Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος

Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος Ο Σύνδεσµος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος επεξεργάζεται και εκδίδει κάθε δύο χρόνια τον Κατάλογο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, έναν πλήρη οδηγό των παραγωγικών, µεταποιητικών και εµπορικών επιχειρήσεων της Βορείου Ελλάδος µε εξαγωγική δραστηριότητα. Σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τα ερωτηµατολόγια στα οποία ανταποκρίθηκαν περισσότερες από 2000 εξαγωγικές επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδος, προκειµένου να καταχωρηθούν στον Κατάλογο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδος γνωρίζουν σηµαντική ανάπτυξη. Αξίζει να σηµειωθεί ότι τα στοιχεία που παρατίθενται αποτελούν τη µοναδική πηγή πληροφοριών εξαγωγικού εµπορίου ανά περιφέρεια και καταδεικνύουν την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων της Βορείου Ελλάδος. Το δείγµα στο οποίο βασίστηκε η έρευνα αποτελούν 2.048 εξαγωγικές επιχειρήσεις. Ο µέσος όρος εργαζοµένων των επιχειρήσεων της έρευνας είναι 45 άτοµα, αριθµός ελάχιστα µειωµένος σε σχέση µε το 2000 που ο αντίστοιχος µέσος όρος ήταν τα 46 άτοµα. Σύµφωνα µε το δείγµα της έρευνας, το 39,3% των επιχειρήσεων απασχολεί προσωπικό που δεν ξεπερνά τα 10 άτοµα, το 42,4% από 10 έως 50 και το υπόλοιπο 18,3% πάνω από 50 άτοµα. Συνεπώς, σε µεγάλο ποσοστό πρόκειται για µικροµεσαίες επιχειρήσεις. Το σύνολο των απασχολουµένων στις εξαγωγικές επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος πλησίασε τις 92.000. Γράφηµα 1: Γραφική απεικόνιση του βαθµού εκσυγχρονισµού των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% e-mail web site Πιστοποίηση Ποιότητας 1997 2000 2003

Σε ό,τι αφορά τον εκσυγχρονισµό των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος, χρήσιµα συµπεράσµατα µπορούν να αντληθούν µε βάση τις επιχειρήσεις που διαθέτουν πιστοποιητικό ποιότητας (ISO, HACCP, CE), e-mail και web site. Από το σύνολο των επιχειρήσεων που έλαβαν µέρος στην έρευνα, το 99,5% διαθέτει fax, το 74,5% έχει e-mail, το 41% δικό του web site, ενώ το 24,3% έχει κατοχυρώσει την ποιότητα των προϊόντων του µε κάποιο διεθνές πιστοποιητικό. Σε αντίστοιχη έρευνα του 2000 που είχε πραγµατοποιηθεί σε δείγµα 1728 επιχειρήσεων, τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι το 99,4% διέθετε fax, το 52% είχε e-mail, το 22,1% δική του ιστοσελίδα και το 15,5% κατείχε κάποιο διεθνές πιστοποιητικό ποιότητας. Γράφηµα 2: Έτος ίδρυσης των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος 13,6% 15,9% 2,8% 4,9% 5,2% 9,4% -1949 50-69 70-79 18,7% 80-89 90-94 95-99 00-03 29,4% undefined Αναφορικά µε το έτος ίδρυσης των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος, όπως είναι φανερό από τα στοιχεία που παρατίθενται, στην πλειοψηφία τους είναι σχετικά καινούργιες επιχειρήσεις. Συγκεκριµένα, το 61,8% ιδρύθηκε µετά το 1980, ενώ το 32,3% µετά το 1990. Ωστόσο, κύριο χαρακτηριστικό είναι η µείωση ίδρυσης νέων εξαγωγικών επιχειρήσεων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, καθώς από το 32,3%, το 15,9% ιδρύθηκε την περίοδο 1990-1994, το 13,6% από το 1995 έως το 1999, ενώ την τετραετία 2000-2003 µόλις το 2,8%

Γράφηµα 3: Γεωγραφική κατανοµή των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος 60,0% 1,7% 1,6% 1,5% 2,4% 4,0% 2,7% 4,4% 5,9% 3,8% 1,7% 2,7% 2,4% 2,5% 2,8% Έβρος Ξάνθη Ροδόπη ράµα Καβάλα Μαγνησία Λάρισα Ιωάννινα Κιλκίς Σέρρες Πέλλα Κατερίνη Ηµαθία Καστοριά Θεσ/νίκη Σχετικά µε τη γεωγραφική κατανοµή των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος, τη µεγαλύτερη αύξηση παρουσιάζουν, σε σχέση µε το 2000, τα ποσοστά των νοµών Ηµαθίας, Καβάλας και Κιλκίς, ενώ η µεγαλύτερη πτώση παρατηρείται στους νοµούς Θεσσαλονίκης, Πέλλας και Λάρισας. Όσον αφορά την εξαγωγική δραστηριότητα, εξακολουθεί να προπορεύεται µε µεγάλη διαφορά ο νοµός Θεσσαλονίκης, ακολουθούµενος από τους νοµούς Λάρισας, Καστοριάς και Καβάλας. Γράφηµα 4: Εξωστρέφεια και δυναµισµός των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος 14.000.000.000 12.000.000.000 10.000.000.000 8.000.000.000 6.000.000.000 4.000.000.000 2.000.000.000 0 2002 Εισαγωγές Εξαγωγές Πωλήσεις Επενδύσεις Η τάση που κατέγραψαν οι εξαγωγές των επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος κατά την περίοδο 1997-2002 ήταν ανοδική και αντιστοιχεί σε µέση ετήσια αύξηση της τάξης του 7,5%. Η αντίστοιχη µέση ετήσια αύξηση για τις συνολικές εξαγωγές της Ελλάδας είναι 1,9%. Η συνολική αξία των εξαγωγών της Β. Ελλάδος για το 2002, πλησίασε τα 4,5 δισ. ευρώ.

Σε αντίθεση µε τις εξαγωγές, οι εισαγωγές των επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος για τη χρονική περίοδο 1997-2002 διέγραψαν πτωτική πορεία, µε µέση ετήσια µείωση της τάξης του 1,2%, φτάνοντας τα 2,3 δισ. ευρώ το 2002. Ωστόσο, οι συνολικές εισαγωγές της χώρας για το ίδιο διάστηµα κινήθηκαν ανοδικά καταγράφοντας µέση ετήσια αύξηση που έφτασε το 6,9%. Κατά µέσο όρο οι εξαγωγές των επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος καλύπτουν το 32,2% του τζίρου τους, ενώ οι εισαγωγές το 16,4%. Σε αυτό το σηµείο πρέπει να διευκρινιστεί ότι όπου αναφέρονται οι εισαγωγές ή εξαγωγές, τόσο της Β. Ελλάδος, όσο και του συνόλου της χώρας, δεν συµπεριλαµβάνεται ο κλάδος των πετρελαιοειδών (κωδικός INTRASTAT 27). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι εξαγωγές των πετρελαιοειδών, ακόµη και των διυλιστηρίων της Θεσσαλονίκης, καταγράφονται στην Αττική, ανεξαρτήτως από την περιοχή στην οποία εδρεύει η επιχείρηση από την οποία εξάγονται, µε συνέπεια να αλλοιώνονταν τα αποτελέσµατα της συγκεκριµένης έρευνας εάν είχαµε συµπεριλάβει και τα συγκεκριµένα προϊόντα. Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος έφτασαν τα 13,85 δισ. ευρώ το 2002, έχοντας καταγράψει µέση ετήσια αύξηση, για την υπό εξέταση περίοδο, της τάξης του 12,3%. Πίνακας 1: Οι κυριότερες χώρες στις οποίες εξάγουν οι επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος Χώρες Αριθµός Επιχειρήσεων Γερµανία 676 Κύπρος 493 Βουλγαρία 448 Π.Γ..Μ. 356 Ιταλία 321 Αλβανία 300 Ο..Γ. 288 Ην. Βασίλειο 286 Γαλλία 267 Ρωσία 235 Ολλανδία 225 Η.Π.Α. 222 Ρουµανία 204 Ισπανία 184 Αυστρία 183 Σουηδία 172 Βέλγιο-Λουξ. 157 Τουρκία 153 Ισραήλ 122 Πολωνία 111 Ελβετία 108

Στην πρώτη θέση της κατάταξης των χωρών όπου εξάγουν οι επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος εξακολουθεί να βρίσκεται η Γερµανία και ακολουθούν η Κύπρος, η Βουλγαρία, η Π.Γ..Μ., η Ιταλία και η Αλβανία. Πίνακας 2: Μέσοι όροι των εισαγωγών, εξαγωγών, πωλήσεων και επενδύσεων των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος, για την περίοδο 1997-2002, σε χιλ. ευρώ Εισαγωγές Εξαγωγές Πωλήσεις Επενδύσεις 1997 1.177 1.514 3.789 458 1998 1.494 1.365 4.722 493 1999 1.640 1.511 5.368 490 2000 1.893 2.271 7.146 657 2001 1.484 2.227 7.193 874 2002 1.109 2.178 6.764 677 Γράφηµα 5: Η πορεία των εισαγωγών, εξαγωγών, πωλήσεων και επενδύσεων των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος την περίοδο 1997-2002 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Εισαγωγές Εξαγωγές Πωλήσεις Επενδύσεις Για το 2002, ο µέσος όρος πωλήσεων για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος πλησίασε τα 6,8 εκατ. ευρώ, ενώ οι αντίστοιχοι µέσοι όροι για τις εξαγωγές ήταν 2,2 εκατ. ευρώ, για τις εισαγωγές 1,1 εκατ. ευρώ και για τις επενδύσεις 677 χιλ. ευρώ. Αναφορικά µε το σύνολο των επενδύσεων των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος, έφτασαν τα 1,4 δισ. ευρώ το 2002, έχοντας σηµειώσει µέση ετήσια αύξηση της τάξης του 8,1%. Επιπλέον, για το 2002, το µερίδιο του τζίρου που επενδύθηκε ήταν 10%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το 2001 ήταν 12,2%.

Γράφηµα 6: Προσανατολισµός επενδυτικού ενδιαφέροντος από τις εξαγωγικές επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος 29,4% 3,0% 3,5% 10,7% 6,7% 8,0% 6,2% 20,6% 5,0% 7,0% Γερµανία Ρουµανία Βουλγαρία Αλβανία Ο..Γ. Κύπρος Π.Γ..Μ. Ιταλία Μεγάλη Βρετανία Λοιπές Από το σύνολο των επιχειρήσεων που έλαβαν µέρος στην έρευνα, οι 402 δήλωσαν ότι δραστηριοποιούνται επενδυτικά και στο εξωτερικό. Πιο αναλυτικά, το µεγαλύτερο ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα Βαλκάνια, την Κύπρο αλλά και σε δυτικοευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερµανία, η Ιταλία και η Μεγάλη Βρετανία. Γράφηµα 7: Οι επιχειρήσεις της Β. Ελλάδος κατά κλάδο 11,9% ΤΡΟΦΙΜΑ-ΠΟΤΑ 20,9% ΟΡΥΚΤΑ-ΚΑΥΣΙΜΑ 5,0% ΧΗΜΙΚΑ-ΠΛΑΣΤΙΚΑ 7,0% 3,2% 10,9% 1,9% 5,8% 6,6% ΞΥΛΟ-ΧΑΡΤΙ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ-ΕΝ ΥΣΗ ΜΕΤΑΛΛΑ-ΓΥΑΛΙ-ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΣΥΣΚΕΥΕΣ-ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΜΑ 7,7% ΑΛΛΑ 19,0% Τέλος, επιχειρώντας µια κλαδική ανάλυση του δείγµατος των εξαγωγικών επιχειρήσεων της Β. Ελλάδος που έλαβαν µέρος στην έρευνα, παρατηρείται ότι το 20,9% δραστηριοποιείται στα τρόφιµα και ποτά, το 19% στην κλωστοϋφαντουργία και την ένδυση, το 10,9% στα µηχανήµατα, το 7,7% στα µέταλλα, το γυαλί και τα κεραµικά, το 7% στις υπηρεσίες, 6,6% στο ξύλο και το χαρτί, το 5,8% στα χηµικά και πλαστικά, το 5% στο δέρµα, το 3,2% στις συσκευές και ηλεκτρολογικό υλικό και το 1,9% στα ορυκτά και καύσιµα.