Capital Link CSR Forum Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη

Transcript

1 Capital Link CSR Forum Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Αθήνα, Κυρίες και Κύριοι, Θα ήθελα κατ αρχήν να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκληση και για την ευκαιρία να συμμετέχω σε ένα τόσο ενδιαφέρον συνέδριο. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια ως αναπόσπαστο κομμάτι του σύγχρονου επιχειρείν. Είναι γνωστή η πολυσυζητημένη άποψη του Milton Friedman, ότι η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων ισοδυναμεί με την αύξηση των κερδών τους. Σύμφωνα βέβαια με κάποιες απόψεις, οποιοσδήποτε όρος συσχετίζει την έννοια της ηθικής ευθύνης με την έννοια της επιχειρηματικότητας, συνιστά αυτόματα οξύμωρο σχήμα. Το ίδιο και η θέση ότι δεν μπορούν νομικά πρόσωπα, όπως οι επιχειρήσεις να λειτουργούν ως «ηθικά πρόσωπα» - να φέρουν δηλαδή ηθική ευθύνη για τις δράσεις τους. [1]

2 Και βεβαίως υπάρχει η φιλοσοφική άποψη ότι για να αξιολογηθεί ηθικά μια πράξη, δεν θα πρέπει να συναρτάται με εξωγενείς παράγοντες που την επιβάλλουν ή την υπαγορεύουν. Πώς μπορεί λοιπόν να οριστεί και κυρίως να λειτουργήσει η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη σήμερα; Πώς μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα, σε μια περίοδο όπου η οικονομική κρίση θέτει σε δοκιμασία τόσο την κοινωνία, όσο και τις επιχειρήσεις; Θα έλεγα κατ αρχήν ότι μέσα σε αυτό το περιβάλλον, είναι εύκολο να υπάρχουν παρανοήσεις. Είναι αλήθεια ότι η υιοθέτηση ηθικών αρχών δεν μπορεί να λειτουργεί με βάση σκοπιμότητες. Γι αυτό και δεν μπορεί π.χ. να συνιστά υπεύθυνη επιχειρηματική δράση η προσπάθεια προβολής ενός κοινωνικού προφίλ, με στόχο να «εξαγοραστεί» η προτίμηση των καταναλωτών. Με άλλα λόγια, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι αντίστοιχο ή να λειτουργήσει ως υποκατάστατο της διαφημιστικής δαπάνης. Μια άλλη, εξίσου συχνή παρανόηση, είναι ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη των επιχειρήσεων μπορεί να υποκαταστήσει θεμελιώδεις λειτουργίες του κράτους, όπως είναι π.χ. η παροχή [2]

3 υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας ή υγείας, ή η εφαρμογή κανόνων για την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι αλήθεια ότι, σε μια περίοδο κρίσης όπου οι δημόσιοι πόροι περιορίζονται, η ενεργοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας μπορεί να παρέχει πολύτιμη στήριξη. Όμως αυτό δεν απαλλάσσει την Πολιτεία από τις δικές της ευθύνες. Από την υποχρέωση να κάνει τη δουλειά της σωστά, να αξιοποιεί αποτελεσματικά και δίκαια τους διαθέσιμους πόρους, να παρέχει αξιοπρεπείς υπηρεσίες προς τους πολίτες. Κυρίες και Κύριοι, Θα μπορούσε κάποιος σε αυτό το σημείο να κάνει την εξής παρατήρηση: γιατί πρέπει να ασχολούμαστε με εννοιολογικές συζητήσεις; Τι σημασία έχει αν οι πρωτοβουλίες Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης υπηρετούν κάποια επιχειρηματική σκοπιμότητα; Δεν μας αρκεί που η επιχείρηση δαπανά χρήματα για κοινωφελείς σκοπούς; Δεν μας αρκεί που υλοποιεί εθελοντικές δράσεις για το περιβάλλον; Δεν μας αρκεί που καλύπτει «τρύπες» σε μια δύσκολη εποχή; [3]

4 Ο λόγος για τον οποίο πιστεύω ότι αξίζει να κάνουμε αυτή τη συζήτηση είναι απλός: η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, όταν στηρίζεται σε λανθασμένες αντιλήψεις, έχει «κοντά ποδάρια». Αν μια επιχείρηση την αντιμετωπίζει καιροσκοπικά ή ως παράπλευρη δραστηριότητα, μπορεί να αλλάξει συμπεριφορά ανάλογα με τα νούμερα των πωλήσεων ή με τα αποτελέσματα της επόμενης έρευνας καταναλωτών. Από την άλλη, αν πιστέψουμε ότι για να είναι μια επιχείρηση ηθική και υπεύθυνη πρέπει να πάψει να λειτουργεί με στόχο την κερδοφορία, τότε οδηγούμαστε στην υποκρισία. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Αυτό που ζητείται σήμερα από τις επιχειρήσεις, δεν είναι να ανταλλάξουν ρόλους με το κράτος, ούτε να πείσουν την κοινωνία ότι δεν τις ενδιαφέρει το κέρδος. Είναι, να κατανοήσουν ότι δρουν μέσα σε ένα σύστημα που χαρακτηρίζεται από συμπληρωματικότητα. Σε ένα σύστημα στο οποίο κανείς δεν μπορεί να κερδίσει πραγματικά, ζημιώνοντας τον άλλον. Είναι, να αντιληφθούν ότι για να υπάρξει μια επιχείρηση πόσο μάλλον για να αναπτυχθεί χρειάζεται μια υγιής και [4]

5 ανταγωνιστική αγορά. Χρειάζονται κερδισμένοι μέτοχοι, αλλά και ικανοποιημένοι και αφοσιωμένοι εργαζόμενοι. Χρειάζονται συνειδητοποιημένοι καταναλωτές. Χρειάζεται μια όσο το δυνατόν ευημερούσα κοινωνία. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη οφείλει να στηρίζεται σε αυτή την αντίληψη. Να λειτουργεί ως έμπρακτη αναγνώριση της συμπληρωματικότητας. Να εκφράζει την ηθική δέσμευση κάθε επιχείρησης, να επιστρέψει ένα μέρος της προστιθέμενης αξίας που έχει αποκομίσει, λειτουργώντας μέσα στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης κοινωνίας. Αυτό μεταφράζεται στην πράξη με συγκεκριμένους τρόπους. - Με την οικειοθελή δέσμευση σε κανόνες έντιμης συμπεριφοράς, εντός του συστήματος. Κανόνες που επιβάλλουν τη διαφάνεια, τη λογοδοσία, το σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον. - Με την υιοθέτηση επιχειρηματικών στρατηγικών που εστιάζουν στο μακροπρόθεσμο και διατηρήσιμο κέρδος, έναντι του βραχυπρόθεσμου. Με εστίαση στο κέρδος που παράγεται από την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, από την ορθολογική διαχείριση των πόρων, από τη συνεισφορά στην ευρύτερη ανάπτυξη. [5]

6 - Με την ανάπτυξη μιας εταιρικής κουλτούρας υπευθυνότητας και την καλλιέργεια του αισθήματος της ατομικής ευθύνης, σε όλα τα μέλη του οργανισμού. - Και βεβαίως, με τη συμμετοχή στα κοινά, στο δημόσιο διάλογο, στην αντιμετώπιση ευρύτερων προβλημάτων. Σήμερα, στην Ελλάδα υπάρχει πράγματι ανάγκη από εθελοντικές πρωτοβουλίες ιδιωτών, για τη στήριξη της κοινωνικής συνοχής. Το έχουμε κάνει στο παρελθόν - βρισκόμαστε σ έναν χώρο που αποτελεί δείγμα ευεργεσίας - μπορούμε να το κάνουμε και σήμερα. Υπάρχει όμως μεγαλύτερη ανάγκη από επιχειρήσεις, οι οποίες θα δρουν με ευρύτερη συναίσθηση της ευθύνης τους απέναντι στην κοινωνία. Και θα ταυτίζουν την κερδοφορία τους με την παραγωγή όσο το δυνατόν μεγαλύτερου κοινωνικού μερίσματος. Η Πολιτεία από την πλευρά της, έχει την υποχρέωση να διαμορφώσει ένα περιβάλλον που θα παρέχει περισσότερη ελευθερία, για την ανάπτυξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ένα κράτος που θα περιβάλλει την επιχειρηματικότητα με [6]

7 περισσότερη εμπιστοσύνη. Θα λειτουργεί ως αρωγός και όχι ως δυνάστης της. Και σε αυτή την προσπάθεια, να είστε βέβαιοι ότι επικεντρώνουμε σήμερα όλες μας τις δυνάμεις. - Δημιουργώντας συνθήκες δημοσιονομικής και οικονομικής σταθερότητας - Αποκαθιστώντας βήμα προς βήμα τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας μας - Επιταχύνοντας σημαντικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές, στη μείωση των εμποδίων για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις. Όμως, η μεγαλύτερη πρόκληση αφορά από κοινού τις επιχειρήσεις, την Πολιτεία και την ίδια την κοινωνία. Είναι ζητούμενο από όλους μας να διαμορφώσουμε μια νέα κουλτούρα, η οποία δεν θα ενοχοποιεί την επιχειρηματική επιτυχία, αλλά θα την αξιολογεί με βάση ευρύτερα κριτήρια. Και θα την επιβραβεύει εφόσον στηρίζεται σε μια υπεύθυνη στάση και συμπεριφορά απέναντι στο σύνολο. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Είναι ζητούμενο, ειδικά σήμερα, όπου οι περισσότερες πολιτικές και γενικά δημόσιες, συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από την ευημερία και την [7]

8 αύξηση της οικονομικής παραγωγής, να επαναφέρουμε στο επίκεντρο της προσοχής μας έννοιες όπως αυτές της αρετής και του κοινού καλού. Η πρόκληση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε την κοινωνική δικαιοσύνη, είναι να δρούμε πολικά κατά τρόπο που λαμβάνει υπόψη τα ηθικά και πνευματικά ζητήματα και τα συνδέει δημιουργικά με ευρύτερες οικονομικές και κοινωνικές μέριμνες. Διότι, η δικαιοσύνη σε μια κοινωνία δεν αφορά μόνο το μέγεθος και την κατανομή του εθνικού προϊόντος. Ακόμη κι αν πάρουμε μέτρα για την εξάλειψη της φτώχειας υπάρχει μία άλλη κατά την γνώμη μου σπουδαιότερη - αποστολή. Ν αντιμετωπίσουμε την «φτώχεια της ικανοποίησης». Την φτώχεια που επέφερε στην Ελληνική κοινωνία το γεγονός ότι για πολλά χρόνια παραδοθήκαμε σε απλή συσσώρευση υλικών αγαθών. Γιατί μπορεί το ΑΕΠ να κινείται περί τα 200 δις, αλλά αυτό το ΑΕΠ μετράει την ατμοσφαιρική ρύπανση και τις διαφημίσεις τζόγου. Μετράει τα νοσοκομειακά που μεταφέρουν τα θύματα της σφαγής στους δρόμους και της εισβολής των ναρκωτικών. Μετράει τις κλειδαριές ασφαλείας στις πόρτες μας και τις [8]

9 φυλακές για τα άτομα που τις σπάνε. Μετράει και πολλά ακόμη Δεν μετράει όμως τη χαρά του παιχνιδιού των παιδιών μας. Δεν μετράει την ομορφιά των ακτογραμμών μας ή την δύναμη της ποίησης μας. Δεν μετράει την ευφυΐα ή το θάρρος μας, τη σοφία και τη γνώση μας, τη συμπόνια ή την αφοσίωσή μας στη χώρα. Μετράει, εν ολίγοις, τα πάντα εκτός απ ό,τι δίνει αξία στη ζωή και στην ύπαρξή μας. Και μπορεί να μας πει τα πάντα για την Ελλάδα, εκτός από το γιατί είμαστε περήφανοι που είμαστε Έλληνες. Σ αυτό το τελευταίο, ας προσθέσουμε και την κοινωνική μας ευθύνη. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. [9]