ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 11.7.2013 SWD(2013) 267 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο νομοθετικής πρότασης και συμπληρωματικών, μη νομοθετικών μέτρων σχετικά με την ενίσχυση των επιθεωρήσεων και της εφαρμογής του κανονισμού (EK) αριθ. 1013/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14 ης Ιουνίου 2006, για τις μεταφορές αποβλήτων {COM(2013) 516 final} {SWD(2013) 268 final} EL EL
ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο νομοθετικής πρότασης και συμπληρωματικών, μη νομοθετικών μέτρων σχετικά με την ενίσχυση των επιθεωρήσεων και της εφαρμογής του κανονισμού (EK) αριθ. 1013/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14 ης Ιουνίου 2006, για τις μεταφορές αποβλήτων EL 2 EL
1. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 1.1. Ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα; Το πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η μεγάλη συχνότητα παράνομων μεταφορών αποβλήτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) προς ορισμένους προορισμούς κατά παράβαση του ενωσιακού κανονισμού για τις μεταφορές αποβλήτων 1, στο εξής «ΚΜΑ». Κατά τις επιθεωρήσεις σε θαλάσσιους λιμένες, οδούς και εταιρείες διαπιστώθηκε ότι περίπου το 25% των αποστολών φορτίων με απόβλητα στην ΕΕ δεν είναι σύμφωνες με τον ΚΜΑ. Από πλήθος εκθέσεων μη κυβερνητικών οργανώσεων και μέσων ενημέρωσης, καθώς και μελετών, που δημοσιεύθηκαν την περίοδο 2007-2011, προκύπτει ότι μεγάλες ποσότητες προερχόμενων από την ΕΕ αποβλήτων εξάγονται παράνομα σε αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Βασικό οικονομικό αίτιο των παράνομων μεταφορών αποβλήτων είναι το σημαντικά χαμηλότερο κόστος επεξεργασίας και διάθεσης αποβλήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες, το οποίο οφείλεται κυρίως στις λιγότερο αυστηρές απ ό,τι στην ΕΕ ρυθμίσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της υγείας. Οι παρανομούντες έμποροι επιδιώκουν, επομένως, να αποφύγουν το υψηλότερο κόστος που τους επιβαρύνει στην ΕΕ, με την παράνομη αποστολή αποβλήτων σε φθηνότερες και χαμηλής ποιότητας εγκαταστάσεις που λειτουργούν σε αναπτυσσόμενες χώρες. Η εναπόθεση ή η κατωτέρου επιπέδου επεξεργασία των αποβλήτων μετά από παράνομη μεταφορά έχει συνήθως σοβαρές συνέπειες για το περιβάλλον και την υγεία. Τα διατιθέμενα με ακατάλληλο τρόπο ή ανεπεξέργαστα απόβλητα ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα και προβλήματα υγείας για τους πληθυσμούς της περιοχής διάθεσης. Οι διαρροές από τα απορριπτόμενα απόβλητα έχουν επίσης επιβλαβή επίδραση στο έδαφος και στα υδατορρεύματα και προκαλούν ατμοσφαιρική ρύπανση μέσω των εκπομπών, π.χ. βαρέων μετάλλων και έμμονων οργανικών ρύπων. Η κατάσταση αυτή, πέραν των μακροπρόθεσμων κινδύνων που ενέχει για το ευρύ κοινό και τους εργαζόμενους, συντελεί επίσης στην πλανητική υπερθέρμανση και στην καταστροφή του στρώματος του όζοντος. Η έκταση των εν λόγω επιπτώσεων συνδέεται στενά με τη χρήση κατάλληλων ή ακατάλληλων τεχνικών επεξεργασίας λυμάτων. Η απουσία μέσων ατομικής προστασίας ή μέτρων αντιμετώπισης της ρύπανσης κατά την επεξεργασία αποβλήτων στις χώρες προορισμού των παρανόμως μεταφερόμενων αποβλήτων μπορεί συχνά να επαυξήσει τον κίνδυνο που συνιστά ο ήδη τοξικός χαρακτήρας των επικίνδυνων ουσιών. Οι παράνομες μεταφορές αποβλήτων συνεπάγονται επίσης σημαντικές δαπάνες για τα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων δαπάνες για εργασίες εξυγίανσης μετά την παράνομη μεταφορά και εναπόθεση αποβλήτων, καθώς και δαπάνες επαναπατρισμού αποβλήτων στη χώρα προέλευσης. Επιπλέον, η σημερινή «διαρροή» αποβλήτων προς κατωτέρου επιπέδου επεξεργασία εντός και εκτός της ΕΕ μέσω των παράνομων μεταφορών παρεμποδίζει την πρόσβαση σε πολύτιμες πρώτες ύλες. Η αύξηση των ποσοτήτων αποβλήτων που αποστέλλονται μέσω νόμιμων οδών για ανάκτηση και επεξεργασία θα οδηγήσει σε βελτιστοποιημένες διαδικασίες, καλύτερες τεχνικές διαλογής και, κατ επέκταση, σε υψηλότερη ποιότητα των αποβλήτων, με τελικό αποτέλεσμα τη βελτίωση της πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας πρώτες ύλες. Παράλληλα, η σημερινή απουσία ίσων όρων ανταγωνισμού, εξαιτίας των μεγάλων ανομοιοτήτων των πρακτικών εφαρμογής της νομοθεσίας, θέτει τις νομοταγείς επιχειρήσεις σε οικονομικά μειονεκτική θέση. Συνεπώς, τα 1 Κανονισμός (EK) αριθ. 1013/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις μεταφορές αποβλήτων, ΕΕ L 190 της 12.7.2006, σ. 1. EL 3 EL
υψηλά ποσοστά παράνομων μεταφορών κλονίζουν τις βιομηχανίες νόμιμης επεξεργασίας και διάθεσης αποβλήτων. 1.2. Ποιοι θίγονται περισσότερο; Οι επιθεωρήσεις και η εφαρμογή του ΚΜΑ αφορούν κυρίως: τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών οι οποίες διενεργούν επιθεωρήσεις αποστολών αποβλήτων σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο τους εμπόρους και τους μεταφορείς αποβλήτων που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του ΚΜΑ τους παρανομούντες εμπόρους και μεταφορείς αποβλήτων που εκμεταλλεύονται τα κενά στην εφαρμογή και στις επιθεωρήσεις στα κράτη μέλη για να παρακάμψουν τον ΚΜΑ εις βάρος του περιβάλλοντος και της υγείας τους πολίτες που υφίστανται τις επιδράσεις της εναπόθεσης και της κακοδιαχείρισης αποβλήτων στην υγεία. 1.3. Γιατί είναι αναγκαία η δημόσια παρέμβαση; Οι απαιτήσεις του ΚΜΑ όσον αφορά τις επιθεωρήσεις και την εφαρμογή του είναι διατυπωμένες αόριστα (άρθρο 50). Ο ΚΜΑ δεν περιέχει ειδικές διατάξεις για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να διενεργούνται οι επιθεωρήσεις. Αυτό έχει οδηγήσει σε μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. Ορισμένα έχουν αναπτύξει πλήρη συστήματα επιθεώρησης που λειτουργούν εύρυθμα και έχουν ως στόχο τα φορτία αποβλήτων, είτε σε λιμένες είτε στις εγκαταστάσεις των παραγωγών και των συλλεκτών αποβλήτων, ενώ άλλα αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα εφαρμογής του κανονισμού και δεν διαθέτουν τις κατάλληλες δομές και πόρους για τον έλεγχο των ροών αποβλήτων και τη διενέργεια επιθεωρήσεων. Η κατάσταση αυτή οδηγεί σε «αποφυγή λιμένων» (port hopping), δηλ. οι εξαγωγείς παράνομων αποβλήτων επιλέγουν να αποστέλλουν τα απόβλητά τους μέσω των κρατών μελών με τους χαλαρότερους ελέγχους. Όταν εντείνεται η εφαρμογή σε ένα κράτος μέλος, οι παρανομούντες εξαγωγείς μεταφέρουν τις εξαγωγικές τους δραστηριότητες σε άλλο κράτος μέλος. Αποτελεσματική πρόληψη των παράνομων μεταφορών αποβλήτων μπορεί να επιτευχθεί μόνον εφόσον διενεργούνται επαρκείς έλεγχοι σε όλα τα κράτη μέλη. 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ 2.1. Βάση στη Συνθήκη Η ΕΕ έχει το δικαίωμα να ενεργήσει βάσει του άρθρου 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 50 του ΚΜΑ, περιλαμβάνει ορισμένες διατάξεις περί εφαρμογής, οι οποίες έχουν ως στόχο να εξασφαλιστεί η εγκαθίδρυση αποτελεσματικών συστημάτων επιθεώρησης στα κράτη μέλη. Παρόλα αυτά, η εφαρμογή του ΚΜΑ είναι άνιση και οι εξαγωγές σημαντικών ποσοτήτων διαφόρων ειδών παράνομων αποβλήτων από την ΕΕ συνεχίζονται. Σοβαρό πρόβλημα φαίνεται να αποτελεί το γεγονός ότι ο ΚΜΡ δεν περιλαμβάνει επί του παρόντος ειδικά κριτήρια για τον σχεδιασμό των επιθεωρήσεων, το βάρος της απόδειξης, τις επιθεωρήσεις προγενέστερου σταδίου και την κατάρτιση των επιθεωρητών. 2.2. Η «δοκιμασία αναγκαιότητας» Καθώς οι μεταφορές αποβλήτων είναι από τη φύση τους διεθνείς, απαιτείται η εφαρμογή και επιβολή των ρυθμίσεων με τον ίδιο τρόπο από όλα τα κράτη μέλη για να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού και να περιοριστούν οι αθέμιτες μεταφορές αποβλήτων, που EL 4 EL
παρακωλύουν τις ενωσιακές και διεθνείς εμπορικές συναλλαγές και εκθέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Συνεπώς, φαίνεται να είναι αναγκαία η δράση της ΕΕ. Στην ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 50 του ΚΜΑ) δεν διατυπώνονται λεπτομερείς απαιτήσεις όσον αφορά τις επιθεωρήσεις, με αποτέλεσμα την ελλιπή και άνιση εφαρμογή και επιβολή της ανά την ΕΕ. Για τον λόγο αυτό, οι πολιτικοί στόχοι του ΚΜΑ δεν είναι επί του παρόντος δυνατόν να επιτευχθούν. Κάθε κράτος μέλος έχει ισχυρό συμφέρον στην αποτελεσματική εφαρμογή του ΚΜΑ από τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Πράγματι, τα απόβλητα που αποστέλλονται σε τρίτες χώρες συχνά διακινούνται προηγουμένως εντός της ΕΕ. Συνεπώς, η ελλιπής εφαρμογή σε ορισμένα κράτη μέλη αυξάνει τον φόρτο εργασίας των ελεγκτικών αρχών άλλων κρατών μελών. Επιπλέον οι εταιρείες, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τα κράτη μέλη που εφαρμόζουν σωστά τον ΚΜΑ, ενδέχεται να μεταφέρουν απόβλητα σε κράτη μέλη όπου η εφαρμογή του είναι λιγότερο αυστηρή, μειώνοντας τις πιθανότητες σύλληψής τους. Η δράση σε ενωσιακό επίπεδο είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, δεδομένου ότι η ΕΕ πρέπει να περιορίσει ως σύνολο τις επιπτώσεις των αποβλήτων της σε τρίτες χώρες, αλλά η δράση της περιορίζεται από τον πιο αδύναμο κρίκο της αλυσίδας επιθεωρήσεων. Συνεπώς, φαίνονται αναγκαίες οι εναρμονισμένες διαδικασίες επιθεώρησης στην ΕΕ. 3. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΤΗΣ ΕΕ Με την εφαρμογή των προτεινόμενων νομοθετικών απαιτήσεων για τις επιθεωρήσεις των μεταφορών αποβλήτων επιδιώκεται η επίτευξη των ακόλουθων στόχων: Γενικός στόχος: Προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας με τον περιορισμό των παράνομων μεταφορών αποβλήτων. Ειδικοί στόχοι: Βελτίωση της εφαρμογής και της επιβολής του κανονισμού της ΕΕ για τις μεταφορές αποβλήτων, η οποία θα συμβάλει στην εκπλήρωση του καθήκοντος που έχει ανατεθεί στην Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 17 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την ΕΕ μείωση των δαπανών των κρατών μελών, π.χ. για εξυγίανση και για τον επαναπατρισμό αποβλήτων βελτίωση της πρόσβασης σε πρώτες ύλες και συμβολή στην αποδοτική χρήση των πόρων διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού σε ολόκληρη την ΕΕ για τους ασχολούμενους με απόβλητα. Επιχειρησιακοί στόχοι: Ενίσχυση και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των επιθεωρήσεων που αφορούν μεταφορές αποβλήτων εναρμόνιση των σχετικών με τις επιθεωρήσεις κριτηρίων που χρησιμοποιούνται στα διάφορα κράτη μέλη. 4. ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Για τις αναλυθείσες επιλογές πολιτικής διεξήχθησαν διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και διατυπώθηκαν εκτενείς παρατηρήσεις κατά τη διαδικασία των διαβουλεύσεων. Οι εν λόγω επιλογές εκτείνονται από πιθανές τροποποιήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας έως μη νομοθετικά μέτρα. Δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενες και μπορούν να συνδυαστούν για την ενίσχυση της εφαρμογής του ΚΜΑ. Προσδιορίστηκαν τέσσερις βασικές επιλογές πολιτικής, οι οποίες και αξιολογήθηκαν ως προς τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους: Επιλογή 1 Καμία δράση σε ενωσιακό επίπεδο Επιλογή 2 Εισαγωγή ειδικών απαιτήσεων και κριτηρίων για τις επιθεωρήσεις των μεταφορών αποβλήτων στην ενωσιακή νομοθεσία, με τροποποίηση του άρθρου 50 του ΚΜΑ, ώστε να γεφυρωθούν τα συγκεκριμένα κενά εφαρμογής που εντοπίστηκαν κατά την εκτίμηση EL 5 EL
επιπτώσεων: απουσία σχεδιασμού των επιθεωρήσεων και εκτιμήσεων κινδύνου, ανεπαρκείς διατάξεις σχετικά με το βάρος της απόδειξης, απουσία επιθεωρήσεων προγενέστερου σταδίου για τον εντοπισμό των παράνομων εξαγωγών και έλλειψη κατάρτισης των επιθεωρητών Επιλογή 3 Καθοδήγηση για τις επιθεωρήσεις των μεταφορών αποβλήτων σε ενωσιακό επίπεδο, ώστε να καλυφθούν τα τέσσερα συγκεκριμένα πεδία στα οποία διαπιστώθηκε κατά την εκτίμηση επιπτώσεων ότι υπάρχει ανάγκη καθοδήγησης: διευκόλυνση του ελέγχου των φορτίων από τις τελωνειακές αρχές διασφάλιση περιβαλλοντικά ορθής διαχείρισης των αποβλήτων στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας και ανακύκλωσης σε τρίτες χώρες προώθηση της ιχνηλασιμότητας των αποβλήτων με τεχνικά μέσα συνεργασία, συντονισμός και παρακολούθηση Επιλογή 4 Συνδυασμός ενωσιακών νομοθετικών απαιτήσεων και καθοδήγησης EL 6 EL
5. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Επιλογή 1 Καμία δράση σε ενωσιακό επίπεδο Η επιλογή της απραξίας δεν συνεπάγεται αλλαγές και αφήνει τα κράτη μέλη ελεύθερα να ρυθμίσουν τις επιθεωρήσεις των μεταφορών αποβλήτων με τον τρόπο που τα ίδια κρίνουν ότι ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες εθνικές τους συνθήκες. Από την άλλη πλευρά, με την επιλογή αυτή δεν επιλύεται κανένα από τα προβλήματα που περιγράφονται συνοπτικά στην έκθεση. Η έλλειψη σαφών κανόνων ενωσιακής ισχύος για τις επιθεωρήσεις αφήνει περιθώρια για διαφορετικές ερμηνείες και ανομοιογενή εφαρμογή μεταξύ των κρατών μελών. Η αναποτελεσματικότητα και οι συγκεκριμένες ανεπάρκειες που χαρακτηρίζουν επί του παρόντος τις επιθεωρήσεις των μεταφορών αποβλήτων σε πολλά κράτη μέλη υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν αύξηση των ποσοστών των παράνομων μεταφορών αποβλήτων. Τα σημερινά προβλήματα σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, υψηλό κόστος για τα κράτη μέλη (εξυγίανση από απόβλητα που έχουν μεταφερθεί παράνομα) και τον κλάδο (απουσία ίσων όρων ανταγωνισμού) δεν θα εκλείψουν. Δεν θα βελτιωθεί η πρόσβαση σε πρώτες ύλες και θα συνεχιστεί η σημερινή αναποτελεσματική χρήση των πόρων. Με την επιλογή αυτή υπάρχει επίσης κίνδυνος μετατόπισης θέσεων εργασίας εκτός ΕΕ. Επιλογή 2 Εισαγωγή ειδικών απαιτήσεων και κριτηρίων για τις επιθεωρήσεις των μεταφορών αποβλήτων στην ενωσιακή νομοθεσία Οι δαπάνες θα είναι ελάχιστες για τα κράτη μέλη που διαθέτουν ήδη αποτελεσματικά συστήματα επιθεώρησης. Στην πραγματικότητα, οι δαπάνες τους θα είναι μικρότερες αν διενεργούνται αρκούντως κατάλληλες επιθεωρήσεις στην πηγή, σε άλλα κράτη μέλη, δεδομένου ότι τα παρανόμως μεταφερόμενα απόβλητα συχνά εξάγονται μέσω κράτους μέλους διαφορετικού από εκείνο από το οποίο προέρχονται. Με τον τρόπο αυτό θα χαλαρώσει η πίεση που δέχονται τα κλασικά σημεία εξόδου από την ΕΕ των παρανόμως μεταφερόμενων αποβλήτων. Τα κράτη μέλη που δεν διαθέτουν επαρκή δυναμικότητα και υποδομή επιθεωρήσεων θα χρειαστεί να προσλάβουν νέους επιθεωρητές και να εγκαταστήσουν την αναγκαία δυναμικότητα για να συμμορφωθούν με τις νέες νομοθετικές απαιτήσεις. Το συνολικό ετήσιο κόστος της αύξησης της δυναμικότητας και της υποδομής επιθεωρήσεων σε όλη την ΕΕ υπολογίζεται στην εκτίμηση επιπτώσεων σε 4.000.000 ευρώ. Το κόστος αυτό δεν θα μετακυλίεται στις νομοταγείς επιχειρήσεις ούτε στους καταναλωτές, αλλά θα επιβαρύνει τους παρανομούντες εξαγωγείς σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Δεν προβλέπεται πρόσθετο κόστος για τους οικονομικούς παράγοντες, εκτός από τις επιχειρήσεις για τις οποίες θα υπάρχουν υπόνοιες παράνομης δραστηριότητας και στις οποίες θα αντιστρέφεται το βάρος της απόδειξης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Το κόστος θα μπορούσε να καλυφθεί από δυνητικά έσοδα από την επιβολή προστίμων ή άλλων χρηματικών ποινών στις παρανομούσες επιχειρήσεις ή ακόμη και να υπερκαλυφθεί από την αποφυγή δαπανών επαναπατρισμού και εξυγίανσης. Επιλογή 3 Καθοδήγηση για τις επιθεωρήσεις των μεταφορών αποβλήτων σε ενωσιακό επίπεδο Η καθοδήγηση και μόνο είναι απίθανο να επιφέρει βελτιώσεις στις επιθεωρήσεις των μεταφορών αποβλήτων σε όλα τα κράτη μέλη. Αφθονούν ήδη οι κατευθύνσεις σε ενωσιακό επίπεδο για τις μεταφορές αποβλήτων και τις σχετικές επιθεωρήσεις, αλλά ο μη δεσμευτικός χαρακτήρας τους αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για την επίτευξη του στόχου της καλύτερης EL 7 EL
εφαρμογής του ΚΜΑ. Εάν κάποια κράτη μέλη δεν ακολουθούν τις κατευθύνσεις, η «αποφυγή λιμένων» συνεχίζεται. Επιλογή 4 Συνδυασμός ενωσιακών νομοθετικών απαιτήσεων και καθοδήγησης Η επιλογή αυτή θα έχει το ίδιο κόστος και τα ίδια οφέλη με τον συνδυασμό των επιλογών 2 και 3. Αυτό σημαίνει ότι το πρόσθετο κόστος, η εξοικονόμηση κόστους και τα οικονομικά οφέλη της δεσμευτικής νομοθεσίας θα είναι τα αναφερόμενα στην επιλογή 2 και θα συνοδεύονται από πολύ χαμηλό πρόσθετο κόστος για την καθοδήγηση, όπως στην επιλογή 3. Με βάση το καθαρό κόστος και τα οφέλη των επιλογών 2 και 3 είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι οι επιλογές αυτές αλληλοενισχύονται. 6. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ Το πρώτο κριτήριο είναι το κατά πόσον η επιλογή επιλύει τα προβλήματα που προσδιορίζονται στην εκτίμηση επιπτώσεων. Το δεύτερο κριτήριο είναι η εκτίμηση του καθαρού κόστος, δηλ. η εκτιμώμενη διαφορά μεταξύ οικονομικού κόστους και οφέλους. Με την εφαρμογή αυτών των κριτηρίων, η επιλογή 4 (συνδυασμός ενωσιακών νομοθετικών απαιτήσεων και καθοδήγησης) αναδεικνύεται ως η μόνη που επιλύει όλα τα προβλήματα τα οποία προσδιορίζονται στην εκτίμηση επιπτώσεων, ενώ έχει και το μικρότερο καθαρό κόστος. Η επιλογή αυτή έχει επίσης τις θετικότερες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. 7. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η αποτελεσματικότητα των μέτρων που προτείνονται για την επίλυση του προβλήματος των παράνομων μεταφορών αποβλήτων θα πρέπει να παρακολουθείται και να αξιολογείται ως εξής: 1) Εγκατάσταση επαρκών υποδομών, δυναμικότητας και συστημάτων εφαρμογής. Ο προτεινόμενος σχεδιασμός των επιθεωρήσεων θα θεωρείται επιτυχής στην πράξη εάν έχει ως αποτέλεσμα την εγκατάσταση επαρκών υποδομών και δυναμικότητας, καθώς και συστημάτων επιθεώρησης που να λειτουργούν εύρυθμα, και τη βελτίωση των επιθεωρήσεων που αφορούν μεταφορές αποβλήτων στα κράτη μέλη. 2) Περιορισμός των παράνομων μεταφορών αποβλήτων. Η αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων μέτρων θα μπορούσε να κρίνεται από στατιστικά στοιχεία μείωσης των ποσοστών παράνομων μεταφορών αποβλήτων. 3) Παρακολούθηση από την Επιτροπή. Κατά τον έλεγχο των πληροφοριών που υποβάλλουν τα κράτη μέλη σχετικά με την εφαρμογή του ΚΜΑ, η Επιτροπή θα μπορούσε να εξετάζει και να αξιολογεί τις επιπτώσεις των νομοθετικών μέτρων στις επιθεωρήσεις και στις παράνομες μεταφορές και να λαμβάνει αναλόγως υπόψη τις διαπιστώσεις της στις εκθέσεις που συντάσσει ανά τριετία για την εφαρμογή του ΚΜΑ. 4) Επιτόπια έργα. Ένα ακόμη εργαλείο μετρήσεων θα μπορούσε να είναι η αξιολόγηση των συγκεκριμένων περιπτώσεων μη συμμόρφωσης, που διαπιστώνονται στο πλαίσιο των επιθεωρήσεων, από πλευράς εξοικονόμησης κόστους, δηλ. αποφυγής επαναπατρισμού, εξυγίανσης κ.λπ., καθώς και των περιβαλλοντικών βελτιώσεων επιτόπου, δηλ. στους σημερινούς προορισμούς παρανόμως μεταφερόμενων αποβλήτων. Αυτό θα μπορούσε να υλοποιηθεί μέσω έργων σε συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες. 5) Εκτιμήσεις με βάση την αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης. Βάσει ενωσιακών και εθνικών νομοθετικών διατάξεων, παρακολουθούνται στην ΕΕ τα ποσοστά ανακύκλωσης αποβλήτων. Οι αυξήσεις των ποσοστών αυτών θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως EL 8 EL
ένδειξη επιτυχίας των προτεινόμενων απαιτήσεων, χάρη στην ανακύκλωση αποβλήτων αντί της παράνομης εξαγωγής και εναπόθεσής τους. EL 9 EL