ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 1 Γενικά

ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 1 Γενικά Η επιχειρηματικότητα των φοιτητών και των νέων πτυχιούχων, ως εκδοχή καριέρας, αποτελεί μια συνεχή ανησυχία των φοιτητών του ΤΕΙ Σερρών, όπως αυτή ορίζεται και από τα σχέδια των γονέων τους. Ανεξάρτητα από το βαθμό επιτυχίας των δράσεων που χρηματοδοτήθηκαν από τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα με το διακριτικό τίτλο ΕΠΕΑΕΚ, η παροχή εκπαιδευτικής καθοδήγησης για τη δημιουργία επιχειρήσεων που μπορούν να αποτελέσουν επιτυχημένες πρακτικές, υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να μπορεί να αποτελεί αντικειμενική συσχέτιση της πιθανότητας επιτυχίας με τη λήψη οργανωμένων υπηρεσιών εκπαιδευτικής καθοδήγησης. Επαναφέροντας το ζήτημα στο βασικό ερώτημα, δηλαδή κατά πόσο οι διαχειριστικές γνώσεις και δεξιότητες επηρεάζουν την επιτυχημένη επιχειρηματική δράση, σε σύγκριση με τις έμφυτες ικανότητες, αυτό στο οποίο συμφωνούν όλες οι έρευνες και η σχετική βιβλιογραφία, αλλά και οι παρατηρήσεις των προηγούμενων δράσεων για την επιχειρηματικότητα, είναι ότι πρωταρχική θέση κατέχει η διαμόρφωση του κατάλληλου περιβάλλοντος, ιδίως με την έννοια της περιρρέουσας ατμόσφαιρας. Αυτή την ατμόσφαιρα διερευνά η ομάδα μελέτης και προσπαθεί να διαμορφώσει ένα σχεδιασμό που να είναι εφικτός και εφαρμόσιμος, να το θέτει υπόψη των φορέων που είναι σε θέση να τη διαμορφώνει. 1

2 Ο Νομός Σερρών 2.1 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 2.1.1 Συνολικός Πληθυσμός H διαχρονική μεταβολή του πληθυσμού μιας γεωγραφική περιοχής αποτελεί σημαντικό δείκτη οικονομικής και πολιτιστικής κατάστασης ανθρώπων και χώρου. Ο πληθυσμός του νομού Σερρών κατά την απογραφή του 2001 ήταν 201.471 κάτοικοι, παρουσιάζοντας αύξηση του πληθυσμού του κατά την τελευταία δεκαετία σε ποσοστό 4,5%. Ωστόσο τα τελευταία 30 χρόνια παρατηρείται στασιμότητα όσον αφορά το μέγεθος του πληθυσμού. Συνολικά ο πληθυσμός του νομού τα τελευταία 30 χρόνια παρουσίασε μία μεταβολή της τάξης του 0,69% Πληθυσμός κατά τις απογραφές Φύλλο 1971 1981 1991 2001 Άρρενες 101.036 97.960 95.338 99.963 Θήλυς 101.852 98.215 97.490 101.508 Σύνολο Νομού 202.888 196.175 192.828 201.471 *Πηγή ΕΣΥΕ 2001 Για το 2006, ο συνολικός πληθυσμός του Νομού εμφανίζει κάμψη και βρίσκεται στις 189.851, σύμφωνα με την έκδοση Νομοί της Ελλάδος 2007. 2.1.2 Ηλικιακή και Κατά Φύλο Σύνθεση Η κατά ηλικία σύνθεση ή ηλικιακή διάρθρωση, αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της δομής του. Τα τελευταία τριάντα χρόνια υπάρχει σαφής μείωση του παιδικού πληθυσμού από 28,7% το 1971 σε 24% το 1981 και 18% το 1991 και 14,60% το 2001! Ενώ παράλληλα έχουμε αύξηση του πληθυσμού των ατόμων άνω των 45 ετών από 29,5% το 1971 σε 27.5% το 81, 43,6% το 91 και 46,72% το 2001. 2

Ηλικία Φύλο Σύνολο 0-14 15-29 30-44 45-64 Άρρενες 101.036 29.760 21.636 21.632 19.188 θήλυς 101.852 28.508 18.180 23.272 20.196 Σύνολο 202.888 58.268 39.816 44.904 39.384 1971 Ποσοστό 100,00% 28,70% 19,60% 22,10% 19,40% Άρρενες 97.760 24.185 20.699 17.696 24.068 θήλυς 98.215 22.845 18.802 18.482 23.879 Σύνολο 195.975 47.030 39.501 36.178 47.947 1981 Ποσοστό 100,00% 24,00% 20,20% 18,50% 24,50% Άρρενες 95.338 18.029 19.871 17.606 27.881 Θήλυς 97.490 16.756 19.019 17.403 28.979 Σύνολο 192.828 34.785 38.890 35.009 56.860 1991 Ποσοστό 100,00% 18,00% 20,20% 18,20% 29,50% Άρρενες 99.963 14.905 20.278 20.262 25.334 Θήλυς 101.508 14.501 18.174 19.210 26.872 Σύνολο 201.471 29.406 38.452 39.472 52.206 2001 Ποσοστό 100,00% 14.60% 19,08% 19,59% 25,91% Πηγή : ΕΣΥΕ 2001 Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και από τους δημογραφικούς δείκτες. Έτος 65+ 8.820 11.696 20.516 10,10% 11.312 14.207 25.519 13,00% 11.951 15.333 27.284 14,10% 19.184 22.751 41.935 20,81% 2.2 Δημογραφικοί Δείκτες Η κατανομή του πληθυσμού σε τρεις κατηγορίες: παιδικός (0-14), εν δυνάμει ενεργός (15-64) και ηλικιωμένος (65 και άνω) επιτρέπει τον υπολογισμό ορισμένων δεικτών σημαντικών για την ανάλυση και περιγραφή της δημογραφικής κατάστασης στην περιοχή: το δείκτη εξάρτησης, το δείκτη γήρανσης και το δείκτη κοινωνικών βαρών. Δημογραφικοί Δείκτες Νομού Σερρών 1971 1981 1991 2001 Δείκτης αντικατάστασης Δείκτης γήρανσης Δείκτης κοινωνικών βαρών 2,84 0,35 0,63 1,84 0,54 0,59 1,27 0,78 0,47 0,70 1,43 0,54 Πηγή : ΕΣΥΕ 2001 Ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού, επιτρέπει την αποσαφήνιση του επιπέδου γήρανσης στο οποίο έχει φτάσει ο πληθυσμός. Μας δίνει το ποσοστό που αντιπροσωπεύει ο ηλικιωμένος πληθυσμός (άνω των 65 ετών) σε σχέση με τον παιδικό πληθυσμό (0-14 ετών). Όσο μεγαλύτερες είναι οι τιμές του δείκτη τόσο υψηλότερο επίπεδο γήρανσης παρουσιάζει η περιοχή. Στο νομό Σερρών η τιμή του δείκτη γήρανσης από 0,78 1991 αυξάνεται σημαντικά το 2001 και λαμβάνει τιμή 1,43 που σημαίνει ότι αντιστοιχούν 14 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών σε κάθε 100 άτομα ηλικίας μέχρι 14 ετών. 3

Δείκτης αντικατάστασης: Ο δείκτης αυτός περιγράφει το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας έως 14 ετών προς τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και μπορεί να αποτελέσει ένα ενδεικτικό στοιχείο για το κατά πόσο θα υπάρξει στην περιοχή μια διαδοχή των ατόμων που φεύγουν από την παραγωγική διαδικασία από άτομα που εισέρχονται σε αυτή. Για το νομό Σερρών ο δείκτης έχει τιμή 0,70 που σημαίνει ότι ο ρυθμός αντικατάστασης του πληθυσμού και ο αριθμός των ατόμων που θα εισέλθουν στην παραγωγική διαδικασία κατά τα επόμενα χρόνια είναι κατά πολύ μειωμένος σε σχέση με τις παλαιότερες δεκαετίες (2,84 το 71 και 1,84 το 81 και 1,27 το 91). Ο δείκτης κοινωνικών βαρών (ή δείκτης εξάρτησης) καταδεικνύει την αναλογία των ατόμων που για δημογραφικούς λόγους (λόγω ηλικίας) είναι εξαρτώμενα από άτομα τα οποία πρέπει να τα συντηρήσουν με την δραστηριότητά τους. Ο υψηλός δείκτης σημαίνει υψηλή οικονομική επιβάρυνση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού για τη συντήρηση του εξαρτώμενου πληθυσμού, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες αποταμίευσης και επένδυσης. Για το νομό Σερρών ο δείκτης αυτός έχει τιμή 0,54 (δηλαδή 54 εξαρτώμενα άτομα για κάθε 100 ενεργά). Υπάρχει δηλαδή επαρκής αριθμός εργαζομένων, ο οποίος μπορεί να ενεργοποιηθεί σε διάφορες αναπτυξιακές δραστηριότητες και να συντηρήσει τον υπόλοιπο πληθυσμό. Επίπεδο Εκπαίδευσης Το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού του νομού Σερρών δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό καθώς μόλις το 7,09% φοιτά ή αποφοίτησε από σχολή Ανώτερης ή Ανώτατης βαθμίδας εκπαίδευσης. Ενώ το ποσοστό των ατόμων που δεν έχουν ολοκληρώσει το δημοτικό ή είναι αναλφάβητοι ανέρχεται σε 27,68% και ποσοστό 12,01% έχει αποφοιτήσει από το λύκειο. Το γεγονός αυτό μπορεί να έχει πολύπλευρες και ποικίλες δυσμενείς κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του νομού που προκύπτει από αναλυτικότερες μελέτες, είναι ότι υπάρχει σημαντική διαφορά στο μορφωτικό επίπεδο των κατοίκων της πόλης των Σερρών και αυτών της υπαίθρου. Επίπεδο Εκπαίδευσης Μεταπτυχιακό Πτυχιούχοι Ανωτάτων Σχολών Πτυχιούχοι ΤΕΙ ( ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ) Πτυχιούχοι Ανωτέρων Σχολών Φοιτούν σε Πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ Απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης Τελείωσαν την Γ τάξη Γυμνασίου Απόφοιτοι Στοιχειώδους Εκπαίδευσης Δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη Εκπαίδευση Αγράμματοι Σύνολο Ν. Σερρών Αριθμός Κατοίκων 161 6.516 1.793 315 3.418 20.633 15.927 75.505 29.936 17.625 171.829 (%) Επί του Συνολικού Πληθυσμού 0,09 3,79 1,04 0,18 1,99 12,01 9,27 43,94 17,42 10,26 100 Πηγή : ΕΣΥΕ 1991 Παρατήρηση: Η διαφορά των συνόλων προκύπτει από τον αριθμό των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Σε ό,τι αφορά τα βασικά οικονομικά δεδομένα ο νομός Σερρών χαρακτηρίζεται από μέτριους αναπτυξιακούς ρυθμούς και σημαντική ακόμη εξάρτηση από τον πρωτογενή τομέα. Στο νομό Σερρών παράγεται το 1,54% του ετήσιου εγχώριου παραγόμενου ΑΕΠ, ενώ συγκεντρώνει το 1,85% του πληθυσμού και καλύπτει περίπου το 3% της έκτασης της χώρας. Το γεγονός αυτό 4

υποδηλώνει αυξημένο συγκριτικά βαθμό υποεκμετάλλευσης τόσο των ανθρωπίνων όσο και των φυσικών και λοιπών ανθρωπογενών πόρων στην διαδικασία της παραγωγής. Στον πρωτογενή τομέα παράγεται περίπου το ¼ του συνολικού ετήσιου ΑΕΠ, ο δευτερογενής συμβάλει κατά 13% στη διαμόρφωση του ετήσιου ΑΕΠ, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του τριτογενούς τομέα ανέρχεται σε 62%. Μια πληρέστερη συνοπτική εικόνα του οικονομικού προφίλ του νομού μπορεί να αποτυπωθεί διαμέσου ορισμένων βασικών δεικτών οικονομικής ευημερίας: Κατά Κεφαλή ΑΕΠ Ο βασικότερος δείκτης ο οποίος προσδιορίζει σε σημαντικό βαθμό το επίπεδο ανάπτυξης και ευημερίας μιας περιοχής είναι το κατά κεφαλή ΑΕΠ. Κατά την τελευταία δεκαετία 1991-2001 το κατά κεφαλή ΑΕΠ στο νομό Σερρών ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 82.6% του εγχώριου κατά κεφαλή ΑΕΠ, με ακραίες τιμές 85.5% το 1994 (μέγιστο) και 80.1% το 1992 (ελάχιστο). Το έτος 2001 το κατά κεφαλή ανήλθε σε 9.957 περίπου μέγεθος που αντιστοιχεί στο 84% του εγχώριου ΑΕΠ και κατατάσσει το νομό Σερρών στην 45η θέση μεταξύ των 52 νομών της χώρας. Το 2006, το Κατά Κεφαλή ΑΕΠ, σύμφωνα με την έκδοση Νομοί της Ελλάδας ήταν 10.000 και η κατάταξη έπεσε στην 50ή θέση. Απασχόληση Ανεργία Εξετάζοντας την απασχόληση στο νομό Σερρών θα πρέπει να γίνει αναφορά πρωτίστως στο οικονομικά ενεργό πληθυσμό. Τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό αποτελούν άτομα τα οποία εργάζονται ή αναζητούν εργασία. Ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός του Ν. Σερρών για το 2001 είναι 81.725 άτομα σε σύνολο πληθυσμού 201.471 ατόμων, ποσοστό 40,56%. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΣΤΟ Ν. ΣΕΡΡΩΝ 1991-2001 Δήμοι & Δημοτικά Οικον. Πληθυσμός 1991 Διαμερίσματα Ν. Σερρών Ενεργοί 1991 Νομός Σερρών 192.828 78.115 Ποσοστό 1991 Πληθυσμός 2001 40,51% 201.471 Οικον. Ποσοστό 2001 Ενεργοί 2001 81.7251 40,56% Πηγή : ΕΣΥΕ & έρευνα πεδίου Ποσοστά Ανεργίας 16,00% 14,00% 12,00% 14,54% 10,00% 10,80% 9,00% 8,00% 10,20% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% Ν. Σερρών Κ. Μακεδονία Αν. Μακεδονία-Θράκη Σύνολο Χώρας Από το σύνολο των 81.725 οικονομικά ενεργών ατόμων, 69.844 άτομα (ποσοστό 85,46%) απασχολούνται στους τρεις τομείς της οικονομίας. 1 Αποτέλεσμα γραμμικής προσαρμογής 5

ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟΝ Ν. ΣΕΡΡΩΝ 1991-2001 ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής Δεν Δήλωσαν Έτη Σύνολο 1991 73.047 31.458 14.670 25.687 1.232 2001 69.844 Πηγή : ΕΣΥΕ & έρευνα πεδίου 30.078 14.027 24.561 1.178 Ο αριθμός των απασχολούμενων μειώθηκε από 73.047 το 1991 σε 69.844 το 2001 (ποσοστό 4,4%). Από το σύνολο των απασχολούμενων του 2001 ποσοστό 43,06% απασχολείται στον πρωτογενή τομέα, 20,08% στο δευτερογενή και 35,16% στο τριτογενή τομέα. Αποτυπώνεται λοιπόν και μέσα από τα στοιχεία της απασχόλησης πως ο πρωτογενής τομέας αποτελεί βασικό κομμάτι της οικονομικής φυσιογνωμίας του Ν. Σερρών, με το δευτερογενή τομέα να παρουσιάζει το μικρότερο ποσοστό όσον αφορά την απασχόληση. Το επίπεδο ανεργίας όπως φαίνεται και στον ακόλουθο πίνακα για το έτος 2001 ανήλθε σε 14.54%. 2.3 ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΟ Ν. ΣΕΡΡΩΝ 1991-2001 Περιοχή Οικον. Ενεργοί 1991 Άνεργοι 1991 Ανεργία 1991 Οικον. Ενεργοί 2001 Άνεργοι 2001 Ανεργία 2001 Νομός Σερρών 78.115 5.068 6,49% 81.725 11.881 14,54% Πηγή : ΕΣΥΕ & έρευνα πεδίου Σύμφωνα με την έκδοση Νομοί της Ελλάδας 2007, για το 2006 το ποσοστό ανεργίας έπεσε στο 6,5%. Συγκρίνοντας τα ποσοστά ανεργίας του Ν. Σερρών (14,54%) για το 2001, με τα ποσοστά ανεργίας που δίνονται από την ΕΣΥΕ για τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας (10,80%) και της επικράτειας (10,20%) παρατηρούμε εξαιρετικά σημαντική υπέρβαση του νομού, σε σχέση μ' όλες τις υπόλοιπες περιοχές. Για το 2006, η συγκριτική θέση του Νομού Σερρών βελτιώνεται και ανέρχεται στην 5η θέση. 2.4 Παραγωγική διάρθρωση Η παραγωγική διάρθρωση του νομού Σερρών χαρακτηρίζεται από περιορισμένη ανάπτυξη του δευτερογενούς τομέα (13% έναντι 22% της χώρας)η οποία έως ένα βαθμό αντισταθμίζεται από συγκριτικά διευρυμένη οικονομική δραστηριότητα στον πρωτογενή τομέα (25% έναντι 8% της χώρας). Το γεγονός της σημαντικής εξάρτησης του τοπικού παραγωγικού συστήματος από τον αγροτικό τομέα, υποθάλπει τον κίνδυνο κλυδωνισμού της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, σε περίπτωση αδυναμίας προσαρμογής των τοπικών παραγωγών στις νέες ανταγωνιστικότατες συνθήκες της διεθνοποιημένης αγοράς και της αναγκαστικής τους αποχώρησης τους από τον κλάδο. Ο δευτερογενής τομέας χαρακτηρίζεται από μακρόχρονη στασιμότητα και πολύ περιορισμένη 6

συμμετοχή στο τοπικό παραγόμενο προϊόν. Το γεγονός αυτό δεν αποτελεί έκπληξη καθώς οι επενδύσεις στον τομέα διατηρούνται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα ιδίως την τελευταία δεκαετία. Ο τριτογενής τομέας φαίνεται αρκετά ανεπτυγμένος με την μεγαλύτερη συμμετοχή στο ετήσιο παραγόμενο Α.Ε.Π. της περιοχής (62% έναντι 69% της χώρας). Ωστόσο μια πολύ σημαντική διαρθρωτική αδυναμία του τριτογενή τομέα είναι ότι, το μεγαλύτερο τμήμα του παραγόμενου Α.Ε.Π, προέρχεται από πολύ υψηλή συγκέντρωση μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων στον κλάδο του εμπορίου με εξαιρετικά περιορισμένους κλάδους εργασιών και πολύ μικρό αριθμό απασχολουμένων / επιχείρηση. Αντίθετα, ο ισχυρά αναπτυσσόμενος κλάδος των εναλλακτικών μορφών τουρισμού συμμετέχει μόνο κατά 3,5% στο ετήσιο Α.Ε.Π. του νομού. Κατά Κεφαλή Δηλωθέν εισόδημα. Το κατά μέσο όρο κατά κεφαλήν εισόδημα για την χρονική περίοδο 1991-2001 ανέρχεται στο νομό Σερρών σε 1.748,54 Ευρώ το οποίο αντιστοιχεί στο 56% του αντίστοιχου σε επίπεδο χώρας. Συγκριτικά με τους υπόλοιπους νομούς, ο νομός κατατάσσεται στην 41η θέση μεταξύ των 52 της χώρας Ιδιωτικές επενδύσεις στη μεταποίηση Σύμφωνα με επεξεργασμένα στοιχεία της ΕΣΥΕ το μέσο κατά κεφαλή ύψος ιδιωτικών επενδύσεων στη μεταποίηση κατά περίοδο 1993 1998 ανήλθε σε 44,58 όταν το αντίστοιχο μέγεθος σε επίπεδο χώρας διαμορφώθηκε σε 142,63. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε 1 επένδυσης σε επίπεδο χώρας, το αντίστοιχο ύψος επένδυσης στο νομό Σερρών ήταν 0,31. Το γεγονός ότι νομός δεν κατάφερε να προσελκύσει σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια, υποδηλώνει περιορισμένα ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον το οποίο επηρεάζεται σημαντικά από την έλλειψη μεγάλων δημοσίων επενδύσεων και επαρκών αναπτυξιακών κινήτρων. Δημόσιες επενδύσεις Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία της ΕΣΥΕ για την περίοδο 1991 1995 ο μέσος όρος της κατά κεφαλή δαπάνης για δημόσιες επενδύσεις στο νομό, διαμορφώθηκε σε 142,59, δηλαδή μόλις στο 29,8% του αντίστοιχου μεγέθους σε επίπεδο χώρας για την ίδια χρονική περίοδο, το οποίο ανήλθε σε 473,30. Αποταμίευση Η αποταμίευση αποτελεί μια εν δυνάμει κινητήριο δύναμη η οποία μπορεί να προσδώσει αναπτυξιακή διάσταση σε μια περιοχή. Το συσσωρευμένο «αδρανές / λιμνάζον» κεφάλαιο μπορεί υπό κατάλληλες προϋποθέσεις να μετατραπεί σε επένδυση και μηχανισμό ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας. Ο νομός Σερρών κατέχει αρκετά σημαντική θέση σε ότι αφορά το μέγεθος της κατά κεφαλή αποταμίευσης καθώς για το έτος 1999 αυτό διαμορφώνεται σε 4.114, και τον κατατάσσει στην 11η θέση σε σχέση με τους υπόλοιπους 52 της χώρας. Η σχετική υπεροχή του δείκτη της κατά κεφαλή αποταμίευσης με την διαπιστούμενη απόκλιση του κατά κεφαλή Α.Ε.Π. στο νομό Σερρών σε σχέση με τους υπόλοιπους νομούς, υποδηλώνει ότι μια σημαντική ευκαιρία για το νομό παραμένει ανεκμετάλλευτη καθώς, υπάρχει αδρανές τοπικό κεφάλαιο το οποίο δεν κινητοποιείται επαρκώς ώστε να παράγει περισσότερο ακαθάριστο προϊόν. Όσο ισχυρότερα είναι τα κίνητρα κινητοποίησης του τοπικού κεφαλαίου τόσο περισσότερες επενδύσεις μπορούν ν αναληφθούν (ιδιαίτερα σε επίπεδο Μ.Μ.Ε.) και επομένως τόσο υψηλότεροι θα μπορούσαν να είναι οι ρυθμοί αύξησης του Α.Ε.Π. της τοπικής οικονομίας. Συμπεράσματα Σύμφωνα με τα δεδομένα που αποτυπώθηκαν παραπάνω Σε ότι αφορά τα δημογραφικά δεδομένα: Παρατηρείται συνεχής πληθυσμιακή αποδυνάμωση τις τελευταίες τρεις δεκαετίες 7

Παρά το γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 4.5% τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της δημογραφικής δομής είναι ανησυχητικά καθώς τόσο ο δείκτης γήρανσης όσο και ο δείκτης αντικατάστασης είχαν δυσμενή εξέλιξη Το μορφωτικό επίπεδο των κατοίκων του Νομού είναι γενικά σε αρκετά χαμηλό επίπεδο. Σε ότι αφορά τις βασικές οικονομικές παραμέτρους του νομού προκύπτει υστέρηση του επιπέδου οικονομικής ανάπτυξης του νομού και μη ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον διαπιστώσεις οι οποίες αποτυπώνονται στα εξής : Το κατά κεφαλή Α.Ε.Π. του νομού Σερρών ανέρχεται στο 84%2 του αντίστοιχου μεγέθους σε επίπεδο χώρας, κατατάσσοντας τον στην 45η θέση μεταξύ των 52 νομών της χώρας Πολύ χαμηλό επίπεδο κατά κεφαλή δηλωθέντος εισοδήματος, το οποίο ανέρχεται στο 56% του αντίστοιχου μεγέθους σε επίπεδο χώρας και κατατάσσει το νομό Σερρών στην 41η θέση μεταξύ των 52 νομών Το εκτιμώμενο ποσοστό της καταγεγραμμένης ανεργίας στο νομό για το έτος 2001 ανέρχεται περίπου στο 14,5%, ύψος που υπερβαίνει κατά 4-5 εκατοστιαίες μονάδες τα αντίστοιχα ποσοστά σε επίπεδο περιφερειών Κεντρικής Μακεδονίας και Χώρας Η συμμετοχή του δευτερογενούς τομέα και του τουριστικού κλάδου στο Α.Ε.Π. του νομού, είναι πολύ μικρότερη (περίπου13% και 5% αντίστοιχα) σε σχέση με το μέσο όρο της χώρας. Αντίθετα, διατηρείται σε σημαντικό βαθμό η εξάρτηση του τοπικού προϊόντος από την παραγωγή του πρωτογενή τομέα, ο οποίος όμως χαρακτηρίζεται από χαμηλή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα Το ύψος τόσο των δημοσίων όσο και των ιδιωτικών επενδύσεων είναι πολύ χαμηλό σε σχέση με το μέσο επίπεδο της χώρας, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σημαντικά κεφάλαια τα οποία όμως παραμένουν αδρανή με τη μορφή αποταμίευσης. 2.5 ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΣΕΡΡΑΪΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Βασικό χαρακτηριστικό της δομής του Σερραϊκού Εμπορίου είναι ότι αποτελείται από ένα πλήθος επιχειρήσεων πολύ μικρού μεγέθους, που στην πλειοψηφία τους είναι ατομικές επιχειρήσεις και ένα μικρό ποσοστό από αυτές έχουν νομική μορφή εταιρειών. Από στοιχεία της Βάσης Δεδομένων που μας παραχώρησε ευγενώς το Ε.Β.Ε. Σερρών διαπιστώνουμε τα εξής: ΣΥΝΟΛΟ ΕΜΠ. ΕΠΙΧ/ΣΕΩΝ 1758 ΑΤΟΜΙΚΕΣ 1265 72% Ο.Ε 341 20% Α.Ε 72 4% ΕΠΕ 37 2% Ε.Ε 21 1% ΣΥΝ/ΣΜΟΙ 22 1% ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΕΡΡΕΣ 1005 ΗΡΑΚΛΕΙΑ 97 ΝΙΓΡΙΤΑ 71 ΣΙΔ/ΣΤΡΟ 57 Ν.ΖΙΧΝΗ 12 ΛΟΙΠΟΙ 516 29% 57% 6% 4% 3% 1% ΚΛΑΔΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 2 Μέσος όρος πενταετίας 1997-2001 = 82,4 % 8

ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΕΣ 20% 70% 10% Υπάρχει ικανοποιητική κινητικότητα στον κλάδο του αυτοκίνητου, ανταλλακτικών, ελαστικών, αξεσουάρ, στην ένδυση και την υπόδηση καθώς και στα οικοδομικά υλικά. Ύφεση παρατηρείται στις επιχειρήσεις τροφίμων, ποτών, λευκών ηλεκτρικών συσκευών, τηλεοράσεων και κινητής τηλεφωνίας. Οι παραπάνω εμπορικοί τομείς έχουν σε τοπικό επίπεδο ισχυρό ανταγωνισμό από τα Πολυκαταστήματα που την τελευταία 5ετια έχουν δραστηριοποιηθεί στις Σέρρες με αποτέλεσμα ελάχιστες μικρές τοπικές επιχειρήσεις από αυτές να επιβιώνουν ακόμη. ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ. Η παραδοσιακή αγορά των Σερρών είχε αρχίσει ήδη από την 10ετια του 1980 να δέχεται τις πρώτες σημαντικές αλλαγές στην δομή, την σύνθεση και τον τρόπο λειτουργίας της. Αυτό οφείλεται σε μια σειρά εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Ενδεικτικά αναφέρονται η πολεοδομική ανάπτυξη, η εσωτερική μετανάστευση από την γύρω επαρχία στο αστικό κέντρο, οι καταναλωτικές συνήθειες, η ίδρυση και επέκταση των Τ.Ε.Ι., η έλευση πολυάριθμων πολυκαταστημάτων, η ίδρυση υποκαταστημάτων όλων των ιδιωτικών τραπεζών με αποτέλεσμα να επέλθει στην 10ετια του 1990 μια ραγδαία μετάλλαξη του τοπικού εμπορίου σε νέες συνθήκες με προεξάρχοντα τον ρόλο οξύτατου ανταγωνισμού, του ακριβού κόστους λειτουργίας με αποτέλεσμα το κλείσιμο των μικρών παραδοσιακών επιχειρήσεων σε πρώτη φάση. Έτσι παντοπωλεία, ηλεκτρ. συσκευές, νεωτερισμοί δέχτηκαν αφόρητη πίεση με αποτέλεσμα να έχουν πρόβλημα επιβίωσης. Σήμερα η πληρότητα της αγοράς εμφανίζεται ικανοποιητική με τάσεις υπερεπαγγελματισμού σε ορισμένους κλάδους. Διαθέτει επάρκεια αγαθών και καλύπτει τον σύγχρονο καταναλωτή. Μπορεί δε να συγκριθεί στα επώνυμα καταναλωτικά αγαθά με την αγορά της κοντινής Θεσσαλονίκης. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Μια σύγχρονη εμπορική επιχείρηση που δραστηριοποιείται στις Σέρρες, αντιμετωπίζει έντονα προβλήματα λόγω της γενικότερης οικονομικής ύφεσης και ακόμη από τους παρακάτω προσδιοριστικούς παράγοντες της λειτουργίας της. ΕΞΟΔΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Με την έλευση των αλυσίδων πολυκαταστημάτων, συνήθως πολυεθνικών συμφερόντων και υποκαταστημάτων τραπεζών, επήλθε μία ραγδαία άνοδος των ενοικίων στο εμπορικό κέντρο, με αποτέλεσμα να επακολουθήσει κατακόρυφη αύξηση του κόστους λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων. Πλέον ο μέσος όρος τον μηνιαίων μισθωμάτων ξεπερνά τα 35 ευρώ το τ.μ. με αποτέλεσμα την αναζήτηση επαγγελματικής εγκατάστασης σε περιοχές περιμετρικά του κέντρου. Πρέπει να προστεθεί στο παραπάνω η ραγδαία αύξηση του κόστους χρήσης υπηρεσιών των ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΔΕΥΑΣ που προκλητικά αγνοούν τον επίσημο πληθωρισμό. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Λόγω του μικρού μεγέθους των Σερραϊκών εμπορικών επιχειρήσεων δεν είναι υποχρεωτική η δημοσίευση των οικονομικών τους αποτελεσμάτων. Έτσι, δεν είναι δυνατή η σύγκριση με εκείνα των Α.Ε. και Ε.Π.Ε. Από στοιχεία του Εμπορικού Συλλόγου προκύπτει ότι τουλάχιστον το 50% δηλώνουν στασιμότητα στις πωλήσεις, το 25% δηλώνουν μείωση και το 25% διεύρυνση. Οι τραπεζικές υποχρεώσεις ακολουθούν πορεία αντιστρόφως ανάλογη προς τις πωλήσεις. Παρατηρείται το παράδοξο, οι μικρού μεγέθους επιχειρήσεις να μην έχουν ευχερή πρόσβαση σε τραπεζικά κεφάλαια χαμηλού 9

κόστους. Έτσι δανείζονται κεφάλαια υψηλού κόστους, συνήθως καταναλωτικά δάνεια, εορτοδάνεια, δάνεια διακοπών κ.τ.λ. συχνά από διαφορετικές τράπεζες, τα οποία χρησιμοποιούν σαν κεφάλαια κίνησης και ταμειακής ρευστότητας. ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΤΟΥ ΣΕΡΡΑΪΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Οι διαρθρωτικές δομές που συγκροτούν το τοπικό εμπόριο μπορούν επιγραμματικά να αναφερθούν παρακάτω. 1. Έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού στην ίδρυση νέων καινοτόμων επιχειρήσεων. Υπάρχει συγκέντρωση σε κλάδους της εμπορίας αγαθών με αποτέλεσμα τον υπερεπαγγελματισμό και αντίστροφα υπάρχει στενότητα στην κάλυψη εξειδικευμένων αγαθών και εμπορικών υπηρεσιών. 2. Έλλειψη προηγούμενης έρευνας για της καταναλωτικές συνήθειες και το προφίλ του Σερραίου καταναλωτού. 3. Έλλειψη πληροφόρησης για τα πιθανά οφέλη από την μετατροπή της προσωπικής εμπορικής επιχείρησης σε αντίστοιχη με εταιρική μορφή και ακόμη περισσότερο σε Α.Ε. ή Ε.Π.Ε. 4.Ραγδαία αναπροσαρμογή λόγω ανταγωνιστικού περιβάλλοντος των οργανωτικών δομών, της στρατηγικής πωλήσεων μέσω της διαφήμισης. 5.Εφαρμογή νέων μεθόδων εμπορίας με εισαγωγή της πληροφορικής, του Διαδικτύου, ευελιξία στην επιλογή προϊόντων μέσω κλαδικών εκθέσεων και στο Μάρκετινγκ. 6.Πρόσληψη ικανών υπαλλήλων με συνεχή επιμόρφωση στις νέες μεθόδους πωλήσεων. 7.Εξασφάλιση ταμειακής ρευστότητας και τραπεζικής πίστωσης με ξεκάθαρους τους όρους συνεργασίας. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σε ότι αφορά το νομό Σερρών, διαπιστώνεται ότι το σύνολο των δανείων προς τις επιχειρήσεις του νομού (Γεωργία, Βιοτεχνία, Εμπόριο, λοιπές ), εμφανίζει άνοδο το 2001 κατά 8,9% και μείωση το 2002 κατά 11,3% έναντι των προηγουμένων ετών. ( 285 εκ.). Αντίστοιχα, τα δάνεια προς τα νοικοκυριά εμφανίζουν αύξηση το 2001 κατά 90,3% και το 2002 αύξηση κατά 19,4% έναντι των προηγουμένων ετών, με τα στεγαστικά να κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό ( 73,6%) έναντι 21,1 % των καταναλωτικών και 5,3% των πιστωτικών καρτών.( 173 εκ.). Στην παρούσα φάση τοπικά δεν διαπιστώνονται ιδιαίτερες καθυστερήσεις στα χαρτοφυλάκια των επιχειρηματικών χορηγήσεων πέραν των συνηθισμένων που παρουσιάζονται στα πλαίσια λειτουργίας της αγοράς, με το ποσοστό των δανείων σε καθυστέρηση, προς τις επιχειρήσεις να ανέρχεται σε 6,6% του συνόλου των χορηγήσεων προς αυτές. Οι καταθέσεις στο νομό Σερρών εμφανίζουν αυξητική πορεία κατά 6,4% το 2001 και κατά 4,6% το 2002 έναντι των προηγουμένων ετών,( 1.379 εκ.), όπως αναλυτικά εμφανίζονται, καθώς και όλα τα παραπάνω αναφερόμενα στοιχεία, στους πίνακες που ακολουθούν. ΔΑΝΕΙΑ ΠΡΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (σε χιλ. ΕΥΡΩ) ΚΛΑΔΟΙ 2000 ΒΡΑΧ/ΣΜΑ ΜΑΚ/ΣΜΑ 2001 ΣΥΝΟΛΑ ΒΡΑΧ/ΣΜΑ ΜΑΚΡ/ΣΜΑ 2002 ΣΥΝΟΛΑ ΒΡΑΧ/ΣΜΑ ΜΑΚΡ/ΣΜΑ ΣΥΝΟΛΑ ΓΕΩΡΓΙΑ 77.490 13.567 91.057 86.707 14.469 101.176 75.784 12.142 87.926 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ 56.880 19.274 76.154 83.504 18.999 102.503 65.572 10.477 76.049 ΕΜΠΟΡΙΟ 82.089 4.422 86.511 77.927 3.777 81.704 65.303 4.246 69.549 12.990 52.044 ΛΟΙΠΑ ΣΥΝΟΛΑ 28.087 5.360 33.447 32.990 4.367 37.357 39.054 244.546 42.623 287.169 281.128 41.612 322.740 245.713 10 39.855 285.568

ΔΑΝΕΙΑ ΠΡΟΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ 2000 2001 2002 ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ 52.918 93.858 127.834 ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ 18.236 43.921 36.577 5.327 7.729 9.264 76.481 145.508 173.675 ΠΙΣΤ.ΚΑΡΤΕΣ ΣΥΝΟΛΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΡΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ 2000 2001 2002 ΓΕΩΡΓΙΑ 91.057 101.176 87.926 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ 76.154 102.503 76.049 ΕΜΠΟΡΙΟ 86.511 81.704 69.549 ΛΟΙΠΟΙ 33.447 37.357 52.044 ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ 52.918 93.858 127.834 ΚΑΤ/ΚΑ 23.563 51.650 45.841 ΣΥΝΟΛΑ 363.650 468.248 459.243 ΔΑΝΕΙΑ ΠΡΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΑ (τα ποσά σε χιλ. ΕΥΡΩ) ΚΛΑΔΟΙ 2000 2001 ΒΡΑΧ/ΣΜΑ ΜΑΚΡ/ΣΜΑ ΣΥΝΟΛΑ ΒΡΑΧ/ΣΜΑ 2002 ΜΑΚΡ/ΣΜΑ ΣΥΝΟΛΑ ΒΡΑΧ/ΣΜΑ ΜΑΚΡ/ΣΜΑ ΣΥΝΟΛΑ ΓΕΩΡΓΙΑ 75.947 12.823 88.770 85.558 13.625 99.183 74.764 11.408 86.172 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ 55.568 19.184 74.752 80.867 18.856 99.723 59.939 10.354 70.293 ΕΜΠΟΡΙΟ 79.510 4.387 83.897 75.022 3.718 78.740 62.392 4.137 66.529 ΛΟΙΠΑ 22.618 5.144 27.762 27.700 4.164 31.864 30.737 12.822 43.559 233.643 41.538 275.181 269.147 40.363 309.510 227.832 ΣΥΝΟΛΑ 38.721 266.553 ΔΑΝΕΙΑ ΠΡΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΑ 2000 2001 2002 ΓΕΩΡΓΙΑ 88.770 99.183 86.172 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ 74.752 99.723 70.293 ΕΜΠΟΡΙΟ 83.897 78.740 66.529 ΛΟΙΠΟΙ 27.762 31.864 43.559 ΣΥΝΟΛΑ 275.181 309.510 266.553 ΔΑΝΕΙΑ ΠΡΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΕ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ (τα ποσά σε χιλ. ΕΥΡΩ) ΚΛΑΔΟΙ 2000 2001 ΒΡΑΧ/ΣΜΑ ΜΑΚΡ/ΣΜΑ ΓΕΩΡΓΙΑ 1.543 744 ΣΥΝΟΛΑ ΒΡΑΧ/ΣΜΑ 2.287 2002 ΜΑΚΡ/ΣΜΑ 1.149 844 11 ΣΥΝΟΛΑ ΒΡΑΧ/ΣΜΑ ΜΑΚΡ/ΣΜΑ ΣΥΝΟΛΑ 1.993 1.020 734 1.754

ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ 1.312 90 1.402 2.637 143 2.780 5.633 123 5.756 ΕΜΠΟΡΙΟ 2.579 35 2.614 2.905 59 2.964 2.911 109 3.020 ΛΟΙΠΑ ΣΥΝΟΛΑ 5.469 216 5.685 5.290 59 5.349 8.317 168 8.485 10.903 1.085 11.988 11.981 1.105 13.086 17.881 1.134 19.015 ΔΑΝΕΙΑ ΣΕ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΠΡΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 2000 2001 2002 ΓΕΩΡΓΙΑ 2.287 1.993 1.754 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ 1.402 2.780 5.756 ΕΜΠΟΡΙΟ 2.614 2.964 3.020 ΛΟΙΠΟΙ 5.349 5.349 8.485 ΣΥΝΟΛΑ 11.652 13.086 19.015 7.096 8.957 27.362 ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ 2000 ΟΨΕΩΣ 2001 2002 47.106 50.753 51.288 ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟΥ 571.676 648.453 711.452 ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΣ 328.293 394.853 383.736 ΛΟΙΠΕΣ 115.402 114.381 130.147 ΣΕ ΣΥΝΑΛ/ΓΜΑ 177.194 110.416 103.119 1.239.671 1.318.856 1.379.742 ΣΥΝΟΛΑ Μέσος όρος δηλωθέντος οικογενειακού εισοδήματος σε δραχμές. 4500000 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 1500000 1000000 500000 0 Σέρρες Κ. Μακεδονία Ο Νομός Σερρών έχει: 197 χλμ. Εθνικό οδικό δίκτυο, 12 Ελλάς

692 χλμ. Επαρχιακό, Για το διαδημοτικό και δημοτικό αστικό δίκτυο δεν υπάρχουν συγκεντρωτικά στοιχεία 1300 χλμ. Δασικό οδικό δίκτυο (από τα οποία 6 χλμ. ασφαλτοστρωμένο και τα υπόλοιπα είναι χωματόδρομοι με δύσκολη κυκλοφορία λόγω δράσης χειμάρρων) 65 χλμ. Αντιπυρικές λωρίδες βατές από πυροσβεστικά οχήματα. Οι μαζικές επιβατικές οδικές μεταφορές εξυπηρετούνται από 136 λεωφορεία του υπεραστικού ΚΤΕΛ που εκτελούν καθημερινά 532 δρομολόγια σε 104 λεωφορειακές γραμμές. Επίσης υπάρχουν 225 αγοραία αυτοκίνητα που εδρεύουν σε κοινότητες, 109 ταξί Πόλης Σερρών, 23 αστικά λεωφορεία ΚΤΕΑΛ Σερρών με 14 λεωφορειακές γραμμές και 23 τουριστικά λεωφορεία. Τα κυκλοφορούντα επιβατικά ιδιωτικά αυτοκίνητα ανέρχονται σε 49.621 έναντι 32.350 κατά το έτος 1994 (αύξηση 53,34%). Οι εμπορικές μεταφορές εξυπηρετούνται με 308 Δ.Χ. φορτηγά αυτοκίνητα, με 25.652 φορτηγά ιδιωτικής χρήσης κάτω των 4 τόνων, 6.202 φορτηγά Ι.Χ. άνω των 4 τόνων και με φορτηγά τρένα του ΟΣΕ. Το επαρχιακό δίκτυο χρησιμοποιείται συνήθως και από τους 16.500 γεωργικούς ελκυστήρες και λοιπά γεωργικά μηχανήματα που υπάρχουν στον Νομό και από τα μηχανήματα έργων των τεχνικών επιχειρήσεων. Από στοιχεία του Τελωνείου Προμαχώνα έτους 2001 προκύπτει ότι κατά μέσο όρο μηνιαίως εισέρχονται και εξέρχονται 6.100 ΙΧΕ ημεδαπά αυτοκίνητα και 6.400 Ι.Χ.Ε. αλλοδαπά αυτοκίνητα (παρατηρείται αύξηση 100% της κυκλοφορίας σε σχέση με το 1997), 280 ημεδαπά λεωφορεία και 460 αλλοδαπά λεωφορεία( αύξηση λεωφορείων συνολικά 11% έναντι 1997) και 120 ημεδαπά φορτηγά και 7.417 αλλοδαπά φορτηγά ( αύξηση φορτηγών συνολικά 27% έναντι 1997). Το υπάρχον επαρχιακό δίκτυο εξυπηρετεί επαρκώς τις συνδέσεις των οικισμών, των εδρών των Δήμων-Κοινοτήτων, τις προσβάσεις στις παραγωγικές δραστηριότητες και τους τουριστικούς πόλους του Νομού Σερρών ( Κερκίνη Λαϊλιάς Αλιστράτη -μοναστήρια ). Η βατότητα στο επαρχιακό δίκτυο είναι καλή με εξαίρεση τα τμήματα Πεντάπολης - Τούμπας- Παραλιμνίου, Λευκοθέας- Σ.Σ. Αγγίστας- Κρηνίδας, Άνω και Κάτω Καμήλα, Πατρίκι -Αχινός, που έχουν μέτρια βατότητα. Ημιδιανοιγμένα με κακή βατότητα είναι τα ορεινά τμήματα του δευτερεύοντος επαρχιακού και διαδημοτικού δικτύου, όπως Ν. Πετρίτσι- Ακριτοχώρι- Πορόϊα, Θεοδώριο Κεντρικό Ν. Κιλκίς, Λιθότοπος- Ποντοκερασιά Ν. Κιλκίς, Αγγιστρο- Αχλαδοχώρι, ΚαρυδοχώριΛαϊλιάς, Ορεινή - Βροντού, Δαφνούδι Αναστασιά - Αγριανή, Σκοπιά-Καλλιθέα Ν. Δράμας, Αγιοχώρι - Περιχώρα Ν. Δράμας, που λειτουργούν σαν δασικοί δρόμοι. Με τις έντονες χιονοπτώσεις και τον παρατεταμένο παγετό του χειμώνα 2001-2002, αλλά και τις συχνές-έντονες βροχοπτώσεις το 2002 και ιδίως την πλημμύρα του Δεκεμβρίου 2002 υπέστησαν φθορές τα οδοστρώματα και παρουσιάσθηκαν τοπικές κατολισθήσεις στο δρόμο Λιθότοπου - Κερκίνης και στον δημοτική οδό προς Ελαιώνα. Χρηματοοικονομικά χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων της περιοχής Δείγμα Επιχειρήσεων Ν. Σερρών Κατηγορία Επιχειρήσεων Βιομηχανία Εμπόριο Υπηρεσίες Τουρισμός Σύνολο 1999 61 29 37 8 135 2000 64 34 45 9 152 2001 Αύξηση 66 8% 38 31% 45 22% 9 13% 158 17% Δείγμα βιομηχανικών επιχειρήσεων Ν. Σερρών Βιομηχανία 1999 13 2000 (εκατ. ) 2001

Κύκλος εργασιών Ρυθμός ανάπτυξης Περιθώριο Μικτών κερδών Χρηματοοικονομικά έξοδα Προ φόρων κέρδη Βιομηχανία Αποθέματα Απαιτήσεις Κύκλος ρευστότητας (σε μέρες) Προμηθευτές Ανάγκες χρηματοδότησης % επί κύκλου εργασιών 129,8 22,6% 3,2% 7,5% 1999 81 104 185 93 92 26% 132,4 2,00% 23,7% 2,9% 7,3% 2000 104 121 225 102 123 34% 153,7 16,09% 18,0% 2,9% 2,8% 2001 152 140 292 124 168 47% Δείγμα Εμπορικών επιχειρήσεων Ν. Σερρών Εμπόριο Κύκλος εργασιών Ρυθμός ανάπτυξης Περιθώριο Μικτών κερδών Χρηματοοικονομικά έξοδα Προ φόρων κέρδη 1999 64,5 12,4% 0,9% 2,7% Εμπόριο Αποθέματα Απαιτήσεις Κύκλος ρευστότητας (σε μέρες) Προμηθευτές Ανάγκες χρηματοδότησης % επί κύκλου εργασιών 1999 31 55 86 55 31 9% (εκατ. ) 2000 2001 71,7 145 11,2% 102,2% 13,7% 13,4% 0,8% 0,6% 2,2% 1,1% 2000 48 74 122 101 21 6% 2001 40 54 94 80 14 4% 20,0% 2,3% 6,5% 2000 229,6 8,8% 21,0% 2,0% 5,9% (εκατ. ) 2001 317,1 38,1% 16,3% 1,8% 2,0% 1999 64 87 151 83 68 19% 2000 83 102 185 107 78 22% 2001 94 99 193 102 91 25% Δείγμα επιχειρήσεων Ν. Σερρών Όλες οι κατηγορίες Κύκλος εργασιών Ρυθμός ανάπτυξης Περιθώριο Μικτών κερδών Χρηματοοικονομικά έξοδα Προ φόρων κέρδη Όλες οι κατηγορίες Αποθέματα Απαιτήσεις Κύκλος ρευστότητας (σε μέρες) Προμηθευτές Ανάγκες χρηματοδότησης % επί κύκλου εργασιών 1999 211 Δείκτες Ευημερίας Νομού Σερρών 14

ΑΕΠ κατά κεφαλή Κατά κεφαλή αποταμιευτικές καταθέσεις Δηλωθέν εισόδημα ανά κάτοικο Φόρος εισοδήματος ανά κάτοικο Φυσική αύξηση πληθυσμού/ 1000 κατοίκους Μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης/ 1000 κατοίκους Μαθητές δημοτικού/ 1000 κατοίκους Νομός Σερρών 2001 6187,8 Μέσος όρος Κατάταξη σε σχέση χώρας με τους 52 νομούς 11885,5 45 2000 3932,5 5253,12 28 2001 3081,4 2001 146,74 4959,65 416,72 45 48 1999-4,44-0,24 46 2001 56 68 45 2001 50 59 43 Συμμετοχή στα συνολικά μεγέθη της χώρας ΑΕΠ Φορολογούμενοι Δηλωθέν στην εφορία εισόδημα Φόρος εισοδήματος φ.π. Αποταμιευτικές καταθέσεις 1998 2002 2002 2002 2000 1,3 1,6 1,2 0,6 1,4 % % % % % 16 10 14 23 11 Δείκτες Ευημερίας Κεντρικής Μακεδονίας Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ΑΕΠ κατά κεφαλή 2001 Αποταμιευτικές 2000 καταθέσεις ανά κάτοικο Δηλωθέν εισόδημα ανά κάτοικο 2001 Φόρος εισοδήματος ανά κάτοικο 2001 Φυσική αύξηση 1999 πληθυσμού/ 1000 κατοίκους Μαθητές δευτεροβάθμιας 2001 εκπαίδευσης/ 1000 κατοίκους Μαθητές δημοτικού/ 1000 κατοίκους 2001 Ποσοστό ανεργίας 2002 Μέσος όρος χώρας Κατάταξη σε σχέση με τις 13 περιφέρειες 12150 11885,5 5 4490,1 5253,12 5 4402 308,14 4959,65 416,72 3 3-0,25 3 69 68 6 61 11,5 59 9,9 4 3 1,05 Συμμετοχή στα συνολικά μεγέθη της χώρας Α.Ε.Π. 1998 17,5 Φορολογούμενοι 2002 16,7 Δηλωθέν στην εφορία εισόδημα 2002 15,0 Φόρος εισοδήματος (φ.π.α.) 2002 12,4 Αποταμιευτικές καταθέσεις 2000 14,6 % % % % % 2 2 2 2 2 Παρότι η ανεργία στην Περιφέρεια αυξήθηκε κατά 0,7 μονάδες το 2002 στο 11,5% του εργατικού δυναμικού, με 9,9% για το σύνολο της Ελλάδας, σύμφωνα με την EUROSTAT το εργατικό δυναμικό της Περιφέρειας προβλέπεται να αυξηθεί κατά 6,1% την περίοδο 2000-2010, αύξηση 15

υψηλότερη από την προβλεπόμενη για την Ελλάδα ως σύνολο (4,3%). Στην 5ετία 1996-2000 δόθηκαν 538 άδειες λειτουργίας νέων μεταποιητικών επιχειρήσεων, 14% των συνολικών, με τον αριθμό τους να αυξάνεται την τελευταία 2ετία (3.865 σε ολόκληρη την Ελλάδα). Δεν υπάρχουν στοιχεία για το νομό Σερρών συγκεκριμένα, ωστόσο, δικαιούται σαφέστατα μέρος της προαναφερθείσας ανάπτυξης. Η γεωγραφική θέση του νομού Σερρών Ο νομός των Σερρών, ευρισκόμενος σε απόσταση μόλις 80 χιλιομέτρων από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, 90 περίπου χιλιομέτρων από το λιμάνι της Καβάλας, 60 χιλιομέτρων από την Εγνατία οδό και όντας η οδική αρτηρία σύνδεσης με την υπόλοιπη Ευρώπη (δεδομένων των προβλημάτων της πρώην Γιουγκοσλαβίας) αποτελεί ένα σταυροδρόμι επικοινωνίας και διασύνδεσης. Το γεγονός, μάλιστα, ότι σημειώνονται μεγάλες επενδύσεις στους οδικούς άξονες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας οδηγεί στη σκέψη ότι σύντομα θα επιτευχθεί μείωση του οδικού κόστους μεταφοράς, κάτι που προφανώς θα ευνοήσει τη διέλευση των προϊόντων μέσω του νομού. Εξάλλου, ήδη η μικρή χιλιομετρική απόσταση του νομού Σερρών από τις Βαλκανικές χώρες αυξάνει την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας σε σύγκριση με άλλους νομούς της Ελλάδος και με τις Ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά τη σχέση κόστους μεταφοράς. Έτσι, αν ένας παραγωγός π.χ.τούβλων, τσίμπορντ κ.τ.λ. επιθυμεί να αποστείλει τα προϊόντα του από τον Βόλο στη Σόφια, με δεδομένο ότι η αξία των εμπορευμάτων του φορτηγού ανέρχεται σε 3.000 ευρώ και το κόστος μεταφοράς σε 1.000 ευρώ, θα επιβαρυνθεί με συνολική δαπάνη 4.000 ευρώ. Η αντίστοιχη δαπάνη για την μεταφορά των ίδιων εμπορευμάτων στον ίδιο προορισμό από το νομό Σερρών ισοδυναμεί αντίθετα με 3.400 ευρώ ακριβώς λόγω της γεωγραφικής του θέσης. Συνεπώς τα προϊόντα του νομού μας είναι φθηνότερα κατά 15% στην προκειμένη περίπτωση λόγω του κόστους μεταφοράς και κατ επέκταση εμφανίζονται περισσότερο ανταγωνιστικά. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως το έτος 2007 και με την ένταξη της Βουλγαρίας και Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο νομός των Σερρών, και ειδικότερα ο Προμαχώνας, αποτελεί την πρώτη ουσιαστική οδική διασύνδεση της Ελλάδας με την Ενωμένη Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα της γεωγραφικής θέσης, αλλά και της χερσαίας σύνδεσης με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, επανέρχεται ο χαρακτήρας του Νομού Σερρών, δηλαδή το σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής Δύσης και Βορρά Νότου, που είχε διακοπεί από την εποχή των Βαλκανικών πολέμων, ιδίως δε κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου. Η διέλευση της Εγνατίας Οδού από το Νομό Σερρών, οι κάθετοι άξονες σύνδεσης με αυτή, καθώς και οι διάδρομοι Δυρράχιο-Κωνσταντινούπολη και η σύνδεση της Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας, Αυστρίας και των εσωτερικών χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβίας με τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης, της Νεάπολης (το νέο λιμάνι της Καβάλας) και του Σταυρού Θεσσαλονίκης, διευκολύνουν ακόμη περισσότερο τις μεταφορές, με αποτέλεσμα την προτίμηση της εγκατάστασης επιχειρήσεων. Αυτό είναι ορατό στη Βιομηχανική Περιοχή των Σερρών, στην οποία αναπτύσσονται οι επιχειρήσεις, εγκαθίστανται νέες και επέρχεται χωρικός κορεσμός, με αποτέλεσμα να είναι αναγκαία η επέκτασή της, επειδή δεν υπάρχουν πλέον οικόπεδα προς διάθεση. Η ραγδαία μείωση της ανεργίας (από 14% το 1996, στο 6,5% το 2006), επιβεβαιώνει την αναπτυξιακή πορεία του Νομού μόνο εν μέρει. Εκτός από τη γενική μείωση της αναπαραγωγής (δείκτης γεννητικότητας 1,2 ανά ζεύγος αναπαραγωγικής ηλικίας, σύμφωνα με την ΕΣΥΕ), που δικαιολογεί τη μείωση του πληθυσμού του Νομού, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής εξισορροπεί την πορεία κατά ένα μέρος, οπότε η μείωση του πληθυσμού των μονίμων κατοίκων του Νομού μπορεί να δικαιολογηθεί από την εσωτερική (ελάχιστα από την εξωτερική) μετανάστευση, η οποία κατευθύνεται κυρίως προς τη Μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, η μετατροπή της Χ Μεραρχίας σε Ταξιαρχία και η ουσιαστική μετακίνηση του Στρατού σε άλλες περιοχές, αποτέλεσε πρόσθετη αιτία μετακίνησης των κατοίκων των Βόρειων περιοχών (που κάποτε είχαν το χαρακτηρισμό της παραμεθόριας περιοχής ), κατά κύριο προορισμό την πόλη των Σερρών και δευτερευόντως σε άλλες εντός της χώρας και σε άλλες χώρες. 16

Από το 1996 μέχρι το 2006, οι φορείς έκφρασης πολιτικής και οι ομάδες πίεσης είχαν ως πεδίο σύγκρουσης τη σταδιακή πορεία της Βουλγαρίας προς την ένταξη στην Ενωμένη Ευρώπη, με μια ομάδα να προσβλέπει στην εισαγωγή εργαζομένων με χαμηλές αμοιβές (κατά συνέπεια κοστολογικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα) και μια άλλη να είναι τρομοκρατημένη μπροστά στο ενδεχόμενο μαζικής μετακίνησης καταναλωτών, με κατεύθυνση τις φθηνότερες αγορές. 3 Η πόλη των Σερρών Οι αρχαιολόγοι ερίζουν σχετικά με την πόλη των Σερρών, ανεξάρτητα από την ιστορική εποχή, τα αρχαιολογικά τεκμήρια, τα δημογραφικά και εθνολογικά δεδομένα ή και τις σχέσεις αιτίων προς αποτελέσματα, ανεξάρτητα από την εποχή που αναφέρονται. Οι ιστορικοί έχουν ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα, αφού οι ερμηνείες τους σε σχέση με τα εθνολογικά χαρακτηριστικά των κατοίκων, την κοινωνιολογική ερμηνεία της συμπεριφοράς, αλλά και τις πολιτικές επιλογές της Δημόσιας Διοίκησης, είτε αυτή εκφράζει την κεντρική διοίκηση, είτε την αυτοδιοίκηση. Σε κάθε περίπτωση, ο εμπορικός χαρακτήρας και μάλιστα αυτός του Διαμετακομιστικού Εμπορίου, ως πορεία μιας ημέρας από τις εκβολές του Στρυμώνα, αλλά και μέσω της αποξηραμένης σήμερα Λίμνης τ' Αχινού, προς τις Βόρειες περιοχές, μακριά από τις ελώδεις περιοχές και κατά συνέπεια και την ελονοσία, ήταν αυτός που χαρακτήριζε (χαρακτηρίζει ακόμη) την πόλη. 3.1 Δημογραφικά δεδομένα Από τη Στατιστική Υπηρεσία δεν έχουμε αντικειμενικές πληροφορίες ως προς τον αριθμό των κατοίκων, αφού στις Απογραφές φαίνονται μόνο οι μόνιμοι κάτοικοι. Η απογραφή του 2001 δίνει 57.867 κατοίκους, αλλά ο αριθμός αυτός είναι προφανώς πολύ μικρότερος από τον πραγματικό αριθμό των κατοίκων, πράγμα που οφείλεται: Στην εσωτερική (εντός Νομού) μετανάστευση, ενώ οι κάτοικοι προτίμησαν να απογραφούν στους Δήμους καταγωγής τους και όχι στον τόπο κατοικίας τους. Στην παρουσία ενός αριθμού φοιτητών του ΤΕΙ και του ΤΕΦΑΑ, που διαμένει στην πόλη για λόγους σπουδών. Στην παρουσία ενός αριθμού ετεροδημοτών οι οποίοι απογράφονται στους Νομούς της καταγωγής τους και όχι στην πόλη διαμονής τους. Στην παρουσία ενός αριθμού αλλοδαπών, ιδίως από την Αλβανία και τη Βουλγαρία, που κατά την απογραφή δεν είχαν όλα τα απαραίτητα έγγραφα διαμονής και εργασίας (το 2001 η Βουλγαρία ανήκε στις τρίτες χώρες και δε διέφερε από την Αλβανία). Επειδή η εικόνα της πόλης δεν αντιστοιχεί στις στατιστικές, έγινε προσπάθεια να προσδιοριστεί ο πραγματικός αριθμός των κατοίκων χρησιμοποιώντας άλλες στατιστικές παρατηρήσεις και με την εφαρμογή αναλογιών (extrapolation). Τα στατιστικά δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν είναι: Ο αριθμός των πραγματικών κατοίκων ανά διαμέρισμα οριζόντιας ιδιοκτησίας. Η δειγματοληψία έδειξε 2,1 κατοίκους ανά διαμέρισμα. Ο αριθμός των πραγματικών κατοίκων ανά μονοκατοικία των Βορείων περιοχών, όπου παρουσιάζεται και το υψηλότερο κατά κεφαλή εισόδημα, αλλά και υψηλότερο μέσο μορφωτικό επίπεδο. Η δειγματοληψία έδειξε 2,3 κατοίκους ανά μονοκατοικία. Ο αριθμός των ενεργών αστικών υδρομέτρων, στις Βόρειες, Κεντρικές και λοιπές περιοχές, πλην των περιμετρικών που θεωρούνται αρδευτικά. Η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και 17

Αποχέτευσης έδωσε 42.586, εκ των οποίων ενεργά3 37.480 αστικά υδρόμετρα. Ο αριθμός των ενεργών μετρητών ηλεκτρικής κατανάλωσης, εκτός από το Βιομηχανικό Ρεύμα και τους μετρητές Αγροτικού Ρεύματος. Η ΔΕΗ έδωσε 39.020 ενεργούς αστικούς μετρητές μικρών καταναλώσεων, ενώ υπάρχουν και άλλοι που. Από την κατανομή ανά περιοχές, όπου και η συγκέντρωση ομοιογενούς πληθυσμού με παρόμοιες κατοικίες και συνήθειες και την εφαρμογή των δεικτών κατοίκησης, προκύπτει ότι ο πληθυσμός της πόλης είναι λίγο μεγαλύτερος από 105.000. Εδώ πρέπει να υπολογιστεί ότι το ΤΕΙ Σερρών και το ΤΕΦΑΑ έχουν περισσότερους από 13.000 εγγεγραμμένους φοιτητές, από τους οποίους διαμένουν στην πόλη περίπου 7.500. 3.500 είναι οι φοιτητές που οι οικογένειά τους διαμένει στην πόλη των Σερρών, ενώ αυτοί σπουδάζουν σε άλλες πόλεις ή χώρες. Ο υπολογισμός των πραγματικών κατοίκων στις 100.000 έχει ένα πολύ μικρό σφάλμα μεθόδου, πράγμα που συνάδει με τον αριθμό των φορολογουμένων στην Α' ΔΟΥ Σερρών, που αφορά τους κατοίκους (και τις επιχειρήσεις) που ζουν και λειτουργούν στην πόλη, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανήλικοι δε διαθέτουν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου και ότι δεν έχουν διαγραφεί όσοι θα έπρεπε. Δεν υπάρχει άλλη στατιστική, σχετικά με τα κοινωνικά δεδομένα και την ηλικιακή διαστρωμάτωση, που να δίνει περισσότερες πληροφορίες από αυτές που είναι ήδη διαθέσιμες από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία. 3.2 Οικονομικά δεδομένα Η οικονομία της πόλης των Σερρών στηρίζεται κυρίως στις εμπορικές4 επιχειρήσεις, ενώ όλη η παραγωγική βάση, από τη Γεωργία και την Κτηνοτροφία μέχρι την Αλιεία, τη Μελισσοκομία, τη Σηροτροφία, ακόμη και την επεξεργασία όλων των προηγουμένων, σπάνια είχε έδρα την πόλη5. Με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας, η Βιομηχανική Περιοχή, που βρίσκεται στις παρυφές της πόλης εντάχθηκε στο Δήμο Λευκόνα, που είναι όμορος στο Δήμο Σερρών. Στην πόλη λειτουργούν περισσότερες από 550 επιχειρήσεις Βιοτεχνικής δραστηριότητας (που εκτείνεται από τις επισκευαστικές δραστηριότητες, μέχρι την οικοτεχνία6) Λαμβάνοντας υπόψη τις έντονες μεταβολές στην αξία της γης, είτε για αγορά, είτε για ενοικίαση, οι διακυμάνσεις τους δεν επιτρέπουν οποιαδήποτε πρόβλεψη που να βασίζεται σε δεδομένα. Στο Νομό και στην πόλη, ακόμη περισσότερο από ότι στο Νομό, οι εμφανείς συνθήκες είναι εξαιρετικά διαφορετικές από τα στατιστικώς καταγεγραμμένα δεδομένα. Τα αίτια της διαφοροποίησης είναι αντικείμενο διερεύνησης όσων έχουν πολιτικές βλέψεις. Οι μεγαλύτερες ίσως επενδυτικές ευκαιρίες βρίσκονται στον τομέα της μεταποίησης. Η ΒΙ.ΠΕ. Σερρών καταλαμβάνει μία έκταση 1.200 στρεμμάτων εκ των οποίων τα 710 στρέμματα είναι χαρακτηρισμένα ως Βιομηχανικά Γήπεδα και τα 171 στρέμματα ως Βιοτεχνικά. Με πλήρες δίκτυο υποδομών, απόσταση μόλις 7 χιλιόμετρα από την πόλη των Σερρών, πλησίον του κάθετου άξονα της Εγνατίας οδού και κόστος οικοπέδου μόλις 12.000 /στρέμμα είναι σήμερα η πλέον συμφέρουσα επιλογή εγκατάστασης μιας Βιομηχανικής μονάδας. Ακόμη σε μία έκταση 127 στρεμμάτων πλησίον της περιφερειακής οδού της πόλης ξεκίνησε ήδη η δημιουργία του Βιοτεχνικού Πάρκου για το οποίο έχουν εγκριθεί από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας πιστώσεις ύψους 2.277.000. Στον οργανωμένο χωροταξικά και λειτουργικά χώρο του ΒΙΟ.ΠΑ θα υπάρχουν όλες οι υποδομές και οι υποστηρικτικές υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για 3 4 5 6 Για τη ΔΕΥΑΣ, ενεργά είναι τα υδρόμετρα από τα οποία εισπράττει τους λογαριασμούς Σε όλους τους ιστορικούς χρόνους, η πόλη των Σερρών ήταν κέντρο διανομής αγροτικών εφοδίων, καθώς και κέντρο συγκέντρωσης και εμπορίου των προϊόντων. Η πλέον σημαντική εξαίρεση ήταν το Εκκοκιστήριο Βάμβακος, με το ιστορικό όνομα (που είναι επώνυμο των ιδιοκτητών) ΣΙΡΙΣ. Η ΔΕΗ θεωρεί ότι πρόκειται για 670, αλλά ένα μέρος έχει διαφορετική χρήση του ηλεκτρισμού από αυτή που δηλώνει 18

τις μεταποιητικές μονάδες μέσης και χαμηλής όχλησης παρέχοντάς τους έτσι νέες προοπτικές ανάπτυξης. Στο Βιοτεχνικό Πάρκο πρόκειται να εγκατασταθεί και η Σχολή Επιχειρηματία, που λειτουργεί τα τελευταία πέντε (5) χρόνια και την έχουν παρακολουθήσει περισσότεροι από 600 επιχειρηματίες. Στον ίδιο χώρο, υπάρχει μελέτη δημιουργίας και εγκατάστασης Θερμοκοιτίδας χαμηλής Τεχνολογίας, η οποία θα βρίσκεται σε διαρκή δικτύωση με τις Θερμοκοιτίδες της εταιρίας Ευρωσύμβουλοι Α.Ε. και αυτή του Ινστιτούτου Χημικών Διεργασιών του ΑΠΘ. Ο Δήμος Σερρών έχει ήδη εκπονήσει τις απαραίτητες μελέτες για τη δημιουργία ενός μόνιμου Εκθεσιακού Κέντρου στην περιοχή Αγίου Ιωάννου Επταμύλων, το οποίο προσπαθεί να εντάξει στο ΕΣΠΑ. Πρόκειται για έκταση 130 στρεμμάτων που βρίσκεται μεταξύ της εθνικής οδού και τριών άλλων δημοτικών οδών. Στις παρυφές της πόλης υπάρχουν εξαιρετικά εκτεταμένοι χώροι που φιλοξενούσαν τα Στρατόπεδα και άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Η αξιοποίησή τους από το Δήμο Σερρών αναμένεται να καθυστερήσει πολύ, εξαιτίας εμπλοκών με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των χώρων, οι οποίοι διατίθενται μεν από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, το ίδιο όμως το Υπουργείο δεν έχει τίτλους ιδιοκτησίας. 19

4 Το ΤΕΙ Σερρών Δημιουργήθηκε το 1978 με τη μορφή του ΚΑΤΕΕ Σερρών, με δύο Σχολές, τη Σχολή Στελεχών Διοίκησης και τη Σχολή Τεχνολόγων Μηχανικών. Φιλοξενήθηκε μέχρι το 1993 στις εγκαταστάσεις ενός Γυμνασίου (του πρώην Οικονομικού Γυμνασίου), οπότε και εγκαινιάστηκαν οι νέες του εγκαταστάσεις στο πρώην Στρατιωτικό Αεροδρόμιο, το οποίο και παραχωρήθηκε από το Δήμο Σερρών. Στην παρακάτω αεροφωτογραφία φαίνεται ότι το ΤΕΙ βρίσκεται στις παρυφές της πόλης, σε περιοχή που η Πολεοδομική Αρχή έχει χαρακτηρίσει ότι μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο για εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις. Ο δρόμος που φαίνεται είναι η εξωτερική περιμετρική οδός, η οποία παρακάμπτει την πόλη από όλες τις προελεύσεις και προς όλους τους προορισμούς. Η επόμενη γραμμή, στο βάθος, είναι σιδηροδρομική, ενώ ο σιδηροδρομικός σταθμός βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη από 1.000 μέτρα. Τα χωράφια μεταξύ της περιμετρικής οδού και της σιδηροδρομικής γραμμής, καθώς και σε απόσταση 600 μέτρων, μετά από αυτή, ανήκουν στο ΕΘΥΑΓΕ. Το κτίριο που διαγράφεται κάτω 20

από τον τίτλο στη δεξιά επάνω γωνία, είναι το Κέντρο Γεωργικής Εκπαίδευσης, το οποίο δε λειτουργεί συστηματικά. Η απόσταση του ΤΕΙ από το κέντρο της πόλης (αν αυτό οριστεί ως το κτίριο της Νομαρχίας ή το Δημαρχείο) είναι από 2.200 μέτρα, την οποία ελάχιστοι διανύουν πεζή. Το ΤΕΙ Σερρών ανήκει στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας και ειδικότερα στον τεχνολογικό της τομέα, σύμφωνα με τις τελευταίες νομικές διατάξεις του Ν. 2916/2001. Είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και αυτοδιοικείται στα πλαίσια του ιδρυτικού νόμου και του εσωτερικού κανονισμού. Λειτουργεί με διακριτή φυσιογνωμία και με ρόλο, σκοπό και αποστολή στην εκπαίδευση στελεχών εφαρμογών υψηλής ποιοτικής στάθμης, τα οποία με τη θεωρητική και εφαρμοσμένη επιστημονική κατάρτιση αποτελούν συνδετικό κρίκο μεταξύ γνώσης και εφαρμογής, αναπτύσσοντας την εφαρμοσμένη διάσταση των επιστημών και των τεχνών στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία και μετατρέπουν, χρησιμοποιούν και προάγουν σύγχρονη τεχνολογία, καθώς επίσης και μεθόδους πρακτικές και τεχνικές στο χώρο των εφαρμογών. Συνδυάζει την ανάπτυξη του κατάλληλου θεωρητικού υπόβαθρου σπουδών με υψηλού επιπέδου εργαστηριακή και πρακτική άσκηση, ενώ παράλληλα διεξάγει τεχνολογική έρευνα και αναπτύσσει τεχνογνωσία και καινοτομίες στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία. Η διάρκεια σπουδών των τμημάτων ανέρχεται σε οκτώ (8) εξάμηνα συμπεριλαμβανομένης και της εξάμηνης πρακτικής άσκησης στο επάγγελμα. 4.1 Μετακίνηση στις νέες εγκαταστάσεις Το ΤΕΙ Σερρών από το ακαδημαϊκό έτος 1993-1994 μεταστεγάστηκε ολοκληρωτικά από τους διάσπαρτους ενοικιαζόμενους χώρους όπου λειτούργησε στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις του. Αναπτύσσεται σε έκταση 170.000 τμ και διαθέτει ξεχωριστά σύγχρονα εννέα κτίρια αιθουσών διδασκαλίας εργαστηρίων, βιβλιοθήκης, αμφιθεάτρων και γραφείων διοίκησης με προοπτική επέκτασης και ανέγερσης νέων κτιρίων όπως περιγράφεται ειδικότερα στην οικεία παράγραφο ΚΤΙΡΙΑ. Η βιβλιοθήκη του ιδρύματος έχει πάνω από 30.000 βιβλία, περιοδικά, CD-ROMs και είναι δικτυωμένη με όλες τις βιβλιοθήκες των ιδρυμάτων και με άλλες βάσεις δεδομένων σε παγκόσμια κλίμακα. Στο ΤΕΙ φοιτούν σήμερα περί τις 11.000 σπουδαστές, με προοπτικές αύξησης στα επόμενα χρόνια, λόγω και της δημιουργίας νέων τμημάτων σπουδών. Λειτουργούν, παράλληλα διάφορες συνέργειες και προγράμματα, αναπτύσσοντας συνεργασίες και ανταλλαγές με άλλα ιδρύματα του εξωτερικού, διαμορφώνονται διαδικασίες διασύνδεσης με την παραγωγή και εφαρμόζονται δράσεις επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων. Η στελέχωση με τακτικό Ε.Π. συνεχίζεται με γοργό ρυθμό και ήδη σήμερα αριθμεί περί τους 70 τακτικούς καθηγητές διαφόρων βαθμίδων και ειδικοτήτων. Το ΤΕΙ Σερρών έχει πλέον δημιουργήσει στην 27ετή περίοδο από της νομοθετικής σύστασης και στην 15ετή περίοδο από της μεταστέγασής του στους ιδιόκτητους χώρους του, σημαντικές υποδομές εκπαίδευσης και απόκτησε χαρακτηριστικά ακαδημαϊκού ιδρύματος ανωτάτου επιπέδου. Οι προοπτικές ανάπτυξής του είναι πολύ ενθαρρυντικές, ιδίως μετά τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της γεωγραφικής του θέσης. Η γενική συγκρότηση του Ιδρύματος καθώς και τα όργανα αποφάσεων απεικονίζονται στο παρακάτω οργανόγραμμα: 21

Συ νέλευση ΤΕΙ Συ μβούλιο ΠΡΟΕΔΡΟ Σ ΑΝΤΙΠΡΟΕ ΔΡΟΣ ΑΝΤΙΠ ΡΟΕ ΔΡΟΣ Υπηρεσ ίες Διοικητικής Μέριμνας Γενικός Γραμματέας ΣΧΟ ΛΕΣ Σ.ΤΕ.ΕΦ. Σ.Δ.Ο. Τ.Δ.Υ. Τ.Ο.Υ. Συ μβούλιο Συμβούλιο Τ.Γ.Δ Γραμματέας Τ.Ε.Β Γραμματέας Τ.Υ. Διευθυντής Διευ θυντής Υ.Υ. Υ.Μ.&Σ. ΤΜΗΜΑ ΔΙΟ ΙΚΗΣΗ Σ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Γ.Π. & Δ.Σ. &Ε.Π. ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟ ΛΟ ΓΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟ ΡΙΚΗΣ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΟΜΙΚΩΝ & ΕΠΙΚΟΙ ΝΩΝΙΩΝ & ΤΟ ΠΟ ΓΡΑΦΙΑΣ ΕΡΓΩΝ Γ.Σ. Γ.Τ. Γενική Συνέλευση Γενική Συνέλευση Γενική Συνέλευση Γενική Συνέλευση Συμβούλιο Συμβούλιο Συμβούλιο Συμβούλιο Προϊστάμενος Προϊστάμενος Προϊστάμενος Γραμματέας Συμβούλιο Συμβούλιο Προϊστάμενος Προϊστάμενος Γραμματέας Γραμματέας Γραμματέας Γραμματέας Γενική Συνέλευση Γενική Συνέλευση Προϊστάμενος Γραμματέας Γενική Συνέλευση Τομέα Μαθημάτων Γενική Συνέλευση Τομέα Μαθημάτων Γενική Συνέλευση Τομέα Μαθημάτων Γενική Συνέλευση Τομέα Μαθημάτων Γενική Συνέλευση Τομέα Μαθημάτων Γενική Συνέλευση Τομέα Μαθημάτων Υπεύθυνος Τομέα Μαθημάτων Υπεύθυνος Τομέα Μαθημάτων Υπεύθυνος Τομέα Μαθημάτων Υπεύθυνος Τομέα Μαθημάτων Υπεύθυνος Τομέα Μαθημάτων Υπεύθυνος Τομέα Μαθημάτων ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΗ 19891990 19901991 19911992 19921993 19931994 19941995 19951996 19961997 1997- Π.Δ.Ε ΜΗΧ/ΓΙΑΣ ΛΟΓ/ΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧ/ΣΕΩΝ 160 150 280 310 900 160 150 280 300 890 170 175 250 230 825 190 180 230 230 830 200 200 300 250 950 220 220 300 300 1040 240 240 320 320 1120 200 250 200 200 300 400 300 330 1000 1180 22 ΠΛΗΡ/ΚΗΣ & ΕΠΙΚ/ΝΙΩΝ ΓΕΩΠΛΗΡ/ΚΗΣ & ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ

1998 19981999 19992000 20002001 20012002 20022003 20032004 20042005 20052006 20062007 ΣΥΝΟΛΟ 260 220 450 330 1260 300 260 500 350 85 340 300 540 390 225 200 1995 330 290 500 380 250 200 1950 320 280 270 480 370 200 1920 305 265 270 410 350 190 1790 300 265 280 410 340 190 1785 300 265 280 410 340 130 1725 300 4545 280 4140 280 6030 450 6180 350 2310 200 1310 1860 1495 4.2 Σχολές και Τμήματα Το ΤΕΙ αποτελείται από δύο Σχολές, όπως από την ίδρυσή του. Στα πλαίσια του ΕΠΕΑΕΚ προστέθηκαν δύο νέα Τμήματα, τα οποία εντάχθηκαν στη Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών. 4.2.1 Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών Αποτελείται από τα δύο αρχικά Τμήματα (ΠΔΕ και Μηχανολογίας) και τα νέα που δημιουργήθηκαν με την Ευρωπαϊκή συνδρομή. 4.2.1.1 Τμήμα Πολιτικών Δομικών Έργων Σ' αυτό υπηρετούν 13 μόνιμα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού. Διαθέτει κτιριακές εγκαταστάσεις που αποτελούνται από 10 αίθουσες των 50 φοιτητών, μοιράζεται ένα αμφιθέατρο των 80 φοιτητών, 5 αίθουσες ελαφρών εργαστηρίων και αυτόνομο διόρρωφο κτίριο για τα βαριά εργαστήρια. 23

4.2.1.2 Τμήμα Μηχανολογίας Σ' αυτό υπηρετούν 11 μόνιμα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού. Διαθέτει κτιριακές εγκαταστάσεις που αποτελούνται από 10 αίθουσες των 50 φοιτητών, μοιράζεται ένα αμφιθέατρο των 80 φοιτητών, 5 αίθουσες ελαφρών εργαστηρίων και αυτόνομο διόρρωφο κτίριο για τα βαριά εργαστήρια. 4.2.1.3 Τμήμα Πληροφορικής & Επικοινωνιών Σ' αυτό υπηρετούν 11 μόνιμα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού. Οι κτιριακές του εγκαταστάσεις είναι υπό ολοκλήρωση και παραλαβή. 4.2.1.4 Τμήμα Γεωπληροφορικής & Τοπογραφίας Σ' αυτό υπηρετούν 8 μόνιμα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού. Οι κτιριακές του εγκαταστάσεις είναι υπό ολοκλήρωση και παραλαβή. 24

4.2.2 Σχολή Διοίκησης & Οικονομίας Αποτελεί εξέλιξη της Σχολής ΑΣΕ του ΚΑΤΕΕ. Παρά τις προσπάθειές του, δεν κατέστη δυνατό να προστεθούν νέα Τμήματα, πέρα από αυτά που είχε, παραδοσιακά. 4.2.2.1 Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Σ' αυτό υπηρετούν 10 μόνιμα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού. Διαθέτει 7 αίθουσες των 50 φοιτητών, μία των 75 φοιτητών και δύο αμφιθέατρα των 80 φοιτητών. 25

Μοιράζεται με το Τμήμα Λογιστικής ένα Αμφιθέατρο των 80 φοιτητών, μια υπόγεια αίθουσα των 120 φοιτητών και μια ακόμη των 80 φοιτητών. Φιλοξενεί το Κέντρο Τηλεκπαίδευσης - Τηλεδιάσκεψης, με 22 θέσεις. Διαθέτει 6 Εργαστήρια των 25 θέσεων, με πλήρη εξοπλισμό. Φιλοξενεί το Κέντρο Επιχειρηματικότητας και ένα Ανταποκριτικό Γραφείο (Antenna) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Επιχείρησης & Καινοτομίας Σερρών. 26

4.2.2.2 Τμήμα Λογιστικής Σ' αυτό υπηρετούν 12 μόνιμα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού. Διαθέτει 10 αίθουσες των 50 φοιτητών, μία των 75 φοιτητών και δύο αμφιθέατρα των 80 φοιτητών. Μοιράζεται με το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων ένα Αμφιθέατρο των 80 φοιτητών, μια υπόγεια αίθουσα των 120 φοιτητών και μια ακόμη των 80 φοιτητών. Διαθέτει 10 Εργαστήρια των 25 θέσεων, με πλήρη εξοπλισμό. 5 Το Γραφείο Διασύνδεσης Αποτέλεσε απάντηση στην πρόσκληση του ΕΠΕΑΕΚ το 1996, ως Γραφείο Διασύνδεσης και Σταδιοδρομίας των φοιτητών. Στις υπηρεσίες του Γραφείου Διασύνδεσης περιλαμβάνονται: Η προώθηση της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών. Η παροχή Συμβουλευτικής για τη σταδιοδρομία. Η παροχή βοήθειας για την αναζήτηση Μεταπτυχιακών σπουδών. Η προώθηση της επιχειρηματικότητας. Με τη λήξη του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, παύει η χρηματοδότηση, ενώ και η προηγούμενη πρόβλεψη της βιωσιμότητας, ότι θα είχε ενταχθεί στις τακτικές υπηρεσίες του ΤΕΙ, πράγμα που δεν έχει επιτευχθεί ακόμη. Τα Γραφεία Διασύνδεσης, η Πρακτική Άσκηση και η Επιχειρηματικότητα των φοιτητών και των νέων πτυχιούχων, προβλέπεται να μπορούν να ενταχθούν στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς, όπως και οι δράσεις της Έρευνας και η Δια Βίου Εκπαίδευση. Ήδη από την πρώτη αίτηση για χρηματοδότηση του Γραφείου Διασύνδεσης είχε προβλεφθεί και η λειτουργία ενός ανταποκριτικού γραφείου σε μια από τις υπηρεσίες του Επιμελητηρίου ή της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτισμού και Ανάπτυξης (ΔΕΠΚΑ). Ανεξάρτητα από την πορεία των χρηματοδοτήσεων από το ΕΣΠΑ, φαίνεται ότι η δημιουργία ενός Γραφείου εκτός ΤΕΙ, είναι εφικτή και σκόπιμη. 6 Η Επιχειρηματικότητα Το ΤΕΙ Σερρών ανταποκρίθηκε στις προσκλήσεις για την επιχειρηματικότητα του ΕΠΕΑΕΚ, όπως παρακάτω: 6.1 Μαθήματα Επιχειρηματικότητας Με συμμετοχή στην Κοινοπραξία των ΤΕΙ Θεσσαλονίκης και Καβάλας, ολοκληρώθηκε το φυσικό αντικείμενο το 2005. 6.2 Βιβλιογραφία Στα πλαίσια των δύο προγραμμάτων έχει δημιουργηθεί μια βιβλιοθήκη από: Διδακτικές σημειώσεις για τη σύνταξη επιχειρηματικών σχεδίων. Οδηγοί σύνταξης επιχειρηματικών σχεδίων, ένας ανά Τμήμα Σπουδών. 21 Ασκήσεις σύνταξης επιχειρηματικών σχεδίων. 80 διαφάνειες καθοδήγησης στη σύνταξη επιχειρηματικών σχεδίων. 27

Παράλληλα, αποκτήθηκαν και διατίθενται προς δανεισμό, 60 τόμοι βιβλίων. Σ' αυτά που αποκτήθηκαν με τη χρηματοδότηση του προγράμματος, πρέπει να προστεθούν άλλοι 500 τίτλοι βιβλίων που διατίθενται από τον Επιστημονικά Υπεύθυνο στο χώρο λειτουργίας της επιχειρηματικότητας, καθώς και συνεχής ενημέρωση σε θέματα Λογιστικής Φορολογίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Αμοιβής της εργασίας. 6.3 Υποστήριξη Επιχειρηματικών Ιδεών των Φοιτητών Η ιστορία της υποστήριξης των επιχειρηματικών ιδεών των φοιτητών ξεκινά το 1994, από τις υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Επιχείρησης & Καινοτομίας, με πρωτοβουλία του σημερινού Επιστημονικά Υπεύθυνου του Γραφείου Διασύνδεσης Δρ. Δημητρίου Πασχαλούδη και του επιστημονικά Υπεύθυνου Επιχειρηματικότητα. Οι ίδιοι οι σπουδαστές σχεδίασαν και το λογότυπο και διατηρούσαν και δικές τους ιστοσελίδες, τις οποίες φιλοξενούσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Επιχείρησης & Καινοτομίας Σερρών, στη δική του ιστοθέση. Οι ομάδες αυτές, στις οποίες συμμετείχαν από 15 μέχρι 22 σπουδαστές όλων των Τμημάτων του ΤΕΙ, λειτούργησαν μέχρι το έτος 1999. Από το 2000 μέχρι το 2003, οι ομάδες λειτούργησαν και ως υποστήριξη της λειτουργίας του Κέντρου Νέων Επιχειρηματιών, τόσο στη νέα έδρα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Επιχείρησης & Καινοτομίας Σερρών, όσο και σε χώρο που ενοικίασε και διέθετε η Δημοτική Επιχείρηση πολιτισμού και Ανάπτυξης, στο κεντρικότερο σημείο της πόλης. 7 Φορείς Υποστήριξης Επιχειρηματικότητας Ευρωπαϊκό Κέντρο Επιχείρησης & Καινοτομίας Σερρών Κέντρο Επιχειρηματικής & Τεχνολογικής Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας Κέντρο Υποδοχής Επενδυτών 28

Αναπτυξιακή Εταιρεία Σερρών Αναπτυξιακή Επιμελητηριακή 8 Εναλλακτικές Υποθέσεις Όλες οι υποθέσεις λαμβάνουν υπόψη την πολύ μικρή πιθανότητα συνέχισης της λειτουργίας του Γραφείου Διασύνδεσης, στην περίοδο που μεσολαβεί μεταξύ της λήξης της περιόδου χρηματοδότησης από το ΕΠΕΑΕΚ και το ενδεχόμενο ένταξης στο ΕΣΠΑ. Κάθε υπόθεση εξετάζεται με την πιθανότητα να μπορεί να χρηματοδοτηθεί και από άλλες πηγές εκτός από προγράμματα που απευθύνονται στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Κάθε υπόθεση εξετάζεται με μια εκτίμηση εφικτότητας. 8.1 Δημιουργία Υπηρεσίας Διασύνδεσης Επιχειρηματικότητας στο Γραφείο Η προώθηση της επιχειρηματικότητας δεν είναι αποκλειστική υπόθεση του Γραφείου Διασύνδεσης. Παρά ταύτα, επειδή το Γραφείο Διασύνδεσης βρίσκεται σε διαρκή επαφή με την αγορά και αποτελεί το συνδετικό κρίκο του ΤΕΙ μ' αυτή, είναι φυσικό να απευθύνονται οι φοιτητές που ενδιαφέρονται για τη δημιουργία επιχείρησης ή τη συμμετοχή σε μια επιχειρηματική ομάδα. Από το Επιχειρησιακό Σχέδιο που καταρτίστηκε από το ΤΕΙ Σερρών το 2002 για τη δεκαετία που λήγει το 2012 και το οποίο υλοποιείται με πολύ μικρές καθυστερήσεις και μεταβολές, τέτοιες που να καθιστούν την υλοποίηση, πλήρη και ακριβή. 8.1.1 Χώρος Πράγματι, στο κτίριο πολλαπλών χρήσεων έχει προβλεφθεί και η στέγαση μιας σειράς υπηρεσιών που περιλαμβάνουν το Γραφείο Διασύνδεσης, όπως είναι η πρακτική άσκηση, οι μεταπτυχιακές σπουδές και η επιχειρηματικότητα (ολόκληρη η δράση 3.9) Το κτίριο προβλέπεται να παραδοθεί οριστικά μέχρι 30-8-2008 και να μετακινηθεί εκεί το Γραφείο Διασύνδεσης και να πλαισιωθεί από άλλες διάσπαρτες δράσεις, όπως είναι η Έρευνα και η Επιχειρηματικότητα. 29

8.1.2 Εξοπλισμός Δεν απαιτείται πρόσθετος εξοπλισμός. Θα συγκεντρωθεί ο υπάρχων από τα Γραφεία του Γραφείου Διασύνδεσης και του Κέντρου Επιχειρηματικότητας. 8.1.3 Προϋποθέσεις εκτίμηση εφικτότητας Να μη διακοπεί η χρηματοδότηση του προσωπικού του Γραφείου Διασύνδεσης ή να χρηματοδοτηθεί το προσωπικό από τα έργα της Οριζόντιας Δράσης. 8.1.4 Ανάλυση SWOT Η παρουσία των υπηρεσιών επιχειρηματικότητας στο Γραφείο Διασύνδεσης, μολονότι είναι μέρος του, μπορεί να αναθεωρηθεί, εφόσον αυτό αποδειχθεί σκόπιμο. 8.1.4.1 Ισχυρά πλεονεκτήματα Θα απολέσει one stop shop, καλύπτοντας όλες τις υπηρεσίες που σχετίζονται με το Γραφείο Διασύνδεσης, αποτελώντας εύκολη πρόσβαση. Θα απαιτήσει μικρότερες δαπάνες προβολής των υπηρεσιών του. 8.1.4.2 Αδυναμίες Χαμηλής έντασης και έκτασης σχέσεις με τις επιχειρήσεις, τα πιστωτικά Ιδρύματα και τους ενδεχόμενους χρηματοδότες. Ώρες και ημέρες λειτουργίας ίδιες με αυτές των εκπαιδευτικών υποχρεώσεων των φοιτητών. Εξομοίωση της εικόνας της εκπαιδευτικής καθοδήγησης με την παροχή εκπαιδευτικού έργου. 8.1.4.3 Ευκαιρίες Δυνατότητα απασχόλησης φοιτητών με το σύστημα των δέκα (10) ωρών την εβδομάδα. Δυνατότητα ανάθεσης εκπαιδευτικού έργου σε Συμβούλους, για την εκπαιδευτική καθοδήγηση, στα πλαίσια των μαθημάτων ΔΟΝΑ, ιδίως εφόσον είναι μόνιμα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού. Οικονομίες κλίμακας, σε ότι αφορά τον εξοπλισμό και τα αναλώσιμα. 8.1.4.4 Απειλές Δραστικές μεταβολές στο προσωπικό που έχει ήδη αποκτήσει την τεχνογνωσία, ως αποτέλεσμα της διακοπής των συμβάσεών του και νέες προκηρύξεις. Διακοπή του ενδιαφέροντος της Διοίκησης του Ιδρύματος. Μεταβολή του χαρακτήρα του Γραφείου Διασύνδεσης, στον οποίο να μη χωρά η 30

επιχειρηματικότητα. Ανάδειξη Επιστημονικά Υπεύθυνου που δεν ενδιαφέρεται για τη λειτουργία και την ανάπτυξη υπηρεσιών επιχειρηματικότητας. Έλλειψη ενδιαφέροντος, από τον Επιστημονικά Υπεύθυνο (που δεν είναι δυνατό να παραμείνει ο ίδιος) για την υποβολή προτάσεων χρηματοδότησης. Ένταξη του Γραφείου Διασύνδεσης στις τακτικές υπηρεσίες του Ιδρύματος, με αποτέλεσμα τη μετατροπή της υπηρεσίας επιχειρηματικότητας σε γραμματειακή εξυπηρέτηση. Παρεμπόδιση της λειτουργίας από ομάδες που διαφωνούν. Βανδαλισμοί και καταστροφές, από ομάδες που αντιτίθενται στην επιχειρηματικότητα. Αδυναμία ανάδειξης επιστημονικά υπεύθυνου, ως αποτέλεσμα εκφοβισμού από ομάδες ακτιβιστών. Δυσκολία στην ανάληψη της επιστημονικής ευθύνης, εφόσον δεν έχει εξασφαλιστεί μηνιαία αμοιβή. 8.1.5 Χρονοδιάγραμμα Ενέργεια Οκτ 2008 Νοε 2008 Δεκ 2008 Ιαν 2009 Μετακόμιση του Γραφείου Διασύνδεσης Δημιουργία Γραφείου Επιχειρηματικότητας Επιλογή Συμβούλων Επιλογή φοιτητών γραμματειακής υποστήριξης 8.1.6 Αρχική Επένδυση Τίτλος δαπάνης Κόστος σε Βιβλιοθήκες 3.000 Πινακίδες Καθοδήγησης 500 Εργατικά μετακόμισης 1.000 Υπηρεσίες επανασύνδεσης Η/Υ και περιφερειακών 2.000 Αρχικές Επισκευές και συντήρηση εξοπλισμού 2.000 ΣΥΝΟΛΟ 8.500 8.1.7 Ετήσιο Κόστος λειτουργίας Για τον υπολογισμό του ετήσιου κόστους λειτουργίας, λήφθηκαν υπόψη: Αποσβέσεις του Ψηφιακού Εξοπλισμού, εντός τριετίας (παρά τη φορολογική απόσβεση που είναι αποδεκτή ακόμη και για ετήσιο υπολογισμό). Αποσβέσεις των επίπλων και σκευών, εντός πενταετίας (μολονότι η φορολογική αρχή θεωρεί το ποσοστό 30% ετησίως, ως παραδεκτό). 31

Τίτλος Εξόδου Κόστος σε Γραμματειακή Υποστήριξη (ένας υπάλληλος αορίστου χρόνου) Γραμματειακή υπηρεσία (δύο σπουδαστές με δίωρα ) 21.000 5.400 Αναλώσιμα (τα οποία βαρύνουν άλλη υπηρεσία) 10.000 Δύο Σύμβουλοι 10.000 Αποσβέσεις 2.000 Γενικά έξοδα 5.000 ΣΥΝΟΛΟ 53.400 8.1.8 Φορέας Χρηματοδότησης Αρχικής Επένδυσης Η πρόθεση της Διοίκησης του ΤΕΙ Σερρών να καλύψει την αρχική επένδυση, είναι όρος εκ των ουκ άνευ, όπως και εκπεφρασμένη πρόθεση. 8.1.9 Κάλυψη κόστους ετήσιας λειτουργίας Η αντικατάσταση του παρωχημένου εξοπλισμού, είναι δυνατό να πραγματοποιείται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό του Ιδρύματος, στην περίπτωση που η δράση επιχειρηματικότητας του Γραφείου Διασύνδεσης λειτουργεί ταυτόχρονα και ως Εργαστήριο του Διατμηματικού μαθήματος Επιχειρηματικότητας. Όμοια και με τις αποσβέσεις του εξοπλισμού που πρόκειται να μετακινηθεί. Το ίδιο και με τις επισκευές και συντηρήσεις, του ίδιου εξοπλισμού. Η Γραμματειακή Υποστήριξη είναι δυνατό να καλύπτεται από τα δίωρα των φοιτητών. Τα αναλώσιμα μπορούν να καλύπτονται από αυτά που δικαιολογούνται για το Τμήμα Εκδόσεων και Βιβλιοθήκης. Η μεταφορά του Τηλεφώνου, με τις ίδιες μηνιαίες μονάδες, από το Εργαστήριο Οργάνωσης Γραφείου, το οποίο λειτούργησε ως Γραφείο Επιχειρηματικότητας για τα Προγράμματα ΕΠΕΑΕΚ Ι & ΙΙ, ως 3.1.2.β, 3.1.2.γ και 2.4.2.β (αλλά και ως GUNet, NOC και 2.4.2.α), μπορεί να καλύψει τις επικοινωνιακές ανάγκες. Το ετήσιο κόστος λειτουργίας δεν είναι δυνατό να καλυφθεί από τον τακτικό προϋπολογισμό του ΤΕΙ, στο σύνολό του, επειδή οι 31.000 αφορούν αμοιβές προσωπικού που δεν προβλέπεται από το Νόμο. 8.2 Δημιουργία Υπηρεσίας Διοίκησης Επιχειρήσεων Επιχειρηματικότητας στο Τμήμα Η διατήρηση του Γραφείου Επιχειρηματικότητας στο χώρο που λειτούργησε για το ΕΠΕΑΕΚ 3.1.2.β Κέντρο Επιχειρηματικότητας ή Επιχειρηματικών Σπουδών των ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Σερρών και Καβάλας, καθώς και το τρέχον πρόγραμμα, φαίνεται να είναι μια εύκολη λύση, και ως εναλλακτική πρόταση εξετάζεται παρακάτω. 8.2.1 Χώρος Πρόκειται για το πρώην Εργαστήριο Οργάνωσης Γραφείου, που διαθέτει δύο εισόδους. 32

Μετά την κατάργηση του μαθήματος το 1997, ύστερα από την αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων (του 1996), αλλά και την πυρκαγιά στα Γραφεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Επιχείρησης & Καινοτομίας Σερρών, οπότε αναγκάστηκε να μετακινήσει την έδρα του από το 2ο όροφο της οδού Δ. Σολωμού 12, όπου καταλάμβανε 220 τ.μ. σε πέντε διακριτούς χώρους γραφείων (ένας από αυτούς χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει την προσπάθεια δημιουργίας Συνεταιριστικής Τράπεζας), σε ένα κατάστημα της οδού Αμύντα 9, των 32 τ.μ., οπότε διέθετε περίσσευμα εξοπλισμού (γραφεία, πολυθρόνες, βιβλιοθήκες, υπολογιστές και εκτυπωτές) και έτσι ζήτησε από τη Συνέλευση του ΤΕΙ να διαθέσει ένα χώρο στον οποίο να μπορούν να αξιοποιηθούν προς το συμφέρον του Ιδρύματος. Η Συνέλευση του ΤΕΙ διέθεσε το μισό του χώρου, έτσι ώστε να υπάρχει διαφορετική είσοδος, με σκοπό να λειτουργήσει ως Ανταποκριτικό Γραφείο' του Ευρωπαϊκού Κέντρου Επιχείρησης & Καινοτομίας Σερρών (Antenna), με σκοπό τη σύσφιξη των σχέσεων του ΤΕΙ με τους επιχειρηματίες, αλλά και την προώθηση της καινοτομικής σκέψης σε όλα τα μέλη του ΤΕΙ (μόνιμους και έκτακτους καθηγητές, φοιτητές, ΕΤΠ και διοικητικούς υπαλλήλους). Σε αναμονή της ολοκλήρωσης της προσθήκης ορόφου στα κτίρια των διδακτηρίων και των Εργαστηρίων, αλλά και των νέων Τμημάτων και των λοιπών κτιριακών εγκαταστάσεων, στον ίδιο χώρο φιλοξενούνται και ένας μόνιμος επίκουρος καθηγητής προσωποπαγούς θέσης και ένας Εργαστηριακός Συνεργάτης, πλέον των προσώπων παροχής υπηρεσιών στα προγράμματα που σχετίζονται με την επιχειρηματικότητα. 8.2.2 Εξοπλισμός Ο διαθέσιμος εξοπλισμός υπερκαλύπτει τις ανάγκες και παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα: Α/Α Είδος Διαθέτης 1 Συναρμολογούμενη τράπεζα ΕΚΕΚ / EC-BIC συνεδριάσεων για 25 πρόσωπα 2 Εκτυπωτής RICOH 7000 color A3 Full ΕΚΕΚ / EC-BIC 3 Εκτυπωτής HP 2550 color ΕΚΕΚ / EC-BIC 33 Φωτογραφία

4 Εκτυπωτής Gestetner gel print 3000 ΕΚΕΚ / EC-BIC διπλής όψης 5 Εκτυπωτής φωτοαντιγραφικό διπλής ΕΚΕΚ / EC-BIC όψης Konika Minolta A3-7220 6 Plotter HP-250C A0 color TEI 7 Εκτυπωτής HP-1280 color Α3+ ΕΚΕΚ / EC-BIC 8 Εκτυπωτής Canon 350 έγχρωμο φωτοτυπικό ΤΕΙ 34

9 Linotronic A3 Mark 10 TEI 10 Scanner UMAX A3 / 9600 dpi TEI 11 Scnner 3D Wolf Vision ΤΕΙ 12 Πλαστικοποιητής Α4 ΤΕΙ 35

13 Μαχαίρι κοπής Α3 ΤΕΙ 14 Η/Υ Sparc Ultra 5 / Solaris TEI (GUNet) 15 Η/Υ Alpha / Small Business TEI (GUNet) 16 5 H/Y Pentium II TEI 36

17 2 H/Y Pentium IV ΕΚΕΚ / EC-BIC 8.2.3 Προϋποθέσεις εκτίμηση εφικτότητας Η υπόθεση οδηγεί σε προφανή εφικτότητα, για την οποία όμως, πρέπει να εξασφαλιστεί μια σειρά από προϋποθέσεις, που έχουν ιδιαίτερη σχέση με τη συνολική χρήση του χώρου και την επιλογή των συνεργατών. 8.2.4 Ανάλυση SWOT 8.2.4.1 Ισχυρά χαρακτηριστικά Ο χώρος είναι ήδη γνωστός στους φοιτητές όλων των Τμημάτων και τα λοιπά μέλη του ΤΕΙ, ως χώρος παροχής υπηρεσιών καθοδήγησης για την επιχειρηματικότητα. Τα πρόσωπα που ενοικούν στο χώρο, είναι γνωστά για την παροχή υπηρεσιών που σχετίζονται με την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία και θεωρούνται αξιόπιστα. Ο εγκατεστημένος εξοπλισμός βρίσκεται σε λειτουργική πληρότητα και απαιτείται ελάχιστη επιπλέον συντήρηση. Ο χώρος είναι επαρκής και διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές (γραφεία, τράπεζα συνεδριάσεων, κλιματισμό). Το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων διαθέτει επαρκείς χώρους ανάπτυξης των Εργαστηρίων του και στην πλέον ακραία περίπτωση, θα ζητήσει να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο χώρο ως είδος θερμοκοιτίδας επιχειρήσεων ή εργαστήριο επιχειρηματικών παιγνίων, θα βοηθήσει τη λειτουργία της επιχειρηματικότητας. Στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Εργαστήριο 14) έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί σε 22 Η/Υ το λογισμικό υποβοήθησης στη σύνταξη επιχειρηματικών σχεδίων. Στο τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων διδάσκεται το μάθημα Επιχειρησιακός Σχεδιασμός το οποίο έχει ενταχθεί στα ΔΟΝΑ προαιρετικά μαθήματα όλων των Τμημάτων. 37