ουσία και όχι με ουσίες»

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΘΕΜΑ: «Αθλητισμός και Πρωταθλητισμός με ουσία και όχι με ουσίες» ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Μαρία Κάλλας Α Λυκείου Σχολικό έτος 2013-2014 Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Πουλοπούλου Σοφία Τετάρτη,14-5-2014 0

Συντακτική ομάδα: 1. Αργυροπούλου Δήμητρα 2. Γιακουμή Γρηγορία 3. Θάνου Ελπίδα 4. Καρακούση Χριστιάννα 5. Κυριακάκης Ραφαήλ 6. Μακροπούλου Εύα 7. Μακρής Διονύσης 8. Πετροπούλου Διαμάντω 9. Σουρίλας Θανάσης 10. Σπυροπούλου Γεωργία 1

Περιεχόμενα Τι είναι αθλητισμός Ποιες είναι οι αξίες του αθλητισμού Οφέλη του αθλητισμού Τι είναι πρωταθλητισμός Αξίες πρωταθλητισμού Τι είναι φαρμακοδιέγερση (doping) Αίτια που οδηγούν στη χρήση αναβολικών Αρχαιότητα και doping Κατάλογος απαγορευμένων ουσιών Αναβολικά και επιπτώσεις-παρενέργειες σε άντρες και γυναίκες Αθλήματα που καθιερώθηκαν τα αναβολικά Παραδείγματα αθλητών που έκαναν χρήση αναβολικών Συμπεράσματα Βιβλιογραφία-Ιστοσελίδες 2

Αθλητισμός Αθλητισμός μπορεί να θεωρηθεί κάθε είδους σωματικής άσκησης, με σκοπό την ψυχαγωγία και την βελτίωση της φυσικής κατάστασης του ανθρώπου. Οι αξίες του Αθλητισμού Ο αθλητισμός συμβάλει στην καλλιέργεια: του σώματος της ψυχής του πνεύματος της Ευγενούς Άμιλλας της βούλησης της αντοχής της επιμονής-υπομονής Επίσης ο αθλητισμός: μεταστρέφει την προοπτική μας σε αισιόδοξη, εκτονώνει, μας χαλαρώνει από το στρες, το άγχος και τον έντονο ρυθμό ζωής, συντελεί και προάγει την συντροφικότητα, την αδελφοσύνη, την ειρήνη, την γνωριμία και τη συνεργασία των λαών. 3

Ο αθλητισμός ιστορικά αλλά ιδιαίτερα στον 21 ο αιώνα είναι άμεσα συνδεδεμένος με την ανάγκη του ανθρώπου να αγωνίζεται να ξεπεράσει τον εαυτό του και τις δυσκολίες του και να καταξιώνεται μέσα από την ίδια τη συμμετοχή του.όσο λοιπόν αναπτύσσεται η συμμετοχή σε φυσικές και αθλητικές δραστηριότητες τόσο περισσότερο η κοινωνία βιώνει την αξία της συμμετοχής στον αγώνα και την ευγενή άμιλλα.η φυσική δραστηριότητα και κατ επέκταση ο αθλητισμός είναι έκφραση πολιτισμού αλλά και δείκτης της ποιότητας ζωής μιας κοινωνίας. Είναι,επομένως, κυρίαρχος ο ρόλος της φυσικής δραστηριότητας στη διαδικασία κοινωνικοποίησης όλων των πολιτών και τη βελτίωση της ποιότητας της φυσικής και κοινωνικής ζωής. Άρα επιστροφή στο Αρχαιοελληνικό ιδεώδες, κορύφωση και έμφαση στον ερασιτεχνικό αθλητισμό. 4

Πρωταθλητισμός (''πρώτος όλων'') Ένας πρωταθλητής αναπτύσσει ιδιαίτερες ικανότητες πάνω στο άθλημά του έπειτα από πολύ εξάσκηση. Για να ασχοληθεί κάποιος με τον πρωταθλητισμό χρειάζεται προσπάθεια, καθημερινές και πολύωρες προπονήσεις καθώς και πολλές θυσίες. Ο πρωταθλητής έχει ως στόχο την πρωτιά, την δόξα, τα χρήματα, την αποδοχή και την διασημότητα. Παύει πλέον να αθλείται μόνο για τη συμμετοχή 5

Οι αξίες του Πρωταθλητισμού: Σκληραγώγηση Πειθαρχία Συναγωνισμός Έντονη ομαδικότητα Ανταγωνισμός Διακρίσεις Υψηλοί στόχοι Γι αυτό και πολλοί αθλητές καταφεύγουν σε αθέμιτα μέσα, δηλαδή παίρνουν αναβολικά. 6

ΝΤΟΠΙΝΓΚ DOPING Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (Δ.Ο.Ε.) ορίζει ως doping τη χρήση, από τον αθλητή ή και την χορήγηση σε αυτόν προς χρήση από άλλο άτομο, ουσιών που είναι ξένες προς τις μεταβολικές διεργασίες του ανθρώπινου οργανισμού. 7

ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ Οι ουσίες αυτές με μεθοδικότητα προετοιμάζουν τον αθλητή υποστηρίζοντας την φυσική του κατάσταση και οδηγώντας τον στο ανώτατο όριο της δυνατότητάς του, έτσι ώστε σε κάποια δεδομένη στιγμή, την στιγμή της αγωνιστικής σύγκρισης (π.χ. Ολυμπιακοί Αγώνες) να αποδώσει το μέγιστο της δύναμής του, χωρίς να μπορούν να ανιχνευθούν, κάτι που θα χειροκροτηθεί και θα γίνει αποδεκτό από όλους ως μια φανταστική επίδοση. 8

Αίτια χρήσης αναβολικών ουσιών Η υπερβολική εμπορευματοποίηση στο χώρο του αθλητισμού Η έκρηξη των τηλεοπτικών δικαιωμάτων σε συνδυασμό με τα μεγάλα συμβόλαια χορηγίας Τα συμβόλαια χορηγών που πριμοδοτούν ανάλογα με τα αποτελέσματα ή τα μετάλλια που θα κατακτήσουν οι αθλητές σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις Η πίεση που δέχονται οι αθλητές από τον περίγυρο τους (προπονητή, γιατρό, γονείς, φίλους κ.α.) Οι ελπίδες των γονέων να ζήσουν το όνειρό τους μέσα από τα παιδιά τους Η εντύπωση που δίνουν τα Μ.Μ.Ε. πως για να υπάρχουν πρέπει να γίνουν διάσημοι Οι φιλοδοξίες των προπονητών και αθλητών για άφθονο χρήμα και δόξα Η τάση της σύγχρονης ζωής να αναζητούμε θέαμα και υψηλές συνεχώς διακρίσεις, χωρίς να υπολογίζουμε το τίμημα αυτών 9

Ακόμα doping μπορεί να θεωρηθεί και η χρήση φυσιολογικών ουσιών σε μεγάλη ποσότητα ή η χρήση ορμονών ή άλλων μέσων με σκοπό τη τεχνητή και παράνομη βελτίωση των επιδόσεων Δεν είναι σύμπτωση πως υπάρχει παγκοσμίως η εντύπωση ότι σ ένα αγώνα γίνεται «συναγωνισμός φαρμάκων» ή ότι ο νικητής είναι ο καλύτερα ή επιστημονικότερα φαρμακευτικά ενισχυμένος.οι αθλητικοί ήρωες δεν δημιουργούνται πλέον στα γυμναστήρια αλλά κατασκευάζονται στα εργαστήρια. Η Δ.Ο.Ε. και η λοιπή θεσμική αθλητική υποδομή φαντάζουν σχετικά αδύναμες να επιβάλλουν το νόμο. Δυστυχώς, αυτή είναι η αλήθεια. 10

Στην Αρχαία Ελλάδα οι αθλητές κατανάλωναν διαφόρων ειδών κρέας ή ζωμό αίματος πριν τους αγώνες προσπαθώντας να αυξήσουν τη φυσική τους δύναμη. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 3ου αιώνα π.χ. οι αθλητές χρησιμοποιούσαν εκχυλίσματα μανιταριών και άλλων φυτικών-ζωτικών ουσιών, προκειμένου να κερδίσουν τους Αγώνες. Όμως η ηλικία της αθλητικής αθωότητας έχει παρέλθει από πολλού, εάν υπήρχε ποτέ βέβαια!!! 11

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Διεγερτικά Κανναβινοειδή Αναβολικά, στεροειδή Ορμόνες και ουσίες με παρόμοια δράση Διουρητικά και άλλοι παράγοντες κάλυψης (μάσκες*) Ηρεμιστικά, μυοχαλαρωτικά Ερυθροποιητίνη 12

Αναβολικά και επιπτώσεις: Καρδιαγγειακά προβλήματα Ηπατικές διαταραχές Ψυχικές διαταραχές Μυοσκελετικές βλάβες Ορμονικές διαταραχές ΘΑΝΑΤΟΣ Δεν φαντάζουν τυχαία τα στατιστικά δεδομένα της έρευνας που διεξήχθη μεταξύ κορυφαίων αθλητών της Ολυμπιάδας της Ατλάντα σε 2 συγκεκριμένα ερωτήματα. 1 η ερώτηση :Θα παίρνατε μη ανιχνεύσιμα και απαγορευμένα και βλαβερά για την υγεία σας φάρμακα με την βοήθεια των οποίων θα κατακτούσατε όλες τις πρώτες νίκες και τα εκ τούτων αναλογούντα ανταλλάγματα επί 5 έτη, στο πέρας των οποίων το αποτέλεσμα θα ήταν ο θάνατος; Απάντηση: ΝΑΙ άνω των 50% των ερωτηθέντων 2 η ερώτηση: Θα παίρνατε οποιοδήποτε φάρμακο για να κερδίσετε στην Ολυμπιάδα εάν σας διαβεβαίωναν ότι δεν θα ανιχνευόταν θετικό το δείγμα; Απάντηση: ΝΑΙ 98% 13

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Οι φαρμακευτικές ουσίες μπορούν να σώζουν ζωές όταν χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς. Η κατάχρηση των φαρμακευτικών ουσιών στον αθλητισμό είναι ανήθικη και ενδεχομένως επικίνδυνη για την υγεία του αθλητή 14

Παρενέργειες Αναβολικών: Βλάβη του καρδιαγγειακού συστήματος Βλάβη του ήπατος Αρκετές ορμονικές διαταραχές Αύξηση ακμής Βλάβη σκελετικού συστήματος Αύξηση σωματικού βάρους Αλλαγές της ψυχολογικής συμπεριφοράς 15

Συγκεκριμένα : Άνδρες Γυναικομαστία Συρρίκνωση όρχεων Αναστολή σπερματογένεσης Πιθανή μεγέθυνση του προστάτη Γυναίκες Βραχνάδα φωνής Υπερτρίχωση Αρρενοποίηση Ανώμαλοι κύκλοι που οδηγούν στη στειρότητα 16

Αθλήματα που καθιερώθηκε η χρήση ουσιών είναι: Ποδόσφαιρο Άρση Βαρών Ποδηλασία Κολύμβηση Στίβος Το ντόπινγκ στο σύγχρονο αθλητισμό αξιόπιστα καταγράφηκε στο 2ο μισό του 19ου αιώνα 17

1865 Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση εμφανίστηκε στην κολύμβηση στο Άμστερνταμ. 1896 Τη χρονιά αυτή αναφέρεται ο πρώτος θάνατος που προκλήθηκε από το ντόπινγκ. Ο Άγγλος ποδηλάτης A. Linton πέθανε λόγω λήψης εφεδρίνης στον αγώνα Παρίσι-Μπορντό. 1904 Στο μαραθώνιο του St. Louis, ο Tom Hicks που μόλις είχε κερδίσει τον αγώνα, κατέρρευσε και οι ιατροί διαπίστωσαν πρόσληψη στρυχνίνης και κονιάκ πριν από τον αγώνα. 18

1910 Ο James Jeffrie ισχυρίστηκε, αφού ηττήθηκε από τον Jack Johnson,ότι το τσάι του μολύνθηκε/ντοπαρίστηκε προκειμένου να τον νικήσει. Αυτή είναι η πρώτη αναφορά περίπτωσης στην οποία κατηγορούνται ντοπαρισμένοι αθλητές 19

1920 Παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά οι αμφεταμίνες, μια σχετικά γνωστή ουσία κατά τον 20ό αιώνα και όχι μόνο στον αθλητισμό. 20

1952 Κατά τη διάρκεια των παγοδρομιών στο Όσλο, αίσθηση προκάλεσε όταν αμπούλες και σύριγγες βρέθηκαν στα αποδυτήρια των αθλητών. 1960 Η δραματική αύξηση χρήσης ουσιών ντόπινγκ ξεκίνησε τη δεκαετία του 60. Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Ρώμης το 1960, ο Δανός ποδηλάτης K. Jensen πέθανε λόγω χρήσης αμφεταμινών. 1967 Ο τριαντάχρονος Βρετανός ποδηλάτης Tom Simpson και ο δρομέας Dick Howard πέθαναν λόγω αμφεταμινών και ηρωίνης, αντίστοιχα. Ένα χρόνο μετά, το 1968, ο Γερμανός πυγμάχος Jupp Elze πέθανε από χρήση ενός μίγματος αμφεταμινών. 21

22

Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΦΡΙΚΗ Κατά τη δεκαετία του 60 στη ζωή των αθλητών μπήκαν τα στεροειδή αναβολικά και στην Ανατολική Γερμανία συντελέστηκε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας, με το συστηματικό κρατικό ντοπάρισμα αθλητών και αθλητριών του αρχιντοπαριστή Μάνφρεντ Έβαλντ. Τα παραδείγματα είναι ενδεικτικά. Η Χάιντι Κρίγκερ, πρωταθλήτρια Ευρώπης στη σφαιροβολία το 1986, αναγκάστηκε να υποβληθεί σε αλλαγή φύλου και να γίνει Αντρέας Κρίγκερ, επειδή τα αναβολικά που της έδιναν τρέλαναν τις ορμόνες της. Η κολυμβήτρια Ρίκα Ράινις που το 1980, κέρδισε τρία χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια σε ηλικία 15 ετών, παρουσίασε καρδιακά προβλήματα τρία χρόνια αργότερα, ενώ η σφαιροβόλος Μπίργκιτ Μπόσε σε ηλικία 24 ετών διαπίστωσε ότι είχε γεννητικά όργανα ενδεκάχρονης. Το ρεκόρ της Μαρίτα Κοχ (47.60) στα 400μ. έγινε με χρήση turinabol, όπως καταθέτουν ειδικοί. Το ίδιο φάρμακο βοήθησε την Ανατολική Γερμανία να κατακτήσει τα περισσότερα από τα 136 μετάλλια που αποκόμισε από τους Ολυμπιακούς της Μόσχας. Ήταν τέτοια η τρέλα των Ανατολικογερμανών για το ντόπινγκ, που εκπόνησαν ένα πρόγραμμα αξίας 300.000 μάρκων, σύμφωνα με το οποίο οι επιστήμονες με τη βοήθεια τρόμπας έσπρωχναν αέρα στον οργανισμό των αθλητών μέσω του παχέως εντέρου. Το 2002 η γερμανική δικαιοσύνη έδωσε το δικαίωμα σε όσους χρησιμοποιήθηκαν από το μαζικό πρόγραμμα ντοπαρίσματος να διεκδικήσουν αποζημιώσεις. 23

Η ανταμοιβή των αθλητών που έβαλαν σε ρίσκο τη ζωή τους για να κερδίσουν μετάλλια για Αν. Γερμανία ήταν προνόμια που δεν είχαν άλλοι πολίτες της Λαϊκής Δημοκρατίας. Ένας Ολυμπιονίκης έπαιρνε 6.000 μάρκα, είχε το δικαίωμα να ψωνίζει δυτικά προϊόντα, ενώ η μεγαλύτερη αμοιβή ήταν τα ταξίδια στη Δύση. 1972 Κολύμβηση, ΗΠΑ Ο Ρικ ΝτεΜοντ ήταν ο κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στα 1500μ. όταν κατέκτησε το πρώτο του μετάλλιο στου Ολυμπιακούς του Μονάχου, στα 400μ. ελεύθερου. 1976 Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ, αθλητές της άρσης βαρών, αναγκάστηκαν να επιστρέψουν τα χρυσά τους μετάλλια όταν βρέθηκαν θετικοί σε ντόπινγκ. 24

1984 Στίβος, Ελλάδα Η Άννα Βερούλη ήταν η μεγάλη ελπίδα της Ελλάδας για ένα μετάλλιο στον στίβο στο Λος Άντζελες. Η Βερούλη δεν κατόρθωσε ποτέ να επιβεβαιώσει τις ελπίδες των Ελλήνων στο Λος Άντζελες, αφού πιάστηκε να έχει κάνει χρήση νανδρολόνης και οι διοργανωτές την έστειλαν πίσω στην Αθήνα 25

1988 Στίβος, Καναδάς Η πιο διαβόητη υπόθεση ντοπαρίσματος όλων των εποχών σε οποιαδήποτε αθλητική διοργάνωση συνέβη στην Σεούλ το 1988, στην περίφημη κούρσα των 100μ. όταν ο Καναδός σπρίντερ Ben Johnson έσπασε το παγκόσμιο ρεκόρ τρέχοντας την απόσταση στο εξωπραγματικό για την εποχή 9 79 και νικώντας τον μεγαλύτερό του αντίπαλο Καρλ Λιούις. 26

1988 Στίβος, Καναδάς Μια από τις πιο εκκεντρικές αθλήτριες στην ιστορία του παγκόσμιου στίβου, η Αμερικανίδα Φλόρενς Γκρίφιθ Τζόινερ, αναδείχθηκε μορφή των αγώνων της Σεούλ κατακτώντας 3 χρυσά μετάλλια, 1 ασημένιο κι έμεινε στα χρονικά του αθλητισμού με την προσωνυμία «βιονική γυναίκα».ο κόσμος όλος ήταν δικός της,αλλά λίγο αργότερα τα αναβολικά την σκότωσαν. 27

2000 Στίβος, Σίδνεϊ Η Αμερικανίδα σπρίντερ Μάριον Τζόουνς έδειχνε ότι ήταν η μόνη γυναίκα που θα μπορούσε ίσως να σπάσει κάποτε το απίστευτο ρεκόρ της Φλόρενς Γκρίφιθ Τζόινερ. Στο Σίδνεϊ η Τζόουνς κατέκτησε 5 μετάλλια, αλλά 7 χρόνια μετά, όταν η υπόθεση BALCO (του εργαστηρίου που παρήγε το THG) έφτασε στα δικαστήρια, αναγκάστηκε να παραδεχτεί τη χρήση του κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και της αφαιρέθηκαν όλα. 28

2004 Στίβος, Αθήνα Η γνωστή υπόθεση του Κώστα Κεντέρη και της Κατερίνας Θάνου που συντάραξε το ελληνικό φίλαθλο κοινό μια μέρα πριν την τελετή έναρξης. Η υπόθεση έκλεισε πρόσφατα και δικαστικά με μόνο τον προπονητή των δύο αθλητών Χρήστο Τζέκο να τιμωρείται. Οι Θάνου και Κεντέρης προσποιήθηκαν ένα ατύχημα με τη μηχανή του προπονητή τους για να αποφύγουν να περάσουν από έλεγχο ντόπινγκ και τελικά τιμωρήθηκαν με αποκλεισμό από τους Αγώνες, σπιλώνοντας το όνομα της διοργανώτριας Ελλάδας. 29

2004 Στίβος, Αθήνα Το πρώτο χρυσό του στίβου δόθηκε στην Αρχαία Ολυμπία και πήγε στην Ρωσίδα Ιρίνα Κορζανένκο, σφαιροβόλο και αμέσως μετά την ανάγκασαν να το γυρίσει πίσω, αφού πιάστηκε με στανοζολόλη, ατιμάζοντας με τον χειρότερο τρόπο τον ιερό τόπο των αγώνων. 30

2008 Στίβος, Πεκίνο Η χρυσή Ολυμπιονίκης Φανή Χαλκιά του 2004 στα 400μ. εμπόδια δεν πρόλαβε καν να υπερασπιστεί τον τίτλο της στο Πεκίνο αφού ανιχνεύθηκε απαγορευμένη ουσία στα ούρα της σε τεστ που της έγινε με το που έφτασε στην Κίνα. 31

2008 Ποδηλασία Δρόμου, Πεκίνο Ο ιταλός «μετρ» των ημερήσιων αγώνων δρόμου, Νταβίντε Ρεμπελίν, κατέκτησε το αργυρό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του Πεκίνου, αλλά βρέθηκε θετικός σε έλεγχο ντόπινγκ, έχοντας κάνει χρήση της ουσίας Mircera, ενός νέου φαρμάκου που αντικατέστησε την ερυθροποιητίνη. 32

2008 Στίβος, Πεκίνο Ο Μαροκινός δρομέας Ρασίντ Ραμζί που έτρεχε για λογαριασμό του Μπαχρέιν και κέρδισε το χρυσό στα 1500μ. στο Πεκίνο ανιχνεύθηκε με την ουσία CERA (νέο αντικαταστάτη της ερυθροποιητίνης, επίσης) και έχασε το μετάλλιό του. 33

Συμπεράσματα Αναπόφευκτα, έχουμε σχεδόν οδηγηθεί σε δύο διαφορετικά είδη άθλησης άθληση για όλους με υγιείς βάσεις είτε ερασιτεχνισμού ή υγιούς επαγγελματισμού και με όλες τις κοινωνικές, θετικές προεκτάσεις και άθληση εμπορευματοποιημένου πρωταθλητισμού που μας οδηγεί στο κυνήγι του χρήματος, της δόξας καταπατώντας έτσι την αξία του «αθλητικού γίγνεσθαι» Και το πιο σημαντικό από όλα: ποια ΝΙΚΗ χειροκροτούμε...; 34

...αλλά μήπως και ΕΜΕΙΣ έχουμε ένα μικρό ή μεγάλο μερίδιο ευθύνης αφού αυτό που μας ενδιαφέρει σαν θεατές είναι τα υψηλά ρεκόρ και η κατάρριψη αυτών και μόνο με οποιοδήποτε κόστος!!! 35

Βιβλιογραφία- Δομή (εγκυκλοπαίδεια) Αθλητική ψυχολογία ( Γ.Ζερβής) Κοινωνιολογία του Αθλητισμού Ιστοσελίδες www.sports.gr www.wikepedia.com www.iatronet.gr www.anabolics www.athletes-champion.gr 36

Τ Ε Λ Ο Σ 37