ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΗΧΟΣ Η ΒΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ... 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΧΟΣ... 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ SOUND FORGE...



Σχετικά έγγραφα
Αφήγηση Μαρτυρία. Μουσική. Ενίσχυση μηνύματος Μουσική επένδυση Ηχητικά εφέ

Ήχος. Τεχνολογία Πολυμέσων και Πολυμεσικές Επικοινωνίες 04-1

Sound Forge 5. Γενική περιγραφή. 1. Η κυρίως οθόνη 2. Το παράθυρο δεδομένων 3. Το Playbar 4. Το Standard Toolbar

Παλμοκωδική Διαμόρφωση. Pulse Code Modulation (PCM)

Τεχνολογία Πολυμέσων. Ενότητα # 4: Ήχος Διδάσκων: Γεώργιος Ξυλωμένος Τμήμα: Πληροφορικής

Ήχος και φωνή. Τεχνολογία Πολυµέσων 04-1

Παλμοκωδική Διαμόρφωση. Pulse Code Modulation (PCM)

ΗΜΥ 100 Εισαγωγή στην Τεχνολογία

Συστήματα Πολυμέσων. Ενότητα 2: Εισαγωγικά θέματα Ψηφιοποίησης. Θρασύβουλος Γ. Τσιάτσος Τμήμα Πληροφορικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αναλογικά & Ψηφιακά Κυκλώματα ιαφάνειες Μαθήματος ρ. Μηχ. Μαραβελάκης Εμ.

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες / Εργαστήριο

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΠΑΛΜΟΚΩΔΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ - PCM (ΜΕΡΟΣ Α)

Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση

Audacity Σύντομος οδηγός χρήσης

Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση

Συστήματα Επικοινωνιών ΙI

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Microsoft WINDOWS (95-98-NT-2000-XP)

Μοντέλο Επικοινωνίας Δεδομένων. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 6 ο

Ημιτονοειδή σήματα Σ.Χ.

Ένα αναλογικό σήμα περιέχει άπειρες πιθανές τιμές. Για παράδειγμα ένας απλός ήχος αν τον βλέπαμε σε ένα παλμογράφο θα έμοιαζε με το παρακάτω:

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ, ΔΙΚΤΥΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

Ψηφιακή Επεξεργασία Σημάτων

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

PRAAT -- ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ Ανθή Χαϊδά

Ραδιοτηλεοπτικά Συστήματα Ενότητα 5: Ψηφιοποίηση και συμπίεση σημάτων ήχου

Τηλεπικοινωνίες. Ενότητα 5: Ψηφιακή Μετάδοση Αναλογικών Σημάτων. Μιχάλας Άγγελος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ

Τεχνολογία Πολυμέσων. Ενότητα 3: Ψηφιοποίηση της Πληροφορίας. Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ

HMY 429: Εισαγωγή στην Επεξεργασία Ψηφιακών

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ

Διαδικασία Ψηφιοποίησης (1/2)

ΜΑΘΗΜΑ Άνοιγμα Της Εφαρμογής Επεξεργασίας Κειμένου. 2. Κύρια Οθόνη Της Εφαρμογής Κειμένου ΣΤΟΧΟΙ:

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα Ι

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΗΜΥ 100 Εισαγωγή στην Τεχνολογία ιάλεξη 18

Οδηγός Χρήσης. του Λογισμικού

Συστήματα Επικοινωνιών

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµμάτων

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Φυσικής Εισαγωγή στα Συστήματα Τηλεπικοινωνιών Συστήματα Παλμοκωδικής Διαμόρφωσης

ΠΛΗ21 Κεφάλαιο 1. ΠΛΗ21 Ψηφιακά Συστήματα: Τόμος Α Κεφάλαιο: 1 Εισαγωγή

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Ραδιοτηλεοπτικά Συστήματα Ενότητα 3: Θεωρία Ψηφιοποίησης

Ψηφιακή μετάδοση στη βασική ζώνη. Baseband digital transmission

15/3/2009. Ένα ψηφιακό σήμα είναι η κβαντισμένη εκδοχή ενός σήματος διάκριτου. χρόνου. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ, 2007 ΘΡ. ΤΣΙΑΤΣΟΣ

25/3/2009. Η επεξεργασία του ψηφιακού σήματος υλοποιείται μέσω κατάλληλου αλγορίθμου. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής Παράμετροι ελέγχου

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. «ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ BER ΓΙΑ ΣΗΜΑΤΑ QPSK, π/8 PSK, 16QAM, 64- QAM ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑΣ ΣΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΤΗ ΣΗΜΑΤΟΣ»

Περιγραφή του βασικού παραθύρου του Cubase SE3. Εικόνα 1

Εισαγωγή στους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές

Συστήματα Επικοινωνιών ΙI

Συστήματα Πολυμέσων. Ενότητα 12: Συμπίεση Ψηφιακού Ήχου. Θρασύβουλος Γ. Τσιάτσος Τμήμα Πληροφορικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Μάθημα: Ακουστική και Ψυχοακουστική

Εισαγωγή στους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές. 6 ο Μάθημα. Λεωνίδας Αλεξόπουλος Λέκτορας ΕΜΠ. url:

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ & ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Περιεχόµενα ΕΠΛ 422: στα Συστήµατα Πολυµέσων. Βιβλιογραφία. ειγµατοληψία. ηµιουργία ψηφιακής µορφής πληροφορίας στα Συστήµατα Πολυµέσων

Ψηφιακή Αναπαράσταση Σήματος: Δειγματοληψία, Κβαντισμός και Κωδικοποίηση

Συστήματα Επικοινωνιών

Μάθημα: Ψηφιακή Επεξεργασία Ήχου

Συστήματα Επικοινωνιών ΙI

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Audacity

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

27-Ιαν-2009 ΗΜΥ (ι) Βασική στατιστική (ιι) Μετατροπές: αναλογικό-σεψηφιακό και ψηφιακό-σε-αναλογικό

ΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Εισαγωγή στα Σήµατα Εισαγωγή στα Συστήµατα Ανάπτυγµα - Μετασχηµατισµός Fourier Μετασχηµατισµός Z

Διάλεξη 3. Δειγματοληψία και Ανακατασκευή Σημάτων. Δειγματοληψία και Ανακατασκευή Σημάτων. (Κεφ & 4.6,4.8)

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες / Εργαστήριο

Αντίστοιχα σημαντικό ήταν το Mp3, όσον αφορά την ταχύτητα των συνδέσεων στο Internet.

MOVIE MAKER. Οδηγός Χρήσης

Συστήματα Επικοινωνιών

ΨΗΦΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

25 ευρώ συνολικά και για τα τέσσερα διαφορετικά εργαστήρια µουσικής τεχνολογίας

1/3/2009. Τα ψηφιακά ηχητικά συστήματα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον «αναλογικό» ανθρώπινο κόσμο. Φλώρος Ανδρέας Επίκ. Καθηγητής.

Ηχογραφώντας με το CUBASE

Τι είναι τα πολυμέσα;

Συστήματα Πολυμέσων. Ενότητα 11: Χαρακτηριστικά Ψηφιακού Ήχου. Θρασύβουλος Γ. Τσιάτσος Τμήμα Πληροφορικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Τεχνολογία Πολυμέσων. Ενότητα 2: Επεξεργασία Ήχου - Audacity. Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ

Κεφάλαιο 5 Διασύνδεση Αναλογικών & Ψηφιακών Συστημάτων

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΟΣ

Συλλογή & Επεξεργασία Δεδομένων Εργαστήριο 9 Ανάλυση Fourier: Από τη Θεωρία στην Πρακτική Εφαρμογή των Μαθηματικών

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Συστήµατα Πολυµέσων Ενδιάµεση Εξέταση: Οκτώβριος 2004

Συλλογή & Επεξεργασία Δεδομένων Εργαστήριο 7 Ακούγοντας Πρώτη Ματιά στην Ανάλυση Fourier. Σύστημα Συλλογής & Επεξεργασίας Μετρήσεων

Ευρυζωνικά δίκτυα (2) Αγγελική Αλεξίου

ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΙΣ D/A & A/D

Συλλογή & Επεξεργασία Δεδομένων Εργαστήριο 8 Επεξεργασία Σήματος με την Ανάλυση Fourier. Σύστημα Συλλογής & Επεξεργασίας Μετρήσεων

Θεώρημα δειγματοληψίας

Εφαρμογή στις ψηφιακές επικοινωνίες

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ & ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ & ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Ηχογράφηση στο Audacity

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

Τι συσχετίζεται με τον ήχο

Σεραφείµ Καραµπογιάς ΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Audacity Πρόγραμμα επεξεργασίας ήχου

SRM Γνωρίζοντας τη συσκευή σας. Μπαταρία

Προτεινόμενες εργασίες Προγραμματισμού Διαδικτύου

Κωδικοποίηση ήχου. Κωδικοποίηση καναλιού φωνής Κωδικοποίηση πηγής φωνής Αντιληπτική κωδικοποίηση Κωδικοποίηση ήχου MPEG

Τεχνολογικό Eκπαιδευτικό Ίδρυμα Kρήτης TMHMA MHXANOΛOΓIAΣ. Δρ. Φασουλάς Γιάννης

Transcript:

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΗΧΟΣ Η ΒΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ... 17 1.1 Ήχος Ηχητικά κύματα...17 1.2 Κατηγορίες ήχων...18 1.3 Διάδοση του ήχου...19 1.4 Χαρακτηριστικά του ήχου...19 1.4.1 Αντικειμενικά χαρακτηριστικά...19 1.4.2 Υποκειμενικά χαρακτηριστικά...20 1.5 Η Μονάδα μέτρησης decibel (dβ)...21 1.5.1 Oι μονάδες dbm, dbw, dbv...22 1.6 Ακουστική ένταση, πίεση, ισχύς και οι στάθμες τους...22 1.7 Ήχος και άνθρωπος...23 1.8 Ακουστότητα, συχνότητα και ακουστική πίεση...24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΧΟΣ... 27 2.1 Από τον αναλογικό στον ψηφιακό ήχο...27 2.1.1 Δειγματοληψία (Sampling)...28 2.1.2 Θεώρημα δειγματοληψίας (Nyquist)...29 2.1.3 Κβάντιση (Quantizing)...31 2.1.4 Η τεχνική Dither...33 2.1.5 Κωδικοποίηση...35 2.1.6 Κωδικοποίηση ADPCM...36 2.2 DAC: Η αντίστροφη διαδικασία...37 2.3 Ψηφιακά αρχεία ήχου...37 2.3.1 Μέγεθος ψηφιακού αρχείου ήχου...38 2.3.2 Τύποι ψηφιακών αρχείων ήχου...39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ SOUND FORGE... 43 3.1 H βασική οθόνη...43 3.2 H γραμμή τίτλου προγράμματος (Title Bar)...45 3.3 H γραμμή μενού (Menu Bar)...45 3.4 Οι γραμμές εργαλείων (ToolBars)...45 3.5 Ο χώρος εργασίας (Workspace)...45 3.6 To παράθυρο δεδομένων (Data Window)...45 5

6 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ ME TO SOUND FORGE 3.6.1 Επιλογή Δεδομένων...47 3.6.2 Τα μέρη του παραθύρου δεδομένων...49 3.7 Η γραμμή κατάστασης (Status Bar)...61 3.8 Εξετάζοντας μια κυματομορφή από κοντά...66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : ΑΝΟΙΓΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ ΗΧΟΥ ΤΟ ΜΕΝΟΥ FILE... 67 4.1 Δημιουργώντας νέα παράθυρα δεδομένων...68 4.2 Ανοίγοντας αρχεία ήχου...69 4.2.1 Άνοιγμα αρχείων τύπου Raw...74 4.3 Όταν το σύστημα καταρρέει...76 4.4 Αποθήκευση αρχείων ήχου...77 4.4.1 Αποθηκεύοντας αρχεία ως Raw...79 4.4.2 Αποθηκεύοντας αρχεία ως mp3...80 4.5 Αποθήκευση του χώρου εργασίας (Workspace)...84 4.6 Διαβάζοντας από CD...85 4.7 Ρύθμιση χαρακτηριστικών τρέχοντος αρχείου...86 4.8 Τερματισμός του Sound Forge...94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΡΧΕΙΩΝ ΤΟ ΜΕΝΟΥ EDIT... 95 5.1 Η Έννοια του Clipboard...96 5.2 Διαγραφή Αντιγραφή Αναίρεση Επανάληψη...98 5.2.1 Αποκοπή επιλεγμένης περιοχής με την εντολή Cut...98 5.2.2 Αντιγραφή με την εντολή Copy...98 5.2.3 Επικόλληση με την εντολή Paste...99 5.2.4 Αποκοπή εκτός επιλογής με την εντολή Trim/Crop...99 5.2.5 Οριστική ή προσωρινή διαγραφή με την εντολή Delete (Clear)...100 5.2.6 Επιλογή όλων των δεδομένων με την εντολή Select All...100 5.2.7 Ακύρωση ενέργειας με την εντολή Undo...100 5.2.8 Επαναφορά ενέργειας με την εντολή Redo...101 5.2.9 Επανάληψη ενέργειας με την εντολή Repeat...101 5.2.10 Ακυρώνοντας τα πάντα με την εντολή Undo All...102 5.3 Το μενού Paste Special...102 5.3.1 Η εντολή Overwrite...102 5.3.2 Η εντολή Replicate...103 5.3.3 Η εντολή Paste to New...103 5.3.4 Μείξη Δεδομένων (Mix)...104 5.3.5 Συνδυάζοντας μείξη και εξασθένιση (Crossfade)...107 5.4 Η εντολή "μεταφορά και απόθεση"...109 5.5 Ορισμός με ακρίβεια, θέσης δρομέα και περιοχής δεδομένων...111

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 7 5.5.1 Τοποθετήση δρομέα με απόλυτη ακρίβεια...111 5.5.2 Ορισμός με ακρίβεια μιας περιοχής δεδομένων...112 5.6 Ακρόαση επιθυμητών περιοχών δεδομένων...115 5.6.1 Preview Cut/Cursor...116 5.6.2 Pre-roll to Cursor...117 5.7 Επιλογή εργαλείου...118 5.7.1 Το εργαλείο Επεξεργασίας (Edit Tool)...118 5.7.2 Το εργαλείο Μεγέθυνσης (Magnify Tool)...118 5.7.3 Το εργαλείο Μολυβιού (Pencil Tool)...120 5.7.4 Αλλαγή εργαλείου...122 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : ΠΑΡΑΘΥΡΑ ΚΑΙ ΛΙΣΤΕΣ ΤΟ ΜΕΝΟΥ VIEW...123 6.1 Καθορισμός μεγέθους παραθύρου...124 6.2 Οι γραμμές Εργαλείων (Toolbars)...125 6.3 Το clipboard...127 6.4 Μεγεθύνοντας την Κυματομορφή (Zoom Time Zoom Level)...128 6.5 Η εντολή Focus to Data Window...130 6.6 Εμφανίζοντας τα βοηθητικά παράθυρα...130 6.6.1 Η λίστα Regions & Markers (Region List)...130 6.6.2 Οι λίστες Playlist & Cutlist...131 6.6.3 Παραγωγή MIDI ήχων (MIDI Keyboard)...132 6.6.4 Το παράθυρο Video (Video Preview)...133 6.6.5 Βλέποντας από μακριά (Time Display)...133 6.6.6 Η εντολή Play Meters...135 6.6.7 Ιστορικό Undo/Redo (Undo/Redo History)...139 6.7 Οργάνωση των Plug-Ins με τον Plug-In Manager...140 6.8 Δρομολόγηση επεξεργασιών με την Audio Plug-In Chainer...142 6.9 Παραγωγή ιδανικών Loops με τον Loop Tuner...148 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 : TO MENOY SPECIAL... 7.1 Η εντολή Transport...149 7.2 Η εντολή Regions List...152 7.3 Εργασίες με τις λίστες περιοχών Playlist/Cutlist...153 7.4 Το πρόγραμμα σύνθεσης ήχου ACID...154 7.4.1 Η εντολή ACID Looping Tools...154 7.4.2 Η εντολή Εdit ACID Properties...158 7.5 Η εντολή Edit Sample...160 7.6 Η εντολή Edit Tempo...160 7.7 Η εντολή Center Cursor...162 7.8 Η εντολή Insert Marker...162 7.9 Η εντολή Insert Region...162

8 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ ME TO SOUND FORGE 7.10 Η εντολή Insert Sample Loop...163 7.11 Η εντολή Insert Command...164 7.12 Η εντολή Mark In...164 7.13 Η εντολή Mark Out...165 7.14 Η εντολή Toggle Selection...165 7.15 Η εντολή Undo/Redo History...165 7.16 Η εντολή Rebuilt Peak Data...166 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 : ΕΝΤΟΛΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟ ΜΕΝΟΥ PROCESS...167 8.1 Οι εντολές του μενού Process...168 8.2 Αποκοπή τμημάτων σιγής Auto Trim/Crop...170 8.3 Μετατροπή εύρους δείγματος Bit Depth Converter...175 8.4 Μεταβολή καναλιών Channel Converter...178 8.5 Αναίρεση της τάσης εκτροπής DC Offset...180 8.6 Τροποποίηση της τονικότητας (Οι συναρτήσεις EQ)...182 8.6.1 Η εντολή Graphic...183 8.6.2 Η εντολή Paragraphic...185 8.6.3 Η εντολή Parametric...189 8.6.4 Θεωρία και τεχνικές...191 8.7 Ομαλοποιήση των άκρων με την εντολή Fade...192 8.7.1 Η εντολή Graphic...193 8.7.2 Η εντολή In...195 8.7.3 Η εντολή Out...195 8.8 Εισαγωγή σιωπής Insert Silence...196 8.9 Αναστροφή πολικότητας Invert/Flip...197 8.10 Επιβολή σιωπής Η εντολή Μute...197 8.11 Κανονικοποίηση με την εντολή Normalize...198 8.12 Τροποποίηση στερεοφωνίας Pan/Expand...204 8.13 Επαναδειγματοληψία Η εντολή Resample...207 8.14 Η εντολή Reverse...209 8.15 "Ζωντανεύοντας" τον Ήχο Smooth/Enhance...209 8.16 Επιμήκυνση του χρόνου Time Stretch...211 8.17 Τροποποίηση της έντασης Volume...212 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 : Η "ΜΑΓΕΙΑ" ΤΩΝ ΕΦΕ ΤΟ ΜΕΝΟΥ EFFECTS...215 9.1 Οι εντολές του μενού Effects...216 9.1.1 Η πτυσσόμενη λίστα Preset...217 9.2 Προσομοίωση χώρων με την εντολή Acoustic Mirror...218 9.2.1 Η καρτέλα General...218 9.2.3 Η καρτέλα Envelope...220 9.2.2 Η καρτέλα Summary...223

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 9 9.2.3 Η καρτέλα Recover...224 9.3 Διαμόρφωση πλάτους με την Amplitude Modulation...224 9.4 Εφέ διπλασιασμού (Doubling Effects) με το εφέ Chorus...227 9.5 Δημιουργία εφέ ηχούς με τις εντολές Delay/Echo...230 9.5.1 Ηχώ (echo) με την εντολή Simple Delay...233 9.5.2 Πολύπλοκες ηχώ (echoes) με την εντολή Multi-Tap Delay...234 9.6 Εφέ Παραμόρφωσης με τη Distortion...238 9.7 Συμπίεση, περιορισμός και αποσυμπίεση...244 9.7.1 H εντολή Dynamics Graphic...245 9.7.2 Η εντολή Dynamics Multi-Band...252 9.8 Τροποποίηση πλάτους με την εντολή Envelope...255 9.9 Tα δημοφιλή εφέ Flange, Phaser και Wah-Wah...257 9.9.1 Το εφέ Flange...257 9.9.2 Το εφέ Phaser...258 9.9.3 Το εφέ Wah-Wah (Ουά-Ουά)...260 9.10 Τρέμολο και Κελάηδημα με το εφέ Gapper/Snipper...260 9.11 Κλείσιμο των πυλών θορύβου Noise Gate...261 9.12 Μεταβολή του ύψους μιας ηχογράφησης...262 9.12.1 Η εντολή Pitch>Bend...263 9.12.2 Η εντολή Pitch>Shift...265 9.12.3 Η εντολή Vibrato...267 9.13 Προσομοίωση χώρων με την εντολή Reverb...270 9.13.1 Τα βασικά στοιχεία της εντολής Reverb...270 9.14 «Σφυρηλατώντας» τον ήχο Η εντολή Wave Hammer...274 9.14.1 Η καρτέλα Compressor...274 9.14.2 Η καρτέλα Volume Maximizer...276 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 : ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΟΥ SOUND FORGE TO MENOY TOOLS...279 10.1 Δημιουργία CD...280 10.2 Αυτόματη δημιουργία Περιοχής Η εντολή Auto Region...282 10.3 Παραγωγή αρχείου από Περιοχή Η εντολή Extract Regions...283 10.4 Εύρεση προβληματικών θέσεων με την εντολή Find...283 10.5 Αυτόματη διόρθωση προβληματικών περιοχών...285 10.5.1 Η εντολή Interpolate...285 10.5.2 Η εντολή Replace...287 10.5.3 Η εντολή Copy Other Channel...288 10.6 Βελτιστοποίηση των Loops με την εντολή Crossfade Loop...290 10.7 Ανταλλαγή δεδομένων με έναν Sampler...290 10.8 Παραγωγή ήχων...290

10 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ ME TO SOUND FORGE 10.9 Φασματική ανάλυση με την εντολή Spectrum Analysis...291 10.10 Μελέτη των στατιστικών ενός αρχείου...291 10.11 Preset Manager (PM): Ο διαχειριστής των Presets...292 10.11.1 Το περιβάλλον του Preset Manager...294 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 : DIRECTX AUDIO PLUG-INS...299 11.1 Plug-Ins...299 11.2 Το μενού DirectX Favorites...300 11.2.1 Οργάνωση των DX Favorites Plug-Ins...301 11.2.2 Υλοποίηση ενός απλού σεναρίου...303 11.2.3 Εισαγωγή όλων των Plug-Ins στο μενού DX Favorites...305 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 : ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΟ ΜΕΝΟΥ OPTIONS...307 12.1 Επιλογή τύπου δεδομένων (Status Format)...308 12.2 Σημειώσεις (Annotations)...309 12.3 Ρυθμίζοντας τους Play Meters...310 12.4 Ρύθμιση του Time Display...311 12.5 Ρυθμίσεις Video...312 12.6 Επανάληψη αναπαραγωγής Loop Playback...314 12.7 Ακολουθώντας τα δεδομένα...314 12.7.1 Η επιλογή Scroll Playback...315 12.7.2 Η επιλογή Scroll Smoothly...315 12.8 "Πιάνοντας" σημαντικές θέσεις (Drag and Drop Snapping)...315 12.9 Διατήρηση σταθερών Loops και Regions (Lock Loop/Region Length)...316 12.10 Η επιλογή Paste Events...316 12.11 Η επιλογή Selection Grid Lines...316 12.12 Η επιλογή Auto Snap to Time...317 12.13 Η επιλογή Auto Snap to Zero...318 12.14 Συγχρονισμός, ενεργοποίηση και MIDI Timecode...319 12.14.1 Λήψη σημάτων ενεργοποίησης MIDI (Τrigger from MIDI/MTC)...319 12.14.2 Αποστολή MIDI σημάτων χρονικού κώδικα (Generate MIDI Timecode)...320 12.14.3 Pre-Queue for MIDI Timecode...320 12.15 Έλεγχος του Sound Forge μέσω σημάτων MIDI...320 12.16 Διατήρηση της ίδιας αλυσίδας για κάθε παράθυρο δεδομένων...321 12.17 Η εντολή Preferences...321 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 : ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΘΥΡΩΝ ΤΟ ΜΕΝΟΥ WINDOWS...323 13.1 Δημιουργία νέου παραθύρου New Window...324 13.2 Ταξινόμηση των παραθύρων δεδομένων Cascade...325 13.3 Οριζόντια παράθεση Tile Horizontally...326

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 11 13.4 Κάθετη παράθεση -Tile Vertically...326 13.5 Ταξινόμηση ελαχιστοποιημένων παραθύρων Arrange Icons...327 13.6 Ελαχιστοποίηση όλων των παραθύρων Minimize All...328 13.7 Επαναφορά όλων των παραθύρων Restore All...328 13.8 Κλείσιμο όλων των παραθύρων Close All...328 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 : ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟ ΜΕΝΟΥ HELP...329 14.1 Οι εντολές Περιεχόμενα και Ευρετήριο Contents and Index...330 14.2 Η εντολή Keyboard Shortcuts...331 14.3 Η εντολή Sonic Foundry on the Web...331 14.4 Το πλαίσιο διαλόγου About Sound Forge...332 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 : ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ SOUND FORGE...333 15.1 Γενικές ρυθμίσεις Η καρτέλα General...334 15.1.1 Η επιλογή Show logo splash-screen on startup...335 15.1.2 Η επιλογή Always ask for Region and Loop names...335 15.1.3 Η επιλογή Open default Workspace on startup...335 15.1.4 Η επιλογή Default to slow scroll when drag selecting...335 15.1.5 Η επιλογή Warn when Mix or Crossfade rates mismatch...336 15.1.6 Η επιλογή Confirm on close...336 15.1.7 Η επιλογή Compatible draw mode (for broken video drivers)...336 15.1.8 Η επιλογή Compatible scroll mode (for other broken video drivers)...336 15.1.9 Η επιλογή Show a textured background οn the Workspace...337 15.1.10 Η επιλογή Show free storage space on Status Bar...337 15.1.11 Η επιλογή Show shuttle controls on Data Window transport...338 15.1.12 Η επιλογή Auto-power MIDI keyboard window...338 15.1.13 Η επιλογή Use Net Notify to stay informed about Sonic Foundry products...338 15.1.14 Η επιλογή Allow floating windows to dock...338 15.1.15 Η επιλογή Recently used file list...339 15.2 Δημιουργία CD Η Καρτέλα CD Settings...339 15.3 Το περιβάλλον εργασίας Η καρτέλα Display...340 15.3.1 Τρόπος χρήσης ροοστατών καθορισμού χρωμάτων...341 15.4 Ρυθμίσεις επεξεργασίας Η καρτέλα Editing...342 15.5 Οι γραμμές εργαλείων Η καρτέλα Toolbars...347 15.6 Συσκευές αναπαραγωγής & ηχογράφησης Η καρτέλα Wave...347 15.7 Ρυθμίσεις Video Η καρτέλα Video...349 15.8 Αναπαραγωγή δεδομένων Η καρτέλα Other...351 15.9 Ρυθμίσεις αρχείων Η καρτέλα File...353 15.10 Ρύθμιση MIDI και σημάτων συγχρονισμού Η καρτέλα MIDI/Sync...355 15.11 Φάκελος προσωρινών αρχείων Η καρτέλα Perform...355 15.12 Η καρτέλα Playlist...357

12 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ ME TO SOUND FORGE 15.13 Ρυθμίσεις προεπισκόπησης Η καρτέλα Previews...358 15.14 Η καρτέλα Status...359 15.15 Η "κρυφή" καρτέλα Internal...360 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 : ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ ΗΧΟΥ...363 16.1 Markers...363 16.2 Εισαγωγή Markers στο τρέχον αρχείο...364 16.2.1 Το Πλαίσιο διαλόγου Insert Marker/Region στην εισαγωγή Markers...365 16.2.2 Εισαγωγή Markers κατά τη διάρκεια ακρόασης αρχείων...369 16.3 Επεξεργασία Markers...369 16.3.1 Μετακίνηση ενός Marker...370 16.4 Μετάβαση στο επιθυμητό Marker...371 16.5 Markers και Region List...372 16.6 Ειδικά Markers (Command Markers)...374 16.6.1 Εισαγωγή Command Markers...375 16.6.2 Τύποι εντολών Παράμετροι...375 16.7 Regions...378 16.8 Δημιουργία Regions στο τρέχον αρχείο...378 16.8.1 Ορισμός Regions... "με το χέρι"...378 16.8.2 Το πλαίσιο διαλόγου Insert Marker/Region στην εισαγωγή Regions...379 16.8.3 Το πλήκτρο R στη δημιουργία Regions...382 16.8.4 Αυτόματος ορισμός Regions...383 16.8.5 Το πλαίσιο διαλόγου Auto Region στην εισαγωγή Regions...383 16.9 Επεξεργασία και τροποποίηση Regions...385 16.9.1 Τροποποίηση ορίων μιας Region...387 16.10 Μετάβαση στην επιθυμητή Region...388 16.11 Regions και Region List...389 16.12 Δημιουργία αρχείου από Regions...392 16.12.1 Η εντολή Extract Regions...392 16.13 Εργασίες με τις Playlist & Cutlist...393 16.13.1 Εισαγωγή Regions στη Playlist/Cutlist...394 16.13.2 Διαγραφή Regions από το πλαίσιο καταλόγου Playlist/Cutlist...395 16.13.3 Επεξεργασία Regions από την Playlist/Cutlist...396 16.13.4 Παραγωγή αντιγράφου με την εντολή Replicate...399 16.13.5 Δημιουργία Stop Points...399 16.13.6 Ακούγοντας τις μεταβάσεις Η Eπιλογή Pre-roll Playback...399 16.13.7 Αποθήκευση με την εντολή Save As...400 16.13.8 Εισαγωγή διαφορετικών λιστών για το ίδιο αρχείο, με την εντολή Open...400 16.13.9 Αντιγραφή στο Clipboard H εντολή Copy onto Clipboard...401 16.13.10 Δημιουργία νέου παραθύρου δεδομένων - Convert to New...401

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 13 16.13.11 Treat as Cutlist...401 16.13.12 Διαγραφή Regions μέσα από την Cutlist H επιλογή Delete Cut Regions...402 16.13.13 Τροποποίηση της θέσης των Regions μέσα στην Playlist/Cutlist...402 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 : ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ...403 17.1 Οι κόμβοι (Envelope Points)...404 17.2 Τροποποίηση θέσης Κόμβου...404 17.3 Δημιουργία νέου Κόμβου...404 17.4 Διαγραφή Κόμβου...405 17.5 Μετακίνηση Κόμβων...406 17.6 Μετακίνηση ολόκληρης γραφικής παράστασης...406 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 : ΦΑΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ...409 18.1 Φασματική ανάλυση δεδομένων...410 18.2 Το παράθυρο φασματικής ανάλυσης...411 18.3 Το μενού Options...412 18.3.1 Η εντολή Settings To πλαίσιο διαλόγου Spectrum Settings...413 18.3.2 Οι υπόλοιπες επιλογές του Μενού Options...417 18.4 To μενού Display...418 18.5 H εντολή Update...423 18.6 Αναζήτηση βοήθειας μέσω του μενού Help...423 18.7 Χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα της φασματικής ανάλυσης...423 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 : ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΛΗ RECORD...425 19.1 Καθορισμός των βασικών χαρακτηριστικών μιας ηχογράφησης...426 19.2 Τα πλαίσια αυξομείωσης τιμής Start, End και Length...427 19.3 Πολλαπλές ηχογραφήσεις...428 19.4 Δείκτες ηχογράφησης (Record Meters)...429 19.4.1 Οι ρυθμίσεις των Record Meters...430 19.5 Τα κουμπιά Go To, Selection και Window...433 19.6 Συγχρονισμός (Synchronization)...433 19.7 Αντισταθμίζοντας την ύπαρξη τάσεως εκτροπής (DC offset)...434 19.8 Το πτυσσόμενο μενού του πλαισίου διαλόγου Record...435 19.9 Η γραμμή εργαλείων ελέγχου της Record...437 19.10 Ηχογράφηση με το Sound Forge χωρίς το Sound Forge...438 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 : ΣΥΝΘΕΣΗ ΗΧΟΥ...441 20.1 Παραγωγή τηλεφωνικών τόνων με την εντολή DTMF/MF Tones...442 20.2 Απλές συνθέσεις... με την εντολή Simple...443 20.3 Παραγωγή πολύπλοκων συνθέσεων με την FM Synthesis...445

14 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ ME TO SOUND FORGE ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21 : SAMPLES & LOOPS ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ...451 21.1 H έννοια των Samples και των Loops...452 21.1.1 Samples, Loops, Samplers και Sound Forge...452 21.2 Η εντολή Edit Sample...452 21.3 Παραδείγματα δημιουργίας Samples...455 21.3.1 Δημιουργία One-Shot Sample...455 21.3.2 Δημιουργία Sustaining Sample...456 21.3.3 Δημιουργία Sustaining with Release Sample...459 21.4 Χρησιμοποιώντας τον Loop Tuner...461 21.4.1 Τα μέρη του Loop Tuner...462 21.4.2 Η "Ιδανική εικόνα"...464 21.5 Η εντολή Crossfade Loop...466 21.6 Αποστολή και λήψη Samples...467 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22 : MIDI & SOUND FORGE...471 22.1 Διασύνδεση MIDI συσκευών...471 22.2 MIDI μηνύματα (MIDI messages)...473 22.3 Σύνδεση MIDI συσκευών σε υπολογιστή...474 22.4 Sound Forge και MIDI...474 22.4.1 Καθορισμός MIDI θυρών και παράμετροι συγχρονισμού...475 22.4.2 Λήψη MIDI σημάτων ενεργοποίησης και συγχρονισμού...477 22.4.3 Αποστολή MIDI σημάτων χρονικού Κώδικα...477 22.4.4 Έλεγχος του Sound Forge μέσω των MIDI Triggers...478 22.4.5 Η εντολή MIDI Triggers...478 22.4.6 Η εκμετάλλευση των MIDI Triggers μέσω εξωτερικών MIDI συσκευών...482 22.4.7 Εκμετάλλευση των MIDI Triggers μέσω εσωτερικών συσκευών...482 22.4.8 Παραγωγή MIDI ήχων To MIDI keyboard του Sound Forge...483 22.4.9 Χρήση του πληκτρολογίου...486 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23 : VIRTUAL MIDI ROUTER ΧΡΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ...487 23.1 Αποστολή δεδομένων από το MIDI πληκτρολόγιο μέσω του VMR)...488 23.2 Ενεργοποίηση Περιοχών και Σημειωτών μέσω του VMR)...489 23.3 Sequencer και MIDI Triggers...493 23.4 Δρομολόγηση MIDI σημάτων...494 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24 : ΑΡΧΕΙΑ VIDEO & SOUND FORGE...495 24.1 Video Strip...496 24.1.1 Τροποποίηση του μεγέθους της Video Strip...496 24.1.2 Το μενού της Video Strip...497 24.2 Το παράθυρο Video Preview...500 24.3 Επεξεργασία αρχείων Video...502

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 15 24.4 Εισαγωγή Video πληροφορίας...503 24.5 SMPTE Time Code...503 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 25 : NOISE REDUCTION AUDIO PLUG-INS...507 25.1 Noise Reduction Audio Plug-In...508 25.1.1 Η βασική ιδέα...508 25.1.2 Οι παράμετροι της καρτέλας General...509 25.1.3 Εφαρμογή της Noise Reduction με τον "εύκολο τρόπο"...512 25.1.4 Η καρτέλα Noiseprint...516 25.1.5 Το πλαίσιο διαλόγου Noiseprint...517 25.1.6 Περιορισμός θορύβου με τη χρήση της εντολής Νoiseprint...525 25.2 Το Click and Crackle Removal Audio Plug-In...529 25.3 Η Vinyl Restoration Audio Plug-In...532 25.4 Η εντολή Clipped Peak Restoration Audio Plug-In...533 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α : ΟΙ ΓΡΑΜΜΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ...537 A.1 H γραμμή εργαλείων Standard...538 A.2 Η γραμμή εργαλείων Transport...539 A.3 Η γραμμή εργαλείων Navigation...541 A.4 Η γραμμή εργαλείων Views...542 A.5 H γραμμή εργαλείων Status Selection...543 A.6 Η γραμμή εργαλείων Regions/Playlist...546 A.7 Η γραμμή εργαλείων Process...547 A.8 Η γραμμή εργαλείων Effects...548 A.9 H γραμμή εργαλείων Τοοls...550 A.10 Η γραμμή εργαλείων Levels...552 A.11 H γραμμή εργαλείων ACID Loop Creation Tools...552 A.12 Η γραμμή εργαλείων Play Device...553 A.13 Προσαρμογή γραμμής εργαλείων...554 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β : ΕΓΚΑΤΑΣΤAΣΗ ΤΟΥ VIRTUAL MIDI ROUTER...557 B.1 Εγκατάσταση του VRM στο λειτουργικό σύστημα WINDOWS 2000...557 B.2 Εγκατάσταση του VRM στα λειτουργικά συστήματα WINDOWS 9x & Me...564 B.3 Εγκατάσταση του VRM στο λειτουργικό σύστημα WINDOWS NT 4.0...568 B.4 Τροποποίηση των Virtual MIDI Routing Ports...569 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ : ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΤΩΝ ΤΟΥ SOUND FORGE...571 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...579 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ...581

2 ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΧΟΣ 2.1 Από τον αναλογικό στον ψηφιακό ήχο Οι ήχοι που παράγονται από φυσικές πηγές (ανθρώπινη φωνή, μουσικά όργανα κτλ.), είναι αναλογικά σήματα, παίρνουν δηλαδή συνεχόμενες τιμές. Αντιθέτως, τα ψηφιακά σήματα μπορούν να πάρουν μόνο διακριτές τιμές. Η αποθήκευση και επεξεργασία των σημάτων ήχου μέσω υπολογιστή δε μπορεί να γίνει όσο αυτά βρίσκονται σε αναλογική μορφή, καθώς όπως είναι γνωστό, οι υπολογιστές μπορούν να διαχειριστούν μόνο ψηφιακές πληροφορίες (0 και 1). Η εκμετάλλευση της ισχύος των υπολογιστών όσον αφορά τον ήχο, απαιτεί τη μετατροπή του ηχητικού σήματος από αναλογικό σε ψηφιακό, δηλαδή την περιγραφή του ως μια σειρά από δυαδικές τιμές. Η μετατροπή ενός αναλογικού σήματος σε ψηφιακό περιλαμβάνει γενικά τρεις φάσεις: τη δειγματοληψία, την κβάντιση και την κωδικοποίηση, τις οποίες θα περιγράψουμε στις επόμενες ενότητες. 27

28 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ SOUND FORGE Διαδικασία ψηφιοποίησης αναλογικού σήματος Στην πράξη, την όλη διαδικασία μετατροπής του αναλογικού σήματος σε ψηφιακό αναλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα γνωστό ως ADC (Analog to Digital Converter) το ο- ποίο είναι βασικό δομικό στοιχείο όλων των καρτών ήχου που περιέχουν οι υπολογιστές. 2.1.1 Δειγματοληψία (Sampling) Είναι η διαδικασία μετατροπής του αναλογικού σήματος σε διακριτό, δηλαδή σε σήμα που δεν είναι συνεχές στο χρόνο. Για να γίνει αυτό, για ισαπέχουσες χρονικές στιγμές "κρατάμε " την τιμή (πλάτος) που έχει το σήμα. Έτσι, το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι ένα σήμα, το οποίο μπορεί να έχει οποιοδήποτε πλάτος, αλλά μόνο σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, όπως φαίνεται και στο παράδειγμα της εικόνας που ακολουθεί: x(t) Το αρχικό αναλογικό σήμα x s (t) Δειγματοληπτημένο σήμα με υψηλό ρυθμό-συχνότητα δειγματοληψίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΧΟΣ 29 Όπως είναι λογικό, όσο πιο κοντά είναι οι χρονικές αποστάσεις στις οποίες κρατάμε τη τιμή του πλάτους του σήματος, τόσο πιο πολύ το διακριτό σήμα προσεγγίζει το αναλογικό. Μια "αργή" δειγματοληψία οδηγεί σε ένα διακριτό σήμα, το οποίο ξεφεύγει από την εικόνα του αναλογικού όπως φαίνεται και στην ακόλουθη εικόνα, όπου η απόσταση λήψης των δειγμάτων είναι "μεγάλη": x s (t) Όπως είδαμε στην προηγούμενη ενότητα, το δειγματοληπτημένο σήμα προσεγγίζει πολύ καλά το αρχικό αναλογικό σήμα, όταν ο ρυθμός δειγματοληψίας είναι μεγάλος. Αντιθέτως, όσο αυτός μειώνεται τόσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από τη μορφή του αρχικού σήματος. Σε κάθε περίπτωση πάντως, υπάρχει απώλεια πληροφορίας (σφάλμα), γεγονός όμως με το οποίο μπορούμε να "συμβιβαστούμε" αν η επίδραση της πληροφορίας που χάνεται δεν είναι σημαντική. Την απάντηση στο ερώτημα "με ποιο ρυθμό πρέπει να δειγματοληπτούμε" τη δίνει το "θεώρημα δειγματοληψίας", το οποίο προέκυψε από τη μελέτη του αναλογικού σήματος x(t) και του δειγματοληπτημένου σήματος x s (t), στο πεδίο των συχνοτήτων. Η εύρεση του φασματικού περιεχομένου των σημάτων αυτών, μπορεί να βρεθεί με τη χρήση του μεταt Δειγματοληπτημένο σήμα με χαμηλό ρυθμό-συχνότητα δειγματοληψίας Ως ρυθμός δειγματοληψίας (sample rate -f s ), ορίζεται ο αριθμός των δειγμάτων στη μονάδα του χρόνου, ενώ περίοδος της δειγματοληψίας (T s ), η χρονική απόσταση δύο γειτονικών δειγμάτων. Αν Τ s είναι η περίοδος της δειγματοληψίας, τότε ο ρυθμός της δειγματοληψίας θα είναι f s =1/T s. Για παράδειγμα, αν παίρνουμε ένα δείγμα κάθε 0.01 δευτερόλεπτο (Τ s =0.01s), τότε ο ρυθμός δειγματοληψίας θα είναι f s =100 δείγματα/δευτερόλεπτο ή 100Hz. Το σήμα που προκύπτει με αυτό τον τρόπο, αποτελείται από ένα σύνολο παλμών σταθερής χρονικής διάρκειας, οι οποίοι έχουν μεταβλητό πλάτος ανάλογα με τις τιμές του αρχικού σήματος και είναι γνωστό ως σήμα PAM (Pulse Amplitude Modulation). 2.1.2 Θεώρημα δειγματοληψίας (Nyquist)

30 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ SOUND FORGE σχηματισμού Fourier (θεωρία η οποία ξεφεύγει από τους στόχους του παρόντος βιβλίου), ο οποίος αποκαλύπτει ότι το φάσμα του δειγματοληπτημένου σήματος, είναι μια περιοδική επανάληψη του φάσματος του αναλογικού σήματος με περίοδο f s, όπως φαίνεται στο παράδειγμα της επόμενης εικόνας: -f max +f max Εικόνα α: Φάσμα αναλογικού σήματος -2f s f s -f max 0 +f max f s +2f s Εικόνα β: Φάσμα δειγματοληπτημένου σήματος με f s >2f max -2f s f s -f max 0 +f max f s +2f s Εικόνα γ: Ιδανικό φίλτρο διέλευσης χαμηλών συχνοτήτων -2f s f s 0 f s +2f s Εικόνα δ: Φάσμα δειγματοληπτημένου σήματος με f s <2f max (undersampling) Φαινόμενο aliasing.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΧΟΣ 31 Όπως φαίνεται από το παραπάνω παράδειγμα, όταν ο ρυθμός δειγματοληψίας γίνει μικρότερος από το διπλάσιο της μέγιστης συχνότητας (fs<2f max Undersampling εικόνα δ) που περιέχει το αναλογικό σήμα, τότε εμφανίζονται επικαλύψεις οι οποίες καθιστούν αδύνατη την ανάκτηση του αρχικού σήματος (εικόνα α). Το φαινόμενο αυτό, είναι γνωστό ως αλλοίωση, παραποίηση ή ψεύδιση (aliasing). Αντιθέτως, όταν ο ρυθμός δειγματοληψίας ξεπεράσει το διπλάσιο της μέγιστης συχνότητας του αναλογικού σήματος (f max εικόνα β), η ανάκτηση του αναλογικού σήματος απαιτεί απλά την εφαρμογή ενός φίλτρου διέλευσης χαμηλών συχνοτήτων (Low Pass Filter) το οποίο έχει συχνότητα αποκοπής ίση με f s - f max (εικόνα γ). Η παραπάνω παρατήρηση οδήγησε στη διατύπωση του θεωρήματος της δειγματοληψίας σύμφωνα με το οποίο: "ο ρυθμός με τον οποίο πρέπει να δειγματοληπτούμε ένα αναλογικό σήμα ώστε να μπορέσουμε αργότερα να το ανακτήσουμε, είναι συνάρτηση της μέγιστης συχνότητας που περιέχει το σήμα και μάλιστα πρέπει να είναι τουλάχιστον διπλάσιος από αυτή". Έτσι ο ελάχιστος ρυθμός δειγματοληψίας, γνωστός και ως ρυθμός Nyquist, είναι ακριβώς ο διπλάσιος της μέγιστης συχνότητας του αναλογικού σήματος. Με δεδομένο ότι η μέγιστη συχνότητα που μπορεί ο άνθρωπος να ακούσει είναι τα 20ΚHz, τότε ο ρυθμός δειγματοληψίας, θα πρέπει να είναι τουλάχιστο 40ΚΗz, δηλαδή να λαμβάνουμε 40.000 δείγματα κάθε δευτερόλεπτο. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός, ότι η δειγματοληψία που χρησιμοποιείται στα CD μουσικής, είναι μεγαλύτερη από 40KHz και για την ακρίβεια 44.1 KHz, ώστε να αποφευχθούν και επιδράσεις των μη ιδανικών φίλτρων που χρησιμοποιούνται. Σημείωση Στην πράξη, πριν ξεκινήσει η διαδικασία ψηφιοποίησης ενός αναλογικού σήματος ήχου, εφαρμόζεται ένα φίλτρο το οποίο αποκόπτει όλες τις συχνότητες που βρίσκονται πάνω από το μισό της συχνότητας με την οποία επιθυμούμε να δειγματοληπτήσουμε, όχι μόνο για την αποφυγή του φαινομένου aliasing, αλλά και διότι ψυχοακουστικά φαινόμενα είναι δυνατόν να επηρεάσουν το τελικό άκουσμα. 2.1.3 Κβάντιση (Quantizing) To δεύτερο στάδιο στη διαδικασία ψηφιοποίησης ενός αναλογικού σήματος, το οποίο α- κολουθεί την δειγματοληψία, είναι η κβάντιση, δηλαδή η αντιστοίχηση κάθε δείγματος που έχει προκύψει (σήμα PAM) στην κοντινότερη τιμή από ένα πεπερασμένο πλήθος από προκαθορισμένες στάθμες. Με τον τρόπο αυτό, επιβάλλουμε διακριτές τιμές πλάτους για κάθε δείγμα.

32 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ SOUND FORGE Η διαδικασία της κβάντισης απαιτεί τη διαίρεση του άξονα του πλάτους σε διακριτές στάθμες, το πλήθος των οποίων καθορίζει και το σφάλμα της αντιστοίχησης, γνωστό ως σφάλμα ή θόρυβος κβάντισης (quantization noise). Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα στα επόμενα διαγράμματα: x q(t) t Κβάντιση με Q=8 διακριτές στάθμες x q(t) t Κβάντιση με Q=4 διακριτές στάθμες Στην πρώτο διάγραμμα έχουμε χωρίσει τον άξονα του πλάτους σε Q = 8 διακριτές στάθμες, ενώ στο δεύτερο κάνουμε χρήση τεσσάρων σταθμών. Γίνεται αμέσως φανερό, ότι στη δεύτερη περίπτωση η αντιστοίχηση στις τέσσερις προκαθορισμένες στάθμες, οδηγεί σε μεγάλη απόκλιση (σφάλμα κβάντισης) των πραγματικών τιμών κάθε δείγματος σε σχέση με τη χρήση των οκτώ σταθμών, όπου και εκεί εμφανίζεται σφάλμα αλλά σαφώς μικρότερο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΧΟΣ 33 Σφάλμα Κβάντισης Γενικά, η αύξηση των σταθμών κβάντισης, οδηγεί σε μείωση του σφάλματος κβάντισης, καθώς ακόμη και μια μικρή μεταβολή στο πλάτος του σήματος, μπορεί να προβληθεί σε διαφορετική στάθμη. Με κριτήριο λοιπόν το επιθυμητό σφάλμα, αλλά και τη δυναμική περιοχή (dynamic range) του σήματος, δηλαδή τη διαφορά ανάμεσα στη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή του σήματος που θέλουμε να κωδικοποιήσουμε, επιλέγουμε το πλήθος των σταθμών κβάντισης. Το κβαντισμένο σε Q στάθμες σήμα PAM που προκύπτει, καλείται Q-αδικό PAM. Τελικά, μετά το πέρας της κβάντισης αυτό που έχουμε είναι ένα σήμα το οποίο παίρνει διακριτές τιμές τόσο στο χρονικό άξονα όσο και στον άξονα του πλάτους. Στην πράξη, η κβάντιση γίνεται με χρήση ενός πολύ μεγάλου αριθμού σταθμών για την ελαχιστοποίηση της επίδρασης του θορύβου κβάντισης. Για παράδειγμα, στα ακουστικά σήματα υψηλής ποιότητας (CD) χρησιμοποιούνται 65.536 (2 16 ) στάθμες. 2.1.4 Η τεχνική Dither Όπως είδαμε στην προηγούμενη ενότητα, κατά το στάδιο της κβάντισης αναπόφευκτα εισάγεται ένα σφάλμα, το οποίο μπορούμε να περιορίσουμε αυξάνοντας το πλήθος των σταθμών που θα χρησιμοποιηθούν για την κβάντιση του σήματος. Αυτή είναι μια αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα που προκύπτει, όπως όμως θα δούμε αργότερα, ταυτόχρονα, αυξάνει σημαντικά τις απαιτήσεις για αποθηκευτικό χώρο. Μια συμπληρωματική τεχνική που χρησιμοποιείται στη μάχη κατά του θορύβου αυτού του τύπου, είναι η προσθήκη επιπλέον θορύβου! Αν και καταρχήν αυτό δημιουργεί μια εύλογη απορία, καθώς φαίνεται παράλογο να καταπολεμούμε θόρυβο με προσθήκη νέου θορύβου, υπάρχει λογική εξήγηση. Στην πραγματικότητα, αυτό που κάνουμε είναι η πρόσθεση "λευκού" θορύβου στο σήμα λίγο πριν την κβάντιση του. Ο λευκός αυτός θόρυβος γνωστός και ως θόρυβος dither (dither noise), έχει πλάτος όσο το εύρος δύο διαδοχικών σταθμών κβάντισης, ενώ προστίθεται στο πλάτος του σήματος. Το αποτέλεσμα αυτής της προσθήκης, είναι η αύξηση της διακριτικής ικανότητας για καταγραφή, ακόμη και των

34 ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΗΧΟΥ SOUND FORGE μικρότερων μεταβολών του πλάτους ενός σήματος, με την αντιστοίχησή τους σε διαφορετικά επίπεδα κβάντισης. Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο παράδειγμα: (α) Αρχικό σήμα (β) Μετά από κβάντιση (γ) Το αρχικό σήμα με προσθήκη dither θορύβου (δ) Το σήμα με τον dither θόρυβο μετά την κβάντιση Από τις προηγούμενες εικόνες, γίνεται αμέσως φανερό ότι όταν το αρχικό σήμα (α), μεταβάλλει το πλάτος του λιγότερο από το μισό βήμα κβάντισης, τότε οι μεταβολές που υφίσταται, δεν περνάνε στο κβαντισμένο σήμα (β). Αντιθέτως, με την προσθήκη dither θορύβου (γ), το κβαντισμένο σήμα (δ), περιέχει τις μεταβολές που παρουσιάζονται στο αρχικό σήμα. Σημείωση Το Sound Forge κάνει χρήση της τεχνικής dither όταν επιχειρούμε την τροποποίηση του εύρους δείγματος (bit depth, Process>Bit-Depth Converter), καθώς μια τέτοια ενέργεια επιδρά άμεσα στο πλήθος των σταθμών κβάντισης που χρησιμοποιούνται.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΧΟΣ 35 2.1.5 Κωδικοποίηση Το τελικό στάδιο για την ψηφιοποίηση ενός αναλογικού σήματος είναι η κωδικοποίηση, δηλαδή η αντιστοίχηση κάθε διακριτής στάθμης όπως αυτή έχει προκύψει από το στάδιο της κβάντισης με ένα δυαδικό αριθμό. Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος κωδικοποίησης, είναι η παλμοκωδική διαμόρφωση PCM (Pulse Code Modulation). Kατά την παλμοκωδική διαμόρφωση PCM, κάθε μια από τις Q στάθμες στις οποίες έχει κβαντιστεί το δειγματοληπτημένο σήμα (Q-αδικό σήμα PAM), αναπαριστάται από έναν κωδικό δυαδικό αριθμό. Το πλήθος (n) των ψηφίων του δυαδικού αυτού αριθμού, καλείται "εύρος ή βάθος δείγματος bit depth" και έχει άμεση σχέση με το πλήθος (Q) των σταθμών κβάντισης, σχέση η οποία εκφράζεται από την εξίσωση Q = 2 n. Στην πράξη, πρώτα αποφασίζεται το πλήθος των bits που θα χρησιμοποιηθούν για κάθε δείγμα, και στη συνέχεια προκύπτει το πλήθος των σταθμών κβάντισης. Για παράδειγμα, χρησιμοποιώντας n = 3 δυαδικά ψηφία μπορούμε να πάρουμε 2 3 = 8 διαφορετικές τριάδες δυαδικών ψηφίων για κάθε δείγμα, και άρα να κωδικοποιήσουμε Q = 8 διαφορετικές στάθμες κβάντισης. Τριάδες Ψηφίων 000 001 010 011 100 101 110 111 Γενικά, με n-bits μπορούμε να κωδικοποιήσουμε 2 n στάθμες, παράγοντας ισάριθμες δυαδικές n-άδες. Στο παράδειγμα της επόμενης εικόνας, βλέπουμε την αντιστοίχηση των οκτώ διαφορετικών σταθμών που χρησιμοποιήθηκαν στο στάδιο της κβάντισης, με τις παραπάνω τριάδες δυαδικών ψηφίων: 011 010 001 000 100 101 110 111