ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Ι. Ενότητα #2: Βασικές Λογιστικές Καταστάσεις: Ισολογισμός

Transcript

1 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Ι Ενότητα #2: Βασικές Λογιστικές Καταστάσεις: Ισολογισμός Δημήτρης Τζελέπης Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

2 Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας είναι παρουσιάσει μια από τις κυριότερες χρηματοοικονομικές καταστάσεις αυτή του ισολογισμού. Η ενότητα αναλύει την έννοια και την δομή του ισολογισμού, δίνοντας έμφαση στις επιμέρους υποκατηγορίες. Στην συνέχεια προβάλλεται η έννοια, ο σκοπός και τα είδη της απογραφής καθώς και η σχετική σύγκριση με την έννοια του ισολογισμού.

3 Έννοια Ισολογισμού Η οικονομική κατάσταση η οποία εμφανίζει συνοπτικά, σε ορισμένη χρονική στιγμή την περιουσιακή κατάσταση της επιχείρησης δηλ. τη σχέση μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων και των πηγών προέλευσης τους. Ε Ισολογισμός Π Περιουσιακά στοιχεία Ίδια Κεφάλαια 600 Υποχρεώσεις 400 Σύνολο Σύνολο 1.000

4 Έννοια Ισολογισμού Έννοια Ενεργητικού Τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης δηλ. το σύνολο των οικονομικών αγαθών των οποίων η κυριότητα ανήκει στην οικον. μονάδα και οι απαιτήσεις. Έννοια Παθητικού Οι υποχρεώσεις της επιχείρησης προς τρίτους και προς τους φορείς της δηλ. εμφανίζει τον τρόπο που η επιχείρηση χρηματοδοτεί τα περιουσιακά της στοιχεία (Ενεργητικό).

5 Βασική Λογιστική Ισότητα Ενεργητικό = Παθητικό ή Ενεργητικό = Ίδια Κεφάλαια + Υποχρεώσεις Υποχρεώσεις προς το φορέα Υποχρεώσεις προς τρίτους

6 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 31 ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2002 ΠΑΘΗΤΙΚΟ Α. ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Ενσώματες ακινητοποιήσεις 2. Ασώματες Ακινητοπ. & Έξοδα Πολυετούς Απόσβεσης 3. Συμμετοχές και άλλες Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις Β. ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Αποθέματα 2. Απαιτήσεις 3. Χρεόγραφα 4. Χρηματικά Διαθέσιμα Γ. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (Α+Β+Γ) ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΧΡΕΩΣΤΙΚΟΙ Α. ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (ΚΑΘΑΡΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ Ή ΚΑΘ. ΘΕΣΗ) Β. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ Γ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ 1. Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις 2. Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Δ. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (Α+Β+Γ+Δ) ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ

7 Ομαδοποίηση Στοιχείων Ενεργητικού Πάγιο Ενεργητικό (fixed assets) Περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη των σκοπών της οικον. μονάδας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από τη λογιστική χρήση(1 έτος). Κυκλοφορούν Ενεργητικό (current assets) Περιουσιακά στοιχεία τα οποία μπορούν να ρευστοποιηθούν εντός μιας λογιστικής χρήσης.

8 Πάγιο Ενεργητικό Ενσώματες Ακινητοποιήσεις (ενσώματα πάγια) Tα πάγια που έχουν υλική υπόσταση π.χ. οικόπεδα, κτίρια, έπιπλα. Ασώματες Ακινητοποιήσεις (Αυλα πάγια) Δεν έχουν υλική υπόσταση π.χ. διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τεχνογνωσία (know how), βιομηχανικά σήματα. Έξοδα πολυετούς αποσβέσεως π.χ. έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκατάστασης, έξοδα αναδιοργανώσεως. Συμμετοχές Η διαρκής κατοχή τουλάχιστον του 10% του κεφαλαίου άλλων επιχειρήσεων. Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις Απαιτήσεις με προθεσμία είσπραξης μεγαλύτερη από μια λογιστική χρήση.

9 Κυκλοφορούν Ενεργητικό Αποθέματα Υλικά αγαθά που προορίζονται για πώληση ή για βιομηχανοποίηση ή για ανάλωση στην παραγωγική διαδικασία. Απαιτήσεις Οι βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις από πελάτες, χρεώστες κτλ. Χρεόγραφα Δηλ. μετοχές, έντοκα γραμμάτια Δημόσιου, ομολογίες, μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων στο χαρτοφυλάκιο της επιχείρησης. Χρηματικά Διαθέσιμα Δηλ. μετρητά στο ταμείο, ληγμένα τοκομερίδια, καταθέσεις όψεως και καταθέσεις προθεσμίας.

10 Παράδειγμα Η Ανώνυμη εμπορική εταιρεία Α ιδρύθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2013 με μετοχικό κεφαλαίο ευρώ. Στις 25 Δεκεμβρίου 2013 αγόρασε μετρητοίς: γραφεία για τη στέγαση των υπηρεσιών της αξίας (αξία οικοπέδου 5.000, αξία κτιρίων ) και εμπορεύματα αξίας Εάν υποθέσουμε ότι η Α.Ε. στις 31/12/13 δεν έχει άλλα περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις τότε η περιουσιακή της κατάσταση είναι η εξής:

11 Λύση Παραδείγματος Ε Ισολογισμός Π Πάγιο ενεργητικό Οικόπεδα Κτίρια Κυκλοφορούν ενεργ. Εμπ/τα Ταμείο Ίδια Κεφάλαια Μετοχ. Κεφάλαιο Υποχρεώσεις προς τρίτους

12 Ομαδοποίηση Στοιχείων Παθητικού Ίδια Κεφάλαια (ή Καθαρή Θέση ή Καθαρή Περιουσία) Κεφάλαια που προέρχονται από άμεσες εισφορές των φορέων της μονάδας και από την παρακράτηση ποσοστού κερδών από την δραστηριότητα της. Υποχρεώσεις προς τρίτους Κεφάλαια που προέρχονται από χρηματοδοτήσεις τρίτων προς την λογιστική μονάδα.

13 Ίδια Κεφάλαια Κεφάλαιο ή Εταιρικό κεφάλαιο ή Μετοχικό κεφάλαιο Αποθεματικά κεφάλαια Συσσωρευμένα καθαρά κέρδη που δεν έχουν διανεμηθεί ούτε έχουν ενσωματωθεί στο κεφάλαιο. Διαφορές αναπροσαρμογής Υπεραξίες που προκύπτουν από την αναπροσαρμογή της αξίας περιουσιακών στοιχειών της επιχείρησης.

14 Υποχρεώσεις προς τρίτους Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις Η προθεσμία εξοφλήσεως τους είναι μεγαλύτερη της λογιστικής χρήσεως. Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Η προθεσμία εξοφλήσεως τους είναι μικρότερη της λογιστικής χρήσεως. Προβλέψεις Υποχρεώσεις από πιθανούς κινδύνους και έξοδα κατά το τέλος της χρήσεως, χωρίς να είναι γνωστό το ακριβές μέγεθος τους ή ο χρόνος που θα προκύψουν.

15 Παράδειγμα Εμπορεύματα αξίας κτήσεως ευρώ είναι εκτός μόδας και πρόκειται να πουληθούν αντί Ε Ισολογισμός Π Πάγιο Κυκλοφορούν Εμπ/τα Πρόβλεψη Ίδια Κεφαλαία Υποχρεώσεις

16 Λογαριασμοί Τάξεως Ειδική κατηγορία λογ/σμών με τους οποίους παρακολουθούνται: τα περιουσιακά στοιχεία που έχει στην κατοχή της η επιχείρηση αλλά η κυριότητα τους ανήκει σε τρίτους (αλλότρια περιουσιακά στοιχεία). Οι εγγυήσεις και εμπράγματες ασφάλειες που λαμβάνονται και παραχωρούνται από την επιχείρηση για την εξασφάλιση των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων της αντίστοιχα.

17 Παράδειγμα Η επιχ. παρέλαβε από έμπορο κιλά εμπ/τος να το πουλήσει για λογ/σμό του με 2 ευρώ το κιλό. Ε Ισολογισμός Π Πάγιο Κυκλοφορούν ΛΟΓ/ΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΧΡΕΩΣΤΙΚΟΙ Εμπ/τα τρίτων προς πώληση Ίδια Κεφαλαία Υποχρεώσεις ΛΟΓ/ΣΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ Δικαιούχοι εμπ/των προς πώληση

18 Απογραφή της Περιουσίας

19 Έννοια Απογραφής Η λεπτομερής καταμέτρηση, καταγραφή και αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, σε ενιαίο νόμισμα και σε ορισμένη χρονική στιγμή. Τα περιουσιακά στοιχεία: Προσδιορίζοντα αναλυτικά κατ είδος, ποιότητα και ποσότητα Αποτιμώνται με την ίδια νομισματική μονάδα, με βάση τους κανόνες αποτίμησης Καταχωρούνται σε ορισμένη χρονική στιγμή δηλ. στη στατική τους μορφή.

20 Είδη Απογραφής Φυσική απογραφή (πραγματική ή εξωλογιστική) Τα περιουσιακά στοιχεία προσδιορίζονται πραγματικά δηλ. χωρίς να λαμβάνονται υπ όψιν τα δεδομένα των λογιστικών βιβλίων. Θεωρητική απογραφή (ή εσωλογιστική) Προκύπτει από τα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης και αφορά κυρίως απαιτήσεις και υποχρεώσεις.

21 Σκοπός Απογραφής Ο προσδιορισμός της περιουσιακής κατάστασης της επιχείρησης και του οικονομικού αποτελέσματος που προέκυψε από τις δραστηριότητες που ανέπτυξε κατά τη διάρκεια της διαχειριστικής χρήσεως. Διαχειριστική ή Εταιρική χρήση Η ζωή της επιχείρησης διαιρείται σε εταιρικές χρήσεις που κάθε μια έχει διάρκεια 12 μήνες (Συνήθως από 1/1 μέχρι 31/12 κάθε έτους).

22 Διακρίσεις Απογραφής (Βάσει νομοθεσίας) Απογραφή Ιδρύσεως Συντάσσεται κατά την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης. Απογραφή τέλους χρήσεως Συντάσσεται κάθε 12 μήνες δηλ. στο τέλος κάθε λογιστικής χρήσης (συνήθως κάθε 31/12). Τελική Απογραφή Συντάσσεται σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή όταν δηλ. η επιχ. διαλυθεί, μετατραπεί, συγχωνευθεί και και γενικά πάψει να λειτουργεί ως αυτόνομη οικονομική μονάδα.

23 Σχέση απογραφής-ισολογισμού Η απογραφή εμφανίζει την περιουσιακή κατάσταση με λεπτομέρεια ενώ ο ισολογισμός συνοπτικά. Η απογραφή εμφανίζει ποσότητες και χρηματικά ποσά, ενώ ο ισολογισμός εμφανίζει μόνο χρηματικά ποσά. Η διενέργεια της απογραφής προηγείται από την κατάρτιση του ισολογισμού, ο οποίος απορρέει από αυτήν.

24 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

25 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την 1 η έκδοση.

26 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Δημήτρης Τζελέπης, «Λογιστική Ι. Βασικές Λογιστικές Καταστάσεις:Ισολογισμός». Έκδοση: 1.0. Πάτρα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

27 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

28 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

29 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων συγγραμμάτων: Βασιλάτου-Θανοπούλου, Ε. (1996), "Εισαγωγή στη Χρηματοοικονομική Λογιστική: Θεμελιώδεις Λογιστικές Έννοιες", Τεύχος Β', Έκδοση 3η, Εκδόσεις Ε. Μπένου, Αθήνα Βασιλάτου-Θανοπούλου, Ε., (1996), "Ασκήσεις Χρηματοοικονομικής Λογιστικής", Τεύχος Β', Έκδοση 5η, Εκδόσεις Ε. Μπένου, Αθήνα Βασιλάτου-Θανοπούλου, Ε. (1998), "Εισαγωγή στη Χρηματοοικονομική Λογιστική: το Λογιστικό Κύκλωμα και η Χρησιμοποίηση των Λογιστικών Στοιχείων για τη Λήψη Αποφάσεων", Τεύχος Γ', Έκδοση 2η, Εκδόσεις Ε. Μπένου, Αθήνα

30 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων συγγραμμάτων: Παππάς, Α. (2006), Χρηματοοικονομική Λογιστική, τ. Α και Β., Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα Horngren, C., Sunden G., Elliott, J., (1996), "Introduction to financial Accounting", Prentice Hall, New Jersey