Μαθήματα ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ μια προσέγγιση στον ήχο μέσω της διαδραστικής μάθησης των εννοιών και των τεχνικών για τη μουσική δημιουργία Η πρωτοβουλία γύρω απο τη δημιουργία μιας ομάδας μαθημάτων Μουσικής Τεχνολογίας ξεκινάει απο την ανάγκη μιας μεγάλης μερίδας μουσικών και γενικά ανθρώπων που ασχολούνται με τον ήχο και τη μουσική, για να προσεγγίσουν τη μουσική παραγωγή με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Σε ποιόν απευθύνονται τα μαθήματα Μουσικής Τεχνολογίας; Το μάθημα απευθύνεται σε τοσο μουσικούς, μαθητές μουσικών σχολών/τμημάτων ή και μουσικών γυμνασίων/λυκείων, ηχολήπτες αλλα και στον καθένα που επιζητά να εμβαθύνει περισσότερο τις γνώσεις του πάνω στη χρήση, τις δυνατότητες και τις εφαρμογές της τεχνολογίας στη μουσική. Μεθοδολογία Τα μαθήματα έχουν τη μορφή διαδραστικών εργαστηρίων, μεσα στα οποία θα γίνεται αφ' ενός μια σύντομη αλλα περιεκτική επισκόπηση-εξήγηση των εννοιών και των τεχνικών με τις οποίες θα ασχοληθούμε, ενω το μεγαλύτερο μέρος θα το αφιερώσουμε στη δημιουργική πράξη. Με ένα σύνολο απλών και πρoσβάσιμων 'εργαλείων', θα δημιουργήσουμε ένα μουσικό/ηχητικό έργο, το οποίο στο τέλος θα εχουμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε. Οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο θα μπορούν να φέρουν τον προσωπικό τους ηχητικό εξοπλισμό (φορητό υπολογιστή, κάρτα ήχου, μικρόφωνα, ακουστικά, controllers κλπ), είτε να χρησιμοποιήσουν τον εξοπλισμό του χώρου, με σκοπό να πειραματιστούν κα να δημιουργήσουν. Και βέβαια οποιοδήποτε μουσικό όργανο είναι περισσότερο απο ευπρόσδεκτο και επιθυμητό (ακουστικά όργανα, ηλεκτρικά/ηλεκτρονικά όργανα, ηχητικές πηγές προηχογραφημένες). *Η επιλογή των αντικειμένων του εργαστήριου είναι ελέυθερη και τμηματική. Αυτό σημαίνει πως είναι δυνατή η παρακολούθηση των εργαστηρίων και των ενοτήτων που ενδιαφέρουν τους συμμετέχοντες, εαν το επιθυμούνε, χωρίς την απαραίτητη παρακολούθηση αντικείμενων όπου πιθανόν να υπάρχει ήδη μια εξοικείωση ή/και πείρα.. Με την καλύτερη δημιουργική διάθεση σας περιμένω όλους και όλες για να συμπράξουμε και να συνηχήσουμε δημιουργικά! υπέυθυνος διδασκαλίας : Νίκος Παπαχρήστου (Μηχανικός Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής Τμήμα Μηχανικών ΜΤ&Α, ΤΕΙ Κρήτης) Πληροφορίες- εγγραφές: nikopapax@gmail.com, τηλ. 23920 412 25/6987 917 181 Web: www.nikospapachristou.wordpress.com, F/book: Nikos Papachristou
Περιεχόμενα μαθημάτων 1η ενότητα: γνωριμία και εξοικίωση με τις έννοιες και μέσα (concepts and tools) Εισαγωγή στο αντικείμενο του χώρου της μουσικής και ηχητικής τεχνολογίας Μουσική παραγωγή- η τεχνολογική πλευρά, τα μέσα για την ολοκλήρωση μιας ηχητικής παραγωγής. Προσδιορίζοντας το επιθυμητό αποτέλεσμα με το συνδυασμό υλικού-τεχνογνωσία. Η μεθοδολογία και η αλυσίδα της μουσικής παραγωγής (ηχογράφηση-μίξη-mastering) Μετατρέποντας κοινούς χώρους σε χώρους ηχογράφησης. Η ακουστική συμπεριφορά και η σημασία της σωστής ακρόασης. Παρουσίαση και ανάλυση βασικών μεθόδων ηχογράφησης (Stereo vs Overdub). Παρουσίαση και εξοικίωση με τον ηχητικό εξοπλισμό (εφαρμογή DAW, κάρτα ήχου, μικρόφωνα, monitors). Επιλογή και προσδιορισμός του ηχητικού project που μας ενδιαφέρει (ελέυθερη επιλογή: ατομικά ή σε ομάδα το πολύ2 ατόμων). Δημιουργία και σχεδιασμός του ηχητικού μας project.σε λογισμικό (project setup, managementarrangement) 2η ενότητα : η σημασία της ακρόασης Συνθέτοντας το προσωπικό μας Home-studio: συνδεσμολογία, δρομολόγηση σήματος. Μαθαίνοντας τη λογική και το στήσιμο (setup). Ο ήχος και τα χαρακτηριστικά του: αντικειμενικά (συχνότητα, ένταση, φάσμα) και υποκειμενικά (τονικό ύψος, ακουστότητα, χροιά). Βασικές ποσότητες και μονάδες μέτρησης : Hertz, decibels. Ερμηνεία γραφικών παραστάσεων -η οπτικοποίηση της πληροφορίας ως βόηθεια στην αντίληψη. Στερεοφωνία και πολυκάναλα συστήματα. Ακρόαση σε διαφορετικά συστήματα αναπαραγωγής. Συλλογή και φόρτωση του ηχητικού υλικού στο project. Eξοικίωση και εξάσκηση με βασικά εργαλέια και λειτουργίες. Τεχνικές επεξεργασίας I (audio editing I). Αναπαραγωγή του ηχητικού υλικού εξασκώντας την ακρόαση και ακουστική μας αντίληψη.
3η ενόητα : η ηχογράφηση στην πράξη Η ηχογράφηση. Επιλογή και τοποθέτηση μικροφώνων ανάλογα με την περίπτωση. Τα χαρακτηριστικά μικροφώνων και οι ακουστικοί παράγοντες του χώρου που διαμορφώνουν το αποτέλεσμα. Ακουστική χώρων: βασικές έννοιες και η χρήση τους στην πράξη. Τεχνικές (close, distant/ambient) και μέθοδοι λήψης (AB/spaced, XY/concident) Επεξήγηση και εξοικέιωση με τη λήψη με παραδείγματα στην πράξη. Βασικοί κανόνες για σωστή ηχογράφηση. MIDI και ψηφιακά διάμεσα μουσικής επικοινωνίας. Περιγραφή λειτουργίας και γνωριμία με τους ελεγκτές (controllers). Πρακτικό μέρος : ηχογραφώντας τα μουσικά όργανα ή τις ηχητικές πηγές. (Recording). Κοινή μεθοδολογία: δρομολόγηση και στάθμη σήματος-λήψη (routing, levels, REC). Εξάσκηση και πειραματισμός με διαφορετικές λήψεις (αλλαγές απόστασης-θέσης, γωνίας και μικροφώνου) και ακρόαση ηχογραφήσεων. Το MIDI στην πράξη (Ι) 4η ενότητα : η επεξεργασία του ήχου Επεγεργάζοντας τον ήχο: φίλτρα και ισοσταθμιτές συχνοτήτων (Equalizers). Περιγραφή-επεξήγηση της λειτουργίας και της χρήσης τους. Παραδείγματα στην πράξη. Φαινόμενα που μας περιβάλλουν: φαινόμενο επικάλυψης (Masking effect), φαινόμενο εγγύτητας (precedence effect) και διωτική αντίληψη (binaural perception). MIDI II: γνωριμία με τους sequencers και τα εικονικά ψηφιακά όργανα (virtual instruments) Επεξεργασία του σήματος: χρήση φίλτρων και EQ. Τεχνικές επεξεργασίας ΙΙ (audio editing ΙΙ) περιβάλλουσα (envelope, fades). Ακρόαση και σύγκριση του ηχητικού αποτελέσματος πρίν και μετά την επεξεργασία. Το ΜΙDΙ στην πράξη (ΙΙ).
5η ενότητα : οι δυναμική επεξεργασία του ήχου (dynamics) Η δυναμική επεξεργασία του σήματος: συμπίεση του σήματος. (Compressors, limiters, gates, expanders) Περίγραφή και επεξήγηση της λειτουργίας και της χρήσης τους. Παραδείγματα κοινών εγαρμογών τους: De-esser, Chopper. Πρακτικό μέρος: Επεξεργαζόμαστε δυναμικά το σήμα μας με τη χρήση επεξεργαστών σε μορφή λογισμικού (plug-ins). Εξασκούμαστε στη χρήση τους, τη συνδεσμολογία και τη ρύθμιση των παραμέτρων. Παρατηρούμε προσεκτικά τα αποτελέσματα. 6η ενότητα : επεξεργασία και πρόσθεση χωρικών στοιχείων και effects Επεξεργασία του ήχου και προσθήκη στοιχείων (effects). Φαινόμενα που βασίζονται στο χρόνο και στο χώρο (reverb, delay, chorus). Περιγραφή λειτουργίας και χρήσης των effects με παραδείγματα. Εισαγωγή στη μίξη: βασικές έννοιες. Το monitoring και το σωστό σημείο ακρόασης (hot spot). Η εικόνική αναπαράσταση του ήχου στο χώρο. Πρόχειρη μίξη και τελική (rough and final mix). Ακρόαση, ανάλυση και σύγκριση διαφορετικών μίξεων με montor ηχεία και με ακουστικά. Πρακτικό μέρος: Επεξεργαζόμαστε τον ήχο μας προσθέτοντας effects (Reverb, Delay, Echo). Ακούμε προσεκτικά και συγκρίνουμε τα αποτελέσματα. Ξεκινώντας τη μίξη. Ισοστάθμιση εντάσεων μεταξύ των οργάνων και χωροτοποθέτηση τους. Πειραματιζόμαστε δοκιμάζοντας διαφορετικές ρυθμίσεις των effects και παρατηρούμε τα αποτελέσματα ακούγωντας προσεκτικά.
7η ενότητα : ολοκληρώνοντας τη μίξη Μίξεις stereo και πολυκάναλες. Αναφορά και επεξήγηση των κυριότερων μεθόδων και τεχνικών. Ο ηχητικός σχεδιασμός στην πράξη: δημιουργώντας περιβάλλοντα 'επίπεδα', βαθειά και διαφορετικά μεταξύ τους. Έμφαση στις τεχνικές λεπτομέρειες της τελικής μίξης. Η στέρεο εικόνα και η τελική χωροτοποθέτηση. Εισαγωγή στο mastering: η διεργασία και η σημασία του mastering στη μουσική παραγωγή. Ακρόαση παραδειγμάτων mastered ηχητικών κομματιών Εξασκούμαστε και πειραματιζόμαστε με την τελική μας μίξη τροποποιώντας το ηχητικό αποτέλεσμα. Ακρόαση συνολικού ηχητικού υλικού (processed and mixed). Ξεκινώντας το mastering (pre-mastering) σε λογισμικό περιβάλλον. * *Το στάδιο του mastering στην αλυσίδα της μουσικής παραγωγής είναι αρκετά ιδιαίτερο. Απαιτεί ειδικό εξοπλισμό, καθώς και σχετικά μεγάλο χρόνο μάθησης και εξάσκησης. Για το λόγο αυτό, αλλα και επειδή πολύ περισσότεροι συνάδερφοι μου έχουν ασχοληθεί περισσότερο, περιορίζω το εργαστήριο αυτό στη γνωριμία, την εξοικίωση και την εξάσκηση μόνο με το στάδιο του pre-mastering. 8η ενότητα: έτοιμοι για ακρόαση Τελική ετοιμασία και ακρόαση των ηχητικών έργων-project Αξιολόγηση, σχόλιασμός και παρατηρήσεις των έργων : τί μάθαμε σε αυτό τον κύκλο μαθημάτων, με ποιο τρόπο μας βοήθησε, πώς μπορούμε να το αξιοποιήσουμε στη συνέχεια. Συζήτηση και πρότάσεις για μελλοντικά εργαστήριασεμινάρια.