ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2010-2011 Διδάσκουν (με αλφαβητική σειρά): Ανυφαντάκης Δημήτρης Μαρκοδημητράκη αρία Αργυροπούλου Ελευθερία Ματσόπουλος Αναστάσιος Γουργιώτου Ευθυμία Οικονομίδης Βασίλειος Ελευθεράκης Θεόδωρος Πουρκός Μάριος Ζαράνης Νικόλαος Σταυριανός Κυριάκος Ζερβουδάκης Στέλιος Στραταριδάκη Άννα Καλογιαννάκης Μιχάλης Συνώδη Ευανθία Καραΐσκου Μαρία Σωτηροπούλου-Ζορμπαλά Μαρίνα Κοντογιάννη Διονυσία Τάφα Ευφημία Κορνηλάκη Αικατερίνα Ν. Τζαβάρας Ιωάννης Κορώσης Κωνσταντίνος Τζακώστα Μαρίνα Κυπριωτάκη Μαρία Τσουπάκης Αντώνης Λιναρδάκης Μιχάλης Φουντουλάκης Ανδρέας Μανιά Παγώνα Χατζηστεφανίδου σοφία Μανωλίτσης Γεώργιος 1

ΑΝΥΦΑΝΤΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ 1.Κωδικός και τίτλος μαθήματος: ΦΑΝ 100: Φυσική αγωγή νηπίων Ι Ανυφαντάκης Δημήτρης, μέλος Ε.Ε.ΔΙ.Π 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, υποχρεωτικό μάθημα κορμού. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 Γ εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 3 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Στόχος του μαθήματος είναι να καταστήσει τους φοιτητές ικανούς να διαμορφώσουν ένα πρόγραμμα Ημερήσιας Γύμνασης με όλα του τα στάδια (προθέρμανση, κυρίως μέρος, αποθεραπεία) χρησιμοποιώντας τις δραστηριότητες της Φυσικής Αγωγής που είναι κατάλληλες για τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Γνώση των βασικών κινητικών δεξιοτήτων: ισορροπία, ευκινησία, αλτικότητα, στηρίξεις και χειρισμοί. Δραστηριότητες με φορητά όργανα όπως μπάλες, στεφάνια, σχοινάκια, κώνους, κορίνες και σταθερά όπως πολύζυγα, μονόζυγο και γυμναστικός πάγκος. Ομαδικές δραστηριότητες με ή χωρίς όργανα, συνασκήσεις και σκυταλοδρομίες. Τέλος ομαδικά παιχνίδια διαφόρων τύπων (δρομικά, αλτικά, δύναμης, ταχύτητας, επιδεξιότητας, ψυχαγωγικά, παιχνίδια στα χιόνια, στο νερό). Διαλέξεις Πρακτική εξάσκηση στο γυμναστήριο. Α) M. Krotenheerdt G. Lehnert. Παιχνίδια προσχολικής ηλικίας. Εκδόσεις Salto (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Α. Καμπάς. Εισαγωγή στην κινητική ανάπτυξη. Εκδόσεις Salto. Γ) Μ. Τελέ-Λιζιέ Β. Μπαρτ. 1001 Δραστηριότητες για τα νηπιαγωγεία. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Εργασία. 1.Κωδικός και τίτλος μαθήματος: ΦΑΝ 101: Φυσική αγωγή νηπίων ΙI Ανυφαντάκης Δημήτρης, μέλος Ε.Ε.ΔΙ.Π 2

3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 Δ εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 3 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Στόχος του μαθήματος είναι να κατανοήσουν και να προσδιορίσουν οι φοιτητές τη διάσταση και το ρόλο της εφαρμογής κινητικών δραστηριοτήτων και παιχνιδιών στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Γίνεται αναφορά στους σκοπούς της Φυσικής Αγωγής για τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας, στο ρόλο του εκπαιδευτικού και στη σύνδεση της Φ.Α. με την κινητική, κοινωνική, νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Δίδονται βασικές γνώσεις ανατομίας και φυσιολογίας του ανθρώπινου σώματος, αγωγής, υγείας, διατροφής και πρώτων βοηθειών. Παρουσιάζονται προγράμματα με απλές και σύνθετες δραστηριότητες, με συγκεκριμένους επιμέρους στόχους (ευλυγισία, αλτικότητα, δύναμη, ταχύτητα, επιδεξιότητα, αντοχή κ.α.). Επιπλέον παρουσιάζονται ατομικές και ομαδικές προπαρασκευαστικές ασκήσεις για τα ομαδικά παιχνίδια και τις αθλοπαιδιές (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, χειροσφαίριση), καθώς και για τα αγωνίσματα του κλασικού αθλητισμού. Διαλέξεις Πρακτική εξάσκηση στο γυμναστήριο. Α) Αγγελικής Τσαπακίδου. Κινητικές δεξιότητες, Εκδόσεις University Studio Press (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν) Β) Ευρυδίκη Ζαχοπούλου. Η Φυσική αγωγή στην αρχή του 21 ου αιώνα. Εκδόσεις Χριστοδουλίδη 10.Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Γραπτή εξέταση. ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΑΙ 121: Οργάνωση και διοίκηση της εκπαίδευσης Ελευθερία Αργυροπούλου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος (παράδοση σεμινάριο υποχρεωτικό κορμού επιλεγόμενο διδακτική άσκηση): Παράδοση, κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 3

4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο - Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 - Γ εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος (επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα): Στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με ένα ευρύ φάσμα μάθησης και επιστημονικής διερεύνησης στον τομέα της διοίκησης της εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στη διοίκηση των σχολικών μονάδων Προσχολικής Εκπαίδευσης. Το γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος περιλαμβάνει κατ αρχάς την εξοικείωση των διδασκομένων με τους βασικούς όρους της εκπαιδευτικής διοίκησης και στη συνέχεια τη μελέτη των οργανωτικών δομών και διαδικασιών, τις βασικές αρχές της εκπαιδευτικής ηγεσίας, την σύγχρονη έρευνα σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο και τέλος την εμπλοκή των ίδιων των φοιτητών σε καταστάσεις προσομοίωσης της σχολικής-εκπαιδευτικής διοίκησης με τη μεθοδολογία της μελέτης περίπτωσης. 8. Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι (διαλέξεις συζητήσεις παρουσιάσεις εργασιών οπτικοακουστικά μέσα συμμετοχή άλλων διδασκόντων άλλες μέθοδοι): Διαλέξεις, ομαδικές εργασίες, συζήτηση επί δεδομένων σεναρίων εκπαιδευτικής διοίκησης (μελέτες περίπτωσης) στο περιβάλλον της Προσχολικής Εκπαίδευσης. 9. Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη (έως πέντε τίτλοι + βοηθήματα που θα διανεμηθούν): Α) Ελευθερία Αργυροπούλου, Οργάνωση και Διοίκηση της Προσχολικής Εκπαίδευσης, εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2007 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Αναστάσιος Μιχόπουλος, Εκπαιδευτική Διοίκηση Ι, αυτοέκδοση, Αθήνα 1998 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Γ) Χρίστος Σαίτης, Διοίκηση Σχολικών Μονάδων, αυτοέκδοση, Αθήνα 2005. Δ) W. Hoy and C. Miskel, Educational Administration: Theory, Research and Practice, Mc Graw Hill Inc. 2001. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης (γραπτή εξέταση προφορική εξέταση ενδιάμεσα τεστ προαιρετική ή υποχρεωτική γραπτή εργασία άλλες μέθοδοι): Τελική γραπτή εξέταση Σημείωση: Σε περίπτωση προπτυχιακών φοιτητών ERASMUS το μάθημα μπορεί να πραγματοποιηθεί και στην Αγγλική γλώσσα. ΠΑΙ 124: Οικονομία και προγραμματισμός στην εκπαίδευση Ελευθερία Αργυροπούλου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο - Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 - Δ εξάμηνο σπουδών 4

5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Στόχος του μαθήματος είναι η ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για την αποδοτικότητα των σχολικών-εκπαιδευτικών μονάδων, με την προϋπόθεση ότι η απόκτηση παιδείας αποτελεί μια μορφή επένδυσης. Το γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος περιλαμβάνει: α. γενικά θέματα που αφορούν βασικές οικονομικές έννοιες και το ρόλο του κράτους στην οικονομική δραστηριότητα, τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης, την επίδραση της παιδείας στην επαγγελματική δομή του εργατικού δυναμικού, την κατανομή του εισοδήματος και τις προοπτικές για οικονομική ανάπτυξη, τις ανάγκες του ανθρώπινου δυναμικού, την ανάλυση κόστους-οφέλους ή αποδοτικότητας, β. θέματα που αφορούν τον προγραμματισμό (μορφές και μέθοδοι) ως διοικητική λειτουργία, την υλοποίηση του προγραμματισμού (στην εκπαίδευση γενικότερα και στην προσχολική εκπαίδευση ειδικότερα), την έννοια και τις μορφές των αντισταθμιστικών προγραμμάτων (γενικότερα στην εκπαίδευση και ειδικότερα στην προσχολική εκπαίδευση), την Longitudinal έρευνα στα Οικονομικά της Εκπαίδευσης γ. θέματα οικονομικής διαχείρισης της σχολικής μονάδας προσχολικής εκπαίδευσης και τη λειτουργία και το ρόλο της Σχολικής Επιτροπής. Διαλέξεις, ομαδικές εργασίες, συζήτηση. Α) Ελευθερία Αργυροπούλου, Οικονομία και Προγραμματισμός στην Προσχολική Εκπαίδευση, αυτοεκδοση, Ρέθυμνο 2007 (προτείνεται για δωρεάν διανομή) Β) Γ. Ψαχαρόπουλος, Οικονομικά της Εκπαίδευσης, εκδόσεις Παπαζηση, Αθήνα 1999 (προτείνεται για δωρεάν διανομή) Γ) Κατάλογος ανανεωμένης ελληνικής και διεθνούς αρθρογραφίας και βιβλιογραφίας (διανέμεται δωρεάν από τη Διδάσκουσα) 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση Σημείωση: Σε περίπτωση προπτυχιακών φοιτητών ERASMUS το μάθημα μπορεί να πραγματοποιηθεί και στην Αγγλική γλώσσα. ΣΠΑ 113: Ηγεσία στην Εκπαίδευση Ελευθερία Αργυροπούλου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος: Σεμινάριο, κατ επιλογήν υποχρεωτικό. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο, Χειμερινό Εξάμηνο 2010-2011, Ε και Ζ εξάμηνο σπουδών. 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 7 ECTS 5

6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση του ερευνητικού πεδίου της εκπαιδευτικής ηγεσίας και η εμβάθυνση στις επιμέρους πτυχές του μέσω ερευνητικών στρατηγικών, κυρίως ποιοτικού χαρακτήρα. A. Ηγεσία: Ορισμός και αναγκαιότητα. Διάκριση της ηγεσίας από την διοίκηση. Η εξουσία και η διαχείριση της. Πολιτικές διαχείρισης της εξουσίας. Η έννοια της «μικροπολιτικής». B. Ηγέτης: Ρόλοι και λειτουργίες. Το «όραμα» και η «αποστολή» του ηγέτη. Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και ικανότητες του ηγέτη. Συστημική θεώρηση και ηγέτης. Η αποτυχία του ηγέτη. Γ. Αποτελεσματική Ηγεσία: Η έννοια και το περιεχόμενο της αποτελεσματικής ηγεσίας στην εκπαίδευση. Προϋποθέσεις αποτελεσματικής ηγεσίας στην εκπαίδευση I. κατανόηση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος της σχολικής μονάδας II. γνώση του χώρου ευθύνης και στρατηγικές εκπλήρωσης των στόχων III. ανθρώπινο δυναμικό, επικοινωνία και παρακίνηση IV. διαδικασίες λήψης αποφάσεων V. ομάδες, συμφέροντα και διαχείριση κρίσεων VI. διαμόρφωση εσωτερικής κουλτούρας και σχολικού κλίματος VII. εισαγωγή και υλοποίηση αλλαγών Δ. Θεωρίες και απόψεις περί ηγεσιας στην εκπαίδευση: α. Θεωρίες [Μετασχηματιστική, Διανεμητική, Συνεργατική, το Περιπτωσιακό Μοντέλο, κλπ] β. Απόψεις [Καθοδηγητική, Οργανωσιακή, Υποστηρικτική, συλλογική, κλπ] γ. Νέες θεωρήσεις: Η ηγεσία ως μάθηση Ε. Σύγχρονες Τάσεις στο Ερευνητικό Πεδίο: Το διεθνές πεδίο. Συσχέτιση σχολικής ηγεσιας και επίδοσης των μαθητών: Μύθοι και πραγματικότητα. Προς μια νέα θεωρητική προσέγγιση της αποτελεσματικής ηγεσιας μέσω συνδυαστικής έρευνας (ποσοτικής ποιοτικής) ΣΤ. Γυναικεία Ηγεσία και Προσχολική Εκπαίδευση: Φύλο και ιδιαίτερα ηγετικά χαρακτηριστικά. Περιορισμοί και διστακτικότητα στην ανάληψη διοικητικών ηγετικών ρόλων. Η σημασία των προτύπων. Ζ. Η ελληνική πραγματικότητα: Αγκυλώσεις, μειονεκτήματα, ελλείψεις. Αυτονομία και συγκεντρωτικό σύστημα ως παράγοντες διαμόρφωσης ηγετικών ικανοτήτων. Δυνατότητες ή αδυναμίες παρέμβασης στην λειτουργία και την οργανωτική δομή της σχολικής μονάδας. Προς ένα μοντέλο ανάπτυξης διοικητικών και ηγετικών στελεχών στην εκπαίδευση. Παράδοση- Ανάθεση ερευνητικών δραστηριοτήτων και ομαδο-συνεργατικών projects μικρής κλίμακας- Συζήτηση ευρημάτων. Κατάλογος εξειδικευμένης αρθρογραφίας και βιβλιογραφίας ανά θεματική ενότητα (διανέμεται από την Διδάσκουσα). 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Αξιολόγηση της ερευνητικής επάρκειας στις ανατιθέμενες σε κάθε μάθημα δραστηριότητες και της συμμετοχικότητας στα ομαδο-συνεργατικά projects. 6

Σημείωση: Σε περίπτωση προπτυχιακών φοιτητών ERASMUS το μάθημα μπορεί να πραγματοποιηθεί και στην Αγγλική γλώσσα. ΣΠΑ 104: Η ερευνητική στρατηγική της Μελέτης Περίπτωσης και η συμβολή της στην Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης Ελευθερία Αργυροπούλου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος: Σεμινάριο, κατ επιλογήν υποχρεωτικό. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο, Εαρινό Εξάμηνο 2010-2011, ΣΤ και Ζ εξάμηνο σπουδών. 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 7 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Στόχος του σεμιναρίου είναι η εξοικείωση των φοιτητών κατ αρχάς με την ποιοτική έρευνα και εν συνεχεία με την Μελέτη Περίπτωσης. Επιδιώκεται η κατανόηση του περιεχομένου της συγκεκριμένης ερευνητικής στρατηγικής και διδάσκονται τα μεθοδολογικά βήματα που ακολουθούνται κατά το σχεδιασμό, την εκτέλεση και την ανάλυση των δεδομένων μιας Μελέτης Περίπτωσης στο γνωστικό πεδίο της Οργάνωσης και Διοίκησης της Εκπαίδευσης. Εισαγωγικά περί των ειδών της έρευνας. Διάκριση μεταξύ ποσοτικών και ποιοτικών τεχνικών. Εννοιολογική προσέγγιση των χρησιμοποιουμένων όρων και ανάλυση του περιεχομένου της Μελέτης Περίπτωσης στην Οργάνωση, Διοίκηση και Ηγεσία της Εκπαίδευσης. Η Μελέτη Περίπτωσης ως τρόπος διδασκαλίας και άσκησης των φοιτητών των παιδαγωγικών τμημάτων σε θέματα καθημερινής διοικητικής πρακτικής και ηγετικών δυνατοτήτων στη σχολική μονάδα. Αναγκαιότητα της υιοθέτησης της συγκεκριμένης ερευνητικής στρατηγικής. Το θέμα της ηθικής της έρευνας και η εξασφάλιση της ανωνυμίας των υποκειμένων στο πλαίσιο της ελληνικής νομοθεσίας. Η διαχείριση των δεδομένων. Τα θέματα γενίκευσης και αξιοπιστίας της έρευνας. Σύγχρονα υπολογιστικά προγράμματα ανάλυσης ποιοτικών δεδομένων. Υιοθέτηση και χρησιμότητα τους. Παράδοση- Ανάθεση ερευνητικών δραστηριοτήτων και ομαδο-συνεργατικών projects μικρής κλίμακας. Ανάλυση δημοσιευμένων Μελετών Περίπτωσης από το διεθνές ερευνητικό πεδίο. Σχεδιασμός και προσομοίωση εκτέλεσης μιας Μελέτης Περίπτωσης. Κατάλογος εξειδικευμένης αρθρογραφίας και βιβλιογραφίας ανά θεματική ενότητα (διανέμεται από την Διδάσκουσα). 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Αξιολόγηση της ερευνητικής επάρκειας στις ανατιθέμενες σε κάθε μάθημα δραστηριότητες, της συμμετοχικοτητας στα ομαδο-συνεργατικά projects και της ανάπτυξης και ανάλυσης της συγκεκριμένης ερευνητικής στρατηγικής στο περιβάλλον προσομοίωσης. 7

Σημείωση: Σε περίπτωση προπτυχιακών φοιτητών ERASMUS το μάθημα μπορεί να πραγματοποιηθεί και στην Αγγλική γλώσσα. ΓΟΥΡΓΙΩΤΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑ ΠΑΙ 148: Ειδική Διδακτική Μεθοδολογία 2.Ονοματεπώνυμο και ιδιότητα του διδάσκοντος: Ευθυμία Γουργιώτου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, υποχρεωτικό μάθημα κορμού. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 Γ εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Σκοπός του μαθήματος είναι η μελέτη των αρχών, περιεχομένων, στόχων και διαδικασιών συγκρότησης των γνώσεων και δεξιοτήτων που κατακτούν τα μικρά παιδιά στο πλαίσιο των παιδαγωγικών αλληλεπιδράσεων μέσα στο νηπιαγωγείο. Α.ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ: Αρχές ολόπλευρης ανάπτυξης και συγκρότησης γνώσεων και δεξιοτήτων των μικρών παιδιών: αναγκαία γνώση για την ανάπτυξη καθημερινών προγραμμάτων Διδασκαλία ή παιδαγωγική αλληλεπίδραση; - Αναπτυξιακά κατάλληλες πρακτικές ή πρακτικές με νόημα; - Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού -Η σημασία του σχεδιασμού και της οργάνωσης του μαθησιακού περιβάλλοντος - Η καταγραφή και αξιολόγηση της ανάπτυξης και μαθησιακής εξέλιξης των παιδιών - αξιολόγηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας -Εργασία και παιχνίδι σε ομάδες: Ο ρόλος του παιχνιδιού στη μάθηση Ενίσχυση του προγράμματος μέσα από την εμπλοκή της οικογένειας του μικρού παιδιού. Β.Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Είδη προγραμμάτων που μπορούν να σχεδιαστούν (πρόγραμμα βασιζόμενο στο πρόγραμμα σπουδών [(ΔΕΠΠΣ), πρόγραμμα βασιζόμενο στο παιχνίδι, ολιστικό πρόγραμμα, διαπολιτισμικό, δημιουργικό, κ.ά.].θεματικές προσεγγίσεις και σχέδια εργασίας: διευρύνοντας τους χώρους μάθησης έξω από την τάξη. Γ.Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Σχεδιασμός εξατομικευμένων προγραμμάτων - Οι γιορτές στο νηπιαγωγείο -Το διευρυμένο πρόγραμμα: αυξημένες δυνατότητες για την ανάπτυξη δημιουργικών δραστηριοτήτων-αποτελεσματικές πρακτικές μετάβασης των νηπίων από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο. Διαλέξεις Συζητήσεις - Ομάδες εργασίας-βιντεοπροβολές Α1) Α. Ντολιοπούλου, Ε. & Γουργιώτου, Ε. (υπό έκδοση). Η Αξιολόγηση στην Εκπαίδευση και ιδιαίτερα στην Προσχολική. Αθήνα: Τυπωθήτω [προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν]. 8

Α2). Κιτσαράς, Γ. Προγράμματα Προσχολικής Εκπαίδευσης-Διδακτική μεθοδολογία. Αθήνα. [προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν]. Β1) Γ. Χρυσαφίδης, Κ. (1994). Βιωματική-επικοινωνιακή διδασκαλία. Αθήνα: Gutenberg. [προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν]. Β2) Ματσαγγούρας, Η., (2002). Η διαθεματικότητα στη σχολική γνώση. Αθήνα: Γρηγόρης. [προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν]. Προτείνεται η διανομή δύο συγγραμμάτων (1α και 1β). Η ύλη αυτών των βιβλίων δεν επικαλύπτεται ούτε εν όλω ούτε εν μέρει, και είναι αναγκαία η διανομή και των δύο για την κάλυψη ολόκληρου του περιεχομένου του μαθήματος. Εναλλακτικά μπορούν να διανεμηθούν τα 2α και 2β συγγράμματα. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Πρόοδος-Τελική γραπτή εξέταση-υποχρεωτική γραπτή ομαδική εργασία. ΕΛΕΥΘΕΡΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΙ 120: Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Θεόδωρος Ελευθεράκης, Λέκτορας 3. Τύπος μαθήματος: Παράδοση, επιλεγόμενο μάθημα 4. Επίπεδο μαθήματος-εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών-προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό μάθημα -Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 3 ο -7 ο εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με τις βασικές έννοιες της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης και να τους εξοπλίσει με την κατάλληλη θεωρητική υποδομή, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την κατανόηση των θεσμών, των διαδικασιών και των αποτελεσμάτων των σύγχρονων εκπαιδευτικών συστημάτων, των σχέσεών τους με τους άλλους θεσμούς, καθώς και του ρόλου τους στην αναπαραγωγή και άρση των κοινωνικών ανισοτήτων. 7. Περιεχόμενα μαθήματος: Κοινωνιολογία και Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (Compte, J. Dewey, E. Durkheim, F. Tonnies, K. Mannheim). Κοινωνία, Κοινωνική Αλλαγή και Επανάσταση. Συνιστώσες της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης (Κοινωνικοποίηση. Κοινωνική ένταξη. Εκπολιτισμός. Εκπαίδευση- Αγωγή- Παιδεία). Η Κοινωνική Αναγνώριση της «Παιδικής Ηλικίας» (Θεωρίες Ph. Aries, L. de Mause, N. Postman). Μορφές συγκρότησης της οικογένειας και κοινωνικοποίηση (Μορφές οικογενειών, πρακτικές ανατροφής). Κοινωνική Προέλευση και Κοινωνικοποίηση (Κοινωνική τάξη, κοινωνικό στρώμα οικογένειας και σχολική επίδοση). Εθνικό ή ταξικό σχολείο; Η σχολική γνώση ως ιδεολογία της άρχουσας τάξης. Ο ρόλος του Σχολείου στη Σύγχρονη Κοινωνία. Η Κοινωνική Ανισότητα στην Εκπαίδευση (Θεωρίες: J. Coleman & Chr. Jencks, B. Bernstein, A. Jensen, T. Parsons, P. Bourdieu). Η Ευρωπαϊκή Εκπαιδευτική Πολιτική και η Ελληνική Εκπαίδευση. 9

Διαλέξεις-Συζητήσεις Α) 1. Σ.-Μ. Νικολάου: Θεωρητικά ζητήματα στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. «Gutenberg». Αθήνα 2009 2. Θ. Ελευθεράκης: Εθνικό Σχολείο; «Gutenberg». Αθήνα 2006 (προτείνεται να διανεμηθούν δωρεάν ως ενιαίο διδακτικό σύγγραμμα για την πλήρη κάλυψη της ύλης του μαθήματος, καθότι η ύλη τους δεν είναι εν όλω ή εν μέρει επικαλυπτόμενη ) Β) 1. Κ. Λάμνιας: Κοινωνιολογική θεωρία και εκπαίδευση. «Μεταίχμιο». Αθήνα 2002 2. Μ. Κελπανίδης: Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. 4η έκδοση, «Ελληνικά Γράμματα». Αθήνα 2002 (προτείνεται να διανεμηθούν δωρεάν ως ενιαίο διδακτικό σύγγραμμα για την πλήρη κάλυψη της ύλης του μαθήματος, καθότι η ύλη τους δεν είναι εν όλω ή εν μέρει επικαλυπτόμενη ) Γ) Ε. Σιάνου-Κύργιου: Εκπαίδευση και κοινωνικές ανισότητες. «Μεταίχμιο». Αθήνα 2005. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση ΚΟΙ 108: Πολιτική κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση: Θεωρία και πράξη Θεόδωρος Ελευθεράκης, Λέκτορας 3. Τύπος μαθήματος: Παράδοση, επιλεγόμενο μάθημα 4. Επίπεδο μαθήματος-εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών-προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό μάθημα Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 2 ο - 8 ο εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Στόχος του μαθήματος είναι να προσφέρει στους φοιτητές μια εξοικείωση με τις βασικές έννοιες, τους φορείς και τους παράγοντες της πολιτικής κοινωνικοποίησης και της δημοκρατικής εκπαίδευσης. 7. Περιεχόμενα μαθήματος: Εννοιολογική προσέγγιση και συσχετισμός των όρων "κοινωνικοποίηση", "πολιτική κοινωνικοποίηση" και "εκπαίδευση": ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας. Πρωτογενείς φορείς πολιτικής κοινωνικοποίησης: οικογένεια, σχολείο και η ανάγκη συνεργασίας τους. Ο ρόλος της εκπαίδευσης και της σχολικής κοινωνικοποίησης στην ανάπτυξη των δημοκρατικών ιδεωδών και του δημοκρατικού πολίτη. Δημοκρατία και Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Σχολείο. Παιδεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Παράγοντες/μεταβλητές πολιτικής κοινωνικοποίησης του ατόμου στα πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος: αναλυτικά προγράμματα, εγχειρίδια, μαθητικές κοινότητες, ατμόσφαιρα σχολικής τάξης, διαπροσωπικές σχέσεις, οργάνωση του σχολικού χώρου, εξωσχολικές δραστηριότητες, σχολικές γιορτές, κ.ά. Σύγχρονα προβλήματα/προβληματισμοί στο χώρο της πολιτικής κοινωνικοποίησης και συσχετισμός τους με την εκπαίδευση (τυπική και άτυπη). 10

Ανάλυση, ερμηνεία και κριτική προσέγγιση της λειτουργίας της πολιτικής κοινωνικοποίησης στο πλαίσιο της ελληνικής εκπαίδευσης: παραδείγματα από το χώρο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό). Διαλέξεις-Συζητήσεις Α) 1. Β. Οικονομίδης & Θ. Ελευθεράκης (Eπιμ.): Εκπαίδευση, Δημοκρατία και Ανθρώπινα Δικαιώματα. «Ατραπός». Αθήνα 2009, 2. V. Lenhart: Παιδαγωγική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Gutenberg». Αθήνα 2006 (προτείνεται να διανεμηθούν δωρεάν ως ενιαίο διδακτικό σύγγραμμα για την πλήρη κάλυψη της ύλης του μαθήματος, καθότι η ύλη τους δεν είναι εν όλω ή εν μέρει επικαλυπτόμενη ) Β) Α. Καζαμίας & Λ. Πετρονικολός (Eπιμ.): Παιδεία και Πολίτης. Η Παιδεία του Πολίτη της Ελλάδας, της Ευρώπης και του Κόσμου. «Ατραπός». Αθήνα 2003 2. Π. Καλογιαννάκη- Χουρδάκη: Έλληνες μαθητές του Δημοτικού Σχολείου και Πολιτική Κοινωνικοποίηση. «Γρηγόρης». Αθήνα 1993 (προτείνεται να διανεμηθούν δωρεάν ως ενιαίο διδακτικό σύγγραμμα για την πλήρη κάλυψη της ύλης του μαθήματος, καθότι η ύλη τους δεν είναι εν όλω ή εν μέρει επικαλυπτόμενη ) Γ) Π. Τερλεξής: Πολιτική κοινωνικοποίηση. Η γένεση του πολιτικού ανθρώπου. «Gutenberg». Αθήνα 1999. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση ΣΑΕ 312: Σεμινάριο Κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης Θεόδωρος Ελευθεράκης, Λέκτορας 3. Τύπος μαθήματος: Σεμινάριο 4. Επίπεδο μαθήματος-εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών-προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό μάθημα - Εαρινό εξάμηνο 2010-2011. Προαπαιτούμενα: 1. ΠΑΙ 120: Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης και 2. ΠΑΙ 105: Μεθοδολογία Ψυχοπαιδαγωγικής Έρευνας Ι 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 7 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Στόχος του μαθήματος είναι να προσφέρει στους φοιτητές μια πρώτη εξοικείωση με την επιστημονική ερευνητική μελέτη των παραγόντων/μεταβλητών που βοηθούν ή δυσχεραίνουν την κοινωνικοποίηση του ατόμου στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος (Νηπιαγωγείου/Δημοτικού). 7. Περιεχόμενα μαθήματος: Στο σεμινάριο διερευνώνται οι εξής επιμέρους θεματικές περιοχές: 11

Α. Τομέας - Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης και του Σχολείου: Οργανωτικές μορφές του σχολείου. Κοινωνιολογία της σχολικής τάξης. Σχέσεις οικογένειας και σχολείου (συνεργασία και σύγκρουση): αποτελεσματικό σχολείο. Εκπαιδευτικές ανισότητες και κοινωνικοποίηση. Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Εκπαίδευση και κοινωνική κινητικότητα. Η εκπαίδευση στη σύγχρονη κοινωνία (δημοκρατικό σχολείο). Το σχολείο στις πολυεθνοτικές (πολυπολιτισμικές) κοινωνίες. Εκπαίδευση και οικονομία. Μηχανισμοί κοινωνικής επιλογής από το σχολείο: διαγωνισμοί, εξετάσεις, αξιολόγηση. Β. Τομέας - Κοινωνιολογία της Ειδικής Αγωγής: Κοινωνική και φιλοσοφική διάσταση της αναπηρίας. Η νομοθεσία της Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα. Ένταξη, ενσωμάτωση. Inclusive Εκπαίδευση, inclusion. Συνεκπαίδευση. Οι πρωτεργάτες της Ειδικής Αγωγής. Τα σχολεία της Ειδικής Αγωγής και σύλλογοι ΑμεΑ. Η επαγγελματική αποκατάσταση και εκπαίδευση των ΑμεΑ. Η ιδιωτική πρωτοβουλία και η κρατική μέριμνα στην Ειδ. Αγωγή. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα ΑμεΑ. Διαλέξεις-Συζητήσεις-Παρουσιάσεις εργασιών-οπτικοακουστικά μέσα Α) Σ.-Μ. Νικολάου: Θεωρητικά ζητήματα στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. «Gutenberg». Αθήνα 2006 Β) Ε. Σιάνου-Κύργιου: Εκπαίδευση και κοινωνικές ανισότητες. «Μεταίχμιο». Αθήνα 2005 Γ) Μ. Κελπανίδης: Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. 4η έκδοση, «Ελληνικά Γράμματα». Αθήνα 2002 Δ) Π. Παπακωνσταντίνου: Εκπαιδευτικό έργο και αξιολόγηση στο σχολείο 2 η έκδοση. «Μεταίχμιο». Αθήνα 2005 Ε) Θ. Ελευθεράκης: Εθνικό Σχολείο; «Gutenberg». Αθήνα 2006. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Υποχρεωτική γραπτή εργασία ΣΠΕ 403: Σεμινάριο Πτυχιακής Εργασίας στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Θεόδωρος Ελευθεράκης, Λέκτορας 3. Τύπος μαθήματος (παράδοση-σεμινάριο-υποχρεωτικό κορμού-επιλεγόμενο-διδακτική άσκηση): Υποχρεωτικό Σεμινάριο Πτυχιακής Εργασίας 4. Επίπεδο μαθήματος-εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών-προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό μάθημα-χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 Προαπαιτούμενα: να έχει εξεταστεί επιτυχώς ο φοιτητής σε τρία (3) μαθήματα: 1. ΚΟΙ 100 - Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία και ΠΑΙ 105 - Μεθοδολογία Ψυχοπαιδαγωγικής Έρευνας Ι και 2. ένα μάθημα από τα: ΠΑΙ 120-12

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης, ΚΟΙ 108 - Πολιτική κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση: θεωρία και πράξη και ΣΑΕ 312 - Σεμινάριο Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης. 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 14 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος (επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα): Ο σκοπός του Σεμιναρίου είναι ο φοιτητής «να μάθει να ερευνά», δηλαδή να μπορεί να εργάζεται με επιστημονικό τρόπο (επισκόπηση της βιβλιογραφίας, χρήση ποιοτικών και ποσοτικών μεθόδων εμπειρικής έρευνας, κατηγοριοποίηση και ερμηνεία αποτελεσμάτων και συγγραφή τελικού κειμένου της έρευνας-εργασίας του) στην ερευνητική περιοχή του αντικειμένου της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης. 7. Περιεχόμενα μαθήματος: Το αντικείμενο του Σεμιναρίου είναι: «Πολιτική κοινωνικοποίηση στο Σχολείο», δηλαδή η μελέτη των παραγόντων/μεταβλητών της πολιτικής κοινωνικοποίησης του ατόμου στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος (Νηπιαγωγείου/Δημοτικού). Στο σεμινάριο διερευνώνται οι εξής επιμέρους θεματικές περιοχές: Σχολική κοινότητα, σχολική τάξη, οικογένεια-σχολείο, αναλυτικά προγράμματα και σχολικά βιβλία, ο ρόλος του δασκάλου/νηπιαγωγού, θεσμοί της σχολικής ζωής: μαθητική κοινότητα, εκπαιδευτική επίσκεψη-εκδρομή, σχολική βιβλιοθήκη, πίνακας ανακοινώσεων, σχολική εφημερίδαπεριοδικό, σχολική γιορτή, πολιτιστική εκδήλωση, εθνική γιορτή, εξωσχολικές δραστηριότητες, αθλητικές δραστηριότητες-σχολικοί αγώνες κ.ά. Διαλέξεις-Συζητήσεις-Παρουσιάσεις εργασιών-οπτικοακουστικά μέσα Α) Α. Καζαμίας & Λ. Πετρονικολός (Eπιμ.): Παιδεία και Πολίτης. Η Παιδεία του Πολίτη της Ελλάδας, της Ευρώπης και του Κόσμου. «Ατραπός». Αθήνα 2003 Β) Β. Οικονομίδης & Θ. Ελευθεράκης (Eπιμ.): Εκπαίδευση, Δημοκρατία και Ανθρώπινα Δικαιώματα. «Ατραπός». Αθήνα 2009 Γ) Μ. Γκίβαλος: Πολιτική κοινωνικοποίηση και εκπαιδευτικό περιβάλλον. «Νήσος». Αθήνα 2005 Δ) Δ. Καρακατσάνη: Εκπαίδευση και πολιτική διαπαιδαγώγηση. Γνώσεις, αξίες, πρακτικές. «Μεταίχμιο». Αθήνα 2004 Ε) Π. Τερλεξής: Πολιτική κοινωνικοποίηση. Η γένεση του πολιτικού ανθρώπου. «Gutenberg». Αθήνα 1999. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Υποχρεωτική γραπτή εργασία Υποστήριξη τελικών αποτελεσμάτων 13

ΖΑΡΑΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠΕ 416: Σεμινάριο στη Διδακτική Μαθηματικών με τη βοήθεια των Νέων Τεχνολογιών. Νικόλαος Ζαράνης, Επίκουρος Καθηγητής 3. Τύπος του μαθήματος : Σεμινάριο πτυχιακής εργασίας 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Χειμερινό 2010-2011 Ζ εξάμηνο σπουδών -Επιτυχής εξέταση σε δύο μαθήματα συναφή με τις Νέες Τεχνολογίες. 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 14 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Ο στόχος του σεμιναρίου είναι η γνωριμία των μαθητών με τη διδακτική των Μαθηματικών και της χρήσης τους σε δραστηριότητες που βασίζονται σε υπολογιστές. Το αντικείμενο του σεμιναρίου είναι, πρώτον, η εξέταση των υφιστάμενων ερευνών όσον αφορά την ένταξη των υπολογιστών στο Νηπιαγωγείο και συγκεκριμένα στο ειδικό τομέα των Μαθηματικών και, δεύτερον, η ενσωμάτωση του λογισμικού για Μαθηματικά στο ελληνικό νηπιαγωγείο. Διαλέξεις Συζητήσεις Χρήση οπτικοακουστικών μέσων Προτείνεται βιβλιογραφικός κατάλογος, προσαρμοσμένος στο θέμα της/του κάθε φοιτήτριας/ φοιτητή. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Προφορική υποστήριξη και γραπτή εργασία. ΠΛΗ 105: Πληροφορική στην εκπαίδευση ΙV Νικόλαος Ζαράνης, Επίκουρος Καθηγητής 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, επιλεγόμενο μάθημα 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 5 ο ή 7 ο εξάμηνο σπουδών - ΠΛΗ 100 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 14

6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών σε α) βασικές έννοιες των βάσεων δεδομένων β) την κατασκευή και διαχείριση βάσης δεδομένων γ) τη δημιουργία μικρών εφαρμογών για το Νηπιαγωγείο. Τα αντικείμενα που θα διδαχθούν κατά την διάρκεια των παραδόσεων είναι τα εξής: α) Εισαγωγή στο Σύστημα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων β) Το σχεσιακό μοντέλο γ) Κανονικοποίηση δ) Δημιουργία βάσης δεδομένων ε) Πίνακες στ) Πρωτεύον κλειδί ζ) Εισαγωγή και διαχείριση δεδομένων η) Σχέσεις θ) Φόρμες ι) Ερωτήματα κ) Εκθέσεις λ) Access και διαδίκτυο. Διαλέξεις Συζητήσεις A) Κόμης Β.: Εισαγωγή στη διδακτική της Πληροφορικής. «Κλειδάριθμος», Αθήνα 2005, (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Μικρόπουλος Τ.: Εκπαιδευτικό Λογισμικό. «Κλειδάριθμος», Αθήνα 2000 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση στο εργαστήριο υπολογιστών ή γραπτή εργασία. ΠΛΗ 103 - Εφαρμογές Πολυμέσων στην εκπαίδευση Νικόλαος Ζαράνης, Επίκουρος Καθηγητής 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, επιλεγόμενο μάθημα 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 6 ο ή 8 ο εξάμηνο σπουδών, Προαπαιτούμενο το ΠΛΗ 100 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών σε α) βασικές έννοιες των πολυμέσων β) την κατασκευή εκπαιδευτικού λογισμικού γ) τη δημιουργία μικρών εφαρμογών για το Νηπιαγωγείο. Τα αντικείμενα που θα διδαχθούν κατά την διάρκεια των παραδόσεων είναι τα εξής: α) Κατανόηση του περιβάλλον εργασίας του flash και των χαρακτηριστικών του β) σχεδιασμός κίνησης γ) κίνηση χαρακτήρων και εξαγωγή κινήσεων σε CD-ROM δ) εισαγωγή και επεξεργασία video στο Flash. Διαλέξεις Συζητήσεις 15

A) Β. Μακράκης: Υπερμέσα στην Εκπαίδευση. «Μεταίχμιο», Αθήνα 2000, (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Χ. Σολομωνίδου: Νέες τάσεις στην εκπαιδευτική τεχνολογία Εποικοδομητισμός και σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης. «Μεταίχμιο», Αθήνα 2006, (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση στο εργαστήριο υπολογιστών ή γραπτή εργασία. ΠΛΗ 100: Πληροφορική στην Εκπαίδευση Ι Νικόλαος Ζαράνης, Επίκουρος Καθηγητής 3. Τύπος του μαθήματος : Παράδοση, υποχρεωτικό μάθημα κορμού. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 2 ο εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών στη δημιουργική και εποικοδομητική αξιοποίηση των πολλαπλών χρήσεων του υπολογιστή στο Νηπιαγωγείο. Τα αντικείμενα που θα διδαχθούν κατά την διάρκεια των παραδόσεων είναι τα εξής: α) Εκπαιδευτικές Λειτουργίες του Υπολογιστή: στάσεις και απόψεις σχετικά με την εισαγωγή των Νέων Τεχνολογιών (Ν.Τ.) στην προσχολική εκπαίδευση, πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα β) Η εκπαιδευτική χρήση του υπολογιστή: ως γνωστικό αντικείμενο, ως πηγή πληροφόρησης και ως γνωστικό εργαλείο γ) Βασικά στοιχεία υπολογιστών δ) Το λειτουργικό σύστημα των windows (windows XP, vista) ε) Επεξεργαστής κειμένου (Microsoft Word) στ) Λογιστικό φύλλο (Excel) ζ) Σχεδιάζοντας παρουσιάσεις (Power Point). Διαλέξεις Συζητήσεις Α1) Νικόλαος Ζαράνης & Βασίλειος Οικονομίδης, Οι Τεχνολογίες της Επικοινωνίας και των Πληροφοριών στην Προσχολική Εκπαίδευση. «Εκδόσεις Γρηγόρη», Αθήνα 2008 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Α2) Α. Ράπτης & Α. Ράπτη, Μάθηση και Διδασκαλία στη εποχή της Πληροφορίας. Τομ. Α, Β. «εκδ. ιδίου», Αθήνα 2007 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν) Προτείνεται η διανομή δύο συγγραμμάτων (Α1 και Α2), επειδή από το Α1 σύγγραμμα δεν καλύπτεται ολόκληρη η διδακτέα ύλη. Η ύλη αυτών των βιβλίων δεν επικαλύπτεται ούτε εν όλω ούτε εν μέρει, και είναι αναγκαία η διανομή και των δύο για την κάλυψη ολόκληρου του περιεχομένου του μαθήματος. Εναλλακτικά μπορούν να διανεμηθούν τα Β1 και Β2 συγγράμματα. 16

Β1) Β. Μακράκης, Υπερμέσα στην Εκπαίδευση. «Μεταίχμιο», Αθήνα 2000, (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β2) Τ. Μικρόπουλος, Ο υπολογιστής ως Γνωστικό Εργαλείο. «Ελληνικά Γράμματα», Αθήνα 2006, (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση στο εργαστήριο υπολογιστών. ΖΕΡΒΟΥΔΑΚΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ 1.Κωδικός και τίτλος μαθήματος: ΜΟΥ 100: Μουσική και Ρυθμική Αγωγή I. Στέλιος Ζερβουδάκης, μέλος Ε.Ε.ΔΙ.Π 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, υποχρεωτικό μάθημα κορμού 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 Α εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 3 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Επεξεργασία α) του ρυθμού διαμέσου του σώματος και κρουστών οργάνων. β) του λόγου σε συνδυασμό με το ρυθμό. γ) της μελωδίας α)βασικές έννοιες θεωρίας της μουσικής. β) Σολφέζ γ) Διδασκαλία τραγουδιών με χρήση μελωδικών και ρυθμικών κρουστών. Διδασκαλία πρακτική εξάσκηση. Α) Jukka Maki: Η χαρά της μουσικής.πατάκης1995,(προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Β) Otto Karolyi:Εισαγωγή στη μουσική. Νεφέλη, 1983 Γ) Ματέυ Π.: Ρυθμική. Γ. Νάκας, 1986 Δ) Καψάσκη Μακρή : Τα πρώτα μου τραγούδια. Αθήνα 1988 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση. ΜΟΥ 101: Μουσική και Ρυθμική Αγωγή ΙI. 17

Στέλιος Ζερβουδάκης, μέλος Ε.Ε.ΔΙ.Π. 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, υποχρεωτικό μάθημα κορμού 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 εξάμηνο σπουδών Προαπαιτούμενο ΜΟΥ 100 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 3 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Επιλογή και σχεδιασμός κατάλληλων εμπειριών για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που αφορούν: α)τη μουσική εκτέλεση-ερμηνεία, β)τη δημιουργικότητα, γ) την ακρόασηπεριγραφή. α)ρυθμική ανάλυση και επεξεργασία τραγουδιών, περιγραφή ιστορίας με ήχους. β) Αυτοσχεδιασμός και σύνθεση μελωδίας με βάση το λόγο. γ) Γραφική σημειογραφία. δ) Ακρόαση. ανάλυση και επεξεργασία μουσικών έργων. Διδασκαλία πρακτική εξάσκηση. Α) Σέργη, Λ: Δημιουργική μουσική αγωγή για τα παιδιά μας.gutenberg 1989, ( προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Gertrud Meyer- Denkmann: Πειραματισμοί στον ήχο. Νικολαΐδης 1989. Γ) Ger Storms: 100 μουσικά παιγνίδια. Δ) Ζερβουδάκης Σ.- Μάργαρη Μ.: Από το ταξίδι του χρόνου. Αθήνα 1992. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική προφορική ή γραπτή εξέταση. ΜΟΥ 102: Μουσική και Ρυθμική Αγωγή ΙIΙ. Στέλιος Ζερβουδάκης, μέλος Ε.Ε.ΔΙ.Π 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 εξάμηνο σπουδών. Προαπαιτούμενο ΜΟΥ 101 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 3 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: 18

α) Εισαγωγή στα μουσικοπαιδαγωγικά συστήματα β)οργάνωση μουσικού συνόλου κρουστών. γ)γνωριμία με παιδικά τραγούδια και μουσικέs δραστηριότητες απ όλο τον κόσμο. α)οι μέθοδοι Dalcroze και Orff, η προσέγγιση Kodaly. β) Δημιουργία ομάδος κρουστών οργάνων συστήματος Orff. γ) Διαπολιτισμικά τραγούδια. Διδασκαλία πρακτική εξάσκηση.. Α) Αντωνακάκης Δ.: C.Orff. Orfefs 1996. Β) D. Mc Donald G.M.Simons: Musical growth and development. Shirmer Books 1989. Γ) J. B. Turner and R.S. Schiff.: Let s Make Music (multicultural songs and activities), Hal- Leonard, 1995. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική προφορική ή γραπτή εξέταση. ΜΟΥ 103: Μουσική και Ρυθμική Αγωγή ΙV. Στέλιος Ζερβουδάκης, μέλος Ε.Ε.ΔΙ.Π 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 Στ εξάμηνο σπουδών. Προαπαιτούμενο ΜΟΥ 102 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 3 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Ανάπτυξη και βελτίωση μουσικών ικανοτήτων με στόχο την καλύτερη κατανόηση των στοιχείων της μουσικής ( μελωδία, ρυθμός, δυναμικές, ηχόχρωμα, αρμονία και φόρμα). Δημιουργία ομάδος χορωδιακού τραγουδιού.(επιλογή από την παραδοσιακή και σύγχρονη ελληνική μουσική. Διδασκαλία πρακτική εξάσκηση. Α) Θεοδωράκης Μ.: 40 τραγούδια για παιδιά. Παπαγρηγορίου-Νάκας 1993. Β) Μαυρουδής Ν.: Χάρτινο καράβι. Παπαγρηγορίου Νάκας 1996. Γ) Κ. Σμώλ: Μουσική, Κοινωνία, Εκπαίδευση.Νεφέλη,1983. 19

10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική προφορική ή γραπτή εξέταση. ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΙ 156: Οι Φυσικές Επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση Μιχάλης Καλογιαννάκης, Π. Δ. 407/80. 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, κατ' επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 Γ έως Ζ εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6.Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Στόχος του μαθήματος είναι να εισαχθούν οι φοιτητές στo πεδίο της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στην προσχολική εκπαίδευση. Εξετάζονται ζητήματα τα οποία σχετίζονται με τις εξής θεματικές ενότητες: α) επιστημολογική συγκρότηση της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και η μύηση στις φυσικές επιστήμες για την προσχολική ηλικία, β) ιδέες των παιδιών, θεωρίες μάθησης και οι επιδράσεις τους στην ανάπτυξη πλαισίων για την οργάνωση δραστηριοτήτων από τις φυσικές επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση. Διαλέξεις Συζητήσεις Α) Κώστας Ραβάνης: Οι Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση - Διδακτική και Γνωστική Προσέγγιση, «Τυπωθήτω - Γ. Δαρδανός», Αθήνα 2002 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Γ. Χατζηγεωργίου: Η Φυσική μέσα από τα Μάτια του Μικρού Παιδιού, «Γρηγόρης», Αθήνα 1998 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Γ) Κώστας Ραβάνης (επιμ.): Η Μύηση των Παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες, Πάτρα 2001. Δ) R. Driver, E. Guesne, A. Tiberghien: Οι Ιδέες των Παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες, «Τροχαλία - Ένωση Ελλήνων Φυσικών», Αθήνα 1993. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση. ΣΠΑ 107: Σεμινάριο Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση Μιχάλης Καλογιαννάκης, Π. Δ. 407/80. 20

3. Τύπος του μαθήματος: Σεμινάριο 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 Ε έως Ζ εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 7 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Σκοπός του σεμιναρίου είναι η εκπαίδευση των φοιτητών στη συλλογή πληροφορίας για την οργάνωση δραστηριοτήτων από τις Φυσικές Επιστήμες για την προσχολική εκπαίδευση, κάνοντας χρήση πηγών και βάσεων δεδομένων. Οι φοιτητές αναζητούν πληροφορίες κάνοντας χρήση πηγών και βάσεων δεδομένων σχετικών με: α) το διδακτικό αντικείμενο (ηλεκτρισμός, θρέψη, ανάπτυξη, αναπνοή, περιβάλλον, προστασία του περιβάλλοντος, καιρικά φαινόμενα, κύκλος του νερού, φως, σκιά, χρώματα, τήξη, πήξη, εξαέρωση, υγροποίηση, εξάτμιση, δυνάμεις, τριβή, θερμική συστολή και διαστολή, μαγνητικές ιδιότητες της ύλης, επίπλευση, διαλυτότητα στερεών σε υγρά, η Γη ως Ουράνιο Σώμα, εναλλαγή ημέρας και νύχτας, οικοσυστήματα και οργανισμοί, καλοί και κακοί αγωγοί της θερμότητας, κίνηση, βαρύτητα κτλ.), β) τις ιδέες των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τις όψεις των φυσικών φαινομένων, γ) τη διατύπωση κατάλληλων διδακτικών στόχων, και δ) το σχεδιασμό αντίστοιχων διδακτικών δραστηριοτήτων (σχέδια δραστηριοτήτων). Συζητήσεις - παρουσιάσεις εργασιών Α) Κώστας Ραβάνης (επιμ.): Η Μύηση των Παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες, Πάτρα 2001. Β) Μ. Τσιτουρίδου (επιμ.): Οι Φυσικές Επιστήμες και οι Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση Παιδιών Προσχολικής Ηλικίας, «Εκδόσεις Τζιόλα», Θεσσαλονίκη 2003. Γ) Λ. Λουκά, Χρ. Παπαδημήτρη-Καχριμάνη & Κ.Π. Κωνσταντίνου: Διδακτική των Φυσικών Επιστημών και Αξιοποίηση Νέων Τεχνολογιών στη Νηπιακή Εκπαίδευση, Βιβλίο Πρακτικών του 3 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Κύπρου. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Υποχρεωτική γραπτή εργασία. ΠΑΙ 164: Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην προσχολική εκπαίδευση Μιχάλης Καλογιαννάκης, Π. Δ. 407/80. 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 Δ έως Η εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 21

6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Σκοπός του μαθήματος είναι η εκπαίδευση των φοιτητών στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τις Φυσικές Επιστήμες για το νηπιαγωγείο. Η οργάνωση των δραστηριοτήτων περιστρέφεται γύρω από τους εξής άξονες: α) οι όψεις των φυσικών φαινομένων που είναι κατάλληλες για την προσχολική ηλικία (καλοί και κακοί αγωγοί της θερμότητας, τήξη, πήξη, εξαέρωση, υγροποίηση, εξάτμιση, θερμική διαστολή και συστολή, φως, σχηματισμός σκιών, χρώματα, μαγνητικές ιδιότητες της ύλης, τριβή, διάλυση στερεών στα υγρά, η γη ως ουράνιο σώμα, η εναλλαγή της ημέρας και της νύχτας κ.ά.), β) προσεγγίζονται οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η παιδική σκέψη για τα συγκεκριμένα διδακτικά αντικείμενα, γ) διατυπώνονται με βάση τα γνωστικά εμπόδια των παιδιών οι αντίστοιχοι διδακτικοί στόχοι, δ) παρουσιάζονται αναλυτικά όλα τα απαραίτητα υλικά για την πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων, ε) αναπτύσσονται με βάση τις προηγούμενες επισημάνσεις σχέδια δραστηριοτήτων. Διαλέξεις Συζητήσεις Α) Κωνσταντίνος Ραβάνης: Δραστηριότητες για το Νηπιαγωγείο από τον Κόσμο της Φυσικής, «Εκδόσεις Δίπτυχο», Αθήνα 2003 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Α. Βελλοπούλου: Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες για την Εξοικείωση Παιδιών με Έννοιες της Φυσικής, «Ελληνικά Γράμματα», Αθήνα 2000 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Γ) Κώστας Ραβάνης (επιμ.): Η Μύηση των Παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες, Πάτρα 2001. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση. ΣΠΑ 110: Σεμινάριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση Μιχάλης Καλογιαννάκης, Π. Δ. 407/80. 3. Τύπος του μαθήματος: Σεμινάριο 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα σπουδών) Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 ΣΤ έως Η εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 7 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος: Σκοπός του σεμιναρίου είναι η προπαρασκευή των φοιτητών σε ζητήματα που αφορούν στην οργάνωση, ανάλυση και επεξεργασία δεδομένων στο πλαίσιο της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στην προσχολική εκπαίδευση. 22

Το σεμινάριο εντοπίζεται στην αναζήτηση από την πλευρά των φοιτητών πληροφοριών από πηγές και βάσεις δεδομένων σχετικών με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στο πεδίο της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών για την προσχολική εκπαίδευση και που αφορούν σε θεματικές περιοχές όπως: α) βιωματικές νοητικές αναπαραστάσεις των παιδιών της προσχολικής ηλικίας για το φυσικό κόσμο, β) διδακτικές παρεμβάσεις και δραστηριότητες από τις Φυσικές Επιστήμες για μικρά παιδιά, γ) απόψεις, στάσεις και ανάγκες των νηπιαγωγών, δ) τυπικές και άτυπες μορφές διδακτικής παρέμβασης για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών στο νηπιαγωγείο. Οι φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν και να συλλέξουν πληροφορίες από έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί και θα συζητηθούν θέματα που αφορούν στη συλλογή του εμπειρικού υλικού, στην κατασκευή μέσων συλλογής δεδομένων και στην ανάλυση και επεξεργασία ευρημάτων. Συζητήσεις - παρουσιάσεις εργασιών Α) Κώστας Ραβάνης (επιμ.): Η Μύηση των Παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες, Πάτρα 2001. Β) Μ. Τσιτουρίδου (επιμ.): Οι Φυσικές Επιστήμες και οι Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση Παιδιών Προσχολικής Ηλικίας, «Εκδόσεις Τζιόλα», Θεσσαλονίκη 2003. Γ) Λ. Λουκά, Χρ. Παπαδημήτρη-Καχριμάνη & Κ.Π. Κωνσταντίνου: Διδακτική των Φυσικών Επιστημών και Αξιοποίηση Νέων Τεχνολογιών στη Νηπιακή Εκπαίδευση, Βιβλίο Πρακτικών του 3 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Κύπρου. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Υποχρεωτική γραπτή εργασία. ΚΑΡΑΪΣΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΦΙΛ 103: Παιδική Λογοτεχνία Μαρία Καραϊσκου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011- Γ εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Το μάθημα αποσκοπεί: α) στην εξοικείωση του φοιτητή με τη φύση και το ρόλο της παιδικής λογοτεχνίας β) στη γνωριμία του με σημαντικά κείμενα της ελληνικής και ξένης παιδικής λογοτεχνίας γ) στην κατάδειξη των μεθόδων ανάγνωσης ενός παιδικού λογοτεχνικού κειμένου. Το μάθημα αποτελεί μια γενική εισαγωγή στη θεωρία, ιστορία και κριτική της παιδικής λογοτεχνίας και παρουσιάζει διμερή διάρθρωση. Σε ένα πρώτο επίπεδο εξετάζονται ζητήματα 23

που αφορούν στον ορισμό της παιδικής λογοτεχνίας και το ρόλο του παιδιού ως αναγνώστη και κριτικού λογοτεχνικών κειμένων. Επίσης αναλύονται οι άξονες βάσει των οποίων μπορεί κανείς να προσεγγίσει ένα λογοτεχνικό έργο (οπτική γωνία, θέμα, πλοκή, χαρακτήρες, σκηνικό, διακειμενικότητα) και η ιδιαίτερη λειτουργία που προσλαμβάνουν στα συμφραζόμενα της παιδικής λογοτεχνίας. Ακόμη διερευνώνται παράμετροι κλειδιά για την ιδιαίτερη φύση της λογοτεχνίας που απευθύνεται στο παιδί, όπως η γλώσσα, η εικονογράφηση, το χιούμορ, και η ιδεολογία. Στη συνέχεια, έπειτα από μια σύντομη σκιαγράφηση της ιστορίας της ξένης παιδικής λογοτεχνίας, επιχειρείται μια αναλυτικότερη επισκόπηση της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας. Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στα ποιητικά και πεζογραφικά είδη που ευδοκιμούν στο πλαίσιο της, καθώς και στους σημαντικότερους εκπροσώπους τους, ενώ μέσα από τη δειγματοληπτική προσέγγιση συγκεκριμένων κειμένων εφαρμόζονται στην πράξη οι θεωρητικές γνώσεις που οι φοιτητές αποκόμισαν από το πρώτο μέρος του μαθήματος. Διαλέξεις Συζητήσεις Α) Μένη Κανατσούλη: Εισαγωγή στη θεωρία και κριτική της παιδικής λογοτεχνίας σχολικής και προσχολικής ηλικίας. Β έκδοση. «University Studio Press». Θεσσαλονίκη 2002 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Β) Μάρθα Καρπόζηλου: Το παιδί στη χώρα των βιβλίων. «Καστανιώτης». Αθήνα 1994 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν). Γ) Πίτερ Χαντ: Κριτική, θεωρία και παιδική λογοτεχνία, μτφρ. Ε. Σακελλαριάδου Μ. Κανατσούλη. «Πατάκης». Αθήνα 2001. Δ) Μένη Κανατσούλη: Ιδεολογικές διαστάσεις της παιδικής λογοτεχνίας. «Τυπωθήτω Γ. Δαρδανός». Αθήνα 2000. Ε) Χάρης Σακελλαρίου: Ιστορία της παιδικής λογοτεχνίας. Ελληνική και παγκόσμια. «Εκδόσεις Δανιά», Αθήνα 1996. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση. ΣΑΕ 314: Σεμινάριο Φιλολογίας. Το ποιητικό και πεζογραφικό έργο του Γ. Μ. Βιζυηνού. Μαρία Καραΐσκου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος: Σεμινάριο, κατ επιλογήν υποχρεωτικό. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Χειμερινό εξάμηνο 2010-2011 Γ εξάμηνο σπουδών και εξής. 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 7 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Το σεμινάριο αποσκοπεί α) να φέρει σε επαφή τους φοιτητές με ένα σημαντικό και ενδιαφέρον κεφάλαιο της νεοελληνικής λογοτεχνίας β) να τους εξοικειώσει με μεθόδους έρευνας που ξεκινούν από την επισταμένη μελέτη των λογοτεχνικών κειμένων και της σχετικής βιβλιογραφίας και καταλήγουν στην παραγωγή πρωτότυπης και κριτικής 24

επιστημονικής σκέψης και γ) να τους μυήσει στις μεθόδους σύνθεσης μιας αυτόνομης και συγκροτημένης επιστημονικής εργασίας. Το σεμινάριο εξετάζει τη συμβολή του Βιζυηνού στην ιστορία της ελληνικής παιδικής ποίησης και πεζογραφίας αλλά παράλληλα εστιάζεται και σε ζητήματα που προκύπτουν από τον τρόπο που παρουσιάζεται το πρόσωπο του παιδιού σε πεζογραφήματά του που απευθύνονται σε ενηλίκους. Επιπλέον επιχειρεί να διερευνήσει κατά πόσον η επιστημονική προβληματική του Βιζυηνού γύρω από την παιδαγωγική και την ψυχολογία αποτυπώνεται στο δημιουργικό του έργο. Διαλέξεις Συζητήσεις Παρουσιάσεις εργασιών. Κατά την πρώτη συνάντηση με τους φοιτητές διανέμεται γενική βιβλιογραφία καθώς και ειδική ανάλογη με το θέμα που ο καθένας αναλαμβάνει. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Υποχρεωτική γραπτή εργασία - προφορική εξέταση. ΦΙΛ 106: Νεοελληνική Φιλολογία. Πεζογραφία και μικρό παιδί Μαρία Καραΐσκου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος: Παράδοση, κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011- Β εξάμηνο σπουδών 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 4 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Σκοπός του μαθήματος είναι: α) να φέρει σε επαφή τους φοιτητές με σημαντικά κείμενα της νεοελληνικής πεζογραφίας που στρέφονται γύρω από την παιδική ηλικία β) να τους εξοικειώσει με σύγχρονες μεθόδους ανάλυσης λογοτεχνικών κειμένων και γ) να τους μυήσει στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να μετουσιωθεί λογοτεχνικά η «περιπέτεια» της παιδικής ηλικίας. Το μάθημα επικεντρώνεται σε συγγραφείς της περιόδου 1880-1930, όπως ο Ροϊδης, ο Βιζυηνός, ο Παπαδιαμάντης, ο Καρκαβίτσας, ο Κονδυλάκης, ο Μητσάκης, ο Ξενόπουλος, οι οποίοι έδωσαν εξέχουσα θέση στo πρόσωπο του παιδιού στο έργο τους. Επιχειρείται μια εισαγωγή σε βασικά ρεύματα και τάσεις που διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία της πεζογραφικής παραγωγής της εποχής (ρεαλισμός, νατουραλισμός, ηθογραφία, διήγημα, δημοτικισμός) με σκοπό να διερευνηθεί πώς επέδρασαν στη λογοτεχνική μετάπλαση της παιδικής ζωής. Στη συνέχεια αναλύεται ο τρόπος που εκφάνσεις του παιδικού ψυχισμού, οι οποίες αναδύονται μέσα από την αναπαράσταση διαφόρων πτυχών της παιδικής ηλικίας (σχέση με ομηλίκους και ενηλίκους, επαφές με ζώα και με φύση, εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση, θρησκευτικό αίσθημα, εργασία και εκμετάλλευση, παιχνίδι, θάνατος, 25

επιθετικότητα), αποτυπώνονται σε κείμενα των παραπάνω συγγραφέων. Επιπλέον, εξετάζονται οι επιπτώσεις που επιφέρει η επιλογή του παιδιού ως βασικού ή δευτερεύοντος προσώπου στη μορφοποίηση της αφήγησης (οπτική γωνία, οργάνωση του χώρου και του χρόνου). Τέλος, ανιχνεύεται κατά πόσον το ενδιαφέρον για το πρόσωπο του παιδιού μπορεί να συσχετισθεί με αλλαγές γύρω από την αντίληψη της παιδικής ηλικίας που σημειώνονται στην Ελλάδα και την Ευρώπη κατά το 19 ο και τις αρχές του 20 ου αιώνα. Διαλέξεις Συζητήσεις Α) Γ. Μ. Βιζυηνός: Νεοελληνικά διηγήματα. επιμ. Παν. Μουλλάς. «Εστία». Αθήνα 2003 (προτείνεται να διανεμηθεί δωρεάν) Β) Η παλαιότερη πεζογραφία μας, από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τομ. Ε - Θ. «Σοκόλης». Αθήνα 1996-1997. Γ) Μάριο Βίττι: Η ιδεολογική λειτουργία της ελληνικής ηθογραφίας. Γ έκδοση. «Κέδρος», Αθήνα 1991. Δ) Βίκυ Πάτσιου: Τα πρόσωπα του παιδιού στην πεζογραφία (1880-1930). «Δωδώνη», Αθήνα Γιάννενα 1991. Ε) Τ. Καρβέλης: Η γενιά του 1880. «Σαββάλας», Αθήνα 2003. 10. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης: Τελική γραπτή εξέταση. ΣΑΕ 315: Σεμινάριο Φιλολογίας. Η διακειμενικότητα στην παιδική λογοτεχνία. Μαρία Καραϊσκου, Λέκτορας 3. Τύπος του μαθήματος: Σεμινάριο, κατ επιλογήν υποχρεωτικό. 4. Επίπεδο μαθήματος Εξάμηνο (ή εξάμηνα) σπουδών Προαπαιτήσεις: Προπτυχιακό επίπεδο Εαρινό εξάμηνο 2010-2011 Δ εξάμηνο σπουδών και εξής. 5. Αριθμός πιστωτικών μονάδων: 7 ECTS 6. Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Το σεμινάριο αποσκοπεί: α) να εισαγάγει τους φοιτητές στη διακειμενικότητα ως μέθοδο προσέγγισης λογοτεχνικών κειμένων και β) να τους μυήσει στις μεθόδους σύνθεσης μιας πρωτότυπης και συγκροτημένης επιστημονικής εργασίας. Το σεμινάριο θα επικεντρωθεί σε ένα corpus κειμένων της ελληνικής και της ξένης παιδικής λογοτεχνίας τα οποία θα εξετασθούν ανά ζεύγη με γνώμονα τη διακειμενική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους. Θα ανιχνευθούν οι αφηγηματικοί, θεματικοί και ειδολογικοί άξονες που τα συνδέουν, ενώ θα διερευνηθούν οι λόγοι που συγκεκριμένοι λογοτέχνες στρέφονται σε κείμενα αναφοράς για την ιστορία της παιδικής λογοτεχνίας και επιχειρούν να τα αναπλάσουν στο πλαίσιο των δικών τους έργων. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις τυχόν ανατροπές που σημειώνονται σε σχέση με τα έργα «πρότυπα». Διαλέξεις Συζητήσεις Παρουσιάσεις εργασιών. 26