LIFE08 ENV/GR/000570 HydroSense «Καινοτόµες τεχνολογίες ακριβείας για τη βελτιστοποίηση της άρδευσης και την ολοκληρωµένη διαχείριση καλλιεργειών σε περιβάλλοντα έλλειψης νερού» Έκθεση Ανασκόπησης Προόδου Έργου 4 ο ΤΡΙΜΗΝΟ Οκτώβριος Δεκέµβριος 2011
Ακρωνύμια: ΓΠΑ: Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΕΘΙΑΓΕ- ΙΧΤΕΛ: Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας- Ινστιτούτο Χαρτογράφησης και Ταξινόμησης Εδαφών Λάρισας ΜΓΦΙ: Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας ΠΘ: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Στα πλαίσια του ρόλου και των καθηκόντων μας ως Συμπράττοντος Δικαιούχου του παρόντος έργου που αφορά στη σύνταξη τριμηνιαίων εκθέσεων προόδου, παρατηρούμε και επιβεβαιώνουμε ότι πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα Οκτώβριος Δεκέμβριος 2010, οι παρακάτω εργασίες: Δράση 1/ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Πραγματοποιήθηκε, όπως προβλέπει το πρόγραμμα, την 21 η Δεκεμβρίου 2011, η 4 η συνάντηση της Τεχνικής Επιτροπής. Τα πρακτικά της συνάντησης έχουν συνταχθεί και εγκριθεί από τους συμμετέχοντες. Πραγματοποιήθηκε, όπως προβλέπει το πρόγραμμα, την 21 η Δεκεμβρίου 2011, η 2 η συνάντηση της Επιτροπής Διαχείρισης. Τα πρακτικά της συνάντησης έχουν συνταχθεί και εγκριθεί από τους συμμετέχοντες. Ελήφθησαν τα σχόλια του υπεύθυνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παρακολούθηση του προγράμματος σχετικά με την Εναρκτήρια Έκθεση (Inception Report). Οι απαντήσεις στα σχόλια ενσωματώθηκαν στην Ενδιάμεση Έκθεση (Mid- term Report, βλέπε παρακάτω). Το ΜΓΦΙ σε συνεργασία με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς του προγράμματος συνέταξε και υπέβαλε (20 Δεκεμβρίου 2010) για διόρθωση στην Astrale Monitoring Team την Ενδιάμεση Έκθεση (Mid- term Report). Η Έκθεση περιγράφει αναλυτικά τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν από την 1 η Ιανουαρίου 2010 έως και την 31 η Οκτωβρίου 2010 και απαντά στα σχόλια που έγιναν από τον υπεύθυνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Εναρκτήρια Έκθεση. Δράση 2/ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ Όπως είχε αναφερθεί στην 3 η Τριμηνιαία Έκθεση Προόδου, δύο από τους τρεις πιλοτικούς αγρούς δεν παρουσιάζουν, την απαιτούμενη έντονη διαφοροποίηση στην οργανική ουσία του εδάφους. Για το λόγο αυτό εκτιμήθηκαν τα δεδομένα εφαρμογής της πρώτης καλλιεργητικής περιόδου και αποφασίστηκε η αντικατάσταση τους με
άλλους αγρούς - πιο αντιπροσωπευτικούς στην παραλλακτικότητα της λεκάνης απορροής - για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Στη βάση αυτή, το ΕΘΙΑΓΕ ΙΧΤΕΛ σε συνεργασία με το ΜΓΦΙ πραγματοποίησε ενέργειες για την εύρεση νέων πιλοτικών αγρών στην περιοχή Γυρτώνης και Ελευθέριου, με εμφανή διαφοροποίηση στα εδαφικά χαρακτηριστικά, όπως αυτή εμφανίζεται από την πρόσφατη δορυφορική εικόνα που απέκτησε το ΠΘ για τις ανάγκες του προγράμματος. Το ΕΘΙΑΓΕ ΙΧΤΕΛ πραγματοποίησε επαφές με το ΠΘ προκειμένου να διατεθεί στο πρώτο (ΕΘΙΑΓΕ ΙΧΤΕΛ) η δορυφορική εικόνα της περιοχής. Η διαδικασία εύρεσης νέων πιλοτικών αγρών βρίσκεται σε εξέλιξη. Το ΜΦΙ συνέταξε και παρέδωσε στο συντονιστή την Έκθεση για τη Βάση Δεδομένων (Παραδοτέο), σχετικά με τις καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρμόζονται στις πιλοτικές περιοχές. Ειδικότερα, το προσωπικό του ΜΦΙ πραγματοποίησε στατιστική ανάλυση των δεδομένων, ανέπτυξε ερωτηματολόγια, παρήγαγε πίνακες με τα στατιστικά αποτελέσματα και σχετικά διαγράμματα, στα οποία καταγράφονται οι μέθοδοι που πραγματικά επιλέγονται για την καλλιέργεια και τη διαχείριση βάμβακος στις πιλοτικές περιοχές. Τα στοιχεία της Βάσης και της Έκθεσης περιλαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την άρδευση, τη λίπανση, τη φυτοπροστασία και το βαθμό εξοικείωσης των παραγωγών με τη Γεωργία Ακριβείας. Αναμένεται να αποδειχθούν πολύτιμα στη σύγκριση των συμβατικών μεθόδων καλλιέργειας και των μεθόδων που επιλέγονται στο Πρόγραμμα HydroSense. To ΠΘ παρήγγειλε, έλαβε και ανέλυσε τη δορυφορική εικόνα του Θεσσαλικού κάμπου από το WV2. Η εικόνα έχει ληφθεί στις 20 Ιουλίου 2010. Ακολούθως, ετοίμασε μία έκθεση με την ανάλυση των εικόνων. Οι εργασίες που εξελίσσονται από το προσωπικό του Εργαστηρίου Αγρομετεωρολογίας του ΠΘ, παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Α/Α Εργασία Στάδιο 1 FPAR για την εικόνα που ελήφθη τον Μάρτιο 2010 από τον WV- 2 2 FPAR για την εικόνα που ελήφθη τον Ιούλιο 2010 από τον WV- 2 3 Γενική σύγκριση μεταξύ επίγειων και δορυφορικών στοιχείων a. NIR/RED Σε εξέλιξη Σε εξέλιξη Σε εξέλιξη b. NDVI c. TCT d. PCA e. FPAR f. LAI/SAVI 4 Zoning revision Σε εξέλιξη Δράση 3/ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΙΣΡΟΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ
Σε σχέση με τον υπολογισμό της απόδοσης των πιλοτικών αγρών, αναφέρονται τα εξής από το ΕΘΙΑΓΕ - ΙΧΤΕΛ: Μετά την εγκατάσταση του οργάνου μέτρησης της απόδοσης (yield monitor) στη συλλεκτική μηχανή του παραγωγού Ν. Βαρδούλη, ακολούθησαν ενέργειες για τη ρύθμιση, τη βαθμονόμηση και τη λειτουργία του. Στο στάδιο αυτό παρουσιάστηκε μια σειρά τεχνικών προβλημάτων, τα οποία ξεπεράστηκαν με τη βοήθεια του εξωτερικού συνεργάτη Δρ. J. Schepers και τη συνεχή επικοινωνία με τους προμηθευτές του οργάνου. Ωστόσο, αφού ολοκληρώθηκε η συλλογή βάμβακος στους πειραματικούς αγρούς, διαπιστώθηκε ότι το λογισμικό δεν αναγνώριζε τους χάρτες δύο πιλοτικών αγρών, παρόλο που οι χάρτες εμφανιζόταν κανονικά στην οθόνη του οργάνου. Μετά από χρονοβόρες επαφές με τους προμηθευτές του οργάνου, διαπιστώθηκε ότι έπρεπε να ακολουθείται διαφορετικός τρόπος αποθήκευσης των μετρήσεων, ο οποίος δεν αναφερόταν με σαφήνεια στο εγχειρίδιο λειτουργίας. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, σε συνεργασία με το τμήμα GIS του ινστιτούτου και τον Αλέξανδρο Τσιτούρα, γίνεται προσπάθεια να ανακτηθούν τα δεδομένα απόδοσης από τα αγροτεμάχια Βαρδούλη και του Μητσογιάννη τη βοήθεια των χαρτών απόδοσης για τους αγρούς που είναι αποθηκευμένοι στην οθόνη του yield monitor και χρησιμοποιώντας τους χάρτες των πολυφασματικών αισθητήρων για τους συγκεκριμένους αγρούς. Το ΠΘ σε συνεργασία με το ΜΓΦΙ ολοκλήρωσε την παραγωγή χαρτών με τις μετρήσεις των πολυφασματικών αισθητήρων οι οποίες ελήφθησαν την καλλιεργητική περίοδο 2010. Η παραγωγή χαρτών της απόδοσης θα ολοκληρωθεί μόλις ληφθούν οι μετρήσεις από το ΕΘΙΑΓΕ- ΙΧΤΕΛ. Το ΜΦΙ παρέδωσε στο συντονιστή αναφορά για τις εργασίες που έχουν πραγματοποιηθεί και στους τρεις πιλοτικούς αγρούς σχετικά με τη φυτοπροστασία και την παρακολούθηση των εντόμων που απειλούν κυρίως την καλλιέργεια βάμβακος στην περιοχή. Η αναφορά συμπεριλήφθηκε στην Ενδιάμεση Έκθεση. Μέλη της ομάδας του Τμήματος Ζιζανιολογίας του ΜΦΙ συνέλεξαν δείγματα σπόρων ζιζανίων από τους πιλοτικούς αγρούς και τους μετέφεραν στο εργαστήριο, όπου τους φύτεψαν για να αναπτυχθούν υπό ελεγχόμενες συνθήκες. Η πειραματική διαδικασία που αναπτύσσεται με αυτούς, περιλαμβάνει χειρισμούς με διαφορετικά χημικά σκευάσματα αντιμετώπισης ζιζανίων, με σκοπό να διερευνηθεί η ανθεκτικότητα/ανεκτικότητα των συγκεκριμένων φυτών σε διαφορετικές συγκεντρώσεις των σκευασμάτων. Επιπρόσθετα, γίνονται μελέτες για την ανάπτυξη γρήγορων, αξιόπιστων αναλυτικών και φυσιολογικών ελέγχων της ανθεκτικότητας/ανεκτικότητας των φυτών σε χημικά σκευάσματα αντιμετώπισης ζιζανίων, με στόχο τη σημειακή διαχείριση των ζιζανίων. Δράση 4/ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ: Εξαιτίας των καιρικών συνθηκών, η συγκομιδή έγινε στο τέλος του Νοεμβρίου (συνήθως, ο μήνας συγκομιδής είναι ο Οκτώβριος). Αυτό, είχε ως αποτέλεσμα να καθυστερήσει η ανάπτυξη των χαρτών απόδοσης και τις αναλύσεις των σπόρων ως προς το άζωτο, οι οποίες απαιτούνται προκειμένου να γίνει η εκτίμηση της αποδοτικότητας του αζώτου. Ωστόσο, εκτιμάται ότι πέρα από τη χρονική μετάθεση διάχυσης των αποτελεσμάτων κατά ένα ή δύο μήνες δεν προκαλεί προβλήματα στους σκοπούς του προγράμματος.
Το ΜΓΦΙ, το ΕΘΙΑΓΕ- ΙΧΤΕΛ και το ΜΦΙ, με τη βοήθεια των χαρτών που έφτιαξε το ΠΘ υπολόγισαν και αξιολόγησαν τις εισροές μεταβλητής παροχής νερού, αζώτου και σκευασμάτων φυτοπροστασίας. Τα αποτελέσματα αναφέρονται αναλυτικά στην Ενδιάμεση Έκθεση. Οι εκτιμήσεις σχετικά με την απόδοση (δράση 3f.) δεν έχουν ολοκληρωθεί. Το ΜΦΙ επισκέφτηκε τους τρεις πιλοτικούς αγρούς και συνέλεξε, με συστηματικό τρόπο, δείγματα από κάθε διαχειριστική ζώνη, προκειμένου να εκτιμήσει την απόδοση του βάμβακος. Η εκτίμηση αυτή θα λειτουργήσει ως συγκριτικό μέγεθος στις εκτιμήσεις που έχουν ληφθεί μέσω του όργανου μέτρησης της απόδοσης (yield monitor) και θα χρησιμοποιηθούν στις εκτιμήσεις της αποδοτικότητας του αζώτου. Επιπρόσθετα, θα εκτιμηθούν και άλλες παράμετροι ανάπτυξης των φυτών (π.χ. αριθμός των καρυδιών, αριθμών των κόμβων, ποιοτικά χαρακτηριστικά της ίνας). Δράση 7/ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ Η ΜΦΕ σε συνεργασία με το ΕΘΙΑΓΕ- ΙΧΤΕΛ και το ΜΦΙ, ολοκλήρωσε τη σύνταξη βάσης δεδομένων με στοιχεία τοπικών γεωπόνων, παραγωγών και λοιπών φορέων που σχετίζονται με το φυσικό αντικείμενο του προγράμματος και που πιθανώς ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στον εκπαιδευτικό κύκλο του προγράμματος. Το ΜΦΙ σε συνεργασία με τους υπόλοιπους φορείς του προγράμματος HydroSense ξεκίνησε τις εργασίες για τη διοργάνωση του Α κύκλου εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτών κατάρτισε ένα προσχέδιο για το πρόγραμμα των σεμιναρίων. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι βάσει του προγράμματος, ο Α κύκλος εκπαίδευσης έπρεπε να πραγματοποιηθεί το τελευταίο τρίμηνο του 2011. Ωστόσο, στην 4 η συνάντηση της Τεχνικής Επιτροπής αποφασίστηκε να μετατεθεί στο πρώτο δίμηνο του 2011, ώστε να έχει ολοκληρωθεί η επεξεργασία των δεδομένων και να μεγιστοποιηθεί η πιθανότητα συμμετοχής τοπικών παραγόντων. Η μετάθεση αυτή δεν αντιβαίνει στους στόχους και τους αντικειμενικούς σκοπούς του προγράμματος. Δράση 8/ ΔΙΑΔΟΣΗ & ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ: Συνεχίζεται η διανομή του ενημερωτικού φυλλαδίου από το γραφείο υποδοχής του ΜΓΦΙ, καθώς και το γραφείο υποδοχής δειγμάτων του ΕΘΙΑΓΕ- ΙΧΤΕΛ. Το ΠΘ συμμετείχε στα εξής συνέδρια: - Extreme Environmental Events, 13 17 Δεκεμβρίου 2010. Διοργανωτής: European Science Foundation, Selwyn College, Cambridge, Αγγλία. Σύντομη ομιλία του κ. Ν. Δαλέζιου, με τίτλο: Potential Impact of Regional Drought on Vulnerable Agriculture in Greece. - International Congress on Information and Communication Technologies, in Agriculture, Food, Forestry and Environment, 14 18 Ιουνίου 2010. Διοργανωτής: Οndokiz Mayis University, Samsun, Τουρκία. Παρουσίαση με τίτλο: Remotely sensed ETp and crop coefficient Kc in cotton fields of central Greece. Συγγραφείς: A. Blanta, C. Domenikiotis, N.Dalezios. - YDROMEDON: Πανεπιστημιακά εργαστήρια Υδρολογίας και Υδάτινων Πόρων. Συνάντηση στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 23 Νοεμβρίου 2010. University
Laboratories of Hydrology and Water Resources. Θέμα: Αρδευτικό νερό. Παρουσίαση των προγραμμάτων Hydrosense και Pleiades, από τους Ν. Σπυρόπουλο και Ν. Δαλέζιο.