξγαληζκνχο (Γηεζλέο Αεξνδξφκην Αζελψλ θ.ά.). ε δηεζλέο επίπεδν, πεξηιακβάλεη ππνπξγεία θαη δεκφζηνπο θνξείο (π.ρ. Τπ. Γηθαηνζχλεο F.Y.R.O.M., Τπ. Γηθαηνζχλεο Βνπιγαξίαο, Σεισλεία Ληζνπαλίαο, πκβνχιην Τπνπξγψλ Ρνπκαλίαο, Ηλζηηηνχην Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο Μνιδαβίαο, Τπ. Οηθνλνκηθψλ Αιβαλίαο), θαζψο θαη κεγάινπο νξγαληζκνχο (π.ρ. Ννζνθνκείν King Abdullah Ηνξδαλίαο) θ.ά.. ηνλ ηνκέα ησλ ηξαπεδψλ θαη κεγάισλ επηρ/ζεσλ πεξηιακβάλεη κεγάινπο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο νξγαληζκνχο φπσο: Δζληθή Σξάπεδα ηεο Διιάδνο A.E., Σξάπεδα ηεο Διιάδνο, Σαρπδξνκηθφ Σακηεπηήξην, EFG Eurobank-Δξγαζίαο, Αγξνηηθή Σξάπεδα, Δκπνξηθή Σξάπεδα Κχπξνπ, ΔΛΣΑ, Bank of Valletta θαη APS Bank (Μάιηα)θ.ά.. (http://www.intracom.com/intracom_it_services/gr/company/profile/success_ stories.htm) 43
11.2.4. Ανθρώπινο δσναμικό Ο ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ ΗNTRACOM IT SERVICES είλαη 681 άηνκα. Καηαλνκή αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηελ κεηξηθή εηαηξεία αλά ιεηηνπξγία: 26.6% Αλάπηπμε Λνγηζκηθνχ 22.6% Σερληθή Τπνζηήξημε - Τπνζηήξημε Πειαηψλ 10.4% Marketing & Πσιήζεηο 25.1% Λεηηνπξγία πζηεκάησλ 15.3% Γηνηθεηηθφο - Οηθνλνκηθφο Σνκέαο (http://www.intracom.com/intracom_it_services/gr/company/profile/human_re sources.htm) 11.3. INTRAKAT Ζ INTRAKAT είλαη κηα εηαηξεία πνπ αλαιακβάλεη ηερληθά έξγα ππνδνκήο, βηνκεραληθά έξγα πςειήο ηερλνινγίαο, αζρνιείηαη κε ηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο θαη ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, κε ηε ζπληήξεζε εγθαηαζηάζεσλ θαζψο θαη κε κεηαιιηθέο θαηαζθεπέο. 44
11.3.1. Ηζηορικό-Γραζηηριόηηηες-Έργα H δνκή ηνπ νκίινπ INTRAKAT πεξηιακβάλεη έληεθα εηαηξείεο, απφ ηηο νπνίεο νη έμη είλαη ζπγαηξηθέο, ζε κία ππάξρνπλ ζπκκεηνρέο θαη ηέζζεξα είλαη ππνθαηαζηήκαηα ζε ρψξεο εμσηεξηθνχ. Ζ εηαηξεία, απφ ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90, αληηιακβαλφκελε ηηο πξννπηηθέο ζην ρψξν ησλ Βαιθαλίσλ θαη ηηο επηρεηξεκαηηθέο επθαηξίεο, αλέπηπμε δηεπξπκέλν δίθηπν ζπγαηξηθψλ εηαηξεηψλ θαη ζπκκεηνρψλ. Έρνληαο σο βαζηθφ πφιν ηελ έληνλα αλαπηπζζφκελε αγνξά ηεο Ρνπκαλίαο, ε εηαηξεία ζηνρεχεη ζηελ δηεθδίθεζε ζεκαληηθνχ κεξηδίνπ ηεο θαηαζθεπαζηηθήο αγνξάο ηεο ρψξαο. Παξάιιεια ίδξπζε ππνθαηαζηήκαηα ζην Κφζνβν, ζηελ Αξκελία φπνπ θαη εθηειεί έξγα εμεηδίθεπζεο ηεο. Οη αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ ηδηαίηεξα ζηνλ ρψξν ησλ Βαιθαλίσλ, ηεο Αθξηθήο θαη ηεο Μέζεο Αλαηνιήο, απνηεινχλ ηζρπξφ πφιν έιμεο επελδπηηθψλ θαη θαηαζθεπαζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Ζ INTRAKAT θαη γεληθφηεξα ν φκηινο INTRACOM έρνληαο καθξφρξνλε παξνπζία ζηνλ ρψξν ησλ Βαιθαλίσλ κέζσ ζπγαηξηθψλ θαη ζπκκεηνρψλ, πξνρσξνχλ ζε ζπλεξγαζίεο κε ζηφρν ηελ κεγαιχηεξε δηείζδπζε ζηηο αγνξέο. Απφ ην 2005 δηαηεξεί ππνθαηάζηεκα ζηελ Σξίπνιε ηεο Ληβχεο πξνζβιέπνληαο ζηηο πξννπηηθέο πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ απειεπζέξσζε ηεο ηνπηθήο αγνξάο. Σν ππνθαηάζηεκα πνπ ζπζηάζεθε ην 2005 ζηε Ληβχε ζηνρεχεη ζηελ έληνλε δξαζηεξηνπνίεζε ηεο εηαηξείαο ζηελ κειινληηθά αλαπηπζζφκελε αγνξά ηεο ρψξαο. Ζ έληαμε ηεο Ληβχεο ζηελ παγθφζκηα ειεχζεξε αγνξά, ν ζεκαληηθφο θπζηθφο πινχηνο, θαζψο θαη νη αλάγθεο γηα κεγάια έξγα ππνδνκήο πξνζθέξνπλ γφληκν επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ γηα ηελ αλάπηπμε θαηαζθεπαζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηα επφκελα ρξφληα.(htpp://www.intrakat.gr/default.asp?pid=122&la=1) 45
1987 'Oηαλ ην 1987 ηδξχζεθε ε INTRACOM ΚΑΣΑΚΔΤΔ, θαηαζθεπαζηηθή εηαηξεία ηνπ νκίινπ ησλ εηαηξηψλ INTRACOM, είραλ ήδε πξνεγεζεί πάλσ απφ 10 ρξφληα θαηαζθεπαζηηθήο εκπεηξίαο, αθνχ ε κεηξηθή INTRACOM απφ ηελ ίδξπζή ηεο (ηε δεθαεηία ηνπ '70) ζπκκεηείρε ζηελ εθηέιεζε ζεκαληηθψλ έξγσλ ηδηαίηεξα ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα. Ζ δξαζηεξηφηεηα ζηνλ ελ ιφγσ ηνκέα ζπλερίζηεθε ζε νιφθιεξε ηε δεθαεηία ηνπ '80 κε ηελ εθηέιεζε θαη άιισλ ελεξγεηαθψλ έξγσλ ηεο ΓΔΖ ηα νπνία φκσο εθηέιεζε ε INTRACOM ΚΑΣΑΚΔΤΔ πεξηιακβάλνληαο ηελ θαηαζθεπή Τπνζηαζκψλ πςειήο ηάζεο θαη ηελ εγθαηάζηαζε ειεθηξνινγηθνχ εμνπιηζκνχ θαη απηνκαηηζκψλ ζε ζεξκνειεθηξηθέο κνλάδεο θαη ηαηληφδξνκνπο εθζθαθέσλ ιηγλίηε. 1992 Παξάιιεια, ε κεηξηθή INTRACOM επεθηάζεθε ζηνλ ηνκέα παξαγσγήο ειεθηξνληθψλ κνλάδσλ θαη ηειεπηθνηλσληαθνχ πιηθνχ, ησλ νπνίσλ ε εγθαηάζηαζε έγηλε ζε ζπλεξγαζία κε ηελ θαηαζθεπαζηηθή εηαηξεία ΗNTΡΑΚΑΣ πνπ ηδξχζεθε ην 1992 θαη εθηέιεζε κεγάια ηειεπηθνηλσληαθά έξγα φπσο: Ο Σειεπηθνηλσληαθφο Γαθηχιηνο Αηηηθήο. Γίθηπν θαξηνηειεθψλσλ. Δπεθηάζεηο αζηηθψλ δηθηχσλ κε ζπκβαηηθά θαιψδηα. 1994 Ζ INTRACOM απνθαζίδεη λα δεκηνπξγήζεη κία ηζρπξή θαηαζθεπαζηηθή εηαηξεία κε δηεπξπκέλν πεδίν δξαζηεξηνηήησλ, πξνρσξάεη ζηελ εμαγνξά απφ ηελ INTRACOM ΚΑΣΑΚΔΤΔ ηνπ 100% ησλ κεηνρψλ ηεο ΗNTRΑΚΑΣ, πνπ είρε ήδε κεγάιε εκπεηξία ζηα ηειεπηθνηλσληαθά έξγα. 46
1997-1999 Απφ ην 1997 έρεη πηζηνπνηεηηθφ Γηαζθάιηζεο Πνηφηεηαο (ISO 9002) θαη ην 1999 ζπκκεηέρεη ζηελ ΑΛΦΑ ΓΚΡΗΗΝ-INFOTECH. 2000 Ζ INTRAKAT δξαζηεξηνπνηείηαη έληνλα θπξίσο ζε ηειεπηθνηλσληαθά έξγα, εθαξκνγέο πςειήο ηερλνινγίαο θαη νηθνδνκηθά έξγα κε ηελ ζπγαηξηθή εηαηξεία INTRACOM CONSTRUCT S.A. πνπ ηδξχεη ζηελ Ρνπκαλία ζηηο 25.7.2000. Ζ δπλακηθή θαη αλαπηπζζφκελε αγνξά ηεο ρψξαο ελφςεη θαη ηεο έληαμεο ζηελ Δ.Δ. απνηειεί γηα ηελ ΗΝΣRΑΚΑΣ πξνλνκηαθφ πεδίν γηα ηελ αλάπηπμε νινθιεξσκέλεο δξαζηεξηφηεηαο ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο θαηαζθεπήο. 2001 ηηο 30/11/2001, πξαγκαηνπνηήζεθε ε εηζαγσγή ηεο INTRAKAT ζην Υ.Α.Α.. Ζ INTRAKAT ηδξχεη ζηελ Αιβαλία ζηηο 19.7.2001 ηελ εηαηξεία INTRALBAN S.A. Κχξην αληηθείκελν δξαζηεξηφηεηαο ηεο εηαηξείαο απφ ην 2001 είλαη ε επίβιεςε, ν ζρεδηαζκφο θαη ε εθηέιεζε ηερληθψλ έξγσλ ζηνπο ηνκείο: > Οηθνδνκηθψλ έξγσλ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα. > Έξγσλ Φπζηθνχ Αεξίνπ. > Βηνκεραληθψλ θαη Δλεξγεηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ. > Ζιεθηξνινγηθψλ, ειεθηξνληθψλ θαη κεραλνινγηθψλ εγθαηαζηάζεσλ. > Έξγσλ Πεξηβάιινληνο. εκαληηθά έξγα: 1. ρεδηαζκφο θαη θαηαζθεπή ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο θσηεηλψλ ζεκαηνδνηψλ ζην Γήκν Σηξάλσλ. 2. Αλαθαίληζε Αζηπλνκηθψλ ηαζκψλ ηνπ Τπνπξγείνπ Γεκφζηαο Σάμεο. 47
2002 πκκεηνρή ζηελ εηαηξεία INTRACOM BULGARIA. εκαληηθά έξγα πνπ έρνπλ νινθιεξσζεί είλαη: > Καισδηαθή ζχλδεζε Sofia Petrich κε Οπηηθέο Ίλεο. > χζηεκα δηαρείξηζεο θαη ζπληνληζκνχ θπθινθνξίαο. 2003 πκκεηνρή ζηελ INTRACOM Ltd Skopje. Έξγα: > Αλάπηπμε Πιεξνθνξηαθνχ πζηήκαηνο Τπνπξγείνπ Γηθαηνζχλεο θνπίσλ. > Πξνκήζεηα θαη ζπληήξεζε Σεξκαηηθψλ ISDN θαη εθπαίδεπζε πξνζσπηθνχ γηα ινγαξηαζκφ ηεο κεγαιχηεξεο εηαηξείαο ζηαζεξήο ηειεθσλίαο ηεο ρψξαο. 2004-2005 Σνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2004 ε INTRACOM Καηαζθεπέο ηδξχεη ηελ εηαηξεία IN.MAINT. Σνλ επηέκβξην ηνπ 2004, ε INTRAKAT ηδξχεη ηελ εηαηξεία Κέληξα Δμππεξέηεζεο Πειαηψλ Αεξηνχ Αηηηθήο Α.Δ. (ΚΔΠΑ ΑΣΣΗΚΖ). Σνλ Ηαλνπάξην 2005 ηδξχζεθε ε εηαηξεία πεξηνξηζκέλεο επζχλεο INTRAKAT ROMANIA SRL ζηε Ρνπκαλία, κε βαζηθφ ζηφρν ηελ δπλακηθή είζνδν ζε δεκφζηα θαη ηδησηηθά έξγα κε έκθαζε ζηα έξγα ππνδνκψλ θαη ηα νηθνδνκηθά έξγα. Ζ δεκηνπξγία ηεο ΗΝΣRAKAT ROMANIA SRL ζα απνθέξεη ζεκαληηθά νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εμαγσγή θαη αμηνπνίεζε ηεο ειιεληθήο θαηαζθεπαζηηθήο εκπεηξίαο θαη ηε δεκηνπξγία φξσλ ηζφηηκνπ αληαγσληζκνχ κε κεγάια νλφκαηα ηεο δηεζλνχο θαηαζθεπαζηηθήο αγνξάο. Ίδξπζε ππνθαηαζηήκαηα ζηελ Αξκελία, ζηε Ληβχε θαη ζην Κφζζνβν, ζηα πιαίζηα αλάπηπμεο θαη επέθηαζεο ησλ θαηαζθεπαζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο ζην εμσηεξηθφ. Σνλ Μάξηην ηνπ 2005 ε INTRAKAT ηδξχεη ηελ εηαηξεία "EUROKAT". 48
2006 Σνλ Μάτν 2006, ηδξχζεθε ην ππνθαηάζηεκα ηεο INTRAKAT ζηε Ρνπκαλία. (http://www.intrakat.gr/default.asp?pid=48&la=1) 11.4. ΣΗΣΑΝ Α.Δ. Ζ Δηαηξεία Σζηκέλησλ ΣΗΣΑΝ, κεηξηθή Δηαηξεία ηνπ νκίινπ ΣΗΣΑΝ, ηδξχζεθε ην 1902. Μεηεηξάπε ζε Α.Δ. ην 1911 θαη απφ ηηο 22/2/1912 εηζήρζε ζην Υ.Α.Α.. Ζ πιεηνςεθία ησλ κεηνρψλ ηεο ειέγρεηαη απφ ηνπο ηδξπηέο ηεο. Ζ εηήζηα παξαγσγηθή ηθαλφηεηα ηνπ νκίινπ ζε ηζηκέλην, είλαη πεξίπνπ 15εθ. ηφλνη, ζε 4 εξγνζηάζηα ζηελ Διιάδα (Κακάξη, Διεπζίλα, Πάηξα, Θεζζαινλίθε), 2 ζηηο Ζ.Π.Α (Βηξηδίληα, Φιφξηληα), 3 ζηα Βαιθάληα (Βνπιγαξία, εξβία, F.Y.R.O.M.), 2 ζηε Μέζε Αλαηνιή (Αίγππηνο) θαζψο επίζεο θαη 3 ζηαζκνχο δηαλνκήο ηζηκέληνπ ζηελ Δπξψπε (Ζλσκέλν 49
Βαζίιεην, Γαιιία, Ηηαιία). Ο ΣΗΣΑΝ, κέζσ ηεο ζπγαηξηθήο ηνπ ΗΝΣΔΡΜΠΔΣΟΝ Γνκηθά Τιηθά Α.Δ., είλαη απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο παξαγσγνχο έηνηκνπ ζθπξνδέκαηνο ζηελ Διιάδα, κε 24 κνλάδεο παξαγσγήο. Μέζσ απηήο ειέγρεη 13 ιαηνκεία θαη νξπρεία ζηε ρψξα, γεγνλφο πνπ ηνλ θαζηζηά ηνλ κεγαιχηεξν παξαγσγφ αδξαλψλ πιηθψλ. ηελ Διιάδα δηαζέηεη 5 λαπηηιηαθέο εηαηξείεο θαη ζηφιν 300 νρεκάησλ κεηαθνξάο ηζηκέληνπ. ηηο Ζ.Π.Α. δηαζέηεη 47 κνλάδεο παξαγσγήο έηνηκνπ ζθπξνδέκαηνο, 2 ιαηνκεία αδξαλψλ πιηθψλ θαη 5 κνλάδεο παξαγσγήο θαη εκπνξίαο δνκηθψλ πιηθψλ.(http://www.titan.gr/gr/group/company.htm) 11.4.1. ημανηικοί ηαθμοί 1936 : Σα Ορπξά Ρνχπει θαηαζθεπάδνληαη κε ηζηκέλην ΣΗΣΑΝ. 1948 : Πξαγκαηνπνηνχληαη νη πξψηεο εμαγσγέο. 1960 : Δληείλεηαη ε εμαγσγηθή καο δξαζηεξηφηεηα ζηε Μέζε Αλαηνιή. 1961 : Λεηηνπξγεί ην πξψην ειεθηξνζηαηηθφ θίιηξν ζηελ Διιάδα ζην εξγνζηάζην ΣΗΣΑΝ ζηελ Διεπζίλα θαη ζεκειηψλεηαη ν ζεζκφο ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. 1962 : 2ν εξγνζηάζην ΣΗΣΑΝ ζηε Θεζζαινλίθε. Ζ εηήζηα παξαγσγή μεπεξλά ην 1εθ. ηφλνπο. 50