. L aoristo Le tipologie dell aoristo: aoristo (debole) sigmatico ἔ-λυ-σα (λύω) aoristo (debole) asigmatico ἔ-στειλ-α (στέλλω) aoristo (forte) tematico ἔ-λιπ-ο-ν (λείπω) aoristo (fortissimo) atematico ἔ-γνω-ν (γιγνώσκω). Aoristo debole sigmatico Caratteristico di verbi con tema verbale in vocale o dittongo molti verbi con tema verbale in consonante muta Aoristo debole sigmatico attivo di λύω ἔ-λυ-σα ἔ-λυ-σα-ς ἔ-λυ-σε(ν) λύ-σ-ω λύ-σ-ῃς λύ-σ-ῃ λύ-σ-αι-μι λύ-σ-αι-ς λύ-σ-αι λῦ-σ-ον λυ-σά-τω D ἐ-λύ-σα-τον ἐ-λυ-σά-την λύ-σ-η-τον λύ-σ-η-τον λύ-σ-αι-τον λυ-σ-αί-την λύ-σα-τον λυ-σά-των P ἐ-λύ-σα-μεν ἐ-λύ-σα-τε ἔ-λυ-σα-ν λύ-σ-ω-μεν λύ-σ-η-τε λύ-σ-ω-σι(ν) λύ-σ-αι-μεν λύ-σ-αι-τε λύ-σ-αι-εν λύ-σα-τε λυ-σά-ντων λῦ-σαι Μ. λύ-σα-ς, -σαντος λυ-σα-σα, -σάσης λῦ-σα-ν, -σαντος Lezione 46-0.04.05 Roberto Rossi grecoantico.it 05
Aoristo debole sigmatico medio di λύω ἐ-λυ-σά-μην ἐ-λύ-σω ἐ-λύ-σα-το λύ-σ-ω-μαι λύ-σ-ῃ λύ-σ-η-ται λυ-σ-αί-μην λύ-σ-αι-ο λύ-σ-αι-το λῦ-σ-αι λυ-σά-σθω D ἐ-λύ-σα-σθον ἐ-λυ-σά-σθην λύ-σ-η-σθον λύ-σ-η-σθον λύ-σ-αι-σθον λυ-σ-αί-σθην λύ-σα-σθον λυ-σά-σθων P ἐ-λυ-σά-μεθα ἐ-λύ-σα-σθε ἐ-λύ-σα-ντο λυ-σ-ώ-μεθα λύ-σ-η-σθε λύ-σ-ω-νται λυ-σ-αί-μεθα λύ-σ-αι-σθε λύ-σ-αι-ντο λύ-σα-σθε λυ-σά-σθων λῦ-σα-σθαι Μ. λυ-σά-μενος, -ου λυ-σα-μένη, -ης λυ-σά-μενον, -ου. Aoristo debole sigmatico temi verbali in vocale τιμάω (onoro) τιμα-/τιμη- ἐ-τίμη-σα ποιέω (faccio) ποιε-/ποιη- ἐ-ποίη-σα λύω (sciolgo) λυ- ἔ-λυ-σα δηλόω (mostro) δηλο-/δηλω- ἐ-δήλω-σα δύναμαι (posso) δυνα-/δυνη- ἐ-δυνα-σά-μην ἵστημι (sto fermo) στα-/στη- ἔ-στη-σα temi verbali in dittongo ἀκούω (ascolto) ἀκου(σ)-/ἀκοϝ- ἤ-κου-σα κελεύω (ordino) κελευ- ἐ-κέλευ-σα πλέω (navigo) πλευ-/πλεϝ- ἔ-πλευ-σα πνέω (soffio) πνευ-/πνεϝ- ἔ-πνευ-σα καίω (brucio) καυ-/καϝ- ἔ-καυ-σα κλαίω (piango) κλαυ-/κλαϝ- ἔ-κλαυ-σα Lezione 46-0.04.05 Roberto Rossi grecoantico.it 05
temi verbali in consonante βλάπτω (danneggio) βλαβ- ἔ-βλαψα < *ἐ-βλαβ-σα γράφω (scrivo) γραφ- ἔ-γραψα < *ἐ-γραφ-σα στάζω (stillo) σταγ- ἔ-σταξα < *ἐ-σταγ-σα φυλάσσω (custodisco) φυλακ- ἐ-φύλαξα < *ἐ-φυλακ-σα μείγνυμι (mescolo) μειγ- ἔ-μειξα < *ἐ-μειγ-σα νομίζω (penso) νομιδ- ἐ-νόμισα < *ἐ-νομιδ-σα σπένδω (faccio una libagione) σπενδ- ἔ-σπεισα < *ἐ-σπενδ-σα temi verbali in consonante con apofonia πέμπω (mando) πεμπ-/πομπ- ἔ-πεμψα < *ἐ-πεμπ-σα τρέπω (volgo) τρεπ-/τροπ-/τραπ- ἔ-τρεψα < *ἐ-τρεπ-σα τρέφω (nutro) θρεφ-/θροφ-/θραφ- ἔ-θρεψα < *ἐ-θρεφ-σα πλήσσω (colpisco) πλαγ-/πληγ- ἔ-πληξα < *ἐ-πληγ-σα temi verbali in consonante con ampliamento in -ηverbo tema verbale aoristo βλαστάνω (germoglio) βλαστ-η- ἐβλάστησα αὔξω/αὐξάνω (aumento) αὐξ-/αὐξ-η- ηὔξησα ἕψω (cuocio) ἑψ-/ἑψ-η- ἥψησα ἁμαρτάνω (sbaglio) ἁμαρτ-/ἁμαρτ-η- ἡμάρτησα βούλομαι (voglio) βουλ-/βουλ-η- ἐβουλησάμην μέλλω (ho intenzione di) μελλ-/μελλ-η- ἐμέλλησα 4. Αoristo debole asigmatico caratteristico dei temi in liquida o in nasale στέλλω (spedisco) στελ- ἔστειλα < *ἐ-στελ-σα κείρω (toso) κερ- ἔκειρα < *ἐ-κερ-σα σπείρω (semino) σπερ- ἔσπειρα < *ἐ-σπερ-σα φαίνω (mostro) φαν- ἔφηνα < *ἐ-φαν-σα νέμω (distribuisco) νεμ- ἔνειμα < *ἐ-νεμ-σα μένω (rimango) μεν- ἔμεινα < *ἐ-μεν-σα κλίνω (piego) κλιν- ἔκλινα < *ἐ-κλιν-σα Lezione 46-0.04.05 Roberto Rossi grecoantico.it 05
Aoristo debole asigmatico attivo di στέλλω ἔ-στειλ-α ἔ-στειλ-α-ς ἔ-στειλ-ε(ν) στείλ-ω στείλ-ῃς στείλ-ῃ στείλ-αι-μι στείλ-αι-ς στείλ-αι στεῖλ-ον στειλ-ά-τω D ἐ-στείλ-α-τον ἐ-στειλ-ά-την στείλ-η-τον στείλ-η-τον στείλ-αι-τον στειλ-αί-την στείλ-α-τον στειλ-ά-των P ἐ-στείλ-α-μεν ἐ-στείλ-α-τε ἔ-στειλ-α-ν στείλ-ω-μεν στείλ-η-τε στείλ-ω-σι(ν) στείλ-αι-μεν στείλ-αι-τε στείλ-αι-εν στείλ-α-τε στειλ-ά-ντων στεῖλ-αι Μ. στείλ-α-ς, -σαντος στείλ-α-σα, -σάσης στεῖλ-α-ν, -σαντος Aoristo debole asigmatico medio di στέλλω ἐ-στειλ-ά-μην ἐ-στείλ-ω ἐ-στείλ-α-το στείλ-ω-μαι στείλ-ῃ στείλ-η-ται στειλ-αί-μην στείλ-αι-ο στείλ-αι-το στεῖλ-αι στειλ-ά-σθω D ἐ-στείλ-α-σθον ἐ-στειλ-ά-σθην στείλ-η-σθον στείλ-η-σθον στείλ-αι-σθον στειλ-αί-σθην στείλ-α-σθον στειλ-ά-σθων P ἐ-στειλ-ά-μεθα ἐ-στείλ-α-σθε ἐ-στείλ-α-ντο στειλ-ώ-μεθα στείλ-η-σθε στείλ-ω-νται στειλ-αί-μεθα στείλ-αι-σθε στείλ-αι-ντο στείλ-α-σθε στειλ-ά-σθων στείλ-α-σθαι Μ. στειλ-ά-μενος, -ου στειλ-α-μένη, -ης στειλ-ά-μενον, -ου Lezione 46-0.04.05 4 Roberto Rossi grecoantico.it 05
5. i prepara la cena di Pasqua Lettura del Vangelo del Mercoledì anto Matteo, 6, 4-5 (passim) Τότε πορευθεὶς εἷς τῶν δώδεκα, ὁ λεγόμενος Ἰούδας Ἰσκαριώτης, πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς εἶπεν «Τί θέλετέ μοι δοῦναι κἀγὼ ὑμῖν παραδώσω αὐτόν;». Οἱ δὲ ἔστησαν αὐτῷ τριάκοντα ἀργύρια. Καὶ ἀπὸ τότε ἐζήτει εὐκαιρίαν ἵνα αὐτὸν παραδῷ. [ ] Καὶ ἐποίησαν οἱ μαθηταὶ ὡς συνέταξεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἡτοίμασαν τὸ πάσχα. Ὀψίας δὲ γενομένης ἀνέκειτο μετὰ τῶν δώδεκα. Καὶ ἐσθιόντων αὐτῶν εἶπεν «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἷς ἐξ ὑμῶν παραδώσει με». Καὶ λυπούμενοι σφόδρα ἤρξαντο λέγειν αὐτῷ εἷς ἕκαστος, «Μήτι ἐγώ εἰμι, κύριε;». Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν «Ὁ ἐμβάψας μετ ἐμοῦ τὴν χεῖρα ἐν τῷ τρυβλίῳ, οὗτός με παραδώσει. Ὁ μὲν υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὑπάγει καθὼς γέγραπται περὶ αὐτοῦ, οὐαὶ δὲ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται καλὸν ἦν αὐτῷ εἰ οὐκ ἐγεννήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος». Ἀποκριθεὶς δὲ Ἰούδας ὁ παραδιδοὺς αὐτὸν εἶπεν «Μήτι ἐγώ εἰμι, ῥαββί;», λέγει αὐτῷ, «Σὺ εἶπας». Allora uno dei Dodici, chiamato Giuda Iscariota, andò dai sommi sacerdoti e disse: «Quanto mi volete dare perché io ve lo consegni?». E quelli gli fissarono trenta monete d argento. Da quel momento cercava l occasione propizia per consegnarlo. [ ] I discepoli fecero come aveva loro ordinato Gesù, e prepararono la Pasqua. Venuta la sera, si mise a mensa con i Dodici. Mentre mangiavano disse: «In verità io vi dico, uno di voi mi tradirà». Ed essi, addolorati profondamente, incominciarono ciascuno a domandargli: «ono forse io, ignore?». Ed egli rispose: «Colui che ha intinto con me la mano nel piatto, quello mi tradirà. Il Figlio dell uomo se ne va, come è scritto di lui, ma guai a colui dal quale il Figlio dell uomo viene tradito: sarebbe meglio per quell uomo se non fosse mai nato!». Giuda, il traditore, disse: «Rabbì, sono forse io?». Gli rispose: «Tu l hai detto». (Traduzione della CEI, 974) Lezione 46-0.04.05 5 Roberto Rossi grecoantico.it 05