ëåã ïò ìåôáöïñüò êéâùôßùí óå äýï åðßðåäá
Óôü ïé ôçò Üóêçóçò äéüñêåéá Üóêçóçò: 6 äéäáêôéêýò þñåò Óôï ôýëïò ôçò Üóêçóçò ïé ìáèçôýò èá åßíáé éêáíïß: é íá åðéëýãïõí ôïí êáôüëëçëï ôñüðï óýíäåóçò ôùí äéáöüñùí åîáñôçìüôùí óôï äßêôõï ðáñï Þò ðåðéåóìýíïõ áýñá. é íá áíáãíùñßæïõí êáé íá ñõèìßæïõí êáôüëëçëá ôï ñõèìéóôþ ðßåóçò óýìöùíá ìå ôéò áðáéôþóåéò ôïõ äéêôýïõ. é íá åðéëýãïõí êáé íá óõíäýïõí ôá äéüöïñá åîáñôþìáôá ãéá ôç ìåôáöïñü êéâùôßùí ìå ôáéíéüäñïìïõò óå äýï åðßðåäá. é íá óõíäýïõí ôá ðçíßá ôùí çëåêôñïðíåõìáôéêþí âáëâßäùí êáé ôùí åíäåéêôéêþí ëõ íéþí óôéò åîüäïõò ôïõ PLC. é íá óõíäýïõí ôá áéóèçôþñéá êáé ôá óôïé åßá åëýã ïõ óôéò åéóüäïõò ôïõ PLC. é íá ãñüöïõí ðñüãñáììá óôï PLC ãéá ôïí Ýëåã ï ôïõ ðáñáðüíù êõêëþìáôïò. Áðáñáßôçôá åîáñôþìáôá Ãéá ôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôçò Üóêçóçò åßíáé áðáñáßôçôá ôá åîþò õëéêü: 3 ÐëÞñçò óôáèìüò ðáñáãùãþò ðåðéåóìýíïõ áýñá 3 Ìßá çëåêôñïðíåõìáôéêþ âáëâßäá 5/2 ìå Ýíá ðéëüôï êáé åëáôþñéï 3 Ìßá çëåêôñïðíåõìáôéêþ âáëâßäá 5/2 ìå äýï ðéëüôïõò 3 Äýï êýëéíäñïé äéðëþò åíýñãåéáò 3 íá âïçèçôéêü ñåëý 3 îé ôåñìáôéêïß Þ ìáãíçôéêïß äéáêüðôåò 3 Ãåíéêüò äéáêüðôçò 3 PLC ôïõëü éóôïí 6 åéóüäùí, 4 åîüäùí ÂáóéêÞ èåùñßá ÄéÜãñáììá ìåôáôüðéóçò: Óôéò åãêáôáóôüóåéò ðïõ ñçóéìïðïéïýíôáé ðíåõìáôéêü óôïé åßá áðü ôç ëåêôéêþ ðåñéãñáöþ ôïõ ðñïâëþìáôïò ó åäéüæïõìå ôï äéüãñáììá ìåôáôüðéóçò ôùí êõëßíäñùí. Óôï äéüãñáììá ìåôáôüðéóçò áðåéêïíßæåôáé ç áêïëïõèßá ëåéôïõñãßáò ôùí êõëßíäñùí. ¼ôáí ó åäéáóôåß ôï äéüãñáììá ìåôáôüðéóçò åßíáé ðïëý åýêïëï ìåôü íá ó åäéáóôåß ôï äéüãñáììá ñïþò ôïõ ðñïâëþìáôïò êáé ôï çëåêôñïëïãéêü ó Ýäéï ëåéôïõñãßáò ôçò åãêáôüóôáóçò. ¼ôáí ñçóéìïðïéïýíôáé çëåêôñïðíåõìáôéêýò âáëâßäåò ìå äýï ðéëüôïõò, äå ñåéüæåôáé óõíå Þò ôñïöïäïóßá ôùí ðçíßùí, ôïõò ãéáôß áðü ôç óôéãìþ ðïõ èá äéåãåñèåß óôéãìéáßá ï Ýíáò ðéëüôïò ç âáëâßäá áìýóùò ôïðïèåôåßôáé óôç èýóç ãéá ôçí ïðïßá ðáßñíåé åíôïëþ êáé ðáñáìýíåé óôç èýóç áõôþ ìý ñé íá äïèåß óþìá óôïí Üëëï ðéëüôï êáé 176
íá åðéóôñýøåé ç âáëâßäá óôçí áñ éêþ ôçò èýóç. ¼ôáí ç çëåêôñïðíåõìáôéêþ âáëâßäá Ý åé Ýíáí ðéëüôï êáé åëáôþñéï, ôüôå åßíáé áðáñáßôçôç ç óõíå Þò ôñïöïäïóßá ôùí ðçíßùí ôçò ãéá íá ðáñáìåßíåé ç âáëâßäá óôç èýóç ðïõ ðáßñíåé åíôïëþ. ¼ôáí äéáêïðåß ç ôüóç óôïí ðéëüôï ôüôå åðåíåñãåß ç äýíáìç ôïõ åëáôçñßïõ êáé åðéóôñýöåé óôçí áñ éêþ ôçò èýóç. ÐåñéãñáöÞ åöáñìïãþò Ãéá ôç ìåôáöïñü êéâùôßùí ìå ôáéíéüäñïìï óå äéáöïñåôéêü åðßðåäá ñçóéìïðïéïýíôáé: Á. íáò ôáéíéüäñïìïò ðïõ ìåôáöýñåé ôá êéâþôéá óôç èýóç ðïõ åßíáé ï êýëéíäñïò Á. íáò áíé íåõôþò èýóçò áíé íåýåé ôçí Ýëåõóç ôïõ êéâùôßïõ êáé áêïëïõèåß ç áíýøùóþ ôïõ óôï åðßðåäï Â. ¼ôáí áíõøùèåß ôï êéâþôéï, ï êýëéíäñïò  ôï ìåôáöýñåé óôïí ôáéíéüäñïìï Â. Óôç óõíý åéá åðéóôñýöåé óôç áñ éêþ ôïõ èýóç ï êýëéíäñïò Á êáé áöïý åðéóôñýøåé, åíåñãïðïéåß ôïí ôåñìáôéêü äéáêüðôç S1 ðïõ äßíåé åíôïëþ ãéá åðéóôñïöþ óôçí áñ éêþ ôïõ èýóç óôïí êýëéíäñï Â. ¼ôáí åðéóôñýøåé ï êýëéíäñïò Â, åíåñãïðïéåß ôïí ôåñìáôéêü äéáêüðôç S3 êáé, áí Ý åé öôüóåé êéâþôéï óôïí êýëéíäñï Á, áíõøþíåôáé êáé åðáíáëáìâüíåôáé óõíå þò ç ßäéá áêïëïõèßá. Ó Þìá 18.2. Ó Þìá 18.1: Ó çìáôéêü äéüãñáììá åöáñìïãþò S0 Ãåíéêüò äéáêüðôçò S5 Äéáêüðôçò áíß íåõóçò êéâùôßïõ S1, S2 Ôåñìáôéêïß Þ ìáãíçôéêïß äéáêüðôåò óôïí êýëéíäñï Á S3, S4 Ôåñìáôéêïß Þ ìáãíçôéêïß äéáêüðôåò óôïí êýëéíäñï Â Ó Þìá 18.2: ÄéÜãñáììá ìåôáôüðéóçò 177
Ø Ïé ôåñìáôéêïß êáé ïé ìáãíçôéêïß äéáêüðôåò Ý ïõí ìåôáãùãéêþ åðáöþ. ÄéÜãñáììá ÖÜóåùí Ó Þìá 18.3: ÄéÜãñáììá öüóåùí êõêëþìáôïò åëýã ïõ ìåôáöïñüò êéâùôßùí Áðü ôï äéüãñáììá ìåôáôüðéóçò ðñïêýðôåé ôï äéüãñáììá öüóåùí ôïõ ðñïâëþìáôïò. ÐåñéãñÜöïõìå üëåò ôéò öüóåéò ôçò ðáñáãùãéêþò äéáäéêáóßáò êáé ôéò óõíèþêåò ðïõ ðñýðåé íá éó ýïõí ãéá íá ðåñüóïõìå áðü ìßá öüóç óå Üëëç. Óôçí áñ Þ êüèå äéáãñüììáôïò öüóåùí õðüñ åé ç öüóç åôïéìüôçôáò Ö0. Óôç öüóç åôïéìüôçôáò äåí õðüñ åé êüðïéá åíýñãåéá óôá ôåëéêü óôïé åßá åëýã ïõ ôïõ êõêëþìáôïò. 178
Ãéá ôç ìåôáãùãþ áðü ìßá öüóç óå Üëëç ðñýðåé íá ôçñïýíôáé ïé ðñïûðïèýóåéò ðïõ èýôïíôáé áðü ôç ëåêôéêþ ðåñéãñáöþ ôïõ ðñïâëþìáôïò. Ãéá ôç óõãêåêñéìýíç åöáñìïãþ èá ñçóéìïðïéçèïýí äýï êýëéíäñïé äéðëþò åíýñãåéáò, ìßá çëåêôñïðíåõìáôéêþ âáëâßäá 5/2 ìå äýï ðéëüôïõò ÕÁ1, ÕÁ2, ìßá çëåêôñïðíåõìáôéêþ âáëâßäá 5/2 ìå Ýíá ðéëüôï ÕÂ1 êáé åëáôþñéï åðáíáöïñüò, Ýíáò ãåíéêüò äéáêüðôçò S0, Ýíáò ôåñìáôéêüò äéáêüðôçò S5, ãéá íá áíé íåýåé ôçí Ýëåõóç ôïõ êéâùôßïõ, êáé ôýóóåñéò ôåñìáôéêïß Þ ìáãíçôéêïß äéáêüðôåò S1,S2,S3, S4, ãéá íá áíé íåýïõí ôç èýóç ôùí åìâüëùí ôùí êõëßíäñùí. Çëåêôñïëïãéêü ó Ýäéï. Ó Þìá 18.4: Ó Ýäéï çëåêôñéêïý êõêëþìáôïò ìåôáöïñüò êéâùôßùí 179
Ôï ðáñáðüíù êõêëþìáôïò ìðïñåß íá ðñáãìáôïðïéçèåß ìå äéüöïñïõò ôñüðïõò. Á. Ìå çëåêôñïìç áíéêþ ôå íïëïãßá (ñåëý) ÅðåéäÞ ç çëåêôñïðíåõìáôéêþ âáëâßäá Â Ý åé Ýíáí ðéëüôï êáé åëáôþñéï åðáíáöïñüò, óôï êýêëùìá åëýã ïõ ñåéüæåôáé Ýíá âïçèçôéêü ñåëý ãéá ôçí óõãêñüôçóþ ôçò. ÅðåéäÞ ç çëåêôñïðíåõìáôéêþ âáëâßäá Á Ý åé äýï ðéëüôïõò äåí ñåéüæïíôáé âïçèçôéêü ñåëý, ãéáôß, ãéá íá áëëüîåé èýóç, ðñýðåé íá ôñïöïäïôçèåß ìå ñåýìá ï ðéëüôïò ðïõ áðáéôåßôáé ãéá áëëáãþ èýóçò ôçò çëåêôñïðíåõìáôéêþò âáëâßäáò. Â. Ìå PLC ÅðåéäÞ óå üëá ôá PLC õðüñ ïõí ïé åíôïëýò SET RESET, ãéá ôçí áõôïóõãêñüôçóç ôçò çëåêôñïðíåõìáôéêþò âáëâßäáò  ñçóéìïðïéïýíôáé ïé ðáñáðüíù åíôïëýò. Ìå ôï PLC Ý ïõìå ôç äõíáôüôçôá íá ñçóéìïðïéþóïõìå êáé ñïíéêýò ëåéôïõñãßáò ùñßò åðß ðëýïí åîáñôþìáôá. Ç âáëâßäá Á ðñýðåé íá ôïðïèåôåßôáé óôç èýóç b, üôáí óôéãìéáßá åßíáé êëåéóôïß ïé äéáêüðôåò S0, S5, S3, S1 êáé åðéóôñýöåé óôç èýóç a üôáí åßíáé êëåéóôïß ïé äéáêüðôåò S0, S4. Ç âáëâßäá  ôïðïèåôåßôáé óôç èýóç b êáé ðáñáìýíåé óå áõôþ (SET), üôáí åßíáé êëåéóôïß ïé äéáêüðôåò S0, S2 êáé áíïéêôüò ï S1. ÅðéóôñÝöåé óôç èýóç a, üôáí åßíáé áíïéêôüò ï äéáêüðôçò S0, Þ êëåéóôüò ï äéáêüðôçò S1. Åßóïäïé É 6 : S 0 Ãåíéêüò äéáêüðôçò É 1 : S 1 Ôåñìáôéêüò äéáêüðôçò É 2 : S 2 Ôåñìáôéêüò äéáêüðôçò É 3 : S 3 Ôåñìáôéêüò äéáêüðôçò É 4 : S 4 Ôåñìáôéêüò äéáêüðôçò É 5 : S 5 Äéáêüðôçò áíß íåõóçò èýóçò îïäïé Q 1: Ðçíßï YA 1 çëåêôñïðíåõìáôéêþò âáëâßäáò Á Q 2 : Ðçíßï YÁ 2 çëåêôñïðíåõìáôéêþò âáëâßäáò Á Q 3 : Ðçíßï Y 1 çëåêôñïðíåõìáôéêþò âáëâßäáò  180
Ó Þìá 18.5: Áíáëõôéêü äéüãñáììá óõíäåóìïëïãßáò ôçò åãêáôüóôáóçò 181
Ðñüãñáììá óå FBD Ó Þìá 18.6: Ðñüãñáììá óå ãëþóóá FBD Ðñüãñáììá óå LADDER Ó Þìá 18.7: Ðñüãñáììá óå ãëþóóá Ladder 182
Äéáäéêáóßá ÊáôÜ ôçí åêôýëåóç ôçò Üóêçóçò áêïëïõèþóôå ôá åîþò âþìáôá: Á. Óýíäåóç Ç/Õ êáé PLC, üðïõ åßíáé áðáñáßôçôï 1. ÓõíäÝóôå ôïí õðïëïãéóôþ ìå ôï PLC ìýóù ôïõ åéäéêïý êáëùäßïõ. Óõìâïõëåõüìåíïé ôá ôå íéêü öõëëüäéá ôïõ ðñïìçèåõôþ ôïõ PLC, åëýãîôå ôçí åðéêïéíùíßá PLC êáé PC. Â. ÊáôÜóôñùóç ôïõ ðñïãñüììáôïò 1. ÈÝóôå ôï PLC óå êáôüóôáóç STOP. 2. Âåâáéùèåßôå üôé åßóôå óôï ðåñéâüëëïí FBD Þ óôç ãëþóóá ðïõ ôï PLC ðñïãñáììáôßæåôáé. ÃñÜøôå óôïí õðïëïãéóôþ (Þ êáôåõèåßáí óôï PLC) ôï ðñüãñáììá ðïõ öáßíåôáé óôï ó Þìá 18.6. Óþóôå ôï ðñüãñáììá óôïí Ç/Õ, óôïí êáôüëïãï êáé ìå ôï üíïìá ðïõ èá óáò äþóåé ï êáèçãçôþò óáò. 3. ÅëÝãîôå ôï ðñüãñáììá ãéá óõíôáêôéêü ëüèç ñçóéìïðïéþíôáò ôçí åíôïëþ Compile. 4. ÌåôáöÝñåôå ôï ðñüãñáììá óôï PLC. ÁíáæçôÞóôå ôçí åíôïëþ Download. Ã. Óýíäåóç ôùí óôïé åßùí åéóüäïõ êáé åîüäïõ êáé Ýëåã ïò ôïõ ðñïãñüììáôïò ìå ðñïóïìïßùóç 1. ÐñáãìáôïðïéÞóôå ôï êýêëùìá ôïõ ó Þìáôïò 18.4 óõíäýïíôáò ôïõò ôåñìáôéêïýò äéáêüðôåò, ôï ãåíéêü äéáêüðôç, ôï äéáêüðôç áíß íåõóçò èýóçò êáé ôá ðçíßá ôùí çëåêôñïðíåõìáôñéêþí âáëâßäùí óôéò åéóüäïõò êáé åîüäïõò ôïõ PLC ðñïóý ïíôáò ôéò áíôéóôïé ßåò ðïõ Ý ïõí êáèïñéóôåß ðáñáðüíù. Ãéá íá óõíäåèïýí ôá ðçíßá ôùí çëåêôñïðíåõìáôéêþí âáëâßäùí, üðùò óôï ó Þìá 18.5, ðñýðåé ïé Ýîïäïé ôïõ PLC íá åßíáé ñåëý. Áí ïé Ýîïäïé ôïõ PLC äåí åßíáé ñåëý ôüôå ãéá ôç óýíäåóç ôùí ðçíßùí çëåêôñïðíåõìáôéêþí âáëâßäùí óõìâïõëåõôåßôå ôá ôå íéêü öõëëüäéá ôïõ PLC. 2. ÔïðïèåôÞóôå ôá Ýìâïëá ôùí êõëßíäñùí óôç èýóç óýìðôõîçò. 3. Ãéá íá êüíåôå Ýëåã ï êáëþò ëåéôïõñãßáò ôïõ ðñïãñüììáôïò ðñýðåé íá åßíáé åíåñãïðïéçìýíïé ïé ôåñìáôéêïß äéáêüðôåò S5, S6. 4. Áí ç ðáñáôþñçóþ óáò óôï åñþôçìá 8 Þôáí ç áíáìåíüìåíç, ôüôå êáé ìüíï ìðïñåßôå íá óõíå ßóåôå. Áí ü é, ôüôå óôï ðñüãñáììá õðüñ åé ëåéôïõñãéêü óöüëìá êáé ðñïóðáèþóôå íá ôï åíôïðßóåôå êáé íá ôï äéïñèþóåôå. Ä. Ôåëéêüò Ýëåã ïò Íá ãßíåôáé ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõ êáèçãçôþ 1. ÔñïöïäïôÞóôå ôï êýêëùìá ìå ðåðéåóìýíï áýñá. 2. Êëåßóôå ôï äéáêüðôç S0 êáé ôï äéáêüðôç áíß íåõóçò èýóçò S5. Ôé ðáñáôçñåßôå; 183
Å. ÔñïðïðïéÞóåéò A.ÔñïðïðïéÞóôå ôç ëåéôïõñãßá ôïõ ðáñáðüíù êõêëþìáôïò, Ýôóé þóôå, üôáí áíé íåýåôáé êéâþôéï óôïí êýëéíäñï Á, íá ãßíåôáé ç áíýøùóþ ôïõ ìåôü ñüíï 2 sec êáé, üôáí öôüíåé óôç èýóç Â, íá ìåôáêéíåßôáé ìåôü ñüíï 2 sec. ÓâÞóôå ôï ðñïçãïýìåíï ðñüãñáììá áðü ôç ìíþìç ôïõ PLC. Öïñôþóôå ôï êáéíïýñãéï êáé åöáñìüóôå ôá âþìáôá 7 Ýùò 11. B. ÔñïðïðïéÞóôå ôç ëåéôïõñãßá ôïõ ðáñáðüíù êõêëþìáôïò, Ýôóé þóôå, óôï ôýëïò êüèå çìýñáò, íá ãíùñßæïõìå ðüóá êéâþôéá ìåôáöýñèçêáí. ÓâÞóôå ôï ðñïçãïýìåíï ðñüãñáììá áðü ôç ìíþìç ôïõ PLC. Öïñôþóôå ôï êáéíïýñãéï êáé åöáñìüóôå ôá âþìáôá 7 Ýùò 11. ÓÔ. ÐáñáôçñÞóåéò - ÓõìðåñÜóìáôá 184