ΗΜΟΣΙΟ ΙΕΚ ΛΕΥΚΑ ΑΣ ΤΟΜΕΑΣ: ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ: ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ-ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ (ΕΡΓ.- ΕΞΑΜΗΝΟ) ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΡΙΑ: ΑΡΙΣΤΕΑ ΓΚΑΓΚΑ, Ι ΑΚΤΩΡ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Ενότητα: ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΟΜΑ Α Β Ερώτηση 1, σελ.6 Οργανισµός είναι ένα σύνολο οργανωµένων ανθρώπων, που εργάζονται µαζί για την εκπλήρωση ενός κοινού σκοπού. Τρία κοινά στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλους τους οργανισµούς είναι: i. έχουν όλοι έναν ξεκάθαρο σκοπό ii. απαρτίζονται από ανθρώπους, άτοµα iii. έχουν µια ιδιαίτερη δοµή και έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα που καθορίζουν και περιορίζουν τη συµπεριφορά των µελών τους. Όταν ο κοινός σκοπός ενός οργανισµού έχει οικονοµικό χαρακτήρα, τότε αναφερόµαστε στην επιχείρηση. Ειδικότερα, επιχείρηση είναι η οργανωµένη προσπάθεια ανθρώπων που αποσκοπεί, µε την ικανοποίηση των αναγκών των πελατών της, στη µεγιστοποίηση του κέρδους της κατά επαναλαµβανόµενο τρόπο.
Η επιχείρηση διακρίνεται από τους υπόλοιπους οικονοµικούς οργανισµούς επειδή: το κεφάλαιο για τη σύσταση της οικονοµικής µονάδας διατίθεται άµεσα ή έµµεσα (δηλαδή χρησιµοποιούνται ίδια ή ξένα-δανειακά κεφάλαια, αντίστοιχα) από ένα πρόσωπο (φυσικό ή νοµικό), το οποίο είναι ο φορέας της επιχείρησης. Η αυτοτέλεια της επιχείρησης σηµαίνει ότι η επιχείρηση διακρίνεται από τους φορείς της. Με άλλα λόγια, κάθε επιχείρηση είναι αυτοτελής οικονοµική µονάδα, η οποία έχει τη δική της δραστηριότητα και ύπαρξη, τη δική της πορεία και είναι ανεξάρτητη από τους φορείς της. κάθε επιχείρηση έχει µία περιουσία, η οποία λογιστικά διαχωρίζεται από κάθε άλλη επιχείρηση και από τους φορείς της. ο φορέας της επιχείρησης επιδιώκει το µεγαλύτερο δυνατό κέρδος µε τις µικρότερες δυνατές θυσίες. Το κέρδος είναι η διαφορά εσόδων και εξόδων, το οποίο τελικά επιστρέφει στον επιχειρηµατία (φορέα ή φορείς) και αποτελεί την ανταµοιβή του για το κεφάλαιο που διαθέτει, για την επιχειρηµατικότητα που αναπτύσσει καθώς και για τον κίνδυνο που αναλαµβάνει, γιατί η επιχείρηση πιθανόν να έχει ζηµία (µε άλλα λόγια, η επιχείρηση επιδιώκει ένα κέρδος που ενέχει κινδύνους να αντιστραφεί και να γίνει ζηµία). Ερώτηση 2, σελ.6 Η περιουσία της επιχείρησης αποτελείται από τα στοιχεία που απέκτησε η επιχείρηση µέσα από την οικονοµική της δράση και τις ανάγκες που η δράση αυτή δηµιούργησε. Τα στοιχεία αυτά διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται τα περιουσιακά στοιχεία που απέκτησε και κατέχει η επιχείρηση και περιλαµβάνονται τα µέσα δράσης, οι αξίες και τα δικαιώµατα. Αυτά αποτελούν το ενεργητικό κάθε επιχείρησης. Το ενεργητικό διακρίνεται, µε τη σειρά του, σε διαφορετικές κατηγορίες ανάλογα µε τον προορισµό τους: πάγια και κυκλοφορούντα (ή κυκλοφοριακά). Πάγια στοιχεία είναι τα περιουσιακά στοιχεία που χρησιµοποιούνται για να καλύψουν διαρκείς και µόνιµες ανάγκες της οικονοµικής µονάδας. Στο πάγιο ενεργητικό περιλαµβάνονται τα ενσώµατα πάγια στοιχεία (κτίρια, µηχανήµατα, µεταφορικά µέσα, έπιπλα, κλπ), οι ενσώµατες ακινητοποιήσεις ή άυλα πάγια στοιχεία (φήµη, πελατεία, δικαιώµατα ευρεσιτεχνίας, κλπ), τα έξοδα πολυετούς απόσβεσης (έξοδα ~ 2 ~
ίδρυσης, έξοδα οργάνωσης, κλπ) και τέλος οι συµµετοχές και λοιπές µακροπρόθεσµες απαιτήσεις (συµµετοχές σε άλλες επιχειρήσεις, κλπ). Κυκλοφορούντα είναι τα περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται σε ενέργεια, αφού συνεχώς µετασχηµατίζονται: τα υλικά σε προϊόντα, τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες σε χρήµα, τα εµπορεύµατα εάν πωληθούν µε πίστωση µετατρέπονται σε απαιτήσεις απέναντι σε τρίτους, κλπ. Άρα τα κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ή κυκλοφορούν ενεργητικό διακρίνεται σε αποθέµατα υλικών αξιών (εµπορεύµατα, έτοιµα προϊόντα, πρώτες και βοηθητικές ύλες, κλπ), σε βραχυπρόθεσµες απαιτήσεις (πελάτες, χρεώστες, γραµµάτια εισπρακτέα, κλπ), σε χρεόγραφα (οµόλογα, µετοχές ΑΕ, κλπ) καθώς και σε διαθέσιµα χρηµατικά (ταµείο, καταθέσεις όψεως, κλπ). Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται οι υποχρεώσεις της επιχείρησης προς τρίτους και προς τον φορέα της. οι υποχρεώσεις προς τρίτους αποτελούν το πραγµατικό παθητικό και αφορά υποχρεώσεις σε προµηθευτές, πιστωτές, ασφαλιστικούς οργανισµούς, κλπ. Οι υποχρεώσεις προς το φορέα της αποτελούν την καθαρή περιουσία ή ίδια κεφάλαια και αφορά τις εισφορές του φορέα, τα αποθεµατικά και τα κέρδη. Το ίδια κεφάλαια διακρίνονται σε κεφάλαιο (ονοµαστική αξία µετοχών, κλπ), σε αποθεµατικά (τακτικό, έκτακτο, κλπ), καθώς και σε διαφορές αναπροσαρµογής (κυρίως των παγίων όπως οικόπεδα, κτίρια, κλπ). Οι υποχρεώσεις προς τρίτους διακρίνονται σε µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις (οµολογιακά δάνεια, µακροπρόθεσµα τραπεζικά δάνεια, κλπ) και σε βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις (προµηθευτές, γραµµάτια πληρωτέα, κλπ). Ερώτηση 8, σελ.6 Ο ισολογισµός συντάσσεται σε κάθε διαχειριστική χρήση. Ειδικότερα, ο ισολογισµός τέλους χρήσης συντάσσεται µετά την απογραφή στις 30/06 ή στις 31/12 κάθε ηµερολογιακού έτους. Ο ισολογισµός συντάσσεται µετά την απογραφή και απεικονίζει στιγµιαία και στην ίδια νοµισµατική µονάδα τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης, τις υποχρεώσεις προς τρίτους (ξένα ή δανειακά κεφάλαια) και τα κεφάλαια που οι ιδιοκτήτες (φορείς) της επιχείρησης επένδυσαν σε αυτήν, είτε από εισφορές που έκαναν από την προσωπική τους περιουσία είτε από κέρδη προηγούµενων διαχειριστικών χρήσεων τα οποία δεν εισέπραξαν. ~ 3 ~
Ο ισολογισµός µιας επιχείρησης εξυπηρετεί στην ενηµέρωση ορισµένων οργανισµών ή προσώπων που ενδιαφέρονται για αυτή, όπως είναι: επενδυτές και µέτοχοι τραπεζικοί οργανισµοί και χρηµατοδότες η διοίκηση της επιχείρησης χρηµατιστές και οικονοµικοί αναλυτές ελεγκτές, εσωτερικοί και εξωτερικοί προµηθευτές και πελάτες. Ερώτηση 9, σελ.36 Σύµφωνα µε το Ν.2190 περί Ανωνύµων Εταιρειών, είναι απαραίτητη η σύνταξη µιας οικονοµικής κατάστασης που ονοµάζεται προσάρτηµα και συνοδεύει τον ισολογισµό µιας ΑΕ. Το προσάρτηµα περιέχει όλες εκείνες τις πληροφορίες όπου µπορεί να δει κανείς µια πληρέστερη εικόνα για την αληθινή οικονοµική κατάσταση και τα ακριβή αποτελέσµατα µιας ΑΕ. Το προσάρτηµα υπογράφεται από τα ίδια πρόσωπα που υπογράφουν τον ισολογισµό. Κατόπιν υποβάλλεται από το ιοικητικό Συµβούλιο της ΑΕ στην Περιφέρεια (πρώην Νοµαρχία) της έδρας της συγκεκριµένης εταιρείας καθώς και στην τακτική Γενική Συνέλευση των µετόχων που συνέρχεται για την έγκριση του ισολογισµού τέλους χρήσης. Το προσάρτηµα είναι απαραίτητο για την απόδοση της πραγµατικής εικόνας της περιουσιακής κατάστασης της ΑΕ και αυτό γιατί µετά από πράξεις ή παραλείψεις του λογιστηρίου, η εικόνα της επιχείρησης µπορεί να είναι διαστρεβλωµένη. Τέτοιες πράξεις µπορεί να είναι ο µη σωστός υπολογισµός των αποσβέσεων ή η µη σωστή πρόβλεψη για επισφαλείς πελάτες καθώς και η λανθασµένη αποτίµηση αποθεµάτων κατά την απογραφή. Ερώτηση 28, σελ.7 Το κεφάλαιο κίνησης είναι ζωτικής σηµασίας για την ικανότητα µιας επιχείρησης να εξοφλεί τις υποχρεώσεις της και αποτελεί τµήµα του κυκλοφορούντος ενεργητικού, το οποίο χρηµατοδοτείται από κεφάλαια διαρκείας. Το µέγεθος του κεφαλαίου κίνησης που χρησιµοποιεί κάθε επιχείρηση για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της εξαρτάται από τον κλάδο στον οποίο ανήκει, από τη σύνθεση του κυκλοφορούντος ~ 4 ~
ενεργητικού, από την κυκλοφοριακή ταχύτητα που εµφανίζει το κυκλοφορούν ενεργητικό καθώς και από το γενικότερο περιβάλλον και τις οικονοµικές συνθήκες που επικρατούν. Το καθαρό κεφάλαιο κίνησης µπορούµε να το προσδιορίσουµε ως εξής: Οµάδα 2 + Οµάδα 3 Οµάδα 5 ή Οµάδα 4 Οµάδα 1 Ερώτηση 31, σελ.7 Στον λογαριασµό 30 ΠΕΛΑΤΕΣ παρακολουθούνται οι απαιτήσεις της οικονοµικής µονάδας έναντι των πελατών της, οι οποίες δηµιουργήθηκαν από πώληση αγαθών ή προσφορά υπηρεσιών µε πίστωση. Στον λογαριασµό 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ παρακολουθούνται οι απαιτήσεις που δεν προέρχονται από πώληση αγαθών ή προσφορά υπηρεσιών µε πίστωση. Για παράδειγµα, περιλαµβάνει τις προκαταβολές προσωπικού έναντι αποδοχών, τις χρηµατικές διευκολύνσεις ή τα δάνεια του προσωπικού, οι απαιτήσεις που έχει η οικονοµική µονάδα για φόρους που προκαταβάλλονται κλπ. Εποµένως, η βασική διαφορά µεταξύ των δύο λογαριασµών είναι ότι στον λογαριασµό 30 ΠΕΛΑΤΕΣ παρακολουθούνται απαιτήσεις της οικονοµικής µονάδας έναντι των πελατών της ενώ στον λογαριασµό 33 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ παρακολουθούνται όλες οι υπόλοιπες απαιτήσεις της οικονοµικής µονάδας από τρίτους. Ερώτηση 32, σελ.7 Στον λογαριασµό 50 ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ παρακολουθούνται οι κάθε φύσεως δοσοληψίες της οικονοµικής µονάδας µε τους προµηθευτές από τους οποίους αγοράζει εµπορεύµατα, πρώτες ύλες ή υπηρεσίες µε πίστωση. Στον λογαριασµό 53 ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ παρακολουθούνται οι υποχρεώσεις της οικονοµικής µονάδας προς τρίτους και δεν προέρχονται από αγορά περιουσιακών στοιχείων ή υπηρεσιών. Για παράδειγµα περιλαµβάνει το καθαρό ποσό των αποδοχών που καταβάλλεται στο προσωπικό της επιχείρησης (κατά τη σύνταξη των µισθολογικών καταστάσεων), το ποσό που πρέπει να πληρωθεί στην επόµενη χρήση για εξόφληση οµολογιών, το ποσό που δίνεται για να πληρωθούν οι τόκοι των οµολογιακών δανείων, κλπ. ~ 5 ~
Εποµένως η διαφορά που υπάρχει µεταξύ των δύο λογαριασµών είναι ότι ο λογαριασµός % ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ καλύπτει τις υποχρεώσεις της οικονοµικής µονάδας προς τους προµηθευτές της, ενώ ο λογαριασµός 53 ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΙΑΦΟΡΟΙ καλύπτει όλες τις υπόλοιπες υποχρεώσεις που δηµιούργησε η οικονοµική µονάδα σε τρίτους. Ερώτηση 33, σελ.7 Στον λογαριασµό 20 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ παρακολουθούνται όλα τα υλικά αγαθά (αντικείµενα, ύλες, υλικά, κλπ) τα οποία αποκτούνται από την οικονοµική µονάδα µε σκοπό µε µεταπωληθούν στην ίδια κατάσταση που αγοράστηκαν. Στον λογαριασµό 21 ΕΤΟΙΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΗΜΙΤΕΛΗ παρακολουθούνται τα υλικά αγαθά που παράγονται, κατασκευάζονται ή συναρµολογούνται από την οικονοµική µονάδα µε σκοπό να πωληθούν. Εποµένως η διαφορά µεταξύ των δύο λογαριασµών είναι ότι ο λογαριασµός 20 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ παρακολουθεί τα υλικά αγαθά που αγοράζονται µε σκοπό την µεταπώλησή τους αυτούσια, ενώ ο λογαριασµός 21 ΕΤΟΙΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΗΜΙΤΕΛΗ παρακολουθεί τα υλικά αγαθά τα οποία προέρχονται από µετασχηµατισµό πρώτων και βοηθητικών υλών και την προσθήκη άµεσων εργατικών και γενικών βιοµηχανικών εξόδων. Ερώτηση 51, σελ.7 Στον λογαριασµό 73 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ παρακολουθούνται τα έσοδα από πωλήσεις υπηρεσιών σε τρίτους, όταν η παροχή υπηρεσιών ανήκει στην κύρια δραστηριότητα της οικονοµικής µονάδας. Όταν η παροχή των υπηρεσιών δεν ανήκει στην κύρια δραστηριότητα της οικονοµικής µονάδας, τότε τα έσοδα αυτά καταχωρούνται στον λογαριασµό 75 ΕΣΟ Α ΑΠΟ ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΧΟΛΙΕΣ, για παράδειγµα η περιπτωσιακή παροχή σε τρίτους όπως είναι οι προµήθειες, οι µεσιτείες, τα ενοίκια από εκµίσθωση πάγιων στοιχείων κλπ. ~ 6 ~
ΟΜΑ Α Γ Ερώτηση 92, σελ.17 Τα τυπικά στοιχεία της συναλλαγµατικής: η λέξη συναλλαγµατική που πρέπει να γράφεται µέσα στο κείµενο του τίτλου η εντολή πληρωµής ορισµένου χρηµατικού ποσού το όνοµα του πληρωτή ή αποδέκτη ή οφειλέτη ο χρόνος λήξης ο τόπος πληρωµής το ονοµατεπώνυµο του λήπτη ή δικαιούχου ο τόπος και ο χρόνος έκδοσης η υπογραφή του εκδότη το έγγραφο Ερώτηση 93, σελ.18 Οπισθογράφηση είναι η πράξη που γίνεται συνήθως στο πίσω µέρος της συναλλαγµατικής από τον κάτοχό της. Με αυτή, µεταβιβάζεται σε άλλο πρόσωπο η κυριότητα της συναλλαγµατικής και τα δικαιώµατα που απορρέουν από αυτή. Αν το πίσω µέρος της συναλλαγµατικής δεν επαρκεί για να γίνει η οπισθογράφηση, τότε προσκολλάται σε αυτή τεµάχιο χαρτιού που καλείται πρόσθεµα, το οποίο για λόγους ασφαλείας σφραγίζεται και υπογράφεται ώστε να µην είναι δυνατή η αποκόλλησή του. Ο εκδότης και ο οπισθογράφος ευθύνονται για την αποδοχή και την πληρωµή της συναλλαγµατικής, µπορούν όµως να περιορίσουν την ευθύνη τους µε τη ρήτρα χωρίς ευθύνη υπό ορισµένους όρους. ~ 7 ~
Ερώτηση 96, σελ.18 Οι σπουδαιότερες διαφορές επιταγής και συναλλαγµατικής είναι οι εξής: κύρια λειτουργία της επιταγής κατά το νόµο είναι να αποτελεί µέσο πληρωµής, ενώ της συναλλαγµατικής είναι να χρησιµεύει ως µέσο παροχής πίστωσης η επιταγή δεν επιδέχεται αποδοχή, ενώ η συναλλαγµατική είναι δεκτική αποδοχής πληρωτής στην επιταγή µπορεί να είναι µόνο τράπεζα ή ΝΠ που ασκεί τραπεζικές εργασίες, ενώ στη συναλλαγµατική πληρωτής µπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο στην επιταγή δεν είναι απαραίτητο το όνοµα του λήπτη, ενώ στη συναλλαγµατική το όνοµα του λήπτη είναι απαραίτητο για το κύρος της η επιταγή µπορεί να εκδοθεί ως ονοµαστική, σε διαταγή ή στον κοµιστή, ενώ η συναλλαγµατική εκδίδεται µόνο ως ονοµαστική ή σε διαταγή η επιταγή είναι πάντοτε πληρωτέα εν όψει, ενώ η συναλλαγµατική λήγει κατά τέσσερις διαφορετικούς τρόπους στην επιταγή η σφράγιση από την πληρώτρια τράπεζα αναπληρώνει το διαµαρτυρικό για µη πληρωµή, ενώ στη συναλλαγµατική η µη πληρωµή βεβαιώνεται µόνο µε διαµαρτυρικό στην επιταγή η µη ύπαρξη αντικρίσµατος στον πληρωτή συνεπάγεται κυρώσεις για τον εκδότη, ενώ αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση της συναλλαγµατικής. Πρόσθετες πληροφορίες µπορείτε να βρείτε στο αρχείο ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ.pdf που έχει αναρτηθεί στην ενότητα Έγγραφα του e-class, ~ 8 ~
ΟΜΑ Α Ερώτηση 4, σελ.18 Στατιστική είναι ένα σύνολο αρχών και µεθοδολογιών για το σχεδιασµό της διαδικασίας συλλογής δεδοµένων, τη συνοπτική και αποτελεσµατική παρουσίασή τους και την εξαγωγή αντίστοιχων συµπερασµάτων. ιακρίνεται σε περιγραφική και επαγωγική. Η Στατιστική επιτυγχάνει τη συλλογή, επεξεργασία, παρουσίαση και ανάλυση των στατιστικών στοιχείων (αριθµητικών δεδοµένων) µε τη εφαρµογή κατάλληλων για κάθε περίπτωση στατιστικών µεθόδων, οι οποίες και συνιστούν το περιεχόµενό της. Η περιγραφική στατιστική είναι ο κλάδος της Στατιστικής που ασχολείται µε την οργάνωση, την παρουσίαση και την περιγραφή ποσοτικών πληροφοριών. Η επαγωγική στατιστική είναι ο κλάδος της Στατιστικής που ασχολείται µε την εξαγωγή συµπερασµάτων για ολόκληρους πληθυσµούς µε βάση τα δεδοµένα ενός δείγµατος. Με άλλα λόγια, περιλαµβάνει µεθόδους που µάς βοηθούν να καταλήξουµε σε συµπεράσµατα από το µέρος (δείγµα), το οποίο µπορούµε να µελετήσουµε µε τη βοήθεια των µεθόδων της περιγραφικής στατιστικής, στο σύνολο (πληθυσµός), και συνεπώς µε αυτή την έννοια τα αποτελέσµατα έχουν επαγωγικό χαρακτήρα. Η διαδικασία αυτή πραγµατοποιείται µε τη βοήθεια της θεωρίας των πιθανοτήτων και τα συµπεράσµατα στα οποία οδηγούµαστε, µάς βοηθούν στη λήψη αποφάσεων. Ονοµάζεται, επίσης, στατιστική συµπερασµατολογία. Συλλογή πληροφοριών από ένα δείγµα Εξαγωγή συµπερασµάτων για τον πληθυσµό ~ 9 ~
Ερώτηση 6, σελ.18 ιάµεσος λέγεται η τιµή της µεταβλητής που χωρίζει το σύνολο των τιµών σε δύο ισοπληθείς οµάδες, όταν οι τιµές που παίρνει η µεταβλητή τοποθετηθούν σε αύξουσα τάξη. Η διάµεσος ορίζεται ως: η τιµή της µεταβλητής που αντιστοιχεί στη µεσαία παρατήρηση, αν το πλήθος των παρατηρήσεων είναι περιττός αριθµός το ηµιάθροισµα (δηλαδή ο µέσος όρος) των τιµών της µεταβλητής που αντιστοιχούν στις δύο µεσαίες παρατηρήσεις, αν το πλήθος των παρατηρήσεων είναι άρτιος αριθµός. Τεταρτηµόρια λέγονται οι τιµές της µεταβλητής που χωρίζουν το σύνολο των τιµών σε τέσσερις ισοπληθείς οµάδες, όταν οι τιµές της µεταβλητής τοποθετηθούν σε αύξουσα τάξη. Το πρώτο τεταρτηµόριο, Q 1, ορίζεται ως η τιµή της µεταβλητής, κάτω από την οποία βρίσκεται το 25% του συνολικού αριθµού των παρατηρήσεων. Το δεύτερο τεταρτηµόριο, Q 2, ορίζεται ως η τιµή της µεταβλητής, κάτω από την οποία βρίσκεται το 50% του συνολικού αριθµού των παρατηρήσεων, δηλαδή είναι η διάµεσος, Q 2 =M. Το τρίτο τεταρτηµόριο, Q 3, ορίζεται ως η τιµή της µεταβλητής, κάτω από την οποία βρίσκεται το 75% του συνολικού αριθµού των παρατηρήσεων. εκατηµόρια λέγονται οι τιµές της µεταβλητής που χωρίζουν το σύνολο των τιµών της σε δέκα ισοπληθείς οµάδες, όταν οι τιµές της µεταβλητής τοποθετηθούν σε αύξουσα τάξη. Σε αυτή την περίπτωση, το πέµπτο δεκατηµόριο συµπίπτει µε τη διάµεσο, δηλαδή Ρ 5 =Μ. ~ 10 ~
Ερώτηση 15, σελ.18 Τα στατιστικά δεδοµένα πρέπει να παρουσιάζονται µε απλό, κατανοητό, συνοπτικό και σαφή τρόπο, ώστε να είναι εύκολη η κατανόησή τους από κάθε ενδιαφερόµενο. Η παρουσίαση των στατιστικών στοιχείων µπορεί να γίνει µε τρεις τρόπους: 1. µε συνοπτικές εκθέσεις ή αναφορές: 2. µε στατιστικούς πίνακες: 3. µε διαγράµµατα: ~ 11 ~