ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟΔΟΥ TOY ΠΕΠ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 2000-2006 Διανύουμε το τελευταίο έτος εφαρμογής της Γ Προγραμματικής Περιόδου και κατ ακολουθία και αν δεν εδίδετο παράταση λόγω των καταστροφικών πυρκαγιών του περασμένου καλοκαιριού, το τελευταίο έτος εφαρμογής του ΠΕΠ Πελοποννήσου 2000-2006. Η συνολική Δημόσια Δαπάνη του Προγράμματος φθάνει στα 598,68 εκατ. Ευρώ, με αντίστοιχη Κοινοτική Συνδρομή 471,67 εκατ. Ευρώ και το συνολικό κόστος (με την ιδιωτική συμμετοχή) φθάνει στα 714,04 εκατ. Ευρώ. Το Πρόγραμμα παρουσιάζει πολύ υψηλούς δείκτες εφαρμογής, σε οικονομικό και φυσικό αντικείμενο, αλλά και σε αναπτυξιακές παρεμβάσεις. Συγκεκριμένα: Εντάχθηκαν συνολικά στο πρόγραμμα 877 έργα και δράσεις προϋπολογισμού δημόσιας δαπάνης 862 εκ. Ευρώ, από τα οποία έχουν ολοκληρωθεί 532 έργα 318 εκ. Ευρώ. Ο προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων φθάνει στο 144%. Οι Νομικές δεσμεύσεις (συμβασιοποιήσεις) καλύπτουν το 120% και οι πληρωμές - δαπάνες το 84% του προϋπολογισμού. Πολύ συνοπτικά, οι πιο σημαντικές υποδομές που δημιουργούνται στην Περιφέρεια, αναφέρονται στους τομείς: των οδικών, σιδηροδρομικών και λιμενικών υποδομών, με 8,5 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμου (αυτοκινητόδρομος Τρίπολη- Καλαμάτα), 260 χιλιόμετρα εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου, καθώς και 124 χιλιόμετρα βελτίωσης της σιδηροδρομικής γραμμής. της ύδρευσης, αποχέτευσης και διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων, με: 1
- κάλυψη των δικτύων ύδρευσης σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% του πληθυσμού της Περιφέρειας. - κάλυψη των δικτύων αποχέτευσης κατά 75% του αστικού πληθυσμού της Περιφέρειας και ενός σημαντικού μέρους του αγροτικού πληθυσμού. (των τριών βαθμίδων) της εκπαίδευσης, με: - Δημιουργία - βελτίωση 225 αιθουσών Α θμιας και Β θμιας εκπαίδευσης, - κτιριακές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε Τρίπολη, Σπάρτη και Καλαμάτα των κοινωνικών υποδομών, με: - παρεμβάσεις βελτίωσης 4 Νοσοκομείων της Περιφέρειας σε Τρίπολη, Κόρινθο, Άργος και Σπάρτη - δημιουργία - βελτίωση 20 μονάδων κοινωνικής πρόνοιας Σημαντικές επίσης παρεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν και συνεχίζουν να πραγματοποιούνται, για την ενίσχυση του επιχειρηματικού ιστού της Περιφέρειας, σε όλους τους Παραγωγικούς Τομείς, όπως στη Μεταποίηση και στον Τουρισμό (κυρίως υπέρ των ΜΜΕ), αλλά και στον γεωργικό τομέα. Πιο συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα εγκρίθηκαν και υλοποιούνται: 437 επενδύσεις εκσυγχρονισμού υφιστάμενων και ίδρυσης νέων μεταποιητικών επιχειρήσεων, συνολικού προϋπολογισμού 94 εκατ. Ευρώ εκ των οποίων η δημόσια επιχορήγηση ανέρχεται στα 43 εκατ. Ευρώ. 307 επενδύσεις εκσυγχρονισμού υφιστάμενων και ίδρυσης νέων τουριστικών επιχειρήσεων, συνολικού προϋπολογισμού 77 εκατ. Ευρώ και δημόσιας επιχορήγησης 30 εκατ. Ευρώ. 204 επενδύσεις αγροτουρισμού και μεταποίησης στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, στο πλαίσιο των ΟΠΑΑΧ, με συνολικό ύψος επιχορήγησης 21 εκατ. Ευρώ. 211 επενδυτικά σχέδια καινοτομικών δράσεων στην αγροτική παραγωγή, με δημόσια επιχορήγηση 5 εκατ. Ευρώ. 2
697 Σχέδια Βελτίωσης στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, με συνολικό προϋπολογισμό 52 εκατ. Ευρώ εκ των οποίων το ποσό επιχορήγησης ανέρχεται στα 31 εκατ. Ευρώ. 195 επενδύσεις σε δράσεις ενίσχυσης επιχειρήσεων σε περιοχές Ολοκληρωμένης Αστικής Ανάπτυξης συνολικού προϋπολογισμού 20 εκατ. Ευρώ και δημόσιας επιχορήγησης 12 εκατ. Ευρώ. Τέλος στο στάδιο τελικής ένταξης στο πρόγραμμα βρίσκονται επενδύσεις σε δράσεις Κοινωνίας της Πληροφορίας, εμπορίου και παροχής υπηρεσιών, συνολικής δημόσιας επιχορήγησης 27,5 εκατ. Ευρώ. Από τα παραπάνω στοιχεία, φαίνεται ότι ενισχύθηκαν συνολικά 2.051 επιχειρήσεις, στους τρεις βασικούς παραγωγικούς τομείς της Περιφέρειας, με επιχορήγηση δημόσιας δαπάνης που υπερβαίνει τα 170 εκατ. Ευρώ. Σημαντικές επίσης είναι οι παρεμβάσεις του Προγράμματος για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, με την υλοποίηση προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, με την εφαρμογή Τοπικών Πρωτοβουλιών Απασχόλησης, με την υλοποίηση δράσεων υπέρ των γυναικών και κυρίως με τη λειτουργία 73 δομών υποστήριξης κοινωνικά ευπαθών ομάδων, από τις οποίες ωφελήθηκαν και ωφελούνται - υποστηρίζονται 4.000 άτομα, ενώ παράλληλα δημιουργούνται συνθήκες απασχόλησης του γυναικείου πληθυσμού της Περιφέρειας. 3
ΕΣΠΑ 2007-2013 Η περαιτέρω θετική εξέλιξη της αναπτυξιακής πορείας της Περιφέρειας Πελοποννήσου και η σύγκλισή της με τις ανεπτυγμένες Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα στηριχθεί στις παρεμβάσεις του συνόλου των Προγραμμάτων της Δ Προγραμματικής Περιόδου, κυρίως του ΕΣΠΑ, με την επίτευξη του Γενικού Στρατηγικού Αναπτυξιακού Στόχου της Περιφέρειας, ο οποίος είναι «η διεύρυνση της παραγωγικής βάσης με την ενίσχυση της ελκυστικότητας και της εξωστρέφειάς της, με την ανάδειξη και προώθηση υψηλής ποιότητας τουριστικών υπηρεσιών και αγροτικών προϊόντων, σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος, την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την εφαρμογή καινοτομιών». Οι αναπτυξιακές προτεραιότητες της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την περίοδο 2007-2013 είναι οι εξής: 1. Η Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας Με την ορθολογική και βιώσιμη τουριστική και πολιτιστική ανάπτυξη, Την αειφόρο ανάπτυξη του αγροτικού χώρου, Τη δημιουργία υποδομών ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, Και την ενίσχυση της Επιχειρηματικής δραστηριότητας, 2. Η Βελτίωση της Προσπελασιμότητας και των Υπηρεσιών Γενικού Οικονομικού Ενδιαφέροντος Με την ανάπτυξη - διεύρυνση και βελτίωση των οδικών δικτύων. Τη βελτίωση των βασικών λιμενικών υποδομών. Την επέκταση και βελτίωση των δικτύων ύδρευσης. 4
3. Η βελτίωση των υποδομών στους τομείς Εκπαίδευσης, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης 4. Η Αναβάθμιση και Προστασία του Περιβάλλοντος και Πρόληψη Κινδύνων Με τη συμπλήρωση και ολοκλήρωση των δράσεων διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων Τη διατήρηση - προστασία - βελτίωση της ποιότητας του υδροφόρου ορίζοντα Την προστασία και ορθολογική αξιοποίηση των ευαίσθητων οικοσυστημάτων, των ακτών και του δασικού πλούτου Τη βελτίωση της λειτουργικότητας και ελκυστικότητας των αστικών και ημιαστικών κέντρων Και την ορθολογικοποίηση και αύξηση της αποδοτικότητας των χρήσεων γης. 5. Η Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Δυναμικού της Περιφέρειας και Προώθηση στην Απασχόληση 6. Η Βελτίωση της Διοικητικής Ικανότητας της Δημόσιας Διοίκησης και η Ψηφιακή Σύγκλιση Με την Αξιοποίηση των δυνατοτήτων της πληροφορικής και των νέων τεχνολογιών και Tη βελτίωση της λειτουργίας των θεσμών και της διοικητικής ικανότητας των δημοσίων υπηρεσιών. ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων θα απαιτηθεί ιδιαίτερη χρηματοδοτική ενίσχυση και συντονισμένες ενέργειες τόσο των περιφερειακών και τοπικών φορέων, όσο και των κεντρικών φορέων που εφαρμόζουν τομεακές πολιτικές, σε διπλή κατεύθυνση. 5
α) Ιεράρχηση έργων και δράσεων, ξεκάθαρη στόχευση με σκοπό την μεγιστοποίηση του οφέλους για την Περιφέρεια και τον πολίτη. β) Ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στην απορρόφηση των πόρων και την υλοποίηση των έργων. Είμαστε απόλυτα πεισμένοι ότι σ αυτή τη νέα προγραμματική περίοδο (2007-2013), είναι δυνατό εφ όσον αξιοποιηθούν το μέγιστο και οι δυνατότητες που παρέχουν και τα 8 τομεακά προγράμματα (από το τομεακό μόνον του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων το 8,1 του προγράμματος, δηλαδή 478 εκ. Ευρώ αφορούν την Περιφέρεια Πελοποννήσου) να τεθούν οι βάσεις και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για μια δυναμική και αυτοτροφοδοτούμενη ανάπτυξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου, η οποία θα οδηγήσει προς αυτό το στόχο, χωρίς την ανάγκη ιδιαίτερης έντασης συνεχιζόμενων εξωγενών παρεμβάσεων στο μέλλον. Στη βάση αυτής της προσπάθειας κατά την περίοδο του ΕΣΠΑ, οι παρεμβάσεις στην Περιφέρεια Πελοποννήσου θα χρηματοδοτηθούν τουλάχιστον από τρεις κατηγορίες πηγών κονδυλίων, ήτοι: α) Από το Περιφερειακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου 2007-2013, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ και το οποίο αποτελεί μέρος του ενιαίου Περιφερειακού Προγράμματος της Χωρικής Ενότητας ΔΕΠΙΝ. β) Από τα Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, αλλά και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που θα συγχρηματοδοτηθούν από τα Ταμεία της Ε.Ε. κατά την περίοδο 2007-2013. γ) Από τα, με αμιγώς εθνικούς πόρους, χρηματοδοτούμενα έργα, εντασσόμενα στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, 2007-2013. 6
Το Περιφερειακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου 2007-2013 συνολικής δημόσιας δαπάνης 417 εκατ. Ευρώ στοχεύει στους εξής βασικούς άξονες : α. Υποδομές και υπηρεσίες προσπελασιμότητας (Άξονας Προτεραιότητας 2 του ΕΠ ΔΕΠΙΝ) Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου Άξονα Προτεραιότητας, στοχεύεται η λειτουργική και χωρική διασύνδεση των περιοχών της ενδοχώρας μεταξύ τους, αλλά και με τα αστικά και ημιαστικά εμπορικά και τουριστικά κέντρα της Περιφέρειας, και κατ επέκταση, μέσω του συστήματος των αυτοκινητόδρομων και λιμένων, με τα παραγωγικά - οικονομικά και διοικητικά κέντρα της χώρας και του ευρύτερου διεθνούς χώρου. Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν με την υλοποίηση υποδομών λιμενικών - θαλάσσιων και οδικών μεταφορών. Η δημόσια δαπάνη του Άξονα ανέρχεται σε 111 εκατ. Ευρώ. β. Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής (Άξονας Προτεραιότητας 8 του ΕΠ ΔΕΠΙΝ) Με τις προβλεπόμενες - σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις, επιδιώκεται: Η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων Η ενδυνάμωση και προώθηση της αειφόρου περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης Η άρση των ενδοπεριφερειακών και ενδονομαρχιακών αναπτυξιακών ανισοτήτων και ανισορροπιών Η αύξηση της ελκυστικότητας της Περιφέρειας, με την αναβάθμιση και διαφοροποίηση του αναπτυξιακού της προτύπου Και η βελτίωση και προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. 7
Στο πλαίσιο των παραπάνω αναπτυξιακών κατευθύνσεων του ιδιαίτερης σημασίας Άξονα Προτεραιότητας, πρωτεύουσα θέση θα έχουν οι παρεμβάσεις προστασίας του περιβάλλοντος, αναβάθμισης των υποδομών εκπαίδευσης, των υποδομών υγείας και πρόνοιας, καθώς επίσης και της αναβάθμισης και αξιοποίησης των πολιτιστικών πόρων της Περιφέρειας. Η δημόσια δαπάνη του Άξονα ανέρχεται σε 268,1 εκατ. Ευρώ. γ. Ψηφιακή σύγκλιση και επιχειρηματικότητα (Άξονας Προτεραιότητας 5 του ΕΠ ΔΕΠΙΝ) Στόχος του άξονα αυτού η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και η καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, τόσο με τον εκσυγχρονισμό και μεγέθυνση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, όσο και με την αξιοποίηση - χρήση τεχνολογιών πληροφορικής. Οι δράσεις αυτές μπορεί μεν να αποτελούν ένα σχετικά μικρό μέρος των συνολικά αναγκαίων δράσεων για την επίτευξη των στρατηγικών αναπτυξιακών στόχων της Περιφέρειας, αναφορικά με την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση της επιχειρηματικότητας, συμπληρώνονται όμως σε μεγάλο βαθμό με συναφείς δράσεις από Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ και κυρίως με δράσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» του Υπουργείου Ανάπτυξης. Η δημόσια δαπάνη του Άξονα ανέρχεται σε 32,9 εκατ. Ευρώ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ Για την επίτευξη, τόσο του Γενικού Στρατηγικού Αναπτυξιακού Στόχου της Περιφέρειας, όσο και των στόχων του Περιφερειακού Προγράμματός μας, κατά τη Δ Προγραμματική Περίοδο, μέσα σ ένα 8
έντονα ανταγωνιστικό και απαιτητικό περιβάλλον για ορθολογικό σχεδιασμό, για αποτελεσματική και χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των πόρων και για μεγιστοποίηση των αναπτυξιακών αποτελεσμάτων, ένας από τους βασικούς στόχους της Περιφέρειας είναι η κινητοποίηση - ενεργοποίηση και συμμετοχή του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού της, αλλά κυρίως η συμμετοχή και συστράτευση στην αναπτυξιακή προσπάθεια των περιφερειακών και τοπικών κοινωνικών εταίρων και αυτοδιοικητικών φορέων. Η συμμετοχή αυτή απαιτήθηκε και επιτεύχθηκε κατά το στάδιο του σχεδιασμού, αλλά θα απαιτηθεί επιτακτικά και μέχρι και το στάδιο της ολοκλήρωσης της αναπτυξιακής προσπάθειας με τη λήξη της Δ Προγραμματικής Περιόδου, καθ όλη τη διάρκεια της υλοποίησης τόσο του Συνολικού Αναπτυξιακού Προγράμματος της Περιφέρειας, όσο και κυρίως του νέου Περιφερειακού Προγράμματος της Πελοποννήσου, που συγχρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ. Έχοντας στα χέρια μας ένα σαφές και ολοκληρωμένο σχέδιο, έχοντας διασφαλίσει τις προϋποθέσεις για την αποτελεσματική υλοποίησή του, είμαστε σήμερα έτοιμοι να θέσουμε σε εφαρμογή τα προγράμματα της περιόδου 2007-2013. Ξεκινάμε λοιπόν τη νέα αυτή προσπάθεια, με την αισιοδοξία και την αυτοπεποίθηση που μας δίνει η εμπειρία του χθες και η σωστή προετοιμασία. Με τη μεθοδικότητα, τη συνέπεια και την ευθύνη, που απαιτεί ένα τέτοιο, τεράστιας αναπτυξιακής σημασίας, εγχείρημα. Με στόχο όχι μόνον την υψηλή απορροφητικότητα, αλλά και το μέγιστο αποτέλεσμα την μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, για τον τόπο. Στις υποδομές, στην απασχόληση, στην ποιότητα ζωής των πολιτών. Με την πίστη, ότι το τελικό όφελος θα είναι μεγαλύτερο σε σχέση με τις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους. Θα είναι μακροπρόθεσμο και ορατό από κάθε πολίτη, σε κάθε σημείο της Περιφέρειας. 9