ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ "ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ" «Στήριξη και Ανάδειξη Πολυνησιωτικών ΑΕΙ» ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες Ειδικό Θεματικό Πρόγραμμα «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο- μεσαίες Επιχειρήσεις» Επιστημονικός Υπεύθυνος: Επικ. Καθ., Ιωάννης Χαραλαμπίδης Τίτλος μαθήματος: Επιχειρηματικός Ιστός στον Αγροτικό Τομέα Εισηγητής: Μένη Τσακουμάγκου Σάμος, 03 07 Μαΐου 2014
Περιεχόμενα } Επιχειρηματικός Ιστός στον Αγροτικό Τομέα } Ελιά } Πιστοποιημένα Ελαιόλαδα Σάμου } Αμπέλι } Κρασιά της Σάμου } Μελισσοκομεία } Εσπεριδοειδή } Ψυχανθή, Κτηνοτροφία
Περιεχόμενα } Μεταποιητικές Μονάδες } Τα προϊόντα της Σάμου } Προβλήματα και ελλείψεις του Αγροτικού Τομέα } Προτάσεις
Επιχειρηματικός Ιστός στον Αγροτικό Τομέα
Επιχειρηματικός Ιστός στον Αγροτικό Τομέα } Ο αγροτικός τομέας έχει μια μακρόχρονη και βαθιά ριζωμένη παρουσία στην οικονομική ανάπτυξη και ευημερία της Σάμου. } Τα προϊόντα της σαμιακής γης έχουν συμβάλλει στον επισιτισμό και την επιβίωση των ανθρώπων αυτού του τόπου σε πολύ δύσκολες και πενιχρές οικονομικές περιόδους.
Επιχειρηματικός Ιστός στον Αγροτικό Τομέα Ø Οι καλλιέργειες της Σάμου: v 480.000 στρέμματα - εμβαδό της Σάμου v 108.337 στρέμματα - ελαιώνες v 72.945 στρέμματα - αμπέλια v 900 στρέμματα εσπεριδοειδών Ø Η γεωργία συμβάλλει στο 4,1% του ΑΕΠ του Νομού Σάμου
Ελιά } Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα Ελαιοκαλλιεργειών Σάμου: Κατακερματισμός της γης Επικράτηση μικρών καλλιεργειών Το 77% των ελαιόδεντρων βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού Είδος ελιάς ανθεκτικό στην ξηρασία Αξιοποιεί ορεινές περιοχές, όπου δεν ευδοκιμούν άλλες καλλιέργειες
Ελιά Στρέμματα Ελαιώνων Ελαιόδεντρα Μέσο Εμβαδό Αγροτεμαχίου Ελαιοπαραγωγοί Ελαιοπαραγωγοί με μέση ετήσια παραγωγή <100 κιλά Μέση ετήσια ατομική κατανάλωση ελαιολάδου/ Ελλάδα (λίτρα) Μέση ετήσια ατομική κατανάλωση ελαιολάδου/ Ευρώπη(λίτρα) 108.337 780.263 3,5 8.341 3.222 12 23,8
Πιστοποιημένα Ελαιόλαδα Σάμου } Τα πιστοποιημένα ελαιόλαδα της Σάμου διατίθενται στην αγορά από τις επιχειρήσεις: Samos Olive Oil Products του Μάρκου BioSamos του Λεκιώτη ELAIONAS του Κληρονόμου
Αμπέλι } Η ιστορία της Σάμου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το κρασί } Ποικιλία Άσπρο Μοσχάτο της Σάμου } Καθορισμένη ζώνη μοσχάτου } Ονομασία Προέλευσης } Αποκλειστική διαχείριση από την Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου Αναγκαστικότητα Συνεταιρισμού
Αμπέλι } 80% της παραγωγής εξάγεται } 60% της παραγωγής εξάγεται στη Γαλλία } 20% της παραγωγής εξάγεται στις: Αγγλία, Αυστραλία, Αυστρία, τ Βέλγιο, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, ΗΠΑ, Ιταλία, Καναδάς, Ολλανδία, Σιγκαπούρη, Σουηδία, Φινλανδία, Σκανδιναβικές χώρες και, προσφάτως, χώρες της Άπω Ανατολής
Κρασιά της Σάμου Γλυκά Κρασιά } Νέκταρ εσοδείας 1975 } Anthemis } Nectar } Grand Cru } Φυλλάς } Vin Doux } Εκκλησιαστικός οίνος Ξηρά Κρασιά } Golden Samena } Ψηλές Κορφές } Samena } Αγέρι του Αιγαίου } Δρυούσα
Μελισσοκομεία } 204 μελισσοκόμοι } 12.985 σμήνη } 194.775 κιλά μέση ετήσια παραγωγή μελιού } Κύρια συστατικά μελιού: θυμάρι, τσάι του βουνού, πεύκο, έλατο, δεντρολίβανο, χαρουπιά
Εσπεριδοειδή } 860 στρέμματα εσπεριδοειδών } 198 παραγωγούς } 3.094. 920 τόνοι μέση ετήσια παραγωγή } πορτοκαλιές, μηλιές, κερασιές
} Ψυχανθή Το κλίμα ευνοεί την ανάπτυξη τους από το φθινόπωρο ως τον Ιούνιο (φάβα, ρεβίθι, φασόλι) Κτηνοτροφία Αιγοπρόβατα ελευθέρας βοσκής Υψηλής ποιότητας κτηνοτροφικά προϊόντα Έλλειψη οργάνωσης και εκμετάλλευσης Έλλειψη σφαγείου
Μεταποιητικές Μονάδες } Μεταποιητικές δραστηριότητες 14% του ΑΕΠ του Νομού } Οι σχετικές με τα αγροτικά προϊόντα μεταποιητικές μονάδες είναι: 3 τυροκομεία που τυποποιούν γάλα, γιαούρτι λευκό τυρί κα μυζήθρα 3 ελαιοτριβεία που τυποποιούν λάδι 4 επιχειρήσεις τυποποίησης γλυκών και βοτάνων 1 θερμοκήπιο υδατοκαλλιέργειας και τυποποίησης ντομάτας 5 ποτοποιίες, συμπεριλαμβανομένου της ΕΟΣ Σάμου
Τα προϊόντα της Σάμου } Προϊόντα φυτικής παραγωγής Ελαιόλαδο, επιτραπέζιες ελιές, σαπούνι Κρασί, ούζο, μπράντι Σταφίδα, προϊόντα μούστου Οπωροκηπευτικά Όσπρια Φρούτα Κτηνοτροφικά φυτά Αρωματικά φυτά και βότανα Γλυκά κουταλιού και μαρμελάδες Λουλούδια (ορχιδέα Σάμου) Βιολογικά Αιθέρια Έλαια
Τα προϊόντα της Σάμου } Προϊόντα ζωικής παραγωγής Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα Τυροκομικά προϊόντα Μέλι και προϊόντα κυψέλης Ψάρια και προϊόντα θαλάσσιας αλιείας Αιγοπρόβειο κρέας
Προβλήματα και ελλείψεις του Αγροτικού Τομέα } Ελλιπής πρόσβαση σε υπηρεσίες ενημέρωσης, κατάρτισης, παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών } Τάση μείωσης επενδύσεων στο γεωργικό τομέα } Μικρή δυναμικότητα παραγωγής σε συνδυασμό με τον κατακερματισμένο κλήρο και τις οικογενειακού τύπου επιχειρήσεις } Χαμηλή ενσωμάτωση νέας τεχνολογίας στην παραγωγή } Ανεπαρκής σύνδεση πρωτογενούς παραγωγής με μεταποίηση, τουρισμό και εστίαση } Έλλειψη αποτελεσματικής συνεργασίας και κατανόησης ανάμεσα στους παραγωγούς } Μειωμένη διαπραγματευτική δύναμη των παραγωγών } Μεταφορές λόγω γεωγραφικής θέσης } Υψηλός ανταγωνισμός.
Προτάσεις (1/3) } Παρόλα αυτά η ανασυγκρότηση του αγροτικού τομέα και η συντονισμένη προβολή του είναι ζήτημα υψίστης σημασίας. } Απαιτείται επανασχεδιασμός του αγροτικού τομέα του νησιού σε συνδυασμό με τον τουρισμό ώστε να γίνουν οι στυλοβάτες μιας σύγχρονης οικονομίας που θα στηρίζεται και θα στηρίζει την ισόρροπη ανάπτυξη του νησιού και την παραγωγή, τυποποίηση και προώθηση προϊόντων που θα αναδεικνύουν την ταυτότητα του τόπου.
Προτάσεις (2/3) } Ο δεσμός μεταξύ ενός προϊόντος, ενός τόπου και των κατοίκων της, δεν αντιπροσωπεύει απλά μια κληρονομιά που πρέπει να διασωθεί και να διατηρηθεί, αλλά είναι μια σημαντική αυτοτελή οικονομική αξία, καθώς οι καταναλωτές ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για την ποιότητα που συνδέεται με την γεωγραφική προέλευση, την τοπική παράδοση και την πολιτισμική κληρονομιά.
Προτάσεις (3/3) } Επιβεβλημένη ανάγκη δημιουργίας συνεργασιών μεταξύ των παραγωγών, των επιχειρήσεων τουρισμού και εστίασης με τους τοπικούς φορείς, τις τοπικές αρχές, την Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για την προώθηση των τοπικών ποιοτικών προϊόντων, ως κομμάτι της ιστορίας, της ταυτότητας, της παράδοσης και της πολιτισμικής κληρονομιάς της Σάμου.