To ιστορικό του ΑIDS Το σύνδροµο εµφανίστηκε για πρώτη φορά (µε την έννοια ότι εντοπίστηκε) το 1981 στις ΗΠΑ (κατ άλλους πρώτο κρούσµα ΑΙDS έχουµε το 1952). Τότε ο δρ. M. S. Gottlieb του πανεπιστηµίου της Καλιφόρνιας, επεσήµανε σε νέους άντρες µια σπάνια µορφή πνευµονίας (Pneumonkystic Carinii) που προσβάλλει συνήθως ανθρώπους µε ασθενές ανοσοποιητικό σύστηµα, όπως ανθρώπους που έχουν κάνει µεταµόσχευση νεφρών. Την ίδια εποχή ο δρ. A. Friedman Kien, του πανεπιστηµίου της Ν. Υόρκης εντόπισε νεαρό µε σάρκωµα Καπόζι, µια σπάνια µορφή καρκίνου του δέρµατος, αργής εξέλιξης, που συναντάται σε νοτιότερες χώρες και παίρνει θανατηφόρα µορφή στην Κεντρική Αφρική. Ο Νεοϋορκέζος γιατρός πληροφορήθηκε ότι το σάρκωµα είχε εµφανιστεί σε οµοφυλοφίλους από το 1979, κατά διαπίστωση άλλων γιατρών. Και οι δύο γνωστοποιούσαν τις παρατηρήσεις τους στους φορείς δηµοσίας υγείας και όλοι αντελήφθησαν ότι βρίσκονται µπροστά σε µια καινούργια αρρώστια. Οι πρώτες οµάδες που φαίνονται να προσβάλλονται αποκλειστικά από την αρρώστια, είναι οι νέοι οµοφυλόφιλοι άντρες, οι τοξικοµανείς που χρησιµοποιούν σύριγγες και οι Αϊτινοί µετανάστες. Το 1983 εντοπίζονται κρούσµατα σε οµοφυλόφιλους και µη τοξικοµανείς, που όµως έχουν υποστεί µεταγγίσεις αίµατος για διάφορους λόγους. Η αντίδραση των αµερικανικών αρχών ήταν να συστήσουν στις δύο πιο «βεβαρηµένες» κατηγορίες ατόµων να µη δωρίζουν αίµα. Στο µεταξύ, εµφανίστηκε και το πρώτο κρούσµα στον Ευρωπαϊκό χώρο, ενώ γεννιούνται και παιδιά µε AIDS. Το φθινόπωρο του 1983, ο Γάλλος καθηγητής, διευθυντής του ινστιτούτου Πάστερ στο Παρίσι, Luc Montagnier, αποµόνωσε τον ιό της αρρώστιας και τον ονόµασε LAV. Μερικούς µήνες µετά, την άνοιξη του 1984, ο διευθυντής του Αµερικανικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου Robert Gallo ανακοίνωσε ότι αποµόνωσε και αυτός τον ιό της αρρώστιας, που τον ονόµασε HTLV-III. Η άγνωστη, ως τότε, αρρώστια «των οµοφυλοφίλων» έγινε το γνωστό µας πια Σύνδροµο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας AIDS, από το αγγλικό Acquired Immune Deficiency Syndrome. Έτσι, σήµερα, ξέρουµε ότι:ο ιός του AIDS πέρασε από τον πράσινο πίθηκο της Αφρικής στον άνθρωπο, µε άγνωστο τρόπο (συνάφεια περιβάλλοντος εκκρίµατα;), όπως πέρασε κάποτε και η σύφιλη από το αµερικάνικο λάµα στον άνθρωπο. Από την Αφρική ο ιός πέρασε στην Καραϊβική, από µετανάστες που δούλεψαν χρόνια στην µαύρη ήπειρο και επέστρεψαν, κυρίως, στην Αϊτή. Από εκεί τον παρέλαβαν Αµερικάνοι οµοφυλόφιλοι, που προτιµούν την Αϊτή για διακοπές, και µαζί µε Αϊτινούς που µετανάστευσαν µε τη σειρά τους στις ΗΠΑ κι από εκεί στην Ευρώπη. Ήδη στην Κίνα εµφανίστηκε ένα κρούσµα ΑIDS, αλλά σε τουρίστα Παιδιά, τα µεγάλα θύµατα Πριν προχωρήσει σε οποιαδήποτε απόφαση, η γενική Συνέλευση του ΟΗΕ έλαβε υπόψη της τα στοιχεία που υπάρχουν σε σχέση µε τα παιδιά και τους νέους. Στοιχεία που προκαλούν ανατριχίλα. Και δεν αφορούν τα στοιχεία αυτά µόνο τις χώρες της Αφρικής. Αφορούν όλες τις χώρες. Το δράµα µε τα παιδιά στη Ρουµανία -το Μαλάουι της Ευρώπηςκαι η ταχύτατη εξάπλωση της νόσου στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης είναι δύο σηµεία, που και προβληµατίζουν και δηµιουργούν µελαγχολικές σκέψεις για το µέλλον. Το 1998 για παράδειγµα, µολύνθηκαν από τον ιό 5.800.000. άτοµα. Από αυτά τα 590.000 είναι παιδιά κάτω τον 15 χρόνων. Μόνο τα 2.000 από τα 2.5 εκατοµµύρια ανθρώπων που πέθαναν από ΑIDS οι 510 χιλιάδες ήταν παιδιά κάτω των 15 χρόνων. Σήµερα σε όλο τον κόσµο 56.400.000 άνθρωποι έχουν µολυνθεί και ζουν µε τον ιό του ΑIDS 34.000.000. Από αυτούς τα 23.300.000 ζουν στην Αφρική νότια της Σαχάρα.
Από τα 34 εκατοµµύρια των ανθρώπων που ζουν µε τον ιό του ΑIDS σε όλο τον κόσµο, το 1/3 είναι νέοι ηλικίας 15 έως 14 χρόνων. Σήµερα κάθε λεπτό 6 και πλέον νέοι έως 24 χρόνων µολύνονται από τον ιό του ΑIDS Από την αρχή της επιδηµίας έως σήµερα έχουν πεθάνει από τον ιό 14.000.000 άνθρωποι. Περισσότερα από το 95%, των παιδιών αυτών, που οι γονείς τους πέθαναν από ΑIDS, ζουν στην Αφρική, νότια της Σαχάρα. Μόνο στην Ουγκάντα, τα ορφανά, λόγω ΑIDS, ξεπερνούν το 1.700.000. Το 1998, 200 χιλιάδες Αφρικανοί σκοτώθηκαν στον πόλεµο. Από ΑIDS πέθαναν 2.200.000 Στην Γηραιά ήπειρο αυτή τη στιγµή ζουν 37.300 νέοι άνθρωποι, ηλικίας 15 έως 19 ετών, µολυσµένοι από τον ιό. Η θλιβερή πρωτιά ανήκει στην Ισπανία που έχει καταγράψει 5.400 εφήβους φορείς της ασθένειας. Στην Ελλάδα, ευτυχώς, ο αριθµός αυτός είναι ακόµη µικρός ανέρχεται στα 400 άτοµα σ αυτήν την ηλικία. Στις Ηνωµένες Πολιτείες µία στις 4 µολύνσεις από τον ιό αφορά στην ηλικιακή οµάδα των 13 έως 21 ετών. Σε χώρες του πρώην ανατολικού µπλοκ εξαπλούµενη χρήση ναρκωτικών έχει προκαλέσει έξαρση της επιδηµίας. Στην Ουκρανία έχουν σηµειωθεί 18 χιλιάδες κρούσµατα µόνο σε έφηβους, ενώ στην Ρωσία η κατάσταση είναι δραµατική. εκάδες χιλιάδες τα κρούσµατα. Το 1994 οι φορείς στην χώρα αυτή ήταν 158 άτοµα. Σήµερα στην Ασία ο αριθµός των φορέων φτάνει στα 7 εκατοµµύρια, ενώ πριν 10 χρόνια η ασθένεια ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Μέγεθος του προβλήµατος στην Ελλάδα Η πρώτη περίπτωση AIDS που διαγνώστηκε στην Ελλάδα, Στο τέλος του 1983, αφορούσε άνδρα µαύρης φυλής από τη Ζάµπια, αµφιφυλόφιλο, ηλικίας 25 ετών, που είχε εγκατασταθεί στη χώρα µας στις αρχές του 1983. Από τότε ο ρυθµός αυξήσεως των κρουσµάτων ακολούθησε τα διεθνή πρότυπα. Ήδη µέσα στο 1984 δηλώθηκαν επίσηµα 6 κρούσµατα. Το σκηνικό άλλαξε απότοµα τον Αύγουστο του 1985. Σ αυτό συνέβαλαν δύο κυρίως γεγονότα. Πρώτα η εµφάνιση του πρώτου κρούσµατος ΑIDS σε µικρό παιδί. Ιδιαίτερο ρόλο έπαιξε η οδός µολύνσεώς του από µετάγγιση αίµατος και η µεγάλη ευαισθησία του Ελληνικού λαού στο πρόβληµα της µεσογειακής αναιµίας. Η εµφάνιση του πρώτου αυτού κρούσµατος συνέπεσε χρονικά µε την αποκάλυψη της ασθένειας του ηθοποιού Rock Hudson και την ευρύτατη προβολή της από κάθε µέσο µαζικής ενηµέρωσης σ όλο τον κόσµο. Ο συνδυασµός των δύο αυτών γεγονότων και ο γνωστός χαρακτήρας του Έλληνα δηµιούργησαν αδικαιολόγητο πανικό, που ευτυχώς ύστερα από τις συντονισµένες προσπάθειες του υπουργείου, δεν εξελίχθηκε σε µαζική υστερία. Συγχρόνως όµως είχε και τις µαζικές του επιπτώσεις. Η ενηµέρωση του υγειονοµικού κόσµου αυξήθηκε. Το ευρύτερο κοινό άρχισε να ευαισθητοποιείται µε το πρόβληµα. Ήταν πια φανερό ότι το ΑIDS που µέχρι τότε υποτιµούνταν και θεωρούνταν χωρίς ενδιαφέρον για τη χώρα µας από το γενικό πληθυσµό, εξελισσόταν σε πρόβληµα σοβαρό. Έτσι, µέχρι σήµερα έχουν εκδηλωθεί 25 κρούσµατα. Τα κρούσµατα αυτά, όµως, αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου και αποτελούν απλή µόνο ένδειξη της υπάρχουσας δεξαµενής λοιµώξεων, ιδιαίτερα µεταξύ των οµάδων υψηλού κινδύνου. Τέτοιες µελέτες επιτρέπουν τη συνειδητοποίηση του προβλήµατος και τονίζουν την άµεση, επείγουσα, επιτακτική ανάγκη λήψεως δραστικών επιτακτικών µέτρων. Το µέγεθος εποµένως του προβλήµατος και τα αναγκαία µέτρα θα καθοριστούν: 1. Από τον αριθµό των κρουσµάτων και τα χαρακτηριστικά τους. 2. Από τη µελέτη των οµάδων υψηλού κινδύνου. 3. Από τον καθορισµό του προβλήµατος στο γενικό πληθυσµό.
AIDS : ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ AIDS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 1970 - πρώτα κρούσµατα 1981 - συµπτώµατα δύο σπάνιων ασθενειών 1981-1983 ασθένεια που καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστηµα του Οργανισµού 1983 - αποµόνωση του ιού 1984 - HIV ιός ως αιτία τρόποι µετάδοσης 1985 - διαγνωστική εξέταση για τον ιό 1986 - τα Ηνωµένα Έθνη συστήνουν κοινό πρόγραµµα για την ασθένεια 1987 - πρώτη θεραπεία µε ΑΖΤ 1988-1 η εκεµβρίου ανακηρύσσεται Παγκόσµια Ηµέρα κατά του ΑIDS 1991 νέο φάρµακο VIDEX 1992- στο Άµστερνταµ κίνδυνος για τις γυναίκες 1994-1995 νέο φάρµακο ZERIT + EPIVIR 1996 κοκτέιλ τριών (3) φαρµάκων 1997 - δύο (2) ακόµα φάρµακα οι πρώτες παρενέργειες για τις θεραπείες 1998- Αµερικάνοι ιατροί προσφέρονται σαν πειραµατόζωα για νέα εµβόλια κατά της ασθένειας ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑIDS Με αιµατολογική εξέταση ΟΣΟ ΠΙΟ ΝΩΡΙΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟΣΟ ΠΙΟ ΚΑΛΑ Με την οροδιάγνωση φαίνονται τα αντισώµατα που πολεµούν τον ιό HIV και µαρτυρούν αν το άτοµο είναι φορέας ή όχι. Το τεστ γίνεται 6 εβδοµάδες µετά την υποψία της µόλυνσης Μετά από 3 µήνες ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΑΛΛΑ ΕΙ Η ΤΕΣΤ: Τεστ που γίνεται σε 15 ηµέρες από την υποψία µόλυνσης αλλά δεν είναι 100% αξιόπιστο. Τεστ που γίνεται σε 5 ηµέρες από την υποψία µόλυνσης αλλά δεν είναι 100% αξιόπιστο. Τεστ ανίχνευσης HIV νέο διαγνωστικό τεστ για ανίχνευση του ιού HIV στο αίµα του εξεταζόµενου σε είκοσι (20) λεπτά ονοµάζεται Οraquick Παίρνεται µικρή ποσότητα αίµατος από το δάκτυλο και τοποθετείται σε ειδικό διάλυµα και µετά το τεστ Οraquick δίνει την διάγνωση. Το κόστος του τεστ είναι πάρα πολύ µεγάλο και δεν είναι προσβάσιµο.
Όταν ανακαλύπτουµε ότι ο σύντροφός µας είναι φορέας και κάναµε έρωτα χωρίς προφύλαξη Επείγουσα θεραπεία σε οργανωµένη νοσοκοµειακή µονάδα για ένα (1) µήνα, αν και δεν είναι 100% αποτελεσµατική. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ Από την µόλυνση µε HIV µέχρι την εµφάνιση των συµπτωµάτων περνούν 6 µήνες έως 7 χρόνια και άνω. Το µολυσµένο άτοµο µεταδίδει. Λοίµωξη 4 στάδια που δεν εµφανίζονται σε όλα τα άτοµα. Πρώτο στάδιο ασυµπτωµατικό. συνήθως αναπτύσσεται 6-12 εβδοµάδες µετά την µόλυνση ή αργότερα. Κλινικές εκδηλώσεις: πυρετός λεµφαδενοπάθεια. Επιµένουσα γενικευµένη λεµφαδενοπάθεια. λεµφαδένες µεγέθους 1cm - διόγκωσης µε συµµετοχή 2 ή περισσοτέρων σηµείων (εκτός βουβωνικής χώρας) που διαρκεί τουλάχιστον 3 µήνες. νυκτερινοί ίδρωτες πονοκέφαλος βήχας δερµατικό εξάνθηµα Σύµπλεγµα σχετιζόµενο µε το AIDS (ARC) : - διάρροια - απώλεια βάρους - κακουχία - εύκολη κόπωση, λήθαργος, ανορεξία, πυρετός, νυκτερινοί ίδρωτες, κοιλιακά ενοχλήµατα, πονοκέφαλος, λεµφαδενοπάθεια, σπληνοµεγαλία. - νευρολογικές βλάβες που οδηγούν σε απώλεια της µνήµης και περιφερική νευροπάθεια - προοδευτική απώλεια βάρους στους περισσότερους. Βλεννογονοδερµατικές αλλοιώσεις: ζωστήρα, σµηγµατορροϊκή δερµατίτιδα, υποτροπιάζουσες και επίµονες βλάβες στο: - στόµα (λευκοπλακία) - χείλη - στα γεννητικά όργανα γεννητικές αλλοιώσεις οφειλόµενες σε έρπητα στην τριχωτή περιοχή. Νευρολογικές εκδηλώσεις υπόξεια εγκεφαλοπάθεια προοδευτικές αλλαγές της συµπεριφοράς που συνδέονται µε άνοια στο 1/3 των ασθενών διαταραχή αντίληψης τρόµος, µείωση της κινητικότητας, αφασία. Ακολουθούν βαριά ανοσία, ακράτεια, απώλεια της όρασης, παραπληγία ευκαιριακές λοιµώξεις κρυπτοκοκκκή µηνιγγίτιδα εγκεφαλική τοξοπλάσµωση λέµφωµα του εγκεφάλου ερπητική εγκεφαλίτιδα φυµατιώδης και µυκητιασική µηνιγγίτιδα αποστήµατα 25 50% των προσβληθέντων αναπτύσσουν AIDS µέσα σε 5 10 χρόνια. Καµιά οµάδα δεν παρακολουθήθηκε πάνω από 10 χρόνια.
Μετάδοση του HIV: Ο HIV βρίσκεται σε πολλά υγρά του οργανισµού µολυσµένων ατόµων αλλά σε µεγάλη πυκνότητα στο: Αίµα Σπέρµα Κολπικά υγρά Μητρικό γάλα ΤΟ AIDS ΕΝ ΜΕΤΑ Ι ΕΤΑΙ ΟΤΑΝ: 1) αγκαλιάζεις κάποιον 2) δίνεις ένα απλό φιλί 3) σε τσιµπήσει κουνούπι ή άλλο έντοµο 4) κατοικίδια ζώα 5) δίνεις αίµα 6) χρησιµοποιείς κοινά πιάτα, ποτήρια κ.λ.π 7) κάποιος κοντά σου βήξει ή φταρνιστεί. ΠΡΟΛΗΨΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΠΟ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ Τα άτοµα πρέπει: - να µειώσουν τον αριθµό των ερωτικών τους συντρόφων (όσο περισσότεροι τόσο µεγαλύτερος ο κίνδυνος), - να αποφεύγουν τις σεξουαλικές επαφές µε άτοµα που έχουν πολλούς ερωτικούς συντρόφους, - να αποφεύγουν τη διεισδυτική σεξουαλική επαφή (κολπική, στοµατική, πρωκτική), - να χρησιµοποιούν προφυλακτικό από την αρχή της σεξουαλικής πράξης µέχρι το τέλος της. ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΠΟ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ Οι ενέσεις και άλλες διαδικασίες κατά τις οποίες τρυπιέται το δέρµα ή οι βλεννογόνοι, για προληπτικούς, καλλωπιστικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς πρέπει να περιορίζονται µόνο εκεί που οι ενδείξεις τους έχουν σαφώς και καταλλήλως ορισθεί. - Να χρησιµοποιούνται βελόνες, σύριγγες µιας χρήσεως - Να γίνεται αποστείρωση εργαλείων (ψαλιδάκια, ξυραφάκια κ.λ.π) ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΠΟ ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ Πρέπει να γίνεται Συµβουλευτική πριν την εγκυµοσύνη στις: - γυναίκες που είναι οροθετικές για ΗIV - χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών - άτοµα µε πολλούς ερωτικούς συντρόφους - γυναίκες των οποίων οι σύζυγοι ή οι ερωτικοί σύντροφοι έχουν ή είχαν πολλαπλές σεξουαλικές σχέσεις - σύντροφοι οµοφυλόφιλων ή χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών - γυναίκες που έχουν οροθετικούς συντρόφους. ΤΑ ΠΑΙ ΙΑ ΚΑΙ Η HIV ΛΟΙΜΩΞΗ Τρόποι λοίµωξης: - από οροθετικές µητέρες - έκθεση σε µολυσµένο αίµα, παράγωγα αίµατος, µη αποστειρωµένες βελόνες /σύριγγες - πράξεις κατά τις οποίες τρυπιέται το αίµα (περιτοµή) - τα παιδιά γεννιούνται πρόωρα και χρειάζονται ιατρική και νοσηλευτική βοήθεια - είναι πιο επιρρεπή από τους ενήλικες µε HIV λοιµώδη στην ανάπτυξη ARC και AIDS - χρόνος επώασης µικρότερος
- δεν αναπτύσσονται οµαλά και έχουν σοβαρές λοιµώξεις - στο σχολείο αν ένα παιδί έχει καθυστέρηση στην ανάπτυξη ή εισάγεται συχνά στο Νοσοκοµείο ειδική µέριµνα. ΠΡΟΛΗΨΗ - ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ Στα HIV µολυσµένα παιδιά: Μικρή προστασία από εµβόλια. Τα HIV δεν πρέπει να κάνουν το BCG. Έλεγχος HIV λοίµωξης στα ιδρύµατα υγειονοµικής φροντίδας. ΠΡΟΛΗΨΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΣΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΑ Ι ΡΥΜΑΤΑ προφυλάξεις σε σχέση µε το αίµα και τα άλλα υγρά του σώµατος προφυλάξεις σε σχέση µε τις ενέσεις και τις άλλες πράξεις που περιλαµβάνουν τρύπηµα του δέρµατος αποτελεσµατική χρήση της αποστείρωσης και της απολύµανσης στο Ίδρυµα Προφυλάξεις αναφορικά µε το αίµα και τα άλλα υγρά του σώµατος: πλύσιµο χεριών µε νερό και σαπούνι να χρησιµοποιούνται γάντια, λαβίδες, πετσέτα, γάζα, φύλλα χαρτί µάτια (γυαλιά ), µύτη, στόµα ( µάσκα ) οι βελόνες - αιχµηρά εργαλεία πρέπει να τοποθετούνται σε αδιάτρητα δοχεία. ανάνηψη στόµα µε στόµα να γίνεται µε αναρροφητικές µηχανές που λειτουργούν µε το χέρι ή πόδι ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑ ΟΣΗΣ HIV Σεξουαλική µετάδοση ο κυριότερος τρόπος µετάδοσης: Αλλαγή της σεξουαλικής συµπεριφοράς µπροστά στον κίνδυνο Η αποτελεσµατική εκπαίδευση πρέπει να έχει τα κυριότερα σηµεία. και είναι ο πιο αποδεκτός τρόπος για να επιτευχθεί µια αλλαγή συµπεριφοράς Άτοµα ή οµάδες που βρίσκονται σε κίνδυνο ραστηριότητες που βρίσκονται σε κίνδυνο Στιγµατισµός ή καταδίκη των ατόµων και των οµάδων υψηλού κινδύνου. δηµιουργεί δυσκολία στο να ζητήσουν βοήθεια, θεραπεία, πληροφορίες. Οι αιτίες για την συνεχιζόµενη επικίνδυνη συµπεριφορά: - Τρόποι αντίδρασης στην αλλαγή της επικίνδυνης συµπεριφοράς, - H ανταµοιβή που αντιλαµβάνονται ότι θα έχουν όταν αλλάξουν συµπεριφορά, - Ρεαλιστικό να περιµένει κάποιος να αλλάξουν στάση και συµπεριφορά και να σταµατήσουν τις επικίνδυνες πρακτικές, - Τα διαθέσιµα µέσα για την διάδοση των πληροφοριών για την πρόληψη, - Η δράση που πρέπει να αναλαµβάνεται όταν αναπτύσσεται η νόσος, - Ο τύπος της βοήθειας που πρέπει να παρέχεται στα προσβληθέντα άτοµα, στις οικογένειές τους και στους φίλους τους, - Οι παραδόσεις σε σχέση µε την κοινή χρήση µέσων και την αµοιβαία βοήθεια, - Εµπειρία των κοινοτήτων που έχουν αντιµετωπίσει προηγούµενες κρίσεις (επιδηµίες, φυσικές καταστροφές), - Οι τοπικές κοινοτικές οµάδες ή άτοµα ή αρχηγοί οµάδων που ασκούν επιρροή ώστε να βοηθήσουν στην αλλαγή συµπεριφοράς. Οδηγίες συµβουλευτικές στα άτοµα που: - σκέπτονται να κάνουν την δοκιµασία για HIV λοίµωξη,
- είναι σε κίνδυνο για HIV λοίµωξη και έχουν άγχος για την µείωση αυτού του κινδύνου, - έχουν κάνει την δοκιµασία και περιµένουν τα αποτελέσµατα, - έχει διαγνωστεί ότι έχουν HIV λοίµωξη, - µπορεί να υποπτεύονται ότι έχουν µολυνθεί αλλά η δοκιµασία δεν είναι εύκολη ή πρακτική γι αυτούς. Προϋποθέσεις της συµβουλευτικής ιαφέρει από χώρα σε χώρα, οµάδες, τρόπο που αντιλαµβάνεται την αρρώστια ή το θάνατο. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑ ΟΧΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ 1. Εµπιστευτικότητα 2. Eυχέρια προσπέλασης: - Συµβουλευτική προσιτή σε όλα τα πρόσωπα, - Οι άνθρωποι να αντιληφθούν που υπάρχουν διαθέσιµες και εύκαιρα προσπελάσιµες συµβουλευτικές υπηρεσίες. 3. Συγκατάθεση µετά από ενηµέρωση Άτοµο που ζητάει δοκιµασία για HIV TEST ή ενθαρρύνεται να κάνει την δοκιµασία πρέπει να του παρέχεται πλήρης πληροφόρηση για τις προσωπικές, ψυχολογικές, νοµικές και κοινωνικές επιπτώσεις ενός θετικού αποτελέσµατος, 4. Συνέπεια και Ακρίβεια 5. Αυτοδιάθεση Τα άτοµα είναι υπεύθυνα να καθορίσουν πως θα ρυθµίσουν τη ζωή τους και πως θα αντιµετωπίσουν την αρρώστια τους και ο συµβουλευτής στηρίζει έχοντας υπ όψιν ότι τα άτοµα νιώθουν θυµό, λύπη, ενοχή και ντροπή. 6. Οµαδικός έλεγχος και δοκιµασία για HIVαντισώµατα. 1985 ανοσοενζυµική δοκιµασία ELISA Συγκόλληση σωµατιδίων καθώς και οι dot ELISA. (Γρήγορες, απλές, χωρίς περίπλοκα µηχανήµατα). Θετικό ELISA επιβεβαίωση µε συµπληρωµατικές WESTERN BLOT ή ο έµµεσος ανοσοφθορισµός. Ανίχνευση άµεσα ή παρουσία αντιγόνων του HIV (ο ιός ή πρωτεΐνες του) στο σπέρµα. Ο οµαδικός έλεγχος µπορεί να βοηθήσει: - πρόληψη της µετάδοσης δια του αίµατος και των παραγόντων του των ιστών ή των οργάνων για µεταµόσχευση, - στην συγκέντρωση επιδηµιολογικών πληροφοριών για τον επιπολασµό και την επίπτωση της HIV λοίµωξης, - έλεγχος των δωρητών, εθελοντικός έλεγχος ύποπτοι για νοσήµατα προσφέρεται σε συνδυασµό µε πληροφόρηση, εκπαίδευση, συµβουλευτική. Θέµατα µητρικής και παιδικής φροντίδας. Ένα 50% από τα παιδιά άρρωστων µητέρων είναι µολυσµένα κατά την γέννηση. Εκδηλώσεις : Καθυστέρηση στην ανάπτυξη Επιβράδυνση της εξέλιξης των δεικτών Νευρολογική ωρίµανση Απώλεια βάρους
ιάρροια Πνευµονία Πυρετός ΠΡΟΛΗΨΗ 1. Πρωτογενής στα άτοµα υψηλού κινδύνου 2. ευτερογενής στα άτοµα που έχουν ήδη προσβληθεί για να περιορισθεί η µετάδοση. Προϋποθέσεις για την άσκηση της συµβουλευτικής - ιαθέσιµοι πόροι - Συµβατικοί ή παραδοσιακοί τρόποι ΧΡΟΝΟΣ εν επιτρέπονται βιαστικές κινήσεις Χρόνος από διάγνωση ως την αποδοχή Χρόνος να δηµιουργηθεί οικειότητα και εµπιστοσύνη ΑΠΟ ΟΧΗ από τον σύµβουλο Πρόσβαση οι υπηρεσίες προσιτές, κοινωνικά αποδεκτές και ευχάριστες. Συνέπεια και Ακρίβεια Εµπιστευτικότητα ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ 1. Πρέπει να συµβάλει στη διαλεύκανση και την διευθέτηση των προβληµάτων 2. Να παρέχει πληροφορίες για τις δυνατότητες υποστήριξης 3. το άτοµο που προσφεύγει στις υπηρεσίες συµβουλευτικής πρέπει να βοηθήσει να υιοθετήσει ρεαλιστική προσέγγιση στην αλλαγή τρόπου ζωής. 4. Πρέπει να ενεργοποιεί και να διευκολύνει στην λήψη αποφάσεων ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Φόβος Αίσθηµα απώλειας Λύπη Ενοχή Κατάθλιψη Άρνηση Αγωνία για: - Βραχυχρόνια και µακροχρόνια πρόβλεψη - Τον κίνδυνο προσβολής από άλλα νοσήµατα - Τον κίνδυνο να µολύνει άλλα άτοµα µε τον HIV - Την κοινωνική, επαγγελµατική, οικιακή και σεξουαλική αποστροφή και απόρριψη - Την εγκατάλειψη - Τον φόβο του θανάτου ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΥΠΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΜΑΤΟΣ: Οι ενέσεις και άλλες διαδικασίες κατά τις οποίες τρυπιέται το δέρµα ή οι βλεννογόνοι, για προληπτικούς, καλλωπιστικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς πρέπει να περιορίζονται µόνο εκεί που οι ενδείξεις τους έχουν σαφώς και καταλλήλως ορισθεί.
- Να χρησιµοποιούνται βελόνες, σύριγγες µιας χρήσεως - Να γίνεται αποστείρωση εργαλείων (ψαλιδάκια, ξυραφάκια κ.λ.π) - κάλυψη όλων των ανοικτών τραυµάτων των χεριών και των βραχιόνων µε αδιάβροχα επιθέµατα, - τα δείγµατα πρέπει να τοποθετούνται σε δοχεία µε ασφαλές σκέπασµα, για την πρόληψη διαρροών, κατά την µεταφορά πλαστικά δοχεία), - οι επιφάνειες εργασίας πρέπει να καλύπτονται µε µη διάτρητο υλικό (πλαστικό που να καθαρίζεται καλά). Κάθε κηλίδα αίµατος ή άλλων υγρών να απολυµαίνεται µε απολυµαντικό υποχλωριώδες νάτριο 0,5%. Τα δείγµατα πρέπει να αχρηστεύονται προσεκτικά χύνοντάς τα µέσα σε αποχέτευση που συνδέεται µε το σύστηµα της κεντρικής αποχέτευσης. Αν είναι δυνατό πρέπει να απολυµαίνονται τα δείγµατα πριν την αχρήστευση γάντια. ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ - Γάντια, µάσκα, ρόµπα, γυαλιά (τοκετό, καισαρική τοµή, όταν χειρίζονται τον πλακούντα και όταν το αίµα αφαιρεθεί από το δέρµα του νεογνού, φροντίδα του οµφάλιου λώρου). - Πλυντήριο Τα µολυσµένα ρούχα τοποθετούνται και µεταφέρονται µέσα σε αδιάβροχους σάκους. Αν δεν είναι δυνατόν αυτό πρέπει να διπλώνονται µε τα µολυσµένα µέρη τους προς τα µέσα (γάντια, πόδια). Να πλένονται σε θερµοκρασία 71 ο C για 25 λεπτά. Πρέπει να χρησιµοποιούνται κατάλληλα χηµικά στην κατάλληλη συγκέντρωση. - Κηλίδες αίµατος ή άλλων υγρών του σώµατος. Επάνω στις κηλίδες να χύνεται κατάλληλο αντισηπτικό. - Μεταθανάτιες διαδικασίες. ΙΑΘΕΣΗ ΜΟΛΥΣΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ - Βελόνες, αιχµηρά εργαλεία - σε αδιάτρητα δοχεία µετά την χρήση. - Υγρά απόβλητα νεροχύτη συνδεδεµένα µε καλό αποχετευτικό σύστηµα - Στερεά απόβλητα να αποστειρώνονται, να καίγονται. ΟΜΑ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ - Που θα γίνει, - Με πια δοκιµασία, - Η προτεινόµενη χρήση των στοιχείων που θα προκύπτουν από τις δοκιµασίες, - Το σχέδιο ανακοίνωσης των αποτελεσµάτων στα άτοµα, - Που θα εφαρµοστεί η συµβουλευτική, - Η κοινωνική επίπτωση του οµαδικού ελέγχου, - Οι νοµικές και ηθικές θεωρήσεις που αναφύονται από τα προτεινόµενα προγράµµατα. ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΟΥ HIV Στο προσωπικό Πρώτων Βοηθειών. Ο ιός HIV βρίσκεται και στο σάλιο σε µικρή ποσότητα. Όταν χρειαστεί ανάνηψη στόµα µε στόµα, το στόµα µπορεί και να αιµορραγεί. Πρέπει να χρησιµοποιείται ύφασµα, µαντίλι, µηχανές ή αναπνευστικά µηχανήµατα όταν το προσωπικό είναι έµπειρο.
Αιµορραγία από µεγάλη αρτηρία να πιέσει το ίδιο το άτοµο την αρτηρία µε καθαρό ύφασµα, χοντρό. Αν το άτοµο είναι αναίσθητο, δεν µπορεί να φτάσει το µέρος που αιµορραγεί και το τραύµα είναι µεγάλο, το προσωπικό ασκεί πίεση µε χοντρό, καθαρό ύφασµα αποφεύγοντας να έρθουν σε επαφή µε το αίµα. Γάντια, όταν υπάρχουν. Τα χέρια του προσωπικού να µην έρθουν σε επαφή µε µάτια, στόµα. Καθαρισµός χυµένου αίµατος. Το χυµένο αίµα να απορροφηθεί µε απορροφητικό υλικό (ύφασµα, κουρέλι, χαρτί τουαλέτας, πριονίδι). Το υλικό πρέπει να µπει σε σάκο και να καεί σε αποτεφρωτικό κλίβανο ή να θαφτεί. Η περιοχή πρέπει να πλυθεί µε απολυµαντικό γάντια, πλύσιµο µε νερό, σαπούνι. Τα µολυσµένα µε αίµα ρούχα, να πιάνονται µε γάντια, να πλένονται σε 70 ο C µε απορρυπαντικό και να µεταφέρονται σε σάκους. Το προσωπικό που πληγώνεται από αιχµηρό αντικείµενο που έχει µολυνθεί µε αίµα: - να πιέσει καλά την πληγή για να αναβλύσει αρκετό αίµα, - να την πλύνει µε νερό και σαπούνι και να την επιδέσει, - αν χρειάζεται περαιτέρω βοήθεια: µέγεθος, µορφή, σοβαρότητα της πληγής, επιφάνεια ή η µόλυνση του διερρηγµένου δέρµατος ή βλεννογόνου. Αν η εξέταση του αίµατος βγει θετική δεν έχει µολυνθεί µε τον τραυµατισµό. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ Με συµπάθεια προς τους προσβεβληµένους: Nα αντιµετωπισθούν θεραπευτικά µε τον ίδιο τρόπο, Να συνεχίσουν την εργασιακή τους απασχόληση, Να προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώµατα και την αξιοπρέπεια των µολυσµένων από τον ΗIV ατόµων. Να αποφευχθούν διακρίσεις στην παροχή παντός είδους υπηρεσιών, εργασία, ταξίδια. Να εξασφαλίζουν την εµπιστευτικότητα του ελέγχου για HIV και των συµβουλών. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Στα πρόσωπα που ζητούν εργασιακή απασχόληση δεν θεωρείται απαραίτητος ή υποχρεωτικός ο έλεγχος, Eµπιστευτικότητα για τις ιατρικές πληροφορίες, Ενηµέρωση του εργοδότη δεν είναι απαραίτητη, Προστασία του εργαζόµενου. Τα άτοµα πρέπει να προστατευθούν από στιγµατισµό από τους συναδέλφους, οµάδες, εργοδότες ή πελάτες. Πρόσβαση στις υπηρεσίες, πρόσβαση των ατόµων στα ενηµερωτικά και εκπαιδευτικά προγράµµατα και των οικογενειών τους, Οφέλη να απολαµβάνουν τα σύνηθες οφέλη της κοινωνικής ασφάλειας και τα σχετικά επαγγελµατικά οφέλη, Λογικές αλλαγές στις συνθήκες εργασίας. Αν η ανικανότητα για εργασία µειώνεται λόγω του HIV AIDS πρέπει να γίνονται κατάλληλες αλλαγές, Συνέχιση της εργασιακής απασχόλησης. Το άτοµο µπορεί να εργασθεί για όσο χρονικό διάστηµα είναι κλινικά υγιές για την κατάλληλη εργασία, Οι πρώτες βοήθειες πρέπει να δίνονται µε τις απαραίτητες προφυλάξεις, Με άθικτο δέρµα Μέθοδοι για αποστείρωση και υψηλού βαθµού απολύµανση των ιατρικών εργαλείων (π.χ στηθοσκόπιο), πλύσιµο µε νερό και σαπούνι, Εργαλεία που διατρυπούν τους ανθρώπινους ιστούς αποστείρωση: 1. Με ατµό (αυτόκαυστο) για 15 λεπτά και σε θερµοκρασία 121 Ο C το αυτόκαυστο πρέπει να µην υπερφορτώνεται,
2. Με ξηρή θερµότητα, σε ηλεκτρικό κλίβανο ή κλίβανο γκαζιού για εργαλεία που αντέχουν σε 170 ο C, 3. Υψηλού βαθµού απολύµανση µε βρασµό για 20 λεπτά, 4. Υψηλού βαθµού απολύµανση µε εµβάπτιση σε χηµικά. Τελευταία λύση προηγουµένως πρέπει να γίνει αποµάκρυνση της αδρής µόλυνσης και µετά η εµβάπτιση µε χηµικά που πρέπει να παρασκευάζονται προσεκτικά και να παρακολουθούνται να µην χάσουν την δύναµη τους και να φυλάσσονται σε θερµό µέρος. Ουσίες γλουταρόλη 2% Υπεροξείδιο του υδρογόνου 6%. Απολύµανση επιφανειών µε ουσίες που απελευθερώνουν χλώριο. Η περιοχή πρέπει να καλύπτεται µε πετσέτα ή άλλο απορροφητικό υλικό και µετά να διαποτίζεται µε απολυµαντικό για 10 λεπτά. Καθ όλη την διαδικασία πρέπει να φοράµε γάντια. Ουσίες : 1) Υποχλωριώδες νάτριο (διαβρωτικό). Πρέπει να φυλάσσονται από φως, θερµότητα και να είναι φρέσκα. 2) Υποχλωριώδες ασβέστιο 35% ελεύθερο χλώριο 3) Na DCC 60%»» 4) Χλωραµίνη 25% ελεύθερο χλώριο 5) Οικιακή χλωρίνη 5% Απολύµανση ζώντων ιστών µε αντισηπτικά Είναι µικροβιοκτόνα κατασκευασµένα για ζωντανούς ιστούς. 1. Αιθανόλη και δύο προπανόλες σε συγκέντρωση 70%, 2. Ιωδιούχος ποβιδόνη Βασικές Οδηγίες - Προφυλάξεις I. Γάντια δεν αγγίζουµε µε τα γάντια την µύτη, το στόµα, τα µάτια. II. εν περιφερόµαστε γύρω - γύρω από το εργαστήριο µε τα γάντια. III. Πλένουµε τα χέρια µας µε νερό και σαπούνι. IV. Περιορίζουµε να µπαίνει κόσµος στο εργαστήριο. Χρειάζεται πινακίδα Βιολογικός Κίνδυνος. V. Ο χώρος των εργαστηρίων πρέπει να είναι καθαρός και νοικοκυρεµένος. VI. Απολύµανση των επιφανειών µετά την εργασία µε υποχλωριώδες διάλυµα 0,1%. VII. Αποφυγή συριγγών, αιχµηρών εργαλείων. VIII. Να µην γίνεται αναρρόφηση υγρών υλικών από το στόµα. IX. Προσεκτική χρήση χωρίς να δηµιουργηθούν αερολύµατα, σταγονίδια και να χυθούν υλικά. X. Αποτελεσµατικό τρόπο εντόµων και τρωκτικών στο εργαστήριο. XI. εν τρώµε, πίνουµε, καπνίζουµε ή βάζουµε καλλυντικά στο εργαστήριο, δεν αφήνουµε εργαλεία. Χυµένα υλικά και ατυχήµατα - Απολύµανση κάλυψη της επιφάνειας, απολύµανση για 10 λεπτά, - Αναφορά στον υπεύθυνο του εργαστηρίου να υπάρχει αρχείο: 1) Mολυσµένο υλικό, απορρίµµατα και εξοπλισµός επαναχρησιµοποιούµενος τοποθετούνται σε αδιάτρητα µεταλλικά ή πλαστικά δοχεία, 2) Μπλούζες, ρόµπες, προστατευτικό εξοπλισµό, ξεχωριστό δοχείο, αποστείρωση ή απολύµανση και πλύσιµο, 3) Τα µολυσµένα εργαλεία να αποστειρώνονται σε αυτόκαυστο µέσα στο εργαστήριο, 4) Αποτέφρωση του µολυσµένου υλικού,
5) Ταφή του µολυσµένου υλικού, 6) Τα ραδιενεργά υλικά δεν πρέπει να αποτεφρώνονται. Υγεία και ιατρική παρακολούθηση των εργαζοµένων: Κλινική εξέταση των εργαζοµένων, είγµα αναφοράς ορού που να διατηρηθεί στην κατάψυξη, Αν κάποιος εργαζόµενος µολυνθεί, να εξετασθεί για την παρουσία ιού και αντισωµάτων, Το εργαστήριο πρέπει να είναι ευρύχωρο. - Τοίχοι, ταβάνι, δάπεδο να είναι λεία για να καθαρίζονται εύκολα. - Οι πάγκοι αδιάβροχοι. - Νιπτήρας κοντά στην έξοδο. - Οι πόρτες να κλείνονται αυτόµατα και να έχουν µικρά τζάµια. - Παράθυρα να καλύπτονται από δικτυωτά για έντοµα. - Στο ίδιο κτήριο µε το εργαστήριο πρέπει να υπάρχει αυτόκαυστο για τα απορρίµµατα. - Ντουλάπες για τα προσωπικά αντικείµενα έξω από το εργαστήριο. A. Εγκαταστάσεις και εξοπλισµός να αφιερωθεί αποκλειστικά για εργασία µε µολυσµένο υλικό. B. Να χρησιµοποιούνται θάλαµοι ασφαλείας. Γ. Για να προληφθεί τυχαία διασπορά υλικού από τη φυγόκεντρο δοχείο που να κλείνουν ερµητικά οι ειδικοί υποδοχείς. Για την είσοδο από τους διαδρόµους στο εργαστήριο πρέπει να υπάρχουν δύο σειρές πόρτες, Ο εξοπλισµός αδιάβροχος, Ο νιπτήρας χειριζόµενος µε το πόδι, Οι πόρτες εισόδου πρέπει να κλείνουν µόνες τους, Τα παράθυρα κλειστά και κλειδωµένα, Να προβλεφθεί δίκτυο αγωγών αερισµού εξαερισµού, Να έχει αυτόκαυστο, Να χρησιµοποιούνται ερµητικός κλεισµένα δοχεία, Να µπαίνουν στο εργαστήριο µόνο άτοµα που εργάζονται και αναγκαίο βοηθητικό προσωπικό, Σε περίπτωση ατυχήµατος που να προκαλέσει απελευθέρωση ουσίας σε µορφή αερολύµατος οι εργαζόµενοι πρέπει να κρατήσουν την αναπνοή τους, να βγουν από τον χώρο του εργαστηρίου και να κλείσουν την πόρτα. Μεταφορά ειγµάτων Οι περιεκτικές δειγµάτων να είναι κατασκευασµένες από εύθραυστο υλικό πλαστικό ή γυαλί, Αφού ο περιέκτης κλεισθεί και σφραγισθεί πρέπει να περαστεί µε απολυµαντικό, Οι περιέκτες δειγµάτων πρέπει να τοποθετούνται σε ειδικές θήκες, Θήκες στεγανά πλαστικά ή µεταλλικά κιβώτια µε ασφαλή ερµητικός κλειστά καλύµµατα, Μεταφορά και αποθήκευση σε δεξαµενές υγρού αερίου, Πριν σταλούν τα δείγµατα πρέπει να γίνουν συνεννοήσεις µεταξύ αποστολέα µεταφορέα παραλήπτη, Να υπάρχει ετικέτα ΣΤΟΧΟΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ AIDS : ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ HIV 1) Μεταβολή συµπεριφοράς (σεξουαλική) 2) Καταπολέµηση φόβων και προκαταλήψεων που µπορούν να δηµιουργήσουν ψυχικά και κοινωνικά προβλήµατα στους : υγιείς, φορείς, πάσχοντες.
ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΣ - ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Γίνεται µε την σύµφωνη γνώµη και θέληση των ενδιαφεροµένων. Παρέχεται σε όλους όσους ανώνυµα θέλουν να εξεταστούν. Προηγείται ενηµέρωση του ατόµου για την σκοπιµότητα και όλα τα υπέρ και τα κατά του ελέγχου. ιαφυλάσσεται το απόρρητο. Κάθε πρόγραµµα πρόληψης πρέπει να στηρίζεται στη διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και στο σεβασµό της προσωπικότητας των ατόµων. ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΩΝ Σεβασµός στην προσωπικότητα και την αυτοδιάθεση. Το δικαίωµα της ενηµέρωσης και συγκατάθεσης. Το δικαίωµα του απορρήτου. Το δικαίωµα της άµεσης παροχής ιατρικής φροντίδας και µέριµνας. Κοινωνική αποδοχή Υποστήριξη ΕΥΘΥΝΕΣ Αποφυγή από την πρόκληση βλάβης στην υγεία των συνανθρώπων τους Ο γιατρός πρέπει να δηλώσει τον φορέα στην αρµόδια Υγειονοµική Αρχή τηρώντας το απόρρητο. Ο γιατρός δεν µπορεί να αρνηθεί τις υπηρεσίες του σε φορέα ή άρρωστο, αυτό αποτελεί ποινική και αστική ευθύνη. ΕΛΕΓΧΟΣ HIV Το άτοµο να είναι ικανό για συναίνεση. Η συναίνεση να είναι σοβαρή και αυθόρµητη. Η συναίνεση να είναι µετά από πληροφόρηση του αρρώστου. Η συναίνεση να καλύπτει µόνο την συγκεκριµένη πράξη. ΟΤΑΝ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΑΡΝΕΙΤΑΙ: Ο γιατρός πρέπει να πείσει τον άρρωστο για την αναγκαιότητα και την σπουδαιότητα της εξέτασης. ΑΥΤΟΓΝΩΜΗ ΠΡΑΞΗ ΜΟΝΟ ΟΤΑΝ: Υπάρχει απόλυτη ένδειξη για την εξέταση. Αδυναµία αναβολής της συγκεκριµένης και ενδεδειγµένης εξέτασης, κίνδυνος για την υγεία, σωµατική ακεραιότητα. Η ζωή του αρρώστου. Αδυναµία συναίνεσης του αρρώστου και των συγγενών του. Η εξέταση γίνεται µόνο όταν συµβάλει στην διαφορική διάγνωση ή θεραπεία της νόσου. ΣΕ ΑΝΗΛΙΚΟΥΣ: Με την συγκατάθεση των ατόµων που έχουν την επιµέλεια των ανήλικων ή όταν ο ανήλικος διαθέτει την αναγκαία ωριµότητα. Ανακοίνωση των αποτελεσµάτων:
Προϋπόθεση. Μόνο όταν ο ασθενής δεν είναι κατάλληλα προετοιµασµένος ο γιατρός ενεργεί κατά περίπτωση και κατά την κρίση του στα πλαίσια του σεβασµού των ανθρώπινων δικαιωµάτων, και το συµφέρον του αρρώστου. Ο γιατρός έχει ποινική και αστική ευθύνη αν δεν ενηµερώσει τον οροθετικό άρρωστο, και πρέπει να συνεργαστεί µε τον άρρωστο στη θεραπευτική, νοσηλευτική και κοινωνική αντιµετώπισή του. ΠΟΤΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΕΝΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΤΟΥ ΑΡΡΩΣΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ Όταν ο γιατρός αντιληφθεί ότι ο οροθετικός δεν θα ενηµερώσει το σεξουαλικό του σύντροφο. Τα αποτελέσµατα δεν ανακοινώνονται στο σχολείο, στην εργασία. Το Νοσηλευτικό Προσωπικό παρέχει υπηρεσίες στον άρρωστο, συζητείται µόνο όταν το Νοσηλευτικό Προσωπικό είναι έγκυο, λόγου του ότι η εγκυµοσύνη διαφοροποιεί σε ορισµένες περιπτώσεις την ψυχοσύνθεση της γυναίκας, µε αποτέλεσµα να την καθιστά ακατάλληλη για νοσηλεία ασθενούς. Το Νοσηλευτικό Προσωπικό µπορεί να ζητήσει έλεγχο για AIDS. Το Νοσοκοµείο πρέπει να παρέχει υποδοµή, Νοσηλευτικό Προσωπικό και ιατρούς έµπειρους να παρέχουν υπηρεσίες στους αρρώστους AIDS, αν δεν έχουν κατάλληλη υποδοµή πρέπει να παραπεµφθούν σε κατάλληλα υγειονοµικά κέντρα. ΦΑΡΜΑΚΑ: ρουν στον κύκλο πολλαπλασιασµού του ιού στην καταστροφή που προκαλεί στο ανοσολογικό σύστηµα Αναστολείς ανάστροφης µεταγραφάσης Αναστολείς πρωτεασών Η φαρµακευτική αγωγή εξαρτάται από : 1) Τον αριθµό των Τ4 κυττάρων ( τα Τ4 είναι υπεύθυνα για την άµυνα του οργανισµού, άµα πέφτουν, πέφτει και η άµυνα του οργανισµού ) 2) Ιικό φορτίο πόσον ιό έχουν στο αίµα τα άτοµα µε AIDS 3) Άλλα προβλήµατα των ατόµων 4) Φαρµακευτική αγωγή που παίρνει, πείσµα, δύναµη, νέα φιλοσοφία ζωής. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ: ρα στον µηχανισµό πολλαπλασιασµού του ιού του HIV (1) ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΑΝΑΣΤΡΟΦΗΣ ΜΕΤΑΓΡΑΦΑΣΗΣ (1) ΑΖΤ (2)DDI (3)DDC Αυτά χορηγούταν µέχρι το 1995 Σε ασθενείς µε AIDS Σε ασυµπτωµατικούς µε επίπεδα CD4 λεµφοκυττάρων κατώτερα των 500 /µl Από το 1995 µέχρι σήµερα (1)ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΑΝΑΣΤΡΟΦΗΣ ΜΕΤΑΓΡΑΦΑΣΗΣ 1. 3TC 2. D4T (2)ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΠΡΩΤΕΑΣΩΝ ΤΟΥ HIV 1. Ιnvirase 2. Crixivan 3. Norvir
Πήραν έγκριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 1996. Χρησιµοποιούνται σε συνδυασµό (1) + (2) Οι µονοθεραπείες φέρνουν ταχύτατη ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών από την 8 η εβδοµάδα Ο συνδυασµός είναι ελπιδοφόρος Σήµερα χορηγείται: διπλός και τριπλός συνδυασµός ιπλός AZT + 3TC (θεωρείται το καλύτερο από τα διπλά σχήµατα) Tριπλός συνδυασµός (AZT + 3TC) + ένα αναστολέα πρωτεάσης Ο τριπλός συνδυασµός χορηγείται : 1. σε όσους έχουν πλήρες AIDS 2. σε όσους έχουν CD4 < 200/ µl 3. σε όσους έχουν ιϊκό φορτίο >30.000 copies/ml Οι νεώτερες απόψεις συνηγορούν υπέρ της έναρξης της αγωγής σε πρώιµα στάδια µετά την διάγνωση της οροθετικότητας - τριπλός συνδιασµός- κόστος αγωγής µε διπλό σχήµα : κόστος αγωγής µε τριπλό σχήµα : 4.100 /έτος / ασθενή 7.336 /έτος / ασθενή ΕΜΒΟΛΙΑ: Από το 1987 έχουν δοκιµαστεί 21 εµβόλια εναντίον του HIV ύο υποψήφια εµβόλια βρίσκονται στο στάδιο των δοκιµών ΙΙ στις ΗΠΑ σε 300 υγιείς εθελοντές. Αποτελεσµατικό εµβόλιο για να γίνει πρέπει να προκαλεί την παραγωγή αντισωµάτων ενάντια του ιού. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Τα παιδιά ακούνε για το AIDS και είναι πολύ µπερδεµένα, µερικά πιστεύουν πράγµατα τελείως διαφορετικά απ αυτά που συµβαίνουν στην πραγµατικότητα αφού δεν έχουν την κατάλληλη πληροφόρηση. Άλλοι βλέπουν το AIDS σαν κάτι πολύ µακριά απ αυτούς που δεν τους αφορά και που ποτέ δεν πρόκειται να χτυπήσει την πόρτα τους. Για να µπορούν τα παιδιά να προστατευτούν από το AIDS, και να φροντίσουν άτοµα προσβεβληµένα πρέπει να είναι σωστά πληροφορηµένα. Είναι ανάγκη να τους µιλάµε Πρέπει να δηµιουργούµε µια ατµόσφαιρα όπου το παιδί να καταλάβει πως ακούµε και σεβόµαστε τις απόψεις του. Πρέπει να ακούµε τι λένε, ακόµα και τις λανθασµένες γνώµες τους έτσι ώστε να ξεκαθαρίσουµε κάθε απορία τους. Πρέπει να παρεµβαίνουµε όταν ακούµε να συζητάνε και οι πληροφορίες τους δεν είναι ακριβείς. Για παράδειγµα όταν το θέµα του AIDS χρησιµοποιείται για εκβιασµό πρέπει να παρέµβουµε. εν πρέπει να πούµε και κάνουµε κάτι έτσι ώστε να καταλάβουν ότι συµφωνούµε µαζί τους εάν έχουν άδικο. Τα παιδιά καθώς µεγαλώνουν πρέπει να τους µιλάµε για την σεξουαλική τους ζωή χωρίς ταµπού παρά να έχουν δυστυχισµένη σεξουαλική ζωή.
Όταν ένα παιδί µας θέτει ερωτήσεις πρέπει να το ακούµε προσεκτικά, να παίρνουµε σοβαρά αυτά που λέει και να του απαντούµε καθαρά και απλά µε τρόπο που να µπορεί να µας καταλάβει και µε όσο το δυνατό µεγαλύτερη ειλικρίνεια. Τα παιδιά καταλαβαίνουν τον τρόπο που αισθανόµαστε γι αυτά τα θέµατα από την στάση µας. Πρέπει να µεταφέρουµε καθαρά την προσωπική µας πίστη και την στάση που έχουµε γι αυτά τα θέµατα. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Τα φάρµακα δεν σκοτώνουν τον ιό, παρά δρουν στο µηχανισµό του πολλαπλασιασµού του ιού έτσι ώστε το προσβεβληµένο άτοµο να ζει περισσότερο. Πριν την θεραπεία εξετάζουµε τα CD 4 κύτταρα (τον αριθµό τους)- αρχικά στάδια χωρίς φαρµακευτική αγωγή ( µόνο παρακολουθούµε τα CD 4 ) Είναι σηµαντικό να πάρει ο ασθενής όλα τα φάρµακα στις δόσεις που του συνιστά ο γιατρός γιατί αν κόβεται η θεραπεία ή παραλείπονται οι δόσεις ο ιός γίνεται ανθεκτικός. Πρέπει εκτός από την θεραπεία να έχει ο ασθενής θέληση για ζωή, θετική αντίληψη και καλή διατροφή επίσης πρέπει να γίνεται Εµβόλιο για την πνευµονία, ηπατίτιδα Β (για HIV αρρώστους ) Ο καλύτερος τρόπος να αποφύγουµε ( και καµιά φορά να θεραπεύσουµε ) είναι να αυξήσουµε τα CD 4 κύτταρα µε αντί ρετρόβια θεραπεία Η Εκπαίδευση πρέπει να παρέχει στα παιδιά ακριβείς πληροφορίες Να αλλάξει τις αξίες Να µάθουν µε διάφορους µεθόδους τα παιδιά να λένε όχι ΈΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ : Πρέπει να υπάρχουν Υπηρεσίες που δουλεύουν το βράδυ και τα Σαββατοκύριακα και να εξυπηρετούν τα παιδιά και όχι όλο τον πληθυσµό. Να υπάρχει κατάλληλη ατµόσφαιρα για την ηλικία τους και το προσωπικό να είναι νεαρό, ευέλικτο και κατάλληλα πληροφορηµένο. Οι καινούριες αντιλήψεις για τα προγράµµατα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης πρέπει να έχουν ακριβές αντικείµενο να προσφέρουν πρακτική εξάσκηση, στήριξη και έλεγχο για τους εκπαιδευόµενους, καταγραφή γνώσεων και αξιολόγηση. Τα σχολικά προγράµµατα πρέπει να προσφέρουν στα παιδιά : βιντεοταινίες, παιχνίδια, εξάσκηση και άλλο υλικό που έχουν σκοπό να µάθουν τα παιδιά τι σηµαίνει ασφαλές σεξ, χρήση προφυλακτικού κ.λ.π Πρέπει να γίνεται εκπαίδευση των γυναικών να µην υποκύπτουν σε αναγκαστικές σεξουαλικές επαφές και χωρίς προφύλαξη. Επίσης οι άνδρες να εκπαιδευτούν να ακούν προσεκτικά και µε σεβασµό τις επιθυµίες των γυναικών έτσι ώστε να µην γίνονται σεξουαλικές επαφές µετά από χρήση αλκοόλ ή ψυχοτρόπων ουσιών και χωρίς ασφάλεια. Ειδικά προγράµµατατα για τις οµάδες υψηλού κινδύνου (οµοφυλόφιλοι, µειονότητες) µε οµάδα ειδικών, όλα όµως πρέπει να γίνονται µε σεβασµό στη γλώσσα και τις πολιτισµικές αντιλήψεις. Επίσης πρέπει να γίνουν προγράµµατα για να βοηθηθούν άτοµα που είναι άστεγα, χωρίς πόρους για να ζήσουν και που φυσικά οι πιθανότητες να κάνουν ασφαλές σεξ είναι ανύπαρκτες. Τα προγράµµατα να έχουν στόχο την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και ψυχολογικής στήριξης που ο ρόλος τους είναι πολύ σηµαντικός γιατί τα νεαρά άτοµα δεν µπορούν να µιλήσουν πουθενά αλλού- σπίτι, κοινωνία- για AIDS και επικίνδυνες συµπεριφορές. Οι υπηρεσίες που προσφέρουν οικογενειακό προγραµµατισµό σε διάφορες περιορίζονται σε παντρεµένα ζευγάρια, και πολλές φορές τα νεαρά άτοµα είναι υποχρεωµένα να µιλήσουν σε γιατρούς και νοσοκόµες που δεν προσφέρουν εµπιστευτικότητα. Αισθάνονται αµήχανα να µιλήσουν στους γονείς τους αλλά και αν γίνει αυτό τις περισσότερες φορές οι γονείς τους δεν ξέρουν πώς να τους συµπεριφερθούν. Το σχολείο προσφέρεται να δώσει όχι µόνο πληροφορίες, αλλά και να βοηθήσει να αποκτήσουν δεξιότητες και να αλλάξουν συµπεριφορές.
Α ΥΝΑΜΙΕΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ: εν υπάρχει πολιτική θέληση για AIDS εκπαίδευση. Καθηγητές και κοινωνία δεν τα θεωρούν σοβαρά θέµατα για να ενταχθούν στο πρόγραµµά τους που είναι πολύ φορτωµένο. Η εκπαίδευση πολλές φορές δεν είναι η κατάλληλη γιατί δίνει έµφαση σε ιατρικά και λειτουργικά γεγονότα και όχι σε περιπτώσεις από την ζωή όπου πρωταγωνιστές είµαστε οι ίδιοι. Πρέπει να καλλιεργηθούν σχέσεις εµπιστοσύνης και να µάθουν τι σηµαίνει ασφαλής σεξουαλική συµπεριφορά ώστε να µην παίρνουν ρίσκα και να µπορούν να αντισταθούν. εν υπάρχει αρκετό υλικό για τους καθηγητές, έτσι και αυτοί µε τη σειρά τους δεν µπορούν να οργανώσουν εκπαίδευση σε τέτοια ευαίσθητα θέµατα εν υπάρχουν υπηρεσίες ειδικά για νεαρά άτοµα. ΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ: Στα οποιαδήποτε προγράµµατα πρέπει να ρωτούµε τα παιδιά να µας πουν την δικιά τους γνώµη η οποία δεν είναι απαραίτητο να είναι η ίδια µε τους µεγάλους. Οι µαθητές πρέπει να ενθαρρύνονται να δίνουν ειλικρινείς απαντήσεις. ΌΤΑΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΟΥΜΕ : Ποιες ηλικίες πρέπει να προσεγγισθούν Το περιεχόµενο να είναι ξεκάθαρο Την διάρκεια του προγράµµατος Τη συλλογή των πληροφοριών και τις δραστηριότητες µε τα παιδιά Την παροχή οδηγιών σεξουαλικής συµπεριφοράς Πώς θα αντιµετωπίσουµε τις δυσκολίες Τα προγράµµατα πρέπει να έχουν µεθόδους να εκπαιδεύουν τα παιδιά έτσι ώστε όταν έχουν την πρώτη τους σεξουαλική επαφή να είναι έτοιµα σωµατικά και συναισθηµατικά και να χρησιµοποιούν προφυλάξεις Οτιδήποτε γίνεται να γίνεται µε την µορφή συζήτησης Να αναφέρεται τι µπορεί να επιφέρει το ανασφαλές σεξ Να αναφέρεται που µπορούν να απευθυνθούν για υποστήριξη ειδικό προσωπικό, καθηγητές, άλλες υπηρεσίες- Να δίνετε αρκετός χρόνος Η ενηµέρωση να ξεκινήσει πριν την πρώτη σεξουαλική επαφή,δηλαδή από τα δηµοτικά Τα µαθήµατα πρέπει να ξεκινήσουν µε: τι σηµαίνει να µεγαλώνω να έχω σχέση και τι πρέπει να προσέχω για να είµαι υγιής.