Σημείωμα αναφορικά με το θέμα «Οι συνέπειες των πρόσφατων καταστροφικών πυρκαγιών. Μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης»

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΛΑΔΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΑΣΩΝ Σημείωμα αναφορικά με το θέμα «Οι συνέπειες των πρόσφατων καταστροφικών πυρκαγιών. Μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης» Κοινή Συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων και της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος. 7 Ιουλίου, 2016 Η Πυρκαγιά της Σολέας ήταν από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές των τελευταίων δεκαετιών. Η έκρηξη και εξάπλωση πυρκαγιών είναι στοιχείο που χαρακτηρίζει τα μεσογειακά οικοσυστήματα. Η έκταση και η ένταση της εξέλιξης τους όπως και οι επιπτώσεις τους στην κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία είναι στενά συνυφασμένες με τον βαθμό ετοιμότητας της πολιτεία για να τις αντιμετωπίσει. Αυτό περιλαμβάνει την πρόληψη, την προκαταστολή και την καταστολή. Κάποιες μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων 20 χρόνων παρατίθενται στον Πίνακα 1 του Παραρτήματος Α. Ο δασικός τομέας της Κύπρου, τα τελευταία λίγα χρόνια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Ο Κλάδος Υπαλλήλων Τμήματος Δασών, έχει κάμει διάφορες παρεμβάσεις προς τα συναρμόδια Υπουργεία και άλλους φορείς της πολιτείας, για θέματα που επηρεάζουν την ικανότητα του Τμήματος Δασών να επιτελεί αποτελεσματικά την αποστολή του. Τέτοιες παρεμβάσεις αφορούσαν τη στελέχωση του Τμήματος σε υπαλληλικό προσωπικό, τη μείωση των οργανικών θέσεων, την στελέχωση και λειτουργία της Μονάδας Πτητικών Μέσων, την ανάγκη αναβάθμισης της δασικής εκπαίδευσης στην Κύπρο, τη μείωση σημαντικών κονδυλιών του προϋπολογισμού, την αναδιοργάνωση του Τμήματος Δασών, τις στεγαστικές συνθήκες, κλπ. Την πορεία υποβάθμισης του δασικού τομέα από την πολιτεία, την είχαμε καταγγείλει και δημόσια τον περασμένο Νοέμβριο, μέσα από την κινητοποίηση που κάναμε έξω από τη Βουλή και το Υπουργείο Οικονομικών, με αφορμή την πρόθεση κατάργησης 22 πρόσθετων θέσεων του Τμήματος, αλλά και τον περασμένο Μάρτιο, μέσα από την ανακοίνωση για τη Διεθνή Μέρα Δασών. Τα ίδια καταγγείλαμε και πρόσφατα (24/6) με τη δημόσια παρέμβαση μας στη συζήτηση που αναπτύχθηκε με αφορμή τις δύο μεγάλες πυρκαγιές. Και τα δύο έγγραφα επισυνάπτονται για πληρέστερη ενημέρωση. Δυστυχώς, δεν υπήρξε ανταπόκριση από την πολιτεία. Η υποβάθμιση του δασικού τομέα είναι σταδιακή και δεν καταγράφεται μόνο σήμερα. Ούτε περιορίζεται μόνο σε θέματα στελέχωσης. Αφορά απουσία οράματος και στόχων από την πολιτεία στο σύνολο, και αντικατοπτρίζεται μέσα από μειώσεις κονδυλιών, μη στοχευμένες αποφάσεις, εσφαλμένες γενικεύσεις προσεγγίσεων, μειώσεις κονδυλιών και γενικά του προϋπολογισμού, αλλά κυρίως από ελλιπή ενημέρωση και γνώση. Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

2 Πιο κάτω αναφέρουμε μερικές ενότητες θεμάτων που τεκμηριώνουν την υποβάθμιση του δασικού τομέα, η οποία με τη σειρά της επιφέρει, είτε άμεσα είτε έμμεσα, επιπτώσεις στην ικανότητα και δυνατότητα του Τμήματος Δασών να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στην αποστολή του, περιλαμβανομένης και της δασικής πυροπροστασίας: Α. ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΑΣΩΝ 1. Δασικό Υπαλληλικό προσωπικό Το 2009 έγινε μια μελέτη για την αναδιοργάνωση και στελέχωση του ΤΔ, εγκρίθηκε μια στελέχωση αποτελούμενη συνολικά από 334 υπαλλήλους. Το 2012, υιοθετήθηκε η νέα Δασική Νομοθεσία, η οποία επέκτεινε τη ζώνη ευθύνης του ΤΔ για σκοπούς πυροπροστασίας, από το 35% στο 54% της έκτασης της ελεύθερης Κύπρου, χωρίς καμιά αύξηση του προσωπικού. Αυτό αναγνωρίστηκε ως σημαντικής εξέλιξη και από την Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας στο πλαίσιο της μελέτης για την αναδιοργάνωση του Υπουργείου ΓΑΑΠ. Το 2013, υιοθετήθηκε η νέα εναρμονιστική νομοθεσία για τον έλεγχο της εμπορίας ξυλείας και άρχισε η διαδικασία εφαρμογής δύο σχετικών Κανονισμών (FLEGT EUTR) της Ε.Ε. Για την ανταπόκριση σ αυτή την υποχρέωση ορίζονται 23 επιθεωρητές ξυλείας, που σε όρους πλήρους απασχόλησης μεταφράζονται σε 8 λειτουργούς. Και πάλι χωρίς αύξηση προσωπικού. Την ίδια χρονιά εγκρίνεται και η νέα Δασική Πολιτκή. Σε σχέση με τις πυρκαγιές, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η εμπλοκή του προσωπικού του ΤΔ στις πυρκαγιές υπαίθρου (πέραν των δασικών) από το 33% που ήταν το 2000, σε πέραν του 90% μετά το 2012 (στοιχεία από την Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας). Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

3 Αυτές οι δραματικές αλλαγές, δεν συνοδεύτηκαν με αύξηση του προσωπικού. Αντίθετα, έχουν μειωθεί κατά 27 οι οργανικές θέσεις του ΤΔ, από 334 το 2009 σε 307 σήμερα (11 θέσεις με τον Προϋπολογισμό του 2012, 14 με τον Προϋπολογισμό του 2013 και 2 με τον Προϋπολογισμό του 2015). Η σημερινή συνολική αριθμητική στελέχωση σε υπαλλήλους, μπορεί να μην διαφέρει σημαντικά από αυτή του 2010 (290 τότε και 288 σήμερα, από τους οποίους οι 3 είναι αποσπασμένοι σε άλλες Υπηρεσίες). Η στελέχωση όμως δεν κρίνεται μόνο αριθμητικά, ειδικά όταν έχουν προκύψει οι συγκεκριμένες σημαντικότατες αλλαγές στις αρμοδιότητες του ΤΔ. Σήμερα υπάρχουν 65 κενές θέσεις ως προς τις προβλεπόμενες στον προϋπολογισμό του έτους. Αν υπολογιστούν και οι 27 θέσεις που καταργήθηκαν, οι κενές θέσεις ανέρχονται στις 92. Έναντι αυτών των θέσεων υπηρετούν 46 έκτακτοι, απόφοιτοι του Δασικού Κολεγίου (στην κατώτατη βαθμίδα), χωρίς διοικητικές και οργανωτικές εξουσίες. Από τις 65 κενές θέσεις, οι 40 αφορούν θέσεις σε πόστα με εξουσίες οργάνωσης και διοίκησης Σταθμών/ Κλάδων/ Τομέων/ Περιφερειών. Άλλες 2 αφορούν τους Μηχανικούς της Μονάδας Πτητικών Μέσων και οι υπόλοιπες 23 είναι στον εισαγωγικό βαθμό (Δασικοί Λειτουργοί). Αναλυτικά, η σημερινή στελέχωση σε υπαλληλικό προσωπικό ανά βαθμίδα φαίνεται στον Πίνακα 3 του συνημμένου Παραρτήματος Α. 2. Ωρομίσθιο προσωπικό Μείωση υπήρξε και στην απασχόληση του ωρομίσθιου προσωπικού του Τμήματος. Η οργανικές θέσεις του μόνιμου προσωπικού μειώθηκαν σταδιακά από τις 176 το 2010, σε 153 το 2016. Παράλληλα μειώθηκε και το προσωπικό που υπηρετεί σ αυτές τις θέσεις, από 167 το 2010 σε 140 φέτος (μετά από τρεις απώλειες ζωής ο αριθμός σήμερα είναι 137). Μείωση υπήρξε και στην απασχόληση το εποχιακού ωρομίσθιου προσωπικού, από 760 το 2010, σε 730 σήμερα. Από αυτούς μόνο οι 704 είναι στο Τδ, αφού 26 είναι αποσπασμένοι αλλού. Η σταδιακή μείωση του ωρομίσθιου προσωπικού του Τμήματος φαίνεται στον Πίνακα 4 του συνημμένου Παραρτήματος Α. Β. ΜΕΙΩΣΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ 1. Συνολικός Προϋπολογισμός ΤΔ Ο συνολικός Προϋπολογισμός (Τακτικός και Αναπτυξιακός) του ΤΔ μειώθηκε κατά 12,5 εκ. ευρώ (28,6%) από το 2010 μέχρι σήμερα. Στο Διάγραμμα 1 και στον Πίνακα 5 του Παραρτήματος Α, παρατίθεται η μείωση του Προϋπολογισμού την τελευταία επταετία. 2. Αναπτυξιακός Προϋπολογισμός ΤΔ Στον Πίνακα 6 και το Διάγραμμα 2 δίνεται και η πορεία συρρίκνωσης του Αναπτυξιακού προϋπολογισμού του ΤΔ. Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

4 3. Προστασία Δασών Η υποβάθμιση του δασικού τομέα έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις με εμφανή αποτύπωση και στα μέτρα που λαμβάνονται για προστασία των δασών. Αυτό έχει στην πράξη διαφανεί και από τις δύο πρόσφατες πυρκαγιές. Φαίνεται όμως και μέσα από τους αριθμούς: - έχει μειωθεί κατά 43% το σχετικό κονδύλι για Προστασία Δασών (Διάγραμμα 3 και πίνακας 7) - έχει μειωθεί κατά 81% το κονδύλι για αντιπυρικές λωρίδες δρόμους προσπέλασης (Διάγραμμα 4 και πίνακας 8), - έχει περιοριστεί το κονδύλι για τα καύσιμα, παρότι από το 2012 έχει επεκταθεί σοβαρά η ζώνη ευθύνης του ΤΔ για σκοπούς πυροπροστασίας, και η ανάγκη μηχανοκίνητης εποπτείας και ελέγχου της περιοχής αυτής (Διάγραμμα 8 και Πίνακας 12). 4. Εκστρατείες Διαφώτισης Έχει συρρικνωθεί το σχετικό κονδύλι από 65000 το 2000 σε 4000, παρουσιάζοντας μια μείωση του 93,8%! (Διάγραμμα 6 και Πίνακας 10). 5. Στολές Από το 2010 μέχρι το 2015 έχουν καλυφθεί μόνο το 45,7% των πραγματικών αναγκών του προσωπικού σε στολές, ενώ το ποσοστό αυτό για την περίοδο 2013-2015 έχει πέσει στο 18%. Τα στοιχεία αναλυτικά φαίνονται στον Πίνακα 11 και το Διάγραμμα 7. Οι φετινές εγκριμένες πιστώσεις είναι κατά 47000 λιγότερες από τις απαιτούμενες για να αγοραστούν όλα τα προβλεπόμενα από τους Κανονισμούς είδη και ποσότητες. Επιπλέον, μετά από μια μακρά περίοδο από μερική παραχώρηση των τεμαχίων της στολής, είναι αναμενόμενο ότι ακόμα και οποία αποθέματα υπήρχαν στην διάθεση του προσωπικού, έχουν πλέον φθαρεί, αυξάνοντας τις ανάγκες για νέα τεμάχια. 6. Εξοπλισμός Η μη ανανέωση του στόλου των οχημάτων τα τελευταία χρόνια, έχει συσσωρεύσει σοβαρά προβλήματα στην ανταπόκριση με ασφάλεια στην εκπλήρωση της αποστολής του Τμήματος. Η φετινή παραλαβή 8 μικρών πυροσβεστικών και 2 μεγάλων (από τα 4 που συνολικά θα παραληφθούν) συμβάλλει στην βελτίωση της κατάστασης, αλλά όταν στα 48 μεγάλα οχήματα, τα 24 είναι άνω των 15 χρόνων και σημαντικός αριθμός από αυτά δεν μπορεί να εμπλακεί στην πυρόσβεση, απαιτούνται πιο ριζικές και άμεσες λύσεις. Παρόμοια είναι η κατάσταση και με τα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, όπου τα 95 από 197 είναι πέραν των 15 χρόνων με πάνω από 200000 χλμ το καθένα, σε δρόμους πολύ επιβαρυντικούς για την κατάσταση των οχημάτων. Στοιχεία για τα οχήματα, την ηλικία τους και τη διαθεσιμότητα τους παρατίθενται στους πίνακες 13, 14, 15 και 16 του Παραρτήματος Α. Εξίσου σημαντική είναι και η μείωση των πιστώσεων για αγορά και αντικατάσταση δευτερευόντων μηχανημάτων και εξοπλισμού, η οποία ανήλθε στο 69%, σε σχέση με το 2010. (Βλ. Πίνακα 17 και Διάγραμμα 9). Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

5 Γ. ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Από το 2001 γίνεται αγώνας γι αυτή την αναβάθμιση, μέσα από την ίδρυση σχετικού πανεπιστημιακού Τμήματος και τον επανακαθορισμό του ρόλου του Δασικού Κολεγίου. 1. Τμήμα Δασολογίας στο ΤΕ.ΠΑ.Κ. Μέχρι σήμερα δεν έχει λειτουργήσει πανεπιστημιακό Τμήμα στο ΤΕΠΑΚ που να καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο του Δασικού Κολεγίου, όπως έγινε με τις άλλες δημόσιες σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και όπως προβλέπετε στο νόμο 198(Ι)/2003 για την ίδρυση και λειτουργία του ΤΕΠΑΚ. Η ολοκληρωμένη μελέτη που ετοιμάστηκε από το ΤΕΠΑΚ το 2011 και αναθεωρήθηκε δύο φορές πριν υποβληθεί τον Οκτώβρη του 2013, στο Υπουργείο Παιδείας, βρίσκεται σήμερα σε κάποια συρτάρια. Η ύπαρξη ενός τέτοιου Τμήματος θα ενισχύσει και αναβαθμίσει τη δασική εκπαίδευση, αλλά κυρίως την έρευνα, και θα δώσει τη δυνατότητα καλύτερης διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης της έρευνας και της πολιτικής στον δασικό τομέα. 2. Δασικό Κολέγιο Το Δασικό Κολέγιο έχει οδηγηθεί σ ένα αργό θάνατο μέσα από μια αργή διαδικασία αδρανοποίησης. Η αδιαφορία της πολιτείας να δώσει πραγματική πνοή στο ίδρυμα μέσα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες τόσο της ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης όσο και της δασικής εκπαίδευσης, οδήγησε στον τερματισμό του διπλώματος του Κολεγίου χωρίς να είναι ήδη στημένη η διάδοχη κατάσταση του. Την 1η Ιουλίου 2016 συμπληρώθηκε ένα χρόνος από τη λήψη της πολιτικής απόφασης από το Υπουργικό Συμβούλιο για μετεξέλιξη του Δασικού Κολεγίου σ ένα σύγχρονο δασικό εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό κέντρο με τοπική και περιφερειακή εμβέλεια και αποστολή. Ένα τέτοιο ίδρυμα θα μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες σε εκπαιδεύσεις για θέματα πυροπροστασίας, τόσο για το Τμήμα Δασών και τις άλλες εμπλεκόμενες υπηρεσίες όσο και για τις ομάδες εθελοντών και άλλα συγκροτημένα σύνολα. Επιβάλλεται η χωρίς άλλη καθυστέρηση υλοποίηση της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου πριν ενταθούν τα συμπτώματα από την αδρανοποίηση του Κολεγίου. Χωρίς δασική εκπαίδευση και έρευνα στην Κύπρο, η πατρίδα μας θα στερηθεί σοβαρής υποστήριξης στη εφαρμογή σύγχρονων και αποτελεσματικών προσεγγίσεων στη διαχείριση και προστασία των δασών μας. Δ. ΜΟΝΑΔΑ ΠΤΗΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ (ΜΠΜ) 1. Στελέχωση Η Μονάδα Πτητικών Μέσων παρέμεινε πεισματικά υποστελεχωμένη τα τελευταία 5 σχεδόν χρόνια, με σοβαρό πρόσθετο κόστος για το κράτος, αφού η αγορά υπηρεσιών στοίχιζε στα δημόσια ταμεία περίπου 50000 ετησίως περισσότερα απ ότι εάν συμπληρώνονταν οι κενές θέσεις με μόνιμο προσωπικό. Μόλις πριν ένα μήνα πληρώθηκαν οι δύο θέσεις χειριστή, ενώ παραμένουν ακόμα κενές οι δύο θέσεις μηχανικού. Οι ανάγκες μας σε χειριστές θα συνεχίσουν να καλύπτονται με αγορά Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

6 υπηρεσιών για τουλάχιστο ακόμα δύο χρόνια, μέχρι να μπορέσουν οι δικοί μας (νέοι) να ετοιμαστούν για να αναλάβουν δράση. Ακόμα και με την πρόσληψη των δύο νέων χειριστών, η Μονάδα κρίνεται ως υποστελεχωμένη, αφού για τα δύο αεροσκάφη, η παρουσία των τριών υφιστάμενων χειριστών (περιλαμβανομένου και του Αρχιπιλότου / Προϊστάμενου της) δεν είναι επαρκής για να στελεχώνονται σωστά και με ασφάλεια, για όλη τη θερινή περίοδο. Αυτό έχει διαφανεί και κατά τη διάρκεια των πρόσφατων πυρκαγιών, αλλά και σε περιόδους ηρεμίας, όταν ακόμα και η απλή εμπλοκή στο πρόγραμμα επιφυλακής δημιουργεί προβλήματα στην τήρηση στοιχειωδών κανόνων και πρακτικών αναφορικά με τον χρόνο εργασίας των πιλότων και των επιπέδων ασφάλειας. Επιβάλλεται η δημιουργία ακόμα δύο θέσεων Χειριστή, ώστε να είναι δυνατή η στελέχωση κάθε αεροσκάφους με δύο τουλάχιστον πιλότους (εναλλάξ) και η απαγκίστρωση του Αρχιπιλότου από το ημερήσιο πρόγραμμα πτήσεων ώστε να αφοσιωθεί εξ ολοκλήρου στα καθήκοντα του ως διοικητής της Μονάδας και ως εκπαιδευτής τόσο των χειριστών όσο και των άλλων εμπλεκόμενων (ΑΕΛΑ, ανεφοδιαστές, Στρατός, Βάσεις, Πυροσβεστική κλπ). 2.Νομοθεσία Από το 2010, τα αεροσκάφη του Τμήματος Δασών επιχειρούν χωρίς νομοθετικό πλαίσιο, αφού έχουν εξαιρεθεί από το κυπριακό νηολόγιο και έχουν γίνει κρατικά, εγγεγραμμένα στο «δασικό νηολόγιο»! Τα συναρμόδια Υπουργεία δεν έχουν ακόμα αποφασίσει ποιος και πότε θα ετοιμάσει τη σχετική νομοθεσία! η Κύπρος είναι η μόνη χώρα στην Ε.Ε. που δεν έχει νομοθετικό πλαίσιο για τα κρατικά αεροσκάφη), ενώ την ίδια ώρα το κράτος αρνείται να εγγράψει τα 2 αεροσκάφη του ΤΔ στο νηολόγιο της Κυπριακής Δημοκρατίας (Τμ. Πολιτικής Αεροπορίας) για να μην καθηλωθούν τα αεροσκάφη και οι σχετικές επιχειρήσεις. Προτιμούμε δηλαδή, να πετούν χωρίς κανένα νομικό πλαίσιο, εν γνώσει μας πως εάν εγγραφούν θα καθηλωθούν για πολλούς και διάφορους λόγους σχετικούς και με την ασφάλεια των πτήσεων! Για το θέμα, ο Κλάδος κάνει συνεχείς παρεμβάσεις και καταγγελίες από το 2010, αλλά χωρίς καμιά ουσιαστική ανταπόκριση. Το λέμε και από αυτό το βήμα: η ευθύνη σε περίπτωση οποιασδήποτε κακής εξέλιξης αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας της μονάδας θα βαραίνει όλους όσοι έλαβαν γνώση του προβλήματος και δεν ενήργησαν για να λυθεί. Εμείς έχουμε σηκώσει τα χέρια, μπροστά στην ασύγγνωστη αδιαφορία της πολιτείας και για το λόγο αυτό κινούμαστε προς την κατεύθυνση της αυτοπροστασίας των μελών μας με οποιοδήποτε τίμημα. Ε. ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Η ιστορική εξέλιξη της εμπλοκής των δασικών υπαλλήλων στη δασική πυροπροστασία κατά τα τελευταία 12-15 χρόνια, μέσα από την παγιοποίηση προσωρινών «φτηνών» ρυθμίσεων, έχει διαφοροποιήσει τόσο τη ραχοκοκαλιά του συστήματος δασικής πυροπροστασίας όσο και τον τρόπο λειτουργίας των ομάδων πυρόσβεσης αλλά και τη λειτουργία των δασικών σταθμών. Μέχρι το 2004, όταν αναγνωρίστηκε η ανάγκη εφαρμογής της νομοθεσίας για την οργάνωση του χρόνου εργασίας και στο Τμήμα Δασών, παρέμεναν σε επιφυλακή 54 δασικοί υπάλληλοι κάθε μέρα (χωρίς να ισχυριζόμαστε ότι ήταν όλοι αναγκαίοι αντίθετα!), πάνω σε 24ωρη βάση. Όταν αναγνωρίστηκε ο χρόνος παραμονής στον σταθμό Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

7 ως εργάσιμος, και για να μην αυξηθεί η δαπάνη, το Τμήμα επέλεξε να μειώσει αυτό τον αριθμό στους 21-23 (για τους οποίους είμαστε βέβαιοι ότι ήταν λίγοι), μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας (το αργότερο μέχρι τις 20:00), με σκοπό να μειώσει τα σχετικά κονδύλια. Στην πορεία, και για εξοικονόμηση χρημάτων, αυτή η ημερήσια περίοδος συρρικνώθηκε μέχρι τις 19:30, ακόμα και μέχρι τις 18:30. Χαρακτηριστικό είναι επίσης και το περσινό παράδειγμα της συρρίκνωσης ακόμα και μέχρι τις 18:00 και τις 17:00 (ΜΠΜ) για εξοικονόμηση πιστώσεων. Διευκρινίζεται ότι, το Δασοπυροσβεστικό Σώμα (τακτικοί και έκτακτοι ωρομίσθιοι) εργάζονται είτε μέχρι τις 19:30 είτε πάνω σε 24ωρη βάση, ανάλογα με τον δασικό σταθμό που υπηρετούν, και αρκετές από τις ώρες αυτές είναι χωρίς επιτήρηση, συντονισμό και καθοδήγηση. Αυτές οι εκπτώσεις που έγιναν για εξοικονόμηση κονδυλιών, έχουν σταδιακά παγιοποιηθεί και πλέον θεωρούνται «αποδεκτές» και μόνιμες από το Υπουργείο Οικονομικών. Διευκρινίζεται επίσης ότι, αυτές οι ρυθμίσεις δεν έχουν σχέση με την τελευταία αποχή των δασικών υπαλλήλων από υπερωρίες και ειδικά ωράρια, ένεκα της αλλαγής στον τρόπο αποζημίωσης των δασικών υπαλλήλων. Είναι πολύ πιο παλιές και έχουν να κάμουν αποκλειστικά με την προσπάθεια του Τμήματος να παραμένει μέσα στις συνεχώς περιοριζόμενες διαθέσιμες πιστώσεις. Ενδεικτικά, οι διαθέσιμες πιστώσεις από το 2010 μέχρι σήμερα, για το καθήκον αυτό παρατίθεται στον Πίνακα 9 και το Διάγραμμα 5 του Παραρτήματος Α. Διευκρινίζεται ότι το 2014, η εξοικονόμηση των εγκριμένων πιστώσεων οφείλεται και πάλι στην αποχή των υπαλλήλων από υπερωριακή απασχόληση, ενώ τα τελευταία χρόνια, το 50% της δαπάνης που καταβάλλεται στους υπαλλήλους επιστρέφει πίσω στα ταμεία του κράτους ένεκα των διαφόρων οριζόντιων αποκοπών που ισχύουν για τις απολαβές του προσωπικού. Ο Κλάδος, αναγνωρίζοντας τα σοβαρότατα προβλήματα που έχουν επιφορτιστεί στη δασική πυροπροστασία, έχει από το 2009 ζητήσει από το ΤΔ την επεξεργασία πρότασης για αναθεώρηση του ρόλου και της εμπλοκής των δασικών υπαλλήλων στο ήλο σύστημα. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει οτιδήποτε. Τρόπος αποζημίωσης υπερωριών Αναφορικά με την υπάρχουσα εδώ και τρία σχεδόν χρόνια διαφορά σε σχέση με τον τρόπο αποζημίωσης της υπερωριακής απασχόλησης στο Τμήμα Δασών, αναφέρεται ότι από τον Δεκέμβριο του 2013, όταν παρά τις διαμαρτυρίες και διαβήματα μας, πέρασε τελικά από τη Βουλή η αλλαγή στον τρόπο αποζημίωσης της υπερωριακής απασχόλησης, ο Κλάδος πήρε την απόφαση να απέχει από υπερωρίες, περιλαμβανομένης και της εργασίας στους σταθμούς για τη δασική πυροπροστασία, ΜΕ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΒΕΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ. Σε ένδειξη καλής θέλησης και για υποβοήθηση του διαλόγου για εξεύρεση συναινετικής λύσης, αναστείλαμε τρεις φορές αυτά τα μέτρα, χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Πέρσι, στις 18/5/2015, ο Κλάδος αποδεικνύοντας ακόμα μια φορά την ετοιμότητα του για συναίνεση, συγκατατέθηκε υπό κάποιους όρους, στη σύναψη μιας προσωρινής συμφωνίας για το 2015, με την προϋπόθεση ότι θα γίνονταν οι απαιτούμενες αλλαγές στον νόμο για τον Προϋπολογισμό του 2016, για αποκατάσταση της αποζημίωσης σε αξιοπρεπή επίπεδα. Όταν εντοπίσαμε ότι τέτοιες αλλαγές δεν υπήρχαν στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, ο Κλάδος απέστειλε σχετικές επιστολές (10/11/2015) τόσο προς το Υπουργείο Οικονομικών όσο και προς το Υπουργείο ΓΑΑΠ, προειδοποιώντας για επαναφορά των μέτρων. Παρόμοιες προειδοποιήσεις στάλθηκαν και τον Φεβρουάριο, χωρίς ανταπόκριση. Για το λόγο αυτό, τα μέλη μας Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

8 απέχουν ξανά από υπερωριακή εργασία από τις 28 Μαρτίου 2016. Μετά τις πυρκαγιές παρατηρείται μια έντονη συζήτηση γύρω από την ανάγκη παρουσίας των υπαλλήλων στους σταθμούς κατά τις μη εργάσιμες ώρες. Η συζήτηση αυτή έπρεπε να γίνει ενωρίτερα, στη βάση και των δικών μας προειδοποιήσεων και της σαφούς διευκρίνησης ότι δεν πρόκειται να δεχτούμε να αφεθούν έστω και σκιές για δήθεν ευθύνη, είτε στον Κλάδο είτε σε οποιοδήποτε μέλος μας, για τις παραλείψεις, εμμονές ή αδιαφορία άλλων και κυρίως του Υπουργείου Οικονομικών για τις δυσάρεστες εξελίξεις. Όλα τα πιο πάνω, καθώς και άλλα, δεν είναι απλές συμπτώσεις. Χαρακτηρίζονται από την ίδια τάση και προσέγγιση. Αντιλαμβανόμαστε τις καταστροφικές συνέπειες που είχε η οικονομική κρίση στα δημόσια οικονομικά, και έχουμε επιδείξει αρκετή ανοχή και αυτοσυγκράτηση σε πολλά θέματα, κυρίως μισθοδοτικά, αλλά έχουμε έγκαιρα προειδοποιήσει ότι το κράτος χρειάζεται να ιεραρχήσει τις προτεραιότητες του. Δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται όλες οι ανάγκες με την ίδια στάθμιση. Οι τραγικές εξελίξεις των τελευταίων βδομάδων μας έχουν τραγικά επιβεβαιώσει. Αναμένουμε λύσεις στα πιο κάτω: Άμεση επαναφορά των κονδυλιών του ΤΔ που σχετίζονται με τη δασική προστασία σε ικανοποιητικά και ασφαλή επίπεδα (διαφώτιση, προστασία, ανανέωση στόλου οχημάτων, αντιπυρικές λωρίδες, εκπαίδευση). Άμεση πλήρωση όλων των κενών θέσεων στο ΤΔ για να μπορεί να οργανωθεί σωστά. Σταδιακή επαναφορά των 27 θέσεων που καταργήθηκαν. Αναθεώρηση του συστήματος εμπλοκής των δασικών υπαλλήλων στην δασική πυροπροστασία. Προώθηση της υλοποίησης της πρότασης για νέο Τμήμα στο ΤΕΠΑΚ. Άμεση υλοποίηση της πρότασης για μετεξέλιξης του Δασικού Κολεγίου σε ένα σύγχρονο δασικό εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό κέντρο. Εντατικοποίηση της εκπαίδευσης όλου του προσωπικού και των συγκροτημένων ομάδων εθελοντών. Επανασχεδιασμός του ρυθμιστικού πλαισίου πρόσληψης και απασχόλησης δασοπυροσβεστών. Άμεση στελέχωση της Μονάδας Πτητικών Μέσων και με τους μηχανικούς και δημιουργία ακόμα δύο τουλάχιστον θέσεων Χειριστή/ πιλότου Άμεση επανεγγραφή των αεροσκαφών στο κυπριακό νηολόγιο μέχρι την θέσπιση νομοθεσίας που θα διέπει τα κρατικά αεροσκάφη. Επιπλέον, ο Κλάδος επεξεργάζεται συγκεκριμένες εισηγήσεις εσωτερικά προς το ΤΔ για βελτίωση της αποτελεσματικότητας μας αναφορικά με την πρόληψη, την προκαταστολτική ετοιμότητα και την κατασταλτική ικανότητα για δασικές πυρκαγιές. Οι δύο μεγάλες πυρκαγιές, εκτός από την καταστροφή που επέφεραν, αποτελούν και μοναδικές περιπτώσεις για αξιολόγηση και εξαγωγή συμπερασμάτων για βελτιώσεις και αναπροσαρμογή των υφιστάμενων σχεδιασμών και πρακτικών εφαρμογών τους. Καλούμε και με αυτή την ευκαιρία, τη Βουλή των Αντιπροσώπων να συμβάλει στο μέτρο του δυνατού, στην επίλυση των πιο πάνω προβλημάτων, αποδίδοντας επιτέλους στο Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

9 δασικό τομέα την απαιτούμενη σημασία και προσοχή, και τις απαιτούμενες πιστώσεις, πριν να είναι πολύ αργά. Πυρκαγιές θα συνεχίσουμε να έχουμε και μάλιστα ίσως συχνότερες και μεγαλύτερες ένεκα και της κλιματικής αλλαγής. Η πρόκληση είναι να είμαστε σωστά οργανωμένοι, εξοπλισμένοι και έτοιμοι για να ανταποκριθούμε επαρκώς στην αποστολή μας. Επαναλαμβάνουμε ότι, Οικονομία στον δασικό τομέα σημαίνει σωστή πρόληψη και προστασία των δασών. Από το Διοικητικό Συμβούλιο Λευκωσία, 7 Ιουλίου, 2016. Φ/δι Τμήματος Δασών 1414 - Λευκωσία Τηλ. Γραφ.: 22 805525 (Πρόεδρος), 22 805581 (Γραμματέας), Κινητά Τηλ.: 99 681593, 99 541824, Φαξ: 22 805551, e-mail: asarris@cytanet.com.cy, g.c@cytanet.com.cy www.cyforesters-tu.eu

ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Α» Πίνακας 1: Ορισμένες μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων 20 χρόνων: Ημερομηνία Περιοχή Ώρα Συνολική Καμένο κρατικό έναρξης καμένη έκταση δάσος 8/8/1997 Κ. Πύργος Μούττη της Ζούνας 15:55 1,9Km 2 120ha 4/7/1998 Πάνω Πύργος - Κάμπος 22:30 39,9Km 2 510ha 11/6/2000 Καλαβασός Βαβατσινιά - 12:58 52,0Km 2 200ha Ακαπνού 18/7/2001 Μούττη του Κόρνου Προφήτης 13:33 6,02km 2 277ha Ηλίας - Λυθροδόντας 29/6/2007 Σαϊττάς 12:55 11,8km 2 565ha Πίνακας 2: Γενική Στελέχωση Τμήματος Δασών σε υπαλληλικό προσωπικό 1

Πίνακας 3: Σημερινή στελέχωση σε υπαλληλικό προσωπικό ανά βαθμίδα Βαθμίδα Προβλεπόμενες 2009 Προβλεπόμενες Σήμερα Κενές Έκτακτοι Υπηρετούντες 7/7/2016 Διευθυντής 1 1 0 1 Πρώτος Συντηρητής Δασών 2 2 1 1 Ανώτερος Συντηρητής Δασών 7 7 3 4 Συντηρητής Δασών Α 9 9 2 7 Συντηρητής Δασών 15 11 7 4 Πρώτος Δασικός Λειτουργός 10 10 8 2 Ανώτερος Δασικός Λειτουργός 25 25 10 15 Δασικός Λειτουργός 1ης Τάξης 64 64 9 55 Δασικός Λειτουργός 195 172 23* 46 195* Μηχανικός Πτητικών Μέσων Α 1 1 1 0 Μηχανικός Πτητικών Μέσων 1 1 1 0 Χειριστής Πτητικών Μέσων Α 1 1 0 1 Χειριστής Πτητικών Μέσων 2 2 0 2 Οικονόμος Δασικού Κολεγίου 1 1 0** 1** Σύνολο θέσεων 334 307 65 46 288 * 2 ΔΛ σε απόσπαση σε άλλες Υπηρεσίες ** Σε απόσπαση στο Υπ. Υγείας 2

Πίνακας 4: Απασχόληση ωρομίσθιου προσωπικού στο Τμήμα Δασών 3

Διάγραμμα 1: Συνολικός Προϋπολογισμός ΤΔ (μείωση 12,5 εκ. ευρώ (28,6%) Πίνακας 5: Συνολικός Προϋπολογισμός ΤΔ (μείωση 12,5 εκ. ευρώ (28,6%) Συνολικός (Τακτικός και Αναπτυξιακός) Προϋπολογισμός Τμήματος Δασών 2010-2016 Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Εγκριμένος 43.676.848 43.445.270 38.744.249 36.192.217 31.189.978 32.932.542 31.164.634 Πραγματικές Δαπάνες 38.208.000 36.414.025 33.860.155 31.590.777 29.238.195 30.156.897 Διάγραμμα 2: Αναπτυξιακός Προϋπολογισμός ΤΔ Πίνακας 6: Αναπτυξιακός Προϋπολογισμός ΤΔ Αναπτυξιακός Προϋπολογισμός Τμήματος Δασών 2010-2016 Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Εγκριμένος 8.521.040 7.676.495 6.517.574 5.982.781 4.515.578 3.995.469 4.092.233 Πραγματικές Δαπάνες 6.652.535 5.182.278 4.040.875 4.338.940 4.230.626 3.418.625 4

Διάγραμμα 3: Προστασία Δασών (μείωση κατά 43%) Πίνακας 7: Προστασία Δασών (μείωση κατά 43%) Προϋπολογισμός Τμήματος για Προστασία Δασών (03-405) Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Εγκριμένος 122.627 106.775 91.168 82.113 68.000 70.000 69.500 Πραγματικές δαπάνες 109.078 111.113 82.785 76.340 62.209 55.436 Διάγραμμα 4: Αντιπυρικές λωρίδες δρόμοι προσπέλασης: (μείωση 81%) Πίνακας 8: Αντιπυρικές λωρίδες δρόμοι προσπέλασης: (μείωση 81%) Προϋπολογισμός Τμήματος για Αντιπυρικές λωρίδες και οδούς προσπέλασης (κονδύλι 08-563) Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Εγκριμένος 727.500 475.200 339.100 190.000 156.500 138.000 149.000 Πραγματικές δαπάνες 493.109 333.209 249.663 147.816 144.729 124.510 5

Διάγραμμα 5: Υπερωριακή εργασία υπαλλήλων στους σταθμούς Πίνακας 9: Υπερωριακή εργασία υπαλλήλων στους σταθμούς Προϋπολογισμός Τμήματος για υπερωριακή εργασία δασικών υπαλλήλων στους σταθμούς (κονδύλι 02-265) Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Εγκριμένος 401.955 389.767 372.684 330.772 316.800 219.740 234.740 Πραγματικές δαπάνες 328.207 351.131 277.170 219.868 25.769 196.238 Διάγραμμα 6: Ενημερωτικές εκστρατείες Διαφώτιση (μείωση κατά 93,8%) Πίνακας 10: Ενημερωτικές εκστρατείες Διαφώτιση (μείωση κατά 93,8%) Προϋπολογισμός Τμήματος για Ενημερωτικές Εκστρατείες (κονδύλι 702) Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Εγκριμένος 65.000 24.912 7.360 3.000 3.000 4.000 4.000 Πραγματικές δαπάνες 57.669 23.691 4.490 2.296 2.372 3.380 6

Διάγραμμα 7: Στολές (κάλυψη του 45,7% των αναγκών εξαετίας και 18% της τελευταίας τριετίας) Πίνακας 11: Στολές (45,7% αναγκών εξαετίας και 18% της τριετίας 2013-15) Διάγραμμα 8: Καύσιμα Πίνακας 12: Καύσιμα Προϋπολογισμός Τμήματος για αγορά καυσίμων Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Εγκριμένος 719.650 660.000 812.445 658.776 604.668 674.250 673.228 Πραγματικές δαπάνες 673.443 677.010 801.100 646.913 585.566 624.301 Σημ.: Από το 2013, αυξήθηκε η ζώνη επιτήρησης με περισσότερες περιοχές προς επιτήρηση. 7

Πίνακας 13: Πυροσβεστικά Μεγάλα Πυροσβεστικά μεγάλα Εγγεγραμμένα Εκτός πυρόσβεση Διαθέσιμα Σύνολο 48 14 34 ηλικίας πέραν των 20 χρ. 13 8 5 ηλικίας 15-19 χρ. 11 2 9 ηλικίας 10-14 χρ. 8 2 6 ηλικίας κάτω των 10χρ. 16 2 14 Πίνακας 14: Μικρά πυροσβεστικά Μικρά Πυροσβεστικά οχήματα Εγγεγραμμένα Εκτός πυρόσβεση Διαθέσιμα Σύνολο 47 3 44 ηλικίας πέραν των 15 χρ. 8 2 6 ηλικίας 10-14 χρ. 14 0 14 ηλικίας κάτω των 10χρ. 25 1 24 Πίνακας 15: Προωθητές γαιών Προωθητές γαιών Εγγεγραμμένα Εκτός λειτουργίας Διαθέσιμα Σύνολο 12 2 10 ηλικίας πέραν των 30 χρ. 1 0 1 ηλικίας 20-29 χρ. 5 1 4 ηλικίας 15-19 χρ. 5 1 4 ηλικίας 10-14 χρ. 1 0 1 ηλικίας κάτω των 10χρ. 0 0 0 Πίνακας 16: Οχήματα μεταφοράς προσωπικού Οχήματα μεταφοράς προσωπικού Εγγεγραμμένα Εκτός χρήσης Διαθέσιμα Σύνολο 197 17 180 ηλικίας πέραν των 20 χρ 26 8 18 ηλικίας 15-19 χρ. 69 8 61 ηλικίας 10-14 χρ. 53 1 52 ηλικίας κάτω των 10χρ. 49 0 49 8

Διάγραμμα 9: Δευτερεύοντα μηχανήματα και εξοπλισμός Πίνακας 17: Δευτερεύοντα μηχανήματα και εξοπλισμός Προϋπολογισμός Τμήματος για Αγορά δευτερευόντων μηχανημάτων και εξοπλισμού (κονδύλι 07-589) Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Εγκριμένος 255.000 195.000 147.200 147.200 65.100 69.750 79.900 Πραγματικές δαπάνες 229.894 194.540 146.458 147.123 65.095 69.742 9