ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR3000016 Υγρότοπος Σχινιά» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Λευτέρης Σταύρακας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009
Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Σταύρακας Λ. (2009). Σχέδιο δράσης για τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR3000016 Υγρότοπος Σχινιά». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Stavrakas L. (2009). Action Plan for the Special Protection Area «GR3000016 Ygrotopos Schinia». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 2. ΣΤΟΧΟΣ...3 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ...4 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...6 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...7 6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ...12 7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ...13 8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...15 ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν Σχέδιο Δράσης εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «GR3000016 Υγρότοπος Σχινιά». Για το σκοπό αυτό προτείνονται κατάλληλα διαχειριστικά και θεσμικά μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ. 2. ΣΤΟΧΟΣ Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι η παροχή γενικών κατευθύνσεων για την αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «GR3000016 Υγρότοπος Σχινιά», ιδίως σε ότι αφορά τη διατήρηση των ειδών χαρακτηρισμού της. Έτσι, προτείνονται κατάλληλα μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ, με τελικό στόχο την επίτευξη Ικανοποιητικού Καθεστώτος Προστασίας στην περιοχή. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3
3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η πρόταση οριοθέτησης περιλαμβάνει το σύνολο των υγροτοπικών εκτάσεων, τη Μακαρία Πηγή, τον χώρο του κωπηλατοδρομίου, το παράκτιο δάσος Κουκουναριάς και Χαλέπιας Πεύκης, και τη θαλάσσια ζώνη που εκτείνεται ως την άκρη της χερσονήσου της Κυνόσουρας, καθώς και τους λόφους Στράτη, Μεγάλη Κορυφή, Δρακονέρα, και τη χερσόνησο της Κυνόσουρας. Η συνολική έκταση της ΖΕΠ είναι 2.079 εκτάρια. Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όριά τους. Η προτεινόμενη περιοχή διαθέτει μεγάλη ποικιλία διαφορετικών ενδιαιτημάτων, από λόφους καλυμμένους με φρύγανα και μακκία έως το δάσος Κουκουναριάς και Χαλέπιου Πεύκης και από το έλος Σχινιά έως τη θαλάσσια περιοχή με τα λιβάδια Ποσειδωνίας. Χαρακτηρίζεται από υγροτοπικές εκτάσεις που καλύπτονται κυρίως από καλάμια, βούρλα, ψαθιά και άλλα υγροτοπικά είδη, ενώ στους λόφους επικρατεί η μακκία βλάστηση με χαρακτηριστικότερα είδη το πουρνάρι και το σχίνο. Το παράκτιο πευκοδάσος καλύπτεται πλέον σε μεγάλο βαθμό από Χαλέπιο Πεύκη με την Κουκουναριά να καλύπτει αισθητά μικρότερη έκταση. Ο υγρότοπος στο μεγαλύτερο τμήμα του, αποτελεί ένα έλος γλυκού νερού με μεγάλες εποχιακές διακυμάνσεις στην κατακλυζόμενη έκταση. Έτσι, όλη η περιοχή πλημμυρίζει τον χειμώνα και την άνοιξη, ενώ από τα τέλη του καλοκαιριού έως και το φθινόπωρο, γλυκό νερό διατηρείται μόνο σε ορισμένα κανάλια, σε τμήμα της λίμνης Στόμι, καθώς και στη Μακαρία Πηγή και το κανάλι που διοχετεύει τα νερά στο κωπηλατοδρόμιο. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4
Χάρτης 1. Όρια Ζώνης Ειδικής Προστασίας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5
% % % % % GR3000016 ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΣΧΙΝΙΑ ; 4210000 4220000 4230000 % % GR3000016 % % % % % % % % % % % % % % % ΤΚΣ:GR3000003 GR3000016 % % GR3000016 % % % % % % % GR3000016 GR3000016 Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ % % % % % % % % % Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ 500000 510000 ΚΛΙΜΑΚΑ 1:100.000 % % Προτεινόμενη Οριογραμμή ΖΕΠ Οριογραμμή ΖΕΠ Κοινή οριογραμμή ΤΚΣ & ΖΕΠ Οριογραμμή ΤΚΣ EΓΣΑ87
Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 1. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR3000016 Υγρότοπος Σχινιά»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία 55 Aythya nyroca Βαλτόπαπια Είδη χαρακτηρισμού Κριτήριο 1 Κριτήριο 2 Κριτήριο 3 Κριτήριο 4 Κριτήριο 5 Κριτήριο 6 >1% αναπαρ. πληθ. Ε.Ε. Πίνακας 2. Είδη οριοθέτησης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR3000016 Υγρότοπος Σχινιά»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη οριοθέτησης 2 Gavia arctica Λαμπροβούτι 1% διαχειμ. Πληθ. 4 Tachybaptus ruficollis Νανοβουτηχτάρι 1% ελαχ. αναπαρ. Πληθ. 47 Anas platyrhynchos Πρασινοκέφαλη Πάπια >1% ελαχ.αναπαρ. πληθ. 88 Aquila clanga Στικταετός 1% διαχειμ. Πληθ. 122 Fulica atra Φαλαρίδα >1% ελαχ. Αναπαρ. Πληθ. 129 Himantopus himantopus Καλαμοκανάς 1% ελάχ. Αναπαρ. Πληθ. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6
5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Παγκόσμιος Κόκκινος Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Κατάλογος Κατάλογος IUCN Τρωτό Σχεδόν Απειλούμενο Χ Βαλτόπαπια (Aythya nyroca) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός της Βαλτόπαπιας στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί στα 130-250 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Στην περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι αναπαράγονται 5-6 ζευγάρια, ενώ το χειμώνα έχουν παρατηρηθεί έως και 25 άτομα. Η ελώδης περιοχή του Σχινιά, αποτελεί χαρακτηριστικό βιότοπο του είδους που εκμεταλλεύεται τη πυκνή βλάστηση και το πυκνό δίκτυο καναλιών με γλυκό νερό και εποχιακών τελμάτων. Οικολογία. Ζει σε υγρότοπους γλυκού νερού στους οποίους υπάρχει πυκνή κάλυψη από καλάμια και άλλα υγροτοπικά είδη, αλλά και ικανές ανοιχτές εκτάσεις. Φτιάχνει τη φωλιά της στα όρια της βλάστησης με το νερό ή ακόμα και μέσα στο νερό. Τρέφεται κυρίως με υδρόβια βλάστηση αλλά και έντομα και άλλα ασπόνδυλα. Λαμπροβούτι (Gavia arctica) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7
Καθεστώς Παρουσίας Πληθυσμός. Το Λαμπροβούτι στη χώρα μας εμφανίζεται τον χειμώνα, σε πληθυσμό που κυμαίνεται στα 50-400 άτομα. Στη περιοχή μελέτης παρατηρείται το χειμώνα τουλάχιστον 1 άτομο στη θαλάσσια περιοχή της παραλίας Σχινιά. Οικολογία. Το είδος ξεχειμωνιάζει σε παράκτιες περιοχές αλλά και σε υγροτόπους γλυκού νερού στην ενδοχώρα. Νανοβουτηχτάρι (Tachybaptus ruficollis) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Καθεστώς Παρουσίας Πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Νανοβουτηχταριού έχει εκτιμηθεί στη χώρα μας στα 1.500 2.000 ζευγάρια (BirdLife International, 2004). Στη περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι αναπαράγονται 15-20 ζευγάρια, ενώ το χειμώνα ο πληθυσμός του αυξάνει σημαντικά. Προτιμάει τα κανάλια γλυκού νερού τα οποία δεν στεγνώνουν το καλοκαίρι. Οικολογία. Ζει σε υγροτόπους γλυκού νερού με άφθονη επιπλέουσα βλάστηση. Τρέφεται με έντομα και νύμφες εντόμων, καρκινοειδή και μικρά ψάρια. Η φωλιά επιπλέει στο νερό κα είναι συνδεδεμένη σε υδρόβια φυτά. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8
Στικταετός (Aquila clanga) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Παγκόσμιος Κόκκινος Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Κατάλογος Κατάλογος IUCN Κρισίμως Κινδυνεύον Τρωτό Χ Καθεστώς Παρουσίας Πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Στικταετού που ξεχειμωνιάζει στη χώρα μας είχε εκτιμηθεί στο παρελθον στα 18-37 άτομα (Handrinos, 1997). Στη περιοχή μελέτης ξεχειμωνιάζει τακτικά ένα άτομο. Οικολογία. Τον χειμώνα ζει σε γλυκούς ή υφάλμυρους υγρότοπους. Τρέφεται με τρωκτικά και άλλα θηλαστικά, πουλιά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια, ακόμα και ψοφίμια. Πρασινοκέφαλη Πάπια (Anas platyrhynchos) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Καθεστώς Παρουσίας Πληθυσμός. Ο πληθυσμός της Πρασινοκέφαλης Πάπιας στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί στα 100-1.000 ζευγάρια (BirdLife International, 2004). Στη περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι αναπαράγονται 6-8 ζευγάρια, ενώ το χειμώνα έχουν μετρηθεί έως και 130 άτομα. Βρίσκεται κυρίως στη λίμνη Στόμι, αλλά και σε κανάλια και εποχιακές λίμνες. Οικολογία. Ζει σε γλυκούς ή υφάλμυρους υγροτόπους με πλούσια βλάστηση. Τρέφεται με υδρόβια βλάστηση και ασπόνδυλα. Φτιάχνει τη φωλιά της στο έδαφος, κοντά στην ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9
όχθη και υπό κάλυψη, αλλά μπορεί να χρησιμοποιήσει κουφάλες δέντρων ακόμα και παλιές φωλιές κορακοειδών. Φαλαρίδα (Fulica atra) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Καθεστώς Παρουσίας Πληθυσμός. Ο πληθυσμός της Φαλαρίδας στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί στα 2.000-5.000 ζευγάρια (BirdLife International, 2004). Στη περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι φωλιάζουν 30-40 ζευγάρια, ενώ το χειμώνα ο πληθυσμός αυξάνεται σημαντικά με μέγιστη μέτρηση τα c.1000 άτομα. Το χειμώνα παρατηρείται σε όλο τον υγρότοπο, ενώ το καλοκαίρι βρίσκεται σε κανάλια γλυκού νερού. Οικολογία. Ζει σε γλυκούς και υφάλμυρους υγροτόπους, όπως λίμνες, λιμνοθάλασσες και κανάλια. Τρέφεται κυρίως με υδρόβια φυτά. Φτιάχνει τη φωλιά είτε στο έδαφος κοντά σε όχθες ή και πάνω στην επιφάνεια του νερού. Καλαμοκανάς (Himantopus himantopus) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς Παρουσίας Πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Καλαμοκανά στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί στα 1.000 3.000 ζευγάρια (BirdLife International, 2004). Στη περιοχή ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10
μελέτης εκτιμάται ότι αναπαράγονται 10-12 ζευγάρια. Προτιμάει τις πλημμυρισμένες εκτάσεις με πυκνή βλάστηση. Οικολογία. Ζει σε γλυκά ή υφάλμυρα έλη που διαθέτουν αρκετή υδρόβια βλάστηση και πλήθος συστάδων από καλάμια Phragmites australis ή ψαθιά Juncus spp. Φωλιάζει στο έδαφος, σε εκτάσεις με λίγη ή και καθόλου βλάστηση. Τρέφεται με έντομα και άλλα ασπόνδυλα. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11
6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1 Κυνήγι-λαθροθηρία-παγίδευση-συλλογή αυγών ή νεοσσών-καταστροφή φωλιών Δραστηριότητες που προκαλούν όχληση (κυνήγι, υλοτομία, αλιεία, συλλογή φυτών και καυσόξυλων) Μολυβδίαση από σκάγια Αποξηράνσεις υγροτόπων και άλλα εγγειοβελτιωτικά έργα Ρύπανση από αγροχημικά που απορρέουν στους υδάτινους αποδέκτες, υφαλμύρωση αποδεκτών Οικιστική ανάπτυξη, αστική ή εκτός σχεδίου, νόμιμη ή αυθαίρετη Οχλούσες δραστηριότητες αναψυχής Αλλαγές στην έκταση και κατανομή των ενδιαιτημάτων λόγω κλιματικής αλλαγής 1 Η κατηγοριοποίηση ορολογία των απειλών ακολουθεί την αντίστοιχη του BirdLife International, σύμφωνα και με τις τροποποιήσεις και τις περιγραφές του προγράμματος «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας» (Δημαλέξης κ.α., 2009) ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12
7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Γενικές προϋποθέσεις για την ορθή διαχείριση των ελληνικών ΖΕΠ: Εθνικός Συντονισμός Διαχείρισης Παρακολούθησης των ΖΕΠ με κατάλληλο μηχανισμό διοικητικής και επιστημονικής υποστήριξης. Χαρτογράφηση πυρήνων κατανομής και κρίσιμων ενδιαιτημάτων των ειδών χαρακτηρισμού στο σύνολο των ΖΕΠ. Καθορισμός Επιθυμητών Τιμών Αναφοράς για τα είδη χαρακτηρισμού (FRVs) στο σύνολο των ΖΕΠ. Παρακολούθηση πληθυσμιακών τάσεων των ειδών προτεραιότητας των ΖΕΠ. Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα είδη χαρακτηρισμού. Απαγόρευση εισαγωγής αλλόχθονων ειδών ή υβριδίων. Χαρτογράφηση και οριοθέτηση υγροτόπων εντός των ΖΕΠ. Απαγόρευση χρήσης μολύβδινων βολίδων στους υγροτόπους. Υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Ορνιθολογικής Μελέτης για τα έργα των κατηγοριών Α1,Α2,Β3 στην διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση ειδικών ομάδων χρηστών της περιοχής. Ειδικά μέτρα για την περιοχή: Μέτρο Εκπόνηση Σχεδίου Διαχείρισης Αποκατάστασης για τη ΖΕΠ. Εξασφάλιση της παροχής γλυκού νερού από τη Μακαρία Πηγή κατά τη ξηρή περίοδο ώστε το έλος να μην ξεραίνεται τελείως το καλοκαίρι. Μέριμνα για την απομάκρυνση σκουπιδιών και μπάζων. Αποτροπή χρήσης χημικών εντομοκτόνων για τη καταπολέμηση των κουνουπιών τη θερινή περίοδο και η προώθηση βιολογικών μεθόδων. Εντατικοποίηση των ελέγχων για την πάταξη της λαθροθηρίας. Υλοποίηση παρεμβάσεων διαχείρισης αποκατάστασης των κρίσιμων ενδιαιτημάτων του υγροτόπου. Προτεραιότητα Υψηλή Υψηλή Ενδιάμεση Υψηλή Υψηλή Υψηλή ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13
Εκπόνηση Υδρολογικής-Υδρογεωλογικής Μελέτης με στόχο τη διασφάλιση της υδρολογικής λειτουργίας των υγροτοπικών οικοσυστημάτων της ΖΕΠ. Αποτελεσματική λειτουργία του Φορέα Διαχείρισης της περιοχής, τόσο ως προς την επόπτευση-φύλαξη, όσο και ως προς την υλοποίηση παρεμβάσεων διαχείρισης-αποκατάστασης του υγροτόπου. Ίδρυση Καταφυγίων Άγριας Ζωής για τα είδη χαρακτηρισμού της ΖΕΠ. Διαφύλαξη των ορίων του Εθνικού Πάρκου από επεμβάσεις τρίτων. Υψηλή Υψηλή Υψηλή Υψηλή ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14
8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ BirdLife International 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. Cambridge, UK: BirdLife International. (BirdLife Conservation Series No.12). BirdLife International (2000) Threatened Birds of the World. BirdLife International & Lynx Edicions, Barcelona & Cambridge. Bourdakis, S.(compiler).1999. Important Bird Areas in Greece: 125. Schinias marsh. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) Bourdakis S. & Vareltzidou, S. 2000. Greece pp 261-333. In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds. 2000. Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p. 791. Chandler R. 2009. Shorebirds of the Northern Hempisphere. A&C Black. London Couzens D.2005. Collins Birds (A Complete Guide to all British and European Species). HarperCollins, London. ENVECO. 1997. Περιβαλλοντική Μελέτη Προέγκρισης Χωροθέτησης Κέντρου Κωπηλασίας και Κανό στον Σχινιά Αττικής Handrinos G, Akriotis T. 1997. The birds of Greece. A & C Black, London. Hagemeijer, E.J.M. and M.J. Blair (Editors). 1997. The EBCC Atlas of European Breeding Birds: Their Distribution and Abundance. T & A D Poyser, London. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους. 2004. Προδιαγραφές οριοθέτησης Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Δημαλέξης Τ., Καστρίτης Θ., Μανωλόπουλος Α., & Κ. Γρίβας. 2009. Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Τελική Έκθεση, ΥΠΕΧΩΔΕ. Ζαλίδης, Γ και Α. Μαντζαβέλας (Συντ.). 1994. Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (πρώτη προσέγγιση). ΕΚΒΥ. Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες). 2001. Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Έλος Σχινιά» με κωδικό ΣΠΠΕ GR125. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ Ξηρουχάκης, Σ., και Γ. Ανδρέου. 1988. Ο υγροβιότοπος του Σχινιά και η ορνιθοπανίδα του. Πτυχιακή Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15
Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας. 2001. Διαχειριστική Μελέτη Βιότοπου Σχινιά Μαραθώνα. Σχέδιο Διαχείρισης - Κανονισμός Λειτουργίας Εθνικού Πάρκου Σχινιά Μαραθώνα (Σχέδιο Κ.Υ.Α.). ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ Φατούρος Γ. 2006. Λιμνών Περιήγηση. Πατάκη, Αθήνα. Χανδρινός Γ., Καστρίτης Θ. 2009. Πουλια Στο: Α. Λεγάκις & Π. Μαραγκού (επιμ.) (2009). Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία. Αθήνα (υπό έκδοση). ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 16