Κείμενο Κατευθυντήριων Γραμμών Νο 2

Κείμενο Κατευθυντήριων Γραμμών Νο 2 Πληροφορίες προς τις επιχειρήσεις τροφίμων όσον αφορά στον Κανονισμό 1924/2006 Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων σχετικά με τους Ισχυρισμούς επί θεμάτων ιατροφής & Υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα Αθήνα, 2007

Εισαγωγή Ο Κανονισμός 1924/2006/ΕΚ αποσκοπεί στην εναρμόνιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών που έχουν σχέση με τη χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα, ώστε να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και η παροχή υψηλού επιπέδου προστασίας του καταναλωτή. Ο Κανονισμός 1924/2006/ΕΚ εξειδικεύει τις γενικές αρχές της Οδηγίας 2000/13/ΕΚ θεσπίζοντας ειδικές διατάξεις όσον αφορά στη χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας στα τρόφιμα που διατίθενται ως έχουν στον τελικό καταναλωτή. Στόχος του Κανονισμού είναι η προστασία του καταναλωτή μέσω της ορθής χρήσης των ισχυρισμών διατροφής και υγείας. Θα υπάρχουν σαφέστερες και πιο ακριβείς πληροφορίες στις ετικέτες των τροφίμων ώστε οι καταναλωτές να διευκολύνονται στις επιλογές τους. Βασική αρχή του Κανονισμού είναι οι ισχυρισμοί που διατυπώνονται στα τρόφιμα να είναι ευκόλως κατανοητοί από τον μέσο καταναλωτή. Επίσης ο Κανονισμός, παρέχοντας σαφείς και εναρμονισμένους κανόνες στους παραγωγούς τροφίμων, έχει ως στόχο τη διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των αγαθών εντός της κοινότητας και την προώθηση και προστασία της καινοτομίας στον τομέα των τροφίμων. Στην παρούσα έκδοση δίδονται με μορφή ερωτήσεωναπαντήσεων τα βασικά σημεία και διευκρινίσεις επί του Κανονισμού 1924/2006/ΕΚ. 2

A.Γενικά Πότε τίθεται σε εφαρμογή ο Κανονισμός; Ο Κανονισμός εφαρμόζεται από 1 Ιουλίου 2007. Ωστόσο προβλέπονται ποικίλα μεταβατικά μέτρα μέχρι την πλήρη εφαρμογή του Κανονισμού από τα κράτη μέλη. Καταργούνται οι ισχύουσες διατάξεις; Όπως είναι γνωστό, το νομοθετικό πλαίσιο για την επισήμανση των τροφίμων καθορίζεται από την Οδηγία 2000/13 για «την προσέγγιση νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την επισήμανση, παρουσίαση και διαφήμιση των τροφίμων» και την Οδηγία 90/496/ΕΟΚ σχετικά με «τους κανόνες επισήμανσης των τροφίμων όσον αφορά τις τροφικές τους ιδιότητες», όπως έχουν εναρμονισθεί στο Εθνικό μας δίκαιο στα Άρθρα 11 και 11α του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών. Επιπλέον εθνικές διατάξεις για τη διατύπωση διατροφικών ισχυρισμών, προβλέπονται στο Άρθρο 10 του Κ.Τ.Π. οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν για την περίοδο των μεταβατικών μέτρων του άρθρου 28 του Κανονισμού. Ειδικότερα, όσον αφορά στους «ισχυρισμούς υγείας» επισημαίνεται ότι, εξακολουθεί να ισχύει το Άρθρο 11 παράγραφος 2 (α) στοιχείο (ii) του Κ.Τ.Π. σύμφωνα με το οποίο «Η επισήμανση και ο τρόπος που γίνεται αυτή δεν πρέπει να αποδίδει στο τρόφιμο ιδιότητες πρόσληψης, αγωγής ή θεραπείας ασθενειών ή να τις υπονοούν». Τι είναι ένας «ισχυρισμός»; «Ισχυρισμός» είναι κάθε μήνυμα ή απεικόνιση (εικαστική, γραφική ή συμβολική), υπό οποιαδήποτε μορφή, η οποία δηλώνει, υπονοεί ή 3

οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ένα τρόφιμο έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τι είναι ένας «ισχυρισμός διατροφής»; Ο «ισχυρισμός διατροφής» αναφέρεται στις ιδιαίτερες ευεργετικές θρεπτικές ιδιότητες του τροφίμου λόγω της ενέργειας ή της θρεπτικής ή άλλης ουσίας που περιέχεται, περιέχεται σε αυξημένο ή μειωμένο ποσοστό ή δεν περιέχεται σε αυτό, π.χ. «χαμηλά λιπαρά», «υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες» κ.λ.π. Τι είναι ένας «ισχυρισμός υγείας»; Ο «ισχυρισμός υγείας» αναφέρεται στην επίδραση που έχει ένα τρόφιμο ή ένα συστατικό του στην υγεία του καταναλωτή, π.χ. «το ασβέστιο συμβάλλει στην ενίσχυση των οστών». Σύμφωνα με τον Κανονισμό οι ισχυρισμοί υγείας διακρίνονται σε: Ισχυρισμούς υγείας οι οποίοι περιγράφουν ή μνημονεύουν (άρθρο 13): α. το ρόλο θρεπτικής ή άλλης ουσίας στην αύξηση, την ανάπτυξη και τις λειτουργίες του οργανισμού β. ψυχολογικές λειτουργίες και λειτουργίες συμπεριφοράς γ. με την επιφύλαξη της οδηγίας 96/8/ΕΚ «σχετικά με τα τρόφιμα που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν σε δίαιτες μειωμένων θερμίδων για απώλεια βάρους», αδυνάτισμα ή έλεγχο του βάρους ή μείωση του αισθήματος πείνας ή αύξηση του αισθήματος κορεσμού ή μείωση της διαθέσιμης ενέργειας από τη δίαιτα Ισχυρισμούς για τη μείωση κινδύνου εκδήλωσης μίας ασθένειας, δηλαδή ισχυρισμούς υγείας που δηλώνουν, υπονοούν ή οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση μίας κατηγορίας 4

τροφίμου, τροφίμου ή συστατικού του μειώνει σημαντικά τον παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση ανθρώπινης ασθένειας (άρθρο 14) και ισχυρισμούς σχετικά με την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών (άρθρο 14) Ποια προϊόντα καλύπτει ο Κανονισμός; Ο Κανονισμός αποτελεί οριζόντια νομοθεσία με εφαρμογή σε όλα τα τρόφιμα που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Διευκρινίζεται ότι το πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού καλύπτει και τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται στα συμπληρώματα διατροφής, στα τρόφιμα ειδικής διατροφής, στα φυσικά μεταλλικά νερά και στο νερό για ανθρώπινη κατανάλωση. Μπορούν να διατυπώνονται ισχυρισμοί στα αλκοολούχα ποτά; ΝΑΙ, επιτρέπονται συγκεκριμένοι διατροφικοί ισχυρισμοί. Στα ποτά με περιεκτικότητα σε αιθανόλη άνω του 1,2% κατ όγκο μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο ισχυρισμοί διατροφής που αναφέρονται σε χαμηλά επίπεδα αιθανόλης, στη μείωση της περιεκτικότητας αιθανόλης ή στη μείωση της ενεργειακής αξίας. Στα αλκοολούχα ποτά απαγορεύονται οι ισχυρισμοί υγείας. Ο Κανονισμός εφαρμόζεται μόνο στους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας στην επισήμανση των τροφίμων; ΟΧΙ. Το πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού είναι ευρύ και περιλαμβάνει ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στην επισήμανση, στην παρουσίαση ή στη διαφήμιση των τροφίμων τα οποία διατίθενται ως έχουν στον τελικό καταναλωτή. Επίσης, εφαρμόζεται στα τρόφιμα που προορίζονται για τον εφοδιασμό 5

εστιατορίων, νοσοκομείων, σχολείων, κυλικείων και παρόμοιων εγκαταστάσεων ομαδικής εστίασης. Υπάρχουν ισχυρισμοί στους οποίους δεν εφαρμόζεται ο Κανονισμός; ΝΑΙ. Ο Κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε μη-εμπορικές ανακοινώσεις όπως στις κατευθυντήριες γραμμές ή στις συμβουλές για τη διατροφή τις οποίες εκδίδουν οι Αρχές και οι Φορείς Δημόσιας Υγείας ή στις μη εμπορικές ανακοινώσεις και πληροφορίες στον τύπο και σε επιστημονικά δημοσιεύματα. Τι προβλέπεται για τa εμπορικά σήματα ή τις εμπορικές ονομασίες που μπορούν να εκλαμβάνονται ως ισχυρισμοί διατροφής ή/και υγείας; Οι διατάξεις του Κανονισμού εφαρμόζονται στα εμπορικά σήματα, τις εμπορικές ονομασίες ή άλλες προσελκυστικές ονομασίες (fancy names). Στην περίπτωση όμως που τα σήματα ή οι ονομασίες αυτές εμφανίζονται στην επισήμανση, την παρουσίαση ή τη διαφήμιση του τροφίμου και μπορεί να εκλαμβάνονται ως ισχυρισμοί διατροφής ή υγείας είναι δυνατόν να χρησιμοποιούνται χωρίς να υπόκεινται στις διαδικασίες έγκρισης του Κανονισμού, εφόσον συνοδεύονται κατά την επισήμανση, παρουσίαση ή διαφήμισή του, από σχετικό ισχυρισμό διατροφής ή υγείας ο οποίος είναι σύμφωνος με τον Κανονισμό. Όσον αφορά στα εμπορικά σήματα και εμπορικές ονομασίες που υπήρχαν στην αγορά μέχρι την 1 η Ιανουαρίου 2005 και δεν είναι σύμφωνα με τον Κανονισμό, μπορούν να διατίθενται στην αγορά μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2022. 6

Ο Κανονισμός προβλέπει την κατάθεση αίτησης για εξαίρεση από την παραπάνω διάταξη για τις ονομασίες που χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για να υποδηλώσουν μία ιδιαιτερότητα μίας κατηγορίας τροφίμων που μπορεί να επηρεάσει την υγεία του ανθρώπου (π.χ. «καραμέλες για το λαιμό», «digestive»). Η αίτηση υποβάλλεται στον ΕΦΕΤ, ο οποίος τη διαβιβάζει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση μέσω της κανονιστικής της επιτροπής (Standing Committee). Υπάρχουν γενικές αρχές για τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας; ΝΑΙ. Οι ισχυρισμοί διατροφής και υγείας πρέπει: να μην είναι ψευδείς, διφορούμενοι ή παραπλανητικοί, να μη δημιουργούν αμφιβολίες σχετικά με την ασφάλεια ή/και τη θρεπτική επάρκεια των άλλων τροφίμων, να μην ενθαρρύνουν ή να μην εμφανίζουν ως αποδεκτή την υπερβολική κατανάλωση ενός τροφίμου, να μη δηλώνουν, υποδηλώνουν ή υπονοούν ότι η ισορροπημένη και ποικίλη διατροφή δεν μπορεί να παρέχει επαρκείς ποσότητες των θρεπτικών ουσιών γενικά, να μην αναφέρονται σε αλλαγές των λειτουργιών του οργανισμού, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αισθήματα φόβου στον καταναλωτή ή να εκμεταλλευτούν το φόβο του είτε μέσω λεκτικών, είτε εικαστικών, γραφικών ή συμβολικών παραστάσεων. 7

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις και οι όροι για τη χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας στα τρόφιμα; Η χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας επιτρέπεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: το τρόφιμο να διαθέτει τα ειδικά θρεπτικά χαρακτηριστικά («περίγραμμα θρεπτικών συστατικών»), όπως αυτά θα καθορισθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η παρουσία, η απουσία ή η μειωμένη περιεκτικότητα, σε τρόφιμο ή κατηγορία τροφίμων, της θρεπτικής ή άλλης ουσίας για την οποία γίνεται ο ισχυρισμός έχει αποδεδειγμένα ευεργετικό θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με γενικώς αποδεκτά επιστημονικά στοιχεία, η θρεπτική ή άλλη ουσία για την οποία γίνεται ο ισχυρισμός: (i) περιέχεται στο τελικό προϊόν σε σημαντική ποσότητα όπως ορίζεται στην κοινοτική νομοθεσία ή, όπου δεν υπάρχουν τέτοιοι κανόνες, σε ποσότητα που θα επιφέρει το θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα που δηλώνει ο ισχυρισμός σύμφωνα με γενικώς αποδεκτά επιστημονικά στοιχεία, ή (ii) δεν περιέχεται ή περιέχεται σε μειωμένη ποσότητα η οποία επιφέρει το θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα που δηλώνει ο ισχυρισμός σύμφωνα με γενικώς αποδεκτά επιστημονικά στοιχεία, κατά περίπτωση, η θρεπτική ή άλλη ουσία για την οποία διατυπώνεται ο ισχυρισμός είναι σε μορφή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον οργανισμό, η ποσότητα του προϊόντος που ευλόγως αναμένεται να καταναλωθεί παρέχει σημαντική ποσότητα της θρεπτικής ή 8

άλλης ουσίας για την οποία διατυπώνεται ο ισχυρισμός, όπως ορίζεται στην κοινοτική νομοθεσία ή, όταν δεν υπάρχουν τέτοιοι κανόνες, σημαντική ποσότητα που θα επιφέρει το θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα που δηλώνει ο ισχυρισμός σύμφωνα με γενικώς αποδεκτά επιστημονικά στοιχεία, συμμόρφωση με τους ειδικούς όρους που καθορίζονται για τους ισχυρισμούς στον Κανονισμό. Επιπλέον, η χρήση των ισχυρισμών διατροφής και υγείας επιτρέπεται μόνον εάν ο μέσος καταναλωτής αναμένεται να κατανοεί τα ευεργετικά αποτελέσματα όπως αυτά διατυπώνονται στον ισχυρισμό. Τι είναι το «περίγραμμα θρεπτικών συστατικών»; Το περίγραμμα θρεπτικών συστατικών (nutrient profile) αποτελεί ένα κριτήριο ώστε να μπορούν να διατυπώνονται ισχυρισμοί διατροφής και υγείας στα τρόφιμα. Στόχος του περιγράμματος θρεπτικών συστατικών είναι η αξιοποίηση των επιστημονικών δεδομένων για τη σχέση της διατροφής με την υγεία ώστε οι ισχυρισμοί διατροφής ή υγείας να μην παραπλανούν τον καταναλωτή σχετικά με τη συνολική διατροφική αξία του τροφίμου. Κατά τον καθορισμό των περιγραμμάτων θρεπτικών συστατικών θα ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη η περιεκτικότητα του τροφίμου ή της κατηγορίας τροφίμου σε θρεπτικές ουσίες (π.χ. τα λιπαρά, κορεσμένα λιπαρά, trans-λιπαρά οξέα, αλάτι / νάτριο και σάκχαρα) των οποίων δεν συνιστάται η υπερβολική κατανάλωση στη συνολική διατροφή. Επίσης θα ληφθούν υπόψη οι διατροφικές συνήθειες και τα καταναλωτικά πρότυπα που υπάρχουν στα κράτημέλη, ο ρόλος και η σημασία του τροφίμου στη δίαιτα του 9

πληθυσμού εν γένει ή κατά περίπτωση σε ορισμένες ευαίσθητες ομάδες (π.χ. παιδιά) καθώς και η γενική θρεπτική σύνθεση του τροφίμου και η παρουσία θρεπτικών ουσιών οι οποίες έχει επιστημονικά αποδειχθεί ότι επηρεάζουν την υγεία. Πως θα καθορισθούν τα περιγράμματα θρεπτικών συστατικών; Τα περιγράμματα θρεπτικών συστατικών καθώς και οι όροι χρήσης τους πρόκειται να καθορισθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της κανονιστικής της επιτροπής (Standing Committee) στην οποία συμμετέχουν τα κράτη μέλη της ΕΕ, μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2009. Τα περιγράμματα θρεπτικών συστατικών θα βασισθούν στην επιστημονική γνώμη της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πραγματοποιήσει διαβουλεύσεις με τους υπεύθυνους των επιχειρήσεων τροφίμων και τις ομάδες καταναλωτών. Προβλέπονται μεταβατικά μέτρα μετά τον καθορισμό των περιγραμμάτων θρεπτικών συστατικών; ΝΑΙ. Σύμφωνα με τα μεταβατικά μέτρα του Κανονισμού, τα τρόφιμα που δεν θα συμφωνούν με τα περιγράμματα θρεπτικών συστατικών θα μπορούν να διατίθενται στην αγορά για 24 μήνες κατ ανώτατο όριο μετά τον καθορισμό των σχετικών περιγραμμάτων και των προϋποθέσεων χρήσης τους. Είναι απαραίτητη η διατροφική επισήμανση στα τρόφιμα στα οποία διατυπώνονται ισχυρισμοί διατροφής ή υγείας; ΝΑΙ. Όταν διατυπώνεται ένας ισχυρισμός διατροφής ή υγείας, η διατροφική επισήμανση είναι υποχρεωτική. 10

Όσον αφορά στους ισχυρισμούς διατροφής, οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται είναι εκείνες της Ομάδας 1 ή της Ομάδας 2, με την σειρά που αναφέρονται παρακάτω: Ομάδα 1: ενεργειακή αξία, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λιπαρά οξέα. Ομάδα 2: ενεργειακή αξία, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, σάκχαρα, λιπαρά οξέα, κορεσμένα λιπαρά οξέα, εδώδιμες ίνες και νάτριο όπως ορίζεται στην Οδηγία 90/496/ΕΟΚ «σχετικά με τους κανόνες επισήμανσης των τροφίμων όσον αφορά τις τροφικές τους ιδιότητες». Όσον αφορά στους ισχυρισμούς υγείας, οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται είναι εκείνες της Ομάδας 2 όπως ορίζεται στο άρθρο 4 παρ. 1 της Οδηγίας 90/496/ΕΟΚ «σχετικά με τους κανόνες επισήμανσης των τροφίμων όσον αφορά τις τροφικές τους ιδιότητες». Επιπλέον, η ποσότητα ή οι ποσότητες των ουσιών στις οποίες διατυπώνεται ο ισχυρισμός διατροφής ή υγείας οι οποίες δεν εμφανίζονται στη διατροφική επισήμανση, θα πρέπει να αναγράφονται επίσης στο ίδιο οπτικό πεδίο με τις διατροφικές πληροφορίες και να εκφράζονται σύμφωνα με το άρθρο 6 της Οδηγίας 90/496/ΕΟΚ. Όσον αφορά στα συμπληρώματα διατροφής, οι διατροφικές πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται σύμφωνα με το άρθρο 8 της οδηγίας 2002/46/ΕΚ. 11

Β. Ισχυρισμοί διατροφής Ποιοι ισχυρισμοί διατροφής επιτρέπονται; Επιτρέπονται οι ισχυρισμοί διατροφής που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα του Κανονισμού, σύμφωνα με τους ειδικούς όρους χρήσης τους, και υπό την προϋπόθεση ότι τα τρόφιμα στα οποία θα διατυπωθεί ο ισχυρισμός είναι σύμφωνα με τους γενικούς όρους και τις προϋποθέσεις του Κανονισμού, όπως περιγράφονται παραπάνω. Τι προβλέπεται για τους ισχυρισμούς διατροφής που δεν περιλαμβάνονται στο Παράρτημα του Κανονισμού; Σύμφωνα με τα μεταβατικά μέτρα του Κανονισμού, οι ισχυρισμοί διατροφής που δεν περιλαμβάνονται στο Παράρτημα του Κανονισμού, αλλά χρησιμοποιούνταν σε ένα κράτος μέλος πριν από τη 1 η Ιανουαρίου 2006 σύμφωνα με εθνικές διατάξεις, επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται έως τις 19 Ιανουαρίου 2010. Υπάρχουν ισχυρισμοί διατροφής για τους οποίους δεν απαιτείται να λαμβάνεται υπόψη το περίγραμμα θρεπτικών χαρακτηριστικών; ΝΑΙ. Μπορούν να γίνονται ισχυρισμοί διατροφής για μείωση των λιπαρών, κορεσμένων λιπαρών οξέων, trans-λιπαρών οξέων, σακχάρων και αλατιού/νατρίου χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το περίγραμμα (όταν αυτό καθορισθεί) ως προς την ή τις συγκεκριμένες θρεπτικές ουσίες για τις οποίες διατυπώνεται ο ισχυρισμός. 12

Προβλέπονται εξαιρέσεις όσον αφορά στη διατύπωση ισχυρισμών διατροφής σε τρόφιμα που δεν πληρούν τα κριτήρια του περιγράμματος θρεπτικών χαρακτηριστικών; ΝΑΙ. Τα περιγράμματα θρεπτικών συστατικών αναμένεται να καθορισθούν μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2009. Όταν τα περιγράμματα θα είναι σε ισχύ, προβλέπεται εξαίρεση στην περίπτωση που μία μόνο θρεπτική ουσία υπερβαίνει τα όρια του περιγράμματος. Στην περίπτωση αυτή, στο τρόφιμο θα διατυπώνεται ισχυρισμός διατροφής υπό την προϋπόθεση ότι θα συνοδεύεται από δήλωση σχετικά με την υψηλή περιεκτικότητα στη συγκεκριμένη ουσία που υπερβαίνει τα όρια. Μπορούν να γίνονται συγκριτικοί ισχυρισμοί διατροφής; ΝΑΙ. Με την επιφύλαξη της Οδηγίας 84/450/ΕΟΚ του Συμβουλίου «για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την παραπλανητική διαφήμιση» μπορεί να γίνεται σύγκριση μόνο μεταξύ τροφίμων της ίδια κατηγορίας λαμβάνοντας υπόψη περισσότερα από ένα τρόφιμα της εν λόγω κατηγορίας. Η διαφορά στην ποσότητα της θρεπτικής ουσίας ή/και της ενεργειακής αξίας πρέπει να σημειώνεται και η σύγκριση πρέπει να αφορά την ίδια ποσότητα τροφίμου. Οι συγκριτικοί ισχυρισμοί διατροφής συγκρίνουν τη σύνθεση του εν λόγω τροφίμου με σειρά τροφίμων της ίδιας κατηγορίας, η σύνθεση των οποίων δεν τους επιτρέπει να φέρουν ισχυρισμό, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων άλλων εμπορικών ονομάτων. Οι μόνοι συγκριτικοί ισχυρισμοί που ορίζονται στο Παράρτημα του Κανονισμού είναι «Αυξημένη περιεκτικότητα [ονομασία θρεπτικής 13

ουσίας]», «Μειωμένη περιεκτικότητα [ονομασία θρεπτικής ουσίας]», «Μειωμένη ενεργειακή αξία», «Μειωμένων θερμίδων (Light/Lite)». Γ. Ισχυρισμοί υγείας Ποιοι ισχυρισμοί υγείας επιτρέπονται; Επιτρέπεται η χρήση των ισχυρισμών υγείας που έχουν προηγουμένως αξιολογηθεί και εγκριθεί σε κοινοτικό επίπεδο. Οι ισχυρισμοί υγείας, ανάλογα με τη φύση τους, διακρίνονται σε: Ισχυρισμούς υγείας που αναφέρονται στο ρόλο μίας θρεπτικής ή άλλης ουσίας στην αύξηση, την ανάπτυξη ή τις λειτουργίες του οργανισμού, σε ψυχολογικές λειτουργίες και λειτουργίες συμπεριφοράς καθώς και σε αδυνάτισμα, έλεγχο βάρους, μείωση αισθήματος πείνας, αύξηση αισθήματος κορεσμού ή μείωση διαθέσιμης ενέργειας από τη δίαιτα, οι οποίοι βασίζονται σε γενικώς αποδεκτά επιστημονικά στοιχεία (άρθρο 13). Για τους ισχυρισμούς αυτούς προβλέπεται να καταρτιστεί ένας κατάλογος επιτρεπόμενων ισχυρισμών, μέχρι τις 31/1/2010, Ισχυρισμούς υγείας που αναφέρονται στη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης μίας ασθένειας (άρθρο 14) και Ισχυρισμούς που αναφέρονται στην ανάπτυξη και υγεία των παιδιών (άρθρο 14). Για τους ισχυρισμούς του άρθρου 14, η αξιολόγηση και έγκριση θα δίδεται για κάθε περίπτωση ξεχωριστά ακολουθώντας μία πιο εκτεταμένη διαδικασία από αυτή του άρθρου 13, η οποία περιλαμβάνει υποβολή πλήρους φακέλου στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) για αξιολόγηση. Η 14

απόφαση έγκρισης του ισχυρισμού θα λαμβάνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της κανονιστικής επιτροπής (Standing Committee), στην οποία συμμετέχουν τα κράτη μέλη. Υπάρχουν ισχυρισμοί υγείας που απαγορεύονται; ΝΑΙ. Δεν επιτρέπονται οι ισχυρισμοί υγείας που υπονοούν ότι μπορεί να επηρεαστεί η υγεία από τη μη κατανάλωση του τροφίμου, που αναφέρονται στο ρυθμό ή την ποσότητα απώλειας βάρους ή που αναφέρονται σε συστάσεις μεμονωμένων ιατρών ή επαγγελματιών στον τομέα της υγείας. Προβλέπονται μεταβατικά μέτρα για τους ισχυρισμούς υγείας του άρθρου 13 μέχρι την έγκριση του Κοινοτικού Καταλόγου; ΝΑΙ. Σύμφωνα με τα μεταβατικά μέτρα του Κανονισμού προβλέπεται υπό προϋποθέσεις η χρήση ισχυρισμών υγείας του άρθρου 13 παρ. α και του άρθρου 13 παρ. β και γ, μέχρι την έγκριση του Κοινοτικού Καταλόγου, όπως περιγράφεται αναλυτικά στην ενότητα Δ. Προβλέπονται μεταβατικά μέτρα για τους ισχυρισμούς υγείας του άρθρου 14 μέχρι την έγκρισή τους; ΟΧΙ. Ωστόσο, όσον αφορά στους ισχυρισμούς που αναφέρονται στην ανάπτυξη και υγεία των παιδιών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καταθέσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο πρόταση τροποποίησης του Κανονισμού 1924/2006/ΕΚ στην οποία προτείνεται η πρόβλεψη μεταβατικών μέτρων για τους ισχυρισμούς αυτούς. Η τροποποίηση αυτή αναμένεται να ψηφισθεί μέχρι το τέλος του 2007. Υπάρχουν επιπλέον υποχρεωτικές ενδείξεις που θα πρέπει να αναγράφονται στα τρόφιμα με ισχυρισμούς υγείας; 15

ΝΑΙ. Τα τρόφιμα που φέρουν ισχυρισμούς υγείας πρέπει στην επισήμανση ή, εάν δεν υπάρχει επισήμανση, στην παρουσίαση και τη διαφήμιση, να περιλαμβάνουν και τις ακόλουθες πληροφορίες: α) δήλωση που να επισημαίνει τη σπουδαιότητα της ποικίλης και ισορροπημένης διατροφής και του υγιεινού τρόπου ζωής, β) την ποσότητα του τροφίμου και τον τρόπο κατανάλωσης που απαιτείται ώστε να επιτευχθεί το ευεργετικό αποτέλεσμα που δηλώνει ο ισχυρισμός, γ) κατά περίπτωση, δήλωση προς τα άτομα που πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση του τροφίμου, και δ) κατάλληλη προειδοποίηση για τα προϊόντα που ενδέχεται να αποτελούν κίνδυνο για την υγεία σε περίπτωση υπερβολικής κατανάλωσής τους. Επιπλέον, για τους ισχυρισμούς μείωσης κινδύνου εκδήλωσης μίας ασθένειας, στην επισήμανση, ή εάν δεν υπάρχει επισήμανση, στην παρουσίαση ή τη διαφήμιση, πρέπει να υπάρχει επίσης δήλωση ότι η ασθένεια στην οποία αναφέρεται ο ισχυρισμός έχει πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου και ότι η μεταβολή ενός από αυτούς ενδέχεται να έχει ή να μην έχει ευεργετικό αποτέλεσμα. Πως θα καθορισθεί ο Κοινοτικός Κατάλογος επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας του άρθρου 13; Σημαντικός είναι ο ρόλος των κρατών μελών στην κατάρτιση του Κοινοτικού Καταλόγου, τα οποία μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2008 θα πρέπει να συλλέξουν τους ισχυρισμούς αυτής της κατηγορίας και να καταρτίσουν κατάλογο με τη σχετική επιστημονική αιτιολόγηση τον οποίο θα υποβάλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ύστερα από διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή 16

Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) θα εγκρίνει έναν ενιαίο Κοινοτικό Κατάλογο με τους επιτρεπόμενους ισχυρισμούς του άρθρου 13 και τους αναγκαίους όρους χρήσης τους μέσω της κανονιστικής επιτροπής (Standing Committee), μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2010. Ο ΕΦΕΤ απέστειλε σχετική εγκύκλιο προς τους παραγωγικούς κλάδους για να υποβάλλουν τους σχετικούς ισχυρισμούς που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν, η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΦΕΤ (ΣΤΗΛΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ--ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ-- Ισχυρισμοί Υγείας - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ ΤΩΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 13 ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ 1924/2006/ΕΚ). Η προθεσμία υποβολής ισχυρισμών υγείας στον ΕΦΕΤ έληξε στις 16 Νοεμβρίου 2007. Ο Ελληνικός Κατάλογος ισχυρισμών υγείας του άρθρου 13 που θα υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταστεί διαθέσιμος στην ιστοσελίδα του ΕΦΕΤ (www.efet.gr). Ωστόσο, ο κατάλογος αυτός θα έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν θα αντιπροσωπεύει τους εγκεκριμένους ισχυρισμούς υγείας. Θα αναθεωρείται ο κατάλογος των ισχυρισμών υγείας του άρθρου 13; ΝΑΙ. Ο κατάλογος των ισχυρισμών υγείας του άρθρου 13 μπορεί να αναθεωρείται. Οι προσθήκες στον κατάλογο, ισχυρισμών που βασίζονται σε νέα επιστημονικά στοιχεία, θα γίνεται μέσω μίας ξεχωριστής διαδικασίας έγκρισης, κατά την οποία προβλέπονται αυστηρά καθορισμένα χρονικά περιθώρια. Η διαδικασία αυτή περιγράφεται αναλυτικά στο άρθρο 18 του Κανονισμού και θα εφαρμόζεται από την 01-02-2008, δηλαδή αμέσως μετά την λήξη 17

της προθεσμίας υποβολής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή του Ελληνικού Καταλόγου ισχυρισμών υγείας του άρθρου 13. Ποια είναι η διαδικασία έγκρισης των ισχυρισμών υγείας του άρθρου 14; Στο άρθρο αυτό εντάσσονται οι ισχυρισμοί για τη μείωση κινδύνου εκδήλωσης μίας ασθένειας και ισχυρισμοί σχετικά με την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών. Οι ισχυρισμοί αυτοί επιτρέπονται εφόσον έχουν εγκριθεί σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφεται αναλυτικά στα άρθρα 15, 16, 17 και 19 του Κανονισμού. Συνοπτικά, ο ενδιαφερόμενος υποβάλει αίτηση στον ΕΦΕΤ, η οποία διαβιβάζεται στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) για αξιολόγηση. Ύστερα από τη διατύπωση γνώμης από την EFSA, η Επιτροπή εκδίδει σχετική απόφαση για τον ισχυρισμό μέσω της κανονιστικής της επιτροπής (Standing Committee). Οι εγκεκριμένοι ισχυρισμοί θα ενταχθούν στον Κοινοτικό Κατάλογο των επιτρεπόμενων ισχυρισμών του άρθρου 14 μαζί με τους αναγκαίους όρους χρήσης τους. Ποιος μπορεί να κάνει χρήση των ισχυρισμών υγείας που θα ενταχθούν στους κοινοτικούς καταλόγους των άρθρων 13 και 14; Οι ισχυρισμοί υγείας που θα ενταχθούν στους καταλόγους των άρθρων 13 και 14 μπορούν να χρησιμοποιούνται από οποιονδήποτε υπεύθυνο επιχείρησης τροφίμων, σύμφωνα με τους όρους που ισχύουν γι' αυτούς, και υπό την προϋπόθεση ότι τα επιστημονικά στοιχεία και οι λοιπές πληροφορίες δεν έχουν χαρακτηρισθεί ως βιομηχανική ιδιοκτησία από τον αρχικό αιτούντα (άρθρο 21). 18

Επιτρέπεται να διατυπώνεται ένας γενικός ισχυρισμός υγείας στα τρόφιμα; ΝΑΙ. Η μνεία γενικών, μη προσδιοριζόμενων, ευεργετικών αποτελεσμάτων της θρεπτικής ουσίας ή του τροφίμου στο σύνολο της υγείας ή στην ευεξία ως αποτέλεσμα καλής υγείας μπορεί να γίνεται, με την προϋπόθεση οτι συνοδεύεται από συγκεκριμένο ισχυρισμό υγείας, ο οποίος περιλαμβάνεται στους κοινοτικούς καταλόγους των άρθρων 13 ή 14. 19

Δ. Μεταβατικά μέτρα (άρθρο 28) Ο Κανονισμός 1924/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα» είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος από 19-01-2007 Εφαρμόζεται από 01-07-2007 Άρθρο 28 Μεταβατικά μέτρα Παράγραφος 1 Τα τρόφιμα που διατίθενται στην αγορά ή επισημαίνονται πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος Κανονισμού και τα οποία δεν συμμορφώνονται προς τον παρόντα Κανονισμό δύνανται να διατίθενται στην αγορά μέχρι την ημερομηνία λήξεώς τους, αλλά όχι μετά την 31 Ιουλίου 2009. Επεξήγηση Αφορά σε όλα τα τρόφιμα που είχαν επισημανθεί και κυκλοφορούσαν νόμιμα, και σε αυτά που κυκλοφόρησαν μέχρι 01-07-2007, σύμφωνα με τις διατάξεις που ίσχυαν πριν την 19-01-2007. Η 31-07-2009 είναι καταληκτική ημερομηνία γι αυτή την κατηγορία μεταβατικών μέτρων και υπερισχύει της ημερομηνίας λήξεως των τροφίμων. Χρονοδιάγραμμα Μέχρι την ημερομηνία λήξεώς τους, αλλά όχι μετά την 31-07- 2009. Όσον αφορά το άρθρο 4, παράγραφος 1, τα τρόφιμα δύνανται να διατίθενται στην αγορά έως τη συμπλήρωση εικοσιτεσσάρων μηνών, κατ' ανώτατο όριο, μετά τον Αναφέρεται στο «περίγραμμα θρεπτικών συστατικών» (nutrient profile) που θα καθοριστεί μέχρι τις 19-01-2009. Τρόφιμα που φέρουν ισχυρισμούς διατροφής και υγείας και δεν θα συμφωνούν με το 20

καθορισμό των σχετικών θρεπτικών χαρακτηριστικών και των προϋποθέσεων χρήσης τους. περίγραμμα θρεπτικών συστατικών όταν αυτό θα καθορισθεί, θα μπορούν να κυκλοφορούν για δύο χρόνια από τον καθορισμό του περιγράμματος. ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ / ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ Άρθρο 28 Μεταβατικά μέτρα Παράγραφος 2 Τα προϊόντα που φέρουν εμπορικά σήματα ή εμπορικές ονομασίες που υπήρχαν πριν από την 1 η Ιανουαρίου 2005 και δεν είναι σύμφωνα με τον παρόντα Κανονισμό μπορούν να διατίθενται στην αγορά μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2022, χρονικό σημείο μετά το οποίο εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος Κανονισμού. Επεξήγηση Αφορά στα εμπορικά σήματα και τις λοιπές εμπορικές ονομασίες που μπορούν να ερμηνευθούν ως ισχυρισμοί διατροφής ή υγείας και υπήρχαν πριν την 01-01- 2005. Χρονοδιάγραμμα Έως 19-01-2022. 21

ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Άρθρο 28 Μεταβατικά μέτρα Επεξήγηση Χρονοδιάγραμμα Παράγραφος 3 Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων διατροφής οι οποίοι χρησιμοποιούνταν σε κράτος μέλος πριν από την 1 η Ιανουαρίου 2006 σύμφωνα με εθνικές διατάξεις που ισχύουν για αυτούς και οι οποίοι δεν περιλαμβάνονται στο Παράρτημα, μπορούν να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται μέχρι 19 Ιανουαρίου 2010, υπ' ευθύνη των υπευθύνων των επιχειρήσεων τροφίμων και με την επιφύλαξη της λήψης μέτρων διασφάλισης κατά το άρθρο 24. Αφορά ισχυρισμούς διατροφής α. για τους οποίους οι προϋποθέσεις χρήσης βάσει του Άρθρου 10 Κ.Τ.Π. διαφέρουν από αυτές του Παραρτήματος (π.χ. απαλλαγμένα υδατανθράκων, φτωχό σε άλατα νατρίου, light), και β. οι οποίοι δεν περιλαμβάνονται στο Παράρτημα αλλά επιτρεπόταν βάσει του άρθρου 11α του Κ.Τ.Π. σε εναρμόνιση προς την Οδηγία 90/496/ΕΟΚ (π.χ. χωρίς χοληστερόλη, χωρίς υδρογονωμένα λιπαρά) Έως 19-01-2010. Παράγραφος 4 Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων διατροφής υπό μορφή εικαστικής, γραφικής ή συμβολικής απεικόνισης, που συμμορφώνονται προς τις γενικές αρχές του παρόντος κανονισμού, οι οποίοι δεν περιλαμβάνονται Αφορά στους ισχυρισμούς διατροφής υπό μορφή εικαστικής, γραφικής ή συμβολικής απεικόνισης (logos). Στην Ελλάδα δεν υπήρξαν εθνικές διατάξεις ή κανόνες που να ρυθμίζουν τη χρήση τέτοιων Ισχυρισμοί διατροφής υπό μορφή εικαστικής, γραφικής ή συμβολικής απεικόνισης (logos) που δεν 22

στο Παράρτημα και χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τους ειδικούς όρους και κριτήρια που έχουν καταρτισθεί στα πλαίσια των εθνικών διατάξεων ή κανόνων, υπόκεινται στα εξής: α) Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή, μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2008 το αργότερο, τους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και τις εθνικές διατάξεις ή κανόνες που εφαρμόζονται, μαζί με επιστημονικά δεδομένα προς στήριξη των διατάξεων ή των κανόνων αυτών β) Η Επιτροπή εκδίδει απόφαση σχετικά με τη χρήση των ισχυρισμών αυτών, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 25, παράγραφος 2. Ισχυρισμοί επί θεμάτων διατροφής που δεν εγκρίνονται δυνάμει της διαδικασίας αυτής μπορούν να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται για δώδεκα μήνες μετά την έκδοση της απόφασης. ισχυρισμών. Η χρήση αυτών των ισχυρισμών διατροφής μπορεί να γίνεται με ευθύνη των επιχειρήσεων τροφίμων και υπό την προϋπόθεση ότι οι επιχειρήσεις τροφίμων, όταν τους ζητηθεί από τις Αρχές, θα προσκομίζουν (άρθρο 6 του Κανονισμού): (α) την εθνική διάταξη ή κανόνα του κράτους μέλους στο οποίο κυκλοφορούσαν οι ισχυρισμοί αυτοί πριν τον Κανονισμό, και (β) τη σχετική ανακοίνωση της εθνικής αρχής του κράτους μέλους στο οποίο κυκλοφορούσε ο ισχυρισμός, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα πρέπει να έχει κατατεθεί μέχρι τις 31-01- 2008. θα εγκριθούν από την Επιτροπή θα μπορούν να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται για δώδεκα μήνες μετά την έκδοση της Απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 23

ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 13 Άρθρο 28 Μεταβατικά μέτρα Επεξήγηση Χρονοδιάγραμμα Παράγραφος 5 Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας του άρθρου 13, παράγραφος 1, στοιχείο α), επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Κανονισμού μέχρι την έγκριση του καταλόγου του άρθρου 13, παράγραφος 3, με ευθύνη των επιχειρήσεων τροφίμων, υπό τον όρον ότι είναι σύμφωνοι με τον παρόντα Κανονισμό και με τις ισχύουσες εθνικές διατάξεις που εφαρμόζονται σε αυτούς, και με την επιφύλαξη της λήψης μέτρων διασφάλισης κατά το άρθρο 24. Αφορά στους ισχυρισμούς υγείας που περιγράφουν ή μνημονεύουν το ρόλο μίας θρεπτικής ή άλλης ουσίας στην αύξηση, την ανάπτυξη και τις λειτουργίες του οργανισμού (π.χ. «το ασβέστιο διατηρεί τα οστά και τα δόντια γερά και υγιή»). Στη χώρα μας δεν υπήρξαν εθνικές διατάξεις που να επιτρέπουν τη χρήση ισχυρισμών υγείας σε τρόφιμα (άρθρο 11 παρ. 2 εδαφ. β, Κ.Τ.Π). Η χρήση τέτοιων ισχυρισμών μπορεί να γίνεται με ευθύνη των επιχειρήσεων τροφίμων και υπό την προϋπόθεση ότι: (α) τα στοιχεία που τεκμηριώνουν το περιεχόμενο των ισχυρισμών αυτών είναι διαθέσιμα στις Αρχές όταν τους ζητηθούν (σύμφωνα με το άρθρο 6 του Κανονισμού), (β) πληρούνται οι γενικές απαιτήσεις του Κανονισμού, όπως προβλέπεται στα άρθρα 3, 5, και 12 του Κανονισμού. Μέχρι την έγκριση του καταλόγου ισχυρισμών υγείας του άρθρου 13, ο οποίος θα θεσπισθεί το αργότερο έως 31-01-2010. 24

6. Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας, πλην των ισχυρισμών των άρθρων 13, παράγραφος 1, στοιχείο α), και 14, οι οποίοι χρησιμοποιούνταν, σύμφωνα με τις εθνικές διατάξεις, πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Κανονισμού, υπόκεινται στις εξής διαδικασίες: α) Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας οι οποίοι έχουν αξιολογηθεί και εγκριθεί σε κράτος μέλος εγκρίνονται ως εξής: i) τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή, μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2008 το αργότερο, τους ισχυρισμούς αυτούς συνοδευόμενους από έκθεση αξιολόγησης των επιστημονικών στοιχείων που υποστηρίζουν τον ισχυρισμό, ii) κατόπιν διαβουλεύσεως με την Αρχή, η Επιτροπή, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 25, παράγραφος 2, εκδίδει απόφαση για τους ισχυρισμούς επί θεμάτων υγείας οι οποίοι κατ' αυτόν τον τρόπο εγκρίνονται, Αφορά στους ισχυρισμούς υγείας που περιγράφουν ή μνημονεύουν ψυχολογικές λειτουργίες και λειτουργίες συμπεριφοράς, ή με την επιφύλαξη της οδηγίας 96/8/ΕΚ, αδυνάτισμα ή έλεγχο του βάρους ή μείωση του αισθήματος πείνας ή αύξηση του αισθήματος κορεσμού ή μείωση της διαθέσιμης ενέργειας από τη δίαιτα και χρησιμοποιούνται σύμφωνα με εθνικές διατάξεις: Στη χώρα μας δεν υπήρξαν εθνικές διατάξεις που να επιτρέπουν τη χρήση ισχυρισμών υγείας σε τρόφιμα (άρθρο 11 παρ. 2 εδαφ. β, Κ.Τ.Π.), ούτε υπήρξε αξιολόγηση και έγκριση τέτοιων ισχυρισμών υγείας. Και για τις δύο περιπτώσεις των μεταβατικών μέτρων της παρ. 6, η χρήση αυτών των ισχυρισμών υγείας μπορεί να γίνεται με ευθύνη των επιχειρήσεων τροφίμων και υπό την προϋπόθεση ότι οι Οι ισχυρισμοί υγείας, οι οποίοι δεν θα εγκριθούν, μπορούν να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται για έξι μήνες από την έκδοση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 25

Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας, οι οποίοι δεν εγκρίνονται δυνάμει της παρούσας διαδικασίας, μπορούν να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται επί έξι μήνες από την έκδοση της απόφασης. β) Ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας οι οποίοι δεν έχουν αξιολογηθεί και εγκριθεί σε κράτος μέλος: Οι ισχυρισμοί αυτοί μπορούν να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται υπό την προϋπόθεση ότι υποβάλλεται αίτηση σύμφωνα με τον παρόντα Κανονισμό πριν από τις 19 Ιανουαρίου 2008. επιχειρήσεις τροφίμων, όταν τους ζητηθεί από τις Αρχές (άρθρο 6 του Κανονισμού), θα προσκομίζουν: (α) την εθνική διάταξη του κράτους μέλους στο οποίο κυκλοφορούσε ο ισχυρισμός υγείας πριν τον Κανονισμό, (β) τη σχετική ανακοίνωση ή αίτηση της εθνικής αρχής του κράτους μέλους στο οποίο κυκλοφορούσε ο ισχυρισμός, προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα πρέπει να έχει κατατεθεί το αργότερο τον Ιανουάριο του 2008. Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας οι οποίοι δεν εγκρίνονται δυνάμει της παρούσας διαδικασίας, μπορούν να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται επί έξι μήνες από τη λήψη απόφασης κατά το άρθρο 17, παράγραφος 3. 26

ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 14 Άρθρο 28 Μεταβατικά μέτρα Δεν προβλέπεται μεταβατική περίοδος για τους ισχυρισμούς του άρθρου 14 Επεξήγηση Αφορά (α) ισχυρισμούς για τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης μίας ασθένειας και (β) ισχυρισμούς σχετικά με την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών Ωστόσο, επειδή διατίθενται ήδη στην αγορά προϊόντα που φέρουν ισχυρισμούς σχετικά με την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών, και προκειμένου να μην παρατηρηθεί δυσλειτουργία στην αγορά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καταθέσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο πρόταση τροποποίησης του Κανονισμού στην οποία προτείνεται η πρόβλεψη μεταβατικών μέτρων για τους ισχυρισμούς αυτούς. Η τροποποίηση αυτή αναμένεται να ψηφισθεί μέχρι το τέλος του 2007. Η πρόταση τροποποίησης του Κανονισμού είναι διαθέσιμη στον παρακάτω δικτυακό τόπο: http://eurlex.europa.eu/lexuriserv/site/el/com/2 007/com2007_0368el01.pdf Χρονοδιάγραμμα Δεν έχει ακόμα ορισθεί. 27

Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ 1924/2006/ΕΚ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ ΧΑΜΗΛΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΑ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΑ ΧΩΡΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΑ ΧΑΜΗΛΑ ΛΙΠΑΡΑ Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει χαμηλή ενεργειακή αξία καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερες από 40 kcal (170 kj)/100 g για στερεές τροφές ή περισσότερες από 20 kcal (80 kj)/100 ml για υγρές τροφές. Για τα επιτραπέζια γλυκαντικά, ισχύει το όριο των 4 kcal (17 kj)/μερίδα, με ισοδύναμες γλυκαντικές ιδιότητες 6 g καλαμοσακχάρου (περίπου 1 κουταλάκι του γλυκού καλαμοσακχάρου) Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει μειωμένη ενεργειακή αξία καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν η ενεργειακή αξία έχει μειωθεί κατά 30 % τουλάχιστον, με ένδειξη του ή των χαρακτηριστικών που μειώνουν τη συνολική ενεργειακή αξία του τροφίμου Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο δεν έχει ενεργειακή αξία καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερες από 4 kcal (17 kj)/100 ml. Για τα επιτραπέζια γλυκαντικά, ισχύει το όριο των 0,4 kcal (1,7 kj)/μερίδα, με ισοδύναμες γλυκαντικές ιδιότητες 6 g καλαμοσακχάρου (περίπου 1 κουταλάκι του γλυκού καλαμοσακχάρου) Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το 28

ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 3 g λιπαρών ανά 100 g για στερεές τροφές ή 1,5 g λιπαρών ανά 100 ml για υγρές τροφές (1,8 g λιπαρών ανά 100 ml για το ημιαποβουτυρωμένο γάλα) ΧΩΡΙΣ ΛΙΠΑΡΑ ΧΑΜΗΛΑ ΚΟΡΕΣΜΕΝΑ ΛΙΠΑΡΑ ΧΩΡΙΣ ΚΟΡΕΣΜΕΝΑ ΛΙΠΑΡΑ ΧΑΜΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤ/ΤΗΤΑ ΣΕ ΣΑΚΧΑΡΑ Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο δεν περιέχει λιπαρά καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 0,5 g λιπαρών ανά 100 g ή 100 ml. Ωστόσο, απαγορεύονται οι ισχυρισμοί που εκφράζονται ως "X % χωρίς λιπαρά" Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον εάν το άθροισμα των κορεσμένων λιπαρών οξέων και των trans λιπαρών οξέων στο προϊόν δεν υπερβαίνει τα 1,5 g ανά 100 g για στερεές τροφές ή 0,75 g ανά 100 ml για υγρές τροφές και, σε κάθε περίπτωση, το άθροισμα των κορεσμένων λιπαρών οξέων και των trans λιπαρών οξέων δεν πρέπει να υπερβαίνει το 10 % της ενεργειακής αξίας Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο δεν περιέχει κορεσμένα λιπαρά καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το άθροισμα των κορεσμένων λιπαρών και των trans λιπαρών οξέων δεν υπερβαίνει τα 0,1 g κορεσμένων λιπαρών ανά 100 g ή 100 ml Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει 29

το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 5 g σακχάρων ανά 100 g για στερεές τροφές ή 2,5 g σακχάρων ανά 100 ml για υγρές τροφές ΧΩΡΙΣ ΣΑΚΧΑΡΑ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΑΚΧΑΡΑ ΧΑΜΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΝΑΤΡΙΟ/ΑΛΑΤΙ ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΝΑΤΡΙΟ/ΑΛΑΤΙ Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο δεν περιέχει σάκχαρα, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 0,5 g σακχάρων ανά 100 g ή 100 ml Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο δεν περιέχει πρόσθετα σάκχαρα, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει πρόσθετους μονοσακχαρίτες ή δισακχαρίτες ή άλλο τρόφιμο που χρησιμοποιείται για τις γλυκαντικές του ιδιότητες. Εάν υπάρχουν φυσικά σάκχαρα στο τρόφιμο, η επισήμανση θα πρέπει να φέρει και την ακόλουθη ένδειξη: "ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΦΥΣΙΚΑ ΣΑΚΧΑΡΑ" Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο/αλάτι καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 0,12 g νατρίου, ή ισοδύναμη ποσότητα αλατιού, ανά 100 g ή ανά 100 ml. Για τα νερά, πλην των φυσικών μεταλλικών νερών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 80/777/ΕΟΚ, η τιμή αυτή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2 mg νατρίου ανά 100 ml Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο/αλάτι καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να 30

χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 0,04 g νάτριου, ή ισοδύναμη ποσότητα αλατιού, ανά 100 g ή ανά 100 ml. Ο ισχυρισμός αυτός δεν χρησιμοποιείται για τα φυσικά μεταλλικά νερά και τα άλλα νερά. ΧΩΡΙΣ ΝΑΤΡΙΟ Ή ΑΛΑΤΙ ΠΗΓΗ ΕΔΩΔΙΜΩΝ ΙΝΩΝ Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο δεν περιέχει νάτριο ή αλάτι, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 0,005 g νάτριου, ή ισοδύναμη ποσότητα αλατιού, ανά 100 g Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο αποτελεί πηγή εδώδιμων ινών, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον 3 g εδώδιμων ινών ανά 100 g ή τουλάχιστον 1,5 g εδώδιμων ινών ανά 100 kcal ΥΨΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΕΔΩΔΙΜΕΣ ΙΝΕΣ ΠΗΓΗ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ ΥΨΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε εδώδιμες ίνες, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον 6 g εδώδιμων ινών ανά 100 g ή τουλάχιστον 3 g εδώδιμων ινών ανά 100 kcal Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο αποτελεί πηγή πρωτεϊνών, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν τουλάχιστον το 12 % της ενεργειακής αξίας του τροφίμου παρέχεται από πρωτεΐνες Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει 31

το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν τουλάχιστον το 20 % της ενεργειακής αξίας του τροφίμου παρέχεται από πρωτεΐνες ΠΗΓΗ [ΟΝΟΜΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ/ΩΝ] Ή/ΚΑΙ [ΟΝΟΜΑ ΑΝΟΡΓΑΝΟΥ ΑΛΑΤΟΣ/ΩΝ] ΥΨΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ [ΟΝΟΜΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ/ΩΝ] Ή/ΚΑΙ [ΟΝΟΜΑ ΑΝΟΡΓΑΝΟΥ ΑΛΑΤΟΣ/ΩΝ] ΠΕΡΙΕΧΕΙ [ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ Ή ΑΛΛΗΣ ΟΥΣΙΑΣ] Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο αποτελεί πηγή βιταμινών ή/και ανοργάνων αλάτων, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον σημαντική ποσότητα, κατά το Παράρτημα της οδηγίας 90/496/ΕΟΚ, ή ποσότητα βάσει παρεκκλίσεων που παρέχονται κατά το άρθρο 6 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1925/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 2006 για την προσθήκη βιταμινών και ανόργανων στοιχείων και ορισμένων άλλων ουσιών στα τρόφιμα Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες ή/και ανόργανα άλατα, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον τη διπλάσια ποσότητα από την "πηγή [ΟΝΟΜΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ/ΩΝ] ή/και [ΟΝΟΜΑ ΑΝΟΡΓΑΝΟΥ ΑΛΑΤΟΣ/ΩΝ]" Ο ισχυρισμός ότι τρόφιμο περιέχει θρεπτική ή άλλη ουσία, για την οποία ο παρών Κανονισμός δεν θέτει ειδικούς όρους, καθώς και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν είναι σύμφωνο με όλες τις εφαρμοστέες διατάξεις του παρόντος Κανονισμού και ιδίως το άρθρο 5. Για τις βιταμίνες και τα ανόργανα άλατα, ισχύουν οι όροι για τη χρήση του ισχυρισμού "πηγή" 32

ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ) ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ) ΜΕΙΩΜΕΝΩΝ ΘΕΡΜΙΔΩΝ (LIGHT /LITE) ΕΚ ΦΥΣΕΩΣ / ΦΥΣΙΚΟ Ο ισχυρισμός ότι έχει αυξηθεί η περιεκτικότητα μιας ή περισσοτέρων θρεπτικών ουσιών, πλην βιταμινών και ανόργανων αλάτων, και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το προϊόν πληροί τις προϋποθέσεις για τον ισχυρισμό "πηγή" και η περιεκτικότητα έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 30 % σε σύγκριση με παρόμοιο προϊόν Ο ισχυρισμός ότι έχει μειωθεί η περιεκτικότητα μιας ή περισσοτέρων θρεπτικών ουσιών, και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν η περιεκτικότητα έχει μειωθεί τουλάχιστον κατά 30 % σε σύγκριση με παρόμοιο προϊόν, εκτός από την περίπτωση ιχνοστοιχείων όπου επιτρέπεται διαφορά της τάξης του 10 % ως προς τις τιμές αναφοράς που ορίζονται με την οδηγία 90/496/ΕΟΚ, και του νατρίου, ή της ισοδύναμης τιμής νατρίου, όπου επιτρέπεται διαφορά της τάξης του 25 % Ο ισχυρισμός ότι προϊόν είναι μειωμένων θερμίδων, και κάθε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, πρέπει να πληροί τις ίδιες προϋποθέσεις με αυτές που καθορίζονται για τον όρο "μειωμένο" ο ισχυρισμός πρέπει επίσης να συνοδεύεται από ένδειξη του ή των χαρακτηριστικών που καθιστούν το προϊόν "μειωμένων θερμίδων" ("light" ή "lite") Στην περίπτωση τροφίμων τα οποία εκ φύσεως πληρούν την ή τις προϋποθέσεις που ορίζονται με το παρόν παράρτημα, ο όρος "εκ φύσεως/φυσικό" μπορεί να χρησιμοποιηθεί προτασσόμενος του ισχυρισμού 33

34

Εκδόθηκε από ΕΦΕΤ Κηφισίας 124 & Ιατρίδου 2 ΤΚ 115 26 Αθήνα Τηλ: 2106971500 Fax: 2106971501 e-mail: info@efet.gr website: www.efet.gr 2007 35