Α1. Το κείμενο αναφέρεται στη φιλία. Αρχικά στην πρώτη παράγραφο: ο συγγραφέας ξεκαθαρίζει πως πρόκειται για αξία διαχρονική και πανανθρώπινη, καταξιωμένη στη συνείδηση και των διανοούμενων και των απλών ανθρώπων. Στη δεύτερη παράγραφο: ορισμός φιλίας από Αριστοτέλη ως ευνοϊκής και αμοιβαίας διάθεσης με χαρακτηριστικά την αγάπη, την τιμή και τον σεβασμό. Στη Τρίτη παράγραφο: μορφές φιλίας σύμφωνα με τον Αριστοτέλη βάσει κριτηρίων χρησιμότητας κι ευχαρίστησης Στη τέταρτη παράγραφο: η αληθινή φιλία με κριτήριο τρίτο κατά σειρά ως προς τον Αριστοτέλη, ανιδιοτέλεια, αποδοχή κοινών αξιών και την ηθική. Στη Πέμπτη παράγραφο: μόνο αυτή η φιλία είναι πραγματική, στήριγμα στις δύσκολες στιγμές, πηγή συμβουλής και κριτικής Β1. α. Λάθος 1
β. Σωστό γ. Σωστό δ. Σωστό ε. Λάθος Β2. α) Διαίρεση Παραδείγματα Αιτιολόγηση β) Άλλωστε: προσθετικά - αντιθετικά Δηλαδή: επεξήγηση Όταν : χρονική σχέση όρος προϋπόθεση Λοιπόν: συμπέρασμα Β3. α) Εγκωμίασαν: επαίνεσαν, επιδοκίμασαν Ευχαρίστηση: τέρψη, ηδονή, χαρά Συναναστροφής: επικοινωνίας, σχέσης Ακατάλυτη: αιώνια, αθάνατη, ανθεκτική Φθείρεται: καταστρέφεται, αλλοιώνεται β) οικεία: άγνωστα, ξένα επιδέξιος: αδέξιος ωφέλεια: βλάβη, ζημία, φθορά 2
αξία: απαξία αυστηρό: επιεική, ελαστικό Β4.α) «δια το χρήσιμον»: αυτούσια μεταφορά λόγων Αριστοτέλη «αγαπά»: ειρωνεία/ καταγγελτικό ύφος / καυστικό ύφος (υλικό ή ηθικό): διασάφηση/επεξήγηση/διευκρίνιση β)λειτουργία β ενικού ρηματικού προσώπου Αμεσότητα Ζωντάνια Παραστατικότητα Γέφυρα επικοινωνίας Παραινετικός τόνος διαλογικό ύφος Οικειότητα (Επίκληση στο ήθος του δέκτη) Λειτουργία α πληθυντικού προσώπου Επιθυμεί να προσδώσει καθολικότητα στο πρόβλημα Προσδίδει αμεσότητα, ζωντάνια, παραστατικότητα θέτοντας τον εαυτό του στην υπηρεσία της κοινής γνώμης και υιοθετώντας κοινούς προβληματισμούς. Ταυτόχρονα δημιουργεί κλίμα οικειότητας και έρχεται πιο κοντά στον αναγνώστη. 3
Γ. Παραγωγή Λόγου Επικοινωνιακό πλαίσιο: Ομιλία σε εκδήλωση σχολείου Αγαπητοί κ. Καθηγητές και Συμμαθητές, Κυρίες και Κύριοι, Πρόλογος: Είναι αλήθεια πως φύσει κοινωνικό ον ο άνθρωπος, έχει ανάγκη από επικοινωνία και συναναστροφή με τον συνάνθρωπο, στοιχείο που καθιστά αναγκαία την ένταξή του σε κοινωνικά σύνολα. Μέσα σ αυτά το άτομο δημιουργεί, βελτιώνει τους όρους ζωής του, ολοκληρώνεται και πάνω απ όλα συνάπτει διαπροσωπικές σχέσεις, ανάμεσα στις οποίες κυρίαρχη θέση κατέχει η φιλία. Κυρίως Θέμα Ζητούμενο Α Τα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας, όπως εσείς την αντιλαμβάνεστε. 1. Αγάπη Ανιδιοτελής και ανυστερόβουλη Χωρίς ωφελιμιστικά κριτήρια στη σύναψη της φιλικής σχέσης Ευθύτητα Ειλικρίνεια - Στον φίλο ανοίγουμε την καρδιά και την ψυχή μας Διαφάνεια στις προθέσεις 2. Κοινότητα στις απόψεις και τα ενδιαφέροντα, στοιχείο που: Δεν αποκλείει την κριτική, το πνεύμα γόνιμης αμφισβήτησης. 4
Χαρακτηρίζεται όμως ο φίλος από δεκτικότητα και στο πνεύμα αλλά και στην ψυχή. Ανεκτικότητα και υποχωρητικότητα Υπομονή 3. Σεβασμός και αλληλοεκτίμηση Ηθικό υπόβαθρο στη σχέση που αντιστρατεύεται τον υλιστικό προσανατολισμό της εποχής και φθείρει την ανθρωπιά και το συναίσθημα Εντιμότητα Πίστη στο φίλο,εμπιστοσύνη, εχεμύθεια γι αυτό και ο φίλος είναι συμπαραστάτης στις δύσκολες στιγμές, συμβουλάτορας και πηγή αισιοδοξίας. Κυριότερο χαρακτηριστικό: Αμοιβαιότητα Ζητούμενο Β Την άποψή σας σχετικά με τον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης/ διαδικτύου στη δημιουργία σχέσεων φιλίας. Αυτή η ύψιστη διανθρώπινη σχέση καλείται σήμερα να επιβιώσει σε μια εποχή τεχνοκρατίας που την κυρίαρχη θέση κατέχουν τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας: Διεύρυναν τις ανθρώπινες σχέσεις Γεφύρωσαν επικοινωνιακά τις αποστάσεις Έβγαλαν τους ανθρώπους από την απομόνωση και τη μοναξιά και δημιούργησαν νέα δεδομένα στις επικοινωνιακές σχέσεις. 5
Άνθρωποι διαφορετικής ηλικίας, διαφορετικών φύλων, διαφορετικής κουλτούρας επικοινωνούν, μοιράζονται σκέψεις, στιγμές και συναισθήματα. Χωρίς το εμπόδιο o Του ρατσισμού o του εθνικισμού o Του δογματισμού o Και της μισαλλοδοξίας, που δυναμιτίζουν τα θεμέλια των διανθρώπινων σχέσεων και βάζουν φραγμό στο συναίσθημα. Όμως κανείς δεν μπορεί ν αρνηθεί πως όταν το διαδίκτυο γίνεται υποκατάστατο της προσωπικής, αυθόρμητης, πηγαίας έκφρασης βάζει ηλεκτρονικά καλούπια στις διανθρώπινες σχέσεις. Συγκεκριμένα: o Τυποποιεί την επικοινωνία o Στερεί τη χαρά της άμεσης επαφής o Καλλιεργεί την υποκρισία o Πίσω από την οθόνη κρύβεται το συναίσθημα που καθρεφτίζεται στα μάτια του φίλου και τη θέση του παίρνει: Ο ωφελιμισμός Η χρησιμοθηρία Η σκοπιμότητα Που υπονομεύουν την ειλικρινή φιλία. Το αρνητικό στοιχείο είναι πως,στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όλοι δείχνουν φίλοι, πίσω από το πάτημα του γνωστού «like», το οποίο, 6
όμως, περιορίζεται στα πλαίσια της κοινωνικής συμβατικότητας και της ανάγκης για αποδοχή και προβολή. Συνεπώς η προσήλωση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εγκυμονεί κινδύνους τόσο για τη γνησιότητα της φιλίας όσο και για τη δημιουργία ευρύτερων ειλικρινών σχέσεων. Κυριότερος: αυτός της εξαπάτησης μέσα από ψευδή στοιχεία που ωραιοποιούν το προφίλ του «ηλεκτρονικού φίλου», προδίδουν τη φιλία και ισοπεδώνουν το συναίσθημα Επίλογος Αγαπητοί φίλοι, γνήσιοι και «ηλεκτρονικοί», δεν μπορούμε ν αρνηθούμε και ν αναθεματίζουμε την εισβολή των ηλεκτρονικών μέσων στην επικοινωνία. Όμως, καλούμαστε να υψώσουμε το ηθικό ανάστημα μας ως άνθρωποι αν θέλουμε να νιώσουμε το μοναδικό συναίσθημα της γνήσιας κι όχι της εικονικής φιλίας. Η τελευταία ενσαρκώνεται στην αληθινή συναναστροφή, δεν αποκλείει την ηλεκτρονική επαφή αλλά σε καμιά περίπτωση δεν την υποκαθιστά. Σας ευχαριστώ Ειρήνη Σόλια Φιλόλογος γλωσσολόγος 7
8