Υποθέσεις ανάλυσης Μάθηµα 6 ο ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΟΓΚΟΥ - ΚΕΡ ΟΥΣ Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Σχολή Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Σειρά ιαλέξεων Σεµιναρίου ΣΣΑΣ, 2014 Εισηγητής: ρ. ηµήτριοςπ. Χαραλαµπίδης, ΥπότροφοςΜεταδιδακτορικόςΕρευνητής Σταθερή τιµή πώλησης (ανά µονάδα έσοδο). Οι παρεχόµενες εκπτώσεις θεωρούνται αµελητέες Το ανά µονάδα µεταβλητό κόστος θεωρείται δεδοµένο Το σταθερό κόστος θεωρείται δεδοµένο: το ανά µονάδα σταθερό αυξάνεται (µειώνεται) όταν µειώνεται (αυξάνεται) ο όγκος παραγωγής εν γίνονται αποδεκτά τα µικτά κόστη. Πρέπει να διαχωρίζονται στο σταθερό και µεταβλητό µέρος τους ενυπάρχουναποθέµατα: ό,τιπαράγεται, πωλείται Χρησιµότητα Συµβολισµοί Λήψηαποφάσεων Ύψος παραγωγής για την επιβίωση Ύψος παραγωγής για την επίτευξη κέρδους Περιθώριο µείωσης των πωλήσεων µέχρι την επιβίωση Θέση τιµής πώλησης Μέγιστο δυνατό κόστος Αντικατάσταση σταθερού µε µεταβλητό κόστος Ρητιµήπώλησης Q ηπωλούµενηποσότητα AVC το ανά µονάδα µεταβλητό κόστος FC το σταθερό κόστος Πτοκέρδος CM το περιθώριο συνεισφοράς CM% το περιθώριο συνεισφοράς ως % των εσόδων Περιεχόµενο Νεκρό σηµείο Τιµή πώλησης Ανά µονάδα µεταβλητό κόστος Περιθώριο συνεισφοράς Ανά µονάδα Συνολικό Σταθερό κόστος Νεκρό σηµείο Σε ποσότητα Σε αξία Περιθώριο ασφαλείας Σε αξία Ως % των πωλήσεων Ορισµός: Το επίπεδο δραστηριότητας στο οποίο τα συνολικά έσοδα ισούνται ακριβώς µε τα συνολικάέξοδα (καικόστη) ή, εναλλακτικά, τα κέρδη ισούνται µε 0 Χρησιµότητα: Πόσα έσοδα απαιτούνται για να καταστεί η επιχείρηση βιώσιµη; Πόσο πιθανό είναι να επιτευχθούν αυτά τα έσοδα; Πόσο θα επηρεαστεί η προοπτική επιβίωσης κατόπιν µεταβολής των µεταβλητών που την προσδιορίζουν;
Τύπος Ν/Σσεµονάδες: P*Q Ν/Σ = Q Ν/Σ *AVC + FC Q Ν/Σ = FC / (P AVC) = FC / CM Ν/Σσεαξία: Q Ν/Σ *Ρ = [FC / (P AVC)]*Ρ Q Ν/Σ *Ρ = FC *[P / (P AVC)] Q Ν/Σ *Ρ = FC / [(P AVC)/P] = FC / CM% CM το ανά µονάδα περιθώριο συνεισφοράς σε CM% το ανά µονάδα περιθώριο συνεισφοράς ως % Τύπος Π.Α. σε αξία: Ρ*Q - P*Q Ν/Σ = Ρ(Q -Q Ν/Σ ) Π.Α. ως % των πωλήσεων: (Ρ*Q - P*Q Ν/Σ ) / P*Q = (Q - Q Ν/Σ ) / Q Παράδειγµα Παράδειγµα Q Ν/Σ =? Q Ν/Σ = 1.000.000 / (100-50) = 20.000 µονάδες Q Ν/Σ = 1.000.000 / 0,5 = 2.000.000 ΡQ = 2.500.000 Q Ν/Σ =? Q Ν/Σ = 1.000.000 / (100-50) = 20.000 µονάδες Q Ν/Σ = 1.000.000 / 0,5 = 2.000.000 Π.Α. σεαξία = 2.500.000 2.000.000 = 500.000 Π.Α. ως % = 500.000 / 2.500.000 = 20% Περιθώριο ασφαλείας πωλήσεων Ορισµός: Ηδιαφοράµεταξύτηςαξίαςτωνεσόδωνκαι των εσόδων που αντιστοιχούν στο Ν/Σ. Χρησιµότητα: Πόσο µπορούν να µειωθούν τα έσοδα µέχρι να κινδυνέψει η βιωσιµότητα; Πόσοπιθανόείναινασυµβείµίατέτοιαµείωση; Τιεπίπτωσηθαείχεµίαµείωσητιµήςήαύξησηκάποιων στοιχείων κόστους; Επιθυµητό κέρδος Περιπτώσεις: 1 η : επιθυµητόποσόπροφόρωνκέρδους 2 η : επιθυµητόπόσοµετάφόρωνκέρδους 3 η : επιθυµητόανάµονάδαπροφόρωνκέρδος 4 η : επιθυµητόανάµονάδαµετάφόρωνκέρδος Πώς σκέφτοµαι: Ξέρω ότι πραγµατοποιώ κέρδη «πάνω» από το Ν/Σ Άρα το CM γίνεται CP (περιθώριο κέρδους)
Παραδείγµατα Θέλω κέρδος 1.000.000 Ν/Σ = 1.000.000 /(100-50) = 20.000 µονάδες Π = 1.000.000 QυπέρΝ/Σ = 1.000.000 / (100-50) = 20.000 Σύνολο Q = 20.000 + 20.000 = 40.000 µονάδες Επαλήθευση για 40.000 µονάδες Έσοδα = 40.000*100 = 4.000.000 Έξοδα = 1.000.000 + 40.000*50 = 3.000.000 Κέρδος = 4.000.000 3.000.000 = 1.000.000 Θέλω µετά φόρων κέρδος 10 ανά µονάδα, φ= 20% (Ν/Σ όπως πριν) Μετά φόρων επιθυµητό 10, άρα 10/0,8 = 12,5 προ φόρων Το ΠΣ διαµορφώνεται σε 100-50-12,5 = 37,5 Άρα Q = 1.000.000 / 37,5 = 26.667µονάδες Επαλήθευση για 26.667 µονάδες Έσοδα = 26.6670*100 = 2.666.700 Έξοδα = 1.000.000 + 26.667*50 = 2.333.350 Κέρδος προ φόρων = 2.666.700 2.333.350 = 333.350 Κέρδοςµετάφόρων = 0,8*333.350 = 266.680 Κέρδος µετά φόρων ανά µονάδα = 266.680 / 26.667 = 10 Σχετικό κόστος Θέλω κέρδος µετά φόρων 1.000.000, φ = 20% (Ν/Σ όπως πριν) (1-φ)Π = 1.000.000 0,8Π = 1.000.000 Π = 1.250.000 Π = 1.250.000 Q υπέρ Ν/Σ = 1.250.000 / (100-50) = 25.000 Σύνολο Q = 20.000 + 25.000 = 45.000 µονάδες Επαλήθευση για 45.000 µονάδες Έσοδα = 45.000*100 = 4.500.000 Έξοδα = 1.000.000 + 45.000*50 = 3.250.000 Κέρδος προ φόρων = 4.500.000 3.250.000 = 1.250.000 Φόρος = 20% * 1.250.000 = 250.000 Μετά φόρων κέρδος = 1.250.000 250.000 = 1.000.000 Το κόστος που σχετίζεται αποκλειστικά µε την παραγωγή συγκεκριµένου προϊόντος, δηλαδή το κόστος πουδεθαεµφανιστείανηπαραγωγήτουπροϊόντος σταµατήσει Συνήθως εξετάζεται στα πλαίσια λήψης αποφάσεων όπως: Περιορισµένοι πόροι Τιµολόγηση Κοστολόγηση ειδικών παραγγελιών Μεταβολή διαφηµιστικής εκστρατείας Σχετικά κόστη: Τα µεταβλητά Τα σταθερά όταν αφορούν αποκλειστικά στο υπό εξέταση προϊόν, δηλαδή ΕΝ ΕΊΝΑΙ ΚΟΙΝΑ µε άλλο προϊόν Παραδείγµατα Θέλω προ φόρων κέρδος 10 ανά µονάδα (Ν/Σ όπως πριν) Το ΠΣ διαµορφώνεται από 100-50 σε 100-50-10 = 40 Άρα Q = 1.000.000 / 40 = 25.000 µονάδες Επαλήθευση για 25.000 µονάδες Έσοδα = 25.000*100 = 2.500.000 Έξοδα = 1.000.000 + 25.000*50 = 2.250.000 Κέρδος = 2.500.000 2.250.000 = 250.000 Κέρδος ανά µονάδα = 250.000 / 25.000 = 10 ΣεέναεργοστάσιοπαράγονταιταπροϊόνταΑ, ΒκαιΓ. Ποιο από τα παρακάτω και γιατί είναι σχετικό κόστος του προϊόντος Α; ΠρώτηύληγιατοΑ Αποσβέσεις εγκαταστάσεων θέρµανσης εργοστασίου Μισθός καθαρίστριας εργοστασίου Μισθός διευθυντή εργοστασίου Ωροµίσθια αµοιβή αποθηκάριου Λιπαντικό κοπτικών µηχανηµάτων που χρησιµοποιούνται στηνκοπήτωνακαιγ Τέλη κυκλοφορίας λεωφορείων για τη µεταφορά προσωπικού Έξοδα διαφήµισης του Α
Πρακτικές εφαρµογές #1 Εκφώνηση Μία επιχείρηση εξετάζει τις παρακάτω επιλογές: Επιλογή Α: ιαφηµιστική εκστρατεία Ετήσιο κόστος: 20.000 Αύξηση πωλούµενης ποσότητας κατά 1.000 µονάδες και διαµόρφωσης πωλούµενης ποσότητας σε 2.000 µονάδες Επιλογή Β: Μείωση τιµής πώλησης Από 100 σε 80 Αύξηση πωλούµενης ποσότητας κατά 2.000 µονάδες και διαµόρφωση πωλούµενης ποσότητας σε 3.000 Προς το παρόν ισχύουν: FC = 10.000 Τι πρέπει να επιλέξει η επιχείρηση και γιατί; Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη λήψη απόφασης #2 Εκφώνηση Παράγονται 3 τύποιπροϊόντος (Α, Β & Γ) απότηνπρώτηύληχ. Η µέγιστη ποσότητα Χ που µπορούµε να προµηθευτούµε είναι 30.000 κιλά ( 5ανάκιλό). FC = 238.000. Λοιπάδεδοµένα: Α Β Γ Ζήτηση σε µονάδες 200.000 300.000 100.000 Τιµή πώλησης 15 10 4 Κόστος Χ 6,25 5 2,5 Κόστος άµεσης εργασίας 6 3 1 ΜΓΒΕ 2 1 0,25 Ποιο(α) απόταα, ΒκαιΓκαισεποιεςποσότητεςπρέπεινα παραχθούν; #1 Λύση Επιλογή Α Πρόσθετο όφελος από αύξηση Q 1.000*(100-50) 50.000 -Πρόσθετο FC 20.000 (20.000) Καθαρό όφελος επιλογής 30.000 Επιλογή Β Πρόσθετο όφελος από αύξηση Q 2.000*(100-50) 100.000 -ΑπώλειαΠΣ 3.000*20 (60.000) Καθαρό όφελος επιλογής 40.000 #2 Λύση ΕφόσονουπόστενότηταπόροςείναιηύληΧ, θαεπιλέξωνα παράγω το προϊόν µε το µεγαλύτερο περιθώριο συνεισφοράς ανά ύληςχ, ακολούθωςτοπροϊόνµετο 2 ο µεγαλύτερο περιθώριο συνεισφοράς ανά ύλης Χ κ.ο.κ. Τα FC υπάρχουν ούτως ή άλλως, οπότε δεν επηρεάζουν την απόφασή µου Α: ΠΣανά Χ = (15-6,25-6-2) / 6,25 = 0,12 (2 ο καλύτερο) Β: ΠΣανά Χ = (10-5-3-1) / 5 = 0,2 (1 ο καλύτερο) Γ: ΠΣανά Χ = (4-2,5-1-0,25) / 2,5 = 0,1 (3 ο καλύτερο) ΕπιλέγωΒπουαπαιτεί 1 κιλόχανάµονάδα Άραπαράγω 30.000 / 1 = 30.000 µονάδεςβ Θα επιλέξει την Β που αποφέρει µεγαλύτερο καθαρό όφελος Άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη Μεταβολή στο Ν/Σ Παρόν: Q Ν/Σ = 10.000 / (100-50) = 200 µονάδες ΕπιλογήΑ: Q Ν/Σ = (10.000+20.000) / (100-50) = 600 µονάδες ΕπιλογήΒ: Q Ν/Σ = 10.000 / (80-50) = 333 µονάδες Μεταβολή στο ΠΣ Παρόν: ΠΣ% = (1.000 200) / 1.000 = 80% ΕπιλογήΑ: ΠΣ% = (2.000 600) / 2.000 = 70% ΕπιλογήΒ: ΠΣ% = (3.000 333) / 3.000 = 89% ΗΒπλεονεκτείτηςΑ: Απαιτεί µικρότερη αύξηση του Ν/Σ (από 200 σε 333 έναντι από 200 σε 600) Μεγαλύτερο περιθώριο ασφαλείας (89% έναντι 70%) Κατάτηγνώµησας, «αξίζειτονκόπο»τελικάηβ; #3 Εκφώνηση Παράγονται 3 τύποι προϊόντος (Α, Β & Γ) µε τα παρακάτω δεδοµένα: Α Β Γ ΣΥΝΟΛΟ Πωλήσεις ( ) 2.200 1.400 1.800 5.400 Κόστος πωληθέντων (1.400) (800) (1.080) (3.280) Μικτό περιθώριο 800 600 720 2.120 Άµεσο FC & µεταβλητό κόστος mkt (630) (525) (520) (1.675) Κατανεµηµένα FC (90) (80) (105) (275) Κέρδος 80 (5) 95 170 ΠρέπειναδιακοπείηπαραγωγήτουζηµιογόνουΒ; Αιτιολογείστε
#3 Λύση ιακοπή του Β Όφελος από µείωση άµεσων FC & µεταβλητού κόστους mkt 525 - Απώλεια µικτού περιθωρίου συνεισφοράς (600 Καθαρό όφελος επιλογής διακοπής του (75) Το Β δεν πρέπει να διακοπεί επειδή το καθαρό όφελος θα είναι αρνητικό. Η εµφάνιση ζηµίων για το Β δεν είναι αποτέλεσµα του άµεσου κόστους του αλλά των κατανεµηµένων FC τα οποία, όµως, ακόµα και αν διακοπεί η παραγωγή του Β θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν διότι είναι ΚΟΙΝΑ