Νεοελληνική Γλώσσα γενιικής παιιδείίας Α. Αγαπητοί συμμαθητές, διερευνώντας ο συγγραφέας τη σχέση εκπαίδευσης και ιστορικής συγκυρίας, υπογραμμίζει την ανάγκη σχεδιασμού της με άξονα την πραγματικότητα της Ενωμένης Ευρώπης και τονίζει ότι τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα οφείλουν να καλλιεργούν την αλληλογνωριμία και αλληλοκατανόηση των λαών και να ενισχύουν τους δεσμούς συνοχής τους. Διευκρινίζει, λοιπόν, την αναγκαιότητα εισαγωγής της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση, ώστε να ενισχύεται η ανταλλαγή απόψεων, υπό τον όρο ότι αυτή δε θα αποβεί σε βάρος της εθνικής συνείδησης. Επιπλέον, συμπληρώνει, η εκπαίδευση οφείλει να ενημερώνει και να αξιολογεί τις συνεχείς πολιτικοκοινωνικές και ιδεολογικές μεταβολές, με στόχο τη διαμόρφωση ανεξάρτητων και δημιουργικών πολιτών. Οι νέες πραγματικότητες, καταλήγει ο συγγραφέας, απαιτούν τη διαμόρφωση ενός ηθικού κώδικα που θα στηρίζει τις αξίες της δημοκρατίας, της ειρήνης, του σεβασμού στον Άνθρωπο και το περιβάλλον, και ο οποίος θα γίνει το θεμέλιο της ανθρωποκεντρικής σχολικής εκπαίδευσης. (135 λέξεις) Β1. Το παραπάνω κείμενο ανήκει στο γραμματειακό είδος του Αποδεικτικού Δοκιμίου. Ο συγγραφέας προσεγγίζει και επιχειρεί να αναλύσει ένα θέμα κοινωνικοπολιτικής και εκπαιδευτικής τάξης Σκοπός του είναι να πληροφορήσει και να αφυπνίσει Το κείμενο έχει αυστηρή λογική οργάνωση / δομή Χωρίζεται σε νοηματικές ενότητες με συνοχή και συνεκτικότητα ανάμεσα στις παραγράφους: Στον πρόλογο εκθέτει («Με την έναρξη... έως πραγματικότητες») το θέμα, δηλαδή την προβληματική του, προσπαθώντας να προκαλέσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη Στο κύριο μέρος («Η πραγματικότητα... καθοριστική θέση») προσκομίζει το υλικό που διαθέτει για να αποδείξει η θέση του Διασαφηνίζει με αρκετές λεπτομέρειες τα γενικά θέματα που θίγει στον πρόλογο. Οι απόψεις του στηρίζονται στη σχέση Θέση Απόδειξη. Κάνει επίκληση στη λογική, χρησιμοποιώντας επιχειρήματα και τεκμήρια και καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις. Οι διαπιστώσεις του είναι αντικειμενικές και οι προβληματισμοί του ρεαλιστικοί. 1
Στον επίλογο («Αυτές οι νέες αξίες... εις Άνθρωπον.») παρουσιάζει συμπυκνωμένα ό,τι έχει ήδη αποδείξει. Η γλώσσα του είναι ακριβής και εύληπτη, κατά κύριο λόγο δηλωτική, με συχνή χρήση υποτακτικού λόγου, το ύφος σοβαρό και επίσημο. Β2. Οι νέες πραγματικότητες, σύμφωνα με το συγγραφέα, είναι: ι) της Ενωμένης Ευρώπης (2 η 3 η ), ιι) των διεθνών ανακατατάξεων (4 η ), ιιι) των νέων αξιών (5 η ). ι) Οι νέοι μας θα ζήσουν σε μια «Ευρώπη χωρίς σύνορα» ως Ευρωπαίοι πολίτες, θα διακινούνται ελεύθερα και θα εργάζονται και θα συνεργάζονται σε αυτή, ανταλλάσσοντας ιδέες και προβληματισμούς. ιι) Οι αλλαγές στα πολιτικοκοινωνικά και ιδεολογικά συστήματα και η συνθετότητα των προβλημάτων απαιτούν συνεχή ενημέρωση και τη διαμόρφωση ελεύθερων και δημιουργικών πολιτών. ιιι) Η επαναφορά του Ανθρώπου στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος (ανθρωπισμός) σε αρμονία με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Β3. 2 η ΤΡΟΠΟI ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ i) ΑΙΤΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: «Το γεγονός ότι οι πολίτες... είναι προορισμένοι να ζήσουν σε μια «Ευρώπη χωρίς σύνορα»... επιβάλλει να γίνουν και οι ανάλογες προβλέψεις τόσο στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας όσο και στα συστήματα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.» ΑΙΤΙΑ: Το γεγονός ότι οι πολίτες... είναι προορισμένοι να ζήσουν σε μια «Ευρώπη χωρίς σύνορα» ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: επιβάλλει να γίνουν και οι ανάλογες προβλέψεις τόσο στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας όσο και στα συστήματα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών ii) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: «Μερικές από αυτές είναι: η καλύτερη γνωριμία των λαών μεταξύ τους στο επίπεδο της Γλώσσας, της Ιστορίας και του Πολιτισμού, η αμοιβαία κατανόηση, η αναζήτηση των χαρακτηριστικών που ενώνουν τους λαούς μεταξύ τους με παράλληλη άμβλυνση των αντιθέσεων, η τόνωση των συγκλίσεων, ο σεβασμός των διαφορών, των ευαισθησιών και των ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού, η καλλιέργεια των βαθύτερων πολιτιστικών δεσμών και αξιών που ενώνουν την Ευρώπη αποτελώντας ό,τι είναι γνωστό ως δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός.» 2
5 η (προτελευταία) ΤΡΟΠΟI ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ i) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: «Αξίες, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο σεβασμός της πολιτιστικής παράδοσης κάθε λαού, η διασφάλιση της παγκόσμιας ειρήνης, η εξασφάλιση της ελευθερίας και η εδραίωση της δημοκρατίας προβάλλονται και υποστηρίζονται διεθνώς με πραγματική έμφαση.» ii) ΟΡΙΣΜΟΣ: «Ο νέος αυτός ανθρωπισμός είναι ένας μεταϊδεολογικός και μεταπολιτικός ανθρωπισμός που δίνει στον Άνθρωπο πρωτεύουσα και καθοριστική θέση.» iii) ΣΥΓΚΡΙΣΗ - ΑΝΤΙΘΕΣΗ: «έναν άνθρωπο εθνιστή αλλά όχι εθνικιστή» Β4. ΤΡΟΠΟΣ ΠΕΙΘΟΥΣ: ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΛΟΓΙΚΗ ΜΕΣΟ ΠΕΙΘΟΥΣ: ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΗ 1: (η εκπαίδευσή μας, καθώς και η εκπαίδευση των άλλων ευρωπαϊκών χωρών) πρέπει να διευκολύνει και να αξιοποιήσει μεταξύ των λαών της Ευρώπης τη διακίνηση των ιδεών και των εμπειριών κάθε χώρας στην παιδεία και τον πολιτισμό ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΗ 2: πρέπει ό,τι ονομάζεται Ενωμένη Ευρώπη να πραγματωθεί βαθμηδόν στο επίπεδο της εκπαίδευσης και στο συνειδησιακό επίπεδο. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Με λίγα λόγια, η εκπαίδευσή μας, καθώς και η εκπαίδευση των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, πρέπει να διαχύσει σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα και στο πεδίο της αγωγής των αυριανών Ευρωπαίων πολιτών, τη λεγόμενη ευρωπαϊκή διάσταση. ΕΙΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ: Παραγωγικός Συλλογισμός, καθώς ξεκινά από το γενικό (τη διακίνηση των ιδεών και των εμπειριών κάθε χώρας στην παιδεία και τον πολιτισμό) και προχωρεί προς το ειδικό (να διαχύσει τη λεγόμενη ευρωπαϊκή διάσταση). ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ: ΕΓΚΥΡΟ, διότι οι προκείμενες καταλήγουν με λογική αναγκαιότητα στο συμπέρασμα. ΑΛΗΘΕΣ, διότι οι προτάσεις ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα ΟΡΘΟ, εφόσον είναι και έγκυρο και αληθές. Β5. Συνοχή: αφορά στην εξωτερική σύνδεση των / του κειμένου σε επίπεδο μορφής με: διατήρηση ενιαίου ύφους, οργάνωση / διάρθρωση του λόγου σε ενότητες, επανάληψη, χρήση διαρθρωτικών λέξεων και εκφράσεων Συγκεκριμένα, 3
1 η 2 η : επανάληψη της φράσης νέες πραγματικότητες. Η πραγματικότητα της Ενωμένης Ευρώπης. (διάρθρωση κειμένου / ενότητες) 2 η 3 η : Με λίγα λόγια (επεξήγηση) 3 η 4 η : Η πραγματικότητα των διεθνών ανακατατάξεων. (διάρθρωση κειμένου / ενότητες) 4 η 5 η : Η πραγματικότητα των νέων αξιών. (διάρθρωση κειμένου / ενότητες) 5 η 6 η : επανάληψη της φράσης νέες αξίες (έμφαση) Β6. ΛΕΞΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (ΤΕΛΕΥΤ. ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ) ΑΠΛΗ ΛΕΞΗ ΣΥΝΘΕΤΗ ΛΕΞΗ συγκλίσεων (κλίνω) κλίση απόκλιση, επικλινής καλλιέργεια (έργο) εργάτης εργολάβος, εργοθεραπευτής συνειδησιακό (οίδα) ειδήμων ειδησεογραφία, ανιστόρητος αυθύπαρκτης (άρχω) αρχή αρχομανής, κυριαρχία ιδεολογικά (λέγω) λεξικό λογοπαίγνιο, λεξιθηρία Β7. ΛΕΞΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ αναπόφευκτα προϋπόθεση καθιέρωση επανεκτίμηση αφηφά ΣΥΝΩΝΥΜΗ ΛΕΞΗ αναπόδραστα όρος, παράγοντας εδραίωση επαναξιολόγηση, επαναπροσδιορισμός περιφρονεί, παραβλέπει Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Εισήγηση - Σύνδεση με επικαιρότητα - Τεκμήρια - Ύφος: άμεσο, οικείο Αγαπητοί μας Καθηγητές, Φίλοι Μαθητές, ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ως εκπρόσωπος των Ελλήνων μαθητών στο ετήσιο ευρωπαϊκό συνέδριο που πραγματοποιείται και φέτος τον Οκτώβριο στις Βρυξέλλες, θα προσπαθήσω να σας εκθέσω τους προβληματισμούς, τους δικούς μου και των συμμαθητών μου, σχετικά με την αναγκαιότητα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και την εισαγωγή της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση 4
ΜΕΤΑΒΑΣΗ υπαγορεύονται από την πραγματικότητα του σχολείου, την επανεμφάνιση ξενόφοβων τάσεων, τα εκπαιδευτικά και κοινωνικά προβλήματα των νέων που προέρχονται από μετανάστευση, και κυρίως από την πραγματικότητα της Ενωμένης Ευρώπης, μιας «Ευρώπης χωρίς σύνορα», στην οποία οι νέοι / αυριανοί πολίτες θα συμβιώνουν και θα συνεργάζονται αρμονικά σε συνθήκες οικονομικής ευημερίας, πολιτικής δημοκρατίας και αμοιβαίου εθνικού σεβασμού. ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ Ζητούµενο 1α. το περιεχόµενο και η αναγκαιότητα της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης στη χώρα µας (ερώτηση) όπως ασφαλώς γνωρίζετε, η ανάπτυξη της κινητικότητας των πληθυσμών εντός της Ένωσης και η διαρκώς αυξανόμενη παρουσία μεταναστών από τις τρίτες χώρες δημιούργησε μια γλωσσική και πολιτισμική ποικιλία στο πλαίσιο των κρατών-μελών οι σύγχρονες κοινωνικές εξελίξεις καθιστούν δύσκολη τη λειτουργία ενός σχολείου που θα αποφεύγει τη σχολική διαφοροποίηση, θα βασίζεται στην ιθαγένεια και θα υπηρετεί την κοινωνική ένταξη του μαθητή το σημερινό ελληνικό σχολείο, ενώ διακηρύττει το δημοκρατικό του χαρακτήρα, όσον αφορά στην καθολικότητα και την αξιοκρατία, λειτουργεί επιλεκτικά, διευρύνοντας το χάσμα ανάμεσα στο εκπαιδευτικό σύστημα και το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται και με το οποίο συνδέεται άρρηκτα πολλοί κάνουν λόγο για «κοινωνικό ρήγμα», περιθωριοποίηση και αποκλεισμό ομάδων, «κοινωνία των 2/3» η διαρκώς αυξανόμενη παρουσία μεταναστών δημιουργεί μια γλωσσική και πολιτισμική ποικιλία που καθιστά απαραίτητη την εκπαίδευση των μεταναστών Α και Β γενιάς, με τη διδασκαλία των μαθημάτων σε περισσότερες από μια γλώσσες, την έμφαση στην ιστορία και τον πολιτισμό (κουλτούρα) προστίθεται, λοιπόν, στις παραδοσιακές προκλήσεις του ελληνικού σχολείου και η διαπολιτισμική, που αφορά μειονοτικές ομάδες με βάση την καταγωγή, τη θρησκεία, τη γλώσσα... ο όρος διαπολιτισμική εκπαίδευση καθορίζει το σύνολο των μεθόδων που αποβλέπουν στο να καλλιεργηθεί ο αμοιβαίος σεβασμός και η αμοιβαία κατανόηση μεταξύ όλων των μαθητών, οποιαδήποτε κι αν είναι η γλωσσική, εθνική ή θρησκευτική καταγωγή τους. Ζητούµενο 1β. οι τρόποι της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης στη χώρα µας (ερώτηση) η διαπολιτισμική εκπαίδευση αγγίζει τις εσωτερικές δομές και λειτουργίες της εκπαίδευσης και της κοινωνίας γενικότερα 5
αποτελεί πρόκληση για εναλλακτικές παιδαγωγικές θεωρήσεις και πρακτικές που υπερβαίνουν τη σημερινή εθνοκεντρική, μονοπολιτισμική και μονογλωσσική αντίληψη προβάλλεται η αναγκαιότητα καθολικής παιδείας, μιας παιδείας για όλους χωρίς προνόμια και διακρίσεις, που θα καταργεί τα στεγανά ανάμεσα στους διάφορους επιστημονικούς κλάδους, θα κάνει κοινή συνείδηση την ανάγκη και θα διδάσκει τους τρόπους της «διά βίου παιδείας» η διαπολιτισμική παιδαγωγική κινείται σε επίπεδο έρευνας και εκπαιδευτικών ρυθμίσεων η διαπολιτισμική αγωγή κινείται σε επίπεδο μεθοδολογίας και επικοινωνίας κάθε προσπάθεια για διαπολιτισμική εκπαίδευση επιχειρεί τη δημιουργία ευνοϊκών προϋποθέσεων για μια κριτική στάση των μαθητών και των εκπαιδευτικών απέναντι στον εθνικισμό και τον εθνοκεντρισμό που βρίσκονται σε αναζωπύρωση στις σύγχρονες κοινωνίες το σχολείο οφείλει να καλλιεργήσει στους μαθητές μια ειλικρινή διάθεση για προσέγγιση του πολιτισμικά «άλλου», ώστε να συνυπάρξουν και να συνεργαστούν δημιουργικά σε ένα περιβάλλον πολυπολιτισμικό η ίδρυση σχολείων όπου η διδασκαλία θα παρέχεται σε περισσότερες από μια γλώσσες, η έμφαση στην Iστορία, τον Πολιτισμό, τη Γλώσσα (π.χ. σχολείο παλιννοστούντων στο Ελληνικό, διαπολιτισμικό σχολείο στο Βοτανικό) είναι αναγκαία η αναδημιουργία των προγραμμάτων των σχολείων σε υποβαθμισμένες περιοχές των πόλεων ορισμένες περιοχές του σχολείου, όπου θα μπορούσε να ευδοκιμήσει η διαπολιτισμική εκπαίδευση, είναι: - η περιοχή της διδασκαλίας - η περιοχή των σχέσεων εκπαιδευτικών μαθητών - η περιοχή των σχέσεων ανάμεσα στους μαθητές αναγκαία κρίνεται η διαπολιτισμική εκπαίδευση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών η ενδυνάμωση της σχέσης σχολείου - οικογένειας και σχολείου κοινωνίας αρνητικός παράγοντας στην προώθηση μιας διαπολιτισμικής φιλοσοφίας στην εκπαίδευση είναι η άρνηση του σχολείου να αναγνωρίσει περιθώρια εκδήλωσης πολιτισμικών μορφών του «άλλου» μέσα στο χώρο της εκπαίδευσης, και παράλληλα η περιχαράκωση του «άλλου». Ζητούµενο 2α. το περιεχόµενο και η αναγκαιότητα της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση η εκπαίδευση είναι από τη φύση της μια διαδικασία σύνθετη και πολύπλοκη (ερώτηση) 6
αφού οι κοινωνίες μας υφίστανται τόσες πολλές αλλαγές, το σχολείο θα πρέπει να προσαρμοστεί σε αυτές να υποστηρίξει τη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός νέου ανθρώπου που θα είναι ευέλικτος, δημιουργικός και αποτελεσματικός η σχολική εκπαίδευση συνιστά τη βάση για την αλλαγή της νοοτροπίας ο θεσμός της εκπαίδευσης έχει ως στόχο να καταστήσει τον άνθρωπο ικανό να κατευθύνει τη νόηση, τη βούληση και τη δραστηριότητά του προς τη συλλογική ευημερία και την προσωπική ολοκλήρωση ο ρόλος του σχολείου στη «Nέα εποχή» είναι να συμμετέχει στην κατανόηση, την αξιοποίηση και το σεβασμό της διαφορετικότητας το ελληνικό σχολείο οφείλει, εξελίσσοντας τις εσωτερικές δομές και λειτουργίες του, να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να συμβάλει πιο αποτελεσματικά στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων με κριτική σκέψη ως βασικός θεσμός κοινωνικοποίησης, πρέπει να καλλιεργεί την εθνική αυτογνωσία, δηλαδή «μια εθνική ταυτότητα ισχυρή, ώστε να μην την υπερασπίζονται οι φορείς της αμυντικά σαν να κινδυνεύει από την ανάμειξη των πολιτισμών και τις επιρροές, και ακόμα αρκετά ανεκτική, ώστε να μην την υπερασπίζονται επιθετικά, χωρίς να γίνεται σεβαστό το δικαίωμα στη διαφορά» Φραγκουδάκη οι «νέες ανθρωπιστικές σπουδές», σύμφωνα με τον Εντγκάρ Μορέν, προτείνουν να αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι όχι στενά, με βάση μόνο τις γνώσεις τους, αλλά σφαιρικά, με βάση τις ευαισθησίες τους, τη φαντασία τους, τις επιθυμίες τους. Ζητούµενο 2β. οι τρόποι της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση (ερώτηση) η σύγκριση και εναρμόνιση όλων των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών συστημάτων ως προς τους σκοπούς, τα αναλυτικά προγράμματα, τα μέσα η ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών με τις εκπαιδευτικές / επιμορφωτικές ανταλλαγές των μαθητών και των εκπαιδευτικών το βιωματικό σχολείο θα βοηθήσει το σημερινό μαθητή να ερμηνεύσει και να κατανοήσει τον κόσμο να αναπτύξει πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας σε έναν κόσμο πολυπολιτισμικό να γνωρίσει το περιεχόμενο της ελληνικής παράδοσης και ιστορίας (καλλιέργεια εθνικής συνείδησης) και της ευρωπαϊκής (καλλιέργεια ευρωπαϊκής συνείδησης), η αισθητική αγωγή θα εξοικειώσει το μαθητή με το Ωραίο και θα του προσφέρει διεξόδους δημιουργικότητας και αυτοέκφρασης. 7
ΕΠΙΛΟΓΟΣ ευρωπαϊκή εκπαίδευση και διαπολιτισμική εκπαίδευση σε χώρες που οχυρώνονται πίσω από τα αδιαπραγμάτευτα «ιερά και όσια» της φυλής δεν μπορεί να υπάρξει ΑΠΟΦΩΝΗΣΗ Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας τελειόφοιτος της Γ Λυκείου 8