Οι Χρηµατοδοτικές µισθώσεις στις οικονοµικές καταστάσεις των µισθωτών Παράδειγµα 1 Έστω µία 4ετή µίσθωση αυτοκινήτου µε έναρξη την 30/12/2003 µε ετήσιο µίσθωµα 10.000 το οποίο προκαταβάλλεται (στην αρχή της κάθε περιόδου). Το µίσθωµα περιλαµβάνει και ποσό 800 ως ασφάλιστρα και τέλη κυκλοφορίας του αυτοκινήτου τα οποία καταβάλλονται από τον εκµισθωτή. Στη λήξη της µίσθωσης (στο τέλος της τελευταίας περιόδου 30/12/07) ο µισθωτής έχει το δικαίωµα εξαγοράς του αυτοκινήτου αντί 1.000 ποσό το οποίο θεωρείται επαρκώς χαµηλό ώστε το δικαίωµα εξαγοράς να θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα ασκηθεί. Η εκτιµώµενη ωφέλιµη ζωή του αυτοκινήτου για τον µισθωτή είναι 5 έτη µε εκτιµώµενη υπολειµµατική αξία 2.000, ενώ η εύλογη αξία του αυτοκινήτου στην έναρξη της µίσθωσης είναι 34.000. Το τεκµαρτό επιτόκιο του εκµισθωτή είναι άγνωστο. Το δανειστικό επιτόκιο του µισθωτή είναι 4%. Το πρώτο βήµα είναι η κατάταξη της µίσθωση. Η ανωτέρω µίσθωση κατατάσσεται ως χρηµατοδοτική διότι το δικαίωµα αγοράς του αυτοκινήτου κατά την έναρξη της µίσθωσης θεωρείται µάλλον βέβαιο ότι θα ασκηθεί (βλέπε ανωτέρω). Στην προκειµένη µίσθωση ικανοποιείται επίσης το κριτήριο της παρούσας αξίας των ελάχιστων µισθωµάτων, η οποία είναι µεγαλύτερη από την εύλογη αξία του αυτοκινήτου στην έναρξη της µίσθωσης. Η παρούσα αξία της υποχρέωσης από τη µίσθωση υπολογίζεται µε το δανειστικό επιτόκιο του µισθωτή ως εξής: Παρούσα αξία τιµήµατος εξαγοράς= 1.000 x 0,8548 * = 855 Παρούσα αξία ετήσιων πληρωµών= ( 10.000-800) x 3,7751 ** = 34.731 35.586 *Η παρούσα αξία 1 για 4 περιόδους µε επιτόκιο 4% είναι 0,8548. **Η παρούσα αξία ετήσιας καταβολής 1 (προκαταβλητέα) για 4 περιόδους µε επιτόκιο 4% είναι 3,7751. Από τα ανωτέρω λοιπόν προκύπτει ότι η παρούσα αξία των ελάχιστων µισθωµάτων (= 35.586)> εύλογης αξίας του αυτοκινήτου στην έναρξη της µίσθωσης(= 34.000). Εδώ πρέπει να σηµειώσουµε ότι τα έξοδα των 800 που συµπεριλαµβάνονται στο συνολικό µίσθωµα το οποίο καταβάλλεται στον εκµισθωτή, ως ασφάλιστρα και τέλη κυκλοφορίας αφαιρούνται από τον υπολογισµό της παρούσας αξίας των ετήσιων πληρωµών διότι δε συνάδουν στον ορισµό του ελάχιστου µισθώµατος που θέτει το πρότυπο. Συµπερασµατικά επειδή η παρούσα αξία είναι µεγαλύτερη της εύλογης αξίας η καταχώρηση της υποχρέωσης της µίσθωσης (όπως επίσης και του µισθωµένου παγίου) θα γίνει µε την µικρότερη από τις δύο αξίες, όπως ορίζει το πρότυπο δηλαδή µε το ποσό της εύλογης αξίας. Όπως αναφέραµε ανωτέρω η χρηµατοοικονοµική επιβάρυνση πρέπει να κατανέµεται στις περιόδους που διαρκεί η µίσθωση, ούτως ώστε να προκύπτει ένα σταθερό περιοδικό επιτόκιο πάνω στο 1
ανεξόφλητο υπόλοιπο της υποχρέωσης κάθε περιόδου. Στη περίπτωση που η παρούσα αξία υπερβαίνει την εύλογη αξία ένα νέο επιτόκιο πρέπει να υπολογισθεί όπου θα εξισώνει την εύλογη αξία στην έναρξη της µίσθωσης µε τις µελλοντικές ελάχιστες καταβολές µισθωµάτων. Το επιτόκιο αυτό προσδιορίστηκε στο 7,23%. Η κατανοµή της χρηµατοοικονοµικής επιβάρυνσης σε µείωση της ανεξόφλητης υποχρέωσης κατά τη διάρκεια της µίσθωσης φαίνεται στον Πίνακα 1 που ακολουθεί: Πίνακας 1: Κατανοµή Χρηµατοοικονοµικού Κόστους (Μισθωτή) στη διάρκεια της Μίσθωσης Ηµεροµηνία Ταµειακές Εκροές του Μισθωτή Έξοδο Τόκου Μείωση της Υ οχρέωσης της Μίσθωσης Υ όλοι ο της Υ οχρέωσης της Μίσθωσης 34.000 30/12/2003 9.200 0 9.200 24.800 30/12/2004 9.200 1.792 7.408 17.392 30/12/2005 9.200 1.257 7.943 9.450 30/12/2006 9.200 683 8.517 933 30/12/2007 1.000 67 933 0 37.800 3.800 34.000 Η πλήρης απόσβεση του παγίου θα γίνει στη διάρκεια της ωφέλιµης ζωής του (5 έτη) διότι αυτή υπερβαίνει τη διάρκεια της µίσθωσης. Η ετήσια απόσβεση που θα αναγνωρισθεί στα αποτελέσµατα είναι 6.400(=(34.000-2000)/5). Οι εγγραφές που απαιτούνται για τις χρήσεις 2003-2007 εµφανίζονται στον Πίνακα 2: 2
Πίνακας 2: Εγγραφές στα βιβλία του Μισθωτή 31/12/ 2003 2004 2005 2006 2007 Χ Π Χ Π Χ Π Χ Π Χ Π α. Πάγια περιουσιακά στοιχεία 34.000 Υποχρεώσεις απο χρηµατοδοτικές µισθώσεις 34.000 β. Λειτουργικά έξοδα 800 800 800 800 Υποχρεώσεις απο χρηµατοδοτικές µισθώσεις 9.200 7.408 7.943 8.517 Χρεωστικοί Τόκοι περιόδου 0 1.792 1.257 683 Ταµείο 10.000 10.000 10.000 10.000 γ. Υποχρεώσεις απο χρηµατοδοτικές µισθώσεις 933 Χρεωστικοί Τόκοι 67 Ταµείο 1.000 δ. Αποσβέσεις 6.400 6.400 6.400 6.400 Αποσβεσµένα Πάγια περιουσιακά στοιχεία 6.400 6.400 6.400 6.400 Η εµφάνιση της µίσθωσης στις οικονοµικές καταστάσεις του µισθωτή (ενδεικτικά παραθέτουµε τις χρήσεις 2004 και 2005) είναι αυτή που παρατίθεται στον Πίνακα 3: Πίνακας 3: Εµφάνιση στις Οικονοµικές Καταστάσεις του Μισθωτή Α όσ ασµα Ισολογισµού της Μη κυκλοφοριακά εριουσιακά στοιχεία Μεταφορικά µέσα 34.000 34.000 µείον: αποσβέσεις 12.800 6.400 21.200 27.600 3
Βραχυ ρόθεσµες Υ οχρεώσεις Υποχρεώσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις 8.517 7.943 Μακρο ρόθεσµες Υ οχρεώσεις Υποχρεώσεις από χρηµατοδοτικές µισθώσεις 933 9.450 9.450 17.392 Α όσ ασµα Κατάστασης Α οτελεσµάτων Χρήσεως της Λειτουργικά έξοδα 800 800 Αποσβέσεις 6.400 6.400 Χρηµατοοικονοµικά έξοδα (τόκοι) 1.257 1.792 Κλείνοντας το ανωτέρω παράδειγµα παραθέτουµε τις γνωστοποιήσεις που απαιτούνται από το πρότυπο για τις χρήσεις 2004 και 2005 στον Πίνακα 4: Πίνακας 4: Γνωστο οιείσεις στις Οικονοµικές Καταστάσεις του Μισθωτή Ελάχιστες Ελάχιστες ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ πληρωµές πληρωµές Μελλοντικών Μελλοντικών Μισθωµάτων Μισθωµάτων Έως 1 έτος 9.200 9.200 Από 1 έως 5 έτη 1.000 10.200 Πλέον των 5 ετών 0 0 Σύνολο Ελάχιστων Πληρωµών 10.200 19.400 Μείον: Μη δεδουλευµένο χρηµατοοικονοµικό έξοδο (τόκοι) 750 2.008 Παρούσα Αξία Ελάχιστων πληρωµών Μελλοντικών Μισθωµάτων 9.450 17.392 4
Οι χρηµατοδοτικές µισθώσεις στις οικονοµικές καταστάσεις των εκµισθωτών Παράδειγµα 2 Η µίσθωση κατατάσσεται ως χρηµατοδοτική από τη πλευρά του εκµισθωτή διότι το δικαίωµα αγοράς του αυτοκινήτου κατά την έναρξη της µίσθωσης θεωρείται µάλλον βέβαιο ότι θα ασκηθεί από τον µισθωτή. Η ακαθάριστη επένδυση στη µίσθωση ισούται µε το σύνολο των µισθωµάτων πλέον την αξία εξαγοράς: 4 x (10.000-800)+1000=37.800. Η διαφορά µεταξύ της ακαθάριστη επένδυσης στη µίσθωση και της αξία κτήσης του αυτοκινήτου πλέον τα αρχικά άµεσα κόστη, είναι το µη δεδουλευµένο χρηµατοοικονοµικό έσοδο. Ακαθάριστη επένδυση στη µίσθωση 37.800 Μείον:Κόστος του εκµισθωµένου εξοπλισµού(34.000+200) 34.200 Μη δεδουλευµένο χρηµατοοικονοµικό έσοδο 3.600 Το µη δεδουλευµένο χρηµατοοικονοµικό έσοδο θα πρέπει να κατανεµηθεί στη διάρκεια της µίσθωσης µε βάση το τεκµαρτό επιτόκιο της µίσθωσης. Το τεκµαρτό επιτόκιο της µίσθωσης προκύπτει από την παρακάτω εξίσωση: 9.200+9.200/(1+i)+9.200/(1+i) 2 +9.200/(1+i) 3 +1.000/(1+i) 4 = 34.000 Όπου i =τεκµαρτό επιτόκιο Στο παράδειγµα µας ισούται µε 6,8%. Με βάση τα ανωτέρω η κατανοµή του χρηµατοοικονοµικού εσόδου σε ολόκληρη τη διάρκεια της µίσθωσης φαίνεται στον Πίνακα 5: Πίνακας 5: Κατανοµή Χρηµατοοικονοµικού εσόδου (Εκµισθωτή) στη διάρκεια της Μίσθωσης Ηµεροµηνία Ταµειακές Εισροές του Εκµισθωτή Έσοδο Τόκου Μείωση της Καθαρής Α αίτησης της Μίσθωσης Υ όλοι ο της Καθαρής Α αίτησης της Μίσθωσης 34.200 30/12/2003 9.200 0 9.200 25.000 30/12/2004 9.200 1.700 7.500 17.500 5
30/12/2005 9.200 1.190 8.010 9.491 30/12/2006 9.200 646 8.554 936 30/12/2007 1.000 64 936 0 37.800 3.600 34.200 Οι εγγραφές που απαιτούνται για τις χρήσεις 2003-2007 εµφανίζονται στον Πίνακα 6: Πίνακας 6: Εγγραφές στα βιβλία του Εκµισθωτή 31/12/ 2003 2004 2005 2006 2007 Χ Π Χ Π Χ Π Χ Π Χ Π α. Παγια περιουσιακά στοιχεία προς εκµίσθωση 34.200 Ταµείο 34.200 β. Ακαθαριστη επένδυση σε χρηµατοδοτικές µισθώσεις 37.800 Παγια περιουσιακά στοιχεία προς εκµίσθωση 34.200 Μη δεδουλευµένο χρηµατοοικονοµικό έσοδο 3.600 γ. Ταµείο 9.200 9.200 9.200 9.200 Ακαθαριστη επένδυση σε χρηµατοδοτικές µισθώσεις 9.200 9.200 9.200 9.200 δ. Μη δεδουλευµένο χρηµατοοικονοµικό έσοδο 1.700 1.190 646 Πιστωτικοί Τόκοι περιόδου 1.700 1.190 646 δ. Ταµείο 1.000 Μη δεδουλευµένο χρηµατοοικονοµικό έσοδο 64 Ακαθαριστη επένδυση σε χρηµατοδοτικές µισθώσεις 1.000 Πιστωτικοί Τόκοι περιόδου 64 Για λόγους συντοµίας στις ανωτέρω εγγραφές του Πίνακα 6, δεν περιλαµβάνονται οι εγγραφές που αφορούν το ποσό των ασφαλίστρων και των τελών κυκλοφορίας 800,το οποίο καταβάλει ο εκµισθωτής (έξοδο) και ταυτόχρονα εισπράττει από τον µισθωτή (έσοδο). Η εµφάνιση της µίσθωσης στις οικονοµικές καταστάσεις του εκµισθωτή (ενδεικτικά παραθέτουµε τις χρήσεις 2004 και 2005) παρατίθεται στον Πίνακα 7: 6
Πίνακας 7: Εµφάνιση στις Οικονοµικές Καταστάσεις του Εκµισθωτή Α όσ ασµα Ισολογισµού της Κυκλοφοριακά εριουσιακά στοιχεία Βραχυπρόθεσµη καθαρή απαίτηση από χρηµατοδοτικές µισθώσεις 8.554 8.010 Μη κυκλοφοριακά εριουσιακά στοιχεία Μακροπρόθεσµη καθαρή απαίτηση από χρηµατοδοτικές µισθώσεις 936 9.491 9.491 17.500 Α όσ ασµα Κατάστασης Α οτελεσµάτων Χρήσεως της Χρηµατοοικονοµικά έσοδα (τόκοι από χρηµατοδοτικές µισθώσεις) 1.190 1.700 Οι γνωστοποιήσεις που απαιτούνται από το πρότυπο (ενδεικτικά για τις χρήσεις 2004 και 2005) φαίνονται στον Πίνακα 8: Πίνακας 8: Γνωστο οιήσεις στις Οικονοµικές Καταστάσεις του Εκµισθωτή ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ Ελάχιστες εισπράξεις Μελλοντικών Μισθωµάτων Ελάχιστες εισπράξεις Μελλοντικών Μισθωµάτων Έως 1 έτος 9.200 9.200 Από 1 έως 5 έτη 1.000 10.200 Πλέον των 5 ετών 0 0 Σύνολο Ελάχιστων Εισπράξεων 10.200 19.400 7
Μείον: Μη δεδουλευµένο χρηµατοοικονοµικό έσοδο (τόκοι) 709 1.900 Παρούσα Αξία Ελάχιστων εισπράξεων Μελλοντικών Μισθωµάτων 9.491 17.500 8