Δημήτριος Ι. Μπιλάλης Αναπλ. Καθηγ. «Βιολογικής Γεωργίας» Γ. Π. Α. Ιδρυτικό μέλος της ISOFAR Εθνικός εκπρόσωπος στην EU-IFOAM (2008-11) Tel: 2105294464, email: bilalis@aua.gr Iera Odos 75, Athens, 11855, greece ΣΕΠ Ανοιχτό Παν Κύπρου Μέλος της Οργάνωσης ΓΗ
ΟρισμόςΒιολ. Γεωργίας Ηβιολογική γεωργία είναι ένα ολιστικόσύστημα διαχείρισης παραγωγήςπου προωθείκαι ενισχύει τηνυγεία αγροοικοσυστήματος, συμπεριλαμβανομένηςτης βιοποικιλότητας, τουςβιολογικούςκύκλους, και την εδαφικήβιολογική δραστηριότητα." (IFOAM)
Μετάτο 2013 εωςτο 2020 Παραδείγματαδεσμεύσεων που καλύπτονταιαπό εθνικά / περιφερειακά γεωργο-περιβαλλοντικάπρογράμματαθαείναιταεξής: ευνοϊκήγιατο περιβάλλον εκτατικοποίησητης γεωργίας. διαχείρισητων χαμηλής έντασης συστημάτων βοσκής ολοκληρωμένης διαχείρισης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και βιολογικήγεωργία διατήρησητου τοπίου καιτων ιστορικών χαρακτηριστικών. διατήρησητης υψηλής αξίας ενδιαιτημάτων και της βιοποικιλότητας
3. Κτηνοτροφικά φυτά για παραγωγή πρωτεινούχου καρπού Κατάλληλα για ξηρικά χωράφια α) Κτηνοτροφικό ρεβίθι Leguminosae ρεβίθι ( Cicer arietinum L.) β) Ρόβι ( Vicia ervilia L.) Leguminosae γ) Λούπινο ( Lupinus albus, luteus, angustifolius L.) Leguminosae δ) Κουινόα ( Chenopodium quinoa Willd)
3. Κτηνοτροφικά φυτά για παραγωγή πρωτεινούχου καρπού Κατάλληλα για ξηρικά χωράφια α) Κτηνοτροφικό ρεβίθι Leguminosae ρεβίθι ( Cicer arietinum L.)
3. Κτηνοτροφικά φυτά για παραγωγή σανού πρωτεινούχου καρπού Κατάλληλα για ξηρικά χωράφια Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κτηνοτροφικού ρεβιθιού Η μεγάλη του αντοχή στην ξηρασία Η πλήρης εκμηχάνισής του Η συμβολή του στην βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους (ψυχανθές) Η υψηλή θρεπτική αξία των σπόρων του Οι ελάχιστοι αντιθρεπτικοί παράγοντες που περιέχονται στους σπόρους του Ο κατ εξοχή πρωτεινούχος καρπός για την βιολογική κτηνοτροφία
3. Κτηνοτροφικά φυτά για παραγωγή σανού πρωτεινούχου καρπού Κατάλληλα για ξηρικά χωράφια β) Ρόβι ( Vicia ervilia L.) Leguminosae
3. Κτηνοτροφικά φυτά για παραγωγή σανού πρωτεινούχου καρπού Κατάλληλα για ξηρικά χωράφια Λούπινο ( Lupinus albus, luteus, angustifolius L.) Leguminosae γ) Λούπινο
<25%) 3. Κτηνοτροφικά φυτά για παραγωγή σανού & πρωτεινούχου καρπού Κατάλληλα για ποτιστικά χωράφια (μηδική 15% πρωτ δ) Κουινόα ( Chenopodium quinoa Willd)
Λοιπές καινοτόμες & πράσινες καλλιέργειες
Λινάρι
Λινάρι Ετήσιο φυτό Ευδοκιμεί σε εύκρατακλίματαχωρίς μεγάλες & έντονες βροχοπτώσεις Ηφύτευσημπορεί να πραγματοποιηθεί είτε άνοιξηείτε φθινόπωρο Ηεποχή συγκομιδής διαφέρει ανάλογαμε τηχρήσητου λιναριού Οι αποδόσεις του λιναριού κυμαίνονται μεταξύ 180-220Kg/στρ. Λινάρι
Λινάρι
Χώρες καλλιέργειας του Λιναριού Ρωσία (250000ton- ¼της παγκόσμιας παραγωγής) Γαλλία Λευκορωσία Ινδία Λιθουανία Λινάρι
Κυριότερες κατηγορίες Λιναριού Λινάρι
Χαρακτηριστικά της ίνας τουλιναριού Μεγάληχρονική αντοχή Καλήστιλπνότητα Εύκοληεπεξεργασία Ανθεκτικήστις διάφορες προσβολές (μύκητες,μικροοργανισμούς) Μικρήελαστικότητακαι σκληρήυφή Λινάρι
ΧρήσειςΛιναριού Κατασκευήρούχωνεξαιρετικάδροσερών Υφάσματαγιατην επένδυσηεπίπλων Κατασκευήσακιώνκαι μουσαμάδων Χαρτοποιΐα(χαρτιά πολυτελείας, επιστολόχαρτα) Το λινέλαιο χρησιμοποιείται στηνκτηνοτροφία Φαρμακευτική (παθήσεις του αναπνευστικού & του στομάχου- παρασκευήαλοιφών) Λινάρι
Σκευάσματα Λινάρι
Ητιμήτου βιολογικού λιναριού στην Αμερικήείναι 3 φορές μεγαλύτερη απ αυτήτου συμβατικού και φτάνει στα 4,318$/κιλό τιμήπαραγωγού ενώ ητιμήστο λιανικό εμπόριο ξεπερνάει τα 5,45$/κιλό Λινάρι
Σουσάμι
Σουσάμι Ετήσιο φυτό 1-2 m ύψος 3-4 μήνεςοβιολογικόςτουκύκλος Ιδανικό εύροςθερμοκρασιών 26-30 Oc Ανθεκτικό στην ξηρασία Μεγάλο εύροςεδαφών Οι αποδόσειςτουσουσαμιού κυμαίνονται μεταξύ 180-220Kg/στρ. Ηπεριεκτικότητασελάδι είναιπερίπου 40-45%(90 Kg λάδι /στρ. με τιμήπαραγωγού πάνω από 5 /κιλό) Σουσάμι
Οικαλλιεργούμενεςεκτάσειςτουσουσαμιούσε παγκόσμιο καιευρωπαϊκό επίπεδο
Το σουσάμι και τα προιόντατου είναι τρόφιμαυψηλής θρεπτικής αξίας Οσησαμόσπορος, καρπός του φυτού, αποτελεί τηνπρώτη ύληγιατην παρασκευήταχινιού και χαλβά Το σουσάμι αποτελεί τρόφιμο με υψηλής βιολογικής αξίας φυτικήπρωτείνη Σουσάμι
Ηπαραγωγή σουσαμιούσεπαγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο
Χρήσεις τουσουσαμιού Σπόροι(50%λάδι+25%πρωτείνη) Ανθρώπινη κατανάλωση Αρτοποιία, ζαχαροπλαστική,βιομηχανία τροφίμων Λάδι (47% ολεικό+39% λινολεικό) Παραγωγήσαπουνιών, χρωμάτων, αρωμάτων, φαρμακευτικών Ζωοτροφή
Λυκίσκος
Λυκίσκος, ο «πράσινος χρυσός» της ζυθοποιίας Είναιφυτό που καλλιεργείταιστην κεντρικήευρώπη (Τσεχία, ΣλοβακίακαιΓερμανία). Ανήκειστο γένος Humulus της οικογένειας των Κνιδωδών (Urticaceae - Cannabinaceae). Ο κοινός λυκίσκος ονομάζεται επιστημονικά Humulus lupulus. Τααρώματαπου προέρχονται από τον λυκίσκο είναιγήινα, βοτάνων και λουλουδιών ανάλογαμε την ποικιλίαπου χρησιμοποιείται. Υπάρχουν οιαρωματικές (aroma) ποικιλίες, που περιέχουν λιγότερες πικραντικές ουσίες καιπλούσιο άρωμακαιοιπικρές (bitter) ποικιλίες λυκίσκου, που υστερούν σε άρωμα. Καιοιδύο ποικιλίες περιέχουν πικράκαι αρωματικάστοιχεία. Λυκίσκος
Ολυκίσκοςείναιέναπολυετές, αναρριχώμενοφυτό Κάθε χρόνο ανανεώνεταιόλοτουπέργειοτμήματου με νέους βλαστούςπουφθάνουν τα 5-6 μέτρα, περιστρεφόμενοι στα στηρίγματαπουτουπροσφέρονται(σχοινιάήσύρματα) Είναι απ ταπιοταχυφυήφυτά Πολλαπλασιάζεται με ριζώματακαι σπόρο Ηεγκατάστασητηςφυτείαςγίνεται τηνάνοιξημόλιςπεράσουν οι κίνδυνοι των παγετών Το χωράφι πουθακαλλιεργηθεί πρέπει ναπροετοιμαστεί με το πιο βαθύ όργωμα, 2 χρόνιαπριν τοφύτεματωνριζωμάτων Οι πρώτοι κώνοι εμφανίζονται σταμέσααυγούστου και η συγκομιδήπραγματοποιείται τέλοςσεπτεμβρίου Οι αποδόσειςτουλυκίσκουκυμαίνονται μεταξύ 160-200 κιλά/στρέμμα
Χρήσειςλυκίσκου Ολυκίσκος έχει αντισηπτικές, χαλαρωτικές, τονωτικές καθώς και στυπτικές ιδιότητες. Επίσης μπορεί να θεωρηθεί αποτελεσματικός και κατάτωνκύστεων. Εξαιτίας αυτώντου τωνιδιοτήτωντου χρησιμοποιείτε για τηνπαρασκευή βιοκαλλυντικώνόπως ενυδατικές κρέμες, μάσκες (ματιών και λαιμού) και καθαριστικώνπροσώπου. Λυκίσκος
Λυκίσκος τοβασικό συστατικό τηςμπύρας Το μέροςτου φυτού πουχρησιμοποιείταιγιατην παραγωγήτης μπύραςείναι ταάνθητου, ταοποίαέχουν τομέγεθοςτου αντίχειραήείναιλίγομικρότερα. Στημπύραεξισορροπεί τηγλυκύτητατηςβύνηςμετην πικράδα του Απομακρύνει πρωτεΐνεςαπότοζυθόλευκοκαι βοηθάει στη διαύγαση. Αυξάνει τηδιατηρησιμότητατηςμπύραςκαι βοηθάειστο σχηματισμόαφρού. Το 99,5% τηςσυνολικήςπαραγωγήςλυκίσκου χρησιμοποιείται γιατηνπαραγωγήμπίρας. Γιατην παραγωγή 100 λίτρων μπίραςαπαιτούνται περίπου 120 γραμμάριαλυκίσκου. Λυκίσκος
Παγκόσμιαπαραγωγή λυκίσκου Λυκίσκος
Αλογοουρα (Equisetum arvense) Αχίλλεα (Achillea millefolium) Αψιθιά (Artemisia absintum) Εχινάτσεα Echinacea angustifolia Echinacea purpurea Θυμάρι (Thymus vulgaris) Αρωματικά φυτά Καλλέντουλα (Calendula officinalis)
Αρωματικά φυτά και δέντρα Ρουσκος (Ruscus aculeatus) Σαπωνάρια (Saponaria officinalis) Τριανταφυλλιά (Rosa canina) Φασκομηλιά (Salvia officinalis)
Αλογοουρα (Equisetum arvense) Πολυετές θάμνος. Στείρες ή εύφορες ταξιανθίες (αποτελούνται 20 τμήματα).
Αχίλλεα (Achillea millefolium) Πολυετής πόα. Ριζικό σύστημα αρκετά επεκτατικό και επιθετικό. Τα άνθη έχουν λευκό έως ροζχρώμα.
Αψιθιά (Artemisia absintum) Πολυετής πόα (ύψος 0,8-1,2m). Σκληρό και ξυλώδες ριζικό σύστημα. Ερμαφρόδιτα και κίτρινα άνθη. Η άνθησή διαρκεί από τον Ιούλιο έως τον Αύγουστο. Ηεπικονίασή γίνεται με τοναέρα.
Εχινάτσεα (Echinacea angustifolia) Πόα με ύψος 40 μέχρι 70cm. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα. Η άνθηση διαρκεί από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο. Ηεπικονίαση γίνεται με τη βοήθεια των εντόμων.
Εχινάτσεα (Echinacea purpurea) Πολυετές φυτό. Ύψος 1,2m και μήκος 0,5m. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα. Η άνθηση διαρκεί από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο. Ηεπικονίαση γίνεται με τη βοήθεια των εντόμων.
Θυμάρι (Thymus vulgaris) Η άνθηση διαρκεί από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Αποτελεί πολύ καλό σύντροφο για τα περισσότεραφυτά.
Καλλέντουλα (Calendula officinalis) Ταάνθη είναι μόνοικα. Η άνθηση διαρκεί από τον Ιούνιο έως το Νοέμβριο. Ηεπικονίασή γίνεται με τη βοήθεια των μελισσών. Οι σπόροι ωριμάζουν από τον Αύγουστο μέχρι το Νοέμβριο.
Ρούσκος (Ruscus aculeatus) Αειθαλέςφυτό. Δίοικα άνθη τα οποία εκφύονται από τη μέση του φύλλου. Ηεπικονίαση γίνεται με τη βοήθειατων εντόμων. Οι σπόροι ωριμάζουν από τον Αύγουστο μέχρι τον Μάρτιο.
Σαπωνάρια (Saponaria officinalis) Ερμαφρόδιτα, συμμετρικά και ακτινωτά άνθη, χρώματοςροζήλευκού. Ηάνθηση διαρκεί από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Ηεπικονίαση γίνεται με τη βοήθεια Λεπιδοπτέρων (σκώροι και πεταλούδες). Οι σπόρο ωριμάζουν από τον Αύγουστο μέχρι τον Σεπτέμβριο.
Τριανταφυλλιά (Rosa canina) Θάμνος του οποίου το ύψος κυμαίνεται από 1 έως 5m. Ερμαφρόδιταάνθη. Ηάνθηση διαρκεί από τον Ιούνιο μέχρι τον Ιούλιο. Ηεπικονίαση γίνεται με τη βοήθεια των μελισσών, των μυγών και των Λεπιδόπτερων. Οι σπόροι ωριμάζουν από τον Οκτώβριο μέχρι το Δεκέμβριο.
Φασκομηλιά (Salvia officinalis) Αυτοφυές και αειθαλές φυτό. Ερμαφρόδιταάνθη. Η άνθηση διαρκεί από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Ηεπικονίαση γίνεται με τη βοήθεια των μελισσών. Οι σπόροι ωριμάζουν από τον Αύγουστο μέχρι τονσεπτέμβριο.
Πιστοποίηση-μεταποίηση καλλιεργειών Οι βιομηχανικές καλλιέργειες πρέπει να τυγχάνουν έγκυρης πιστοποιητικής υποστήριξης τόσο στην παραγωγή τους όσο και στη μεταποίηση τους όπου πρέπει να συνταχθούν πρότυπα βιολογικής διαχείρισης και συστημάτωνπεριβαλλοντικης πιστοποίησης.
Βιολογικήγεωργία το εργαλείο ανάπτυξηςτης ελληνικήςυπαίθρου Αποτελεί μια πρότασηκοινωνικής ευημερίας αφού εξασφαλίζει τηβελτίωση της ποιότητας ζωής σε όλατα επίπεδα( παραγωγός-τοπικήκοινωνία-καταναλωτής & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ). Είναι ένας κλάδος οοποίος είναι αναμφισβήτητα επιλέξιμος σε προγράμματα χρηματοδότησης καθώς επίσης και μιαεναλλακτικήπρόταση ανάπτυξης αγροτικώνπεριοχών. Θασυμβάλλει σίγουρα στησυγκράτησητου αγροτικού πληθυσμού και στηνανάδειξητου ιδιαίτερου γεωργικού ελληνικού τοπίου.
Ευχαριστώ Δε φτάνει ο ήλιος μονάχα, η γη σοδειά να δώσει, χρειάζονται κι άλλα πολλά, και προπαντός η γνώση (Κωστής Παλαμάς)