εάν είναι ο µοναδικός πωλητής του προϊόντος Το προϊόν της, δεν έχει στενά υποκατάστατα.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "εάν είναι ο µοναδικός πωλητής του προϊόντος Το προϊόν της, δεν έχει στενά υποκατάστατα."

Ἀγαυή Μαυρίδης
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Μονοπώλιο

2 Μια επιχείρηση θεωρείται ότι ένα µονοπώλιο, εάν είναι ο µοναδικός πωλητής του προϊόντος Το προϊόν της, δεν έχει στενά υποκατάστατα ρ ης, χ.

3 Πως δηµιουργούνται τα µονοπώλια Ο βασικός λόγος ύπαρξης µονοπωλίων Ο βασικός λόγος ύπαρξης µονοπωλίων είναι τα εµπόδια εισόδου νέων επιχειρήσεων σε µία αγορά

4 Πως δηµιουργούνται τα µονοπώλια Είδη εµποδίων εισόδου: Αποκλειστική κατοχή ενός φυσικού πόρου Οικονοµίες κλίµακας (Φυσικό µονοπώλιο) Νοµικά εµπόδια εισόδου ικαιώµατα ευρεσιτεχνίας και δικαιώµατα δηµιουργών Κρατικά µονοπώλια

5 Μονοπωλιακοί πόροι Αν και η αποκλειστική ιδιοκτησία ένας φυσικού πόρου είναι µια πιθανή πηγή µονοπωλίου, στην πράξη σπάνια προκύψουν µονοπώλια για το λόγο αυτό.

6 Μονοπώλια δηµιουργηµένα από το κράτος Οι κυβερνήσεις µπορούν να περιορίσουν την είσοδο, δίνοντας σε µια µόνο επιχείρηση το αποκλειστικό δικαίωµα να πωλήσει ένα συγκεκριµένο αγαθό.

7 Μονοπώλια δηµιουργηµένα από το κράτος Τα ιπλωµάτα ευρεσιτεχνίας και οι νόµοι των δικαιωµάτων πνευµατικής ιδιοκτησίας είναι δύο σηµαντικά παραδείγµατα για το πώς κυβέρνηση δηµιουργεί ένα µονοπώλιο.

8 φυσικά µονοπώλια Φυσικό µονοπώλιο έχουµε όταν µία επιχείρηση µπορεί να προσφέρει το αγαθό σε χαµηλότερο κόστος από ότι δύο ή περισσότερες ρ επιχειρήσεις Ένα φυσικό µονοπώλιο προκύπτει όταν υπάρχουν οικονοµίες κλίµακας στην παραγωγή

9 Μονοπώλιο έναντι τέλειου ανταγωνισµού

10 Έσοδα µονοπωλίου Συνολικά έσοδα Μέσο έσοδο οριακό έσοδο P Q = TR TR/Q = AR = P TR/ Q = MR

11 Καµπύλες ζήτησης ανταγωνιστικής και µονοπωλιακής επιχείρησης (α) Καµπύλη ζήτησης ανταγωνιστικής επιχείρησης (β) Καµπύλη ζήτησης µονοπωλιακής επιχείρησης Τιµή Τιµή Ζήτηση Ζήτηση 0 Ποσότητα παραγωγής 0 Ποσότητα παραγωγής Copyright 2004 South-Western

12 Το Οριακό έσοδο του µονοπωλίου είναι πάντα µικρότερο από την τιµή του αγαθού. Όταν ένα µονοπώλιο µειώνει ώ την τιµή για να πουλήσει µια επιπλέον µονάδα, τα έσοδα που λαµβάνει από την πώληση των προηγούµενων µονάδων, επίσης µειώνονται.

13 Συνολικά, µέσα και οριακά έσοδα µονοπωλίου Ποσότητα νερού (σε λίτρα) ) Τιµή (σε ευρώ) Συνολικά έσοδα (σε ευρώ) Μέσα έσοδα (σε ευρώ) Οριακά έσοδα (σε ευρώ) (Q) (P) (TR= P x Q) (AR= TR/Q) (MR= TR/ Q) 0 1, ,0 10 1, ,9 1,8 0,9 0,8 3 0,8 2,4 0,8 0,6 4 0,7 2,8 0,7 0,4 5 0,6 3,0 0,6 0,2 6 0,5 3,0 0, ,4 2,8 0,4-0, ,3 24 2,4 03 0,3-0,4 04 Copyright Thomson South-Western Learning

14 Όταν ένα µονοπώλιο αυξάνει το ποσό που πουλάει, έχει δύο συνέπειες για το σύνολο των εσόδων (P Q). Η επίδραση της παραγωγής περισσότερη παραγόµενη ποσότητα πωλείται, άρα το Q είναι υψηλότερο Η επίδραση της τιµής µείωση της τιµής, το P είναι χαµηλότερο

16 Μεγιστοποίηση κερδών Το κέρδος του µονοπωλητή µεγιστοποιείται όταν το οριακό έσοδο είναι ίσο µε το οριακό κόστος Στη συνέχεια, χρησιµοποιεί την καµπύλη ζήτησης για να βρει την τιµή που θα πείσει τους καταναλωτές να αγοράσουν την ποσότητα αυτή.

17 Εικόνα 4 Μεγιστοποίηση κερδών µονοπωλίου Κόστος και έσοδα Τιµή µονοπωλίου 2. και στη συνέχεια η καµπύλη 1. Η τοµή της καµπύλης ζήτησης δείχνει την τιµή που οριακών εσόδων και ταιριάζει µε αυτή την ποσότητα.d της καµπύλης οριακού Κόστους προσδιορίζει την B Ποσότητα που Μεγιστοποιεί τα κέρδη e A Μέσο συνολικό κόστος Οριακό κόστος Ζήτηση Οριακά έσοδα 0 Q Q MAX Q Ποσότητα Copyright 2004 South-Western

18 Μεγιστοποίηση κερδών Συγκρίνοντας Μονοπώλιο και τέλειο ανταγωνισµό Για µια ανταγωνιστική επιχείρηση, η τιµή ισούται µε το οριακό κόστος. P = MR = MC Για µια µονοπωλιακή επιχείρηση, η τιµή υπερβαίνει το οριακό κόστος. P > MR = MC

19 Το κέρδος του µονοπωλίου Κέρδη ισούται µε το σύνολο των εσόδων µείον το συνολικό κόστος. Κέρδη = TR - TC Κέρδη ρη = (TR/Q Q - TC/Q) Q Κέρδη = (P - ATC) Q

20 Τα κέρδη του µονοπωλίου Κόστος και έσοδα Οριακό κόστος Τιµή µονοπωλίου E B Κέρδη µονοπωλίου Μέσο συνολικό κόστος Μέσο Συνολικό κόστος D C Ζήτηση Οριακά έσοδα 0 Q MAX Ποσότητα Copyright 2004 South-Western

21 Το κέρδος του µονοπωλίου Ο µονοπωλητής θα έχει κέρδη όσο η τιµή είναι Ο µονοπωλητής θα έχει κέρδη όσο η τιµή είναι µεγαλύτερη από το µέσο συνολικό κόστος.

22 Η αγορά φαρµάκων Κόστος και έσοδα Τιµή όσο διαρκεί η πατέντα Τιµή µετά την λήξη της πατέντας Οριακό κόστος Ζήτηση Οριακά έσοδα 0 Ποσότητα Ποσότητα Ποσότητα µονοπωλίου Ανταγωνιστικής επιχείρησης Copyright 2004 South-Western

23 Το κόστος ευηµερίας του µονοπωλίου Σε αντίθεση µε µια ανταγωνιστική επιχείρηση, το µονοπώλιο χρεώνει µια τιµή πάνω από το οριακό κόστος. Από τη σκοπιά των καταναλωτών, αυτή η υψηλή τιµή που θέτει, κάνει το µονοπώλιο ανεπιθύµητο. Ωστόσο, από τη σκοπιά των ιδιοκτητών της επιχείρησης, η υψηλή τιµή κάνει µονοπώλιο πολύ επιθυµητό.

24 Το αποτελεσµατικό ύψος παραγωγής Τιµή Οριακό κόστος Αξία για τους αγοραστές Κόστος για το µονοπώλιο Κόστος για το µονοπώλιο Ζήτηση Αξία (αξία για τους αγοραστές) ) για τους αγοραστές 0 Η αξία για τους αγοραστές είναι µεγαλύτερη από το κόστος για τον πωλητή Η αξία για τους αγοραστές είναι µικρότερη από το κόστος για τον πωλητή Αποτελεσµατική ποσότητα Ποσότητα Copyright 2004 South-Western

25 Μη αντισταθµιζόµενη απώλεια Επειδή ένα µονοπώλιο καθορίζει την τιµή του πάνω από το οριακό κόστος, τοποθετεί µια σφήνα µεταξύ της προθυµίας των καταναλωτών να πληρώσουν και το κόστος του παραγωγού. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα η ποσότητα παραγωγής να είναι µικρότερη ό από το κοινωνικά βέλτιστο.

26 Η αναποτελεσµατικότητα του µονοπωλίου Τιµή Μη αντισταθµιζόµενη απώλεια Οριακό κόστος Τιµή µονοπωλίου Οριακά έσοδα Ζήτηση 0 Ποσότητα Αποτελεσµατική µονοπωλίου ποσότητα Ποσότητα Copyright 2004 South-Western

27 Μη αντισταθµιζόµενη απώλεια Η αναποτελεσµατικότητα του µονοπωλίου Το µονοπώλιο παράγει λιγότερη από την κοινωνικά αποτελεσµατική ποσότητα της παραγωγής.

28 Πολιτική του κράτους απέναντι στα µονοπώλια Η κυβέρνηση αντιµετωπίζει το πρόβληµα του µονοπωλίου µε τους ακόλουθους τέσσερις τρόπους. Κάνοντας τις µονοπωλιακές ς αγορές πιο ανταγωνιστικές. Ρυθµίζοντας τη συµπεριφορά των µονοπωλίων. Μετατρέποντας ορισµένα ιδιωτικά µονοπώλια σε δηµόσιες επιχειρήσεις. Αφήνοντας τα πράγµατα ως έχουν

29 Ενίσχυση του ανταγωνισµού Οι κυβερνήσεις έχουν δά διάφορους τρόπους για να προωθήσουν τον ανταγωνισµό µ µέσω της αντιµονοπωλιακής νοµοθεσίας. Οι κυβερνήσεις µπορούν ύ να εµποδίσουν τις συγχωνεύσεις. Οι κυβερνήσεις µπορούν να διασπάσουν τις εταιρείες.

30 Ρύθµιση Η κυβέρνηση µπορεί να ρυθµίζει την τιµή που θέτει το µονοπώλιο. Η κατανοµή των πόρων θα είναι αποτελεσµατική αν η τιµή που έχει οριστεί είναι ίση µε οριακό κόστος.

32 Κρατική ιδιοκτησία Αντί να ρυθµίζει ένα φυσικό µονοπώλιο το οποίο εκµεταλλεύεται µια ιδιωτική επιχείρηση, το κράτος µπορεί να αναλάβει το ίδιο το µονοπώλιο.

33 Αφήνοντας τα πράγµατα ως έχουν Η κυβέρνηση µπορεί να µην κάνει τίποτα στην περίπτωση που η αδυναµία της αγοράς θεωρείται µικρή σε σύγκριση µε τις ατέλειες των µέτρων της δηµόσιας οικονοµικής πολιτικής.

34 ιακριτική πολιτική τιµών Η διακριτική πολιτική τιµών είναι η πρακτική των επιχειρήσεων να πωλούν το ίδιο αγαθό σε διαφορετικές τιµές σε διαφορετικούς πελάτες, ακόµη και αν το κόστος παραγωγής για τους δύο πελάτες είναι τα ίδιο.

35 Μονοπώλιο µε διαφοροποίηση τιµής Έστω ότι ένας µονοπωλητής πωλεί το προϊόν του σε δύο ξεχωριστές οµάδες καταναλωτών µε διαφορετικές εαστιότητεςζήτησης. ελαστικότητες - π.χ. επιχειρηµατίες που ταξιδεύουν για επαγγελµατικούς λόγους µπορεί να είναι λιγότερο ευαίσθητοι στις διακυµάνσεις των τιµών των αεροπορικών εισιτηρίων σε σχέση µε τους τουρίστες. Ο µονοπωλητής µπορεί να αυξήσει τα κέρδη του χρεώνοντας υψηλότερες τιµές στους επιχειρηµατίες και χαµηλότερες στους τουρίστες.

36 ιακριτική πολιτική τιµών Η διακριτική πολιτική τιµών δεν είναι δυνατή όταν ένα αγαθό πωλείται σε µια ανταγωνιστική αγορά, δεδοµένου ότι υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που πωλούν το ίδιο αγαθό στην τιµή της αγοράς. Για να ασκήσει διακριτική πολιτική τιµών µια επιχείρηση πρέπει να έχει κάποια δύναµη αγοράς.

37 Τέλεια διακριτική πολιτική τιµών Η τέλεια διακριτική πολιτική τιµών αναφέρεται στην κατάσταση όταν ο µονοπωλητής λ ή γνωρίζει ακριβώς την προθυµία πληρωµής του κάθε πελάτη και µπορεί ί να χρεώνει κάθε πελάτη µια διαφορετική τιµή.

38 ύο σηµαντικές επιπτώσεις της διακριτικής πολιτικής τιµών Μπορεί να αυξήσει τα κέρδη του µονοπωλίου. Μπορεί να µειώσει την απώλεια ευηµερίας.

39 Η ευηµερία µε και χωρίς διακριτική πολιτική τιµών Τιµή (α) Μονοπώλιο µε ενιαία τιµή Πλεόνασµα καταναλωτή Τιµή µονοπωλίου Κέρδος Νεκρή ζηµία Οριακό κόστος Οριακά έσοδα Ζήτηση ήη η 0 Πωλούµενη ποσότητα Ποσότητα Copyright 2004 South-Western

40 Ευηµερία µε και χωρίς χωρίς διακριτική πολιτική τιµών Τιµή (β) Μονοπώλιο µε τέλεια διακριτική πολιτική τιµών Κέρδη Οριακό κόστος Ζήτηση ήη η 0 Πωλούµενη Ποσότητα ποσότητα Copyright 2004 South-Western

41 διακριτική πολιτική τιµών Παραδείγµατα διακριτικής πολιτικής τιµών Εισιτήρια κινηµατογράφου τιµές αεροπορικών εισιτηρίων εκπτωτικά κουπόνια εκπτώσεις ποσότητας

Σχετικά έγγραφα

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Αρ. Διάλεξης: 11

Μονοπώλιο Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Αρ. Διάλεξης: 11 Βασική αιτία δημιουργίας Μονοπωλίου Η πλήρως ανταγωνιστική επιχείρηση θεωρεί τις τιμές ως δεδομένες, ενώ αντίθετα η μονοπωλιακή επιχείρηση