I S L A M I N O M I C J U R N A L J u r n a l E k o n o m i d a n P e r b a n k a n S y a r i a h

Σχετικά έγγραφα
Q π (/) ^ ^ ^ Η φ. <f) c>o. ^ ο. ö ê ω Q. Ο. o 'c. _o _) o U 03. ,,, ω ^ ^ -g'^ ο 0) f ο. Ε. ιη ο Φ. ο 0) κ. ο 03.,Ο. g 2< οο"" ο φ.

'A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï 0,01 0,01 ÓÔÏÔ 0,01 0,01 ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ , ,72

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ 27 η Ελληνική Μαθηματική Ολυμπιάδα "Ο Αρχιμήδης" ΣΑΒΒΑΤΟ, 27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010

'A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï , ,96 ÓÔÏÔ , ,96 ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ , ,99

A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï 8.782, ,41 ÓÔÏÔ 8.782, ,41

Œ ˆ Œ Ÿ Œˆ Ÿ ˆŸŒˆ Œˆ Ÿ ˆ œ, Ä ÞŒ Å Š ˆ ˆ Œ Œ ˆˆ

A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï 0,14 0,14 ÓÔÏÔ 0,14 0,14. ÚÔÎ Ù ÔÏ Î È ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi Î Ù ÛÎÂ 0, ,65 ÓÔÏÔ 0,00 29.

Ó³ Ÿ , º 1(130).. 7Ä ±μ. Ñ Ò É ÉÊÉ Ö ÒÌ ² μ, Ê

ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ , ,29

Ó³ Ÿ , º 5(147).. 777Ä786. Œ ˆŠ ˆ ˆ Š ƒ Š ˆŒ. ˆ.. Š Öαμ,. ˆ. ÕÉÕ ±μ,.. ²Ö. Ñ Ò É ÉÊÉ Ö ÒÌ ² μ, Ê

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ BALANCED SCORECARD ΣΕ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ. Σπουδαστές: Δεληλίγκα Αργυρούλα, ΑΜ:

Mathimata :50 Page 1. Δ ÛÔ Ï ÈÙÛ ÓÔ - apple ÁÚËÁÔÚ Ô ÏÒÛÛ ËÌÔÙÈÎÔ. ª ı Óˆ Ó È ˆ Î È Ó ÁÚ Êˆ  ÎÔÏ Î È ÁÚ ÁÔÚ

Λογική Δημήτρης Πλεξουσάκης Ασκήσεις στον Κατηγορηματικό Λογισμό Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών

ΑΓΓΕΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 6 OO ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ 4 OO ΑΓΓΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 6 OO ΑΔΑΜΙΔΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΑΒΡΑΑΜ 3 OO ΑΛΕΒΙΖΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ»

ÚÔÎ Ù ÔÏ Î È ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi Î Ù ÛÎÂ ÓÔÏÔ , , , ,00 ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ ,

I O O I MO 31Ë EKEMBPIOY ETAIPIKH XPH H (1 IANOYAPIOY - 31 EKEMBPIOY 2016) (XÚËÌ ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ ÛÙÔÈ Â ÛÂ

ˆŒ œ ƒ ƒ ˆ ˆŸ ˆ Š ˆ 137 Cs Š ˆ Œ.

1.2 ΣΗΜΑΤΑ. (Σχ. 1.7). Η σταθερή Τ είναι το διάστηµα δειγµατοληψίας.

Καμπύλη Phillips (10.1, 11.5, 12.1, 12.5, 18.3, 18.8, 18.10)

Ó³ Ÿ , º 7(163).. 755Ä764 ˆ ˆŠ ˆ ˆŠ Š ˆ .. ± Î,. ˆ. ³. ƒ ˆ, Œμ ±

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

P ƒ Ê Î 1, 2,.. ƒê μ 1, 3,. ÉÓ±μ 2, O.M.ˆ μ 1,.. Œ É μë μ 1,.. μ μ 1,. ƒ. Ê±μ ± 1,.. ³ 1,.. ±Ê Éμ 1. ˆ ˆ ˆ ˆ Š ˆ Si- ˆ SiC- Š Š ˆ

À π. apple Ú Â ÁÌ Ù. π À Ã ª ªπ À À À. ÂÚ ÛÙÈÔ ÙÔ fiêâïô ÙˆÓ appleúôóôèòó ÙË


ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ 27 η Ελληνική Μαθηματική Ολυμπιάδα "Ο Αρχιμήδης" ΣΑΒΒΑΤΟ, 27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010

ƒê,.. ± É,.. Ëμ μ. ˆŸ Œ ƒ ˆ ƒ Ÿ ˆ ˆˆ ˆ ˆ ˆ Šˆ- ˆŒŒ ˆ ƒ Œ ƒ ˆ. ² μ Ê ² ² ±É Î É μ

K È applefi A ÁÔ ÛÙÔ ÂÈÌÒÓ

A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï 5.406, ,95 ÓÔÏÔ 5.406, ,95

P ²ÒÏ 1,,.Š. μ μ 1, 2, 1, 3, ,. ʳÌÊÊ. Œ œ ˆ ŒˆŠˆ ˆŒ œ ƒ Š ˆ -2Œ ˆ Š Œ ˆ ˆ Œ ˆŸ Œ ˆ. ² μ Ê ² Annals of Nuclear Energy

Hydraulic network simulator model

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. του ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï 0,01 0,01 ÓÔÏÔ 0,01 0,01. ÚÔÎ Ù ÔÏ Î È ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi Î Ù ÛÎÂ 7.593, ,15 ÓÔÏÔ 7.593,15 7.

d 2 y dt 2 xdy dt + d2 x

XÚËÌ ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ appleâúèô ÛÈ Î ÛÙÔÈ Â ÔÈapple , ,00 ÓÔÏÔ , ,00 ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ ,

ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΡΟΜΩΝ ΤΥΝΗΣΙΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012 ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 (εκτος περιόδου Χριστουγέννων 2012-Πρωτοχρονιάς 2013)

ˆ ˆŠ Œ ˆ ˆ Œ ƒ Ÿ Ä Œμ Ìμ. ±É- É Ê ± μ Ê É Ò Ê É É, ±É- É Ê, μ Ö

ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ , ,52

A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï , ,37 ÓÔÏÔ , ,37


ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Α ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Β ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Γ µε Η/Υ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ µε Η/Υ

ÙË N ÙËÓ ÔÏfiÌ ÚË Ú Ë

ˆ ˆŠ Œ ˆ ˆ Œ ƒ Ÿ Ä ƒ ² ± Ñ Ò É ÉÊÉ Ô É Î ± Ì Ö ÒÌ ² μ Å μ Ò Í μ ²Ó μ ± ³ ʱ ²μ Ê, Œ ±

XÚËÌ ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ appleâúèô ÛÈ Î ÛÙÔÈ Â ÔÈapple 0, ,79 ÓÂÈ Î È apple ÈÙ ÛÂÈ , ,00 ÓÔÏÔ ,

ΝΕΑ ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΜΟΝΗΣ ΒΑΘΜΙΔΑΣ ΜΕ ΓΑΛΒΑΝΙΚΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΙΣΧΥΟΣ

ÂÚÈÂ fiìâó. ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô. μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô

1546 Κ.Δ.Π. 182/98. Αριθμός 182 ΟΙ ΠΕΡΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΝ ΛΕΜΕΣΟΥ ΑΜΑΘΟΥΝΤΑΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ 1991 ΕΩΣ 1997

Β 1 α τρόπος Έστω z=x+yi. Τότε για την δοσμένη σχέση έχουμε:

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ

, P bkc (c[0, 1]) P bkc (L p [0, 1]) (1) 2 P bkc (X) O A (2012) Aumann. R. J., [3]. Feb Vol. 28 No.

A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï 549,87 993,42 ÓÔÏÔ 549,87 993,42 ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ , ,48

Ρένα Ρώσση-Ζα ρη, Ðñþôç Ýêäïóç: Ιανουάριος 2010, αντίτυπα ÉSBN

å) Íá âñåßôå ôï äéüóôçìá ðïõ äéáíýåé ôï êéíçôü êáôü ôï ñïíéêü äéüóôçìá áðü ôï ðñþôï Ýùò ôï Ýâäïìï äåõôåñüëåðôï ôçò êßíçóþò ôïõ.

XÚËÌ ÙÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎ appleâúèô ÛÈ Î ÛÙÔÈ Â ÔÈapple 957,27 957,27 ÓÔÏÔ 957,27 957,27 ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ , ,94

Αριθμός 4550 ΙΙαρασκευή, 29 Ιουλίου

Ó³ Ÿ , º 7(156).. 62Ä69. Š Œ œ ƒˆˆ ˆ ˆŠ. .. ŠÊ²Ö μ 1,. ƒ. ²ÓÖ μ 2. μ ± Ê É É Ê Ò μ μ, Œμ ±

ˆ Œ ˆ Ÿ ˆ ˆŸ Ÿ - ˆ ˆ Šˆ Š ˆŸˆ

( ˆ Š ƒ ˆ ).. Ì Ó,. Œ. µ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΣΥΝΘΕΤΗ ΜΙΓΑΔΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

( [T]. , s 1 a as 1 [T] (derived category) Gelfand Manin [GM1] Chapter III, [GM2] Chapter 4. [I] XI ). Gelfand Manin [GM1]

5.2 (α) Να γραφούν οι εξισώσεις βρόχων για το κύκλωμα του σχήματος Π5.2α. (β) Να γραφούν οι εξισώσεις κόμβων για το κύκλωμα του σχήματος Π5.

Ó³ Ÿ , º 2(131).. 105Ä ƒ. ± Ï,.. ÊÉ ±μ,.. Šμ ² ±μ,.. Œ Ì ²μ. Ñ Ò É ÉÊÉ Ö ÒÌ ² μ, Ê

Μάθηµα: ιαχείριση Ενέργειας και Περιβαλλοντική Πολιτική. Καθηγητής Ιωάννης Ψαρράς. Εργαστήριο Συστηµάτων Αποφάσεων & ιοίκησης

Καινοτομία και Επιχειρήσεις

ÔÌ Î È ÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ K ÙÙ ÚÔ

ÓõíåñãÜæïìáé ìå ôïõò Üëëïõò

P É Ô Ô² 1,2,.. Ò± 1,.. ±μ 1,. ƒ. ±μ μ 1,.Š. ±μ μ 1, ˆ.. Ê Ò 1,.. Ê Ò 1 Œˆ ˆŸ. ² μ Ê ² μ Ì μ ÉÓ. É μ ±, Ì μé μ Ò É μ Ò ² μ Ö

Μαθηματική Ανάλυση ΙI

Κατοικίδια και ζώα της φάρμας Σελίδες: 32 // Τιμή: 3,70. Τα λουλούδια Σελίδες: 32 // Τιμή: 3,70

Διαφορικά Αόριστα Ολοκληρώµατα Κανόνες Ολοκλήρωσης. Γιάννης Σαριδάκης Σχολή Μ.Π.Δ., Πολυτεχνείο Κρήτης

Ó³ Ÿ , º 2(214).. 171Ä176. Š Œ œ ƒˆˆ ˆ ˆŠ

Εισαγωγή Για την ασφάλειά σας... Σελίδα 17 Προδιαγραφόμενη χρήση... Σελίδα 17 Παραδοτέο / παρεχόμενα εξαρτήματα... Σελίδα 18

Ó³ Ÿ , º 4Ä5(174Ä175).. 682Ä688 ˆ ˆŠ ˆ ˆŠ Š ˆ

3.. Μεθοδολογία Ενεργειακής Επιθεώρησης

P P Ó P. r r t r r r s 1. r r ó t t ó rr r rr r rí st s t s. Pr s t P r s rr. r t r s s s é 3 ñ

ª π.. ƒ ø π º ƒ. È ËÙÔ ÌÂÓÂ ÂÈ ÈÎfiÙËÙÂ, Ù apple Ú ÙËÙ appleúôûfióù Î È ÙÔ Â Ô ÙË Û Ì ÛË appleâúèáú ÊÔÓÙ È Î ÙˆÙ Úˆ. π π À & ƒ π ƒ π & π ƒπ ª

P ˆŸ ˆ Œ Œ ˆ Šˆ. Š ˆ œ ˆ -2Œ

Aρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων

An Inventory of Continuous Distributions

Studies on the Athena Parthenos of Pheidias

Ìáèáßíïõìå ôéò áðïäåßîåéò

Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη, Πρώτη έκδοση: Νοέμβριος 2012 ISBN

Πίνακες και ερµάρια. διανοµής. ƒ Plexo 3 στεγανοί πίνακες από 2 έως 72 στοιχεία (σ. 59) Practibox χωνευτοί πίνακες από 6 έως 36 τοιχεία (σ.

1. Από την αρχική σελίδα του web site του ΙΚΑ επιλέγετε την ελληνική σημαία για να εισέλθετε στην κεντρική σελίδα του ΙΚΑ.

Εισαγωγή στους Αλγόριθµους Σεπτέµβριος Εξεταστές: Χ. Ζαρολιάγκης, Θ. Παπαθεοδώρου

6. Aπόκριες 7. Πάσχα

A Ï apple ÁÈ ÛÙÔÈ Â ÔÈapple Ï 0,01 0,01 ÓÔÏÔ 0,01 0,01 ÓÔÏÔ ÌË Î ÎÏÔÊÔÚÔ ÓÙˆÓ 0,04 0,03. EÌappleÔÚÂ Ì Ù , ,59 ÓÔÏÔ ,94 67.

Š ˆ œ Ÿ ˆ œ Œ Œ ƒ ˆ Œ Œ LEPTA

ƒšˆœˆ Ÿ Œˆ ˆ ˆ ˆ Šˆ ƒˆÿ.. Ê μ Î ±μ

ÓfiÙËÙ 1 ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô

Διευθύνοντα Μέλη του mathematica.gr

EΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΥΠΟΣ ΜAC-30

ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

SOLUTIONS TO MATH38181 EXTREME VALUES AND FINANCIAL RISK EXAM

ˆ Œ ˆŸ Š ˆˆ ƒ Šˆ ƒ ƒ ˆ Šˆ ˆ ˆ Œ ˆ


EÈÛ ÁˆÁ ÛÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÎ

Š Œ Ÿ ˆ Œ ˆŠ ƒ Š Œ Š Ÿ ˆ DC-60

!"#$ "%&$ ##%&%'()) *..$ /. 0-1$ )$.'-

Transcript:

A n a l i s a M a n a j e m e n B P I H d i B a n k S y a r i a h

I S S N : 2 0 8 7-9 2 0 2 I S L A M I N O M I C P e n e r b i t S T E S I S L A M I C V I L L A G E P e n a n g g u n g J a w a b H. M u k l i s, S. E, M. M. R e d a k t u r A h l i : P r o f. F a r u q N a s u t i o n D r. D r. H e n d y H e r i j a n t o, S E, M B A, S. H., M. H. D r. S u n a r d i, S E., M. S i. H j. A t i q i C h o l l i s n i, S E., M. M. S h o f i a T i d j a n i, L c., M. S i. P e m i m p i n R e d a k s i : D e w i R e n i, S E. A k., M. S i A n g g o t a R e d a k s i : A h m a d T a u f i k, M. A. A g u s S u p r i a t n a, S. A g, S. H., M. S i. O o m K o m a r i y a h, S E, M. M., M. S i. D r s. M. N u r z a n s y a h, M. H u m. S u t r i s n o H a r i s a d o n o, S. S i., M. M. E d i t o r : M a s k u r R o s y i d, M. A D e s i g n C o v e r : A h m a d H a r i r i S e k e r t a r i s : A i s y a h D e f y R S i m a t u p a n g, S E., M. S i. A h m a d H a r i r i

D A F T A R I S I A n a l i s a M a n a j e m e n B P I H d i B a n k S y a r i a h O l e h : D r s. M. N u r z a n s y a h, M. H u m / I z u d d i n, S E. S y 1 E f f i c i e n c y o f B a i t u l M a a l w a T a m w i l ( B M T ) a s I s l a m i c M i c r o f i n a n c e I n s t i t u t i o n i n I n d o n e s i a : A n A p p l i c a t i o n o f D a t a E n v e l o p m e n t A n a l y s i s O l e h : A t i q i C h o l l i s n i, S E., M. M 13 P e n g a r u h P r o d u k J a s a G a d a i ( R a h n ) D e n g a n A k a d Q a r d D a n I j a r a h T e r h a d a p K e p e m i n a t a n M a s y a r a k a t U n t u k B e r b a n k D i B a n k S y a r i a h M a n d i r i O l e h : H. M u k l i s, S E., M M. / R i s t i W u l a n d a r i, S E. S y 27 P e n g a r u h P e m b i a y a a n M u s y a r a k a h d a n P e m b i a y a a n M u d h a r a b a h T e r h a d a p L a b a B e r s i h P a d a B a n k U m u m S y a r i a h... O l e h : S u t r i s n o H a r i s a d o n o, S. S i., M M / N u r u l F a u z i a h, S E. S y 46 K u a l i t a s P e l a y a n a n d a l a m I s l a m d a n K e p e r c a y a a n t e r h a d a p L e m b a g a A m i l Z a k a t I n f a q S e d e k a h R u m a h Y a t i m A r r o h m a n I n d o n e s i a.. D r. S u n a r d i, S E., M. S i. / S r i H a n d a y a n i, S E. S y 59 A F r a m e w o r k T o A n a l y s e T h e E f f i c i e n c y O f B a i t u l M a a l w a T a m w i l ( B M T ) A s I s l a m i c M i c r o f i n a n c e I n s t i t u t i o n s i n I n d o n e s i a O l e h : A t i q i C h o l l i s n i, S E., M. M 71 T i n g k a t B a g i H a s i l d a n P e n d a p a t a n N a s i o n a l d a n P e n g a r u h n y a T e r h a d a p S i m p a n a n M u d h a r a b a h p a d a B a n k U m u m S y a r i a h.. O l e h : D r. D e w i R e n i, S E. A k., M. S i, C A / R a h m a w a t i M a u l i d a, S E. S y 79

D r s. M. N u r z a n s y a h, M. H u m / I z u d d i n, S E. S y A b s t r a k T u j u a n u t a m a p e n e l i t i a n i n i a d a l a h u n t u k m e n g a n a l i s a m a n a j e m e n b i a y a p e n y e l e n g g a r a a n i b a d a h h a j i ( B P I H ) p a d a b a n k s y a r i a h d i I n d o n e s i a. H a l i n i d i d a s a r k a n p a d a k e n y a t a a n b a h w a i b a d a h h a j i, s e l a i n i b a d a h m a h d a h j u g a m e r u p a k a n p o t e n s i b e s a r d a l a m b i d a n g e k o n o m i. A t a s d a s a r i t u l a h k e m u d i a n K e m e n a g R I m e n u n j u k 1 7 ( t u j u h b e l a s ) b a n k n a s i o n a l s e b a g a i B a n k P e n e r i m a S e t o r a n ( B P S ) B i a y a P e n y e l e n g g a r a a n I b a d a h H a j i. M e n a r i k n y a a d a l a h A p a k a h p e n e r i m a s e t o r a n b i a y a p e l a k s a n a a n i b a d a h h a j i m e m p u n y a i p e n g a r u h y a n g s i g n i f i k a n t e r h a d a p p e n g h i m p u n a n d a n a h a j i p a d a b a n k - b a n k s y a r i a h d i I n d o n e s i a d a l a m k u r u n w a k t u 2 0 1 1-2 0 1 3. H a l i t u k e m u d i a n a k a n d i a n a l i s a m e n g g u n a k a n m e t o d e d e s k r i p t i f k u a n t i t a t i f. S e d a n g k a n u n t u k m e n g o l a h d a t a d i g u n a k a n 1 ) s t a t i s t i c d e s k r i p t i f, 2 ) t e o r i a s u m s i k l a s i k y a n g t e r b a g i m e n j a d i a ) u j i n o r m a l i t a s, b ) u j i m u l t i k o l i n i e r i t a s, c ) a u t o k o r e l a s i, d ) u j i h e t e r o s k e d a s t i s i t a s, 3 ) U j i r e g r e s i b e r g a n d a d e n g a n r u m u s a n s e d e r h a n a Y = α + β X 1 + β X 2 +, 4 ) u j i h i p o t e s i s y a n g t e r d i r i d a r i 3 u j i a n, a ) U j i t ( p a r s i a l ), d i g u n a k a n u n t u k m e m b a n d i n g k a n k e d u a v a r i a b l e a g a r d i k e t a h u i a d a a t a u t i d a k n y a p e n g a r u h t e r h a d a p v a r i a b l e d e p e n d e n n y a. b ) U j i f ( s i m u l t a n ), d a n c ) k o e f i s i e n d e t e r m i n a s i. K a t a K u n c i ; B P I H, M a n a j e m e n, B a n k S y a r i a h P e n d a h u l u a n H a j i, s e b a g a i m a n a m a k n a e t i m o l o g i n y a y a i t u m e n y e n g a j a d a n m a k n a t e r m i n o l o g i n y a y a i t u m e n y e n g a j a m e n g u n j u n g i K a b a h u n t u k m e l a k u k a n i b a d a h d e n g a n s y a r a t d a n r u k u n n y a, m e r u p a k a n k e w a j i b a n i n d i v i d u k e p a d a A l l a h, b a i k l a k i - l a k i m a u p u n p e r e m p u a n, s e k a l i s e u m u r h i d u p, d a n m a m p u u n t u k m e l a k u k a n y a. K e m a m p u a n i n i m e n c a k u p b i a y a s e l a m a m e l a k u k a n i b a d a h h a j i. B i a y a h a j i y a n g t i d a k s e d i k i t m e n g h a r u s k a n c a l o n h a j i d a n s e m u a u n s u r e y a n g a d a u n t u k m e m i k i r k a n l a n g k a h y a n g e f i s i e n d a n e f e k t i f. D a r i s u d u t l a i n, p e n y e l e n g g a r a a n i b a d a h h a j i b e r p o t e n s i e k o n o m i y a n g b e s a r s e j a l a n d e n g a n a n i m o m a s y a r a k a t m u s l i m I n d o n e s i a u n t u k m e l a k u k a n i b a d a h h a j i. T a h u n 2 0 1 1 m i s a l n y a, b e r d a s a r k a n d a t a K e m e n a g R I, d a n a h a j i t e r k u m p u l s e b e s a r R p. 7, 7 8 t r i l i u n s e m e n t a r a b i a y a n y a s e b e s a r R p. 7, 6 1 t r i l i u n, t a h u n 2 0 1 2 d a n a y a n g t e r h i m p u n s e b e b e s a r R p. 8, 6 5 t r i l i u n d a n b i a y a p e n y e l e n g g a r a n n y a s e b e s a r R p. 8, 5 2 t r i l i u n. D a t a i n i n a i k p a d a 2 0 1 3, b a h w a d a n a y a n g t e r h i m p u n s e b e s a r R p. 9, 7 4 t r i l i u n d a n b i a y a p e l a k s a n a a n n y a s e b e s a r R p. 8, 4 1 t r i l i u n. K e m e n a g R I s e l a k u p e m e g a n g r e g u l a s i p e n y e l e n g g a r a a n i b a d a h h a j i, m e l a l u i D i r j e n P e n y e l e n g g a r a a n H a j i d a n U m r a h m e n u n j u k 1 7 ( t u j u h b e l a s ) b a n k n a s i o n a l s e b a g a i B a n k P e n e r i m a S e t o r a n ( B P S ) B i a y a P e n y e l e n g g a r a a n I b a d a h H a j i. D a r i 1 7 ( t u j u h b e l a s ) b a n k y a n g d i t u n j u k K e m e n a g R I, 6 d i a n t a r a n y a p e n u l i s p i l i h \ u n t u k d i j a d i k a n s e b a g a i o b y e k k a j i a n. K e e n a m b a n k t e r s e b u t a d a l a h B a n k M a n d i r i S y a r i a h, B N I S y a r i a h, B R S y a r i a h, B a n k M u a m a l a t, B a n k M e g a S y a r i a h, d a n B a n k B u k o p i n S y a r i a h. K e e n a m b a n k t e r s e b u t p e n u l i s p i l i h d e n g a n a s u m s i a w a l b a h w a b a n k - b a n k t e r s e b u t

m e r u p a k a n b a n k p a p a n a t a s d e n g a n j u m l a h p e n e r i m a s e t o r a n b i a y a i b a d a h h a j i y a n g c u k u p b e s a r. S e l a i n k e e n a m b a n k t e r s e b u t y a n g j u g a d i j a d i k a n s e b a g a i p o p u l a s i d a l a m p e n e l i t i a n i n i a d a l a h K e m e n a g R I m e l a l u i D i r e k t o r a t J e n d e r a l P e n y e l e n g g a r a a n I b a d a h H a j i d a n U m r a h. D e n g a n d e m i k i a n, v a r i a b l e y a n g d i g u n a k a n d a l a m p e n e l i t i a n i n i a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t. P e r t a m a t a b u n g a n a t a u s i m p a n a n h a j i n a s a b a h p e r i o d e 2 0 1 1-2 0 1 3. K e d ua b i a y a p e n y e l e n g g a r a a n h a j i p a d a D i r e k t o r a t J e n d e r a l P e n y e l e n g g a r a a n H a j i d a n U m r a h p e r i o d e 2 0 1 1-2 0 1 3 d a l a m l a p o r a n k e u a n g a n t a h u n a n k e m e n t e r i a n a g a m a. D a t a d a r i k e d u a v a r i a b l e t e r s e b u t k e m u d i a n p e n u l i s a n a l i s a d e n g a n m e t o d e d e s k r i p t i f k u a n t i t a t i f. S e d a n g k a n u n t u k m e n g o l a h d a t a d i g u n a k a n 1 ) s t a t i s t i c d e s k r i p t i f, 2 ) t e o r i a s u m s i k l a s i k y a n g t e r b a g i m e n j a d i a ) u j i n o r m a l i t a s, b ) u j i m u l t i k o l i n i e r i t a s, c ) a u t o k o r e l a s i, d ) u j i h e t e r o s k e d a s t i s i t a s, 3 ) U j i r e g r e s i b e r g a n d a d e n g a n r u m u s a n s e d e r h a n a Y = α + β X 1 + βx 2 +, 4 ) u j i h i p o t e s i s y a n g t e r d i r i d a r i 3 u j i a n, a ) U j i t ( p a r s i a l ), d i g u n a k a n u n t u k m e m b a n d i n g k a n k e d u a v a r i a b l e a g a r d i k e t a h u i a d a a t a u t i d a k n y a p e n g a r u h t e r h a d a p v a r i a b l e d e p e n d e n n y a. b ) U j i f ( s i m u l t a n ), d a n c ) k o e f i s i e n d e t e r m i n a s i. A t a s d a s a r i t u l a h, p e r t a n y a a n p o k o k y a n g h e n d a k d i j a w a b d a l a m k a j i a n i n i a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t. A p a k a h p e n e r i m a s e t o r a n b i a y a p e l a k s a n a a n i b a d a h h a j i m e m p u n y a i p e n g a r u h y a n g s i g n i f i k a n t e r h a d a p p e n g h i m p u n a n d a n a h a j i p a d a b a n k - b a n k s y a r i a h d i I n d o n e s i a d a l a m k u r u n w a k t u 2 0 1 1-2013? M a n a j e m e n d a n P r i n s i p B i s n i s M e n u r u t D i d i n H a f i d h u d d i n d a n H e n r i T a n j u n g, M a n a j e m e n a d a l a h p e r e n c a n a a n s e g a l a s e s u a t u s e c a r a m a n t a b u n t u k m e l a h i r k a n k e y a k i n a n y a n g b e r d a m p a k p a d a m e l a k u k a n s e s u a t u s e s u a i d e n g a n a t u r a n y a n g m e m i l i k i m a n f a a t. J a d i t i t i k t e k a n d a l a m d e f i n i s i t e r s e b u t a d a l a h p e r e n c a n a a n d a n m a n f a a t. H a m p e r s e n a d a d e n g a n d e f i n i s i t e r s e b u t d i k e m u k a k a n o l e h M. M a n u l a n g. I a m e n g e m u k a k a n b a h w a m a n j e m e n d a p a t d i a r t i k a n b e r d a s a r k a n t i g a t e r m, p e r t a m a s e b a g a i s u a t u p r o s e s, k e d u a, s e b a g a i s u a t u k o l e k t i f i t a s m a n u s i a, d a n k e t i g a s e b a g a i i l m u ( s c i e n c e ) d a n s e n i ( a r t ). M a n a j e m e n s e b a g a i p r o s e s d i k e m u k a k a n o l e h H a i m a n, G e r g r R T e r r y, d a n d a l a m E n c y c l o p e d i a o f t h e s o c i a l s c i e n c e. S e m e n t a r a m a n a j e m e n s e b a g a i i l m u d a n s e n i d i k e m u k a k a n o l e h C h a s t e r I B e r n a r d, H e n r y F a y o l, A l f i n B r o w n H a r o l d, d a n K o o n t z C y r i l O d o n n e l. S e d a n g k a n m a n a j e m e n s e b a g a i s u a t u k o l e k t i v i t a s d i m a k n a i s e b a g a i s u a t u k u m p u l a n d a r i o r a n g - o r a n g y a n g b e k e r j a s a m a u n t u k m e n c a p a i s u a t u t u j u a n b e r s a m a. M a n a j e m e n s e n d i r i b e r f u n g s i s e b a g a i p l a n n i n g, o r g a n i z i n g, m o t i v a t i n g, c o n t r o l l i n g, d i r e c t i n g, i n n o v a t i n g, r e p r e s e n t i n g, c o o r d i n a t i n g, d a n d e c i s i o n m a k i n g. H a l i n i d i u n g k a p k a n o l e h p a r a a h l i, a n t a r a l a i n ; S P. S i a g i a n, P r a y u d i A t m o S u d i r y o, O e y L i a n g L e e, J a m e s S t o n e r, H e r r y F a y o l, d a n s e b a g a i n y a. S e t e l a h m e n g e t a h u i s e l u k b e l u k m a n a j e m e n m a k a h a l s e l a n j u t n y a y a n g h a r u s d i p e r h a t i k a n o l e h s e b u a h p e r u s a h a a n a d a l a h a l a t u k u r k e b e r h a s i l a n a t a u d i k e n a l d e n g a n t o l o k u k u r k e b e r h a s i l a n. T o l o k u k u r i n i b i s a j a d i b e r b e d a s e b a b f u n g s i d a r i p e k e r j a a n a t a u j a b a t a n. B e b e r a p a j e n i s a l a t a t a u t o l o k u k u r k e b e r h a s i l a n a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t. P e r t a m a b e r d a s a r k a n

t a r g e t s e b a g a i m a n a t e l a h d i r u m u s k a n d a l a m r e n c a n a k e r j a. K e d u a b e r d a s a r k a n s t a n d a r u m u r y a n g b e r l a k u, b a i k s e c a r a n a s i o n a l m a u p u n i n t e r n a s i o n a l. K e t i g a b e r d a s a r k a n s t a n d a r y a n g t e l a h d i t e t a p k a n s e c a r a k h u s u s o l e h s u a t u p e r u s a h a a n. k u a l i t a s l a y a n a n, n a m u n j u g a p a d a k i n e r j a p e r u s a h a a n s e h i n g g a n a s a b a h s e m a k i n b e r t a m b a h. F u n g s i u t a m a p r i n s i p t e r s e b u t y a n g t e l a h t e r w u j u d d a l a m s y s t e m k e l o m p o k p e n g a w a s a d a l a h u n t u k m e n g e n d a l i k a n m u t u ( t o t a l q u a l i t y c o n t r o l K e e m p a t b e r d a s a r k a n u r a i a n k e r j a y a n g ( T Q C ) ) y a n g m e l i p u t i p l a n, d o, c h e k, d a n m e n g g a m b a r k a n p e k e r j a a n a t a u t u g a s y a n g h a r u s d i l a k s a n a k a n. D a n k e l i m a berdasarkan m i s i d a n a t a u t u g a s p o k o k o r g a n i s a s i a t a u u n i t o r g a n i s a s i t e n t a n g t u g a s y a n g h a r u s d i l a k s a n a k a n. T o l o k u k u r t e r s e b u t b i a s a n y a b e r d i m e n s i k u a n t i t a s, k u a l i t a s, w a k t u d a n k e c e p a t a n, n i l a i d a n b i a y a, p r e s e n t a s e, d a n i n d e k s. P e n c a p a i a n y a n g b e r s i f a t k u a n t i t a t i f d a p a t d i u k u r s e c a r a a b s o l u t e d a l a m b e n t u k p r e s e n t a s e a t a u i n d e k s. S e m e n t a r a p e n c a p a i a n y a n g b e r s i f a t k u a l i t a t i f b e r s i f a t r e l a t i v e y a n g s a n g a t s u b y e k t i f. N a m u n d e m i k i a n k u a l i t a s d a p a t d i r a s a k a n, d i l i h a t, d a n d i n i k m a t i. W a k t u a d a l a h k o n d i s i y a n g s a n g a t b e r h a r g a, s e p e r t i s e b u a h p e r u s a h a a n m e n g a l a m i k e r u g i a n a t a u m u n c u l n y a b i a y a s e b a b k o n d i s i y a n g k u r a n g t e p a t. S e d a n g k a n a s p e k n i l a i d a n b i a y a s u a t u b a r a n g a t a u j a s a d a p a t d i r e d u k s i d a l a m h a r g a a t a u m a t a u a n g. S e l a n j u t n y a, m e n g e n a i t a t a k e l o l a p e r u s a h a a n d a l a m s e g a l a b i s n i s, t e r l e b i h b i s n i s s y a r i a h, t e n t u a d a a t u r a n y a n g p e r l u d i p e r h a t i k a n. Y a n O r g i a n u s m e n j e l a s k a n b a h w a b i s n i s d a l a m I s l a m s a n g a t m e m e r h a t i k a n t a t a k e l o l a p e r u s a h a a n y a n g b a i k ( g o o d c o r p o r a t e g o v e r n a n c e ( G C G ) ). D a l a m h a l i n i, p r i n s i p a m a r m a r u f n a h i m u n k a r m e n j a d i l a n d a s a n p e n t i n g d a l a m b i s n i s s y a r i a h. P r i n s i p t e r s e b u t d i e j a w a t a h k a n d a l a m b e n t u k k e l o m p o k p e n g a w a s a t a u c o n t r o l. K e l o m p o k t e r s e b u t b e r t u g a s m e n g o n t r o l t i d a k s a j a p a d a a c t i o n. S e b u a h p l a n y a n g t e l a h m a t a n g d a l a m r a p a t d a n t e r t e r a d a l a m l e m b a r a n m i s a l n y a, h a r u s d i i k u t i d e n g a n do. D a r i s a n a k e m u d i a n d a p a t d i p a s t i k a n h a s i l y a n g b a i k y a n g k e m u d i a n d i n i k m a t i d a n b i s a d i l i h a t ( c h e k ) s e c a r a t e r u s m e n e r u s d a n b e r k e s i n a m b u n g a n. S e m e n t a r a j i k a k e m u d i a n a d a k e n d a l a a t a u h a s i l y a n g k u r a n g b a i k, m a k a l a n g k a h y a n g h a r u s d i t e m p u h a d a l a h m e m p e r b a i k i n y a, d a n i t u l a h a c t i o n. A d a t i t i k t e k a n d a l a m b i s n i s s y a r i a h, y a i t u s e o r a n g p e k e r j a a t a u s e b u a h p e r u s a h a a n h a r u s m e m p u n y a i a k h l a k d a n p e r i l a k u y a n g b e n a r. S e t e l a h i t u s e m u a, h a s i l s u a t u b i s n i s y a n g b a i k a d a l a h j i k a b e r k e l a n j u t a n d a n b e r m a n f a a t u n t u k u m a t. K e m b a l i p a d a d i s k u r s u s u t a m a d a l a m p e n e l i t i a n i n i y a i t u t e n t a n g b i a y a p e n y e l e n g g a r a a n i b a d a h h a j i. S e t o r a n b i a y a h a j i m e r u p a k a n a s s e t u m a t. D a l a m h a l a s s e t u m a t i n i l a h, p e n g e l o l a h a r u s m e m p u n y a i k e w a j i b a n s e b a g a i m a n a y a n g N a b i M u h a m m a d s a w. a j a r k a n. M i s a l n y a k e t i k a N a b i s a w. m e n j a d i s e o r a n g k e p e r c a y a a n d a r i s a u d a g a r k a y a, S i t i K h a d i j a h, b e l i a u m e l a k s a n a k a n d e n g a n s u n g g u h - s u n g g u h. B e l i a u m e m p u n y a i k a p a s i t a s, k a p a b i l i t a s, d a n i n t e g r i t a s s e b a g a i p e b i s n i s y a n g d i b e r i k a n a m a n a h. S i f a t y a n g k e m u d i a n m e l e k a t d a l a m d i r i M u h a m m a d a d a l a h s i d d i q, a m a n a h, t a b l i g h, f a t a n a h, d a n b a h k a n j a u h s e b e l u m d i a n g k a t m e n j a d i r a s u l, b e l i a u m e n d a p a t j u l u k a n a l - a m i n. H a l i n i m e n g a j a r k a n b a h w a d a l a m h a l a p a p u n, t e r l e b i h d a l a m

b i s n i s s y a r i a h, s i f a t a m a n a h h a r u s m e n j a d i s e n j a t a u t a m a p a r a p e l a k u b i s n i s. r e g u l a r d a n p e n y e l e n g g a r a a n i b a d a h h a j i k h u s u s. H a j i d a n S e l u k B e l u k n y a T e l a h d i j e l a s k a n d i a w a l, b a h w a h a j i a d a l a h r u k u n I s l a m y a n g k e l i m a. H a l i t u d i d a s a r k a n p a d a s e j u m l a h n a s h d a l a m A l q u r a n d a n b e b e r a p a h a d i s N a b i s a w. K a r e n a i b a d a h h a j i m e m e r l u k a n k e s i a p a n l a h i r, b a t i n, d a n f i n a n c i a l, m a k a s y a r a t y a n g h a r u s a d a a g a k b e r b e d a d e n g a n i b a d a h m a h d a h l a i n n y a. A d a n y a i s t i t h ā a h m e n j a d i p e m b e d a d e n g a n y a n g l a i n n y a, y a i t u s y a r a t m a m p u y a n g d a l a m h a l i n i a d a l a h m a m p u d a l a m a r t i c u k u p b e k a l, b a i k b a g i d i r i n y a m a u p u n k e l u a r g a y a n g d i t i n g g a l k a n, m a m p u d a l a m h a l k e n d a r a a n, k e a m a n a n, d a n b a g i p e r e m p u a n d i w a j i b k a n d e n g a n m u h r i m n y a. S e t e l a h s y a r a t t e l a h t e r p e n u h i m a k a r u k u n h a j i p u n b e r m a c a m - m a c a m, y a i t u ; i h r a m, w u q u f d i A r a f a h, t a w a f, s a i, t a h a l l u l, d a n t e r t i b. M e n u r u t P P N o. 7 9 T a h u n 2 0 1 2 t e n t a n g P e l a k s a n a a n U U N o. 1 3 T a h u n 2 0 0 8 t e n t a n g P e n y e l e n g g a r a a n I b a d a h H a j i, p a d a B a b I t e n t a n g K e t e n t u a n U m u m m e n y e b u t k a n s e b a g a i b e r i k u t. 1. I b a d a h h a j i a d a l a h r u k u n I s l a m y a n g k e l i m a y a n g m e r u p a k a n k e w a j i b a n s e k a l i s e u m u r h i d u p b a g i y a n g m a m p u m e n u n a i k a n. 2. J a m a a h h a j i a d a l a h W a r g a N e g a r a I n d o n e s i a y a n g b e r a g a m a I s l a m d a n t e l a h m e n d a f t a r k a n d i r i u n t u k m e n u n a i k a n I b a d a h h a j i s e s u a i d e n g a n p e r s y a r a t a n y a n g d i t e t a p k a n. 3. B i a y a P e n y e l e n g g a r a a n I b a d a h H a j i a d a l a h s e k u m l a h d a n a y a n g h a r u s d i b a y a r o l e h w a r g a N e g a r a y a n g a k a n m e n u n a i k a n i b a d a h h a j i. 4. P e n y e l e n g g a r a a n i b a d a h h a j i t e r d i r i a t a s p e n y e l e n g g a r a a n i b a d a h h a j i S e l a n j u t n y a p a d a B a b I I, d i s e b u t k a n b a h w a B P I H d i s e t o r k a n p a d a r e k e n i n g M e n t e r i m e l a l u i b a n k s y a r i a h d a n a t a u b a n k u m u m y a n g d i t u n j u k o l e h M e n t e r i d a n b a n k t e r s e b u t h a r u s m e m e n u h i p e r s y a r a t a n y a i t u m e m p e r o l e h r e k o m e n d a s i d a r i l e m b a g a k e u a n g a n y a n g m e n a n g a n i j a s a k e u a n g a n s e s u a i d e n g a n k e t e n t u a n p e r u n d a n g - u n d a n g a n d a n m e m i l i k i l a y a n a n y a n g b e r s i f a t n a s i o n a l. B a n k S y a r i a h S e s u a i d e n g a n U U N o. 2 1 T a h u n 2 0 0 8 t e n t a n g P e r b a n k a n S y a i r a h, d e f i n i s i b a n k s y a r i a h d i s e b u t k a n p a d a B a b I P a s a l 1 y a i t u b a n k y a n g m e n j a l a n k a n k e g i a t a n u s a h a n y a b e r d a s a r k a n p r i n s i p s y a r i a h d a n m e n u r u t j e n i s n y a t e r d i r i a t a s B a n k U m u m S y a r i a h d a n B a n k P e m b i a y a a n R a k y a t S y a r i a h. 1 9 8 0 - a n a d a l a h m o m e n t u m a w a l d i d i s k u s i k a n n y a b a n k s y a r i a h. M e l a l u i b e b e r a p a d i s k u s i y a n g d i h a d i r i s e j u m l a h t o k o h s e p e r t i K a r n a e n A, M. d a w a m R a h a r d j o, A M S a e f u d d i n, M. A m i n A z i z, d a n l a i n - l a i n b a n k s y a r i a h d i w a c a n a k a n s e b a g a i p i l a r e k o n o m i I s l a m. K e s e r i u s a n i n i m u l a i n a m p a k p a d a 1 9 9 0, t e p a t n y a p a d a 1 8-2 0 A g u s t u s M U I m e n g a d a k a n l o k a k a r y a t e r k a i t b a n k s y a r i a h. D i t i n d a k l a n j u t i k e m u d i a n p a d a M u n a s I V M U I d i J a k a r t a p a d a 2 2-2 5 A g u s t u s d i t a h u n y a n g s a m a a k h i r n y a t e r b e n t u k k e l o m p o k k e r j a u n t u k m e n d i r i k a n b a n k I s l a m d i I n d o n e s i a. B a n k M u a m a l a t I n d o n e s i a a d a l a h b a n k s y a r i a h p e r t a m a d i I n d o n e s i a d e n g a n a k t a p e n d i r i a n P T. B a n k M u a m a l a t I n d o n e s i a. B e r o p e r a s i p e r t a m a k a l i p a d a t a n g g a l 1 M e i 1 9 9 2 d e n g a n m o d a l a w a l s e b e s a r R p. 1 0 6. 1 2 6. 3 8 2. 0 0 0, -. K e m u d i a n d i s u s u l o l e h B a n k S y a r i a h M a n d i r i y a i t u

b a n k p e m e r i n t a h p e r t a m a y a n g b e k e r j a p a d a l a n d a s a n s y a r i a h. P a d a a k h i r 1 9 9 9, a s s e t B S M y a n g a w a l n y a s e j u m l a h R p. 4 0 0. 0 0 0. 0 0 0. 0 0 0, - m e n j a d i l e b i h d a r i 2-3 t r i l i u n r u p i a h. H a l i n i m e r u p a k a n p e r k e m b a n g a n y a n g c u k u p f a n t a s t i s u n t u k p e m u l a. F e n o m e n a t e r s e b u t t i d a k s e r t a m e r t a t e r w u j u d m e l a i n k a n a d a n y a b e b e r a p a k e i s t i m e w a a n y a n g m e l e k a t p a d a b a n k 7 9 2, 6 9 7 0 d a n n i l a i s t a n d a r d e v i a s i n y a 1 5 3, 2 0 2 1 7, s e m e n t a r a u n t u k T a b u n g a n h a j i ( X 2 ) n i l a i r a t a - r a t a 6 4 9, 2 7 2 7 d a n n i l a i s t a n d a r d e v i a s i n y a 1 8 9, 2 0 2 9 8. K e d u a u j i a s u m s i k l a s i k y a n g b e r t u j u a n u n t u k m e n g u j i d a t a v a r i a b l e p e n e l i t i a n y a n g m e l i p u t i a ) u j i n o r m a l i t a s. H a l i n i d i g u n a k a n u n t u k m e n g u j i d a t a v a r i a b l e p e n e l i t i a n t e l a h b e r d i s t r i b u s i n o r m a l a t a u k a h t i d a k. s y a r i a h. P e r t a m a a d a n y a l a n d a s a n y a n g B e b e r a p a c a r a m e l a k u k a n u j i n o r m a l i t a s k u a t d a r i A l q u r a n d a n h a d i s. K e d u a h a n y a m e l a k u k a n i n v e s t a s i y a n g h a l a l s a j a, k e t i g a p r i n s i p k e r j a b a g i h a s i l, j u a l b e l i, d a n s e w a, k e e m p a t k e u n t u n g a n y a n g t i d a k s a j a y a i t u u j i s t a t i s t i c o n e s a m p e l k o l m o r o g o v - s m i r n o v t e s t d a n u j i g r a f i k n o r m a l p r o b a b i l i t y p l o t. P a d a u j i o n e s a m p l e k o l m o r o g o v s m i r n o v t e s t h a r u s b e r s i f a t d u n i a t a p i j u g a a k h i r a t. K e l i m a m e m e n u h i s y a r a t j i k a s i g > 0, 0 5 m a k a d a t a h u b u n g a n y a n g d i b a n g u n d e n g a n n a s a b a h s e b a g a i m i t r a, d a n k e e n a m p e n g h i m p u n a n d i k a t a k a n b e r d i s t r i b u s i n o r m a l, d a n s e b a l i k n y a. L i h a t t a b e l d i b a w a h i n i. d a n p e n y a l u r a n d a n a h a r u s s e s u a i d e n g a n F a t w a D e w a n P e n g a w a s S y a r i a h. B P I H T a b u n g a n H a j i P e n d a p a t a n H a j i P e m b a h a s a n S e b a g a i m a n a d i s e b u t k a n d i a w a l N 33 33 33 N o r m a l M e a n 3 9 5, 7 3 7 9 6 4 9, 2 7 2 7 7 9 2, 6 9 7 0 b a h w a d a t a y a n g t e r k u m p u l p e n u l i s o l a h d e n g a n b e b e r a p a m e t o d e d i a t a s, y a i t u P a r a m e t e r s a, b S t d. D e v i a t i o n 3 4 6, 3 7 6 8 5 1 8 9, 2 0 2 9 8 1 5 3, 2 0 2 1 7 p e r t a m a s t a t i s t i k d e s k r i p t i f a d a l a h g a m b a r a n t e n t a n g u k u r a n p e m u s a t a n d a t a y a n g t e r d i r i d a r i r a t a - r a t a, m e d i a n, d a n m o d u s, s e d a n g k a n u n t u k p e n g u j i a n u k u r a n p e n y e b a r a n n y a t e r d i r i d a r i s t a n d a r d e f i a s i d a n v a r i a n n y a s e b a g a i m a n a t a b e l d i b a w a h i n i. M e a n S t d. d e v ia t io n N B P I H 3 9 5, 7 3 7 9 3 4 6, 3 7 6 8 5 33 P e n d a p a t a n H a j i 7 9 2, 6 9 7 0 1 5 3, 2 0 2 1 7 33 T a b u n g a n H a j i 6 4 9, 2 7 2 7 1 8 9, 2 0 2 9 8 33 B e r d a s a r k a n h a s i l a n a l i s i s t a b e l d i a t a s d i k e t a h u i n i l a i v a r i a b l e b i a y a p e n y e l e n g g a r a a n h a j i a t a u Y, r a t a - r a t a n y a a d a l a h 3 9 5, 7 3 7 9 d a n n i l a i s t a n d a r M o s t E x t r e m e A b s o l u t e, 1 8 4, 0 9 4, 1 2 0 D i f f e r e n c e s P o s i t i v e, 1 8 4, 0 9 4, 0 9 0 n e g a t i v e -, 1 2 7 -, 0 7 5 -, 1 2 0 K o l m o g o r o v - S m i n o v Z 1, 0 5 9, 5 4 2, 6 9 2 A s y m p. S i g. ( 2 - t a i l e d ), 2 1 2, 9 3 0, 7 2 5 T a b e l d i a t a s m e n u n j u k k a n b a h w a s i g B P I H a d a l a h 0, 2 1 2, t a b u n g a n h a j i 0, 9 3 0, d a n p e n d a p a t a n h a j i 0, 7 2 5. D a t a d i a t a s d i k a t a k a n b e r d i s t r i b u s i n o r m a l s e b a b m e m e n u h i s y a r a t s i g > 0, 0 5. S e d a n g k a n d e n g a n u j i g r a f i k n o r m a l p r o b a b i l i t y p l o t, a d a n y a t i t i k - t i t i k y a n g m e n y e b a r b e r h i m p i t a n d e n g a n g a r i s d i a g o n a l d a n m e n g i k u t i a r a h g a r i s d i a g o n a l m a k a d a t a d i k a t a k a n n o r m a l. d e v i a s i n y a 3 4 6, 3 7 6 8 5. U n t u k v a r i a b l e p e n d a p a t a n h a j i ( X 1 ) n i l a i r a t a - r a t a

b ) U j i A u t o k o r e l a s i, y a n g d i g u n a k a n u n t u k m e n g e t a h u i t e r j a d i n y a a u t o k o r e l a s i p a d a d a t a a t a u k a h t i d a k, d e n g a n m e m b a n d i n g k a n D W h i t u n g d e n g a n D W t a b e l ( d u d a n d l ). S y a r a t d a n k r i t e r i a n y a a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t. J i k a (4- d ) < d l m a k a t e r j a d i a u t o k o r e l a s i p o s i t i f J i k a (4-d) > d l m a k a t i d a k t e r d a p a t a u t o k o r e l a s i p o s i t i f J i k a d l < ( 4 - d ) < d u m a k a p e n g u j i a n t i d a k m e y a k i n k a n a t a u t i d a k d a p a t d i s i m p u l k a n - d e t e k s i a u t o k o r e l a s i p o s i t i f J i k a d < d l m a k a t e r j a d i a u t o k o r e l a s i p o s i t i f n k d - k e t e r a n g a n : j u m l a h s a m p e l : j u m l a h v a r i a b l e : d h i t u n g J i k a d > d l m a k a t i d a k t e r d a p a t k = n 1 a u t o k o r e l a s i p o s i t i f J i k a d l < d < d u m a k a p e n g u j i a n t i d a k m e y a k i n k a n a t a u t i d a k d a p a t d i s i m p u l k a n - d e t e k s i a u t o k o r e l a s i n e g a t i f dl du t a b e l ) : b a t a s b a w a h d u r b i n w a t s o n ( d a r i d t a b e l ) : b a t a s a t a s d u r b i n w a t s o n ( d a r i d m o d e l s u m m a r y b S t d. e r r o r C h a n g e S t a t i s t i c A d ju s t e d R o f t h e R R S i g. F D u r b i n M o d e l R R S q u a r e S q u a r e e s t i m a t e S q u a r e S q u a r e D f 1 D f 2 C h a n g e W a t s o n 1, 4 3 8 a, 1 9 2, 1 3 8 3 1 2, 5 15 9 2, 1 9 2 3, 5 7 0 2 30, 0 4 1 2, 1 7 5 B e r d a s a r k a n h a s i l a n a l i s i s d i a t a s d i k e t a h u i n i l a i D W h i t u n g a d a l a h 2, 1 7 5, h a l i n i m e n a n d a k a n b a h w a t i d a k t e r j a d i a u t o k o r e l a s i k a r e n a t i n g k a t s i g i n i f i k a n d a r i d a t a d i a t a s a d a l a h 0, 0 4 1 < 0, 0 5. N i l a i D W c ) u j i h e t e r o k e d a s t i s i t a s y a i t u d i g u n a k a n u n t u k m e n g u j i d a t a d a r i v a r i a b l e p e n e l i t i a n h a r u s b e r s i f a t h e g e m o n i. U n t u k m e m p r e d i k s i t i d a k t e r j a d i n y a h e t e r o k e d a s t i s i t a s p a d a s u a t u t a b e l du d a n dl a d a l a h 1, 6 5 1 d a n 1, 2 5 8 m o d e l d a p a t d i g u n a k a n p o l a g a m b a r b e r d a s a r k a n t a b e l D W ( k, n / 3, 3 3 ) d a n ( 4 - du) = 2, 3 4 9. D e n g a n d e m i k i a n n i l a i a u t o k o r e l a s i n y a a n t a r a 1, 6 5 1 < 2, 1 7 5 < 2, 3 4 9 a t a u d u < d < 4 - du. J i k a d > d u m a k a t i d a k t e r j a d i a u t o k o r e l a s i p o s i t i f 2, 1 7 5 5 > 1, 6 5 1 m e m e n u h i s y a r a t J i k a (4- d ) > d u m a k a t i d a k t e r d a p a t a u t o k o r e l a s i n e g a t i v e (4-2, 1 7 5 ) > 1, 6 5 1 = 1, 8 2 5 > 1, 6 5 1 m e m e n u h i s y a r a t. K e s i m p u l a n d a r i h a s i l a n a l i s a i n i a d a l a h t i d a k t e r d a p a t a u t o k o r e l a s i s a m a s e k a l i, b a i k p o s i t i f m a p u n n e g a t i v e. S c a t t e r p l o t. S y a r a t - s y a r a t a t a u i n d i k a s i n y a a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t. - t i t i k - t i t i k d a t a m e n y e b a r d i a t a s d a n d i b a w a h a t a u d i s e k i t a r a n g k a n o l - t i t i k - t i t i k d a t a m e n g u m p u l h a n y a d i a t a s a t a u d i b a w a h s a j a - p e n y e b a r a n d a t a t i d k b o l e h m e m b e n t u k p o l a b e r g e l o m b a n g m e l e b a r k e m u d i a n m e n y e m p i t d a n m e l e b a r k e m b a l i - p e n y e b a r a n t i t i k - t i t i k d a t a t i d a k b e r p o l a B e r d a s a r k a n h a s i l a n a l i s a d i a t a s t i d a k t e r j a d i p o l a t e r t e n t u a t a u s e p e r t i y a n g

d i s y a r a t k a n. D a p a t d i k a t a k a n b a h w a d a t a d a l a m p e n e l i t i a n i n i b e r s i f a t h o m o g e n y. K e t i g a u j i r e g r e s i b e r g a n d a d i l a k u k a n s e t e l a h u j i a s u m s i k l a s i k, d e n g a n t u j u a n u n t u k m e n g u j i t i n g k a t k e i n d e p e n d e n a. F o r m u l a y a n g d i g u n a k a n a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t. Y = α + β X 1 + β X 2 + U n s t a n d a r d iz e d S t a n d a r d iz e d 9 5, 0 % C o n f i d e n c e C o l l i n e a r i t y C o e f f ic ie n t s C o e f f ic ie n t s i n t e r v a l f o r B C o r r e l a t i o n s t a t i s t i c s S t d. L o w e r U p p e r Z e r o - T o l e r M o d e l B e r r o r B e t a t S i g. bound bound o r d e r P a r t i a l P a r t a n c e V I F 1 ( c o n s t a n t ) - 4 8 4 5, 6 6 5 3 3 8 0, 7 7 2-1, 4 3 3, 1 6 2-1 1 7 5 0, 1 2 3 2 0 5 8, 7 9 2 P e n d a p a t a n H a j i, 7 1 6, 3 7 5, 3 1 7 1, 9 1 3, 0 6 5 -, 0 4 9 1, 4 8 2, 3 5 2, 3 3 0, 3 1 4, 9 8 2 1, 0 1 9 B i a y a H a j i, 4 8 1, 3 0 3, 2 6 3 1, 5 8 5, 1 2 3 -, 1 3 9 1, 1 0 1, 3 0 5, 2 7 8, 2 6 0, 9 8 2 1, 0 1 9 I n g a t b a h w a Y = α + β X 1 + β X 2 +, m a k a Y = - 4 8 4, 8 7 9 + 0, 7 1 7 X 1 + 0, 4 8 1 X 2. N i l a i k o n s t a n t a d i a t a s a d a l a h - 4 8 4, 8 7 9. H a l i t u m e n u n j u k k a n b a h w a j i k a t i d a k a d a t a m b a h a n d a r i p e n d a p a t a n d a n t a b u n g a n h a j i m a k a b i a y a h a j i a d a l a h - 4 8 4, 8 7 9. N a m u n j i k a a d a t a m b a h a n s e b e s a r s a t u s a t u a n v a r i a b e l p e n d a p a t a n h a j i m a k a b i a y a h a j i b e r t a m b a h 0, 7 1 7. D a n j i k a a d a t a m b a h a n s e b e s a r s a t u s a t u a n v a r i a b e l t a b u n g a n h a j i m a k a b i a y a h a j i b e r t a m b a h s e b e s a r 0, 4 8 1. B e r d a s a r k a n d a r i h a s i l a n a l i s i s t a b e l d i a t a s, n i l a i t h it u n g v a r i a b e l p e n d a p a t a n h a j i ( X 1 ) s e b e s a r 1, 9 1 4 d a n n i l a i t a b u n g a n h a j i ( X 2 ) s e b e s a r 1, 5 8 8. D e n g a n d e m i k i a n k e d u a v a r i a b e l i n d e p e n d e n t e r s e b u t b e r p e n g a r u h s i g n i f i k a n t e r h a d a p v a r i a b e l d e p e n d e n n y a. V a r i a b e l i n d e p e n d e n y a n g b e s a r p e n g a r u h n y a t e r h a d a p v a r i a b e l d e p e n d e n y a a d a l a h p e n d a p a t a n h a j i, d a n y a n g l e b i h k e c i l p e n g a r u h n y a a d a l a h t a b u n g a n h a j i. K e e m p a t p e n g u j i a n h i p o t e s i s, y a i t u p e n g u j i a n a t a s v a r i a b e l i n d e p e n d e n p e n e l t i a n b a i k s e c a r a p a r s i a l m a u p u n s e c a r a s i m u l t a n. D u a m a c a m d a l a m p e n g u j i a n i n i, a ) U j i t y a i t u u j i v a r i a b e l i n d e p e n d e n s e c a r a p a r s i a l d e n g a n p o l a m e m b a n d i n g a n k e d u a v a r i a b e l s e h i n g g a d i k e t a h u i p e n g a r u h n y a t e r h a d a p v a r i a b e l d e p e n d e n. D e n g a n m e m e r h a r t i k a n s i g n i f i c a n c e l e v e l d a n d e g r e e o f f r e e d o m d a n α = 0, 0 5 ( t i n g k a t k e p e r c a y a a n 0, 9 5 ), k i t a d a p a t m e n e n t u k a n t h i t u n g d a r i d a t a t e r s e b u t. U n s t a n d a r d i z e d S t a n d a r d i z e d 9 5, 0 % C o n f i d e n c e C o l l i n e a r i t y C o e f f i c i e n t s C o e f f i c i e n t s i n t e r v a l f o r B c o r r e l a t i o n s t a t i s t i c s S t d. L o w e r U p p e r Z e r o - T o l e r m o d e l B e r r o r B e t a t S i g. bound bound o r d e r P a r t i a l P a r t a n c e V I F

1 ( c o n s t a n t ) - 4 8 4 5, 6 6 5 3 3 8 0, 7 7 2-1, 4 3 3, 1 6 2-1 1 7 5 0, 1 2 3 2 0 5 8, 7 9 2 P e n d a p a t a n H a j i, 7 1 6, 3 7 5, 3 1 7 1, 9 1 3, 0 6 5 -, 0 4 9 1, 4 8 2, 3 5 2, 3 3 0, 3 1 4, 9 8 2 1, 0 1 9 B i a y a H a j i, 4 8 1, 3 0 3, 2 6 3 1, 5 8 5, 1 2 3 -, 1 3 9 1, 1 0 1, 3 0 5, 2 7 8, 2 6 0, 9 8 2 1, 0 1 9 A s u m s i ; J i k a t h it u n g > t t a b e l, H o d i t e r i m a d a n s e c a r a p a r s i a l, v a r i a b l e i n d e p e n d e n b e r p e g a r u h s i g n i f i k a n t e r h a d a p v a r i a b e l d e p e n d e n. J i k a t h i t u n g < t t a b e l, H o d i t o l a k d a n s e c a r a p a r s i a l, v a r i a b l e i n d e p e n d e n t i d a k b e r p e n g a r u h s e c a r a s i g n i f i k a n t e r h a d a p v a r i a b l e d e p e n d e n. B e r i k u t a d a l a h d a t a y a n g m e n u n j u k k a n p e n g a r u h P e n d a p a t a n H a j i s e c a r a p a r s i a l t e r h a d a p B P I H. U n s t a n d a r d i z e d S t a n d a r d i z e d 9 5, 0 % C o n f i d e n c e C o l l i n e a r i t y C o e f f i c i e n t s C o e f f i c i e n t s i n t e r v a l f o r B c o r r e l a t i o n s t a t i s t i c s S t d. L o w e r U p p e r Z e r o - T o l e r m o d e l B e r r o r B e t a t S i g. bound bound o r d e r P a r t i a l P a r t a n c e V I F 1 ( c o n s t a n t ) - 2 3 6, 2 9 3 3 0 6, 6 1 8 -, 7 7 1, 4 4 7-8 6 1, 6 4 5 3 8 9, 0 5 9 P e n d a p a t a n H a j i 93, 3 8 0, 3 5 3 2, 0 9 8, 0 4 4, 0 2 2 1, 5 7 2, 3 5 3, 3 5 3, 3 5 3 1, 0 0 0 1, 0 0 0 N i l a i T h i t u n g v a r i a b l e p e n d a p a t a n h a j i s e b e s a r 2, 0 9 8 d a n S i g., 0 4 4 d i b a n d i n g k a n d e n g a n t t a b e l d a r i t d i s t r i b u t o r d i m a n a α = 0, 0 5. A r t i n y a t i n g k a t k e p e r c a y a a n 0, 9 5 d a n ( d f : 3 2 ) s e b e s a r 2, 0 3 7 m e n u n j u k k n n i l a i t h i tu n g > n i l a i t t a b e l ( 2, 0 9 8 > 2, 0 3 7 ). D e n g a n d e m i k i a n m a k a H o d i t e r i m a d a n p e n g a r u h p e n d a p a t a n h a j i s i g n i f i k a n t e r h a d a p b i a y a h a j i d i m a n a S i g. > 0, 0 5. B e r i k u t a d a l a h d a t a y a n g m e n u n j u k k a n p e n g a r u h T a b u n g a n H a j i s e c a r a p a r s i a l t e r h a d a p B P I H. U n s t a n d a r d i z e d S t a n d a r d i z e d 9 5, 0 % C o n f i d e n c e C o l l i n e a r i t y C o e f f i c i e n t s C o e f f i c i e n t s i n t e r v a l f o r B c o r r e l a t i o n s t a t i s t i c s S t d. Low e r U p p e r Z e r o - T o l e r m o d e l B e r r o r B e t a t S i g. bound bound o r d e r P a r t i a l P a r t a n c e V I F 1 ( c o n s t a n t ) 3 1, 9 9 5 2 1 1, 4 4 6, 1 5 1, 8 8 1-3 9 9, 2 5 2 4 6 3, 2 4 1 T a b u n g a n H a j i, 5 6 0, 3 1 3, 3 0 6 1, 7 9 0, 0 8 3 -, 0 7 8 1, 1 9 9, 3 0 6, 3 0 6, 3 0 6 1, 0 0 0 1, 0 0 0 N i l a i T h i t u n g v a r i a b l e p e n d a p a t a n h a j i s e b e s a r 1, 7 9 0 d i b a n d i n g k a n d e n g a n t t a b e l d a r i t d i s t r i b u t o r d i m a n a α = 0, 0 5. ( d f : 3 3 ) s e b e s a r 2, 0 3 7 m e n u n j u k k n n i l a i t h i t u n g > n i l a i t t a b e l ( 1, 7 9 0 < 2, 0 3 7 ) d a n S i g. t > 0, 0 5 ( 0, 0 8 3 > 0, 0 5 ). D e n g a n d e m i k i a n A r t i n y a t i n g k a t k e p e r c a y a a n 0, 9 5 d a n

m a k a p e n g a r u h t a b u n g a n h a j i s i g n i f i k a n t e r h a d a p b i a y a h a j i d i m a n a S i g. t > 0, 0 5. p e n g a r u h y a n g s i g n i f k a n t e r h a d a p v a r i a b l e d e p e n d e n. b ) u j i F, y a i t u u j i h i p o t e s i s y a n g d i l a k u k a n s e c a r a s i m u l t a n v a r i a b l e i n d e p e n d e n t e r h a d a p v a r i a b l e d e p e n d e n ( X 1, X 2 ) t e r h a d a p ( Y ). P e n g u j i a n d i l a k u k a n d e n g a n m e n g g u n a k a n s i g n i f i c a n c e l e v e l 0, 0 5 ( α = 5 % ). K e t e n t u a n p e n e r i m a a n a t a u p e n o l a k a n h i p o t e s i s a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t. J i k a n i l a s i g n i f i k a n > 0, 0 5 m a k a h i p o t e s i s d i t e r i m a ( k o e f i s i e n r e g r e s i t i d a k s i g n i f i k a n ) y a n g b e r a r t i b a h w a k e t i g a v a r i a b l e i n d e p e n d e n t e r s e b u t t i d a k m e m p u n y a i p e n g a r u h y a n g s i g n i f k a n t e r h a d a p v a r i a b l e d e p e n d e n. N a m u n j i k a n i l a i s i g n i f i k a n 0, 0 5 m a k a h i p o t e s i s d i t o l a k ( k o e f i s i e n r e g r e s i s i g n i f i k a n ) y a n g b e r a r t i b a h w a k e t i g a v a r i a b l e i n d e p e n d e n t e r s e b u t m e m p u n y a i A s u m s i ; J i k a S i g F h i t u n g > 0, 0 5, H o d i t e r i m a J i k a S i g F h i t u n g < 0, 0 5, H o d i t o l a k A N O V A a M o d e l S u m o f S q u a r e Df M e a n S q u a r e F S i g 1 R e g r e s s i o 3 6 9 0 4 3, 4 7 3, 5 7, 0 4 1 b n 7 3 8 0 8 6, 9 4 7 2 4 0 3 R e s i d u a l 3 1 0 1 1 7 4, 5 5 8 0 1 0 3 3 7 2, 4 8 5 T o t a l 3 8 3 9 2 6 1, 5 0 5 32 a. D e p e n d e n t V a r i a b l e : B P I H b. P r e d i c t o r s : ( C o n s t a n t ), T a b u n g a n H a j i, P e n d a p a t a n H a j i M o d e l S u m m a r y b C h a n g e S t a t i s t i c A d j u s t e d R S t d. e r r o r o f S i g. F D u r b i n M o d e l R R S q u a r e S q u a r e t h e e s t i m a t e R S q u a r e F C h a n g e D f 1 D f 2 C h a n g e W a t s o n 1, 4 3 8 a, 1 9 2, 1 3 8 3 2 1, 5 1 5 9 2, 1 9 2 3, 5 7 0 2 30, 0 4 1 2, 1 7 5 a. b. P r e d i c t o r s : ( C o n s t a n t ), T a b u n g a n H a j i, P e n d a p a t a n H a j i D e p e n d e n t V a r i a b l e : B P I H B e r d a s a r k a n h a s i l a n a l i s i s t a b e l d i a t a s, d i k e t a h u i h a s i l u j i s e c a r a s i m u l t a n v a r i a b l e i n d e p e n d e n X 1 d a n X 2 t e r h a d a p v a r i a b l e d e p e n d e n Y. f h i t u n g s e b e s a r 3, 5 7 0, f t a b e l 3, 3 0 5 ( d f 1 : 2, d f 2 : 3 0 ) d a n n i l a i S i g. t e r s e b u t t i d a k s i g n i f i k a n s e b a b S i g. f < 0, 0 5 y a i t u 0, 4 1 > 0, 0 5. P e n g a r u h t e r s e b u t h a n y a s e b e s a r 1 9, 2 % s e d a n g k a n 8 1, 8 % d i p e n g a r u h i o l e h f a k t o r l a i n y a n g t i d a k d i t e l i t i. f 0, 4 1 d a n r s q u a r e 0, 1 9 2. U j i s i m u l t a n A N O V A a M o d e l S u m o f S q u a r e Df M e a n S q u a r e F S i g

1 R e g r e s s i o n 9 4 0 4 9, 6 7 6 2 4 7 0 2 4, 8 3 8 2, 1 4 7, 1 3 4 b R e s i d u a l 6 5 7 0 1 9, 2 9 4 30 2 1 9 0 0, 6 4 3 T o t a l 7 5 1 0 6 8, 9 7 0 32 a. D e p e n d e n t V a r i a b l e : P e n d a p a t a n H a j i b. P r e d i c t o r s : ( C o n s t a n t ), B i a y a H a j i, T a b u n g a n H a j i M o d e l S u m m a r y b C h a n g e S t a t i s t i c A d j u s t e d R S t d. e r r o r o f S i g. F D u r b i n M o d e l R R S q u a r e S q u a r e t h e e s t i m a t e R S q u a r e F C h a n g e D f 1 D f 2 C h a n g e W a t s o n 1, 3 5 4 a, 1 2 5, 0 6 7 1 4 7, 9 8 8 6 6, 1 2 5 2, 1 4 7 2 30, 1 3 4 1, 8 3 9 a. b. P r e d i c t o r s : ( C o n s t a n t ), B i a y a H a j i, T a b u n g a n H a j i D e p e n d e n t V a r i a b l e : P e n d a p a t a n H a j i B e r d a s a r k a n h a s i l a n a l i s i s t a b e l d i a t a s, d i k e t a h u i h a s i l u j i s e c a r a s i m u l t a n v a r i a b l e i n d e p e n d e n X 1 d a n X 2 t e r h a d a p v a r i a b l e d e p e n d e n Y. f h i t u n g s e b e s a r 2, 1 4 7, f t a b e l 3, 3 0 5 ( d f 1 : 2, d f 2 : 3 0 ) d a n n i l a i S i g. f 0, 1 3 4 d a n r s q u a r e 0, 1 2 5. U j i s i m u l t a n t e r s e b u t s i g n i f i k a n s e b a b S i g. f > 0, 0 5 y a i t u 0, 1 3 4 > 0, 0 5. P e n g a r u h t e r s e b u t s e b e s a r 1 2, 5 % s e d a n g k a n 8 7, 5 % d i p e n g a r u h i o l e h f a k t o r l a i n y a n g t i d a k d i t e l i t i. A N O V A a M o d e l S u m o f S q u a r e Df M e a n S q u a r e F S ig 1 R e g r e s s i o n 7 3 6 9 1 6 4 4, 0 2 2 2 3 6 8 4 5 8 2 2, 0 1 1 3, 5 6 1, 0 4 1 b R e s i d u a l 3 1 0 3 9 1 9 5 2, 7 9 4 30 1 0 3 4 6 3 9 8, 4 2 6 T o t a l 3 8 4 0 8 3 5 9 6, 8 1 6 32 a. D e p e n d e n t V a r i a b l e : T a b u n g a n b. P r e d i c t o r s : ( C o n s t a n t ), B i a y a H a j i, T a b u n g a n H a j i M o d e l S u m m a r y b C h a n g e S t a t i s t i c A d j u s t e d R S t d. e r r o r o f S i g. F D u r b i n M o d e l R R S q u a r e S q u a r e t h e e s t i m a t e R S q u a r e F C h a n g e D f 1 D f 2 C h a n g e W a t s o n 1, 4 3 8 a, 1 9 2, 1 3 8 3 2 1 6, 5 8 1 7 9, 1 9 2 3, 5 6 1 2 30, 0 4 1 2, 1 7 4 a. b. P r e d i c t o r s : ( C o n s t a n t ), B i a y a H a j i, T a b u n g a n H a j i D e p e n d e n t V a r i a b l e : T a b u n g a n H a s i l u j i s e c a r a s i m u l t a n d a r i v a r i a b l e X 1 d a n X 2 t e r h a d a p Y d i m a n a d f 1 = k - 1 = 3 1 = 2, d f 2 = n k = 3 3 2 = 3 1, α = 0, 0 5. H a s i l n y a, f h i t u n g 3, 5 6 1 d a n f t a b e l 3, 3 0 5 S i g. f 0, 0 4 1 d a n r s q u a r e 0, 1 9 2. S i g f 0, 0 4 1 < 0, 0 5. D e n g a n d e m i k i a n u j i s i m u l t a n n y a t i d a k s i g n i f i k a n. B e r d a s a r k a n p r o s e n t a s e n y a s e b e s a r 1 9, 2 %

s e m e n t a r a 8 1, 8 % d i p e n g a r u h i o l e h f a k t o r l a i n y a n g t i d a k d i t e l i t i. K e s i m p u l a n B e r d a s a r k a n h a s i l a n a l i s i s d i a t a s, B i a y a 7. 6 1 8, 5 9 8. 5 2 9, 3 0 8. 4 1 6, 6 8 2 4. 5 6 4, 5 7 S e t o r a n H a j i 6 B a n k 3. 1 2 5, 4 9 4. 9 8 2, 1 4 5. 3 9 0, 8 1 1 3. 4 6 9, 4 4 m a k a d a p a t d i s i m p u l k a n s e b a g a i b e r i k u t. 1. D a n a t a b u n g a n h a j i y a n g d i h i m p u n o l e h B a n k U m u m y a n g m e m p u n y a i u n i t s y a r i a h d a l a m h a l i n i B S M, B N I s y a r i a h, B R I S y a r i a h, B a n k M u a m a l a t, B a n k B u k o p i n S y a r i a h, d a n B a n k M e g a S y a r i a h r e l a t i v e c u k u p b e s a r j i k a d i b a n d i n g k a n d e n g a n j u m l a h b i a y a p e n y e l e n g g a r a a n h a j i y a n g d i b u t u h k a n d a l a m s e t i a p t a h u n n y a. H a l i t u s e b a g a i m a n a t a b e l d i b a w a h i n i. 2. J u m l a h s e t o r a n h a j i p a d a k e e n a m b a n k t e r s e b u t m e n i n g k a t s e t i a p t a h u n n y a. 1. 8 6 5, 6 5 m i l y a r a t a u 5 9, 4 0 % p a d a 2 0 1 2 ( d i h i t u n g d a r i t a h u n s e b e l u m n y a ), d a n 4 0 8, 6 7 m i l y a r a t a u 8, 2 0 % p a d a 2 0 1 3 ( d i h i t u n g d a r i t a h u n s e b e l u m n y a ). S e c a r a k e s e l u r u h a n j u m l a h s e t o r a n h a j i k e e n a m b a n k t e r s e b y t b e r k o n t r i b u s i s e b e s a r 1 3. 4 9 8, 4 4 m i l y a r ( 5 4, 9 5 % ) t e r h a d a p b i a y a p e n y e l e n g g a r a a n h a j i d a l a m t i g a t a h u n. K o n t r i b u s i t e r b e s a r d i s u m b a n g o l e h B S M k e m u d i a n d i s u s u l o l e h B N I S y a r i a h d a n B a n k M u a m a l a t. 3. B P I H t a h u n 2 0 1 2 m e n g a l a m i p e n i n g k a t a n s e b e s a r 9 1 0, 7 1 m i l y a r T a h u n U r a i a n 2011 2012 2013 T o t a l P e n d a p a t a n 7. 7 8 9, 1 1 8. 6 5 1, 7 8 8. 7 4 1, 7 3 2 5. 1 8 2, 6 2 ( 1 1, 9 5 % ) d i b a n d i n g t a h u n 2 0 1 1. S e m e n t a r a t a h u n 2 0 1 3 m e n g a l a m i p e n u r u n a n s e b e s a r 1 1 2, 6 2 m i l y a r ( 1, 3 2 % ) d i b a n d i n g t a h u n 2 0 1 2.

D a f t a r B a c a a n A n t o n i o, M u h a m m a d S y a f i i. B a n k S y a r i a h d a r i T e o r i k e P r a k t e k. J a k a r t a : G e m a I n s a n i, 2 0 0 1. R a s j i d, S u l a i m a n, F i q i h I s l a m. B a n d u n g : S i n a r B a r u A l g e s i n d o, 2 0 0 9. S u d a r m a y a n t i d a n S y a r i f u d i H i d a y a t. F i q i h J. S i m a n j u n t a k P a y a m a n, M a n a j e m e n & I s l a m. B a n d u n g : S i n a r B a r u E v a l u a s i K i n e r j a. L P. F E. U I, 2 0 1 1. A l g e s i n d o, 2 0 0 9. L e e, O e y L i a n g. P e n g e r t i a n M a n a j e m e n. A d m i n i s t r a s i U G M : B a l a i P u s t a k a. M a n u l a n g, M. D a s a r - D a s a r M a n a j e m e n. J a k a r t a : G h a l i a I n d o n e s i a, 1 9 8 3. N o o r, J u l i a n s y a h, A n a l i s a D a t a P e n e l i t i a n E k o n o m i & M a n a j e m e n. J a k a r t a : G r a m e d i a, 2 0 1 4. O r g i a n u s Y a n. M o r a l i t a s I s l a m d a l a m E k o n o m i & B i s n i s. B a n d u n g : M a r j a, 2012. P u s a t R i s e t I n f o r m a s i d a n D a t a E k o n o m i S y a r i a h, H i m p u n a n P e r u n d a n g - U n d a n g a n t e n t a n g E k o n o m i I s l a m. R e f e r e n s i, 2 0 1 2. S u j a r w e n i V, W i r a t n a. S P S S u n t u k P e n d i d i k a n. Y o g y a k a r t a : P u s t a k a B a r u P r e s s, 2 0 1 4. S y a r i f u d i n, A m i r. G a r i s - G a r i s B e s a r F i q i h. J a k a r t a : K e n c a n a, 2 0 1 0. w w w. b a n k m u a m a l a t. c o.i d w w w. b n i s y a r i a h. c o. i d w w w. b r i s y r a i a h. c o. i d w w w. k e m e n a g. g o. i d w w w. m e g a s y a r i a h. c o. i d w w w. s y a r i a h b u k o p i n. c o. i d w w w. s y a r i a h m a n d i r i. c o. i d

E f f i c i e n c y o f B a i t u l M a a l w a T a m w i l ( B M T ) a s I s l a m i c M i c r o f i n a n c e I n s t i t u t i o n i n I n d o n e s i a : A n A p p l i c a t i o n o f D a t a E n v e l o p m e n t A n a l y s i s A t i q i C h o l l i s n i N a s u t i o n L e c t u r e r a t S h a r i a h E c o n o m i c s a n d B a n k i n g S c h o o l o f I s l a m i c V i l l a g e J l. I s l a m i c R a y a K e l a p a D u a T a n g e r a n g B a n t e n I n d o n e s i a 1 5 8 1 0 A B S T R A C T T h e p r i m a r y o b j e c t i v e s o f m o s t m i c r o f i n a n c e p r o g r a m i s a l l e v i a t i n g t h e p o v e r t y b y a s s i s t i n g t h e p o o r t o b e e c o n o m i c a l l y i n d e p e n d e n t. D i f f e r e n t w i t h c o n v e n t i o n a l m i c r o f i n a n c e t h a t o f f e r s t h e f i n a n c i n g s c h e m e b a s e d o n i n t e r e s t ( r e a d : r i b a ), I s l a m i c m i c r o f i n a n c e o f f e r s t h e f i n a n c i n g s c h e m e b a s e d o n s h a r i a h p r i n c i p l e s t o e n h a n c e t h e b u s i n e s s d e v e l o p m e n t o f m i c r o e n t r e p r e n e u r s. F u r t h e r m o r e, I s l a m i c m i c r o f i n a n c e a s s i s t s t h e m i c r o e n t r e p r e n e u r s t o a p p l i c a t e t h e I s l a m i c e t h i c s i n d a i l y l i f e t h a t e f f e c t s t o p r e s s t h e n u m b e r d e f a u l t o f p a y m e n t. R e c e n t l y, t h e r e a r e a r o u n d 4, 0 0 0 B a i t u l M a a l W a T a m w i l ( B M T s ) o p e r a t e a n d h a v e e n h a n c e d t h o u s a n d p o o r p e o p l e l i f e i n I n d o n e s i a. T h e y a r e I s l a m i c M i c r o f i n a n c e I n s t i t u t i o n s ( I s l a m i c M F I s ) t h a t r e s p o n s i b l e i n c o l l e c t i n g, m a n a g i n g a n d d i s t r i b u t i n g t h e f u n d s e i t h e r f o r c h a r i t y ( e. g f o r t h e p o o r e s t ) o r p r o v i d i n g f i n a n c i a l s e r v i c e s f o r t h e m i c r o e n t r e p r e n e u r s. I n a d d i t i o n, m e a s u r i n g e f f i c i e n c y o f m i c r o f i n a n c e p r o g r a m i s i m p o r t a n t t o e n a b l e t h e m i c r o f i n a n c e i n s t i t u t i o n s ( M F I s ) t o s t r e n g t h e n t h e m a n a g e m e n t, g e n e r a t e s u f f i c i e n t p r o f i t s a n d m a i n t a i n e f f i c i e n t o p e r a t i o n s t o e n s u r e i t s s u s t a i n a b i l i t y. T h e m a i n a i m o f t h e p a p e r i s t o e x a m i n e t h e e f f i c i e n c y o f B M T s a s I s l a m i c m i c r o f i n a n c e i n s t i t u t i o n s i n I n d o n e s i a. D a t a E n v e l o p m e n t A n a l y s i s ( D E A ) i s u s e d t o e x a m i n e t h e r e l a t i v e e f f i c i e n c y o f t h e s e l e c t e d B M T s. D E A i s a n o n - p a r a m e t r i c m e t h o d w h i c h u t i l i z e t h e l i n e a r p r o g r a m m i n g m e t h o d t o m e a s u r e t e c h n i c a l ( t e c h n o l o g i c a l ) e f f i c i e n c y a n d r e q u i r e s i n p u t s a n d o u t p u t s d a t a. T w e l v e l a r g e s i z e B M T s a r e c h o s e n a s t h e s a m p l e o f t h e s t u d y a n d t h e y h a v e o p e r a t e d i n t h e p r o v i n c e s o f I n d o n e s i a w i t h t h e h i g h e s t n u m b e r o f p o o r p e o p l e l i v e. T h e s t u d y i n d i c a t e d t h a t f i n a n c i n g a n d h u m a n r e s o u r c e s a r e t h e b a s e s o f i n e f f i c i e n c y i n B M T s. I n e f f i c i e n t B M T s a r e e x p e c t e d t o o p t i m i z e i t s o p e r a t i o n s b y e m u l a t i n g t h e i n p u t m i n i m i z a t i o n a n d o u t p u t m a x i m i z a t i o n p r a c t i c e s a d o p t e d b y e f f i c i e n t B M T s. T h e f i n d i n g s a r e n o t o n l y r e l e v a n t a n d a p p l i c a b l e t o I n d o n e s i a b u t a l s o t o o t h e r m u s l i m c o u n t r i e s a n d w o u l d b e u s e f u l f o r f u r t h e r e m p i r i c a l r e s e a r c h i n t h i s a r e a. K e y w o r d s : m i c r o f i n a n c e, e f f i c i e n c y, D E A, B M T