ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι Ενότητα 3Γ Κριτήρια και Διακρίσεις Κόστους Λογιστική Κόστους Ι 1
Εισαγωγή Κόστος είναι η επένδυση ή διάθεση αγοραστικής δύναμης για την απόκτηση υλικών ή άυλων αγαθών και υπηρεσιών με σκοπό την πραγματοποίηση εσόδων από τις πωλήσεις ή την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. (Ε.Γ.Λ.Σ.) Έξοδο είναι το «εκπνεύσαν κόστος» που βαρύνει τα αποτελέσματα της χρήσεως ή της περιόδου. Δαπάνη είναι η διαδικασία ή η ενέργεια στην πράξη πραγματοποίησης του κόστους ή του εξόδου. Κοστολόγηση είναι η διαδικασία που ακολουθούμε για τον προσδιορισμό του κόστους ενός αγαθού, μιας υπηρεσίας, μιας δραστηριότητας, μιας λειτουργίας. Λογιστική Κόστους Ι 2
Κριτήρια και Διακρίσεις (1) Με κριτήριο τη φύση των στοιχείων που αναλώθηκαν στην παραγωγική διαδικασία, το κόστος διακρίνεται κατ είδος (par nature), π.χ. κόστος υλικών, εργατικών, αποσβέσεων. To Ε.Γ.Λ.Σ. κατατάσσει τα κατ είδος στοιχεία του κόστουςστιςκατηγορίες: Αμοιβές και έξοδα προσωπικού Αμοιβές και έξοδα τρίτων Παροχές τρίτων Φόροι και τέλη Διάφορα έξοδα Τόκοι και συναφή έξοδα Αποσβέσεις παγίων Προβλέψεις εκμετάλλευσης Λογιστική Κόστους Ι 3
Κριτήρια και Διακρίσεις (2) Ανάλογα με τις περιοχές δραστηριότητας στις οποίες διαπιστώθηκε ή για χάρη των οποίων έγινε η ανάλωση των στοιχείων κόστους, το κόστος διακρίνεται κατά προορισμό (par sections). Κόστος κατά προορισμό είναι ομαδοποιημένο κόστος που πραγματοποιείται χάριν του ίδιου σοπού προορισμού. Με βάση το εν λόγω κριτήριο το κόστος κατατάσσεται σε: Κόστος κατά λειτουργία Κόστος κατά πεδίο ευθύνης ή φορέα ευθύνης Κόστος κατά προϊόν, υπηρεσία Κόστος κατά κέντρο κέρδους Λογιστική Κόστους Ι 4
Κριτήρια και Διακρίσεις (3) Με κριτήριο τον τρόπο ενσωματώσεως των στοιχείων του κόστους στο κόστος των παραγωγικών τμημάτων και των φορέων κόστους, το κόστος διακρίνεται σε άμεσο και έμμεσο. 'Αμεσο είναι το κόστος που σχηματίζεται από στοιχεία που συνδέονται κατά τρόπο εμφανή με το συγκεκριμένο παραγωγικό τμήμα ή το συγκεκριμένο φορέα κόστους (ενδιάμεσο ή τελικό προϊόν κ.λπ.), και, συνεπώς, βαρύνει το τμήμαήτοφορέαάμεσα, δηλαδή χωρίς μερισμό. 'Εμμεσο είναι το κόστος που πραγματοποιείται ταυτόχρονα για περισσότερους από ένα φορείς ή κέντρα κόστους, είτε επειδή ο διαχωρισμός του, π.χ. κατά φορέα, δεν είναι εύκολος, είτε επειδή δεν κρίνεται οικονομικά ωφέλιμος. Για την επιβάρυνση καθενός φορέα ή κέντρου κόστους χωριστά θα χρησιμοποιείται μια υπολογιστική μονάδα, ο συντελεστής επιβάρυνσης. Λογιστική Κόστους Ι 5
Κριτήρια και Διακρίσεις (4) Ανάλογα με το χρόνο προσδιορισμού του, το κόστος διακρίνεται σε: κόστος πραγματικό ή ιστορικό (historical cost), που προσδιορίζεται μετά την πραγματοποίησή του και συνεπώς είναι κόστος απολογιστικό και Κόστος προκαθορισμένο που προσδιορίζεται πριν πραγματοποιηθεί. Λογιστική Κόστους Ι 6
Κριτήρια και Διακρίσεις (5) Ανάλογα με τη συμπεριφορά του - διαμόρφωσή του στις μεταβολές του βαθμού απασχολήσεως της επιχειρήσεως, το κόστος διακρίνεται σε: Σταθερό κόστος είναι το κόστος που δεν επηρεάζεται από τις μεταβολές του επιπέδου δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας και Μεταβλητό κόστος είναι το κόστος που επηρεάζεται από τις μεταβολές του επιπέδου δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας. Τα μεταβλητά έξοδα διακρίνονται σε: Αναλογικά (ο ρυθμός μεταβολής των εξόδων είναι ίδιος με τον ρυθμό μεταβολής της δραστηριότητας) Αύξοντα (ο ρυθμός μεταβολής των εξόδων είναι μεγαλύτερος από τον ρυθμό μεταβολής της δραστηριότητας) Φθίνοντα (ο ρυθμός μεταβολής των εξόδων είναι μικρότερος από τον ρυθμό μεταβολής της δραστηριότητας) Ακανόνιστα ή παλίνδρομα (η κατεύθυνση μεταβολής εναλλάσσεται) Ημιμεταβλητό Κόστος, το οποίο αποτελείται κατά ένα τμήμα από σταθερές δαπάνες και κατά το υπόλοιπο από μεταβλητές δαπάνες. Λογιστική Κόστους Ι 7
Κριτήρια και Διακρίσεις (6) Το κόστος με βάση την λήψη των αποφάσεων διακρίνεται σε: Διαφορικό Κόστος το οποίο είναι η διαφορά του κόστους μεταξύ δύο εναλλακτικών λύσεων. Κόστος Ευκαιρίας το οποίο είναι το πιθανό κόστος μιας εναλλακτικής λύσης από το οποίο παραιτείται η οικονομική μονάδα. (το όφελος που χάνει η επιχείρηση παίρνοντας μια συγκεκριμένη απόφαση και όχι κάποια άλλη αντί αυτής) Λογιστική Κόστους Ι 8