ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΥΛΛΟΒΟΛΩΝ ΕΝ ΡΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΥΛΛΟΒΟΛΩΝ ΕΝ ΡΩΝ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ Ι.Φ.. (Περιγραφή χαρακτηριστικών, αξιολόγηση, συγκριτικά στοιχεία) Ιωάννης Α. Χατζηχαρίσης Συνεργάτες Αθ. Μάϊνου Πλέρου, Ι. Θ. Χατζηθεοδώρου, Κ. Α. Καζαντζής ΝΑΟΥΣΑ 2009

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ 4 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΕΓΙΝΕ Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ (UPOV, IPGRI, Ε..Γ.Υ.Π., Ι.Ε.Π.) 6 ΓΕΝΙΚΑ 10 ΜΕΡΟΣ Ι ΚΟΚΚΙΝΕΣ Η ΜΑΥΡΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ 11 Α. ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ 13 Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ 17 Γ. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ 69 ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΓΑΛΑΝΕΣ Η ΩΧΡΟΕΡΥΘΡΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ 75 Α. ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ 77 Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ 81 Γ. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ 97 Α. ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΚΟΚΚΙΝΩΝ Η ΜΑΥΡΩΝ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 99 Β. ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΓΑΛΑΝΩΝ Η ΩΧΡΟΕΡΥΘΡΩΝ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 100 3

ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ Ι.Φ.. (Περιγραφή χαρακτηριστικών, αξιολόγηση, συγκριτικά στοιχεία) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στη µονογραφία αυτή παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά που εµφάνισαν οι εγχώριες ποικιλίες κερασιάς, που αξιολογήθηκαν σε πειραµατικές συλλογές, στα Αγροκτήµατα του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων ένδρων, των περιοχών Ναούσης και Σκύδρας και περιλαµβάνονται όλες οι ποικιλίες που µελετήθηκαν στη χώρα µας, από το 1970 µέχρι το 2008. Περιγράφονται 34 ποικιλίες κερασιάς, όλων των κατηγοριών, που προέρχονται από διάφορες περιοχές της χώρας µας και παρουσιάζουν τοπικό ή γενικότερο εµπορικό ή γενετικό ενδιαφέρον. Οι ποικιλίες αυτές έχουν επισηµανθεί, συλλεγεί και αξιολογηθεί από το Ινστιτούτο και περιγράφονται για πρώτη φορά τα χαρακτηριστικά τους. Η περιγραφή των χαρακτηριστικών στηρίζεται στις λίστες που έχει συντάξει η UPOV, το IPGRI, το Ευρωπαϊκό ίκτυο Γενετικού Υλικού Πυρηνοκάρπων και το Ινστιτούτο Ελέγχου Ποικιλιών της χώρας µας, για να µπορεί να αξιοποιηθεί και από αυτούς τους φορείς, πλην της επιστηµονικής κοινότητας και των παραγωγών κερασιάς. Το ανά χείρας πόνηµα διατηρείται στα αρχεία του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων ένδρων του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. και διατίθεται σε κάθε ενδιαφερόµενο. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ Οι πειραµατικές συλλογές αξιολόγησης εγκαταστάθηκαν σε δύο Αγροκτήµατα του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων ένδρων, στο Κεντρικό Αγρόκτηµα Ναούσης και στο Αγρόκτηµα του Παραρτήµατος Σκύδρας. Όλες οι ποικιλίες κερασιάς ήταν εµβολιασµένες σε σπορόφυτα αγριοκερασιάς (Prunus avium L.) και φυτεύθηκαν σε δύο επαναλήψεις, από τρία δένδρα στην κάθε επανάληψη. Οι αποστάσεις φύτευσης των δένδρων ήταν 7 x 7 m και η διαµόρφωση της κόµης αυτών, σε ανοιχτό κύπελλο. Οι καλλιεργητικές φροντίδες ήταν οι ίδιες, σε όλες τις συλλογές. Οι παρατηρήσεις λαµβάνονταν σύµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα και τα χαρακτηριστικά αυτών καταγράφονταν σύµφωνα µε τις λίστες της UPOV, του IPGRI, του Ευρωπαϊκού ικτύου Γενετικού Υλικού Πυρηνοκάρπων και του Ινστιτούτου Ελέγχου Ποικιλιών της χώρας µας. Έδαφος: Από την εδαφολογική µελέτη που έκανε το Ινστιτούτο Εδαφολογίας Θεσσαλονίκης (Ι.Ε.Θ.) στα αγροκτήµατα του Ινστιτούτου πάρθηκαν τα στοιχεία εκείνα που αφορούν τα αγροτεµάχια στα οποία φυτεύθηκαν οι συλλογές κερασιάς. Το έδαφος του Κεντρικού Κτήµατος έχει βάθος 150 cm. Το υπέδαφος αποτελείται από µαργώδη ασβεστόλιθο ή από στρώσεις λίθων και χαλίκων, µε λίγο µόνο λεπτόκοκκο υλικό µεταξύ τους. Η µηχανική σύσταση είναι βαριά, αλλά υπάρχει σαφής δοµική συγκρότηση σε κόκκους, που εξασφαλίζει µέχρι ένα σηµείο τη στράγγιση. Η αντίδραση του εδάφους είναι σε όλη τη µάζα ουδέτερη, µέχρι ελαφρά αλκαλική (πίν. 1). 4

Τοµή ΠΙΝΑΚΑΣ 1 TABLE 1 Αποτελέσµατα αναλύσεως εδαφοδειγµάτων, από ορύγµατα παρατηρήσεων, του αγροτεµαχίου του Κεντρικού Κτήµατος Ναούσης. Results of soil chemical analysis of central farm. Βάθος στρώσεως (cm) Μηχανική ανάλυση άµµος ιλύς άργιλλος Χαρακτηριστικά µηχανικής σύστασης 5 Ελεύθερο CaCO 3 % ph Οργανική ουσία Ολικό άζωτο mg/100gr Νερό κορεσµού % Υπόλοιπο σε 25 o C ECx10 3 εκχ. κορ. 1 0-40 41,4 25,0 33,6 CL** 4,7 7,60 - - - - 2 0-95 30,4 25,2 44,4 C* 0 7,50 0,88 73 65 <3-95-130 32,4 29,2 38,4 CL 7,8 7,80 0,55 49 59 <3 3 0-40 36,4 29,8 33,8 CL 0 7,15 1,77 120 51 <3 * C : Άργιλλος. **CL: Αργιλλοπηλός. Το έδαφος του Κτήµατος του Παραρτήµατος Σκύδρας είναι βαθύ και στραγγίζει καλά. Το υπέδαφος σε πολλά σηµεία είναι χαλικώδες. Η µηχανική σύσταση είναι µέση. Η αντίδραση του εδάφους είναι σε όλο το βάθος ελαφρά όξινη, µέχρι ελαφρά αλκαλική (πίν. 2). Τοµή ΠΙΝΑΚΑΣ 2 TABLE 2 Αποτελέσµατα αναλύσεως εδαφοδειγµάτων, από ορύγµατα παρατηρήσεων, του αγροτεµαχίου του Παραρτήµατος Σκύδρας. Results of soil chemical analysis of Skidra s farm. Βάθος στρώσεως (cm) Μηχανική ανάλυση άµµος ιλύς άργιλλος Χαρακτηριστικά µηχανικής σύστασης Ελεύθερο CaCO 3 % ph Οργανική ουσία Ολικό άζωτο mg/100gr Νερό κορεσµού % Υπόλοιπο σε 25 o C ECx10 3 εκχ. κορ. 1 0-80 36,4 29,2 34,4 CL** 0,9 7,50 0,78 61 61 <3-80-150 32,4 23,2 44,4 C* 0,5 8,06 0,33-79 <3 2 0-50 49,2 29,4 21,4 L*** 1,2 7,66 0,83 39 35 <3-50-80 37,2 24,8 38,0 CL 0 7,52 0,40 47 61 <3-80-180 38,0 20,6 41,4 C 1,0 7,46 - - 61 <3 * C : Άργιλλος. **CL: Αργιλλοπηλός. ***L : Πηλός Κλίµα: Το κλίµα και των δύο περιοχών που εγκαταστάθηκαν οι συλλογές παρουσιάζει τα γενικά χαρακτηριστικά των πεδινών περιοχών της Βόρειας Ελλάδας, που γειτνιάζουν µε µεγάλους ορεινούς όγκους ή βρίσκονται στις υπώρειές τους. Από τα µετεωρολογικά στοιχεία που κρατά το Ι.Φ.. προκύπτουν τα εξής: Για το µικροκλίµα του Κεντρικού Κτήµατος Ναούσης: τα τελευταία 40 χρόνια οι θερµοκρασίες κυµαίνονταν κατά τους θερινούς µήνες από 8 o C µέχρι 41,5 o C και κατά τους χειµερινούς από 13 o C µέχρι 23 o C. Απόλυτη ελάχιστη 13 o C (Ιανουάριος 1979), απόλυτη µέγιστη 40,5 o C (Ιούλιος 1977) και 41,5 o C (Ιούνιος 1982). Μέση σχετική υγρασία 30-60% κατά τους θερινούς µήνες και 70-80% κατά τους χειµερινούς. Οι βροχοπτώσεις, από χρονιά σε χρονιά, κυµάνθηκαν από 418 mm την πιο ξηρή χρονιά (1989), µέχρι 1132 mm την πιο βροχερή χρονιά (2002). Ανοιξιάτικοι παγετοί κατά τη βλαστική περίοδο των δένδρων σηµειώθηκαν οκτώ χρονιές, εκ των οποίων τα έτη 1996, 1998, 2003 και 2005 ισχυροί, κάτω των -4 o C µε σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγή. Άνεµοι πνέουν ασθενείς, σπάνια ισχυροί. Συχνά κατά το Μάιο και τον Ιούνιο σηµειώνονται βροχοπτώσεις µε δυσµενείς επιπτώσεις στον καρπό. Η εξάτµιση κυµαίνονταν από 100 mm µέχρι 700 mm το χρόνο. Για το µικροκλίµα του Αγροκτήµατος Παραρτήµατος Σκύδρας: τα τελευταία 40 χρόνια οι θερµοκρασίες κυµαίνονταν κατά τους θερινούς µήνες από 5,5 o C µέχρι 40,5 o C και κατά τους χειµερινούς από 12,5 o C µέχρι 23 o C. Απόλυτη ελάχιστη 12,5 o C ( εκέµβριος 2001), απόλυτη µέγιστη 40,5 o C (Αύγουστος 1994). Μέση σχετική υγρασία 30-60% κατά

τους θερινούς µήνες και 60-85% κατά τους χειµερινούς. Οι βροχοπτώσεις, από χρονιά σε χρονιά, κυµάνθηκαν κατά µέσο όρο, από 418 mm την πιο ξηρή χρονιά (1989) µέχρι 1131 mm την πιο βροχερή χρονιά (2002). Ανοιξιάτικοι παγετοί κατά τη βλαστική περίοδο των δένδρων σηµειώθηκαν οκτώ χρονιές, εκ των οποίων τα έτη 1993, 1996, 1998, 2003 και 2005 ισχυροί, κάτω των -4 o C, που προκάλεσαν σοβαρές ζηµίες στην παραγωγή. Άνεµοι πνέουν συχνά, σπάνια ισχυροί, κυρίως βόρειοι. Και εδώ σηµειώνονται βροχοπτώσεις κατά την περίοδο ωριµάνσεως του καρπού. Η εξάτµιση κυµαίνονταν από 100 mm µέχρι 1000 mm το χρόνο. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΕΓΙΝΕ Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ (UPOV, IPGRI, Ε..Γ.Υ.Π., Ι.Ε.Π.) ΟΝΟΜΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΕΝ ΡΟ ΤΥΠΟΣ ΖΩΗΡΟΤΗΤΑ 1 κανονικός 1 εξαιρετικά ζωηρό 2 σπερ 2 πολύ ζωηρό 3 νάνος 3 ζωηρό 4 συµπαγής (compact) 4-5 ενδιάµεσο 6-7 νάνο ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΚΟΜΗΣ 8-9 εξαιρετικά νάνο 1-2-3 ορθόκλαδο 4-5-6 πλαγιόκλαδο ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΟΜΗΣ 7-8-9 κρεµοκλαδές 1-2-3 ανοιχτή 4-5-6 µέτρια 7-8-9 πυκνή ΦΥΛΛΟ ΣΧΗΜΑ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 1 κυκλικό 1-3 µικρό 2 ωοειδές 4-6 µέσο 3 αντωειδές 7-9 µεγάλο 4 ελλειπτικό 5 ροµβοειδές ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΗΚΟΥΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 6 επίµηκες ΠΡΟΣ ΠΛΑΤΟΣ 7 λογχοειδές 1-3 µικρή 4-6 µέση 7-9 υψηλή ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΑΝΩ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΣΤΙΛΠΝΟΤΗΤΑ ΕΠΑΝΩ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 1-3 ανοιχτό πράσινο 1-3 θαµπό 4-6 µέσο πράσινο 4-6 στιλπνό 7-9 σκούρο πράσινο Ο ΟΝΤΩΣΗ ΠΕΡΙΘΩΡΙΩΝ ΜΗΚΟΣ ΜΙΣΧΟΥ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 1 βραχύς 1 πριονωτή 2 µέσος 2 διπλά πριονωτή 3 µακρύς 3 τριπλά πριονωτή 4 οξύληκτη 6

ΠΑΧΟΣ ΜΙΣΧΟΥ 1 λεπτός ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΗΚΟΥΣ ΜΙΣΧΟΥ ΠΡΟΣ 2 ενδιάµεσος ΜΗΚΟΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 3 παχύς 1-3 χαµηλή 4-6 µέση ΑΡΙΘΜΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΩΝ Α ΕΝΩΝ 7-9 υψηλή 0 απουσιάζουν 1-4 υπάρχουν ΣΧΗΜΑ ΝΕΚΤΑΡΙΩΝ Α ΕΝΩΝ 1 σφαιρικό ΘΕΣΗ ΝΕΚΤΑΡΙΩΝ Α ΕΝΩΝ 2 νεφροειδές 1 πάνω στο µίσχο 3 σταγονοειδές 2 στην άκρη του ελάσµατος 3 στο µίσχο και το έλασµα ΕΠΟΧΗ ΦΥΛΛΟΠΤΩΣΗΣ 1-3 πρώιµη ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΝΘΟΚΥΑΝΙΝΗ ΤΩΝ 4-6 µέσης εποχής ΝΕΚΤΑΡΙΩΝ Α ΕΝΩΝ 7-9 όψιµη 0 απουσιάζει 1 ασθενής 2 ενδιάµεσος 3 δυνατός ΚΑΡΠΟΦΟΡΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΥΠΟΣ ΚΑΡΠΟΦΟΡΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡ ΣΤΟΥΣ 1 σπερ (µπουκέτα Μαΐου, ροζέτες) ΒΛΑΣΤΟΥΣ 2 λεπτοί κλάδοι (λεπτοκλάδια) 1 στις κορυφές 3 ετήσιοι βλαστοί 2 στο µέσον 4 δύο ή περισσότερα 3 στη βάση 4 σε όλο το µήκος ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡ 1-3 αραιά ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΘΟΦΟΡΩΝ 4-6 ενδιάµεση ΟΦΘΑΛΜΩΝ ΑΝΑ ΣΠΕΡ 7-9 πυκνή 1-3 µικρός 4-6 µέτριος ΣΧΗΜΑ ΑΝΘΟΦΟΡΩΝ ΟΦΘΑΛΜΩΝ 7-9 µεγάλος 1-3 κωνικό 4-6 ωοειδές 7-9 σφαιρικό ΑΝΘΟΣ ΕΠΟΧΗ ΑΝΘΙΣΗΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΝΘΟΥΣ 1-2 πολύ πρώιµη 1 µικρό 3-4 πρώιµη 2 µέτριο 5-6 µέσης εποχής 3 µεγάλο 7-8 όψιµη 9-10 πολύ όψιµη ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΕΤΑΛΛΩΝ 1 µεγάλο 2 µέσο 3 µικρό ΣΧΗΜΑ ΠΕΤΑΛΛΩΝ ΥΨΟΣ ΣΤΗΜΟΝΩΝ ΠΡΟΣ ΥΠΕΡΟ 1 κυκλικό 1 µικρότερο 2 ωοειδές 2 ίσο µε τον ύπερο 3 καρδιόσχηµο 3 µεγαλύτερο 4 πεπλατυσµένο καρδιόσχηµο 5 ελλειπτικό 6 πεπλατυσµένο ελλειπτικό 7 ροµβοειδές 8 ριπιδοειδές 7

ΚΑΡΠΟΣ ΕΠΟΧΗ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΡΠΟΥ 1-2 πολύ πρώιµος 1-2 πολύ µικρός 3-4 πρώιµος 3-4 µικρός 5 µεσοπρώιµος 5-6 µέσος 6 µέσης περιόδου 7-8 µεγάλος 7-8 όψιµος 9-10 πολύ µεγάλος 9-10 πολύ όψιµος ΣΧΗΜΑ ΚΑΡΠΟΥ ΧΡΩΜΑ ΕΠΙ ΕΡΜΙ ΑΣ 1-2 νεφροειδής 1 λευκό 3-4 σφαιρικός πιεσµένος 2 κιτρινόλευκο 5-6 σφαιρικός 3 κίτρινο 7-8 επιµήκης 4 πορτοκαλοκόκκινο 9-10 καρδιόσχηµος 5 λίγο κόκκινο επίχρωµα σε κίτρινο βάσεως 6 λαµπρό κόκκινο επίχρωµα σε κίτρινο βάσεως ΣΤΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙ ΕΡΜΙ Α 7 κόκκινο 0 απουσιάζουν 8 λαµπρό κόκκινο 1-3 δυσδιάκριτα 9 µαονιού 4-6 ευδιάκριτα 10 µαύρο 7-9 τραχειά ΜΕΓΕΘΟΣ ΣΤΙΓΜΑΤΩΝ ΕΠΙ ΕΡΜΙ ΑΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΣΤΙΓΜΑΤΩΝ 1 µικρό 1-3 αραιά 2 µέσο 4-6 µέση 3 µεγάλο 7-9 πυκνή ΧΡΩΜΑ ΧΥΜΟΥ ΧΡΩΜΑ ΣΑΡΚΑΣ 0 άχρωµος 1 λευκό 1-2 ροζ 2 κρεµ λευκό 3-4 κόκκινος 3 κρεµ κίτρινο 5-6 πορφυρός 4 ροζ 7-8 σκούρος κόκκινος 5 κόκκινο 6 σκούρο κόκκινο ΤΡΑΓΑΝΟΤΗΤΑ ΣΑΡΚΑΣ 7 µαύρο κόκκινο 1-3 µαλακή 4-6 ενδιάµεση ΓΕΥΣΗ 7-9 τραγανή 1-2 πολύ ξινός 3-4 ξινός ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΧΥΜΟ 5-6 ενδιάµεσος 1-3 µικρή 7-8 γλυκός 4-6 ενδιάµεση 9-10 πολύ γλυκός 7-9 υψηλή ΓΕΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΚΡΟΚΑΡΠΙΟ 1-2 εξαιρετικά φτωχή 1-3 κοίλο 3-4 φτωχή 4-6 πιεσµένο 5-6 µέτρια 7-9 αιχµηρό 7-8 καλή 9-10 πολύ καλή ΘΕΣΗ ΑΚΡΟΚΑΡΠΙΟΥ ΦΕΛΛΩ ΗΣ ΙΣΤΟΣ ΣΤΟ 1 εις το µέσον του άκρου ΑΚΡΟΚΑΡΠΙΟ 2 προς το µέρος της κοιλιάς 0 απουσιάζει 3 προς το µέρος της ράχης 1-3 εµφανίζεται ΚΟΙΛΙΑΚΗ ΡΑΦΗ ΣΧΗΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΡΑΦΗΣ 1-3 δυσδιάκριτη 1-3 αυλακοειδής 4-6 ευδιάκριτη 4-6 πιεσµένη 7-9 τραχειά 7-9 εξογκωµένη 8

ΧΡΩΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΡΑΦΗΣ ΜΗΚΟΣ ΠΟ ΙΣΚΟΥ 1 ανοιχτότερο της επιδερµίδας 1-3 βραχύς 2 όµοιο µε της επιδερµίδας 4-6 µέσος 3 σκουρότερο της επιδερµίδας 7-9 µακρύς 4 διαφορετικό της επιδερµίδας ΥΠΑΡΞΗ ΦΥΛΛΩΝ ΣΤΟΝ ΠΟ ΙΣΚΟ ΠΡΟΣΦΥΣΗ ΚΑΡΠΟΥ ΣΤΟΝ ΠΟ ΙΣΚΟ 0 απουσιάζουν 1-3 ισχυρή 1-3 λίγα 4-6 ενδιάµεση 4-6 ενδιάµεσα 7-9 αδύνατη 7-9 πολλά ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΟ ΣΧΙΣΙΜΟ ΠΡΟΣΦΥΣΗ ΠΟ ΙΣΚΟΥ ΣΤΟ ΣΠΕΡ 1-2 ανθεκτικός 1-3 ισχυρή 3-4 ελαφρώς ευαίσθητος 4-6 ενδιάµεση 5-6 µέτρια 7-9 αδύνατη 7-8 ευαίσθητος 9-10 πολύ ευαίσθητος ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΑ ΕΝ ΡΟ 1-2 πολύ παραγωγικό ΠΡΩΙΜΟΤΗΤΑ ΕΙΣΟ ΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 3-4 παραγωγικό 1-2 πρώιµη 5-6 µέτριο 3-4 ενδιάµεση 7-8 χαµηλής παραγωγικότητας 5-6 όψιµη 9-10 πολύ χαµηλής παραγ/κότητας ΠΥΡΗΝΑΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΥΡΗΝΑ ΣΧΗΜΑ ΠΥΡΗΝΑ 1-3 µικρό 1-2 σφαιρικό 4-6 µέτριο 3-4 ωοειδές 7-9 µεγάλο 5-6 ελλειπτικό 7-8 επίµηκες ΣΧΕΣΗ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΠΥΡΗΝΑ / ΚΑΡΠΟΥ 1-3 µικρή ΣΧΕΣΗ ΒΑΡΟΥΣ ΠΥΡΗΝΑ / ΚΑΡΠΟΥ 4-6 µέση 1-3 µικρή 7-9 µεγάλη 4-6 µέση 7-9 µεγάλη ΑΚΡΟ ΠΥΡΗΝΑ 1-3 κοίλο ΡΑΦΗ ΠΥΡΗΝΑ 4-6 πιεσµένο 1 αυλακοειδής 7-9 αιχµηρό 2 πιεσµένη 3 απλή τρόπιδα ΣΥΜΦΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΑΡΚΑ 4 διπλή τρόπιδα 1-3 ισχυρή 5 τριπλή τρόπιδα 4-6 ενδιάµεση 7-9 αδύνατη 9

ΓΕΝΙΚΑ Όλες οι ποικιλίες κερασιάς που περιγράφονται ανήκουν στο είδος Prunus avium L. Περιλαµβάνονται όλες οι κατηγορίες ποικιλιών, ως προς το χρώµα του καρπού και την τραγανότητα της σάρκας, που επικράτησε να διαχωρίζονται για πρακτικούς λόγους. Κόκκινες ή µαύρες ποικιλίες, µε κόκκινου έως µαύρου χρώµατος επιδερµίδα και κόκκινη σάρκα. Γαλανές ή ωχροέρυθρες, µε κίτρινο χρώµα βάσεως στην επιδερµίδα και κόκκινο φωτεινό επίχρωµα, ενώ το χρώµα της σάρκας του καρπού είναι κιτρινόλευκο. Μαλακόσαρκες ποικιλίες, που ανήκουν στην Ιουλιανή παραλλαγή και τραγανόκαρπες, που ανήκουν στην παραλλαγή Duracina ή ελληνιστί Τραγανά. Ο καρπός των τραγανών ποικιλιών κερασιάς, χρησιµοποιείται κυρίως για νωπή κατανάλωση και µεταποίηση σε κοµπόστα, ενώ των µαλακόσαρκων για µεταποίηση σε χυµό και δευτερευόντως για νωπή κατανάλωση. Για µεταποίηση σε κοµπόστα, ζαχαροπλαστική χρήση και λοιπά παρασκευάσµατα, που απαιτείται ολόκληρος ο καρπός, προτιµούνται οι γαλανές τραγανόκαρπες ποικιλίες, που δεν χρειάζονται αποχρωµατισµό. Όσον αφορά τις αποδόσεις, οι ποικιλίες ταξινοµήθηκαν βάση των µέγιστων αποδόσεων ανά δένδρο, στις εξής κατηγορίες: πολύ µεγάλων αποδόσεων (100 kgr και άνω), µεγάλων αποδόσεων (75 100 kgr), µέτριων αποδόσεων (50 75 kgr), µικρών αποδόσεων (40 50 kgr) και πολύ µικρών αποδόσεων (κάτω των 40 kgr). Από τις 34 περιγραφόµενες ποικιλίες στο ανά χείρας πόνηµα, οι 26 του πρώτου µέρους είναι κόκκινες ή µαύρες όσον αφορά το χρωµατισµό του καρπού και οι υπόλοιπες 8 του δεύτερου µέρους, γαλανές ή ωχροέρυθρες. 10

ΜΕΡΟΣ I ΚΟΚΚΙΝΕΣ Η ΜΑΥΡΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ 11

12

Α. ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ Γράφηµα 1 Περίοδος άνθησης κόκκινων ή µαύρων εγχώριων ποικιλιών κερασιάς. (Μέσοι Όροι δεκαετίας). 28/3 29/3 30/3 31/3 1/4 2/4 3/4 4/4 5/4 6/4 7/4 8/4 9/4 10/4 11/4 12/4 13/4 14/4 15/4 16/4 17/4 18/4 19/4 20/4 Πρώιµο Κολυνδρού Μεσοπρώιµο Τραγανό Κοµοτηνής Πρώιµο Τραγανό Κοµοτηνής Όψιµο Τραγανό Κοµοτηνής Χαλκίδος Ανώνυµο ΙΦ 1 ΙΦ 2 Μεσοπρώιµο Τραγανό Ευβοίας Αρκαδίας Μαύρο Πρώιµο Βυτάλου Μαύρο Τριπόλεως Κηφησιάς Σάµου ΙΦ 3 Κόκκινα Αναστασιάς Μαύρα Αναστασιάς Κοροµηλοκέρασο Βυτάλου Αθηναϊκά Λεµονίδη Βασιλειάδη Μαύρο Πρώιµο Αχαΐας Αγιωργίτικα Λιλαντίου Μπακιρτζέικα Τραγανό Εδέσσης-Σαρακηνών Τραγανά Εδέσσης Τραγανό Εδέσσης-Ναούσης 13

Γράφηµα 2 Περίοδος ωρίµανσης κόκκινων ή µαύρων εγχώριων ποικιλιών κερασιάς. (Μέσοι Όροι δεκαετίας). 10/5 11/5 12/5 13/5 14/5 15/5 16/5 17/5 18/5 19/5 20/5 21/5 22/5 23/5 24/5 25/5 26/5 27/5 28/5 29/5 30/5 31/5 1/6 2/6 3/6 4/6 5/6 6/6 7/6 8/6 9/6 10/6 11/6 12/6 13/6 14/6 15/6 16/6 17/6 Πρώιµο Κολυνδρού Χαλκίδος Ανώνυµο Μεσοπρώιµο Τραγανό Ευβοίας Πρώιµο Τραγανό Κοµοτηνής Μεσοπρώιµο Τραγανό Κοµοτηνής ΙΦ 3 Αθηναϊκά ΙΦ 1 Αγιωργίτικα Λιλαντίου Κηφησιάς Μαύρο Τριπόλεως Αρκαδίας Μαύρο Πρώιµο Βυτάλου ΙΦ 2 Βασιλειάδη Σάµου Λεµονίδη Κόκκινα Αναστασιάς Μαύρο Πρώιµο Αχαΐας Μαύρα Αναστασιάς Όψιµο Τραγανό Κοµοτηνής Τραγανό Εδέσσης-Σαρακηνών Τραγανό Εδέσσης-Ναούσης Μπακιρτζέικα Κοροµηλοκέρασο Βυτάλου Τραγανά Εδέσσης 14

Γράφηµα 3 Περίοδος φυλλόπτωσης κόκκινων ή µαύρων εγχώριων ποικιλιών κερασιάς. (Μέσοι Όροι δεκαετίας). 10/11 11/11 12/11 13/11 14/11 15/11 16/11 17/11 18/11 19/11 20/11 21/11 22/11 23/11 24/11 25/11 26/11 27/11 28/11 29/11 30/11 1/12 2/12 3/12 4/12 5/12 6/12 7/12 8/12 9/12 10/12 11/12 Βασιλειάδη Πρώιµο Κολυνδρού Λεµονίδη Κόκκινα Αναστασιάς Πρώιµο Τραγανό Κοµοτηνής Μαύρο Πρώιµο Αχαΐας Μαύρα Αναστασιάς Όψιµο Τραγανό Κοµοτηνής Σάµου Χαλκίδος Ανώνυµο Αγιωργίτικα Λιλαντίου Κηφησιάς Κοροµηλοκέρασο Βυτάλου Μαύρο Πρώιµο Βυτάλου Μεσοπρώιµο Τραγανό Ευβοίας Αρκαδίας Μεσοπρώιµο Τραγανό Κοµοτηνής Αθηναϊκά ΙΦ 1 ΙΦ 3 Τραγανά Εδέσσης Τραγανό Εδέσσης-Ναούσης ΙΦ 2 Τραγανό Εδέσσης-Σαρακηνών Μπακιρτζέικα 15

Γράφηµα 4 Αποδόσεις ανά δένδρο κόκκινων ή µαύρων εγχώριων ποικιλιών κερασιάς. 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 Βασιλειάδη Μπακιρτζέικα Τραγανά Εδέσσης Τραγανό Εδέσσης-Ναούσης Τραγανό Εδέσσης-Σαρακηνών Κόκκινα Αναστασιάς Μαύρο Τριπόλεως Μαύρα Αναστασιάς Σάµου Κοροµηλοκέρασο Βυτάλου Χαλκίδος Ανώνυµο ΙΦ 2 Μαύρο Πρώιµο Αχαΐας Πρώιµο Τραγανό Κοµοτηνής Αγιωργίτικα Λιλαντίου Αθηναϊκά ΙΦ 1 Κηφησιάς Μαύρο Πρώιµο Βυτάλου Μεσοπρώιµο Τραγανό Κοµοτηνής Όψιµο Τραγανό Κοµοτηνής Πρώιµο Κολυνδρού ΙΦ 3 Αρκαδίας Λεµονίδη Μεσοπρώιµο Τραγανό Ευβοίας 16

ΑΓΙΩΡΓΙΤΙΚΑ ΛΙΛΑΝΤΙΟΥ Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ Γενικά: Κόκκινη, µαλακόσαρκη ποικιλία, µεσοπρωίµου εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Επισηµάνθηκε στην περιοχή Λιλαντίου Ευβοίας, όπου και καλλιεργείται σε µικρή έκταση για την κάλυψη τοπικών αναγκών. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστησή του είναι πολύ ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µικρές. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση προς χαµηλή. Ο µίσχος έχει µέσο µήκος και πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή προς µέση. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι µέσης περιόδου. Καρποφόρα όργανα: Η έκπτυξη των καρποφόρων οργάνων γίνεται συνήθως στην κορυφή των βλαστών. Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µέτρια. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µεγάλος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο ως τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα ωοειδούς σχήµατος, µέσου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος από τους στήµονες. Η άνθηση είναι κανονικής περιόδου, ανθίζει τρεις ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Καρπός: Καρδιόσχηµος, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, πολύ µικρού µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει δυσδιάκριτα στίγµατα, µέσου µεγέθους και πολύ πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι δυσδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο σχηµατίζει κοιλότητα προς το µέρος της κοιλιάς και εµφανίζει φελλώδη ιστό µέσου µεγέθους. Η σάρκα του είναι µαλακή, σκούρου κόκκινου χρώµατος, µε γεύση µέτρια προς φτωχή. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι ενδιάµεση προς υψηλή και το χρώµα αυτού είναι ροζ προς κόκκινο. Παραµένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. 17

Ο ποδίσκος του καρπού έχει µέσο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι µέτρια και φέρει λίγα βράκτια φύλλα, συνήθως δύο, στη βάση του. Ωριµάζει το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου, δεκαπέντε ηµέρες πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού προς µέσου µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µέση προς µικρή, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µικρή. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Συµπεράσµατα: εν παρουσιάζει ενδιαφέρον για διάδοση και η σηµασία της για καλλιέργεια ως τοπική ποικιλία, είναι περιορισµένη. 18

ΑΘΗΝΑΪΚΑ Γενικά: Κόκκινη, ηµιτραγανή ποικιλία, πρώιµης εποχής ωρίµανσης, µε µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Επισηµάνθηκε στην περιοχή της Αττικής, όπου και καλλιεργείται σε µικρή έκταση για την κάλυψη τοπικών αναγκών. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, ορθόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστησή του είναι πολύ ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µικρές. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού µεγέθους, µε οξύληκτη οδόντωση. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι χαµηλή προς µέση. Ο µίσχος έχει µέσο µήκος και είναι λεπτός στο πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι µέση προς υψηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Η έκπτυξη των καρποφόρων οργάνων γίνεται σε όλο το µήκος των βλαστών. Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µεγάλος προς µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα καρδιόσχηµα, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος ή ίσος των στηµόνων. Η άνθηση είναι κανονικής περιόδου, ανθίζει τέσσερις ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Καρπός: Καρδιόσχηµος, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, µικρού µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει δυσδιάκριτα στίγµατα, µικρού µεγέθους και πολύ πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι δυσδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό όµοιο µε της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι πιεσµένο, βρίσκεται προς το µέρος της κοιλιάς και εµφανίζει φελλώδη ιστό µέσου µεγέθους. Η σάρκα του είναι ηµιτραγανή, σκούρου κόκκινου χρώµατος, µε γεύση υπόγλυκη. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι ενδιάµεση και το χρώµα αυτού κόκκινο προς ροζ. Παραµένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µέσο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι µέση προς αδύνατη και δεν εµφανίζει βράκτια φύλλα στον ποδίσκο. 19

Ωριµάζει το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου, δεκαεπτά ηµέρες πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει µικρή προς µέτρια ευαισθησία στο σχίσιµο. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού προς µέσου µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µικρή προς µέση, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µικρή. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Συµπεράσµατα: εν παρουσιάζει ενδιαφέρον για διάδοση και η σηµασία της για καλλιέργεια ως τοπική ποικιλία, είναι περιορισµένη. Παλιότερα η ποικιλία αυτή είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, λόγω της πρώιµης εποχής ωρίµανσης. Ωρίµαζε δύο έως τρεις ηµέρες πρωιµότερα από την Κηφισιάς. Σήµερα υπάρχουν καλύτερες ποικιλίες στην ίδια εποχή ωρίµανσης, όπως η B. Burlat, που ωριµάζει την ίδια περίοδο και η Precoce Bernard, που ωριµάζει πέντε ηµέρες νωρίτερα. 20

ΑΡΚΑ ΙΑΣ Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µεσοπρωίµου εποχής ωρίµανσης, µε µέτριο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Επισηµάνθηκε στην περιοχή της Αρκαδίας, όπου και καλλιεργείται σε µικρή έκταση για την κάλυψη τοπικών αναγκών. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστησή του είναι πολύ ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι πολύ µικρές. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µέσου µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση. Ο µίσχος έχει µέσο µήκος και πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως ένας ανά φύλλο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή προς µέση. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Η έκπτυξη των καρποφόρων οργάνων γίνεται σε όλο το µήκος των βλαστών. Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µέτρια. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι πολύ µεγάλος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο ως τέσσερα άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι ωοειδές. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα καρδιόσχηµα, µέσου µεγέθους και ο ύπερος είναι µικρότερος ή ίσος των στηµόνων. Η άνθηση είναι πρώιµη, ανθίζει µια βδοµάδα νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Καρπός: Καρδιόσχηµος, χρώµατος επιδερµίδας µαύρου κόκκινου, µέτριου προς µεγάλου µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µικρού µεγέθους και πολύ πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι δυσδιάκριτη, εξογκωµένη, µε χρωµατισµό όµοιο µε της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι πιεσµένο, βρίσκεται στο µέσο του άκρου και εµφανίζει φελλώδη ιστό µεγάλου προς µέσου µεγέθους. Η σάρκα του είναι τραγανή, σκούρου κόκκινου χρώµατος µε πλούσια γεύση. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι µικρή και το χρώµα αυτού σκούρο κόκκινο. Παραµένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µέσο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό αλλά και από το καρποφόρο όργανο, είναι µέτρια. Φέρει λίγα βράκτια φύλλα στον ποδίσκο, συνήθως ένα, στη βάση του. 21

Ωριµάζει το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου, δύο βδοµάδες πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µέσου προς µικρού µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µικρή, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µικρή προς µέση. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Συµπεράσµατα: Η Αρκαδίας παρουσιάζει αξιόλογα χαρακτηριστικά, όσον αφορά την ποιότητα του καρπού και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά αυτού. Οι αποδόσεις της όµως είναι µικρές και δεν συνιστάται για διάδοση σε άλλες περιοχές της χώρας µας. Στην περιοχή της Αρκαδίας µπορεί να συνεχίσει να καλλιεργείται για την κάλυψη τοπικών αναγκών. Η ποικιλία παρουσιάζει και γενετικό ενδιαφέρον, όσον αφορά τα χαρακτηριστικά του καρπού και τον εγκλιµατισµό της στις ελληνικές εδαφοκλιµατικές συνθήκες και µπορεί να συµπεριληφθεί σε προγράµµατα βελτίωσης ελληνικών ποικιλιών κερασιάς. 22

ΒΑΣΙΛΕΙΑ Η Γενικά: Κόκκινη, ηµιτραγανή ποικιλία, µεσοόψιµης εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µεγάλο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Επισηµάνθηκε στην περιοχή Ροδοχωρίου Νάουσας του Νοµού Ηµαθίας, σε οπωρώνα του ιδιώτη Βασιλειάδη Παναγιώτη. Το Ι.Φ.. την εγκατέστησε στις συλλογές του αξιολόγησης το 1999. Καλλιεργείται κυρίως στο Νοµό Ηµαθίας και τελευταία άρχισε να εξαπλώνεται και στο Νοµό Πέλλας. Επιτυγχάνει ικανοποιητικές τιµές στις αγορές. ένδρο: Μεγάλου µεγέθους, ορθόκλαδο, µε πυκνή έως µέτριας πυκνότητας κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι ζωηρή έως πολύ ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι πολύ µεγάλες και σταθερές. Παρουσιάζει πολύ µεγάλη ευαισθησία στους ανοιξιάτικους παγετούς. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, πολύ µεγάλου µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια θαµπή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι χαµηλή. Ο µίσχος έχει µικρό µήκος και είναι παχύς. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν ενδιάµεσο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι χαµηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι πρώιµη. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως σε όλο το µήκος των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µικρός και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται τρία µε τέσσερα άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό έως ωοειδές. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα καρδιόσχηµα, έλοβα, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος ή ίσος µε τους στήµονες. Η άνθηση είναι µεσοόψιµη, ανθίζει τέσσερις ηµέρες µετά από την B. Burlat και τρεις ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης είναι κανονικά, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.. ανέρχονται κατά µέσο όρο, στο 30,0% του αριθµού των ανθέων, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Καρπός: Σχήµατος νεφροειδούς, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, πολύ µεγάλου µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µεγάλου µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το 23

ακροκάρπιο είναι κοίλο, βρίσκεται προς το µέρος της κοιλίας και εµφανίζει φελλώδη ιστό µεγάλου µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι ηµιτραγανή, ροζ χρώµατος, µε υπόγλυκη γεύση και καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι υψηλή και το χρώµα αυτού πορφυρό. Παραµένει αρκετή έως µέτρια ποσότητα σάρκας στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µέσο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό, αλλά και από το καρποφόρο όργανο, είναι ισχυρή και παρουσιάζει λίγα βράκτια φύλλα, συνήθως ένα. Ωριµάζει στα τέλη Μαΐου, οκτώ ηµέρες µετά από την B. Burlat και 11 ηµέρες πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Όταν σχίζει, σχίζει στα πλάγια του καρπού συνήθως. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού προς µέσου µεγέθους. Το άκρο του είναι αιχµηρό, µικρό και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού και µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι πολύ µεγάλη. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή προς ενδιάµεση. Επικονιαστές: εν έχουν γίνει σχετικά πειράµατα στο Ι.Φ.. Παρατηρήθηκε όµως ότι, όπου συγκαλλιεργείται µε τις ποικιλίες Τραγανά Εδέσσης, Μπακιρτζέϊκα, Ferrovia και Germersdorfer στη χώρα µας, δεν παρουσίασε προβλήµατα γονιµοποίησης. Συµπεράσµατα: Παραγωγική ποικιλία, µε σταθερές κατ έτος αποδόσεις που µπορούν να φτάσουν και τα 150 kgr ανά δένδρο. Ο καρπός της είναι πολύ µεγάλου µεγέθους, µε καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά, υστερεί όµως σε τραγανότητα. Ενδείκνυται η καλλιέργειά της στις όψιµες ορεινές περιοχές, λαµβάνοντας υπόψη την ευαισθησία της στους ανοιξιάτικους παγετούς. 24

Ι.Φ.. 1 Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µεσοπρωίµου εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Είναι κλώνος της ποικιλίας Bigarreau Moreau, που επιλέχθηκε από το Ι.Φ.. Νάουσας το 1975 1978, στην προσπάθειά του να εξεύρει πρώιµες ποικιλίες µε καλύτερη ποιότητα καρπού από την B. Burlat και ανθεκτικότερες στο σχίσιµο. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστησή του είναι πολύ ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µικρές. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού µεγέθους, µε οξύληκτη οδόντωση. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι υψηλή. Ο µίσχος έχει µέσο µήκος και µικρό πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και πάνω εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Η έκπτυξη των καρποφόρων οργάνων γίνεται σε όλο το µήκος των βλαστών. Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο ως τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα πεπλατυσµένα ελλειπτικά, µέσου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος από τους στήµονες. Η άνθηση είναι πρώιµη, ανθίζει οκτώ ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Καρπός: Καρδιόσχηµος, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, πολύ µικρού µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µέσου µεγέθους και πολύ πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι δυσδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό όµοιο µε της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι πιεσµένο, βρίσκεται προς το µέρος της κοιλιάς και εµφανίζει φελλώδη ιστό µέσου µεγέθους. Η σάρκα του είναι τραγανή προς ενδιάµεση, σκούρου κόκκινου χρώµατος µε πλούσια γεύση. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι ενδιάµεση προς υψηλή και το χρώµα αυτού ροζ. Παραµένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. 25

Ο ποδίσκος του καρπού έχει µικρό προς µέσο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι ισχυρή και φέρει πολλά βράκτια φύλλα, συνήθως πέντε και πάνω, στη βάση του. Ωριµάζει το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου, δεκαπέντε ηµέρες πριν από την Τραγανά Εδέσσης και τέσσερις ηµέρες µετά από την B. Burlat. Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού προς µέσου µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µέση προς µεγάλη, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µέση προς µικρή. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: B.S. Hardy Giant, Van, Larian. Συµπεράσµατα: Η Ι.Φ.. 1 παρουσιάζει γενετικό ενδιαφέρον λόγω της εποχής ωρίµανσης, της τραγανότητας της σάρκας του καρπού, των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών αυτού και της αντοχής στο σχίσιµο. εν ενδείκνυται για διάδοση λόγω των µικρών αποδόσεων του δένδρου και του µικρού µεγέθους του καρπού. Πολλαπλασιαστικό υλικό διατίθεται από το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων. 26

Ι.Φ.. 2 Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µεσοπρωίµου εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Είναι κλώνος της ποικιλίας Bigarreau Moreau, που επιλέχθηκε από το Ι.Φ.. Νάουσας το 1975 1978. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, κανονικού σχήµατος, µε πολύ πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστησή του είναι εξαιρετικά ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µικρές. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µέσου µεγέθους µε οξύληκτη οδόντωση. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος ελάσµατος είναι υψηλή προς µέση. Ο µίσχος έχει µικρό µήκος και µέσο πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι µέση προς χαµηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι πολύ όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Η έκπτυξη των καρποφόρων οργάνων γίνεται σε όλο το µήκος των βλαστών. Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µεγάλος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται τρία ως τέσσερα άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα καρδιόσχηµα, µέσου µεγέθους και ο ύπερος είναι ίσος των στηµόνων. Η άνθηση είναι πρώιµη, ανθίζει οκτώ ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Καρπός: Καρδιόσχηµος, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, πολύ µικρού µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µέσου µεγέθους και µέσης πυκνότητας. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι αιχµηρό, βρίσκεται στο µέσον του άκρου και εµφανίζει φελλώδη ιστό µέσου µεγέθους. Η σάρκα του είναι τραγανή, κόκκινου χρώµατος, µε πλούσια γεύση. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι υψηλή και το χρώµα αυτού πορφυρό. Παραµένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µικρό µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι αδύνατη και φέρει µέσο αριθµό βράκτιων φύλλων, συνήθως πέντε, στη βάση του. Ωριµάζει το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου, δώδεκα ηµέρες πριν από την Τραγανά Εδέσσης και µια βδοµάδα µετά από την B. Burlat. Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. 27

Πυρήνας: Σχήµατος επιµήκους, µέσου προς µικρού µεγέθους. Το άκρο του είναι αιχµηρό και η ραφή του σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι πολύ µικρή, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µέση προς µικρή. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: B.S. Hardy Giant, Van, Larian. Συµπεράσµατα: Η Ι.Φ.. 2 παρουσιάζει µόνο γενετικό ενδιαφέρον λόγω του σχήµατος του δένδρου, της αντοχής του καρπού στο σχίσιµο, της υψηλής περιεκτικότητας αυτού σε χυµό και των καλών οργανοληπτικών χαρακτηριστικών. 28

Ι.Φ.. 3 Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, πρώιµης εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Είναι κλώνος της ποικιλίας Bigarreau Moreau, που επιλέχθηκε από το Ι.Φ.. Νάουσας το 1975 1978. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, ορθόκλαδο, µε πολύ πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστησή του είναι εξαιρετικά ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι πολύ µικρές. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού προς µέσου µεγέθους µε οξύληκτη οδόντωση. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση προς χαµηλή. Ο µίσχος έχει µέσο µήκος και πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι µέση προς υψηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Η έκπτυξη των καρποφόρων οργάνων γίνεται σε όλο το µήκος των βλαστών. Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος προς µικρός και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται τρία ως τέσσερα άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα καρδιόσχηµα, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µικρότερος από τους στήµονες. Η άνθηση είναι κανονικής περιόδου, ανθίζει πέντε ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Καρπός: Νεφροειδής, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, πολύ µικρού µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει δυσδιάκριτα στίγµατα, πολύ µικρού µεγέθους και αραιά. Η κοιλιακή ραφή είναι δυσδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο σχηµατίζει κοιλότητα προς το µέρος της κοιλιάς και εµφανίζει φελλώδη ιστό µέσου µεγέθους. Η σάρκα του είναι τραγανή, µαύρου κόκκινου χρώµατος µε πλούσια γεύση. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι µικρή και το χρώµα αυτού σκούρο κόκκινο. Παραµένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µικρό µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι ισχυρή και φέρει µέσο αριθµό βράκτιων φύλλων, συνήθως πέντε, στη βάση του. 29

Ωριµάζει στις αρχές του τρίτου δεκαήµερου του Μαΐου, τρεις εβδοµάδες πριν από την Τραγανά Εδέσσης και µία ηµέρα πριν από την B. Burlat. Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού µεγέθους. Το άκρο του πυρήνα είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µέση προς υψηλή, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µέση προς µικρή. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: B.S. Hardy Giant, Van, Larian. Συµπεράσµατα: Η Ι.Φ.. 3 παρουσιάζει µόνο γενετικό ενδιαφέρον λόγω της πρώιµης ωρίµανσης, της αντοχής στο σχίσιµο και των καλών οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του καρπού. 30

ΚΗΦΙΣΙΑΣ Γενικά: Κόκκινη, µαλακόσαρκη ποικιλία, µεσοπρωίµου εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Επισηµάνθηκε στην περιοχή Αττικής. Καλλιεργείται σε όλες σχεδόν τις πρώιµες πεδινές περιοχές της χώρας µας, σε µικρές εκτάσεις, λόγω της πρώιµης ωρίµανσης του καρπού. Τα τελευταία χρόνια σταµάτησε η διάδοσή της λόγω της αντικατάστασής της από την ποικιλία B. Burlat. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστησή του είναι πολύ ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µικρές. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µέσου µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι χαµηλή. Ο µίσχος έχει µικρό µήκος και µέσο πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι µέση. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι µέσης περιόδου. Καρποφόρα όργανα: Η έκπτυξη των καρποφόρων οργάνων γίνεται σε όλο το µήκος των βλαστών. Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µικρή. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται τρία ως τέσσερα άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα καρδιόσχηµα, µέσου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος από τους στήµονες. Η άνθηση είναι κανονικής περιόδου, ανθίζει έξι ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Καρπός: Καρδιόσχηµος, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, πολύ µικρού µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει δυσδιάκριτα στίγµατα, µικρού µεγέθους και πολύ πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι δυσδιάκριτη, εξογκωµένη, µε χρωµατισµό όµοιο µε της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο σχηµατίζει κοιλότητα στο µέσον του άκρου και εµφανίζει φελλώδη ιστό µικρού µεγέθους. Η σάρκα του είναι ηµιτραγανή, σκούρου κόκκινου χρώµατος µε υπόγλυκη γεύση. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι υψηλή και το χρώµα αυτού κόκκινο. Παραµένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. 31

Ο ποδίσκος του καρπού έχει µέσο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι µικρή και δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου, δύο βδοµάδες πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. εν αντέχει στις µεταφορές και την συντήρηση. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού µεγέθους. Το άκρο του είναι ελαφρώς αιχµηρό και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µέση, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µικρή. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: Πρώιµο Κολυνδρού, Hative de Bale, B. Burlat. Συµπεράσµατα: Η Κηφισιάς δεν παρουσιάζει πλέον κανένα εµπορικό ή γενετικό ενδιαφέρον, λόγω του ότι έχουν βρεθεί πολύ καλύτερες ποικιλίες µε την ίδια εποχή ωρίµανσης. Παλαιότερα αυτή η ποικιλία τροφοδοτούσε τις τοπικές κυρίως αγορές, µε τα πρώτα κεράσια και διαδόθηκε σε όλες τις πρώιµες περιοχές της χώρας γιατί ο καρπός δεν άντεχε στις µεταφορές. 32

ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ Συνώνυµα: Αναστασιάς. Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µεσοόψιµης εποχής ωρίµανσης, µε µέτριο προς µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Άγνωστης προέλευσης. Καλλιεργείται στο Νοµό Σερρών, όπου επισηµάνθηκε από το Ι.Φ.. και θεωρείται ντόπια ποικιλία. Μπορεί όµως να έχει εισαχθεί από την Τουρκία κατά το παρελθόν. ένδρο: Μεγάλου µεγέθους, ορθόκλαδο, µε µέτριας πυκνότητας κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µέτριες, τουλάχιστον στην περιοχή των πειραµατικών οπωρώνων του Ι.Φ.. Φύλλο: Αντωειδούς σχήµατος, µέσου µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση. Ο µίσχος έχει µέσο µήκος και µέτριο πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν έντονο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή. Η έκπτυξη των φύλλων την Άνοιξη είναι πολύ όψιµη. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι πρώιµη. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως στην κορυφή των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο µε τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα καρδιόσχηµα, µέσου µεγέθους και ο ύπερος είναι µικρότερος από τους στήµονες. Η άνθηση είναι µεσοόψιµη, ανθίζει τέσσερις ηµέρες µετά από την B. Burlat και τρεις ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης είναι πολύ µικρά, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.. ανέρχονται κατά µέσο όρο, µόνο στο 4,8% του αριθµού των ανθέων, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Καρπός: Σχήµατος νεφροειδούς, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, µέτριου προς µικρού µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µέσου µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το 33

ακροκάρπιο είναι κοίλο, βρίσκεται προς το µέρος της κοιλίας και εµφανίζει φελλώδη ιστό µέσου προς µεγάλου µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι τραγανή, ροζ προς κόκκινου χρώµατος, µε πλούσια, γλυκιά γεύση και καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι υψηλή και το χρώµα αυτού πορφυρό. Παραµένει µέτρια έως λίγη ποσότητα σάρκας στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µέσο προς µικρό µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό, αλλά και από το καρποφόρο όργανο, είναι ισχυρή και δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει στις αρχές Ιουνίου, στο µέσο του διαστήµατος µεταξύ της B. Burlat και της Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι πολύ µεγάλη, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µέση. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ενδιάµεση προς αδύνατη. Επικονιαστές: εν έχουν γίνει σχετικά πειράµατα στο Ι.Φ.. Συµπεράσµατα: Είναι ποικιλία η οποία δίνει καλή ποιότητα καρπού αλλά µέτριες αποδόσεις. Στον τόπο όπου καλλιεργείται και είναι καλά εγκλιµατισµένη, δίνει υψηλότερες αποδόσεις. 34

ΚΟΡΟΜΗΛΟΚΕΡΑΣΟ ΒΥΤΑΛΟΥ Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µέσης εποχής ωρίµανσης, µε µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Επισηµάνθηκε στην περιοχή Βυτάλου Ευβοίας, όπου και καλλιεργείται σε µικρή έκταση, καθώς και σε άλλες περιοχές της Εύβοιας, για την κάλυψη τοπικών αναγκών. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε πολύ πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστησή του είναι εξαιρετικά ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µέτριες. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού µεγέθους, µε οδόντωση τριπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση προς υψηλή. Ο µίσχος έχει µικρό µήκος και πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή προς µέση. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι µέσης περιόδου. Καρποφόρα όργανα: Η έκπτυξη των καρποφόρων οργάνων γίνεται σε όλο το µήκος των βλαστών. Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µέτρια. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται τέσσερα ως πέντε άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα ελλειπτικού σχήµατος, έλοβα, µέσου µεγέθους και ο ύπερος είναι µικρότερος από τους στήµονες. Η άνθηση είναι κανονικής περιόδου, ανθίζει τέσσερις ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Καρπός: Καρδιόσχηµος, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, µικρού προς µέτριου µεγέθους. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µεγάλου µεγέθους και πολύ πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι δυσδιάκριτη, εξογκωµένη, µε χρωµατισµό όµοιο µε της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι αιχµηρό, βρίσκεται στο µέσον του άκρου και εµφανίζει φελλώδη ιστό µέσου µεγέθους. Η σάρκα του είναι τραγανή προς µέτριας τραγανότητας, κόκκινου χρώµατος µε καλά γευστικά χαρακτηριστικά. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι ενδιάµεση προς µικρή και το χρώµα αυτού είναι σκούρο κόκκινο. Παραµένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. 35

Ο ποδίσκος του καρπού έχει µεγάλο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι ισχυρή προς µέση και δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει το πρώτο δεκαήµερο του Ιουνίου, τέσσερις ηµέρες πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού προς µέσου µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µέση προς µεγάλη, ενώ η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού είναι µέση προς µικρή. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: Αθηναϊκά, Μαύρο Πρώιµο Βυτάλου και Μεσοπρώιµο Τραγανό Ευβοίας σε περιοχές που συνανθίζει µε το Κοροµηλοκέρασο Βυτάλου. Συµπεράσµατα: Αξιόλογη ποικιλία, µε τα βασικά χαρακτηριστικά των µαύρων τραγανών ποικιλιών της χώρας µας, που απαντούνται σε διάφορες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Υστερεί σε µέγεθος καρπού και αποδόσεις, οι οποίες µπορούν να βελτιωθούν, µε τη βελτίωση των µεθόδων καλλιέργειας. Παρουσιάζει και ιδιαίτερο γενετικό ενδιαφέρον λόγω του σχήµατος του δένδρου και των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του καρπού. Η ποικιλία έχει συµπεριληφθεί στα προγράµµατα βελτίωσης ποικιλιών του Ι.Φ.. Γενετικό υλικό διατηρείται στις συλλογές του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων ένδρων και στην περιοχή της καταγωγής του. 36

ΛΕΜΟΝΙ Η Συνώνυµα: Λέµον. Γενικά: Κόκκινη, ηµιτραγανή ποικιλία, µεσοόψιµης εποχής ωρίµανσης, µε πάρα πολύ µεγάλο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Επισηµάνθηκε στην περιοχή Ροδοχωρίου Νάουσας του Νοµού Ηµαθίας, σε οπωρώνα του ιδιώτη Λεµονίδη Ιωάννη. Το Ι.Φ.. την εγκατέστησε στις συλλογές του αξιολόγησης το 1996. Καλλιεργείται κυρίως στο Νοµό Ηµαθίας και στο Νοµό Πέλλας. Επιτυγχάνει πολύ ικανοποιητικές τιµές στις εγχώριες αγορές, λόγω του µεγέθους της. ένδρο: Μεγάλου µεγέθους, ορθόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µικρές έως πολύ µικρές και ασταθείς κατ έτος. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µεγάλου µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι χαµηλή. Ο µίσχος έχει µικρό µήκος και µέτριο πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως τέσσερις έως έξι, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν έντονο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στο µίσχο και στην άκρη του ελάσµατος. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι χαµηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι πρώιµη. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µικρή. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως στην κορυφή των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µικρός και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο συνήθως άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό έως ωοειδές. Άνθος: Τα άνθη έχουν πέταλλα ριπιδοειδή, έλοβα, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µικρότερος ή ίσος µε τους στήµονες. Η άνθηση είναι µεσοόψιµη, ανθίζει τέσσερις ηµέρες µετά από την B. Burlat και τρεις ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης είναι πάρα πολύ µικρά, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.. ανέρχονται κατά µέσο όρο, µόνο στο 2,0% του αριθµού των ανθέων, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.., ίσως λόγω έλλειψης κατάλληλων επικονιαστών. Καρπός: Σχήµατος νεφροειδούς, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού, πάρα πολύ µεγάλου µεγέθους. 37