Χαιρετισμός της Γενικής Γραμματέως Ισότητας των Φύλων κ.βάσως Κόλλια «Στηρίζουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, προωθούμε τη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων» Εκδήλωση της Δομής Ισότητας Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς Μέγαρο ΕΒΕΠ, Λουδοβίκου 1, Πλ.Οδησσού, Πειραιάς Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2013, ώρα 18.00 Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι, Η Ελλάδα τους επόμενους μήνες αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μια στιγμή κομβική. Τόσο για την Ελλάδα και την Ευρώπη, όσο και για τις γυναίκες της. Πριν λίγες ημέρες ξεκίνησε ο διάλογος σχετικά με την ενδυνάμωση της κοινωνικής διάστασης της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Τα κράτη-μέλη αναγνωρίζουν την ανάγκη για μια πιο αποφασιστική συνεργασία. Αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να συνδυάσουν την υπευθυνότητα με μια πιο συνειδητή αλληλεγγύη. Για να μπορέσουμε να οδηγηθούμε σε μια πιο ουσιαστική συνοχή ανάμεσα στα πεδία της δημοσιονομικής, οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Γιατί είναι αλήθεια ότι η οικονομική κρίση ήταν μια μεγάλη δοκιμασία για τις χώρες της Ευρώπης. Μια δοκιμασία και για τον ίδιο τον πυρήνα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ακόμη και σήμερα συνεχίζει να αποτελεί τροχοπέδη στην προσπάθεια προσέγγισης των στόχων του στρατηγικού πλαισίου «Ευρώπη 2020». Στο φιλόδοξο αυτό εγχείρημα, η Ευρώπη προσδοκά πολλά από τις γυναίκες. Και δικαίως. Οι γυναίκες της Ευρώπης αποδεικνύονται δρομείς αντοχής στο δύσκολο εργασιακό και αναπτυξιακό στίβο της σημερινής συγκυρίας. Αναζητούν δυναμικότερα από άλλοτε, πρόσθετες πηγές εισοδήματος, για να υποστηρίξουν το νοικοκυριό. Δεν εγκαταλείπουν εύκολα την προσπάθεια στην αναζήτηση εργασίας. Επωμίζονται πολλαπλά καθήκοντα, αλλά φαίνεται ότι τα καταφέρνουν καλύτερα στη συμφιλίωση εργασίας και οικογενειακής ζωής σε σχέση με τους άνδρες εργαζόμενους. 1
Αυτό μας υποδεικνύουν πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων. Είναι γεγονός ότι η οικονομική ύφεση δεν βοηθά την προσπάθεια για μια πραγματική ισότητα των φύλων. Πολλές γυναίκες, για να δώσουν μια έστω και πρόσκαιρη λύση επιβίωσης, εγκαταλείπουν πολύτιμα κεκτημένα ετών. Βρίσκονται εγκλωβισμένες σε επισφαλή, άμισθη, εξαναγκαστικά εθελοντική, κακοπληρωμένη ή και μαύρη εργασία. Άλλες, βλέπουν την επιχείρησή τους να φυτοζωεί ή να παίρνει την κάτω βόλτα λόγω της κρίσης. Όμως δεν βοηθά και η στάση των σύγχρονων κοινωνιών, που αντιμετωπίζουν την ισότητα των φύλων μέσα από δισταγμούς και αντιφάσεις. Προχωρώ με κάποια παραδείγματα: Πρώτη Παρατήρηση Η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας αποδεδειγμένα μπορεί να βοηθήσει την οικονομική ανάπτυξη. Όμως, σήμερα, μόλις οι μισές από τις γυναίκες σε ηλικία κατάλληλη για εργασία, έχουν δουλειά. Αυτό συνεπάγεται, χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη έως και κατά 27% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Η εκτίμηση αυτή προκύπτει από πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Δεύτερη Παρατήρηση Η συμμετοχή των γυναικών στην ηγεσία των επιχειρήσεων συνδέεται με εντυπωσιακά αυξημένη κερδοφορία. Παρ όλα αυτά, τα διοικητικά συμβούλια των μεγαλύτερων εταιριών στην Ευρώπη, αποτελούνται μόνον κατά 11% από γυναίκες. Από τις εταιρείες αυτές, λιγότερο από 3% διευθύνονται από γυναίκες. Τρίτη Παρατήρηση Η νομισματική πολιτική, που βιώσαμε όλοι πώς εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται κατά κύριο λόγο σε ανδρικά χέρια. Στα βασικά όργανα λήψης αποφάσεων των οικονομικών θεσμών, μόνον το 17% των στελεχών είναι γυναίκες. Οι επικεφαλής όλων των κεντρικών τραπεζών στην Ευρώπη είναι άνδρες. Μία τελευταία παρατήρηση Σχεδόν σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες οι γυναίκες έχουν υψηλότερο μέσο μορφωτικό επίπεδο από τους άνδρες. Παρόλα αυτά, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στην αγορά εργασίας, εγκλωβισμένες σε στερεότυπα «γυναικείων» σπουδών, με μειωμένες ευκαιρίες απασχόλησης. 2
Παρά τις υψηλές προσδοκίες από τις γυναίκες, οι κοινωνίες μας συντηρούν ακόμη και σήμερα, ένα «βαθύ» ανδροκρατούμενο μοντέλο στην οικονομία και στην ανάπτυξη. Ένα μοντέλο οπισθοδρομικό και πλήρως αντιλειτουργικό. Όμως, εμείς, πιστεύουμε ότι έχει φτάσει η ώρα κάτι να αλλάξουμε ριζικά. Για να βγούμε από την κρίση, που δεν περιορίζεται μόνον στη σφαίρα της οικονομίας, είναι απαραίτητη η ενεργός συμμετοχή του 100% του δυναμικού της κοινωνίας μας. Η Ισότητα των Φύλων θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα νευραλγικό πεδίο πολιτικής, με τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις. Αυτή η πεποίθησή μας αποτυπώνεται στο πλαίσιο δράσεων της Ελληνικής Προεδρίας, που έχει ως κεντρικό άξονα, «Γυναίκες και Οικονομία». Η βούληση και οι προτεραιότητές μας αποτυπώνονται και στους νέους στρατηγικούς στόχους που διαμορφώσαμε στο πλαίσιο της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής 2014-2020. Καλούμε σε μια «φυγή προς τα εμπρός», με όραμα και εξωστρέφεια, μέσα στο μεταβαλλόμενο ευρωπαϊκό σύμπαν. Θα επιδιώξουμε να πείσουμε τις γυναίκες να στραφούν σε επαγγελματικές διεξόδους με προοπτική, χωρίς τα στεγανά του φύλου. Δημιουργούμε ευκαιρίες για να μπορέσουν οι γυναίκες να επικαιροποιήσουν τις δεξιότητές τους και να αποκτήσουν εφόδια διά βίου μάθησης. Στηρίζουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, που ακόμη και σήμερα αποτελεί μικρό ποσοστό του κλάδου σε όλη την Ευρώπη. Η γυναικεία επιχειρηματικότητα παραμένει μία ανεκμετάλλευτη πηγή ανάπτυξης. Μπορεί να συντελέσει στην οικονομική ανεξαρτησία, αλλά και στην αντιμετώπιση της φτώχειας στο γυναικείο πληθυσμό. Θα σταθώ λίγο περισσότερο στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι γιατί αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας. Το 99,9% των επιχειρήσεων. Αντιπροσωπεύουν το 70,2% της προστιθέμενης αξίας και 85,2% της απασχόλησης της χώρας μας, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία για το 2012. Είναι γεγονός ότι οι ΜΜΕ έδωσαν μεγάλο αγώνα επιβίωσης. Κατόρθωσαν να απορροφήσουν σε μεγάλο βαθμό τους κραδασμούς της κρίσης. Την προσαρμογή βοήθησαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής ΜΜΕ, το μικρό μέγεθος, ο οικογενειακός χαρακτήρας των επιχειρήσεων, και η ευελιξία στους επιχειρηματικούς ελιγμούς. Εδώ πρέπει να προσθέσουμε την επινοητικότητα του ελληνικού επιχειρηματικού δυναμικού και τις δεξιότητες γυναικών και ανδρών επιχειρηματιών. 3
Βεβαίως, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν κλάδοι που έχουν πληγεί περισσότερο από άλλους. Ενδεικτικά αναφέρω το εμπόριο, τη μεταποίηση, τις επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, τις κατασκευές, τις χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες. Ωστόσο τα νέα που φθάνουν από το ευρωπαϊκό περιβάλλον είναι ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Ευρωβαρομέτρου των ΜΜΕ, παρατηρείται αύξηση του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος. Μετά από τέσσερα συνεχή εξάμηνα με πτωτική πορεία του συγκεκριμένου δείκτη, οι ΜΜΕ επανέρχονται στη σταθερότητα, μετά την ύφεση. Το δεύτερο σημείο που θέλω να τονίσω για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ανάγκη να υπάρξει γυναικεία εκπροσώπηση, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας των φύλων. Γιατί, όπως όλοι γνωρίζουμε, η γυναίκα στηρίζει σταθερά, ενεργά και πολλαπλά τη μικρή και μεσαία επιχείρηση. Η συμμετοχή της αυτή είναι λιγότερο ή περισσότερο ορατή. Άλλοτε αναγνωρίζεται επαρκώς από την κοινωνία, άλλοτε όχι. Από την πλευρά μας, μέσα από έργα του ΕΣΠΑ στηρίζουμε τη συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις ευθύνης στις επιχειρήσεις, στους φορείς εκπροσώπησης των επιχειρήσεων αλλά και σε ενώσεις εργαζομένων. Ειδικότερα, όπως γνωρίζετε, στηρίζουμε τη γυναικεία συμμετοχή στην εμπορική επιχειρηματικότητα και στον εμπορικό συνδικαλισμό (ΕΣΕΕ). Βασικός στόχος των δράσεων αυτών είναι η ενίσχυση του προφίλ και των δυνατοτήτων των γυναικών συνδικαλιστριών. Στόχος, να διευρυνθεί η συμμετοχή τους στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Φίλες και φίλοι, Πιστεύουμε ότι μια σύγχρονη στρατηγική ισότητας δεν μπορεί να αγνοήσει την ανάγκη της κοινωνίας για λύσεις απτές σε μια συχνά δύσκολη γυναικεία καθημερινότητα. Στην προσπάθεια που έχουμε ξεκινήσει, αναζητούμε συνοδοιπόρους. Σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο. Σε κάθε πλευρά του τριπτύχου Κράτος, Επιχειρήσεις, Κοινωνία των Πολιτών. Εσείς, οι γυναίκες στο συνδικαλιστικό χώρο, καλείστε με την ενεργό παρουσία σας και τις ρεαλιστικές προτάσεις σας να αντιπαλέψετε αδυναμίες, να προτείνετε λύσεις, να ανοίξετε παράθυρα διαλόγου. Θα αποτελέσετε τα πρότυπα για τις νεώτερες γυναίκες, που θα θελήσουν 4
να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες για το φύλο τους, για τους συναδέλφους τους, για τον επαγγελματικό τους χώρο. Θα χρειαστούμε τη βοήθειά σας ώστε να αφουγκραστούμε σωστά τις ανάγκες της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Να μετατρέψουμε τα προβλήματα σε λύσεις μέσα από τις παρεμβάσεις μας. Στη συζήτησή μας αυτή, θέλουμε να εμπλέξουμε και τους άντρες, τους φυσικούς μας συνταξιδιώτες. Γιατί, ας μην ξεχνάμε. Χρειάζονται δύο για να υπάρχει ισότητα. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 5