Πανεπιστηµίου 69 & Αιόλου, 105 64 Αθήνα Τηλ.: 210-3727400 Fax: 210-3255460 E-mail: info@rae.gr Web: www.rae.gr ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΚΩ ΙΚΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΙΚΤΥΟΥ Α. Αντικείµενο του Κώδικα ιαχείρισης του ικτύου Οι διατάξεις του σχεδίου του Κώδικα ιαχείρισης του ικτύου (Κ ), πέραν των γενικών, µπορούν να ενταχθούν θεµατολογικά σε τρεις βασικούς άξονες: Α) Τεχνικά θέµατα και µεθοδολογίες υπολογισµών: Οι σχετικές διατάξεις του σχεδίου Κ αφορούν ιδίως τις υποχρεώσεις τεχνικής υφής αφενός των ιαχειριστών και του Κυρίου του ικτύου (δηλαδή των «φορέων ικτύου») για τη λειτουργία, συντήρηση και ανάπτυξη του ικτύου, και αφετέρου των Καταναλωτών και των Παραγωγών (δηλαδή των «χρηστών του ικτύου») για τη λειτουργία των εγκαταστάσεών τους που συνδέονται στο ίκτυο. Περαιτέρω, συµπεριλαµβάνονται οι αναγκαίες αναλυτικές µεθοδολογίες υπολογισµών, όπως ιδίως αυτές που αφορούν στη διαχείριση και στην περιοδική εκκαθάριση των µετρήσεων. Β) Οικονοµικά θέµατα: Σηµαντικά οικονοµικά θέµατα τα οποία αντιµετωπίζονται στο σχέδιο Κ είναι τα εξής: i) ύψος των χρεώσεων των χρηστών του ικτύου (Καταναλωτών και των Παραγωγών) για τη σύνδεση των εγκαταστάσεών τους στο ίκτυο, ii) ύψος των ετήσιων εσόδων των φορέων ικτύου, iii) ύψος των χρεώσεων των χρηστών για τη χρήση του ικτύου. Γ) Θέµατα ποιότητας εξυπηρέτησης χρηστών: Σηµαντικό µέρος των διατάξεων του σχεδίου Κ αφορά στις υποχρεώσεις των φορέων ικτύου για τη διασφάλιση επαρκούς ποιότητας εξυπηρέτησης των χρηστών του ικτύου. Οι υποχρεώσεις αυτές αναφέρονται αφενός στα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά της λειτουργίας του ικτύου (ποιότητα τάσης και έλλειψη διακοπών), και αφετέρου στις εµπορικές υπηρεσίες προς τους χρήστες του ικτύου (προθεσµίες νέων συνδέσεων, ταχύτητα και ποιότητα ικανοποίησης αιτηµάτων, κλπ), για τις οποίες περαιτέρω καθορίζονται και συνέπειες για τις περιπτώσεις µη εκπλήρωσής τους. 1
Β. Ρύθµιση µέσω κινήτρων και Ρυθµιστική Περίοδος ιανοµής Βασική έννοια στο σχέδιο Κ είναι η Ρυθµιστική Περίοδος ιανοµής ηλεκτρικής ενέργειας. Η διάρκειά της, από τρία έως πέντε έτη, ορίζεται µε απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, µε την οποία καθορίζονται για την Περίοδο αυτή και οι ακόλουθες βασικές παράµετροι εφαρµογής των διατάξεων του Κ κατά τη Ρυθµιστική Περίοδο: Α) Συγκεκριµένοι στόχοι ποιότητας για τις υπηρεσίες που παρέχουν οι φορείς ικτύου στους χρήστες, και συνέπειες σε περίπτωση µη επίτευξής τους. Β) Οι κεντρικοί στόχοι ανάπτυξης του ικτύου. Γ) Το αντάλλαγµα που καταβάλλεται ετησίως στον κύριο του ικτύου. Η θέσπιση της Ρυθµιστικής Περιόδου ιανοµής είναι κοµβική προκειµένου η ρύθµιση της διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας να διενεργείται µέσω µηχανισµού απόδοσης κινήτρων. Με τον µηχανισµό αυτό παρέχονται κίνητρα στους φορείς ικτύου για α- ποτελεσµατική λειτουργία και ανάπτυξη αυτού, επιτυγχάνοντας έτσι αύξηση της ποιότητας εξυπηρέτησης των χρηστών µε ταυτόχρονη µείωση του κόστους του ικτύου σε µεσο-µακροχρόνια βάση. Στο πλαίσιο των µηχανισµών απόδοσης κινήτρων, ο Ρυθµιστής (η ΡΑΕ ως γνωµοδοτικό όργανο και ο Υπουργός Ανάπτυξης ως τελικώς αποφασίζων) καθορίζει εκ των προτέρων τα έσοδα των φορέων ικτύου, για χρονικό ορίζοντα (Ρυθµιστική Περίοδο ιανοµής) ο οποίος έχει επαρκώς µεγάλη διάρκεια ώστε οι φορείς ικτύου να στοχεύουν στη µείωση του κόστους της δραστηριότητας και µάλιστα κατά το δυνατόν συντοµότερα (περισσότερες λεπτοµέρειες δίνονται στη συνέχεια). Παράλληλα, ο ρυθµιστής πρέπει µαζί µε τα έσοδα των φορέων ικτύου να καθορίζει και τις υποχρεώσεις τους για την αντίστοιχη χρονική περίοδο, ώστε η µείωση του κόστους να µην επιτυγχάνεται εις βάρος της παρεχόµενης στους χρήστες ποιότητας ή της µακροχρόνιας ανάπτυξης του ικτύου. Για το λόγο αυτό, είναι ιδιαίτερα σηµαντικό για κάθε Ρυθµιστική Περίοδο ιανοµής να καθορίζονται στην αρχή της όχι µόνον τα έσοδα των φορέων ικτύου, αλλά και οι υποχρεώσεις τους όσον αφορά την ανάπτυξη του ικτύου και την παρεχόµενη ποιότητα στους χρήστες, καθώς επίσης και σαφής τρόπος ελέγχου της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων αυτών. Οι µηχανισµοί παροχής κινήτρων εφαρµόζονται πλέον διεθνώς για τη ρύθµιση µονοπωλιακών δραστηριοτήτων, καθώς είναι πολύ αποτελεσµατικότεροι ιδίως για τις δραστηριότητες διανοµής µέσω εκτεταµένων δικτύων. Ειδικότερα, για τη δραστηριότητα διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας η ασυµµετρία της πληροφορίας µεταξύ αφενός του ρυθµιστή και αφετέρου των φορέων ικτύου, είναι εξαιρετικά µεγάλη εις βάρος του ρυθµιστή. Είναι µάλιστα πολύ µεγαλύτερη από την αντίστοιχη ασυµµετρία για το Σύστηµα µεταφοράς, τόσο λόγω του συγκριτικά µεγάλου «µεγέθους» και διασποράς της ρυθµιζόµενης δραστηριότητας διανοµής, όσο και επειδή ειδικά για τη διανοµή ηλεκτρικής ενέργειας µόνο γενικές επιτελικές αρµοδιότητες έχουν ανατεθεί θεσµικά σε ανεξάρτητο ιαχειριστή ικτύου. Κατά συνέπεια, η εφαρµογή κοστοστρεφών µηχανισµών ρύθµισης απαιτεί για την περίπτωση του ικτύου διανοµής διαρκή και ε- κτεταµένη συλλογή, επαλήθευση και επεξεργασία αναλυτικών στοιχείων περί των πραγµατοποιούµενων εργασιών, των απαιτούµενων παγίων και του κόστους, εισάγοντας υπερβολικό γραφειοκρατικό βάρος και κόστος. 2
Περαιτέρω, µε την εφαρµογή µηχανισµών ρύθµισης µέσω κινήτρων, οι ρυθµιζόµενοι φορείς ικτύου δραστηριοποιούνται σε πολύ ασφαλέστερο και γνωστό ρυθµιστικό περιβάλλον, το οποίο προτρέπονται να εκµεταλλευτούν ώστε, µέσω της µείωσης του κόστους των δραστηριοτήτων τους, να επιτύχουν κέρδη. Αντιθέτως, οι κοστοστρεφείς µηχανισµοί αφενός προσθέτουν σηµαντική γραφειοκρατία και ρυθµιστικό κόστος όπως επισηµάνθηκε ανωτέρω, και αφετέρου είναι αναποτελεσµατικοί καθώς προτρέπουν εν γένει τους ρυθµιζόµενους φορείς να είναι ανειλικρινείς αλλά και α- διάφοροι ως προς το τελικό κόστος τους. Εν ολίγοις, η επιτυχής εφαρµογή των µηχανισµών ρύθµισης µέσω κινήτρων διασφαλίζει ότι οι στόχοι των ρυθµιζόµενων φορέων ικτύου ταυτίζονται µε τους στόχους του ρυθµιστή, για µεσο-µακροχρόνια µείωση του κόστους της ρυθµιζόµενης δραστηριότητας µε ταυτόχρονη αύξηση της παρεχόµενης ποιότητας. Γ. Γενική δοµή του σχεδίου Κώδικα ιαχείρισης του ικτύου Το σχέδιο του Κ χωρίζεται στα εξής τρία µέρη: Α) Κύριο σώµα του Κώδικα, στο οποίο καθορίζονται όλες οι βασικές αρχές και πάγιες διατάξεις ρύθµισης της δραστηριότητας της διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας. Β) Παραρτήµατα Ι έως και ΙΙΙ του Κώδικα, τα οποία τροποποιούνται για κάθε Ρυθ- µιστική Περίοδο ιανοµής, και περιλαµβάνουν όλες τις συγκεκριµένες παραµέτρους εφαρµογής του Κώδικα κατά την περίοδο αυτή. ηλαδή, µέσω της τροποποίησης των Παραρτηµάτων αυτών θα καθορίζονται για κάθε Ρυθµιστική Περίοδο ιανοµής τα αναµενόµενα έσοδα του φορέα ικτύου, οι συγκεκριµένες υποχρεώσεις του όσον αφορά την ανάπτυξη του ικτύου και την παρεχόµενη ποιότητα στους χρήστες, καθώς και ο τρόπος ελέγχου της εκπλήρωσης των υ- ποχρεώσεων αυτών. Γ) Παραρτήµατα IV και V του Κώδικα, στα οποία καθορίζονται οι λεπτοµέρειες υπολογισµών στο πλαίσιο του µηχανισµού υπολογισµού των Συµµετοχών των Καταναλωτών στο κόστος νέας σύνδεσης, και του µηχανισµού διαχείρισης των µετρήσεων, καθώς και Παράρτηµα VI περί των όρων των συµβάσεων σύνδεσης στο ίκτυο. Το κύριο σώµα του σχεδίου Κ χωρίζεται στα εξής τµήµατα: Τµήµα I: Γενικές διατάξεις Τµήµα II: Προδιαγραφές λειτουργίας ικτύου Τµήµα III: Ποιότητα εξυπηρέτησης χρηστών ικτύου Τµήµα IV: Έλεγχος λειτουργίας και συντήρηση ικτύου Τµήµα V: Σύνδεση στο ίκτυο και λειτουργία εγκαταστάσεων χρηστών Τµήµα VI: Μετρητές, διαχείριση µετρήσεων και περιοδική εκκαθάριση µετρήσεων Τµήµα VII: Ανάπτυξη του ικτύου Τµήµα VIII: Χρεώσεις σύνδεσης στο ίκτυο Τµήµα IX: Ετήσιο αντάλλαγµα ικτύου και χρεώσεις χρήσης ικτύου Τµήµα X: Λοιπές χρεώσεις και λογαριασµοί Τµήµα XI: Τελικές διατάξεις 3
Περαιτέρω, στο σχέδιο Κ περιλαµβάνονται τα εξής Παραρτήµατα: Παράρτηµα I: Ποιότητα εξυπηρέτησης κατά την πρώτη ρυθµιστική περίοδο διανο- µής Παράρτηµα II: Ρυθµιστικό πλαίσιο ανάπτυξης ικτύου κατά την πρώτη ρυθµιστική περίοδο διανοµής Παράρτηµα III: Ετήσιο αντάλλαγµα ικτύου κατά την πρώτη ρυθµιστική περίοδο διανοµής Παράρτηµα IV: Σύνδεση εγκαταστάσεων καταναλωτών και σύστηµα συµµετοχών Παράρτηµα V: ιαχείριση µετρήσεων Παράρτηµα VΙ: Όροι συµβάσεων σύνδεσης µονάδων παραγωγής στο ίκτυο Επιπλέον, περιλαµβάνεται στο σχέδιο Κ και Εγχειρίδιο επικουρικών κειµένων για τη χρήση του Κ, το οποίο εκδίδεται µε απόφαση της ΡΑΕ και περιλαµβάνει: σύνοψη των χρησιµοποιούµενων συντοµογραφιών, ορισµούς, διευκρινήσεις και παραδείγµατα, και πίνακα περιεχοµένων του Κ. Βασικά σηµεία της σχεδίασης του πλαισίου διατάξεων του σχεδίου Κ ανά Τµήµα και Παράρτηµα παρουσιάζονται στη συνέχεια, ενώ επισηµαίνονται παράλληλα κάποιες ειδικότερες διατάξεις του σχεδίου Κ οι οποίες έχουν ιδιαίτερη σηµασία.. Βασικά σηµεία σχεδίασης του Κ Γενικές διατάξεις Τµήµα I: Γενικές διατάξεις Στο Τµήµα αυτό παρατίθενται καταρχήν οι βασικοί ορισµοί που χρησιµοποιούνται στο σχέδιο Κ. Στη συνέχεια, καθορίζονται οι πάγιες διαδικασίες για την παρακολούθηση και την εφαρµογή του Κ, και οι γενικές αρµοδιότητες των εµπλεκόµενων φορέων: Συγκροτείται επιτροπή παρακολούθησης του Κώδικα, κατά το πρότυπο άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, προκειµένου να εκφράζονται οι απόψεις όλων των ε- µπλεκόµενων φορέων και να υπάρχει αλληλεπίδραση µεταξύ τους. Θεσπίζεται η βασική διαδικασία του µηχανισµού ρύθµισης µέσω κινήτρων, δηλαδή η έκδοση για κάθε Ρυθµιστική Περίοδο ιανοµής της σχετικής απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης για τον καθορισµό των εσόδων των φορέων ικτύου καθώς και των υποχρεώσεών τους. Εξειδικεύονται οι αρµοδιότητες της ΡΑΕ για την έκδοση Εγχειριδίων µε τα οποία καθορίζονται οι λεπτοµέρειες εφαρµογής του Κ, καθώς και για την εποπτεία εφαρµογής του Κ και τη διαιτησία επί διαφορών. Τέλος, καθορίζονται οι βασικές γενικές αρχές για τη δραστηριοποίηση των φορέων ικτύου. Τµήµα XI: Τελικές διατάξεις Στο Τµήµα αυτό περιλαµβάνονται διατάξεις περί των συµβάσεων µεταξύ ιαχειριστών και Κυρίου του ικτύου σύµφωνα µε το ν.2773/1999, περί έγκρισης εξαιρέσεων από την υποχρέωση τήρησης διατάξεων του Κ, καθώς και προβλέψεις για τη σταδιακή εφαρµογή κατά την πρώτη Ρυθµιστική Περίοδο ορισµένων διατάξεων του Κ, οι οποίες είναι αναγκαίες λόγω αφενός του µεγάλου πλήθους των χρηστών (για 4
τους οποίους πρέπει για παράδειγµα να τροποποιηθούν οι συµβάσεις µε τη ΕΗ) και αφετέρου της υφιστάµενης κατάστασης ως προς τη διαχείριση του ικτύου. Ε. Βασικά σηµεία σχεδίασης του Κ Θέµατα ποιότητας εξυπηρέτησης χρηστών Τµήµα III: Ποιότητα εξυπηρέτησης χρηστών ικτύου & Παράρτηµα I: Ποιότητα εξυπηρέτησης κατά την πρώτη ρυθµιστική περίοδο διανοµής Το θέµα της ποιότητας των υπηρεσιών, τεχνικών και εµπορικών, που παρέχονται στους χρήστες του ικτύου είναι ιδιαίτερα σηµαντικό στον τοµέα της διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι χρήστες που έχουν εγκαταστάσεις συνδεόµενες στο δίκτυο είναι ευαίσθητοι σε όλους τους τοµείς της ποιότητας υπηρεσιών: επηρεάζονται για παράδειγµα από τον χρόνο ανταπόκρισης στα αιτήµατα και στα παράπονά τους, την α- ξιοπιστία της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και τα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά της τάσης τροφοδότησης. Η ΡΑΕ διενήργησε ειδική και εκτενή δηµόσια διαβούλευση επί του θέµατος αυτού, κατά την οποία παρουσίασε αναλυτικά και µεθοδικά τις απόψεις της 1. Οι µέθοδοι που µπορεί να χρησιµοποιήσει ο ρυθµιστής για να διασφαλίσει τα επιθυ- µητά επίπεδα ποιότητας, στις ποικίλες διαστάσεις που αυτή έχει στον τοµέα της διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας, είναι βασικά τέσσερις: 1. Μία απλή µέθοδος είναι η δηµοσίευση στοιχείων για την απόδοση των ρυθµιζόµενων φορέων ικτύου. Η δηµοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά µε την απόδοση µίας επιχείρησης σε θέµατα ποιότητας, παρέχει από µόνη της κίνητρα για βελτίωση των επιδόσεών της. 2. Μία δεύτερη απλή µέθοδος είναι ο ορισµός προτύπων ελάχιστης ποιότητας, τα οποία καθορίζουν µε συστηµατικό τρόπο το ελάχιστο επίπεδο ποιότητας που οι φορείς ικτύου οφείλουν να παρέχουν στους χρήστες του ικτύου, και τις χρηµατικές ρήτρες υπέρ έκαστου χρήστη στις περιπτώσεις χαµηλής ποιότητας εξυπηρέτησης. Η µέθοδος αυτή είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατική όταν οι φορείς ικτύου έχουν την τάση να παρέχουν ιδιαίτερα χαµηλά επίπεδα ποιότητας υπηρεσιών σε ορισµένα υποσύνολα χρηστών. 3. Μία τρίτη µέθοδος είναι η εισαγωγή πλαισίων κινήτρων βάσει των αριθµητικών τιµών στατιστικών δεικτών ποιότητας. Ο ρυθµιστής προδιαγράφει πρότυπα για την ποιότητα που παρέχεται στο σύνολο (ή σε µεγάλα υποσύνολα) των χρηστών, και θέτει σε εφαρµογή ανταµοιβές και ποινές για υπέρβαση ή αδυναµία επίτευξης, αντίστοιχα, των προκαθορισµένων προτύπων. Η εφαρµογή της µεθόδου αυτής αφήνει σχετική ευελιξία στη ρυθµιζόµενη επιχείρηση: µε δεδοµένα τα πρότυπα ποιότητας υπηρεσιών και τα σχετικά οικονοµικά κίνητρα, η επιχείρηση αναµένεται σε συνδυασµό µε τα στοιχεία για το κόστος α- πόδοσης καλύτερης ποιότητας (για τα οποία έχει σαφώς καλύτερη πληροφόρηση από τον ρυθµιστή), να καθορίζει το αποδοτικό επίπεδο ποιότητας υπηρεσιών. 1 ιαβούλευση ΡΑΕ από 18/10/2006 (www.rae.gr Νέα από τη ΡΑΕ και θέµατα διαλόγου Θέ- µατα διαλόγου 18 Οκτωβρίου 2006: ηµόσια διαβούλευση για τον «Κώδικα ιαχείρισης ικτύου ιανοµής» (καταληκτική ηµ/νία 15-12-2006). Βλ. επίσης και απαντήσεις συµµετεχόντων (ανακοίνωση ΡΑΕ από 19/12/2006 στην ίδια σελίδα) 5
4. Τέταρτη µέθοδος είναι οι συµφωνίες για ανώτερη ποιότητα µεταξύ των φορέων ικτύου και των χρηστών. Τέτοιες συµφωνίες είναι ιδιαίτερα χρήσιµες για χρήστες µε ειδικές απαιτήσεις ποιότητας, για παράδειγµα ως προς την αξιοπιστία τροφοδότησης των εγκαταστάσεών τους, οι οποίοι αφενός αναλαµβάνουν το σχετικό κόστος ενίσχυσης του ικτύου και αφετέρου δικαιούνται α- νταλλάγµατος στις περιπτώσεις µη επίτευξης του συµφωνηθέντος επιπέδου ποιότητας. Επισηµαίνεται ότι η ρύθµιση της ποιότητας είναι µια πολύπλοκη διαδικασία η οποία γενικά επεκτείνεται σε µια περίοδο αρκετών ετών, ενώ ένα λειτουργικό ρυθµιστικό πλαίσιο είναι στην πραγµατικότητα το αποτέλεσµα ποικίλων δραστηριοτήτων και διαδικασιών. Κατά συνέπεια, για την πρώτη Ρυθµιστική Περίοδο (περίπου 2 έτη), λαµβάνοντας υπόψη και την υφιστάµενη κατάσταση, αναγνωρίζεται ότι έχουν ιδιαίτερη σηµασία: (α) αυτή καθαυτή η θέσπιση του µηχανισµού των δεικτών ποιότητας και των οικονοµικών επιπτώσεων καθώς και η επίτευξη οµαλής εφαρµογής του στην πράξη, και (β) η ανάπτυξη κατάλληλων συστηµάτων παρακολούθησης της ποιότητας, ώστε να προαχθεί η αξιοπιστία των µηχανισµών ποιότητας κατά τις επόµενες Ρυθµιστικές Περιόδους (βλ. και Παράρτηµα ΙΙ του σχεδίου Κ ). Στο Τµήµα ΙΙΙ του σχεδίου Κ καθορίζεται το γενικό πλαίσιο διατάξεων που είναι αναγκαίες για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της ποιότητας των παρεχόµενων από τους φορείς ικτύου υπηρεσιών προς τους χρήστες, για τον καθορισµό των συγκεκριµένων υποχρεώσεων των φορέων ικτύου για την ποιότητα σε κάθε διάσταση των παρεχόµενων υπηρεσιών, καθώς και για τον καθορισµό των συνεπειών στις περιπτώσεις µη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων αυτών. Καταρχήν, γίνεται µεθοδολογική διάκριση µεταξύ της τεχνικής και της εµπορικής ποιότητας εξυπηρέτησης των χρηστών, και στη συνέχεια γίνονται οι αναγκαίοι ορισµοί και καθορίζονται οι κανόνες υπολογισµών, προκειµένου αφενός η παρεχόµενη ποιότητα να µπορεί να παρακολουθείται και αφετέρου να µπορούν να εξαχθούν ποσοτικοί δείκτες και να καθορίζονται οι κατά περίπτωση συνέπειες. Συγκεκριµένες τιµές για την ελάχιστη απαιτούµενη ποιότητα σε κάθε διάσταση των παρεχόµενων υπηρεσιών, καθώς και οι συνέπειες στις περιπτώσεις µη τήρησης των σχετικών ορίων, καθορίζονται στο Παράρτηµα Ι, προκειµένου να τροποποιούνται για κάθε Ρυθµιστική Περίοδο ιανοµής. Οι γενικοί ορισµοί είναι σύµφωνοι µε το ως άνω σχετικό κείµενο διαβούλευσης της ΡΑΕ. Οι ειδικότεροι ορισµοί της ποιότητας ενέργειας είναι σύµφωνοι µε το πρότυπο ΕΝ 50160 2, όπως και τα αντίστοιχα όρια που καθορίζονται στο Παράρτηµα Ι. Επισηµαίνονται οι εξής ειδικότερες διατάξεις: 1. Στο Άρθρο 4-5 καθορίζονται οι περιπτώσεις ανωτέρας βίας, οι οποίες αναγνωρίζονται κατά περίπτωση και οι συνέπειές τους εξαιρούνται κατά τον υπολογισµό των δεικτών ποιότητας. Περαιτέρω, µε τις διατάξεις των Άρθρων 6-1 (παρ.9) και 7-3 (παρ.10) καθιερώνεται στατιστική µεθοδολογία για τον εκ των υστέρων εντοπισµό των χρονικών περιόδων κατά τις οποίες υπήρξε σηµαντικότατη µείωση της ποιότητας των υπηρεσιών των φορέων ικτύου, ώστε εάν οι περίοδοι αυτές συσχετίζονται µε ειδικές περιστάσεις (αντικειµενικές αλλά 2 Το πρότυπο αυτό έχει ενσωµατωθεί ως εθνικός κανονισµός, και η ΕΗ οφείλει να το τηρεί. Ουσιαστικά, το «νέο» που φέρνει ο Κ είναι οι συγκεκριµένες οικονοµικές συνέπειες στην περίπτωση µη τήρησης των ορίων. 6
µη προβλεπόµενες από τους όρους περί ανωτέρας βίας) να εξαιρούνται οι συνέπειές τους κατά τον υπολογισµό των δεικτών ποιότητας. 2. Άρθρο 5-3 (παρ. 6): Ενώ για το ιασυνδεδεµένο ίκτυο η επίδραση του Συστήµατος µεταφοράς στην ποιότητα ενέργειας των χρηστών δεν λαµβάνεται υπόψη στον υπολογισµό των σχετικών δεικτών ποιότητας (βλ. Άρθρο 4-5), για τα Μη ιασυνδεδεµένα Νησιά η επίδραση της παραγωγής στην ποιότητα αυτή λαµβάνεται υπόψη στους δείκτες ποιότητας τροφοδότησης των χρηστών, οι οποίοι ουσιαστικά υπολογίζονται ενιαία για τη λειτουργία του ικτύου και των µονάδων παραγωγής. Αυτό, γιατί ο φορέας διαχείρισης του ικτύου και των µονάδων παραγωγής θεσµικά είναι ενιαίος στα νησιά αυτά, και είναι σκόπιµο να παρέχονται συνολικά κίνητρα σε αυτόν προκειµένου να µελετά τη βελτίωση της ποιότητας των χρηστών κατά τον πιο πρόσφορο τρόπο. 3. Άρθρο 6-2: Καθιερώνονται συµβάσεις ποιότητας ενέργειας, για τους χρήστες που έχουν αυξηµένες απαιτήσεις για την ποιότητα τροφοδότησης των εγκαταστάσεών τους. Οι χρήστες αυτοί αναλαµβάνουν το κόστος των πρόσθετων έργων του ικτύου που απαιτούνται για τη βελτίωση του τρόπο σύνδεσής τους, και συµβάλλονται µε τον ιαχειριστή του ικτύου καθορίζοντας ατοµικά όρια ποιότητας και ποινικές ρήτρες για τις περιπτώσεις παραβίασης των υποχρεώσεων των φορέων ικτύου. Κατά το Άρθρο Π.Ι-2, τέτοιες συµβάσεις πρέπει να συναφθούν και για τις υφιστάµενες εγκαταστάσεις χρηστών για τις οποίες η ΕΗ έχει κατασκευάσει πρόσθετα έργα για την εξυπηρέτηση ειδικών αναγκών των χρηστών (π.χ. για την τροφοδότηση νοσοκοµείων), και οι χρήστες αυτοί πρέπει να αναλάβουν το κόστος της πρόσθετης αξιοπιστίας που τους παρέχει το ίκτυο. 4. Άρθρο 6-4: Παρέχεται το δικαίωµα στους χρήστες να ζητήσουν τη µέτρηση της ποιότητας σύνδεσής τους, καταβάλλοντας το σχετικό κόστος. Επισηµαίνεται ότι στις περιπτώσεις παραβίασης των ορίων ελάχιστης ποιότητας για τους χρήστες που έχουν ατοµική µέτρηση της ποιότητας ενέργειας καταβάλλονται αυτόµατα ποινικές ρήτρες, ενώ οι χρήστες που δεν έχουν ατοµική µέτρηση πρέπει να υποβάλλουν αντίστοιχη αίτηση (βλ. Άρθρα 6-6 και 6-7). 5. Αναφορικά µε τις διατάξεις του Κεφαλαίου 7 περί ποιότητας των εµπορικών υπηρεσιών, επισηµαίνεται ότι οι αντίστοιχοι δείκτες δεν καθορίζονται µε την ίδια σαφήνεια όπως οι δείκτες ποιότητας ενέργειας, καθώς η κατάσταση σε αυτό τον τοµέα είναι πιο ασαφής κυρίως γιατί δεν παρακολουθούνται συγκεκριµένοι σχετικοί δείκτες προς το παρόν. Παρόλα αυτά, σχετικοί δείκτες, όρια ποιότητας και συνέπειες σε περίπτωση χαµηλής ποιότητας κατά την πρώτη Ρυθµιστική Περίοδο, καθορίζονται στο κεφάλαιο Π.Ι-2 του Παραρτήµατος Ι, κυρίως βάσει του Χάρτη Υποχρεώσεων της ΕΗ προς τους Καταναλωτές. Ι- διαίτερη έµφαση δίνεται στις προθεσµίες εξυπηρέτησης των χρηστών για νέες συνδέσεις στο ίκτυο. 6. Στο Παράρτηµα Ι καθορίζονται όρια ποιότητας και µοναδιαίες τιµές για τις οικονοµικές συνέπειες (αρνητικές αλλά και θετικές) για τους φορείς ικτύου σε περιπτώσεις παραβίασης των ορίων αυτών ή απόδοσης ποιότητας ανώτερης της αναµενόµενης. Ως προς τα όρια ποιότητας για την Πρώτη Ρυθµιστική Περίοδο, αυτά καθορίζονται κυρίως βάσει του ΕΝ 50160 και του Χάρτη Υποχρεώσεων της ΕΗ. Επισηµαίνεται ότι ο τρόπος υπολογισµού των οικονοµικών συνεπειών για τους φορείς ικτύου έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε για την παραβίαση Ορίων Ολικής Απόδοσης να υπάρχει άνω όριο συνολικής ετή- 7
σιας επιβάρυνσης ή επιβράβευσης των φορέων ικτύου. Επιπλέον οι οικονο- µικές συνέπειες για την παραβίαση Ορίων Ατοµικών Εγγυήσεων υπολογίζονται εν γένει ανάλογα µε το µέγεθος των εγκαταστάσεων του χρήστη (π.χ. είτε ως µέρος των χρεώσεων χρήσης του ικτύου, είτε αναλόγως της τάσης σύνδεσής του). ΣΤ. Βασικά σηµεία σχεδίασης του Κ Τεχνικά θέµατα και µεθοδολογίες υπολογισµών Τµήµα II: Προδιαγραφές λειτουργίας ικτύου Στο Τµήµα αυτό καθορίζονται οι γενικές τεχνικές προδιαγραφές λειτουργίας του ικτύου, προκειµένου αφενός να ενηµερώνονται οι χρήστες, και αφετέρου να καταγραφούν οι γενικές υποχρεώσεις των φορέων ικτύου (π.χ. για τη γείωση του ικτύου και τη ρύθµιση της τάσης). εν συµπεριλαµβάνονται στο Τµήµα αυτό διατάξεις περί των ορίων απόκλισης της λειτουργίας του ικτύου από τις ονοµαστικές συνθήκες, οι οποίες αντιµετωπίζονται στο Τµήµα ΙΙΙ. Τµήµα IV: Έλεγχος λειτουργίας και συντήρηση ικτύου Στο Τµήµα αυτό καθορίζονται οι γενικές υποχρεώσεις των φορέων ικτύου για τον προγραµµατισµό της λειτουργίας και της συντήρησης του ικτύου, καθώς και οι υ- ποχρεώσεις των φορέων ικτύου και των χρηστών για ανταλλαγή στοιχείων µεταξύ τους αναφορικά µε τον προγραµµατισµό της λειτουργίας των εγκαταστάσεων εκάστου. Αναφορικά µε τη λειτουργία του ικτύου, έµφαση δίνεται στη συγκρότηση των Κέντρων Ελέγχου ικτύου, η ανάπτυξη των οποίων προωθείται σταδιακά και µέσω του πλάνου ανάπτυξης του ικτύου κατά την πρώτη Ρυθµιστική Περίοδο (Παράρτη- µα ΙΙ), καθώς και στους κανόνες που εφαρµόζονται στις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης ιδίως για την περικοπή φορτίου. Τµήµα V: Σύνδεση στο ίκτυο και λειτουργία εγκαταστάσεων χρηστών Στο Τµήµα V του σχεδίου Κ καθορίζονται αναλυτικά οι υποχρεώσεις των φορέων ικτύου για την παροχή πρόσβασης στο ίκτυο, καθώς και οι σχετικές διαδικασίες και οι αρχές καθορισµού του σχετικού κόστους για τους χρήστες. Σηµείο εκκίνησης για τις καθοριζόµενες διαδικασίες είναι οι ακολουθούµενες σήµερα διαδικασίες από τη ΕΗ στο πλαίσιο του «Συστήµατος Συµµετοχών». Περαιτέρω, καθορίζονται οι υποχρεώσεις των χρηστών αναφορικά µε τη λειτουργία των εγκαταστάσεών τους και τις προκαλούµενες διαταραχές στη λειτουργία του ικτύου. Τµήµα VI: Μετρητές, διαχείριση µετρήσεων και περιοδική εκκαθάριση µετρήσεων & Παράρτηµα V: ιαχείριση µετρήσεων Οι διατάξεις των τµηµάτων αυτών του σχεδίου Κ βασίζονται στο Εγχειρίδιο ιαχείρισης Μετρήσεων και Περιοδικής Εκκαθάρισης Προµηθευτών ικτύου που έχει εγκριθεί από τη ΡΑΕ (ΦΕΚ Β 1188/12-07-2007) κατόπιν διαβούλευσης. Επισηµαίνονται ιδίως οι διατάξεις του Κεφαλαίου 19 περί της διαδικασίας δήλωσης αλλαγής προµηθευτή από καταναλωτές, µε την οποία πρέπει να διασφαλίζονται αφενός η άρση κάθε διαδικαστικού εµποδίου για την αλλαγή προµηθευτή και αφετέρου η σαφήνεια και εφαρµοσιµότητα στην πράξη των σχετικών λειτουργιών. Για τη µεθοδολογία διαχείρισης των µετρήσεων (Παράρτηµα V) επισηµαίνεται ότι παρά τη µαθηµατική της πολυπλοκότητα, η οποία είναι αναγκαία προκειµένου να υ- 8
πολογίζονται µε σαφή και διαφανή τρόπο οι περιοδικές χρεοπιστώσεις των προµηθευτών, αυτή βασίζεται σε απλές αρχές και κανόνες υπολογισµών, που παρουσιάζονται αναλυτικά στο σχετικό από 18/11/2005 έγγραφο της ΡΑΕ µε τίτλο «Παρουσίαση του Εγχειριδίου ιαχείρισης Μετρήσεων και Περιοδικής Εκκαθάρισης Προµηθευτών ικτύου», το οποίο βρίσκεται αναρτηµένο στην ιστοσελίδα της 3. Τµήµα VII: Ανάπτυξη του ικτύου & Παράρτηµα IΙ: Ανάπτυξη ικτύου κατά την πρώτη ρυθµιστική περίοδο διανοµής Στο Τµήµα VII του σχεδίου Κ καθορίζονται οι διαδικασίες προγραµµατισµού της ανάπτυξης του ικτύου, λαµβανοµένων υπόψη ιδίως των αναγκών βελτίωσης της λειτουργίας του, της εφαρµογής νέων τεχνολογιών και ενιαίων, κατά το δυνατόν, προδιαγραφών, καθώς και της προστασίας του περιβάλλοντος. Επισηµαίνεται ότι κατά το άρθρο 21 2 και το άρθρο 23 2.η ν.2773/99, ο προγραµµατισµός της ανάπτυξης του ικτύου γίνεται από τον Κύριο του ικτύου ετησίως, µε πενταετή ορίζοντα. Παρόλα αυτά, είναι θεµιτό οι βασικές αποφάσεις «στρατηγικής» για την ανάπτυξη του ικτύου (όπως π.χ. η εγκατάσταση συστηµάτων SCADA, συστηµάτων GIS, η υπογειοποίηση τµηµάτων του ικτύου, η αλλαγή του δικτύου 6,6 kv, η σύνδεση νησιών µεταξύ τους, κ.ά.) να καθορίζονται για κάθε Ρυθµιστική Περίοδο ιανοµής µε την απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης επί της ρυθµιστικής πολιτικής για την περίοδο αυτή, ώστε αφενός το κόστος επίτευξης των στόχων αυτών να λαµβάνεται υπόψη στα ρυθµιζόµενα έσοδα των φορέων ικτύου, και αφετέρου ο βαθµός επίτευξής τους να ελέγχεται και να συνδέεται µε τα έσοδα. Ζ. Βασικά σηµεία σχεδίασης του Κ Οικονοµικά θέµατα Χρεώσεις σύνδεσης στο ίκτυο (Τµήµα VIII & Παράρτηµα IV) Οι διατάξεις για τον υπολογισµό των χρεώσεων σύνδεσης καταναλωτών (βλ. Τµήµα VIII και Παράτηµα ΙV) βασίζονται στη µεθοδολογία του «Συστήµατος Συµµετοχών» που έχει σχεδιασθεί και εφαρµόζεται µέχρι σήµερα από τη ΕΗ. Οι χρεώσεις για ειδικά έργα σύνδεσης καταναλωτών και για τη σύνδεση παραγωγών υπολογίζονται βάσει του αντίστοιχου πραγµατικού κόστους των σχετικών έργων, το οποίο υπολογίζεται βάσει εγκεκριµένων µοναδιαίων τιµών. Επισηµαίνονται ιδίως οι εξής ειδικότερες διατάξεις: 1. Σύµφωνα µε τη µεθοδολογία που καθορίζεται στο Άρθρο 26-1, τα συνολικά έσοδα του Κυρίου του ικτύου από τις χρεώσεις σύνδεσης των καταναλωτών, πρέπει να είναι περίπου το 70% του σχετικού κόστους. Η µεθοδολογία αυτή αφενός εφαρµόζεται εν γένει στο πλαίσιο του Συστήµατος Συµµετοχών, και αφετέρου κρίνεται ότι παρέχει αποτελεσµατικά κίνητρα στους φορείς ικτύου για την οικονοµική σχεδίαση και κατασκευή των εγκαταστάσεων σύνδεσης καταναλωτών. 2. Σύµφωνα µε τη µεθοδολογία που καθορίζεται στο Άρθρο 26-5, επιλύεται το θέµα της καταβολής ανταλλάγµατος από νέους χρήστες που συνδέονται σε τµήµα του ικτύου το οποίο κατασκευάστηκε για την αποκλειστική σύνδεση υφιστάµενου χρήστη και µε χρέωση αυτού για το πλήρες κόστος των σχετικών έργων. 3 www.rae.gr Νέα από τη ΡΑΕ και θέµατα διαλόγου Θέµατα διαλόγου 18 Νοεµβρίου 2005: ηµόσια διαβούλευση σχετική µε το "Εγχειρίδιο ιαχείρισης Μετρήσεων και Περιοδικής Εκκαθάρισης Προµηθευτών ικτύου" 9
Ετήσιο αντάλλαγµα ικτύου (Τµήµα IX Κεφάλαιο 27 & Παράρτηµα IΙΙ) Όπως έχει ήδη αναφερθεί, είναι σκόπιµο το ετήσιο αντάλλαγµα του Κυρίου του ικτύου να καθορίζεται για κάθε Ρυθµιστική Περίοδο ιανοµής στην αρχή αυτής. Το αντάλλαγµα αυτό πρέπει να καλύπτει τα εξής επιµέρους κόστη: α) τις λειτουργικές δαπάνες, β) τις αποσβέσεις, και γ) την απόδοση κεφαλαίου. Επί της αρχής, θα ήταν σκόπιµο να καθορίζεται για κάθε Ρυθµιστική Περίοδο ιανο- µής το συνολικό αντάλλαγµα που λαµβάνει ετησίως ο Κύριος του ικτύου για την κάλυψη του συνολικού κόστους του ικτύου. Στην περίπτωση αυτή όµως, ο Κύριος του ικτύου, προκειµένου να µεγιστοποιήσει άµεσα τη διαφορά µεταξύ του ρυθµιζό- µενου συνολικού εσόδου του και του συνολικού κόστους του (δηλ. τα κέρδη του) έχει ισχυρότερο κίνητρο για τη µείωση των επενδύσεων, παρά για τη µείωση των λειτουργικών δαπανών του η οποία επιτυγχάνεται σταδιακά και σε µεγαλύτερο βάθος χρόνου. εδοµένου ότι για το ελληνικό ίκτυο διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας, εκτιµάται ότι αφενός υπάρχει ανάγκη σηµαντικών επενδύσεων (για παράδειγµα για τον εκσυγχρονισµό της διαχείρισής του και για την αντικατάσταση πολύ παλαιών τµηµάτων του, για την εγκατάσταση σύγχρονων συστηµάτων µέτρησης και για τη διασύνδεση νησιών) και αφετέρου οι λειτουργικές δαπάνες έχουν σηµαντικά περιθώρια µείωσης, κρίνεται σκόπιµο η ρύθµιση του συνολικού ετήσιου εσόδου του Κυρίου του ικτύου να γίνεται διακριτά για τις λειτουργικές δαπάνες και για την απόδοση του κεφαλαίου. Βάσει των ανωτέρω, στο σχέδιο Κ καθορίζονται, για κάθε έτος µίας Ρυθµιστικής Περιόδου, διακριτά οι αποδεκτές ετήσιες λειτουργικές δαπάνες και το επιτόκιο απόδοσης των απασχολούµενων κεφαλαίων (βλ. Άρθρο 27-1). Περαιτέρω, και δεδοµένης της δοµής της χονδρεµπορικής αγοράς, το κόστος των α- πωλειών του ικτύου το αναλαµβάνουν οι προµηθευτές, ενώ οι φορείς ικτύου, οι οποίοι µπορούν να λάβουν ουσιαστικά µέτρα µείωσης των απωλειών, δεν έχουν κίνητρο (βάσει του Κ Σ&ΣΗΕ) για να προβούν σε τέτοιες ενέργειες. Είναι σκόπιµο λοιπόν, να τους δοθεί κατάλληλο κίνητρο για τη µείωση των απωλειών του ικτύου, µε τη µορφή ενός µοναδιαίου ανταλλάγµατος για κάθε MWh µείωσης των απωλειών πέραν ενός καθορισµένου στόχου, κατά την επόµενη Ρυθµιστική Περίοδο. Το αντάλλαγµα αυτό µπορεί να καθορίζεται βάσει του αναµενόµενου πλήρους κόστους ενέργειας στη χονδρεµπορική αγορά. Παρότι θεωρητικά ο Κύριος του ικτύου πρέπει να αναλαµβάνει οποιοδήποτε καθαρό κόστος προκύπτει στην πράξη από την εφαρµογή του ανωτέρω µηχανισµού, όπως και να κρατά οποιοδήποτε αντίστοιχο κέρδος προκύπτει, κρίνεται σκόπιµο να υπάρχει πρόσθετος µηχανισµός µερικής διόρθωσης του συνολικού ετήσιου εσόδου στις περιπτώσεις µεγάλης απόκλισης των πραγµατικών λειτουργικών δαπανών από τις ρυθµιζόµενες αποδεκτές (βλ. Άρθρο 27-2), ώστε να ενσωµατώνονται κατά περίπτωση οι µη προβλέψιµες εξωτερικότητες (για παράδειγµα σηµαντικές µεταβολές στις διεθνείς τιµές µετάλλων και εξοπλισµού, σηµαντικά και µεγάλης έκτασης περιστατικά ανωτέρας βίας, κλπ). Τέλος, η διαφορά για κάθε έτος του ρυθµιζόµενου συνολικού εσόδου από τα πραγµατικά έσοδα του Κυρίου του ικτύου που συλλέγονται από τις χρεώσεις των χρηστών για τη χρήση του ικτύου, µεταφέρεται στο επόµενο έτος (βλ. Άρθρο 27-3). Χρεώσεις χρήσης ικτύου (Τµήµα IX Κεφάλαιο 28) Οι χρεώσεις των χρηστών για τη χρήση του ικτύου (ΧΧ ) καθορίζονται µε βάση τις εξής αρχές: 10
1. Η διεσπαρµένη παραγωγή ΧΤ δεν υπόκειται σε χρεώσεις χρήσης ικτύου, καθώς σε πολλές περιπτώσεις από τη λειτουργία της ενδέχεται να προκύπτει µείωση του κόστους του ικτύου (ή και του Συστήµατος). 2. Οι παραγωγοί ΜΤ και ΥΤ καταβάλλουν ΧΧ για τα τµήµατα του ικτύου τα οποία χρησιµοποιούν αποκλειστικά (Άρθρο 28-2). 3. Οι ΧΧ των καταναλωτών είναι ενιαίες σε ολόκληρη τη χώρα. 4. Οι καταναλωτές εντάσσονται ως προς τις ΧΧ σε οµοιογενείς κατηγορίες ως προς τον εκτιµώµενο τρόπο επιβάρυνσης του κόστους του ικτύου (Άρθρο 28-4), λαµβάνοντας υπόψη παράγοντες που εκτιµάται ότι επηρεάζουν το ύψος της ισχύος και τη διακύµανση της ζήτησής τους π.χ. επίπεδο τάσης σύνδεσης, κατηγορία καταναλωτή ως προς το σκοπό χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας, τρόπος µέτρησης της κατανάλωσης, κλπ. 5. Το συνολικό ποσό που πρέπει να καταβάλλει ετησίως κάθε κατηγορία καταναλωτών για ΧΧ υπολογίζεται βάσει της εκτιµώµενης συµµετοχής της στο ετήσιο µέγιστο φορτίο του ικτύου (κατά τις 100 ώρες µέγιστου φορτίου του ικτύου των δύο προηγούµενων ετών), ώστε να αντανακλάται το µακροχρόνιο µέσο πρόσθετο κόστος (LRAIC) του ικτύου λόγω της λειτουργίας των εγκαταστάσεων των καταναλωτών της κατηγορίας αυτής. 6. Το συνολικό ποσό που πρέπει να καταβάλλει ετησίως κάθε κατηγορία καταναλωτών για ΧΧ επιµερίζεται σε δύο µέρη (Άρθρο 28-5): α) Ποσό που προορίζεται να καλύψει το µέρος του κόστους του ικτύου το οποίο είναι ανεξάρτητο από τη λειτουργία των εγκαταστάσεων των χρηστών και τις ποσότητες ενέργειας και ισχύος που αυτές απορροφούν από το ίκτυο. Περιλαµβάνει τις αποσβέσεις και τις σταθερές λειτουργικές δαπάνες του Κυρίου του ικτύου που δεν εξαρτώνται από τη ροή ισχύος επί του ικτύου, όπως είναι οι σταθερές δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης, οι σταθερές δαπάνες για την διατήρηση της δυνατότητας εξυπηρέτησης των χρηστών, οι δαπάνες συλλογής µετρήσεων κ.ά. β) Ποσό που προορίζεται να καλύψει το µέρος του κόστους του ικτύου το ύψος του οποίου εξαρτάται από τον τρόπο λειτουργίας των εγκαταστάσεων των χρηστών και τις ποσότητες ενέργειας και ισχύος που αυτές απορροφούν από το ίκτυο. Περιλαµβάνει τις µεταβλητές λειτουργικές δαπάνες του Κυρίου του ικτύου, το κόστος αποκατάστασης βλαβών που προκαλούνται στο ίκτυο από τη λειτουργία εγκαταστάσεων χρηστών κ.ά. 7. Για κάθε κατηγορία καταναλωτών: α) το ποσό της παραγράφου (6.α) επιµερίζεται στους καταναλωτές της κατηγορίας µε βάσει τη µέγιστη συµφωνηµένη ισχύ των εγκαταστάσεων καθενός, και β) το ποσό της παραγράφου (6.β) επιµερίζεται στους καταναλωτές µε βάσει την απορροφούµενη ενέργεια από το ίκτυο. Παρότι θεωρητικά η απορροφούµενη ισχύς από το ίκτυο κατά τις ώρες αιχµής του ικτύου αντανακλά καλύτερα το οριακό κόστος που προκαλεί κάθε καταναλωτής, η απορροφούµενη ενέργεια είναι η µόνη πρακτικά εφαρµόσιµη κλείδα επι- µερισµού. Αυτό γιατί ο υπολογισµός της συνεισφοράς κάθε καταναλωτή στη µέγιστη φόρτιση του ικτύου αφενός µπορεί να βασιστεί µόνο σε ω- ριαία δεδοµένα µετρήσεων, και αφετέρου µπορεί να γίνει µόνον εκ των 11
υστέρων µετά την παρέλευση κάθε έτους. Για λόγους απλούστευσης των ΧΧ προτείνεται συνεπώς η χρήση της κλείδας της απορροφούµενης ε- νέργειας. 8. Για τις κατηγορίες καταναλωτών για τις οποίες γίνεται µέτρηση της απορροφούµενης αέργου ισχύος, το σκέλος (β) των ΧΧ (που εξαρτώνται από τον τρόπο λειτουργίας των εγκαταστάσεων των καταναλωτών) κρίνεται σκόπιµο να εξαρτάται από τον συντελεστή ισχύος κάθε καταναλωτή, ώστε να παρέχεται κίνητρο σε αυτούς για µείωση της απορρόφησης αέργου ισχύος βάσει του προκαλούµενου κόστους για το ίκτυο. 9. Οι κλείδες επιµερισµού του συνολικού κόστους του ικτύου στις κατηγορίες καταναλωτών και στα σκέλη (α) και (β), καθορίζονται από τη ΡΑΕ, µετά από εισήγηση του αρµόδιου ιαχειριστή. Οι εν λόγω κλείδες µπορούν να χρησι- µοποιηθούν για τη σταδιακή µετάβαση σε ορθές ΧΧ παράλληλα µε τη βελτίωση της δοµής των τιµολογίων της ΕΗ. Λοιπές χρεώσεις και λογαριασµοί (Τµήµα X) Θέµατα περί των χρεώσεων υπέρ τρίτων (δήµοι, ΕΡΤ, φόροι, κλπ), και των χρεώσεων προς κάλυψη των λειτουργικών δαπανών των ιαχειριστών του ικτύου και του κόστους των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. 12