Τεχνοοικονομική ανάλυση τεχνολογιών τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής Δημ. Βαρουτάς Λέκτορας Τμ. Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Πανεπιστήμιο Αθηνών HUA, 7 Φεβ 2008
Περίγραμμα παρουσίασης Κίνητρα και Προκλήσεις Μεθοδολογίες Εργαλεία Περιοχές δραστηριοποίησης Ανοικτά θέματα έρευνας Προτάσεις για μελλοντική έρευνα - Συνεργασίες HUA, 7 Φεβ 2008 2
Η Ανάγκη για Μελέτη και Τεχνοοικονομική Ανάλυση Δ. Βαρουτάς Αγορά Ζήτηση Προθυμία πληρωμής Συμπεριφορά πελάτη Τεχνολογία Στρατηγική Ποικιλία Διαθεσιμότητα Ενοποίηση υπηρεσιών Που? Πότε? Πώς? HUA, 7 Φεβ 2008 3
Μεγάλη ποικιλία λύσεων και Τεχνολογικός Κίνδυνος Δ. Βαρουτάς Satellite Systems Wireless Cellular Systems Fibre in the loop Digital Subscriber Line Hybrid Fibre Coax Λειτουργικά Εφαρμογές Συστήματα Yποδομή ICT Middleware Baseware Υπηρεσίες HUA, 7 Φεβ 2008 4
Τηλεπικοινωνιακό Σενάριο X: xdsl + LMDS Δ. Βαρουτάς ABBREVIATIONS LAP BAP ISP BSP Local Access Point Broadband Access Point Internet Service Provider Broadc. Service Provider BSP ISP DTT BAP ca 35 km R & D 3 km LMDS LAP xdsl LAP 1 km 0 km HUA, 7 Φεβ 2008 5
Μεθοδολογία Τεχνοοικονομικής Αποτίμησης Από το ΤΙΤΑΝ στο CINEMA HUA, 7 Φεβ 2008
Εξέλιξη της μεθοδολογίας Ανάπτυξη σε μια σειρά από έργα R&D TITAN (1989), TERA-OPTIMUM-TONIC- ECOSYS-CINEMA (2008-) Συνεργασία με Ευρωπαίους Παρόχους και Κατασκευαστές: HUA, 7 Φεβ 2008 7
Περιγραφή Σεναρίου Νομοθεσία, Υπηρεσίες, Ανταγωνισμός, Τεχνολογία Δ. Βαρουτάς Καθορισμός Πλαισίου Επιλογή Επενδυτικού Έργου Ορισμός/ Επιλογή Αγορά, Στρατηγική,Τεχνολογία(ες) Μεθοδολογίες και εργαλεία Κοστολογικό Μοντέλο Μοντέλο Αγοράς Μοντέλο Ανάλυσης Κινδύνων Καθορισμός Μοντέλου Εφαρμογή σε Μελέτη Περίπτωσης Διαστασιοποίηση Υποδομών Δικτύου Επενδύσεις και Λειτουργικά Έξοδα Έσοδα Ταμειακές Ροές Δείκτες Έργου + Ανάλυσης Αξιολόγηση Μεθοδολογιών, και Μοντέλων Κατευθυντήριες Γραμμές HUA, 7 Φεβ 2008 8
Μεθοδολογία για Τεχνοοικονομική αποτίμηση (TΙΤΑΝ EcoSYS...) Δ. Βαρουτάς Πάροχοι Προμηθευτές Οργανισμοί προτυποποίησης Άλλοι φορείς Είσοδοι χρήστη Πάροχοι Έρευνα αγοράς Βάση δομικών στοιχείων Εξέλιξη κόστους Κλάση OA&M Μέγεθος αγοράς Όγκος παραγωγής Υπηρεσίες Αρχιτεκτονικές Γεωμετρικό μοντέλο Τιμές Revenues... Έτος Revenues 2 Investments Revenues Έτος 1 Investments Cash Flows Έσοδα Investments Cash Profits Flows Επενδύσεις Cash Profits Flows Χρηματοροές Profits Κέρδη Έτος n Χρηματοοικονομικό μοντέλο Δείκτες Δείκτες υποστήριξης υποστήριξης απόφασης απόφασης Πολιτική HUA, 7 Φεβ 2008 9
Βήματα Μεθόδου Καθορισμός σεναρίου υπηρεσιών Καθορισμός σεναρίου δικτυακής αρχιτεκτονικής. Εκτέλεση των απαιτούμενων προσομοιώσεων του μοντέλου-αποτελέσματα Ανάλυση Ευαισθησίας & Κινδύνων Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και εξαγωγή συμπερασμάτων και κατευθυντήριων γραμμών. HUA, 7 Φεβ 2008 10
Επεκτασιμότητα Sensitivity Analysis εξέταση μίας παραμέτρου Risk Analysis με χρήση εξωτερικού εργαλείου εξέταση πολλών παραμέτρων ταυτόχρονα HUA, 7 Φεβ 2008 11
Παράδειγμα Ζήτησης -UMTS 90% 80% GPRS and UMTS penetration % of total population. 70% 60% 50% 40% 30% 20% GPRS 64 kbps symmetric 128 kbps symmetric 384 kbps asymmetric 1 Mbps asymmetric Voice 10% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Years HUA, 7 Φεβ 2008 12
Συστάσεις - Κατευθυντήριες γραμμές Επιλογή τεχνολογικής λύσης με γνώμονα το κόστος Επιλογή συγκέντρωσης Περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η απόσβεση της επένδυσης Προσδιορισμός του «Κόστους Aνά Συνδρομητή» και «Πραγματικού Κόστους Aνά Συνδρομητή» Βέλτιστη λύση Προσδιορισμός υπολειμματικής αξίας (Rest value) HUA, 7 Φεβ 2008 13
Συστάσεις - Κατευθυντήριες γραμμές Προσδιορισμός των μεγαλύτερου κόστους εξαρτημάτων Επαναδιαπραγμάτευση των κοστολογήσεων για τα εξαρτήματα που συνεισφέρουν κατά μέσο όρο περισσότερο στη συνολική επένδυση. Προσδιορισμός των υπηρεσιών μέσω των οποίων αποκομίζονται τα μεγαλύτερα κέρδη Κοστολόγηση υπηρεσιών Κανόνες για τη βιωσιμότητα μιας επένδυσης. Αναζήτηση επενδύσεων με προοπτική σύμφωνα με τη βάση πελατών. HUA, 7 Φεβ 2008 14
Περιοχές ερευνητικής και αναπτυξιακής δραστηριότητας Τρέχουσες και μελλοντικές δραστηριότητες R&D HUA, 7 Φεβ 2008
Περιοχές δραστηριοποίησης Τεχνοοικονομική Ανάλυση Τεχνολογιών Τηλεπικοινωνιών Σχεδιασμός Τηλ/κών Συστημάτων με ΤΕ κριτήρια Complex Φαινόμενα στα δίκτυα Πρόβλεψη Ζήτησης και Τιμών Ανάλυση Τηλεπικοινωνιακών Αγορών Ρύθμιση - Τηλεπικοινωνιακή Πολιτική Εφαρμογές σε Τεχνολογίες Πληροφορικής HUA, 7 Φεβ 2008 16
ΤΕ Ανάλυση Τεχνολογιών Τηλ/νιών Ανάλυση ευρυζωνικών δικτύων xdsl FTTx (FTTH) WDM-TDM Ανάλυση δικτύων κινητής 2G 3G 4G MVNO Ανάλυση σύγκλισης FMC Home Access Networks Πρόσφατες δημοσιεύσεις Th. Rokkas et al, Business Prospects of Wide-Scale Deployment of Free Space Optical Technology as a Last-Mile Solution: A Techno-Economic Evaluation, OSA J. Optical Networking, vol. 6, no 7, pp. 860-870, July 2007. B. T. Olsen et al, Technoeconomic Evaluation of the Major Telecommunication Investment Options for European Players, IEEE Network, vol. 20, no 4, July 2006 HUA, 7 Φεβ 2008 17
Πρόβλεψη ζήτησης Αποτίμηση υπαρχόντων μοντέλων διάχυσης τεχνολογίας Ανάπτυξη νέων μοντέλων διάχυσης τεχνολογίας Μοντέλα αντικατάστασης τεχνολογίας Σύνθετα μοντέλα Ελαστικότητα τιμής Ελαστικότητα αγοράς Φαινόμενα εξωτερικοτήτων (externalities) Πρόσφατες δημοσιεύσεις Ch. Michalakelis, D. Varoutas and Th. Sphicopoulos, Diffusion models of mobile telephony in Greece to appear in Telecommunications Policy, Elsevier. Ch. Michalakelis et al, Impact of cross-national diffusion process in telecommunications demand forecasting to appear in Telecommunications Systems, Springer HUA, 7 Φεβ 2008 18
Πρόβλεψη τιμής συγκέντρωσης Ανάλυση χαρακτηριστικών τεχνολογίας Οικονομετρικά μοντέλα Μοντέλα χρησιμότητας Ανάπτυξη δεικτών τιμών Ηδονικοί δείκτες τιμών για τεχνολογία Πρόσφατες δημοσιεύσεις D. Varoutas et al, "A hedonic approach to estimate price evolution of telecommunication services: Evidence from Greece", to appear in Applied Economic Letters. C. Deligiorgi et al, "Nonparametric Estimation of a Hedonic Price Index for ADSL Connections in the European Market Using the Akaike Information Criterion" to appear in Telecommunications Systems. HUA, 7 Φεβ 2008 19
Ρύθμιση Τηλεπικοινωνιακή Πολιτική Δείκτες συγκέντρωσης τηλεπικοινωνιακών αγορών Σύνδεση με ζήτηση και τιμές Ρύθμιση δικτύων νέας γενιάς Ρύθμιση «νέας γενιάς» Ρύθμιση με κίνητρα HUA, 7 Φεβ 2008 20
Μελέτη Περίπτωσης Fixed Mobile Convergence Th. Rokkas et al, Fixed Mobile Converence for an Integrated Operator: A Techno-Economic Study Proc. 18th IEEE PIMRC2007, 3-7 Sep 2007, Athens. HUA, 7 Φεβ 2008
Στόχοι Η μελέτη της σύγκλισης υπηρεσιών που προσφέρονται από δίκτυα κινητής ή σταθερής πρόσβασης (fixed-mobile convergence FMC) Η ανάπτυξη των σεναρίων μετάπτωσης για διαφορετικούς παίκτες στην ενοποιημένη αγοράς Η απόκτηση γνώσεων που μπορούν να βοηθήσουν τις εκάστοτε ρυθμιστικές αρχές να λάβουν αποφάσεις HUA, 7 Φεβ 2008 22
Προσέγγιση Ορισμός των όρων που συμπεριλαμβάνονται στην έννοια της σύγκλισης (FMC) Εντοπισμός των κύριων «παικτών» σε αυτή την αγορά Εντοπισμός των κύριων συνιστωσών σε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο που επηρεάζουν αυτούς τους παίκτες. Ποσοτικοποίηση αποτελεσμάτων για τα σενάρια που θα μελετηθούν Επιλεγμένη Μελέτη Περίπτωσης που θα αναλυθεί Ενοποιημένος πάροχος σε μία μεγάλη χώρα της Δυτικής Ευρώπης HUA, 7 Φεβ 2008 23
Σύγκλιση Δικτύων Ορίζουμε ως Σύγκλιση Δικτύων τη χρησιμοποίηση της ίδιας υποδομής από έναν πάροχο κινητής και σταθερής πρόσβασης μέσα σ' ένα δίκτυο βασισμένο σε IP υποστηρίζοντας ετερογενή περιβάλλοντα HUA, 7 Φεβ 2008 24
Πλαίσιο Σύγκλισης Mobile PSTN Broadband Revenues Service Bundles? Mobile Broadband Service - transition Costs Obligation VoIP Network - optimisation Drivers Competition and Regulation (interconnection, roaming) Competition, HFC and VoIP transition Competition, HFC, Mobile (UMTS, HSDPA) HUA, 7 Φεβ 2008 25
Λειτουργικό Μοντέλο Next Generation Networks (NGN) Δ. Βαρουτάς Application, Middleware & Baseware services Services Service Service Management Functions Resources Service Control Functions Transport Transport Management Functions Transport Control Functions Transfer Functional Area ITU-T Y.2011 HUA, 7 Φεβ 2008 26
Παίκτες και που επηρεάζονται Content providers (TV, newspapers, radio...) Aggregators / Brokers Service platform providers (HP, IBM, Cisco,.) Call control providers Regulators (IMS, IN, TAS...) Core network providers NO, MVNO Access providers Fixed, mobile, Wi-Fi Telecom SW providers Terminal providers (Ericsson, Nokia, Motorola ) HUA, 7 Φεβ 2008 27
Υποψήφιοι FMC - Τρόποι Πάροχοι Σταθερής Πρόσβασης (Fixed-only operator) Ιδεατοί πάροχοι (MVNO - Mobile Virtual Network Operator) με ή χωρίς κύριο δίκτυο κινητής ή να αναπτύξουν δικό τους Wi-Fi/WiMAX δίκτυο Πάροχοι Κινητής (mobile operator) Συνδυάζοντας τις υπηρεσίες κινητής με σταθερής (και ευρυζωνικές), καταλήγοντας να είναι FVNO (Fixed Virtual network operator) μέσω ενοικίασης και πώλησης σταθερής πρόσβασης (LLU, ή ακόμη διαθέτοντας χωρητικότητα σε επίπεδο interconnection) Παρέχοντας ευρυζωνική πρόσβαση σε οικιακούς χρήστες μέσω δικού τους ασύρματου δικτύου ενσωματώνοντας το υπάρχον κορμού (επιπλέον και μέσω WiMAX) Και οι δύο ανωτέρω περιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν και επενδύσεις σε Wi-Fi hot spot για αύξηση της κάλυψης Ενοποιημένος Πάροχος κινητής και σταθερής πρόσβασης Μετατόπιση IP υπηρεσιών και πλατφόρμων, σύγκλιση συστημάτων επιχειρηματικής και λειτουργικής υποστήριξης, Μάρκετινγκ κλπ. Πάροχοι χωρίς υποδομές κορμού ή πρόσβασης Ιδεατοί Πάροχοι Σταθερής ή Κινητής Πρόσβασης (Fixed + mobile virtual network operators) 3rd party πάροχοι υπηρεσιών (Google, Skype, Microsoft, Yahoo, MSN ) Service platform providers IBM, Microsoft, Cisco, HP HUA, 7 Φεβ 2008 28
Ενοποιημένος Πάροχος (Περιγραφή) Ο πάροχος κατέχει δίκτυο τρίτης γενιάς και σταθερής πρόσβασης Γιατί επιλέγει FMC; Μειώνει τις Συνολικές Λειτουργικές δαπάνες (OPEX) Διατηρεί τους υπάρχοντες πελάτες Διατηρεί τα έσοδα στα τωρινά του επίπεδα Σύγκλιση μέσω IMS (IP Multimedia Subsystem) συστημάτων (από τις αρχές του 2007) Τελικό Δίκτυο ->(all IP network) Υπολογίζουμε τη Διαφορά ΔΕΛΤΑ (Delta) ανάμεσα στα σενάρια όπου γίνεται ή όχι ενοποίηση Χώρες τύπου Δυτικής Ευρώπης (ΜέσοςόροςΓαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας και Ην. Βασιλείου) HUA, 7 Φεβ 2008 29
Πιθανές Ομάδες Υπηρεσιών Services included Fixed Voice Fixed BB access Mobile Voice Mobile Data Access 1 Mobile Data Access 2 Mobile Data Access 3 FMC Bronze X X 100% 90% FMC Silver X X X X FMC Gold X X X X 80% 70% 60% 50% FMC Platinum FMC Gold FMC Silver FMC Bronze FMC Platinum X X X X 40% 30% 20% 10% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 HUA, 7 Φεβ 2008 30
Κατηγορίες OPEX και συσχέτισή τους Δίκτυο: (network operation, maintenance and repair of the network elements, equipment and software licenses, rental of network resources, costs for site rental and electricity) Μάρκετινγκ και πωλήσεις: (sales and marketing, customer acquisition and subsidization) Εξυπηρέτηση Πελατών: (customer care, charging, billing, call center) Ανάπτυξη Εφαρμογών Πληροφοριακά Συστήματα: (IT, support and service development related elements, service management, design and development of new services, Business IT, management support, costs regarding to purchasing licenses for content delivery) Διασύνδεση και κόστη περιαγωγής: (termination fees for calling or completing a call or a session originated or terminated in another network) HUA, 7 Φεβ 2008 31
CAPEX - OPEX Breakdown 7% CAPEX Breakdown 20% AS_IMS CSC_IMS 19% 26% HSS_IMS OPEX breakdown 1% MGC_IMS 3% 3% 2% 34% MGW_IMS MRFC_IMS MRFP_IMS 15% Network Marketing sales Customer care SF IT support 25% 3% 2% VCC InstallationIMS 7% 33% Interconn roaming Σχεδόν 60% του κόστους αφορά τα δομικά στοιχεία CSC (Call Session Controller ) και MGW (Media Gateway controller) του IMS, ενώ η εγκατάσταση του αγγίζει το 20% του συνολικού κόστους Τα μεγαλύτερα κόστη εντοπίζονται στις κατηγορίες Marketing & sales (33%) και Network (26%) HUA, 7 Φεβ 2008 32
Ανάλυση Λειτουργικών Δαπανών ανά έτος (OPEX) Δ. Βαρουτάς Milions 0-200 -400-600 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Interconnection ITSupport Customercare MarketingSales Network OPEX Breakdown Μείωση του συνολικού κόστους OPEX σε σύγκριση με την περίπτωση όπου ο πάροχος δεν επιλέγει να μπει στην αγορά των συγκλινουσών υπηρεσιών (Αρνητικές τιμές). Delta OPEX = New (FMC) OPEX Old OPEX Μεγαλύτερες Λειτουργικές Δαπάνες τα πρώτα έτη της ενοποίησης σύγκλισης HUA, 7 Φεβ 2008 33
M Οικονομικά Αποτελέσματα 600 400 200 0-200 -400-600 Revenues Investments OPEX CashFlow CashBalance Economic Results (FMC) -800 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Year Υπολογίζεται η διαφορά μεταξύ των περιπτώσεων (FMC) και (not FMC) Αυξημένο OPEX τα πρώτα χρόνια αλλά το κέρδος είναι κοντά στα 700 M το 2014 (περίπου 7% του συνολικού ετήσιου OPEX του παρόχου) Μικρή πτώση των εσόδων καθώς η ενοποίηση υπηρεσιών μειώνει την τελική τιμή του προϊόντος Απουσία από την αγορά του FMC θα μειώσει το μερίδιο αγοράς του παρόχου και θα υποβιβάσει τα πιθανά κέρδη Delta Revenues = New Number of FMC subscribers * (New ARPU Old ARPU) Delta OPEX = New OPEX Old OPEX Investments = Investments IMS HUA, 7 Φεβ 2008 34
Συμπεράσματα - Περίληψη Κάθε πάροχος πρέπει να λάβει τις αποφάσεις του βασισμένος στα ειδικά χαρακτηριστικά του. Δεν θα υπάρξει συγκεκριμένη στρατηγική για την πορεία προς τη σύγκλιση που να ταιριάζει σε όλους τους παίκτες. Ένας ενοποιημένος πάροχος (σταθερής και κινητής) θα έχει μεγαλύτερα κίνητρα να ξεκινήσει την σύγκλιση από τους αυτόνομους παρόχους. Η προσφορά υπηρεσιών μέσα από αυτή τη λογική θα διατηρήσει τα μερίδια αγοράς και πολύ πιθανά θα τα αυξήσει ώστε τα προβλεπόμενα έσοδα να διατηρηθούν τουλάχιστον στα σημερινά επίπεδα. Οι πάροχοι θα έχουν αυξημένες λειτουργικές δαπάνες τα πρώτα έτη αλλά θα έχουν σημαντικές μειώσεις μετά τα 3 πρώτα έτη της εφαρμογής. Εάν ένας πάροχος δεν επενδύσει σε προϊόντα FMC θα απολέσει μερίδιο αγοράς και φυσικά έσοδα. Για έναν πάροχο που διατηρεί σε λειτουργία δύο δίκτυα θα αποτελέσει μακροπρόθεσμα, λύση για τη μείωση των λειτουργικών του δαπανών, ενώ το μερίδιο αγοράς του θα διατηρηθεί δίνοντας προοπτική διατήρησης και των σημερινών του εσόδων. HUA, 7 Φεβ 2008 35
Ανοικτά θέματα έρευνας Βέλτιστες στρατηγικές για FTTH TE για Home Access Networks Τεχνολογικό ρίσκο και roadmapping Internet και Media Economics Οικονομικά του ΕΛ/ΛΑΚ HUA, 7 Φεβ 2008 36
Οικονομικά του OSS Παρούσα κατάσταση, κίνητρο, ερωτήματα και περιοχές έρευνας S. Lakka, N. Lionis and D. Varoutas, Social Aspects of Open Source Software: Motivation, organization and economics, in F. Li (ed.) Social Implications and Challenges of E- Business, Idea Group Publishing. HUA, 7 Φεβ 2008
Κίνητρο Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική άνοδος στην διείσδυση του ΕΛ/ΛΑΚ στην παγκόσμια αγορά των ΤΠΕ Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τη διείσδυση αποτελούν: Η υψηλή ποιότητα του παραγόμενου λογισμικού Χαμηλό κόστος και ευκολία απόκτησης Ύπαρξη υπηρεσιών προσαρμογής στις ανάγκες των χρηστών (customization, localization) Ανοιχτά πρότυπα και διαλειτουργικότητα HUA, 7 Φεβ 2008 38
Οικονομικές επιπτώσεις Οι παρατηρούμενες τάσεις έχουν άμεσες οικονομικές επιπτώσεις στην αγορά λογισμικού: Αύξηση των επενδύσεων σε ΕΛ/ΛΑΚ από τον ιδιωτικό τομέα (τόσο από τον τομέα των ΤΠΕ αλλά και εκτός αυτού). Υπολογίζεται σε περίπου 1,2 δις για ανάπτυξη ελεύθερουλογισμικούαπόιδιωτικέςεταιρείες, το οποίο αντιστοιχεί σε 565.000 θέσεις εργασίας (MERIT/UNU 2006). Ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού από ιδιωτικές εταιρείες για εσωτερική χρήση. HUA, 7 Φεβ 2008 39
...Οικονομικές επιπτώσεις Στην Ευρώπη ΕΕ15 το 29% τηςαγοράςλογισμικούαφορά σε ανάπτυξη λογισμικού για εσωτερική χρήση (in-house), ενώ μόλις το 19% αφορά σε λογισμικό με άδεια χρήσης. Το υπόλοιπο 52% αφορά σε υπηρεσίες. (IST-FISTERA) Υψηλά ποσοστά διείσδυσης στη χρήση ΕΛ/ΛΑΚ εφαρμογών (π.χ. web servers, desktop applications, e-mail, λειτουργικά συστήματα, κλπ.) από ιδιωτικούς και δημόσιους οργανισμούς Σύμφωνα με την IDC 2005 Western European Software End- User Survey, το 73,3% του ιδιωτικού τομέα κατά μέσο όρο στην Ευρώπη, χρησιμοποιούν ΕΛ/ΛΑΚ HUA, 7 Φεβ 2008 40
Επιπτώσεις Δημιουργείται η ανάγκη για νέες «δεξιότητες» και «γνώσεις» σχετικών με τις ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά της ανάπτυξης ή/και χρήσης ΕΛ/ΛΑΚ, για την αγορά εργασίας. Δημιουργία νέων μοντέλων επιχειρήσεων (κυρίως υπηρεσίες και υποστήριξη) HUA, 7 Φεβ 2008 41
...Επιπτώσεις Δημιουργία και Ανάπτυξη Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) που σχετίζονται με το ΕΛ/ΛΑΚ. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με την έρευνα του σχεδόν τα 2/3 του λογισμικού ΕΛ/ΛΑΚ έχει αναπτυχθεί από «μεμονωμένα» άτομα, ενώ οι ιδιωτικές εταιρείες έχουν συνεισφέρει το 15% και υπόλοιποι οργανισμοί το 20%. (MERIT-UNU, 2006) HUA, 7 Φεβ 2008 42
Ερωτήματα Πως το ΕΛ/ΛΑΚ μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη της καινοτομίας; Πως το ΕΛ/ΛΑΚ μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας; Ποιες στρατηγικές πρέπει να υιοθετηθούν, ώστε συμβάλλουν θετικά στην ενίσχυση του ρόλου του ΕΛ/ΛΑΚ στη παγκόσμια οικονομία; Έχουμε κατάλληλα μοντέλα για να μελετήσουμε αυτή την επίδραση; Πως θα μελετήσουμε τις ΤΕ του ΕΛ/ΛΑΚ; HUA, 7 Φεβ 2008 43
Προτάσεις συνεργασίας TE για επενδύσεις IT και Media Μοντέλα OA&M για S/W Πρόβλεψη ζήτησης και τιμών για IT Σχεδιασμός ΙΤ με ΤΕ SW and FS/OSS Roadmapping HUA, 7 Φεβ 2008 44
Ευχαριστώ Δημ. Βαρουτάς 210-727-5318 arkas@di.uoa.gr HUA, 7 Φεβ 2008