Προγραμματική Περίοδος 2007 2013 Ε.Π. Διοικητική Μεταρρύθμιση Επιτελική Σύνοψη Αθήνα, Nοέμβριος 2007
2
Ι. ΑΝΆΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΆΜΕΝΗΣ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΔΗΜΌΣΙΑΣ ΔΙΟΊΚΗΣΗΣ Τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία για το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού της Δημόσιας Διοίκησης προσδιορίζουν τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων στους 362.937 για το 2004 (Δημόσιες Υπηρεσίες 25%, ΝΠΔΔ 32%, Αυτοδιοίκηση 19%, ΚΝΠΙΔ 23%. Τα κύρια χαρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού της Δημόσιας Διοίκησης όπως προκύπτουν από τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία συνοψίζονται στα κάτωθι: - Τάση μείωσης του προσωπικού κατά 9,5% μεταξύ 2000 και 2004. - Τάση αύξησης του ποσοστού πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ και ΤΕΙ) από 28% το 2000 σε 31% το 2004. - Τάση γήρανσης του προσωπικού, 64% άνω των 44 ετών το 2004 έναντι 56% το 2000. - Υστέρηση, παρά την αυξητική τάση, της συμμετοχής των γυναικών σε ανώτερες θέσεις διοίκησης (θέσεις προϊσταμένων γενικών διευθύνσεων και διευθύνσεων), συμμετοχή 34% σε θέσεις Γενικού Διευθυντή και 41% σε θέσεις διευθυντή έναντι συμμετοχής 51% στο σύνολο του προσωπικού ΠΕ και ΤΕ από το οποίο στελεχώνονται οι θέσεις προϊσταμένων. - Συνολικά στις υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης απασχολούνται 2.232 υπάλληλοι με αναπηρία. Από το σύνολο των ατόμων με αναπηρία ποσοστό 11,83% ανήκει στην κατηγορία ΠΕ, 9,36% στην κατηγορία ΤΕ, 46,73% στην κατηγορία ΔΕ και ποσοστό 23,79% στην ΥΕ. Το ανθρώπινο δυναμικό της Δημόσιας Διοίκησης, παρά τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί με μέτρα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης καθώς και με θεσμικά μέτρα, εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από εγγενείς, παραδοσιακά διαμορφωμένες δυσλειτουργίες όπως: - η μειωμένη υποκίνηση, - η μειωμένη κινητικότητα, - η μειωμένη συμμετοχή των γυναικών στις ανώτερες θέσεις της ιεραρχίας (προϊστάμενοι γενικών διευθύνσεων και διευθύνσεων), - η ελλιπής αξιοποίηση του προσωπικού με βάση τα προσόντα καθώς και η έλλειψη προσωπικού εξειδικευμένων προσόντων σε κρίσιμους τομείς δημόσιας δράσης (π.χ. στον τομέα των ΤΠΕ ή στη λειτουργία του επιτελικού σχεδιασμού και της επεξεργασίας προγραμμάτων και πολιτικών), - η απουσία άσκησης σύγχρονου management και εκπαίδευσης για την άσκησή του από τα στελέχη που κατέχουν θέσεις ευθύνης (Γενικοί Διευθυντές, προϊστάμενοι Διευθύνσεων και Τμημάτων), - η προσήλωση στον τύπο του εκάστοτε ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, σε βάρος του περιεχομένου και της ποιότητας των παραγόμενων υπηρεσιών, 3
- η προσήλωση στις ιεραρχικές σχέσεις, η περιχαράκωση καθηκόντων και αρμοδιοτήτων και η δυσχέρεια ομαδικής εργασίας ή οριζόντιας συνεργασίας, ενδο-ϋπηρεσιακής ή διϋπηρεσιακής, - η δυσκολία αποτελεσματικής και δημιουργικής συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα με βάση το πρότυπο της εταιρικής σχέσης και επιχειρησιακής συνεργασίας σε αντιδιαστολή με το πρότυπο της συμβατικής σχέσης εργοδότη-προμηθευτή, - η αναντιστοιχία μεταξύ της στελέχωσης των υπηρεσιών και των πραγματικών αναγκών τους, ιδιαίτερα σε ότι αφορά προσωπικό διοικητικών καθηκόντων και προσωπικό καθηκόντων παροχής υπηρεσιών, σε ενδο-υπηρεσιακό και σε δι-υπηρεσιακό επίπεδο, ως προς τα αριθμητικά μεγέθη, τα ουσιαστικά προσόντα, και το χρονισμό των προσλήψεων, η έλλειψη πρόβλεψης εναλλακτικών μεθόδων συναλλαγής, προσβάσιμων σε άτομα με αναπηρίες. Επιπλέον, το κανονιστικό πλαίσιο της Δημόσιας Διοίκησης, παρά τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί με μέτρα απλούστευσης των διαδικασιών, κυρίως σε ότι αφορά τις συναλλαγές των δημοσίων υπηρεσιών με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από σοβαρές δυσλειτουργίες, όπως είναι: - η πολυπλοκότητα των ρυθμίσεων, - οι ασάφειες των ρυθμίσεων και οι αντιφάσεις μεταξύ ρυθμίσεων, - η αποσπασματικότητα παραγωγής ρυθμίσεων, - η ύπαρξη απαρχαιωμένων ρυθμίσεων οι οποίες δεν έχουν προσαρμοσθεί προς τα σύγχρονα τεχνολογικά δεδομένα και τις νέες κοινωνικο-οικονομικές απαιτήσεις, - η ύπαρξη ρυθμίσεων που το κόστος εφαρμογής τους υπερβαίνει το δημόσιο όφελος, οικονομικό ή άλλο, - η ύπαρξη περιττών ρυθμίσεων, - η τυπολατρική εφαρμογή των ρυθμίσεων από τις δημόσιες υπηρεσίες, - η πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων μεταξύ των οργανισμών της Δημόσιας Διοίκησης που παράγουν τις ρυθμίσεις του κανονιστικού πλαισίου, σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια αποτελεσματικών μηχανισμών οριζόντιου, ενδο-υπηρεσιακού και διυπηρεσιακού, συντονισμού, - η καθυστέρηση ολοκλήρωσης των νομοθετικών ρυθμίσεων σε ότι αφορά την έκδοση των κανονιστικών πράξεων, προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή των νόμων, - η απουσία συγκροτημένου μηχανισμού και διαδικασιών συστηματικής αξιολόγησης της ποιότητας και των επιπτώσεων των παραγόμενων ρυθμίσεων και βελτίωσης των υφιστάμενων ρυθμίσεων, - η απουσία κωδικοποίησης των ισχυουσών ρυθμίσεων, - η περιορισμένη νομοτεχνική τεχνογνωσία των υπηρεσιών στο αντικείμενο της επεξεργασίας κανονιστικών ρυθμίσεων σε συνδυασμό με την περιορισμένη 4
δυναμικότητα νομοτεχνικής επεξεργασίας στους οργανισμούς της Δημόσιας Διοίκησης, και τέλος, - οι απαρχαιωμένες αντιλήψεις και πρακτικές, που έχουν διαμορφώσει παλαιότερες ρυθμίσεις που βρίσκονται σε ισχύ, οι οποίες δεν έχουν ακόμη εξαλειφθεί. Άλλα προβλήματα της Δημόσιας Διοίκησης που θα πρέπει να αντιμετωπισθούν σχετίζονται με την οργάνωση της εργασίας, την κατανομή δικαιοδοσιών και καθηκόντων, τις διαδικασίες και τις πρακτικές λειτουργίας των υπηρεσιών και με τα μέσα που αυτές διαθέτουν, ιδίως σε ότι αφορά στις ΤΠΕ και είναι: - η οριζόντια ανάπτυξη της ιεραρχικής πυραμίδας σε υπερβολικά μεγάλο αριθμό οργανικών μονάδων (γενικών διευθύνσεων, διευθύνσεων και τμημάτων) με αποτέλεσμα την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων και καθηκόντων, τον πολλαπλασιασμό των θέσεων ευθύνης και τον κατακερματισμό της οργάνωσης των υπηρεσιών σε οργανικές μονάδες βάσης, τμήματα πολύ μικρού μεγέθους αριθμού προσωπικού, - η πλήρης απουσία οργάνωσης σε θέσεις εργασίας, καθηκοντολογίου και περιγραφών εργασίας, - οι αδυναμίες στοχοθεσίας, παρακολούθησης και μέτρησης των αποτελεσμάτων και αξιολόγησης της απόδοσης και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, - η αδυναμία προσαρμογής των δομών και της οργάνωσης της εργασίας των υπηρεσιών προς τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και αρμοδιότητες των δημόσιων οργανισμών, - η συντήρηση απαρχαιωμένων ρυθμίσεων στους οργανισμούς των υπηρεσιών, - η περιορισμένη, μέχρι σήμερα, αξιοποίηση των ΤΠΕ σε σχέση με την εσωτερική λειτουργία των υπηρεσιών και τις συναλλαγές τους με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, - η απουσία οργανωμένων δομών οριζόντιας, δι-υπηρεσιακής, συνεργασίας, - η εκτεταμένη παρουσία των φαινομένων διαφθοράς, τα οποία, παρά τα θεσμικά μέτρα που καταβάλλονται, έχουν αποκτήσει ενδημικό χαρακτήρα. Τα φαινόμενα αυτά απαντώνται σε ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών και διοικητικών συναλλαγών με τον πολίτη και την επιχείρηση, με κυριότερες εστίες τις υπηρεσίες φορολογίας και τελωνείων, τις πολεοδομίες, τις πάσης φύσεως υπηρεσίες που αδειοδοτούν επιχειρήσεις, τα νοσοκομεία, κλπ, - η παράλληλη άσκηση δημόσιων λειτουργιών και οι επικαλύψεις αρμοδιοτήτων μεταξύ φορέων και υπηρεσιών, σε συνδυασμό με την ύπαρξη μεγάλου αριθμού δημόσιων φορέων (ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ) για ορισμένους από τους οποίους οι λειτουργίες που επιτελούν μπορούν να μεταφερθούν, εν μέρει ή στο σύνολό τους, σε άλλους φορείς. Μερικές από τις συνέπειες των ως άνω δυσλειτουργιών είναι: - Η επιβάρυνση των συναλλασσόμενων με τις δημόσιες υπηρεσίες, είτε πρόκειται για τους πολίτες, είτε πρόκειται για τις επιχειρήσεις, με υπέρογκο διαχειριστικό κόστος για τη συμμόρφωσή τους με τις ρυθμίσεις. Το διαχειριστικό αυτό κόστος συνιστά σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα για την επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις και την οικονομική ανάπτυξη, σε ότι αφορά τις συναλλαγές των επιχειρήσεων με το κράτος, αλλά και σε ότι αφορά τις συναλλαγές των πολιτών. 5
- Η επιβάρυνση της ίδιας της δημόσιας διοίκησης με περιττό εσωτερικό κόστος διεκπεραίωσης περιττών γραφειοκρατικών διαδικασιών. - Ο προσανατολισμός των δημοσίων υπαλλήλων προς ένα πρότυπο ρόλου που θεωρεί ως πρωτεύοντα στόχο τη διασφάλιση της τυπικής νομιμότητας και όχι την παραγωγή υπηρεσιών και έργου. - Η μειονεκτική θέση των συναλλασσομένων με το κράτος έναντι των δημοσίων υπηρεσιών με τις οποίες συναλλάσσονται, ιδίως αυτών που δεν διαθέτουν αυξημένη ικανότητα ή γνώσεις διαχείρισης των υποθέσεών τους, όπως είναι διάφορες κατηγορίες πολιτών (π.χ. άτομα χαμηλής μόρφωσης, μετανάστες κλπ.) αλλά και επιχειρήσεων (π.χ. οι πολύ μικρές επιχειρήσεις). - Η επιβάρυνση του κόστους ζωής και της ποιότητας ζωής του πολίτη. - Η δημιουργία πρόσφορου εδάφους που καθιστά δύσκολη τη διασφάλιση της διαφάνειας στις πράξεις της Δημόσιας Διοίκησης και την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Τα ως άνω προβλήματα αντικατοπτρίζονται και στους διαθέσιμους διαρθρωτικούς δείκτες σύγκρισης της χώρας με το ευρωπαϊκό και το διεθνές περιβάλλον που αφορούν την ποιότητα της διακυβέρνησης, την έκταση της διαφθοράς και τη διοικητική επιβάρυνση των επιχειρήσεων. Στους δείκτες ποιότητας της διακυβέρνησης που επεξεργάζεται η Παγκόσμια Τράπεζα περιλαμβάνονται πέντε κριτήρια (συμμετοχή και λογοδοσία, αποτελεσματικότητα διακυβέρνησης, ποιότητα ρυθμίσεων, εφαρμογή της νομιμότητας, έλεγχος της διαφθοράς), με βάση τα οποία η Ελλάδα κατατάσσεται για το 2004 στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 25 και προηγείται παγίως μόνον των τριών υποψηφίων για ένταξη χωρών (Ρουμανία, Βουλγαρία, Τουρκία). Επίσης όσον αφορά τη έκταση της διαφθοράς, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2005 η Ελλάδα κατατάσσεται διεθνώς στην 47 η θέση, ενώ μεταξύ των 28 χωρών μελών και υποψηφίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατατάσσεται στην 22 η θέση. Τέλος τα συγκριτικά στοιχεία κατατάσσουν την Ελλάδα στη δυσμενέστερη θέση μεταξύ 17 χωρών της Ένωσης σε ότι αφορά το κόστος της διοικητικής επιβάρυνσης ως ποσοστό του ΑΕΠ (4,4% ΑΕΠ). 6
ΙΙ. ΣΥΝΟΛΙΚΉ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ και της τέταρτης προγραμματικής περιόδου, η στρατηγική, όσον αφορά τους τομείς αρμοδιότητας του Υπουργείου Εσωτερικών, για την περίοδο 2007-2013, επικεντρώνεται ιδίως στην αναβάθμιση του θεσμικού περιβάλλοντος της Δημόσιας Διοίκησης, αλλά και τον εξορθολογισμό των υφιστάμενων διοικητικών δομών, με γνώμονα την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, την απλούστευση και επιτάχυνση των διοικητικών διαδικασιών και την εν γένει αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα, της περιφερειακής διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται η καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του, ενώ, παράλληλα, αναδεικνύεται η συμβολή του κρατικού μηχανισμού στην ουσιαστική ενίσχυση της παραγωγικότητας, αλλά και στην προώθηση της ανάπτυξης και της ευημερίας της Χώρας 1. Αυτή η συνολική στρατηγική προσέγγιση αξιοποιώντας τον προσανατολισμό του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για την ενίσχυση της διοικητικής αποτελεσματικότητας, σύμφωνα με τις επιταγές της Αναθεωρημένης Στρατηγικής της Λισσαβόνας, αποτελεί τον πυρήνα του αναπτυξιακού οράματος του παρόντος Επιχειρησιακού Προγράμματος, μέσω του οποίου επιδιώκονται: Ο περιορισμός των αδυναμιών της διοικητικής δράσης και η άρση των εμποδίων που δεν επέτρεψαν μέχρι σήμερα στη Δημόσια Διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις και τις αναπτυξιακές ανάγκες της Χώρας. Η εισαγωγή, με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο, μιας σειράς αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στο ανθρώπινο δυναμικό, στο θεσμικό πλαίσιο και στην οργάνωση και λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών και των υπηρεσιών της Περιφερειακής Διοίκησης αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και στη διαδικασία παραγωγής πολιτικών και ανάληψης πρωτοβουλιών, με γνώμονα την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Το αναπτυξιακό όραμα του Ε.Π. συνοψίζεται στη "δημιουργία μιας πολιτο-κεντρικής, αποτελεσματικής, ανοιχτής και ευέλικτης διακυβέρνησης", με στόχο την μετάβαση "από τη διαχείριση αρμοδιοτήτων και διαδικασιών στην διοίκηση πολιτικών, αποτελεσμάτων και υπηρεσιών". Οι αναπτυξιακές προτεραιότητες του Ε.Π. καλύπτουν όλο το εύρος της δημόσιας δράσης -δράσης διαμόρφωσης πολιτικών, διοικητικής δράσης, δράσης παροχής υπηρεσιών, δικαιοδοτικής δράσης, κλπ. - και θα ενισχύσουν, άμεσα ή έμμεσα, το σύνολο των δημόσιων αρχών της χώρας, στα επίπεδα της κεντρικής και της περιφερειακής διοίκησης και της αυτοδιοίκησης. Στοχεύουν δε, στην βάση μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής προσέγγισης, στην διαρθρωτική αντιμετώπιση χρόνιων ενδημικών δυσλειτουργιών της δημόσιας διοίκησης με επιλεγμένες παρεμβάσεις θεσμικής, οργανωτικής και διοικητικής 1 Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, ibid, σελ. 41 7
αλλαγής, στρατηγικού και παραδειγματικού χαρακτήρα, οι οποίες αναμένεται ότι θα έχουν πολλαπλασιαστική αξία. Ο στρατηγικός στόχος του Ε.Π. είναι η βελτίωση της ποιότητας της διακυβέρνησης μέσα από την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των δημοσίων οργανώσεων, καθώς και την ενίσχυση της λογοδοσίας και της επαγγελματικής ηθικής μέσω της διεύρυνσης της κοινωνικής διαβούλευσης και συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων. Οι παρεμβάσεις που προβλέπονται στο πλαίσιο των αξόνων προτεραιότητας του Ε.Π., στοχεύουν, με μία ολοκληρωμένη προσέγγιση, στην διαρθρωτική αντιμετώπιση χρόνιων ενδημικών δυσλειτουργιών της δημόσιας διοίκησης με επιλεγμένες παρεμβάσεις θεσμικής, οργανωτικής και διοικητικής αλλαγής, στρατηγικού και παραδειγματικού χαρακτήρα, οι οποίες αναμένεται ότι θα έχουν πολλαπλασιαστική αξία. Ακριβώς για τους λόγους αυτούς, οι κύριες παρεμβάσεις του ΕΠ αναπτύσσονται κατά προτεραιότητα σε συγκεκριμένους τομείς της δημόσιας πολιτικής, οι οποίοι επιτελούν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής, ενώ επίσης συνδέονται με την παροχή των πλέον κρίσιμων υπηρεσιών προς το κοινωνικό σύνολο, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Οι τομείς αυτοί, προσδιορίσθηκαν από την Κυβερνητική Επιτροπή στις 19.6.2007, και είναι οι εξής: 1. Επιχειρηματικότητα (δημιουργία ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος) Αδειοδότηση μεταποιητικών επιχειρήσεων. Δημιουργία κεντρικού Μητρώου για τις επιχειρήσεις. Δημόσιες συμβάσεις. 2. Ενίσχυση ελεγκτικών μηχανισμών Σύστημα εποπτείας της αγοράς τροφίμων. Ενίσχυση της λειτουργίας του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. 3. Κοινωνική Ασφάλιση Μείωση του χρόνου απονομής κύριας και διαδοχής σύνταξης του ΙΚΑ. Αναδιοργάνωση του Ταμείου «Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών» (Ο.Α.Ε.Ε.) το οποίο προέκυψε από την ενοποίηση των ταμείων ΤΕΒΕ, ΤΣΑ και Ταμείο Εμπόρων. 4. Αγροτική πολιτική Προσαρμογή των δομών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σύμφωνα με τις ανάγκες εφαρμογής της νέας ΚΑΠ. 5. Υγεία και Κοινωνική Αλληλεγγύη Αναδιοργάνωση των διοικητικών υπηρεσιών νοσοκομείων. Οργάνωση και υποστήριξη του νέου συστήματος προμηθειών των νοσοκομείων. 8
Υποστήριξη της οργάνωσης και λειτουργίας του δικτύου πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. 6. Μεταναστευτική πολιτική Αναδιοργάνωση των υπηρεσιών Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, αλλά και των Περιφερειών, με γνώμονα την ταχύτερη και απλούστερη έκδοση των αδειών διαμονής. Επιτάχυνση της διαδικασίας των μετακλήσεων, μέσω της καταπολέμησης των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων. Ενίσχυση των δομών που συνδέονται με την προώθηση της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών. 7. Δικαιοσύνη Αναβάθμιση της Διοικητικής Ικανότητας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών, μέσω και της αξιοποίησης των ΤΠΕ, καθώς και της αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού. 8. Πολιτική Προστασία Επανασχεδιασμός της πολιτικής Δασοπροστασίας σε εθνικό επίπεδο. Οι ως άνω κύριες ενδεικτικές παρεμβάσεις που αναπτύσσονται ανά τομέα πολιτικής, διαλαμβάνουν οριζόντια τις εξής παραμέτρους: - Tην ενίσχυση των αρχών της Διαφάνειας και της Χρηστής Διακυβέρνησης στη διοικητική δράση. - Την καλύτερη αξιοποίηση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού της Διοίκησης και μέσω νέου συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης για τους Δημοσίους Υπαλλήλους. - Την περιφερειακή διάσταση, με έμφαση στο νησιωτικό χώρο. - Την έμφαση στην ενίσχυση της επιχειρησιακής λειτουργίας των υπηρεσιών παράλληλα με τις θεσμικές αλλαγές. - Την ενσωμάτωση των πορισμάτων του Συνηγόρου του Πολίτη και των Ελεγκτικών Σωμάτων, καθώς και των αποτελεσμάτων της κοινωνικής διαβούλευσης στον ανασχεδιασμό του ρυθμιστικού πλαισίου. - Την εισαγωγή των Τεχνολογικών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη Δημόσια Διοίκηση, ως εργαλείο για την υποστήριξη των διοικητικών και οργανωτικών αλλαγών. Ο ως άνω στρατηγικός στόχος εξειδικεύεται περαιτέρω σε τέσσερις (4) γενικούς στόχους, με βάση τους οποίους το επιχειρησιακό πρόγραμμα διαρθρώνεται σε άξονες. Οι γενικοί στόχοι προσδιορίζονται ως εξής: 9
Γενικός στόχος Ι: Αναβάθμιση των δημοσίων πολιτικών, εκσυγχρονισμός του ρυθμιστικού πλαισίου και των δομών της δημόσιας διοίκησης, με ειδικούς στόχους: - Ενδυνάμωση των μηχανισμών σχεδιασμού και εφαρμογής των δημόσιων πολιτικών. - Προώθηση των αρχών της διαφάνειας και της λογοδοσίας. - Βελτίωση της ποιότητας των νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων. - Βελτίωση της ποιότητας της εξυπηρέτησης των συναλλασσόμενων με τις δημόσιες υπηρεσίες πολιτών και επιχειρήσεων. Γενικός στόχος ΙΙ: Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού της Δημόσιας Διοίκησης, με ειδικούς στόχους: - Ενίσχυση της πολιτικής ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων στη δημόσια διοίκηση μέσω διαρθρωτικών και θεσμικών αλλαγών. - Βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας και την υποστήριξη των διαρθρωτικών και θεσμικών αλλαγών στη δημόσια διοίκηση. Γενικός στόχος ΙΙΙ: Ενδυνάμωση των πολιτικών ισότητας των φύλων σε όλο το εύρος της δημόσιας διοίκησης, με ειδικούς στόχους: - Η βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των πολιτικών ισότητας, και των μηχανισμών και δομών εφαρμογής, παρακολούθησης και αξιολόγησης για θέματα ισότητας των φύλων. - Η ενδυνάμωση της θέσης των γυναικών στο δημόσιο και κοινωνικό τομέα. Γενικός στόχος ΙV: Τεχνική υποστήριξη της εφαρμογής, με ειδικούς στόχους: - Δημιουργία μηχανισμών υποστήριξης της διοικητικής αλλαγής. - Υποστήριξη του προγράμματος (δράσεις τεχνικής υποστήριξης). To ΕΠ διαρθρώνεται σε δώδεκα (12) άξονες προτεραιότητας, τρεις (3) άξονες για κάθε ένα από τους τέσσερις (4) Γενικούς Στόχους που καλύπτουν τις τρεις (3) κατηγορίες περιφερειών της χώρας: Περιφέρειες σύγκλισης: Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Θεσσαλία, Ήπειρος, Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησος, Ιόνια Νησιά, Κρήτη, Βόρειο Αιγαίο. Περιφέρειες σταδιακής εξόδου: Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Αττική. Περιφέρειες σταδιακής εισόδου: Στερεά Ελλάδα, Νότιο Αιγαίο. Η επιλογή της στρατηγικής, των γενικών και ειδικών στόχων, καθώς και των επί μέρους ενδεικτικών κατηγοριών δράσεων, βασίζεται στην ανάγκη ολoκληρωμένης αντιμετώπισης των δυσλειτουργιών της Δημόσιας Διοίκησης στην Ελλάδα. Επίσης, επιβάλλεται από το διαρθρωτικό χαρακτήρα των προβλημάτων που παρουσιάζουν τα συστήματα της δημόσιας διοίκησης αλλά που ειδικά, στην περίπτωση της Ελλάδας, έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα λόγω της συγκεντρωτικής οργάνωσης του κράτους. 10
Ειδικότερα: Οι δράσεις που εντάσσονται στο Γενικό Στόχο Ι αφορούν στην αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών που χαρακτηρίζουν το κανονιστικό πλαίσιο ρύθμισης της δημόσιας δράσης, τα συστήματα και τις δομές λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και στην προώθηση της ανοιχτής, δίκαιης και συμμετοχικής δημόσιας διοίκησης. Οι δράσεις που εντάσσονται στο Γενικό Στόχο ΙΙ αφορούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που περιορίζουν την ανάπτυξη του προσωπικού που στελεχώνει τη Δημόσια Διοίκηση και επιτάσσουν τον εξορθολογισμό των διαδικασιών και του πλαισίου διοίκησης των ανθρωπίνων πόρων. Οι δράσεις που εντάσσονται στο Γενικό Στόχο ΙΙΙ αφορούν στην ενδυνάμωση των πολιτικών ισότητας σε όλο το εύρος της δημόσιας δράσης Οι δράσεις που εντάσσονται στο Γενικό Στόχο ΙV έχουν ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Στοχεύουν στην εξασφάλιση των πολιτικών και τεχνικών προϋποθέσεων για την επιτυχή υλοποίηση και επίτευξη των στόχων του ΕΠ και μακροπρόθεσμα, στην ανάπτυξη της ικανότητας οργανωτικής αλλαγής και την ενσωμάτωσή της στις δομές και την κουλτούρα της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης. Από τους ως άνω Γενικούς Στόχους, προτεραιότητα κατά την υλοποίηση του ΕΠ αποτελεί ο πρώτος (Άξονας Προτεραιότητας ΙΑ, ΙΒ, ΙΓ), λόγω του συστημικού χαρακτήρα του συνόλου των παρεμβάσεών αφορά τον πυρήνα της στρατηγικής του Ε.Π. Από την άποψη αυτή, η πορεία υλοποίησης των παρεμβάσεων που προβλέπονται υπό τον πρώτο Γενικό Στόχο λειτουργεί πολλαπλασιαστικά προς τις παρεμβάσεις και τα αποτελέσματα των άλλων Γενικών Στόχων, και συνεπώς, καθορίζει το μέτρο επιτυχίας του συνόλου του ΕΠ. Η στρατηγική σημασία του πρώτου Γενικού Στόχου, εκφράζεται και με τη συμμετοχή του στο χρηματοοικονομικό πίνακα του Ε.Π., η οποία ανέρχεται στο 52% του συνόλου των πόρων (327,5 Μ ). Ακολουθεί ο δεύτερος Γενικός Στόχος, ο οποίος τόσο μέσω των διαρθρωτικών αλλαγών στο πεδίο της πολιτικής ανάπτυξης ανθρώπινων πόρων, όσο και με στοχευμένες δράσεις κατάρτισης, υποστηρίζει κατά ολοκληρωμένο τρόπο το σύνολο των οργανωτικών αλλαγών που προβλέπεται να λάβουν χώρα τόσο στο πλαίσιο του πρώτου όσο και του τρίτου Γενικού Στόχου. Έτσι, στους υπό το δεύτερο Γενικό Στόχο άξονες προτεραιότητας (ΙΙΑ, ΙΙΒ, ΙΙΓ) προβλέπεται η διάθεση του 34% του συνόλου των πόρων του ΕΠ (213,3 Μ ). Τέλος, στον τρίτο Γενικό Στόχο όπου προβλέπονται κυρίως δράσεις για την ενδυνάμωση των πολιτικών ισότητας σε όλο το εύρος της δημόσιας δράσης διατίθενται πόροι ύψους 65 Μ που αντιστοιχούν στο 10,3% του συνόλου των πόρων του ΕΠ. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται αναλυτικά η χρηματοδοτική κατανομή του Ε.Π. ανά άξονα προτεραιότητας. 11
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ Ε.Π. ΑΝΑ ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ * Άλλοι εθνικοί πόροι, προβλεπόμενα έσοδα, μη επιλέξιμες δαπάνες κλπ. ** Ιδιωτική συμμετοχή 12
ΙΙΙ. ΕΙΔΙΚΟΊ ΣΤΌΧΟΙ-ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ- ΕΡΓΑ ΣΗΜΑΙΕΣ -ΔΕΊΚΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΟΣ - Ειδικός Στόχος 1.1: Ενδυνάμωση των μηχανισμών σχεδιασμού, εφαρμογής και ελέγχου των δημόσιων πολιτικών. Ενίσχυση του σχεδιασμού (οριοθέτηση των πεδίων πολιτικής μέσα από την άρση των επικαλύψεων), της παρακολούθησης, του συντονισμού και της αξιολόγησης της πολιτικής, σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Δράσεις οργανωτικού και επιχειρησιακού ανασχεδιασμού (συστήματα στοχοθεσίας, αποδοτικότητας) της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης καθώς και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Δράσεις για την ενδυνάμωση της πολιτικής προστασίας. Έργα Σημαίες - Επιχειρησιακή λειτουργία της κεντρικής «Μονάδας ελέγχου ποιότητας Ρυθμίσεων» στη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης και συντονισμός της με τις Μονάδες Ανάλυσης και Τεκμηρίωσης πολιτικής των Υπουργείων. - Δημιουργία Μονάδων Ανάλυσης και Τεκμηρίωσης πολιτικής στα Υπουργεία υπό το συντονισμό της Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης. - Μοντελοποίηση διαδικασιών εφαρμογής του νέου υπαλληλικού κώδικα. - Επανασχεδιασμός της πολιτικής Δασοπροστασίας σε εθνικό επίπεδο. Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό κεντρικών αρχών (17 Υπουργεία και 13 Γενικές Γραμματείες Περιφερειών) στις οποίες εφαρμόζονται οι αρχές της ποιότητας και στοχοθεσίας στη διοίκηση. Τιμή Στόχος 2013 : 50% - Ε.Σ. 1.2: Προώθηση των αρχών της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Δράσεις εκσυγχρονισμού του συστήματος προϋπολογισμού και δημοσιονομικής διαχείρισης. Ενσωμάτωση των πορισμάτων των ελεγκτικών σωμάτων και του Συνηγόρου του Πολίτη στις οικείες πολιτικές προκειμένου να επέλθουν ρυθμιστικές και οργανωτικές αλλαγές που οδηγούν στην αντιμετώπιση της διαφθοράς. Ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των οργανώσεων των κοινωνικών εταίρων και των ΜΚΟ. 13
Δράσεις αναβάθμισης της διοικητικής ικανότητας των Δικαστηρίων. Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό οργανισμών της αυτοδιοίκησης που εφαρμόζουν τον θεσμό του Ετήσιου Δημόσιου Απολογισμού. Τιμή Στόχος 2013 : 50% - Ε.Σ. 1.3: Βελτίωση της ποιότητας των νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων Εφαρμογή πολιτικής για την αξιολόγηση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας νομοθετικών ρυθμίσεων βάσει της εγκυκλίου του Πρωθυπουργού Υ190/2006. Παρακολούθηση, συντονισμός και επίσπευση της ενσωμάτωσης του Κοινοτικού Δικαίου με εφαρμογή των Αρχών της Εγκυκλίου του Πρωθυπουργού Υ190/2006. Διοικητικές κωδικοποιήσεις του ρυθμιστικού πλαισίου της δημόσιας δράσης. Έργο Σημαία - Κωδικοποιήσεις στους τομείς κυβερνητικής προτεραιότητας: Δάση, Τουρισμός, Δημόσια Υγεία και Κοινωνική Ασφάλιση. Δείκτης Αποτελέσματος: Δίκαιο. Ενσωμάτωση των Κοινοτικών Οδηγιών στο Εθνικό Τιμή Βάσης: 97,9% Τιμή Στόχος 2013 : 99,5% Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό νομοθετημάτων στα οποία έχουν ενσωματωθεί οι αρχές της καλής διακυβέρνησης Τιμή Βάσης: 6% Τιμή Στόχος 2013 : 20% - Ε.Σ. 1.4: Βελτίωση της ποιότητας της εξυπηρέτησης των συναλλασσόμενων με τις δημόσιες υπηρεσίες πολιτών και επιχειρήσεων. Δράσεις απλούστευσης διοικητικών διαδικασιών που οδηγούν σε μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων και του διοικητικού κόστους για τις επιχειρήσεις. 14
Σχεδιασμός και εφαρμογή συστημάτων πληροφορικής σε δημόσιες υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων. Σχεδιασμός και εφαρμογή των απαραίτητων οργανωτικών αλλαγών σε δημόσιες υπηρεσίες στις οποίες έχουν εγκατασταθεί συστήματα ΤΠΕ, για την εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων. Έργα Σημαίες - Μελέτη και εφαρμογή ανασχεδιασμού διαδικασιών για τη μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων και του διοικητικού κόστους. - Απλούστευση των διαδικασιών για τη χορήγηση κύριας και διαδοχικής ασφάλισης του ΙΚΑ. - Ενίσχυση του διοικητικού και οργανωτικού περιβάλλοντος και θεσμική κατοχύρωση του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς. Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό μείωσης της διοικητικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων που προέρχεται από την υποχρέωση συμμόρφωσής τους προς το θεσμικό πλαίσιο. Τιμή Στόχος 2013 : 25% - Ε.Σ. 2.1: Ενίσχυση της πολιτικής ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων μέσω διαρθρωτικών και θεσμικών αλλαγών. Δράσεις υποστήριξης και εφαρμογής θεσμικών αλλαγών για ένα αποτελεσματικό, αποδοτικό και αξιοκρατικό σύστημα ανάπτυξης ανθρωπίνων πόρων της δημόσιας διοίκησης. Δράσεις ενίσχυσης της οργανωτικής και επιχειρησιακής επάρκειας των διευθύνσεων ανάπτυξης ανθρωπίνου δυναμικού στη δημόσια διοίκηση. Έργα Σημαίες - Ανάπτυξη Συστήματος Περιγραμμάτων Θέσεων. - Αναβάθμιση, ενίσχυση ή και αναδιοργάνωση της Γενικής Διεύθυνσης Κατάστασης Προσωπικού του ΥΠΕΣΔΔΑ. 15
Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό Διευθύνσεων Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Υπουργείων και Γενικών Γραμματειών, που εφαρμόζουν σύγχρονες 2 πολιτικές ανάπτυξης ανθρώπινων πόρων. Τιμή Στόχος 2013 : 80% του συνολικού αριθμού των Δ/νσεων Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού των Υπουργείων και των Γενικών Γραμματειών - Ε.Σ. 2.2: Βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης για την υποστήριξη θεσμικών και διαρθρωτικών αλλαγών στη δημόσια διοίκηση. Δράσεις βελτίωσης της ποιότητας σχεδιασμού και εφαρμογής των προγραμμάτων κατάρτισης στη δημόσια διοίκηση. Δράσεις ενδυνάμωσης και προσαρμογής των δεξιοτήτων και της τεχνογνωσίας του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης στις διαρθρωτικές και θεσμικές αλλαγές. Έργα Σημαίες - Εκπόνηση Σχεδίων Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Υπουργείων, Γενικών Γραμματειών και ΝΠΔΔ. - Εκπόνηση Στρατηγικών και Επιχειρησιακών Σχεδίων των Οργανισμών Εκπαίδευσης και Κατάρτισης του Ανθρώπινου Δυναμικού στη Δημόσια Διοίκηση. Δείκτης Αποτελέσματος: Διείσδυση συνεχιζόμενης κατάρτισης μεταξύ του πληθυσμού των δημοσίων υπαλλήλων: ποσοστό δημοσίων υπαλλήλων που συμμετέχουν μία ή περισσότερες φορές σε προγράμματα συνεχιζόμενης κατάρτισης επί του συνολικού πλήθους των δημοσίων υπαλλήλων. Τιμή Στόχος 2013 : 7% Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό δημοσίων υπαλλήλων με πιστοποιημένη κατοχή βασικών δεξιοτήτων ΤΠΕ. Τιμή Στόχος 2013: 50% - Ε.Σ. 3.1: Η βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των πολιτικών ισότητας, και των μηχανισμών και δομών εφαρμογής, παρακολούθησης και αξιολόγησης για θέματα ισότητας των φύλων. Κωδικοποιήσεις και απλουστεύσεις νομοθετικών, κανονιστικών ρυθμίσεων για την ισότητα των φύλων σε τομείς πολιτικής. 2 16
Αξιολόγηση των επιπτώσεων δημόσιων πολιτικών στην ισότητα των φύλων. Προαγωγή της ενσωμάτωσης της ισότητας των φύλων στις δημόσιες πολιτικές. Ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας του πυρήνα παραγωγής των πολιτικών ισότητας καθώς και των συμβουλευτικών, συντονιστικών και ελεγκτικών μηχανισμών της ισότητας των φύλων. Έργα Σημαίες - Διοικητική Κωδικοποίηση των νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων στον τομέα της ισότητας των φύλων. - Aποτίμηση των επιπτώσεων 100 νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων στην πολιτική ισότητας των φύλων. - Οργάνωση υπηρεσιών για την ενσωμάτωση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών ισότητας σε όλο το εύρος της δημόσιας δράσης. Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό των δημόσιων φορέων της κεντρικής κυβέρνησης που προάγουν την ενσωμάτωση της πολιτικής της ισότητας. Τιμή Στόχος 2013 : 85% - Ε.Σ. 3.2: Η ενίσχυση της θέσης των γυναικών στο δημόσιο και κοινωνικό τομέα Ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Δράσεις ευαισθητοποίησης και κατάρτισης του συνόλου της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης σε θέματα ισότητας των φύλων. Ενίσχυση των δράσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης προς όφελος των γυναικών και την καταπολέμηση της βίας. Υποστήριξη των ΜΚΟ (γυναικείων οργανώσεων). Έργα Σημαίες Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό υψηλόβαθμων θέσεων του Δημοσίου που καταλαμβάνονται από γυναίκες. Τιμή Βάσης: 43% Τιμή Στόχος 2013 : 46% 17
Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό αύξησης του λόγου των γυναικών που κατέχουν κάποια υψηλή θέση στη Δημόσια Διοίκηση προς το συνολικό αριθμό των γυναικών στη Δημόσια Διοίκηση. Τιμή Στόχος 2013 : 10% - Ε.Σ. 4.1: Δημιουργία μηχανισμών υποστήριξης της διοικητικής αλλαγής. Δράσεις δημιουργίας και υποστήριξης της λειτουργίας μηχανισμών υποστήριξης της διοικητικής αλλαγής. Έργο Σημαία - Σύσταση, οργάνωση και λειτουργία δομής υποστήριξης της οργανωτικής και διοικητικής αλλαγής των δημοσίων φορέων. Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό φορέων (Υπουργείων, Γ.Γ. κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης) στους οποίους υλοποιούνται δράσεις του Προγράμματος και υποστηρίζονται από τη δομή. Τιμή Στόχος 2013 : 50% - Ε.Σ. 4.2: Δράσεις τεχνικής υποστήριξης του προγράμματος Δράσεις υποστήριξης της προετοιμασίας, της εφαρμογής, της παρακολούθησης και των επιθεωρήσεων του προγράμματος. Δράσεις πληροφόρησης και επικοινωνίας. Δράσεις εκπόνησης μελετών, εμπειρογνωμοσυνών και αξιολογήσεων. Έργα Σημαίες Δείκτης Αποτελέσματος: Ποσοστό πολιτών που γνωρίζουν το ΕΠ και τους κύριους στόχους του. Τιμή Στόχος 2013 : Η τιμή στόχος θα διαμορφωθεί με βάση τις προδιαγραφές του Σχεδίου Επικοινωνιακής Στρατηγικής 18