ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ (ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ) ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ (ΞΥΛΙΑΤΟΥ), ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (ΚΑΥΚΑΛΛΟΥ), ΒΥΖΑΚΙΑ ΚΑΙ ΞΥΛΙΑΤΟΣ (Διορθωμένη, Νοέμβριος 2011) ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΞΥΛΙΑΤΟΥ
2
Α. ΠΡΟΜΕΛΕΤΗ 1. ΧΑΡΤΕΣ 1. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:150.000) 2. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ [ΟΡΙΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:10.000) 3. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΚΑΤΑ CORINE 2006 (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:40.000) 4. ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΟΧΕΣ «ΦΥΣΗ 2000» (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:40.000) 5. ΕΔΑΦΗ (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:40.000) 6. ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ [ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ (Κ), ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ (Ξ), ΒΥΖΑΚΙΑΣ, ΞΥΛΙΑΤΟΥ] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:15.000) 7. ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ [ΟΡΙΟ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΖΩΝΩΝ] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:5.000) 8. α. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ [ΕΝΤΟΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΖΩΝΩΝ] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:2.500) β. ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ [ΕΝΤΟΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΖΩΝΩΝ] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:2.500) 9. α. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:1.250) β. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΚΤΗΡΙΩΝ ΠΥΡΗΝΑ (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:1.250) 10. ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:2.500) 11. α. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ [Ενεργειακό Τηλεπικοινωνιακό Δίκτυο] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:2.500) β. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ [Δίκτυο Ύδρευσης] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:2.500) 3
4
2. ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ 5
6
3. ΕΙΚΟΝΕΣ Εικόνα 1: Διαδρομή «Κυπριακά μνημεία της ΟΥΝΕΣΚΟ Περιοχή Πιτσιλιά» Εικόνα 2: Φούρνος, ηλικίας πλέον των 100 ετών Εικόνα 3: Λιθοδομή κτιρίου στο λόφο 7
Εικόνα 4: Η εκκλησία σήμερα Εικόνα 5: Η εκκλησία πριν την πυρκαγιά του 1998 Εικόνα 6: Η εκκλησία μετά την πυρκαγιά του 1998 Εικόνες 7, 8: Το κρησφύγετο της ΕΟΚΑ 8
Εικόνα 9: Παλιό γεφύρι Εικόνα 10: Βρύση Εικόνα 11: Άποψη του οικισμού και του περιβάλλοντος τοπίου από νοτιοδυτικά Εικόνα 12: Βλάστηση εντός του χωριού Εικόνα 13: Δόμες 9
Εικόνα 14: Σπηλιά του Αγίου Μάμα Εικόνα 15: Αιωνόβια ελιά Εικόνα 16: Υδατοφράκτης Εικόνα 17: Εκδρομικός Χώρος 10
Εικόνες 18: Μονοπάτι γύρω από τον υδατοφράκτη Εικόνες 19: Παγκάκια στην όχθη της λίμνης Εικόνα 20: Επιφανειακή εμφάνιση Προσκεφαλοειδών Λαβών και φλεβών που δημιουργήθηκαν από μαγματικές διεισδύσεις στον εν λόγω σχηματισμό, στα δυτικά των ορίων της οικιστικής ζώνης Ξυλιάτου. 11
Εικόνα 21: Επιφανειακή εμφάνιση του Κατώτερου Ορίζοντα Προσκεφαλοειδών Λαβών, στα ΒΑ του πυρήνα του Ξυλιάτου. Εικόνα 22: Επιφανειακή εμφάνιση Προσκεφαλοειδών Λαβών και φλεβών που δημιουργήθηκαν από μαγματικές διεισδύσεις στον εν λόγω σχηματισμό, στα νότια όρια της κοινότητας Ξυλιάτου (περιοχή φράγμα Ξυλιάτου). 12
Εικόνα 23: Τμήμα του μεταλλείου Μεμί. Εικόνα 24: Το νερόφιδο της Κύπρου (natrix natrix cypriaca) Εικόνα 25: Χωματερή περιμετρικά του μεταλλείου Μεμί Εικόνα 26: Χωματερή στα όρια της λίμνης του μεταλλείου Μεμί 13
Εικόνα 27: Λιθόστρωτος δρόμος στον πυρήνα Εικόνα 28: Ξερολιθιά :παραδοσιακή (δεξιά) και σύγχρονη (αριστερά) κατασκευή Εικόνες 29, 30: Παραδείγματα μη προσαρμογής στο περιβάλλον (αριστερά) και λανθασμένης τοποθέτησης μηχανολογικών εγκαταστάσεων στις όψεις κτιρίου (δεξιά) Εικόνες 31, 32: Σύγχρονες κατοικίες 14
Εικόνα 33: Σύγχρονη δόμηση που αλλοιώνει τον παραδοσιακό πυρήνα και το τοπίο Εικόνα 34: Κοινοτικό κέντρο Εικόνα 35: Η αυλή της εκκλησίας (στο βάθος ο χώρος εκδηλώσεων παλιό σχολείο και το καμπαναριό) 15
Εικόνα 36: Τοπικοί δρόμοι στον πυρήνα Εικόνα 37: Η οδός Ε907 που διασχίζει τον οικισμό 16
Β. ΤΕΛΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 4. ΧΑΡΤΕΣ 12. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ [ΕΚΤΟΣ ΠΥΡΗΝΑ] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:10.000) 13. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ [ΕΝΤΟΣ ΠΥΡΗΝΑ] (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:1.250) 14. ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ (ΚΛΙΜΑΚΑ 1:2.500) 17
18
5. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ 1. Μέτρα ενημέρωσης και εμπλοκής του κοινού και εμπλεκομένων φορέων Προτείνεται όπως υπάρχει συνεχής και πλήρης ενημέρωση της τοπικής κοινότητας σχετικά με τα διάφορα έργα που προτείνονται να γίνουν καθώς και τις ενέργειες που θα πραγματοποιηθούν σε όλα τα στάδια πραγματοποίησης και λειτουργία των έργων. 2. Μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος κατά την κατασκευή τεχνικών έργων 2.1. Διαχείριση εργοταξίων Προτείνεται η χωροθέτηση του εργοταξίου και άλλων προσωρινών εγκαταστάσεων με τέτοιο τρόπο, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον. Πριν την έναρξη των εργασιών, ο εργολάβος θα πρέπει να εξασφαλίσει τόσο τις απαραίτητες άδειες εισόδου και εγκατάστασης στους προτεινόμενους χώρους όσο και νόμιμη πρόσβαση σε αυτούς με τρόπο που δεν θα προκαλεί όχληση και ταλαιπωρία στους περίοικους και στους άλλους χρήστες της περιοχής. Για σκοπούς μείωσης των επιπτώσεων από τα κατασκευαστικά έργα, την εγκατάσταση εργοταξίων και τη μεταφορά και αποθήκευση υλικών συστήνονται τα εξής: Διαβροχή χωμάτινων εκτάσεων όπου διεξάγονται έργα ή κινούνται οχήματα Επίστρωση μόνιμων δρόμων το συντομότερο δυνατό για να αποφεύγεται η διακίνηση σε χωμάτινους δρόμους Να γίνει προσπάθεια εκπόνησης των χωματουργικών έργων σε περιόδους που το έδαφος είναι υγρό, π.χ. νωρίς την άνοιξη για χωματουργικά έργα. Να αποφεύγονται οι περίοδοι με δυνατούς ανέμους αν είναι δυνατό. Να τηρείται το ωράριο εργασίας. Περίφραξη του χώρου. Τοποθέτηση υλικών, μπαζών και αποβλήτων σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους και προστατευμένους από τις καιρικές συνθήκες και τις όμβριες απορροές ούτως ώστε να αποφεύγεται η διαρροή τους στο περιβάλλον. Τα μπάζα και άλλα υλικά θα πρέπει να περισυλλέγονται και απομακρύνονται το συντομότερο δυνατό. Τοποθέτηση κατάλληλης προειδοποιητικής και απαγορευτικής σήμανσης. Να υπάρχει επαρκής φωτισμός, ιδιαίτερα σε επικίνδυνους χώρους. 19
Εικόνα 38: Ενδεικτική οργάνωση εργοταξίου Η τοποθέτηση οχληρών δραστηριοτήτων (π.χ. μονάδες παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος, συνεργείο κοπής οπλισμού, απόθεση μπαζών κλπ.) και ειδικά δραστηριοτήτων μεγάλης διάρκειας θα πρέπει να περιορίζονται στο χώρο κατασκευής σε άλλους κατάλληλα οργανωμένους χώρους μακριά από ευαίσθητες περιοχές ή αναπτύξεις. Πιο κάτω δίνονται πρόσθετες εισηγήσεις για επιμέρους θέματα και οχλήσεις που προκύπτουν από το εργοτάξιο. Θόρυβος Οι αρνητικές επιπτώσεις από την ηχορύπανση θεωρούνται αναπόφευκτες, για μικρό χρονικό διάστημα στις κοντινότερες προς τα έργα περιοχές. Παρόλα αυτά είναι δυνατό να μειωθούν οι επιπτώσεις αλλά και οι αντιδράσεις των επηρεαζόμενων εφαρμόζοντας τα παρακάτω μέτρα: Τήρηση του ωραρίου εργασίας Έγκαιρη ενημέρωση των επηρεαζόμενων για τις δραστηριότητες κατασκευής (επίδοση επιστολών, ανακοινώσεις στον τύπο, ανάρτηση πινακίδων). Ηχομόνωση των αντλιών και γεννητριών που θα χρησιμοποιούνται σε οικιστικές ή τουριστικές περιοχές ούτως ώστε να μην ξεπερνούν τα 70 dba κατά τη διάρκεια της μέρας. Σε περίπτωση που θα χρησιμοποιηθούν αντλίες κατά τη διάρκεια της νύχτας κοντά σε κατοικίες τότε η ηχομόνωση θα πρέπει να επιτυγχάνει επίπεδα μέχρι 50 dba. Αποφυγή αχρείαστων διακινήσεων βαρέων και άλλων οχημάτων και επιβολή ορίου ταχύτητας εντός του εργοταξιακού χώρου (π.χ. 15 km/ώρα). 20
Χρήση εξοπλισμού χαμηλής στάθμης θορύβου (π.χ. ηλεκτρικού εξοπλισμού αντί εξοπλισμού εσωτερικής καύσης) και χρήση σιγαστήρων όπου αυτό ενδείκνυται ή χρήση ηχομονωτικών κουβουκλίων (π.χ. στην περίπτωση γεννητριών). Εγκατάσταση των οχληρότερων δραστηριοτήτων του εργοταξίου όσο γίνεται πιο μακριά από κατοικίες. Η περίφραξη που θα εγκατασταθεί στην περίμετρο της περιοχής του έργου να έχει όσο το δυνατό καλύτερες ηχομονωτικές ιδιότητες. Όλα τα μηχανήματα και γενικά ο εξοπλισμός που θα χρησιμοποιηθεί για τις εργασίες κατασκευής του έργου πρέπει να συμμορφώνεται με τον Κανονισμό 535/2003 «Οι περί των Βασικών Απαιτήσεων (Εκπομπή Θορύβου στο Περιβάλλον από Εξοπλισμό προς Χρήση σε Εξωτερικούς Χώρους)». Κύρια απαίτηση του Κανονισμού είναι η μέτρηση του επιπέδου θορύβου που προέρχεται από τον εξοπλισμό και η τοποθέτηση σε αυτό σήμανσης, στην οποία να φαίνεται η εγγυημένη στάθμη ακουστικής ισχύος. Υπεύθυνος γι αυτό είναι είτε ο κατασκευαστής είτε ο εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος του. Χωματουργικές εργασίες Οι χωματουργικές εργασίες των έργων να περιοριστούν στις απολύτως αναγκαίες. Το χώμα των εκσκαφών να αποθηκευτεί προσωρινά εντός του εργοταξίου και να χρησιμοποιηθεί εξ ολοκλήρου για τη διαμόρφωση του χώρου. Εφόσον προκύψουν προϊόντα εκσκαφής που δεν χρησιμοποιηθούν, να διατεθούν σε δανειοθαλάμους λατομείων για αποκατάσταση ή να αποτεθούν σε εκτάσεις χωρίς δασική κάλυψη και χωρίς να εμποδίζουν οποιαδήποτε επιφανειακή ροή. Κατά την κατασκευή να εξασφαλίζεται η ομαλή ροή των επιφανειακών υδάτων. Η απόρριψη μπαζών, υλικών κατασκευής και γενικότερα στερεών αποβλήτων να γίνει σε οργανωμένους χώρους διάθεσης απορριμμάτων βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας και να αποφευχθούν κοίτες ποταμών ή παρακείμενα ρέματα. Σε περίπτωση που απαιτηθεί αλλαγή λαδιών σε οποιοδήποτε μηχάνημα του εργοταξίου, η διαχείριση των μεταχειρισμένων ορυκτελαίων να γίνεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Σε περίπτωση διαρροής καυσίμων, λαδιών ή πίσσας θα γίνεται χρήση άμμου ως προσροφητικό υλικό. Τα μηχανήματα που θα συνθέσουν το εργοτάξιο πρέπει να φέρουν ευανάγνωστα και ανεξίτηλα τη σήμανση «CE», σύμφωνα με την απόφαση 93/465/ΕΟΚ, συνοδευόμενη από την αναγραφή της εγγυημένης στάθμης ακουστικής ισχύος. Επίσης, θα φέρουν αντικραδασμικές βάσεις για την αποφυγή πρόκλησης θορύβου και δονήσεων. Να γίνεται διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων και των θέσεων εκσκαφής ιδιαίτερα τις ξηρές ημέρες. Τα φορτηγά μεταφοράς αδρανών να είναι καλυμμένα για την αποφυγή εκπομπής σκόνης Να υπάρχει ενημέρωση για το χρονοδιάγραμμα των κατασκευαστικών εργασιών. Να μη γίνεται καύση υλικών κάθε μορφής. Να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας για την αποφυγή πυρκαγιάς κατά τη λειτουργία του εργοταξίου και να υπάρχει στο χώρο ο συνιστώμενος αριθμός πυροσβεστήρων. Μεταξύ της περίφραξης και των πάνελ να υπάρχει διάκενο, το οποίο θα λειτουργεί ως αντιπυρική ζώνη. Το σύνολο των εργασιών να γίνει κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στα παρακείμενα αγροτεμάχια. 21
Διαχείριση Αποβλήτων Στερεά Για τη συλλογή των αποβλήτων να τοποθετηθούν κλειστοί κάδοι απορριμμάτων στους χώρους του εργοταξίου, στους οποίους να υπάρχει εύκολη πρόσβαση από τους εργαζόμενους. Ο Εργολάβος θα πρέπει να περισυλλέγει σε τακτά χρονικά διαστήματα (τουλάχιστον μια φορά την μέρα) με δική του ευθύνη και να τα απορρίπτει σε εγκεκριμένο χώρο. Τα αστικού τύπου στερεά απορρίμματα των εργατών να συλλέγονται καθημερινά από το χώρο του εργοταξίου και να μεταφέρονται στους κάδους. Μπάζα Από το έργο ενδεχομένως να προκύψουν ποσότητες μπάζων. Τα μπάζα θα πρέπει να αποθηκεύονται σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους και να σκεπάζονται ούτως ώστε να αποφεύγεται η διαρροή τους στο περιβάλλον. Θα πρέπει συνεπώς να προστατεύονται από τον αέρα και τη βροχή. Ο εργολάβος του έργου θα πρέπει να εντοπίσει κατάλληλους χώρους όπου θα διαθέσει τα μπάζα που θα προκύπτουν καθ όλη τη διάρκεια των κατασκευαστικών έργων. Οι θέσεις απόρριψης θα πρέπει να τύχουν της έγκρισης του Τμήματος Περιβάλλοντος. Υγρά αστικού τύπου Ο εργολάβος είναι υποχρεωμένος σύμφωνα με τον Κανονισμό 172/2002 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τα εργοτάξια» να παρέχει στο προσωπικό τις απαραίτητες υγειονομικές διευκολύνσεις (Εικόνα 2). Εικόνα 39: Υγειονομικές διευκολύνσεις για εργοτάξια 22
Η συνήθης πρακτική είναι η τοποθέτηση κινητών τουαλετών (χημικές τουαλέτες) η οποία θεωρείται ικανοποιητική για την αποφυγή ρύπανσης του περιβάλλοντος. Επικίνδυνα απόβλητα Τα επικίνδυνα απόβλητα χρήζουν ιδιαίτερης διαχείρισης και πρέπει να παραδίδονται σε αδειοδοτημένους συλλέκτες (Κατάλογος των αδειοδοτημένων εταιρειών μπορεί να εξασφαλιστεί από το Τμήμα Περιβάλλοντος) ή σε αδειοδοτημένες εταιρείες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. Η προσωρινή αποθήκευση αυτών των αποβλήτων μέχρι την απομάκρυνση τους από το χώρο του εργοταξίου πρέπει να γίνεται σε ειδικά δοχεία / περιέκτες, όπως πλαστικές δεξαμενές (παλετοδεξαμενές IBC 1000 λίτρων), πλαστικά βαρέλια (π.χ. drums των 25 λίτρων), μεταλλικές βαρέλες των 200 λίτρων (Εικόνα 3). Εικόνα 40: Παράδειγμα διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων Αέριες εκπομπές Η δημιουργία σκόνης κατά τη διάρκεια των χωματουργικών και άλλων κατασκευαστικών έργων θεωρείται αναπόφευκτη. Μέτρα που μπορούν να ληφθούν για μείωση της σκόνης περιλαμβάνουν τα εξής: Προσωρινοί σωροί - Τοποθέτηση σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους, μακριά από ευαίσθητες χρήσεις - Μετακίνηση σε μόνιμους χώρους το συντομότερο δυνατό - Σκέπασμα δομικών υλικών Δρόμοι πρόσβασης - Διαβροχή των χωμάτινων δρόμων - Επίστρωσή τους το συντομότερο δυνατόν αν προγραμματίζονται για μόνιμες 23
προσβάσεις. Χωματουργικά έργα - Επίσπευση έργων στο συντομότερο χρονικό διάστημα - Αποφυγή των ξηρών μηνών του καλοκαιριού. Αποφυγή περιόδων με δυνατούς ανέμους για την υλοποίηση των χωματουργικών έργων αν είναι δυνατό - Διαβροχή Χώροι μόνιμης απόρριψης - Επιλογή χώρων μακριά από ευαίσθητες χρήσεις. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγονται οι εκτάσεις των Αλυκών Λάρνακας. - Σταθεροποίηση πρανών, διαμόρφωση των κατάλληλων κλίσεων - Φύτευση ειδών ώστε να συνάδουν με το περιβάλλον. Μεταφορές υλικών Σκέπασμα και ράντισμα των φορτίων Ασφάλεια Κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών, να τηρούνται οι νομοθετικές πρόνοιες για προστασία τόσο των εργαζομένων στην περιοχή όσο και τρίτων. Ο παρακάτω Πίνακας 1 παρουσιάζει τις κυριότερες πρόνοιες. Επίσης, θα υπάρχει συνεχής, 24ωρος περιορισμός εισόδου στο χώρο όπου θα εκτελούνται οι κατασκευαστικές εργασίες για την αποφυγή της εισόδου τρίτων ατόμων. Πίνακας 1: Κίνδυνοι και Μέτρα Αντιμετώπισής τους κατά την Κατασκευή του Έργου Κίνδυνοι Ασφάλεια εργαζομένων και τρίτων προσώπων στο εργοτάξιο. Περιγραφή Πτώση βαρέων αντικειμένων. Κίνδυνοι από διακίνηση εργοταξιακών οχημάτων και λειτουργία μηχανημάτων Εργασία πάνω σε ικριώματα. Αιχμηρά αντικείμενα ή υλικά που φέρουν εξέχουσες καρφοβελόνες. Ατυχήματα σε εκσκαφές και λάκκους. Χρήση επικίνδυνων χημικών υλικών. Μέτρα αντιμετώπισης (συνοπτικά) Εφαρμογή στο εργοτάξιο των προνοιών της Κ.Δ.Π. 161173 και του περί Οικοδομών και Έργων Μηχανικών κατασκευών κανονισμού (1973) που αφορά την ασφάλεια στον τόπο εργασίας. Πρόνοιες σχετικά με την περίφραξη του χώρου εργασιών, την εξασφάλιση των προσπελάσεων, την ανέγερση και αποσυναρμολόγηση ικριωμάτων, τη στήριξη ικριωμάτων, τη χρήση κιγκλιδωμάτων, εναέριων διόδων κλιμάκων, την ευστάθεια γερανών και των ανυψωτικών συσκευών, τις εκσκαφές κ.λπ. Πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος Μικρή 24
Καθιζήσεις εδαφών Μόλυνση εδάφους και υπόγειου υδροφόρου στρώματος Πρόκληση καθιζήσεων σε γειτονικές οικοδομές λόγω εκσκαφών στο έργο Διαρροή υγρών καυσίμων στο έδαφος από μηχανήματα του εργοταξίου και υλικά λόγω βλάβης ή ατυχήματος Γεωλογική-γεωτεχνική μελέτη, μελέτη ευστάθειας πρανών Μέτρα αντιστήριξης πρανών Τακτική συντήρηση μηχανημάτων. Τοποθέτηση υλικών σε υποστατικά και συστημάτων παρακολούθησης Μικρή Μικρή Επίσης, θα πρέπει να τοποθετηθεί επαρκής προειδοποιητική σηματοδότηση σε όλους τους χώρους όπου θα διεξάγονται έργα και όπου θα υπάρξουν διακοπές στο οδικό δίκτυο και στις εξόδους βαρέων οχημάτων. Βιολογικό Περιβάλλον Τα Προτεινόμενα Μέτρα Μείωσης των Επιπτώσεων όσο αφορά το βιολογικό περιβάλλον της περιοχής είναι: Οι επιπτώσεις στο βιολογικό περιβάλλον αφορούν την πιθανή δημιουργία γυμνών πρανών στους χώρους όπου διεξάχθηκαν χωματουργικά έργα για την κατασκευή έργων και στην περίπτωση της κατασκευής των δρόμων έτσι προτείνεται μετά την εκτέλεση των έργων, η τοπιοτέχνηση των γυμνών εκτάσεων που θα δημιουργηθούν και συστήνεται να χρησιμοποιηθούν είδη της τοπικής χλωρίδας. Να αποφεύγονται οποιεσδήποτε κατασκευαστικές εργασίες πλησίον σε φωλιές, σε περίοδος αναπαραγωγής/ επώασης και περίοδος αποδήμησης. Η κατασκευή των προτεινόμενων έργων μέσα από μια πιο λεπτομερειακή μελέτη σχεδίασης και κατασκευής κάνει μία προσπάθειας συμβιβασμού των συμφερόντων της διατήρησης της φύσης και της εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας. Αρχιτεκτονική Η έλλειψη επαρκούς νομοθετικού πλαισίου για την ανέγερση νέων οικοδομών που να συνάδουν με τον χαρακτήρα και το περιβάλλον του πυρήνα, απειλεί και την αρχιτεκτονική δομή και τον χαρακτήρα του χωριού. Η ετοιμασία ενός σαφούς νομοθετικού πλαισίου είναι άμεσα επιβαλλόμενη, όπως και η ευαισθητοποίηση των κατοίκων με κατάλληλη διαφώτιση. Τα υφιστάμενα κίνητρα θα πρέπει να επαναξιολογηθούν, ούτως ώστε αυτά να γίνουν επαρκώς ικανοποιητικά από οικονομικής άποψης, για να ενθαρρύνονται οι ιδιοκτήτες των οικοδομών αυτών να τις ανακαινίσουν. Εφόσον δεν υπάρξει τροποποίηση της νομοθεσίας, κανένα μέτρο πέραν τον προβλεπόμενων από τον νόμο δεν μπορεί να εφαρμοστεί για την αρχιτεκτονική προστασία της περιοχής. 25
26
6. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ Η παρακολούθηση στοχεύει αρχικά στη διασφάλιση της υλοποίησης των προτάσεων για προστασία του περιβάλλοντος που θέτονται μέσα από μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και αφορούν στην ενσωμάτωση μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος. Καταρχήν θα διασφαλίσει ότι οι όροι εντολής για την κατασκευή ενσωματώνουν τα μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας και ότι προδιαγράφονται τα κατάλληλα τεχνικά χαρακτηριστικά τους. Όποια μέτρα δεν υλοποιούνται θα πρέπει να συνοδεύονται με κατάλληλη τεκμηρίωση. Τα μέτρα που αφορούν στην εγκατάσταση υποδομής συνοψίζονται πιο κάτω. Αποφυγή επέμβασης / υποβάθμισης στις περιοχές που έχουν καθοριστεί ως σημαντικές για το περιβάλλον, το τοπίο ή την πολιτιστική κληρονομιά από την κατασκευή / αναβάθμιση δρόμων και τον διαχωρισμό οικοπέδων. Σχεδιασμός των δρόμων έτσι που 1) να ακολουθεί υφιστάμενους δρόμους και το τοπογραφικό ανάγλυφο στο μέγιστο δυνατό βαθμό και 2) να αποφεύγονται μεγάλης κλίμακας εκσκαφές. 1. Πρόγραμμα παρακολούθησης στη φάση κατασκευής Οι παράμετροι παρακολούθησης στη φάση κατασκευής του έργου περιγράφονται συνοπτικά πιο κάτω. 1.1. Οργάνωση Εργοταξίου Επί καθημερινής βάσης ο επιβλέπων μηχανικός του έργου ή αντιπρόσωπος του θα πρέπει να επιβλέπει την οργάνωση και τακτοποίηση του εργοταξίου καθώς και την τήρηση των προτεινόμενων λειτουργικών μέτρων. Η παρακολούθηση θα περιλαμβάνει: Μέτρα ασφάλειας, περιφράξεις, σημάνσεις, Μέτρα περιορισμού της διαρροής ρύπων, υλικών και απορριμμάτων στον αέρα, το νερό και το έδαφος, Καταλληλότητα και ορθή χρήση των χώρων αποθήκευσης υλικών, μπάζων και απορριμμάτων. 1.2. Απόβλητα Επί καθημερινής βάσης ο επιβλέπων μηχανικός του έργου ή αντιπρόσωπος του, θα πρέπει να επιβλέπει τη σωστή συλλογή, προσωρινή αποθήκευση, μεταφορά και τελική απόθεση των στερεών και υγρών αποβλήτων, ιδιαίτερα των μπαζών, άχρηστων ασφαλτικών υλικών και χρησιμοποιημένων λιπαντικών εξοπλισμού. Συγκεκριμένα θα ελέγχονται τα εξής: Προετοιμασία κατάλληλων χώρων προσωρινής αποθήκευσης και εντοπισμός κατάλληλων χώρων τελικής απόθεσης, Αποθήκευση και απόθεση μόνο στους επιλεγμένους/ εγκεκριμένους χώρους, Λήψη μέτρων περιορισμού διαρροών, Αποφυγή περιβαλλοντικά ευαίσθητων χώρων, Σήμανση, Λήψη μέτρων ασφάλειας, Διαμόρφωση τελικών χώρων απόθεσης. 27
1.3. Αέριες εκπομπές Κατά την περίοδο της κατασκευής θα πρέπει να παρακολουθούνται τα επίπεδα αναπνεύσιμης σκόνης όποτε διεξάγονται έργα κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Οι μετρήσεις θα πρέπει να διεξάγονται σύμφωνα με ένα από τα ακόλουθα πρότυπα VDI 2066, ISO 9096 και CYS EN 13284-1:2002. Επίσης, θα πρέπει να επιτηρείται η εφαρμογή των μέτρων ελαχιστοποίησης, δηλαδή η ικανοποιητική κατάβρεξη και η τήρηση των προτεινόμενων διαδρομών κυκλοφορίας οχημάτων που σχετίζονται με τα κατασκευαστικά έργα. Πίνακας 2: Δείκτης παρακολούθησης αιωρούμενης σκόνης ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ PMR10 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Μία 24ώρη μέτρηση με την έναρξη χωματουργικών εργασιών που γίνονται σε απόσταση λιγότερη των 150 μέτρων από οικιστικές αναπτύξεις. 1.4. Θόρυβος Η συχνότητα παρακολούθησης των επιπέδων θορύβου δύναται να διαφοροποιείται σε περίπτωση ύπαρξης δικαιολογημένων παράπονων από περιοίκους. Οι μετρήσεις θα αφορούν στον δείκτη LRdenR και να διεξάγονται σύμφωνα με το πρότυπο ISO1996. Πίνακας 3: Δείκτης παρακολούθησης θορύβου ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ LRdenR, LRdayR, LRnight ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Μία 24ώρη μέτρηση στην έναρξη θορυβωδών εργασιών που θα γίνονται σε απόσταση λιγότερη των 50 μέτρων από οικιστικές αναπτύξεις και όποτε υπάρξουν παράπονα από τους περιοίκους. 1.5. Βιολογικό περιβάλλον Κατά τη φάση κατασκευής του έργου θα πρέπει να παρακολουθούνται οι πιο κάτω παράμετροι σε σχέση με το βιολογικό περιβάλλον της περιοχής: Φυτοϋγειονομική κατάσταση των περιοχών εκείνων που θεωρούνται σημαντικές για την χλωρίδα της περιοχής. Πίνακας 4: Δείκτης παρακολούθησης χλωρίδας ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Φυτών (Τύπος, Αριθμός Πληθυσμού, Φυτουγειονομική κατάσταση) ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Μία Εβδομαδιαία μέτρηση με στην έναρξη των εργασιών. 28
Πληθυσμός πτηνών στην περιοχή μελέτης. Πίνακας 5: Δείκτης παρακολούθησης πανίδας ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Ζώων (Πτηνών, Θηλαστικών, Ερπετών)-(Τύπος, Αριθμός Πληθυσμού, Φυσική κατάσταση, Φωλεοποίηση) ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Μία Εβδομαδιαία μέτρηση με στην έναρξη των εργασιών. 1.6. Υδρολογικές συνθήκες Τήρηση μέτρων προστασίας από τη διάβρωση, Διαρροή ή απόθεση υλικών και μπαζών σε μη εγκεκριμένους χώρους, Επεμβάσεις σε άξονες αποστράγγισης. Έκτακτες μετρήσεις αιωρούμενων σωματιδίων όταν διεξάγονται χωματουργικές εργασίες σε άξονες αποστράγγισης. 2. Πρόγραμμα παρακολούθησης στη Φάση Λειτουργίας Κατά τη λειτουργία των έργων, ανάλογα με τη φύση του κάθε προτεινόμενου έργου, μερικοί δείκτες που προτείνονται για το πρόγραμμα παρακολούθησης είναι: 2.1. Απόβλητα Επί εβδομαδιαίας βάσης υπεύθυνος της κοινότητας ή αντιπρόσωπός του θα πρέπει να επιβλέπει τη σωστή συλλογή, μεταφορά και τελική απόθεση των στερεών και υγρών αποβλήτων. Συγκεκριμένα θα ελέγχονται τα εξής: Συλλογή των αποβλήτων με κατάλληλα οχήματα, Λήψη μέτρων περιορισμού διαρροών, Απόθεση μόνο στους επιλεγμένους/ εγκεκριμένους χώρους, Αποφυγή περιβαλλοντικά ευαίσθητων χώρων, Διαμόρφωση τελικών χώρων απόθεσης. 2.2. Βιολογικό περιβάλλον Φυτοϋγειονομική κατάσταση των περιοχών εκείνων που θεωρούνται σημαντικές για την χλωρίδα της περιοχής. Πίνακας 6: Δείκτης παρακολούθησης Χλωρίδας ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Φυτών (Τύπος, Αριθμός Πληθυσμού, Φυτουγειονομική κατάσταση) ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Μία Εβδομαδιαία μέτρηση με στην έναρξη των εργασιών. 29
Πληθυσμός πτηνών στην περιοχή μελέτης. Πίνακας 7: Δείκτης παρακολούθησης Πανίδας ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Ζώων (Πτηνών, Θηλαστικών, Ερπετών)-(Τύπος, Αριθμός Πληθυσμού, Φυσική κατάσταση, Φωλεοποίηση) ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Μία Εξαμηνιαία μέτρηση με στην έναρξη των εργασιών. 2.3. Θόρυβος Η συχνότητα παρακολούθησης των επιπέδων θορύβου δύναται να διαφοροποιείται σε περίπτωση ύπαρξης δικαιολογημένων παράπονων από περιοίκους. Οι μετρήσεις θα αφορούν στον δείκτη LRdenR και να διεξάγονται σύμφωνα με το πρότυπο ISO1996. Πίνακας 8: Δείκτης παρακολούθησης θορύβου ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ LRdenR, LRdayR, LRnight ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Μία 24ώρη μέτρηση στην έναρξη θορυβωδών εργασιών που θα γίνονται σε απόσταση λιγότερη των 50 μέτρων από οικιστικές αναπτύξεις και όποτε υπάρξουν παράπονα από τους περιοίκους. 30
7. ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ 31
32
8. ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ SWOT ΑΝΑΛΥΣΗΣ 33
34
9. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΣΤΟΧΩΝ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ 35
36
10. ΠΙΝΑΚΑΣ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ 37
38
11. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΘΝΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 39
40