4ο Γυμνάσιο Xανίων H ζωή μετά... το σχολείο Το 6ο τεύχος του περιοδικού του Γυμνασίου μας διακρίνεται για την ποικιλία των ενδιαφερόντων των μαθητών που αποτέλεσαν τη συντακτική του ομάδα. Στην ύλη του τεύχους περιλαμβάνονται: μια συνέντευξη με τον μεγάλο φιλόλογο και γλωσσολόγο Εμμανουήλ Κριαρά, που σε ηλικία 103 ετών παραμένει ακμαιότατος και δημιουργικός μια παρουσίαση των Αγροτικών Φυλακών της Αγιάς, τις οποίες επισκέφτηκε ομάδα μαθητών ένα πληροφοριακό κείμενο σχετικά με τη μάστιγα των ναρκωτικών, που γράφτηκε κατόπιν επίσκεψης μαθητών στο Κέντρο Πρόληψης Εξαρτησιογόνων Ουσιών Ν. Χανίων, και ένα ακόμα που φιλοτεχνεί το πορτρέτο των Γιατρών του Κόσμου. Στο τεύχος θίγονται επίσης σημαντικά ζητήματα όπως οι σχέσεις επιστήμης και θρησκείας, και η θανατική ποινή, ενώ παρουσιάζονται θέματα που αφορούν στο περιβάλλον και την οικολογία. Ο αναγνώστης μπορεί ακόμα να διαβάσει μια ιστορική αναδρομή στις σχέσεις των αρχαίων Ελλήνων με την ομορφιά, καθώς επίσης και μια παρουσίαση του μυθιστορήματος του Γιώργη Μανουσάκη Ο εθελοντής. Δεν θα μπορούσαν βέβαια να απουσιάζουν εργασίες που αναδεικνύουν την ιδιαίτερη κουλτούρα των νέων, όπως τα γκράφιτι και τη μουσική χιπ χοπ. Στο τεύχος συμπεριλαμβάνονται επίσης εργασίες που έγιναν στο πλαίσιο του μαθήματος των αγγλικών και αφορούν στα αγγλικά πασχαλινά εδέσματα, αξιοπερίεργες ανακαλύψεις, ένα πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα, κ.ά. Υπεύθυνοι καθηγητές: Ελένη Μαράκη (Φιλόλογος), Γιάννης Δημητρακάκης (Φιλόλογος)
Επιστήμη vs Θρησκεία Παιδάκι 11 ετών πεθαίνει επειδή οι γονείς του προτίμησαν την προσευχή στον Τζαχόμπα αντί για την προσφυγή στην επιστήμη. Το γεγονός αυτό θέτει τα ακόλουθα ερωτήματα: 1) Γιατί το παιδάκι δεν σώθηκε, αφού οι γονείς του προσευχήθηκαν στον πανίσχυρο θεό Τζαχόμπα, που κατοικεί στον κόσμο των Ιδεών μαζί με τα άλλα πνεύματα; 2) Πώς μπορεί ο ανώνυμος γιατρός και επιστήμονας να δίνει ζωή με τη βοήθεια της στηριγμένης στον ατσάλινο ορθολογισμό Επιστήμης, ενώ ο πανίσχυρος θεός Τζαχόμπα να αγνοεί την περίπτωση, παρόλες τις προσευχές των γονιών του παιδιού; 3) Θα μπορούσε οποιαδήποτε πανίσχυρη μεταφυσική οντότητα (Τζαχόμπα, Δίας, Αλλάχ, κ.ά.) με όλους τους Ιερείς, τους Επίσκοπους, τους Ραβίνους και τους Ιμάμηδες, να θεραπεύσει το παιδάκι; Από τότε που υπάρχουν η θρησκεία και η επιστήμη, αναπτύσσεται μια αναπόφευκτη τάση σύγκρουσης ανάμεσά τους. Η συμβολή της επιστήμης στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και γενικά του ανθρώπινου πολιτισμού είναι τεράστια. Από την άλλη πλευρά, η θρησκεία κάθε ανθρώπου και η πίστη του σε κάτι ανώτερο τού προσφέρει ελπίδα και τη δυνατότητα να απαλλάξει τη συνείδησή του από το αίσθημα της ενοχής και της ευθύνης των πράξεών του. 1
Επιστήμη ονομάζεται η συστηματική και ενδελεχής μελέτη και έρευνα φαινομένων, γεγονότων και αντικειμένων που σχετίζονται με το φυσικό κόσμο και με τον άνθρωπο ως ψυχοβιολογική οντότητα. Βασικό κίνητρο της επιστήμης είναι η έμφυτη επιθυμία του ανθρώπου για τη γνώση της αλήθειας. Η επιστήμη, που βασίζεται στο πείραμα και την παρατήρηση, που χρησιμοποιεί τη μαθηματική γλώσσα, προτάθηκε ως η μόνη γνώση ικανή να δώσει απόλυτη βεβαιότητα. Η επιστήμη ερευνά το επιστητό και η γνώση που παρέχει είναι αντικειμενική. Κύριοι στόχοι της επιστήμης είναι: α) η επισήμανση των νόμων, της λειτουργίας και σκοπιμότητας του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου, β) η γνώση των μηχανισμών που ρυθμίζουν τις ποικίλες εκδηλώσεις της ζωής στον κόσμο, γ) η ανακάλυψη μέσων και τρόπων αντιμετώπισης του φυσικού κακού, των ασθενειών και του πόνου, δ) η επιδίωξη της αποκατάστασης της ψυχικής ισορροπίας και υγείας. Η θρησκεία είναι σχέση ανεπιφύλακτης εμπιστοσύνης ανάμεσα στον πιστό και τον Θεό, που μοιάζει με τη σχέση παιδιού και γονιού. Αναφέρεται στο πλαίσιο του ιερού και του υπερφυσικού και βασίζεται στην πίστη. Ο κεντρικός της πυρήνας σχηματίζεται από την πίστη στον Θεό και γενικότερα από την πίστη σε κάποια μορφή θεότητας ή μυστηρίου μακριά απ την υλική πραγματικότητα. Η εμβάθυνση στην πίστη διαμορφώνει, στο εσωτερικό κάθε θρησκευτικής παράδοσης, τις διάφορες θεολογικές απόψεις. Πρέπει να τονίσουμε ότι η θρησκεία δε συνιστά μια απλή γνώση αλλά μια μορφή θεογνωσίας. Ο μεγάλος επιστήμονας Αϊνστάιν υποστήριξε: «Η θρησκεία μου έγκειται σε έναν ταπεινό θαυμασμό προς το ανώτερο και απεριόριστο εκείνο πνεύμα, το οποίο αποκαλύπτεται στις πιο μικρές aπό τη σύγκρουση στο διάλογο λεπτομέρειες που μπορούμε να συλλάβουμε με το αδύνατο και εύθραυστο πνεύμα μας». Η επιστήμη και η θρησκεία, αν και αποτελούν δυο απ τις βασικότερες πηγές γνώσης του ανθρώπου, στηρίζονται σε τελείως διαφορετικές απόψεις και σκέψεις, και συχνά συγκρούονται μεταξύ τους. Οι αντιθέσεις αυτές παρατηρούνται σε ποικίλους τομείς. Καταρχήν, η εισβολή της επιστημονικής πραγματικότητας στο κοινωνικό πεδίο και η ταχεία αύξηση του κύρους και της δημοτικότητάς της, ιδιαίτερα στη νεότερη εποχή, μετά τον 18ο αιώνα, δεν μπορούσε να μη δημιουργήσει δυσπιστίες και διαμάχες στο θρησκευτικό χώρο, ο οποίος άρχισε να αισθάνεται απειλούμενος από μια ανερχόμενη δύναμη. Πράγματι, με την αύξηση του κοινωνικού τους κύρους, οι επιστήμονες αντικαθιστούν, σε κοινωνική και πολιτική επιρροή, την εκκλησιαστική ηγεσία. Η εκκοσμίκευση και οι αντιθρησκευτικές τάσεις στην Ευρώπη, ιδιαίτερα από τον 19ο αιώνα και μετά, προσπαθούν να στηριχθούν στην επιρροή της επιστήμης για να ελαχιστοποιήσουν ή ακόμη και να εξαφανίσουν την κοινωνική επιρροή της θρησκείας και της εκκλησίας. Πολλοί επιστήμονες παρασύρονται σε αυτόν τον ακήρυχτο πόλεμο. Πριν από τον Δαρβίνο, κυριαρχούσε η θεολογική άποψη σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος έχει μια ξεχωριστή και προνομιακή θέση στον κόσμο. Ο Δαρβίνος εκθρόνισε τον άνθρωπο από αυτή τη θέση, δείχνοντας ότι δεν είναι κάτι ιδιαίτερο αλλά ότι προέρχεται από τα ζώα. Επίσης, η θεωρία της φυσικής επιλογής εξηγεί την εμφάνιση και την εξέλιξη του ανθρώπου χωρίς να απαιτεί αναφορά σε έναν πάνσοφο δημιουργό. Πρόκειται για καλυμμένη, αλλά αληθινή πάλη για την εξουσία, όπου θρησκεία και επιστήμη χρησιμοποιούνται από τη μια και από την άλλη πλευρά με 2
σκοπό το όφελος. Η κοινωνική επιρροή της επιστήμης ενισχύεται επίσης από ένα αίσθημα σεβασμού, το οποίο κατά κάποιο τρόπο απαιτεί από τους ανθρώπους να εναποθέτουν σ αυτήν όλες τους τις ελπίδες και τις προσδοκίες για το μέλλον. Έτσι, η επιστήμη μετατρέπεται σε αληθινό υποκατάστατο της θρησκείας και οι επιστήμονες αναλαμβάνουν τον ρόλο ενός ιδιόμορφου και νέου ιερατείου. Σήμερα, το τεράστιο κοινωνικό κύρος της επιστήμης έχει ξεπεράσει κατά πολύ το κύρος της θρησκείας. Η κατάσταση αυτή χρησιμοποιήθηκε από τους πολιτικούς οι οποίοι επιθυμούν να στηριχθούν σε επιστημονικά επιχειρήματα για να αιτιολογήσουν τις δικές τους πολιτικές αποφάσεις. Έτσι, η επιστήμη σήμερα παρουσιάζεται ως έσχατη αρχή, ενώ παλαιότερα η εξουσία περιβαλλόταν από εκκλησιαστικούς συμβούλους. Άρα μπορούμε να πούμε ότι ο θρησκευτικός δογματισμός αντικαταστάθηκε από τον επιστημονικό. Όταν όμως η καθεμία περιορίζεται στο χώρο της αρμοδιότητάς της, δεν υπάρχει θέμα σύγκρουσης ή αντίθεσης. Αν παλαιότερα παρουσιάστηκαν κάποιες συγκρούσεις, δεν οφείλονταν μόνο στη διαμάχη για την εξουσία, αλλά και σε περιπτώσεις που η μια από τις δυο πλευρές υπερέβαινε τα όριά της. Με τα παρακάτω θα γίνει κατανοητό ότι η επιστήμη με τη θρησκεία δε συγκρούονται απαραίτητα: 1) Η επιστήμη ερευνά τον αισθητό, το φυσικό κόσμο, ενώ η θρησκεία περιγράφει τον υπεραισθητό, τον υπερφυσικό κόσμο. 2) Η επιστήμη ερευνά το πώς έγινε ο κόσμος καθώς και τους φυσικούς νόμους που ρυθμίζουν τη λειτουργία του, ενώ η θρησκεία το ποιος και γιατί δημιούργησε τον κόσμο. 3) Η επιστήμη χρησιμοποιεί αποκλειστικά τους νόμους της λογικής, την παρατήρηση και το πείραμα. Στη θρησκεία, μαζί με τη νόηση και τη λογική, συμμετέχουν η φαντασία, η βούληση, το συναίσθημα, οι εμπειρίες και τα βιώματα. 4) Η επιστήμη βοηθάει στην υλική πρόοδο του ανθρώπου, ενώ η θρησκεία στην ψυχική και ηθική του καλλιέργεια. 5) Πολλοί επιστήμονες διεθνούς κύρους υπήρξαν και πιστοί χριστιανοί, όπως και πολλοί ιερείς προωθούσαν την έρευνα και την τεχνολογία. 6) Τέλος, η συνεργασία πίστης και επιστήμης είναι αναγκαία για την αληθινή πρόοδο και ευδαιμονία του ανθρώπου. Συμπερασματικά, η σχέση των δύο αυτών τομέων αναδεικνύει την ανάγκη του διαλόγου, η οποία αναγνωρίζεται τόσο από την επιστήμη όσο και από τη θρησκεία. Οφείλουν αμοιβαία να θέτουν ερωτήματα η μια στην άλλη προς όφελος και των δυο. Ήδη, προ πολλών ετών, ο Αϊνστάιν εκφράστηκε επ αυτού, δηλώνοντας ότι η θρησκεία χωρίς την επιστήμη είναι τυφλή, η δε επιστήμη χωρίς τη θρησκεία είναι κουτσή. Ως σπουδαστής επίσης είχε εκφράσει την άποψή του για την προέλευση του κακού, υποστηρίζοντας ότι το κακό είναι απλά η απουσία του θεού. Είναι ακριβώς όπως το σκοτάδι και το κρύο, μια λέξη που το άτομο έχει δημιουργήσει για να περιγράψει την απουσία του θεού. Ο θεός δεν δημιούργησε το κακό. Το κακό είναι το αποτέλεσμα που προκύπτει όταν το άτομο δεν έχει την αγάπη του θεού παρούσα στην καρδιά του. Είναι όπως το κρύο που έρχεται όταν δεν υπάρχει καμία θερμότητα ή το σκοτάδι που έρχεται όταν δεν υπάρχει κανένα φως. Με πιο μοντέρνα διατύπωση, ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β είχε δηλώσει ότι η επιστήμη μπορεί να απαλλάξει τη θρησκεία από σφάλματα και δεισιδαιμονίες, ενώ η θρησκεία μπορεί να απαλλάξει την επιστήμη από την ειδωλολατρία και από απόλυτες θέσεις που τελικά είναι χωρίς βάση. Λυραντωνάκη Σοφία Γ1, Σκαλιδάκης Λευτέρης Β4, Φραγκιουδάκη Λουίζα-Μαρία Γ3 3
Συνέντευξη με τον Εμμανουήλ Κριαρά Ο Εμμανουήλ Κριαράς, γεννημένος το 1906 στον Πειραιά από οικογένεια κρητικής καταγωγής, είναι ένας εξέχων φιλόλογος, ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μελέτησε και δίδαξε κυρίως τη μεσαιωνική ελληνική φιλολογία. Υπό την καθοδήγησή του, εκδόθηκαν 14 τόμοι του Λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας 1100-1669. Ασχολήθηκε επίσης ιδιαίτερα με το γλωσσικό ζήτημα στην Ελλάδα. - Xαίρετε κ. Κριαρά. Είμαστε μαθητές του 4ου Γυμνασίου Χανίων. Μάθαμε ότι ήρθατε στα Χανιά για ολιγοήμερη παραμονή και θα θέλαμε να σας γνωρίσουμε και να καταγράψουμε ό,τι έχετε να μας πείτε για το περιοδικό του σχολείου μας. - Παιδιά, ρωτήστε με ό,τι θέλετε. Σας συγχαίρω γι αυτή σας τη δουλειά. Ελεύθερος χρόνος, κι εσείς οι μαθητές τον εκμεταλλευτήκατε να μην πάει χαμένος, έτσι; - Είναι τιμή μας που σας γνωρίζουμε από κοντά. - Κι εμένα μ αρέσει πάντα η επαφή με τους νέους. - Θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε, γνωρίζοντας ότι έχετε ξεπεράσει τα εκατό χρόνια, ποιο είναι το μυστικό της μακροζωίας σας. - Πολλοί με ρωτούν πού οφείλεται η μακροζωία μου. Δεν είναι πολύ εύκολο το ερώτημα. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες πριν απ όλα θέλω να σας πω ότι δεν προέβλεπα να μακροζωήσω, διότι όταν ήτανε να γίνω καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, η πίεσή μου ήταν πολύ υψηλή. Αυτό είχε βέβαια ορισμένες αιτίες όπως στενοχώρια για την ελληνική πολιτική κατάσταση. Όταν εγώ ήμουνα γύρω στα πενήντα, η κατάσταση στην Ελλάδα δεν ήτανε πολύ καλή, ξέρετε ο εμφύλιος Δεν φανταζόμουνα λοιπόν ότι θα ξεπεράσω αυτό το δυσάρεστο, αυτήν την πίεση. Με τη φροντίδα της γυναίκας μου το ξεπέρασα. Ας επιστρέψουμε όμως στην ερώτησή σας. Κάποτε, όταν είχα πάει σ ένα ιατρικό εργαστήριο για εξετάσεις, και με ρώτησε ο γιατρός πού οφειλόταν η μακροζωία μου, του απάντησα: «Να έχεις καλή σύντροφο στη ζωή σου, να έχεις μια αρμονική οικογενειακή ζωή». Πρόσθεσα κι έναν άλλο όρο: να έχεις καλή γυναίκα, αλλά όχι καλό φαί. Εννοούσα ότι πολλές φορές ο άνθρωπος στη ζωή του τρώει ποικίλα πράγματα, όπως τροφές με βούτυρο, αλάτι, πολλή ζάχαρη. Αυτά είναι ωραία, αλλά βλαβερά. Αυτά πρέπει να τα αποφεύγουμε, γιατί έτσι αποφεύγουμε και τις ασθένειες. - Είπατε ότι την αγαπάτε τη γυναίκα σας - Δυστυχώς δε ζει πια. Αν ζούσε σήμερα, θα ήταν ενενήντα έξι χρονών. Με τη γυναίκα μου είμαστε 4
μαζί από το Πανεπιστήμιο. Παιδιά δεν κάναμε αλλά - Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ποιητής; - Κοιτάξτε, η ερώτηση έχει ενδιαφέρον, αλλά είναι δύσκολο ν απαντήσει ακόμα και ο πιο καταρτισμένος. ανθρώπους. Σήμερα αυτό δεν επιτυγχάνεται. Το εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι καλό. Φταίνε και κάποιοι καθηγητές που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους ή δεν έχουν ιδέες. Η παιδεία σήμερα περνάει κρίση. Ας ελπίσουμε ότι σιγά-σιγά θα την ξεπεράσουμε. Γιατί όταν δεν έχεις οργανωμένη παιδεία, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. - Γιατί; - Έτσι μειώνονται οι άλλοι ποιητές. Στην Ελλάδα έχουμε έναν μεγάλο ποιητή, το Σολωμό, που έγραψε πολλά ποιήματα αλλά όχι ολοκληρωμένα, γιατί προσπαθούσε να τα κάνει καλύτερα. Μεγάλα ποιήματα τα έχει αφήσει ανολοκλήρωτα. Αν με ρωτάτε για άλλον, θα πρόσθετα τον Παλαμά, το Σικελιανό... - Αυτοί θα μπορούσαν να συγκριθούν με τους μοντέρνους; - Εγώ έχω μελετήσει τους παλαιότερους. Η επιστημονική μου ειδικότητα είναι η μελέτη της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας, από το 1000 έως το 1600 μ.χ. Έχω δημιουργήσει ένα μεγάλο λεξικό με το οποίο ασχολήθηκα τη μισή μου ζωή, από το 1950 περίπου κι έπειτα. Βέβαια, η γυναίκα μου αρρώστησε και το σταμάτησα από το 1997 ως το 2000. Δεν ήταν εύκολο να δουλεύω το λεξικό όσο η γυναίκα μου ήταν άρρωστη. Αναγκάστηκα να διακόψω τη συνεργασία μου με τον εκδοτικό οίκο και να αναθέσω τη δουλειά μου σε ορισμένους συνεργάτες. - Νομίζετε ότι οι αγώνες που έχετε κάνει δικαιώθηκαν; - Κοιτάξτε, εγώ αγωνίστηκα για τη δημοτική γλώσσα εναντίον της καθαρεύουσας, μιας μορφής ελληνικής γλώσσας που είχε πολλά αρχαϊκά στοιχεία που δεν ήταν ζωντανά. Έπρεπε να γίνει αγώνας να βελτιωθεί η κατάσταση, δηλαδή να φύγει από την εκπαίδευση η καθαρεύουσα και να διδάσκεται η δημοτική. Από το 1974 και έπειτα, όταν αποκτήσαμε ομαλό πολιτικό βίο στην Ελλάδα, έγινε προσπάθεια τόσο από λόγιους όσο και από πολιτικούς να ανατραπεί αυτή η κατάσταση. Το θεώρησα υποχρέωσή μου να αγωνιστώ γι αυτό. Ήμουνα δημοτικιστής από το Γυμνάσιο. - Πιστεύετε ότι τα παιδιά σήμερα παίρνουν την παιδεία που τους αξίζει; - Η παιδεία πρέπει να φτιάχνει δημιουργικούς η γλώσσα είναι η ψυχή του λαού - Πιστεύετε ότι οι νέοι δίνουν στα γράμματα όση σημασία χρειάζεται; - Οι μαθητές δεν μπορούν να κάνουν αυτό που πρέπει, γιατί το σύστημα δεν είναι καλό. Βέβαια στα σχολεία υπάρχουν παιδιά που καταφέρνουν να προχωρήσουν. Δεν φτάνει να δουλεύεις στο σχολείο, γιατί ο καλός μαθητής πρέπει να δουλεύει και στον ελεύθερο χρόνο του. Άμα χρησιμοποιείς τον ελεύθερο χρόνο, βελτιώνεις τη δουλειά του σχολείου. Ό,τι δεν κάνεις στο σχολείο, το κάνεις εσύ μόνος σου. - Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας είναι κατώτερο των άλλων χωρών; - Δεν μπορούμε να το πούμε έτσι αποφθεγματικά. Σε καμία από τις πολιτισμένες χώρες δεν είναι τα πράγματα τόσο καλά, ώστε να πεις, να, εδώ στη Γαλλία είναι περίφημα και στην Ελλάδα άσχημα. Το γεγονός ότι έχουμε προηγμένο τεχνικό πολιτισμό, μάς απομακρύνει από τις ανθρωπιστικές σπουδές. Αυτός που διαβάζει λογοτεχνία, αυτός που διαβάζει ποίηση, δεν πρέπει να αγνοεί και τα άλλα, δεν πρέπει όμως να μας κυβερνάει η μηχανή, αυτό πρέπει να το αποφύγουμε. Και τα γράμματα τα ανθρωπιστικά να καλλιεργούμε, και τα μηχανικά, γιατί και αυτά προάγουν τον πολιτισμό. - Γιατί οι μαθητές πρέπει να μαθαίνουν αρχαία ελληνικά; - Εδώ υπάρχει ένα μεγάλο λάθος. Το Γεώργιο Ράλλη τον έχετε ακούσει; Αυτός ήταν υπουργός Παιδείας όταν έφυγε η Χούντα και ήρθε ο Καραμανλής. Ο Ράλλης πραγματοποίησε λοιπόν μια σημαντική μεταρρύθμιση: ως προς την εκπαίδευση, η καθαρεύουσα να φύγει από το Γυμνάσιο και να περιοριστεί στο Λύκειο. Και στο Γυμνάσιο τα αρχαία να διδάσκονται από μετάφραση. Αυτό και αν ήταν καινοτομία. Κράτησε κάμποσο καιρό αλλά μετά κάποιοι αντέδρασαν, υποστήριξαν ότι τα αρχαία μορφώνουν καλύτερα, κτλ. Σιγά σιγά καταργήθηκε αυτή η σωστή τακτική. 5
αποτυγχάνει η εκπαίδευση στη γλώσσα είναι ότι επιστρέφει η καθαρεύουσα μεταμορφωμένη στο Γυμνάσιο, κι αυτό είναι κακό. Εγώ αγωνίστηκα, έγραψα πολλές φορές εναντίον της, κι όταν ίσχυε κι όταν έφυγε. Όταν τη βλέπω να ξαναγυρίζει, λέω «κάνετε έγκλημα». Αυτή είναι η ιδέα. - Τα αρχαία είναι το ίδιο σημαντικά με τα νέα; - Τα αρχαία ελληνικά είναι η γλώσσα του αρχαίου πολιτισμού. Οι αρχαίοι Έλληνες προχώρησαν πολύ τον αρχαίο πολιτισμό και η Ευρώπη σήμερα σ αυτόν στηρίζεται. Εκεί είναι οι ρίζες της πνευματικής Ευρώπης. Τα αρχαία πρέπει να διδάσκονται, όχι όμως όσα μαθαίνει ο φιλόλογος στο Πανεπιστήμιο. - Θα θέλατε τα παιδιά της ηλικίας μας να σας έχουν ως πρότυπο; - Ο κάθε άνθρωπος έχει τα ελαττώματά του. Δεν μπορώ να πω στα παιδιά να με έχουν ως πρότυπο: είναι φιλοδοξία ανόητη. Τα πρότυπα τα διαλέγει ο καθένας. Ο άλλος θα πει «σε αυτόν πρέπει να μοιάσω». - Πιστεύετε ότι οι μαθητές πρέπει να μαθαίνουν τα αρχαία; - Όχι. Εγώ πιστεύω ότι στο Γυμνάσιο δεν πρέπει να μαθαίνουν αρχαία, γιατί το παιδί έρχεται από το Δημοτικό και δεν ξέρει ακόμα καλά καλά τη μητρική του γλώσσα, τη δημοτική που μιλάμε. Δεν έχει εμβαθύνει στη γλώσσα αυτή. Το Γυμνάσιο πρέπει να κάνει το παιδί να εμβαθύνει στη γλώσσα που μιλάει. Αν του διδάσκει και την αρχαία και τη νέα, δεν θα μπορεί να μάθει τη δημοτική. Αν μαθαίνεις και τις δύο γλώσσες, αποτυγχάνεις. Αυτό κάνουμε εμείς: διδάσκουμε τα αρχαία στο Γυμνάσιο, πολλές φορές χωρίς τα κατάλληλα βιβλία, και έτσι δεν κάνουμε σωστή δουλειά. Ένας λόγος που εδώ στην Ελλάδα - Πιστεύετε ότι τα αγγλικά αξίζουν περισσότερο από τα ελληνικά ως παγκόσμια γλώσσα; - Με τις συνθήκες τις σημερινές χρειάζεται πολύ η αγγλική γλώσσα, επειδή είναι διαδεδομένη όχι μόνο στις αγγλόφωνες χώρες αλλά και αλλού. Αν μελετήσεις κάποιο θέμα και βρεις πλούσια βιβλιογραφία μόνο στα αγγλικά, σημαίνει ότι πρέπει να ξέρεις αγγλικά για να πάρεις και αυτή τη σοφία. Δεν είναι όμως μόνο η αγγλική απαραίτητη. Είναι και τα γαλλικά και τα γερμανικά. - Είναι καλό να ξέρει κάποιος πολλές γλώσσες; - Και βέβαια είναι καλό. Όποιος ξέρει τη δική του, λένε, έχει δύο μάτια, όποιος ξέρει δύο γλώσσες έχει τέσσερα μάτια. - Θα ήθελα να μας τονίσετε τους λόγους για τους οποίους οι νέοι πρέπει να ενδιαφέρονται για τη γλώσσα. - Η γλώσσα είναι η ψυχή του λαού μας. Φανταστείτε Έλληνες να μην τη μιλούν Γίνεται; Όλοι οι 6
λαοί μιλούν τη γλώσσα τους, γιατί αυτή είναι η ψυχή τους εκφράζει τα συναισθήματά τους και το διανοητικό τους πλούτο, και ό,τι κάμουν θα το δείξουν με τη γλώσσα. Οπότε η γλώσσα είναι η ταυτότητα. Είσαι Έλληνας, μιλάς ελληνικά. Είσαι Τούρκος, μιλάς τούρκικα. Ο πολιτισμός εκφράζεται με τη γλώσσα. Η πρώτη δυνατότητα να εκφράσει κανείς τον πολιτισμό του είναι με τη γλώσσα του. - Θα ήθελα να μας αναφέρετε ποια ήταν η πιο σημαντική στιγμή της ζωής σας. - Γνώρισα πολλές στιγμές που υπύρξαν σημαντικές για μένα. Πρώτα πρώτα το ότι μπόρεσα να σπουδάσω φιλολογία ήταν σημαντική στιγμή της ζωής μου, γιατί από μαθητής έλεγα να σπουδάσω φιλολογία, αυτό ήθελα. Το κατάφερα γιατί η οικογένειά μου ήταν οικονομικά σταθερή μου είπε, πήγαινε στην Αθήνα και θα σε βοηθάμε εμείς υπήρχε και ένα ίδρυμα που με δέχτηκε. Ήταν μια σημαντική στιγμή. Κατόπιν το γεγονός ότι μετά το δίπλωμά μου με κάλεσαν στην Ακαδημία Αθηνών για τη συγγραφή ενός λεξικού. Μετά λοιπόν από τις πανεπιστημιακές μου σπουδές, μού δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθώ περισσότερο με την επιστήμη. Μπόρεσα και έγινα και καθηγητής στο πανεπιστήμιο. Είναι και αυτό μια σπουδαία στιγμή. Όταν είσαι στο πανεπιστήμιο, ευκολύνεται η ακαδημαϊκή σου εργασία. Κατόπιν παντρεύεσαι έναν άνθρωπο για να ζήσεις ευτυχισμένος. μένα είναι να αγαπήσεις την εργασία. Έχω το ευτύχημα ότι στα 102 μου χρόνια ακόμα εργάζομαι. Σαν ένας άνθρωπος που έχει τα λογικά του και μπορεί να μιλήσει κανονικά. Είπαμε πριν για τη μακροζωία: εγώ την οφείλω στην αγάπη της εργασίας. Γιατί αυτή η εργασία που κάνω σήμερα γεμίζει τη μέρα μου. Έχω δουλειά να κάνω, και τώρα που λείπω πέντε μέρες από το γραφείο μου ανυπομονώ να γυρίσω. Θέλω να συνεχίσω. Αυτό είναι αγάπη στην εργασία. Σε τονώνει. Αλλιώς μένεις άνεργος. Και δεν είσαι ευτυχής. Σας εύχομαι προκοπή. Να χαίρεστε το περιοδικό σας. Νίκος Τριπολιτάκης Γ2, Πέτρος Τσαφαράκης Γ3 -Ταιριάξατε με τη σύζυγό σας; - Ναι, πολύ. Ήταν συμφοιτήτριά μου και ήξερα ποια παντρευόμουν. -Θα θέλαμε, τέλος, να απευθύνετε κάποιες συμβουλές στους νέους. - Να αγαπήσουν οι νέοι την εργασία, αυτό είναι βασική προϋπόθεση για την επιτυχία. Ο,τιδήποτε κάνεις στη ζωή σου πρέπει να το αγαπήσεις, αν δεν το αγαπήσεις θα αποτύχεις. Π.χ. ένας δημόσιος υπάλληλος που εργάζεται μόνο για το μισθό του, δεν έχει τη διάθεση να ασκήσει το έργο του με καλοσύνη. Να διαλέγει κανείς ό,τι του ταιριάζει, τότε θα ευτυχεί. Πρωταρχικό για 7
Ερνέστο τσε Γκεβάρα: συμβολο ισότητας και ελευθερίας των λαών Ο Τσε το 1964 περιτριγυρισμένος από πλήθος αγροτών σε ένα χωριό. Στα μεσοδιαστήματα των μαχών, θεράπευε αφιλοκερδώς όσους δεν είχαν επισκεφτεί ποτέ γιατρό στο παρελθόν και μάθαινε στους αναλφάβητους ανάγνωση και γραφή. Ο Ερνέστο Γκεβάρα γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1928 στην Αργεντινή. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα ζεί στην επαρχία της Κόρδοβα, αλλά η οικογένειά του αναγκάζεται να μετακομίζει συνέχεια λόγω των κρίσεων άσθματος τού Ερνέστο, αιτία απουσίας του από το σχολείο. Έτσι η μητέρα του αναλαμβάνει το ρόλο της δασκάλας του. Το Φεβρουάριο του 1950 αποφασίζει να φύγει προς το βορρά μαζί με το φίλο του Αλμπέρτο Γρανάδο, ο οποίος κάνει πρακτική ως βιολόγος. Έπειτα επιστρέφει στο Μπουένος Άιρες όπου, παράλληλα με τα μαθήματα που δίνει, δουλεύει ως νοσοκόμος σε πλοία της Αργεντινής διευρύνοντας τις γνώσεις του για τη λέπρα και τις αλλεργίες. Στις 29 Δεκεμβρίου του 1951, ο Ερνέστο με το φίλο του Αλμπέρτο ξεκινούν με μία μοτοσυκλέτα για να γνωρίσουν τη Λατινική Αμερική. Αρχικά κατευθύνονται προς τη Χιλή και τις Άνδεις, περνούν απο το Περού, τον Αμαζόνιο και τη Βενεζουέλα έχοντας ελάχιστα χρήματα. Γυρίζει στο Μπουένος Άιρες, παίρνει πτυχίο στην Ιατρική και αρχίζει να τον ενδιαφέρει η πολιτική. Έπειτα ξαναξεκινά το ταξίδι του, επισκέπτεται το φίλο του Αλμπέρτο στη Βολιβία και μετά ταξιδεύει στον Παναμά, στην Κόστα Ρίκα και στη Γουατεμάλα, όπου έχει επαφές με πολλούς εξόριστους. Στο Μεξικό, τον Ιούλιο του 1955, ο Ερνέστο γνωρίζει το Φιντέλ Κάστρο και μαζί οργανώνουν σχέδιο για να τεθεί τέρμα στη χούντα του Φουλχένσιο Μπατίστα στην Κούβα. Μαζί δημιουργούν το Κίνημα της 26ης Ιουλίου και ο Ερνέστο γίνεται πλέον ο "Τσε". Μετά από ένα μεγάλο ταξίδι, ο Τσε με τον Κάστρο και 81 αντάρτες αποβιβάζονται στη Σιέρα Μαέστρα όπου προσπαθούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες των φτωχών ανθρώπων. Παράλληλα, δημιουργούν φάλαγγες προσπαθώντας να νικήσουν τον τακτικό στρατό ώστε να καταργήσουν το καθεστώς του Μπατίστα. Ο Μπατίστα τελικά θα εγκαταλείψει τη χώρα και ο Κάστρο θα αναλάβει το αξίωμα του 8
πρωθυπουργού της Κούβας ο Ερνέστο, ως πρεσβευτής τής κουβανικής επανάστασης, επισκέπτεται πολλά μέρη του κόσμου, όπως την Αίγυπτο, τη Συρία, την Ιαπωνία αλλά και χώρες της Ευρώπης, ώστε να διαδοθεί η επανάσταση. Στο μεταξύ παντρεύεται την Αλέιδα, με την οποία αποκτά πέντε παιδιά, και διορίζεται διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Κούβας. Το 1961 διορίζεται υπουργός Βιομηχανίας στόχος του είναι να αποδεσμευτούν οι Κουβανοί από την καλλιέργεια ζάχαρης και να εκμεταλευτούν και άλλους φυσικούς πόρους. Οργανώνει Όσο θα υπάρχει πάνω στη γη αλυσοδεμένος άνθρωπος, κανείς δε θα μπορεί να νιώσει ποτέ ελεύθερος Ο Τσε με το νεογέννητο Ερνέστο στην αγκαλιά του και την κόρη του Σελια. άλλον έναν ανταρτοπόλεμο ενάντια στη χούντα του Αναστάσιο Σομόσα. Το 1965 ο Τσε αποφασίζει να φύγει από τη Λατινική Αμερική και να συνεχίσει το έργο του ως επαναστάτης σε άλλες χώρες που πιστεύει ότι το έχουν ανάγκη. Εξαφανίζεται και με απόλυτη μυστικότητα πηγαίνει στο Κονγκό, όπου πέρα από επαναστάτης γίνεται και γιατρός. Στο Κονγκό αποτυγχάνει πλήρως κι έτσι αποφασίζει να επιστρέψει παράνομα και κρυφά στην Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα στη Βολιβία, για να στραφεί ενάντια στο καθεστώς του Ρενέ Μπαφιέντος. Ο Ερνέστο θεωρείται νεκρός έπειτα από δύο χρόνια εξαφάνισής του από την Κούβα. Όμως η CIA τον εντοπίζει στη Βολιβία και διατάζει να βρεθεί ζωντανός ή νεκρός. Τελικά στις 8 Οκτωβρίου του 1967 συλλαμβάνεται και στις 9 Οκτωβρίου εκτελείται από το Μάριο Τεράν σε ηλικία 39 ετών. Το 1997 το λείψανό του μεταφέρεται στην Κούβα όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα στο μαυσωλείο της Σάντα Κλάρα. Ο Ερνέστο τσε Γκεβάρα ακόμη και μετά το θάνατό του συνεχίζει να μεταδίδει το πνεύμα του ξεπερνώντας τα σύνορα της Λατινικής Αμερικής και σαν φλόγα που καίει ζεσταίνει την καρδιά πολλών. Μ. Λάο, Στον Τσε, Ποιήματα και τραγούδια του κόσμου Ελένη Πολέντα 9
oι ήρωες της εποχής μας Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποιοι είναι οι Γιατροί του Κόσμου και πώς ενεργούν; Ποιους βοηθούν και στηρίζουν; Σε τι διαφέρουν από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και ποιοι είναι οι χορηγοί τους; Τις απορίες αυτές μας έλυσε η γιατρός Μουλουδάκη Ελευθερία, την οποία ευχαριστούμε πολύ! Η διαφορά λοιπόν ανάμεσα στους Γιατρούς του Κόσμου και τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα είναι ότι δεν έχουν την ίδια διοίκηση και την ίδια οργάνωση, αλλά έχουν κοινό σκοπό. Οι γιατροί που στέλνονται σε κάθε αποστολή επιλέγονται ανάλογα με τις ανάγκες που υπάρχουν. Ένα άλλο κριτήριο είναι η εμπειρία και η ικανότητα των γιατρών. Πάντα χρειάζονται χειρουργοί, αναισθησιολόγοι και παθολόγοι. Οι υπόλοιπες ειδικότητες που θα σταλθούν, επιλέγονται ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις που προκύπτουν. Οι Γιατροί του Κόσμου παρέχουν αποκλειστικά ιατρική βοήθεια. Για τις υπόλοιπες ανάγκες φροντίζουν άλλες οργανώσεις, οι οποίες παρέχουν τροφή, νερό, ρουχισμό, κλπ. Επίσης, πολίτες οι οποίοι δεν έχουν επαγγελματική καταξίωση στην ιατρική μπορούν να βοηθήσουν με άλλους τρόπους. Σε κάθε αποστολή σχεδόν πάντα χρειάζονται εργάτες και ελαιοχρωματιστές, οι οποίοι συμμετέχουν εθελοντικά. Υπάρχει γενική χορηγία όπου ο οποιοσδήποτε μπορεί να παρέχει βοήθεια. Αν κάποιος δεν μπορεί να βοηθήσει έμπρακτα, μπορεί να γίνει μέλος στην οργάνωση και να την επιχορηγεί, δίνοντας 25 κάθε χρόνο. Οι κύριοι όμως χορηγοί είναι κάποιες συγκεκριμένες εταιρείες, που κάνουν τις μεγαλύτερες δωρεές. Στις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται οι Γιατροί του Κόσμου, υπάρχουν διάσπαρτες μονάδες. Η αρχική μονάδα βρίσκεται στη Γαλλία, και ονομάζεται Medecins du Monde. Για κάθε αποστολή, η ομοσπονδία πρέπει να παίρνει άδεια από τη χώρα που έχει ανάγκη για να μπορέσει να εισέλθει και να προσφέρει βοήθεια. Πριν μια οργάνωση στείλει βοήθεια σε 10
κάποια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο ή έχει υποστεί φυσική καταστροφή, υποβάλλει ένα πρόγραμμα δράσης στο κράτος και περιμένει την έγκριση. Αν το κράτος δεν το εγκρίνει, η οργάνωση δεν μπορεί να μπει στη χώρα και να παράσχει βοήθεια. Όταν μια ομάδα γιατρών πηγαίνει σε κάποια χώρα στην οποία υπάρχει πόλεμος ή είναι πρόσφατα πληγείσα από κάποια φυσική καταστροφή και δεν υπάρχει καμία ιατρική μονάδα, οι γιατροί μαζί με την βοήθεια εργατών, χτίζουν κάποιο κτήριο. Μέχρι να ολοκληρωθεί αυτό, χρησιμοποιούν τις σκηνές ως ιατρεία. Μια από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Γιατροί του Κόσμου που στέλνονται στις χώρες όπου επικρατεί πόλεμος, είναι πως πρέπει να κρατήσουν διπλωματική στάση και να μην υποστηρίξουν κάποια από τις εμπόλεμες πλευρές. Στη μονάδα των Χανίων έχουν πάρει μέρος πολλοί γιατροί. Τρεις από αυτούς στάλθηκαν πρόσφατα στη Γάζα. Με αυτούς τους τρεις γιατρούς υπάρχει καθημερινή επικοινωνία. Τέλος, οι γιατροί αυτοί θυσιάζουν την προσωπική τους ζωή, αφού όταν φεύγουν αφήνουν πίσω τους φίλους, συγγενείς, την οικογένειά τους, την καθημερινότητά τους αλλά και τη δουλειά τους. Αυτούς, λοιπόν, τους ανθρώπους μπορούμε να τους θεωρήσουμε ως τους ήρωες της εποχής μας. Οι πολίτες των Χανίων μπορούν να δεχτούν ιατρική βοήθεια δωρεάν στη Μπονιαλή 12, ώρες 6-8 μμ. Αλκμήνη Τσέκου Β4, Δήμητρα Κουτρουμπά Β2 11
ΝΑΡΚΩ-ΠΑΙΔΙΑ Τα ναρκωτικά έχουν εισβάλει δυναμικά στη ζωή των εφήβων. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με περιπτώσεις παιδιών που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί ο πρόσφατος θάνατος ενός 16χρονου στα Χανιά από χρήση ναρκωτικών. Με σκοπό να αντλήσουμε πληροφορίες για το άρθρο του περιοδικού μας, επισκεφτήκαμε το Κέντρο Πρόληψης Εξαρτησιογόνων ουσιών Νομού Χανίων. Η κυρία Τερεζάκη με μεγάλη προθυμία μας έδωσε πληροφορίες για το μείζον πρόβλημα της εποχής μας. ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ, ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ Τα ναρκωτικά είναι ουσίες που προκαλούν ισχυρή εξάρτηση εξαιτίας της επίδρασής τους σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου. Τα παιδιά παίρνουν ναρκωτικά για διάφορους λόγους: - Μπορεί να θέλουν να είναι «cool», όπως κάποια μεγαλύτερα παιδιά με τα οποία κάνουν παρέα, αφού στα παιδιά αρέσει να μιμούνται τους μεγαλύτερους. Αυτό συμβαίνει γιατί νομίζουν ότι το να είσαι μεγάλος είναι κάτι πολύ επιθυμητό. Οι μεγάλοι έχουν το ελεύθερο να πουν, να κάνουν, να φάνε και να πιουν ό,τι θέλουν. - Ένας άλλος λόγος είναι η περιέργειά τους. Ακόμα και όταν οι γονείς έχουν επιτελέσει ένα εκπληκτικό έργο στην ανατροφή και τη μόρφωση των παιδιών τους, η περιέργεια για τα ναρκωτικά παραμένει έντονη σε ορισμένους νέους. Έτσι μπορεί να αναζητήσουν διάφορους τρόπους για να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους αυτή. Επίσης πολλά από αυτά τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται λυπημένα, φοβισμένα, βαριεστημένα και να αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα (π.χ. οικογενειακά), που επιδιώκουν να «λύσουν» για να νιώσουν καλά. Υπάρχουν πολλά πράγματα σήμερα που δυσκολεύουν τη ζωή των παιδιών. Τέτοια είναι η αυξανόμενη βία και οι συμμορίες, οι οικονομικές δυσκολίες, το AIDS, η αλλαγή των οικογενειακών δομών και σχέσεων, η πίεση που ασκείται από το εκπαιδευτικό σύστημα και οι αυξημένες υποχρεώσεις που έχουν τα παιδιά, καθώς και η εύκολη πρόσβαση στα ναρκωτικά. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να ενισχύσουν την αύξηση της χρήσης ουσιών ανάμεσα στους νέους. Μερικοί από αυτούς νομίζουν ότι παίρνοντας ναρκωτικά θα ξεφύγουν από τα προβλήματά τους. Είναι όμως σίγουρο ότι παίρνοντας ναρκωτικά δεν μπορείς να λύσεις τα προβλήματά σου, αφού αυτοκαταστρέφεσαι. Μπορεί να σε κάνουν απλώς να τα ξεχάσεις, αλλά σε καμία περίπτωση δεν τα εξαφανίζουν. Ένας επίσης βασικός παράγοντας που τα παιδιά βρίσκουν καταφύγιο στα ναρκωτικά, είναι η ανάγκη να αισθάνονται ότι ανήκουν σε μία ομάδα. Τα παιδιά πάντα θέλουν να είναι αρεστά στους άλλους. Μερικές φορές η παρέα στην οποία θέλουν να ενταχθούν, κάνει χρήση χασίς. Μπορεί να αισθάνονται ότι, αν αρχίσουν και τα 12
ίδια να παίρνουν ναρκωτικά, θα ταιριάξουν καλύτερα και θα γίνουν πιο δημοφιλή και αποδεκτά. Η θεμελίωση μιας ξεκάθαρης θέσης στο παιδί, ότι τα ναρκωτικά είναι θάνατος, δεν αρκεί πάντα για να εξουδετερώσει όλη αυτήν την πίεση. Τα παιδιά πρέπει να διαθέτουν επίσης ορθή κρίση, που θα τα βοηθήσει στο να πάρουν τις σωστές αποφάσεις. Το σίγουρο όμως είναι ότι όταν ένας άνθρωπος δεν θέλει να εμπλακεί με τη χρήση τέτοιων ουσιών, δεν το κάνει. Επομένως, υπάρχουν και οι ατομικές ευθύνες. Όταν κάποιος ξέρει ποιος είναι και έχει αποδεχτεί τον εαυτό του, δεν έχει ανάγκη να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του με τέτοιους τρόπους. Επίσης πολλοί πιστεύουν ότι τα παιδιά χωρισμένων γονιών είναι εκείνα που κάνουν χρήση ναρκωτικών. Αυτό είναι ένας μύθος. Είναι μια δικαιολογία που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Αντιθέτως, τα παιδιά που ανήκουν σε οικογένειες που οι γονείς είναι μαζί αλλά δεν υπάρχει αγάπη μεταξύ τους, είναι πιο ευάλωτα σε αυτή την παγίδα, εφόσον βιώνουν άσχημες εμπειρίες. ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ Μια στιγμή αρκεί για να πέσεις στην παγίδα που λέγεται ναρκωτικά, αλλά χρειάζεται μια ζωή για να βγεις απ αυτή. Πολλοί προσπαθούν να απεξαρτηθούν χωρίς βοήθεια, αλλά αυτοί που τα καταφέρνουν είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Το πιο δύσκολο στάδιο της απεξάρτησης είναι το ψυχολογικό. Οι χρήστες έχουν μάθει να ζουν με ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής, αντιμετωπίζοντας τις δυσκολίες με το να κάνουν χρήση. Γι αυτό είναι πολύ δύσκολο να συνηθίσουν να ζουν και να αντιμετωπίζουν τους φόβους και το άγχος τους χωρίς την επήρεια ουσιών. ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ Όταν ένα παιδί επιθυμεί να εμπλακεί σε τέτοιες καταστάσεις, δυστυχώς δεν θα δυσκολευτεί καθόλου, αφού οι έμποροι ναρκωτικών σκαρφίζονται συνεχώς νέους και «έξυπνους» τρόπους προκειμένου να διακινούν το εμπόρευμά τους. Ένα κωμικοτραγικό παράδειγμα είναι εκείνο που συνέβη στις φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης: η αστυνομία συνέλαβε έξω από τις φυλακές δύο ομογενείς, που, κρατώντας σφεντόνες, ήταν έτοιμοι να πετάξουν στο προαύλιο σακουλάκια που περιείχαν μικροποσότητες ηρωίνης, κοκαΐνης και χαπιών. Άλλοι πάλι έκρυψαν μικροποσότητες ναρκωτικών σε σάντουιτς ή ακόμα και σε γράμμα αλληλογραφίας. ΘΛΙΒΕΡΗ ΠΡΩΤΙΑ Από τα παραπάνω δεδομένα καταλαβαίνουμε πως δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα κατέχει την ΠΡΩΤΗ θέση στην Ευρώπη σε αριθμό χρηστών ενδοφλέβιων ουσιών. Οι σχετικές έρευνες καταγράφουν ωστόσο μόνο τους ανθρώπους που έχουν αποδεχτεί και παραδεχτεί ότι κάνουν χρήση, καθώς και αυτούς που συλλαμβάνει η αστυνομία. Υπάρχει όμως και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ατόμων το οποίο δεν το έχει παραδεχτεί ή δεν έχει ανακαλυφθεί από τις αρχές. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που εμφανίζει ανοδική τάση σε αριθμό θανάτων από ναρκωτικά. Την τελευταία δεκαετία οι θάνατοι έχουν τετραπλασιαστεί στη χώρα μας. Οι νέοι πρέπει να καταλάβουν ότι με τη χρήση ναρκωτικών δεν επιλύουν τα προβλήματά τους, αντίθετα δημιουργούν περισσότερα. Τα παιδιά που είναι εθισμένα στα ναρκωτικά παύουν να έχουν τον έλεγχο της ζωής τους, η οποία πλέον εξαρτάται από το πάθος τους το οποίο τα οδηγεί στην καταστροφή. Ας φωνάξουμε λοιπόν όλοι: ΝΑΙ ΣΤΗ ΖΩΗ, ΟΧΙ ΣΤΟ ΘΑΝΑΤΟ!!! Γαλάνη-Γρίβα Μιχαέλα Γεργεράκη Κική Γ1 13
Μια επίσκεψη στις Αγροτικές φυλακές της Αγιάς Η ιδέα προέκυψε έπειτα από πρωτοβουλία των καθηγητών μας κ. Ελένης Μαράκη και κ. Γιάννη Δημητρακάκη, οι οποίοι και μας πρότειναν το θέμα αυτό. Εμείς δεχθήκαμε αυτή την ιδέα ως πρόκληση, καθώς ποτέ δεν είχαμε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τη ζωή μέσα σε μια φυλακή. Φροντίσαμε έπειτα να έρθουμε σε επαφή με τον κύριο Κυριακάκη, τον διευθυντή των Αγροτικών φυλακών της Αγιάς, ο οποίος έδειξε ιδιαίτερη προθυμία να μας ενημερώσει. Η επίσκεψή μας στις φυλακές πραγματοποιήθηκε το πρωί του Σαββάτου 24 Ιανουαρίου και διήρκησε περίπου τρεις ώρες. Ο κ. Μιχάλης Κυριακάκης διευθύνει τις Αγροτικές φυλακές της Αγιάς εδώ και 29 συναπτά έτη. Διαμένει σε ένα σπίτι ακριβώς δίπλα στις φυλακές - όπως προβλέπει ο νόμος. Του ζητήσαμε πληροφορίες για την πορεία του ως Διευθυντή των φυλακών αλλά και για τη ζωή μέσα σε αυτές. Στη συζήτηση που ακολούθησε μας είπε τα εξής: Το 1927 ο Ελ. Βενιζέλος επέλεξε την περιοχή της Αγιάς Χανίων για να εγκατασταθούν οι σημερινές φυλακές. Χρειάστηκε μία τετραετία (1928-1932) για να χτιστούν σε μία ελώδη τότε περιοχή νοτιοδυτικά της πόλης των Χανίων, και σε απόσταση 8 περίπου χιλιομέτρων από αυτήν. Οι συγκεκριμένες φυλακές είναι γνωστές και ως αγροτικές. Υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα μόλις τέσσερις Αγροτικές φυλακές: της Τίρυνθας, της Αγιάς, της Κασαβέτιας και της Κασσάνδρας. Οι φυλακές της Κασσάνδρας είναι φυλακές ανηλίκων. Ονομάζονται αγροτικές γιατί σε αυτές μεταφέρονται κρατούμενοι από άλλες φυλακές της υπόλοιπης Ελλάδας, με σκοπό να μειωθεί ο χρόνος της ποινής τους κατά τα 3/5 αυτής, υπό ορισμένους όρους. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει οι κρατούμενοι να εργάζονται μέσα σε αυτές εξασκώντας επαγγελματικές δραστηριότητες όπως: κτηνοτροφία, ζαχαροπλαστική, μαγειρική, ηλεκτρολογικά, επιπλοποιία, αγγειοπλαστική, αρτοποιία και άλλα πολλά. Στις φυλακές της Αγιάς μπορούν επίσης να ασχοληθούν και με διάφορα αθλήματα όπως ποδόσφαιρο, τένις, βόλεϊ και μπάσκετ. Ακόμα, οι κρατούμενοι διατηρούν και ένα μικρό μίνι μάρκετ, από το οποίο μπορούν να προμηθεύονται διάφορα είδη πρώτης ανάγκης. Τα έσοδα από όλες αυτές τις δραστηριότητες τα διαχειρίζεται η διεύθυνση των φυλακών και τα χρησιμοποιεί για την καλύτερη διαβίωση των κρατουμένων μέσα σε αυτές. Στη συνέχεια είχαμε την τύχη να μας ξεναγήσει ο κ. Κυριακάκης στις κτιριακές εγκαταστάσεις και στους χώρους όπου εργάζονται οι φυλακισμένοι. Ο κ. Κυριακάκης μάς εξήγησε τον τρόπο κατασκευής και παραγωγής των διαφόρων αντικειμένων και προϊόντων τροφίμων, όπως επίσης και τη διαδικασία προετοιμασίας του καθημερινού γεύματος. Κατόπιν βγήκαμε στον προαύλιο χώρο των φυλακών και βρεθήκαμε σε απόσταση αναπνοής από τους κρατούμενους. Όλοι τους όμως ήταν 14
ήρεμοι σαν να μη συνέβαινε τίποτα απολύτως. Εκεί μπορούσες να δεις άτομα κάθε είδους φυλής και θρησκείας: από Κινέζους έως Αφρικανούς, και από καθολικούς έως μουσουλμάνους και βουδιστές. Χαιρετήσαμε και ανταλλάξαμε κάποιες κουβέντες με κάποιους από τους φύλακες και από τους κρατούμενους, οι οποίοι, όπως παρατηρήσαμε, έχουν ιδιαίτερα καλές σχέσεις με τον διευθυντή τους. Ο κ. Κυριακάκης μάς εκμυστηρεύτηκε ότι η θέση του απαιτεί να έχει καλές σχέσεις με όλους. Πληροφορηθήκαμε και για το πρόγραμμα των κρατουμένων. Στις 7.15-7.30 ανοίγουν τα κελιά, γίνεται προσκλητήριο, αναφορά και έλεγχος καθορίζεται επίσης η εργασία που θα κάνει ο καθένας τους. Στις 7.55 τρώνε πρωινό και ξεκινούν τις εργασίες τους. Στις 10.15 έχουν διάλειμμα ενός 15λεπτου. Μετά από λίγο ξαναδουλεύουν μέχρι και τις 12.30, όταν τερματίζονται οι εργασίες και παίρνουν μεσημεριανό φαγητό. Στις 13.00 χτυπάει το καμπανάκι για προσκλητήριο και αναφορά, ενώ στις 13.20 κλείνουν τα κελιά. Το επόμενο προσκλητήριο είναι πριν τη δύση του ηλίου. Στις 22.00 κλείνουν τα φώτα και απαγορεύεται κάθε φασαρία όποιος θορυβεί πάει στο πειθαρχείο, το λεγόμενο «Μπάκιγχαμ», όπου εκεί απαγορεύεται αυστηρά το κάπνισμα. Επιπλέον σε κάθε κελί διαμένουν 1 με 2 άτομα. Ο κ. Κυριακάκης μάς ανάφερε επίσης το ακόλουθο περιστατικό: ένας κρατούμενος είχε αποδράσει 18 ώρες πριν από την αποφυλάκισή του, διότι ήξερε πως αν αποφυλακιζόταν θα πεινούσε περισσότερο και θα έχανε τους φίλους του! Τέλος, τον ευχαριστήσαμε εγκάρδια για τη θερμή του φιλοξενία και για τα ωραία κρουασανάκια που μας πρόσφερε από τον φούρνο της φυλακής! Η επίσκεψη μάς προκάλεσε διφορούμενα συναισθήματα. Από τη μια μεριά, δεν παύει να είναι μια φυλακή όπου κρατούνται άτομα που έχουν διαπράξει αξιόποινες πράξεις. Πρόκειται για ένα κτίριο που στεγάζει κοινωνικά αποκλεισμένους ανθρώπους, οι οποίοι δέχονται τους περιορισμούς της φυλακής και στερούνται πράγματα όπως είναι η ελεύθερη έκφραση, η διασκέδαση και γενικότερα οι χαρές της ζωής. Από την άλλη μεριά όμως, οι φυλακές της Αγιάς προσφέρουν κάτι παραπάνω από τις άλλες φυλακές. Ακούγοντας τη λέξη φυλακή, μάς έρχονται στο μυαλό άσχημες συνθήκες διαβίωσης, κακό φαγητό και ανθυγιεινός τρόπος ζωής. Κατά την επίσκεψή μας ανακαλύψαμε ότι όλα τα παραπάνω δεν υφίστανται στις συγκεκριμένες φυλακές. Σε αυτές οι φυλακισμένοι φυλακές που δε μοιάζουν με τις άλλες έχουν τη δυνατότητα να έλθουν πιο κοντά στην κανονική ζωή, ασκώντας ένα επάγγελμα είτε αυτό είναι του μάγειρα είτε του σιδερά, κοκ. Επίσης, το φαγητό που τρώνε είναι πολύ ανώτερο σε ποιότητα από αυτό των άλλων φυλακών ίσως τρέφονται καλύτερα κι από εμάς τους ίδιους! Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι φυλακές αυτές αποτελούν μια ξεχωριστή περίπτωση που δεν μοιάζει καθόλου με τα αλλά σωφρονιστικά ιδρύματα. Γεωργία Παπαδάκη, Αγγελική Μπερτάκη, Κυριάκος Ψαράκης, Μαριάντζελα Βασιλείου, Γεωργία Χαρίτου Γ3, Νίκος Παπαδοκοκολάκης Γ2 15
Γολγοθάς Ο Γολγοθάς βρίσκεται στα Χανιά της Κρήτης, σε μικρή απόσταση από τις φυλακές της Αγιάς. Η τοποθεσία αυτή ήταν ένας τόπος μαρτυρίου και θυσίας για περίπου 3.000 Έλληνες, οι οποίοι εκτελέστηκαν εκεί κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε τον τόπο αυτόν, που συμβολίζει τον αγώνα και τις θυσίες των Κρητικών για την ελευθερία την περίοδο 1941-1945. Την παραπάνω χρονική περίοδο, η περιοχή αυτή είχε τρεις ονομασίες: η μια ήταν το Χαϊδάρι της Κρήτης, η δεύτερη Κρανίου τόπος και η τρίτη ελληνικό Νταχάου και Άουσβιτς. Από τις πρώτες μέχρι και τις τελευταίες μέρες της γερμανικής κατοχής, καταγράφονται περίπου 20.000 Κρητικοί που πέρασαν από εκεί. Αφού συνελάμβαναν τους πατριώτες, οι Γερμανοί τους οδηγούσαν στις φυλακές που βρίσκονταν πολύ κοντά, και όπου τους βασάνιζαν σκληρά. Σε καθένα από τα μικρά κελιά, διαστάσεων περίπου τρία επί τρία, ήταν έγκλειστοι πολλοί κρατούμενοι. Καθημερινά εκτελούνταν πολλά άτομα χωρίς εξαίρεση στην ηλικία. Συγκλονιστικές είναι οι μαρτυρίες που διασώθηκαν: κάθε φορά που κάποιος οδηγούνταν στο εκτελεστικό απόσπασμα, οι υπόλοιποι κρατούμενοι μέσα από τα κελιά φώναζαν: «Θάρρος αδέρφια», «Κι εμείς αύριο», «Ζήτω η αθάνατη Ελλάδα». Στον χώρο της εκτέλεσης υπήρχε ένας στύλος και γύρω του τρεις μεγάλων διαστάσεων τάφοι τοποθετούσαν εκεί το μελλοθάνατο, του έκλειναν τα μάτια αν το επιθυμούσε και, αφού του έδιναν τη χαριστική βολή, τον πετούσαν σε έναν από τους τρεις τάφους. Κοιτάζαμε με δέος τον τόπο αυτό που μας έφερνε στο μυαλό το μεγάλο αριθμό των θανατωμένων Ελλήνων. Το 1953, με πρωτοβουλία του Δήμου Χανίων και σε σχεδιασμό του γλύπτη Γιάννη Κανακάκη, υψώθηκε το μνημείο προς τιμήν αυτών που εκτελέστηκαν. Το μνημείο αυτό είναι μαρμάρινο και στο πίσω μέρος του είναι χαραγμένα, κατά νομούς της Κρήτης και επαρχίες των Χανίων, τα ονόματα των εκτελεσθέντων όσων βέβαια αναγνωρίσθηκαν. Σε μια κρύπτη σε ημιυπόγειο χώρο, στο πίσω μέρος του μνημείου, έχουν τοποθετηθεί τα οστά των εκτελεσθέντων. Αναγράφονται συνολικά 225 ονόματα από όλη την Κρήτη. Τα υπόλοιπα θύματα παραμένουν αγνώστου ταυτότητας. Ο δε στύλος φυλάχτηκε σαν ενθύμιο πολέμου στο Ιστορικό Αρχείο. Τέλος, οι μαθητές που επισκεφτήκαμε την τοποθεσία πιστεύουμε ότι η εθνική αξία του Γολγοθά θα παραμείνει ακλόνητη στο πέρασμα των αιώνων, κι αυτό γιατί μας φέρνει στη μνήμη τους αδικοσκοτωμένους, και ταυτόχρονα ήρωες, συμπατριώτες μας. Αγγελική Μπερτάκη Γ3, Νίκος Παπαδοκοκολάκης Γ2 16
Θανατική ποινή Στη διάρκεια του 2007 σε 24 χώρες (το 88% σε Κίνα, Ιράν, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία και ΗΠΑ) εκτελέστηκαν 1.252 άνθρωποι, έναντι 1.591 εκτελέσεων το 2006. Περίπου 3.350 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο σε 51 χώρες. Πάνω από 20.000 φυλακισμένοι πρόκειται να εκτελεστούν σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία: 59 χώρες διατηρούν στη νομοθεσία τους και εφαρμόζουν τη θανατική ποινή πάνω από 20 χιλιάδες φυλακισμένοι περιμένουν να εκτελεστούν σε όλο τον κόσμο δυστυχώς ισχύει ακόμα και στις μέρες μας 91 χώρες κατήργησαν εντελώς τη θανατική ποινή 9 κράτη τη διατηρούν, όμως μόνο για εξαιρετικές περιπτώσεις (π.χ. για εγκλήματα σε εμπόλεμες περιόδους) 35 χώρες διατηρούν νομοθεσία που επιτρέπει τη χρήση της θανατικής ποινής για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, ωστόσο στα κράτη αυτά δεν έχει εφαρμοστεί η θανατική ποινή τα τελευταία 10 τουλάχιστον χρόνια. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, σε 135 χώρες δεν είναι πλέον σε ισχύ η θανατική ποινή. Καραπαντελάκης Γιώργος, Γ3 17
6 Δεκεμβρίου 2008 Μια μέρα που πολλοί θα θυμούνται λόγω της αποχής ή της κατάληψης. Για κάποιους άλλους θα είναι μια μέρα πίκρας, άδικου χαμού και οργής. Θέλω να πιστεύω ότι τα περισσότερα παιδιά του σχολείου μας θα τη θυμούνται για το δεύτερο λόγο. Συνέβησαν πολλά, πορείες, ατυχήματα, εξεγέρσεις, καταλήψεις, αποχές. Για ορισμένους, ο Δεκέμβριος ήταν ο μήνας που οι αποκαλούμενοι αλήτες ξεσηκώθηκαν, κατέστρεψαν και έκαψαν. Για εμάς όμως ήταν ο μήνας της νεολαίας, που δεν άντεξε να βλέπει το μέλλον της να το καθορίζουν άλλοι, που εξοργίστηκε, εξεγέρθηκε και διαδήλωσε. Αυτό που έχω να πω είναι ότι το ελληνικό κράτος δεν το έφεραν στη σημερινή του κατάσταση οι λεγόμενοι αλήτες, αλλά οι καλοντυμένοι κύριοι με τα κουστούμια και τις γραβάτες, αυτοί που αγοράζουν πανάκριβα αυτοκίνητα και βίλες με τα λεφτά του απλού λαού. Εμείς η νεολαία προσπαθούμε να δείξουμε την αγανάκτησή μας και το ότι δεν αντέχουμε να βλέπουμε τον κόσμο μας να καταστρέφεται. Θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο, το πιο πιθανό είναι να μην το πετύχουμε, αφήστε όμως να προσπαθήσουμε. Μην επιχειρήσετε να πνίξετε μέρες θλίψης, οργής και εξέγερσης τις φωνές μας, γιατί αυτό που θα καταφέρετε θα είναι να τις κάνετε πιο δυνατές. Εμείς θα ζήσουμε ελεύθεροι, γιατί έχουμε ξυπνήσει. Δεν υποτασσόμαστε σε κανέναν, όσο ισχυρός κι αν είναι αυτός. Θα είμαστε εδώ παρόντες, όρθιοι, έτοιμοι να ασκήσουμε κριτική σε όσους κάθε μέρα κάνουν χειρότερο τον κόσμο που ζούμε! Τελικά ο Αλέξανδρος δεν ήταν η αιτία όλων αυτών, αλλά η αφορμή για να συνειδητοποιήσουμε τη δύναμή μας και να αντισταθούμε στην παρακμή της κοινωνίας και τον ευτελισμό της ζωής μας. Νουσιάδη Ελισάβετ, Γ2 18