ΜΑΡΚΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ ΑΝΑΠΛ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΗΚΟ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΤΟΥ ΙΕΝΕ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 Εξοχότατε κ. Πρόεδρε της Βουλής των Αντιπροσώπων, Έντιμοι κύριοι υπουργοί, Έντιμοι αρχηγοί και εκπρόσωποι των κοινοβουλευτικών κομμάτων Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Κυρίες και κύριοι, Κατ αρχή θα ήθελα εκ μέρους του Δημοκρατικού Κόμματος να ευχαριστήσω τους διοργανωτές του συμποσίου για την ευγενή πρόσκληση που έχουν απευθύνει στο κόμμα μου για να χαιρετίσουμε την έναρξη των εργασιών του συμποσίου. Επίσης θα ήθελα να τους συγχαρώ για το Συμπόσιο που συνεισφέρει στην προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας να συμβάλει στην ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική. Εύχομαι κάθε επιτυχία. Όπως είναι αναμενόμενο οι λεπτομέρειες αυτής της στρατηγικής όπως και της κυπριακής συμβολής θα απασχολήσουν τις εργασίες του συμποσίου. Εκτιμώ πως οι εκλεκτοί ομιλητές θα παρουσιάσουν ενδιαφέρουσες εισηγήσεις και προτάσεις.
Από την πλευρά του Δημοκρατικού Κόμματος θα ήθελα να επικεντρωθώ στην πολιτική οπτική των πραγμάτων. Πράγματι αυτήν την περίοδο ζούμε ενδιαφέρουσες αλλά και ανησυχητικές εξελίξεις τόσο στην περιοχή μας όσο και στην Ευρώπη γενικότερα. Η εν εξελίξει κρίση στην Ουκρανία και η προσάρτηση της Κριμαίας στην Ρωσική Ομοσπονδία έχουν δημιουργήσει πολιτική ένταση με επιπτώσεις όχι μόνο στα θέματα ασφάλειας αλλά δημιουργούν και ένα νέο ενεργειακό τοπίο στην Ευρώπη γενικά και στην νοτιοανατολική γειτονιά της ειδικότερα. Παρά το γεγονός ότι οι κυρώσεις που έχουν αποφασιστεί από την πλευρά της ΕΕ και των ΗΠΑ είναι επί του παρόντος πολύ περιορισμένες δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς μέσα στους επόμενους μήνες αυτές να διευρυνθούν και να αγγίξουν και τον ενεργειακό τομέα. Ήδη η ενέργεια αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην κρίση. Οι ενεργειακές σχέσεις Ρωσίας Ουκρανίας σίγουρα θα επηρεαστούν με απρόβλεπτες συνέπειες τόσο για τις δύο χώρες όσο και για την ΕΕ. Σύντομα αναμένεται επίσης η διαφοροποίηση προς τα πάνω της τιμής πώλησης του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ουκρανία. Τριβές αναμένεται να προκύψουν και στο θέμα της εκμετάλλευσης των σημαντικών ενεργειακών κοιτασμάτων της Κριμαίας και ιδιαίτερα όσων από αυτά ευρίσκονται στο τμήμα της ΑΟΖ που ανήκε μέχρι χθες στην Ουκρανία στα δυτικά της χερσονήσου. Πέραν από τα της Ουκρανίας και της Κριμαίας η κρίση έχει οδηγήσει και τις δύο πλευρές της γεωπολιτικής διελκυστίνδας (Ρωσία και ευρωατλαντική κοινότητα) σε νέες σκέψεις γύρω από τα ενεργειακά θέματα. Η μεν Ρωσία συζητάει πλέον με την Κίνα. Με τον τρόπο αυτό θέλει να μειώσει την σοβαρή εξάρτηση της από την ευρωπαϊκή αγορά. Επίσης σχεδιάζει την
κατασκευή τερματικών υγροποίησης ώστε να έχει τη δυνατότητα εξαγωγών στην παγκόσμια αγορά. Από την πλευρά της ΕΕ και στα πλαίσια της γενικότερης ενεργειακής στρατηγικής αποφασίστηκε στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπως ετοιμαστεί από την επιτροπή σχέδιο για διεύρυνση τόσο του είδους της ενέργειας όσο και των πηγών αλλά και των οδών μέσω των οποίων καλύπτονταν οι ενεργειακές ανάγκες. Η προσπάθεια θα είναι να εγκριθεί τον Ιούνιο από τους Ευρωπαίους ηγέτες σχέδιο μείωσης της εξάρτησης από τις εισαγωγές. Με άλλα λόγια τόσο η Ρωσία όσο και η ΕΕ θα ψάξουν τρόπους απεξάρτησης του ενός από τον άλλο σαν προμηθευτής και καταναλωτής ενέργειας. Βραχυπρόθεσμα θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί που σημαίνει ότι είναι απίθανο να οδηγηθούμε σε ακραίες καταστάσεις όπως το 2006 και το 2009. Μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει σε μια πιο ισορροπημένη αγορά ενέργειας στην Ευρώπη με ευκαιρίες για καινούργιους παραγωγούς. Με τα νέα δεδομένα δημιουργείται μία στρατηγική ευκαιρία για την ΚΔ, το Ισραήλ και την Ελλάδα. Όλοι τώρα αναγνωρίζουν την άμεση ανάγκη για ταχεία αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων της ανατολικής Μεσογείου και διοχέτευση τους στις αγορές της Ευρώπης και ιδιαίτερα εκείνες της νοτιοανατολικής της περιφέρειας. Ο ρόλος της ΚΔ ως μέλους της ΕΕ και ως μίας από τις χώρες της Α. Μεσογείου που διαθέτουν τέτοια κοιτάσματα καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικός. Η πολιτική αστάθεια στην Τουρκία και οι προβληματικές της συμπεριφορές την έχουν καταστήσει πλήρως αφερέγγυα έναντι της ευρωατλαντικής κοινότητας. Παρά τα βραχυπρόθεσμα οφέλη της ενεργειακής σύνδεσης με την ευρωπαϊκή αγορά
μέσω Τουρκίας θεωρούμε ότι η επιλογή της εξαγωγής του σε υγροποιημένη μορφή δίνει μεγαλύτερα στρατηγικά πλεονεκτήματα και ευελιξία. Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από την κρίση στην Ουκρανία η ανακάλυψη των υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο έχει ουσιαστικές και καταλυτικές επιπτώσεις στην ίδια την περιοχή. Δύναται να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την επίλυση των διακρατικών διαφορών και την οικονομική ανάπτυξη των χωρών της περιοχής. Η ΚΔ διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην σταθεροποίηση της περιοχής. Πρώτη προχώρησε στην υπογραφή συμφωνιών οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο (2003), στην συνέχεια με το Λίβανο (2007) και τελευταία με το Ισραήλ το 2010. Είχα την τιμή να διαπραγματευθώ και να υπογράψω ως Υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας την συμφωνία με το Ισραήλ. Εδώ θα ήθελα να χαιρετίσω και την πρόσφατη δήλωση του Λευκού Οίκου με την οποία ξεκάθαρα αναγνωρίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της ΚΔ στην κυπριακή ΑΟΖ. Σημειωτέο ότι η δήλωση αυτή τονίζει ότι η ΚΔ δύναται να ερευνά και να αξιοποιεί τα όποια κοιτάσματα και ότι οι Τ/κ θα μπορέσουν να απολαύσουν ότι τους αναλογεί μόνο στα πλαίσια μίας συνολικής λύσης. Λυπούμαι να παρατηρήσω ότι παρά τις περί αντιθέτου παραινέσεις των ΗΠΑ η Τουρκία συνεχίζει τις προκλήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Ως Δημοκρατικό Κόμμα και παρά την έξοδο μας από το κυβερνητικό σχήμα είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε την εθνική ενεργειακή πολιτική που ακολουθείται από την παρούσα κυβέρνηση. Η στήριξη αυτή για να συνεχιστεί απαιτεί όπως η κυβέρνηση σε τακτά χρονικά διαστήματα μας τηρεί ενήμερους για τους σχεδιασμούς και τις επιλογές της και ακούει και την δική μας άποψη πριν την οριστικοποίηση των όποιων αποφάσεων της.
Ελπίζουμε ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα δούμε την κατασκευή του τερματικού στο Βασιλικό να ξεκινάει και να ολοκληρώνεται. Ευχόμαστε οι προσπάθειες των διεθνών εταιρειών στα υπόλοιπα τεμάχια τα οποία έτυχαν αδειοδότησης να στεφθούν με επιτυχία. Τέλος θα ήθελα να επισημάνω σε ότι αφορά το ενδεχόμενο ενός αγωγού προς την Τουρκία η θέση του ΔΗΚΟ είναι ότι: Πρώτον, ο αγωγός προς Τουρκία δεν μπορεί να αποτελεί προτεραιότητα της ΚΔ. Δεν είναι ιδιαίτερο το όφελος για την Κύπρο αλλά κυρίως για την Τουρκία που θα έχει μια σταθερή και οικονομικότερη πηγή ενεργειακών πόρων. Δεύτερον, δεν μπορεί να υπάρξει συζήτηση για αγωγό προς Τουρκία χωρίς την προηγούμενη συνολική συμφωνία επίλυσης του Κυπριακού. Τρίτον, ακόμα και μετά από την συνολική λύση ο αγωγός αυτός, αν υπάρξει, θα πρέπει να είναι συμπληρωματικός του τερματικού υγροποίησης στο Βασιλικό. Οποιαδήποτε σκέψη ή συζήτηση για τέτοιο αγωγό δεν πρέπει να αφεθεί να υποσκάψει τις προσπάθειες για άμεση αξιοποίηση των κοιτασμάτων μας ούτε να δημιουργήσει αμφιβολίες για την δέσμευση της Κ.Δ. για την δημιουργία τερματικού υγροποίησης. Γι αυτό θα πρέπει να εντατικοποιηθούν οι διαδικασίες και επαφές προς υλοποίηση τους. Ούτε τέτοια συζήτηση για αγωγό πρέπει να αφεθεί να εξαρτήσει τις εξελίξεις στην αξιοποίηση του υδρογονανθράκων από την μελλοντική λύση του Κυπριακού προβλήματος. Είναι δυο διαφορετικές διαδικασίες που μπορούν να προχωρούν ανεξάρτητα. Ακόμα, και πέρα των προαναφερθέντων, ο όλος χειρισμός ενεργειακών θεμάτων από την Κυπριακή Κυβέρνηση χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί
τόσο εξαγγελίες όσο και αποφάσεις, είτε αφορούν αδειοδοτήσεις σε υφιστάμενες και νέες διαδικασίες, είτε την βραχυπρόθεσμη προμήθεια φυσικού αερίου, θα κρίνουν την αξιοπιστία και την σοβαρότητα της Κ.Δ. σ αυτόν τον τομέα. Και θα επηρεάσουν την εμπιστοσύνη και το ενδιαφέρον μεγάλων και σοβαρών παικτών στον τομέα της ενέργειας, ακριβώς αυτούς που θέλουμε να προσελκύσουμε. Βέβαια εκτιμώντας και σχεδιάζοντας τον ρόλο και τις δυνατότητες της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό ενεργειακό πεδίο θα πρέπει να υπολογίσουμε και τις επικείμενες εξαγωγές από τις ΗΠΑ φτηνού φυσικού αερίου από σχιστόλιθο όπως και την πολιτική της ΕΕ τόσο για εξόρυξη φυσικού αερίου από σχιστόλιθο, όσο και για την πυρηνική αλλά και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτά όλα είναι εν δυνάμει ανταγωνιστικά προς τις κυπριακές εξαγωγές. Όπως και τις ανακαλύψεις μεγάλων κοιτασμάτων στην Αφρική και την Αυστραλία που πιθανώς να επηρεάσουν τις διεθνείς τιμές όταν θα έρθει η ώρα για εκμετάλλευση των κυπριακών κοιτασμάτων. Είμαι βέβαιος ότι όλα αυτά θα προβληματίσουν και την σημερινή συζήτηση. Ακόμα μία φορά να ευχηθώ κάθε επιτυχία στις εργασίες του συμποσίου. Ευχαριστώ για την προσοχή σας.