ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR Νήσος Νίσυρος και νησίδες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ:

Transcript

1 ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «Νήσος Νίσυρος και νησίδες» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Θάνος Καστρίτης ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009

2 Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Καστρίτης Θ. (2009). Σχέδιο δράσης για τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας «Νήσος Νίσυρος και νησίδες». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Kastritis T. (2009). Action Plan for the Special Protection Area «Nisos Nisyros kai nisides». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΧΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...16 ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2

4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν Σχέδιο Δράσης εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «Νήσος Νίσυρος και νησίδες». Για το σκοπό αυτό προτείνονται κατάλληλα διαχειριστικά και θεσμικά μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ. 2. ΣΤΟΧΟΣ Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι η παροχή γενικών κατευθύνσεων για την αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «Νήσος Νίσυρος και νησίδες», ιδίως σε ότι αφορά τη διατήρηση των ειδών χαρακτηρισμού της. Έτσι, προτείνονται κατάλληλα μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ, με τελικό στόχο την επίτευξη Ικανοποιητικού Καθεστώτος Προστασίας στην περιοχή. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3

5 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η πρόταση οριοθέτησης περιλαμβάνει περιλαμβάνει ολόκληρο το νησί της Νισύρου, καθώς και τις γειτονικές νησίδες Κανδελιούσσα, Περγούσσα, Παχειά, Στρογγυλή και το ΒΑ τμήμα της νησίδας Γυαλί. Η συνολική έκταση της ΖΕΠ είναι εκτάρια. Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όριά τους. Η Νίσυρος είναι ηφαιστειογενές νησί με έναν καλοδιατηρημένο κεντρικό κρατήρα διαμέτρου 4 km περίπου. Η βλάστηση του νησιού αποτελείται κυρίως από φρύγανα και μακία. Επίσης, υπάρχουν υπολείμματα δάσους δρυός, καθώς και διάσπαρτες κοκκορεβυθιές (Pistacia terebinthus), συκιές, αμυγδαλιές, ελιές, κλπ. Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις αποτελούν μικρό ποσοστό της συνολικής έκτασης του νησιού, ενώ κυρίαρχο ρόλο παίζει η κεντρική καλντέρα, η οποία έχει υψόμετρο μ. Η μισή νησίδα Γυαλί καλύπτεται από δάσος πεύκης, ενώ η άλλη μισή αποτελεί ορυχείο ηφαιστειακών πετρωμάτων. Οι υπόλοιπες νησίδες είναι βραχώδεις και καλύπτονται κατά κύριο λόγο από φρύγανα. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4

6 Χάρτης 1. Όρια Ζώνης Ειδικής Προστασίας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5

7 ΤΚΣ:GR Ν. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ ; ΝΗΣΟΣ ΝΙΣΥΡΟΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΔΕΣ Συντάκτες χάρτη: Άρης Μανωλόπουλος, Victoria Saravia ΤΚΣ:GR EΓΣΑ87 ΚΛΙΜΑΚΑ 1: Οριογραμμή ΤΚΣ Κοινή οριογραμμή ΤΚΣ & ΖΕΠ Οριογραμμή ΖΕΠ Προτεινόμενη Οριογραμμή ΖΕΠ

8 Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 1. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «Νήσος Νίσυρος και νησίδες»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία 85 Buteo rufinus Αετογερακίνα 241 Coracias garrulus Χαλκοκουρούνα 334 Sylvia ruepelli Αιγαιοτσιροβάκος 416 Emberiza caesia Φρυγανοτσίχλονο Είδη χαρακτηρισμού Κριτήριο 1 Κριτήριο 2 Κριτήριο 3 Κριτήριο 4 Κριτήριο 5 Κριτήριο 6 παγκ. απειλ. είδος >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ε.Ε. >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ε.Ε. >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ε.Ε. Πίνακας 2. Είδη οριοθέτησης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «Νήσος Νίσυρος και νησίδες»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη οριοθέτησης 14 Phalacrocorax aristotelis. Θαλασσοκόρακας >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 93 Hieraaetus fasciatus Σπιζαετός >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας 103 Falco peregrinus Πετρίτης >1 ελάχ. αναπ. πληθ. Ελλάδας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6

9 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Αετογερακίνα - Buteo rufinus Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Τρωτό Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Η Αετογερακίνα εξαπλώνεται κυρίως στην νότια Ελλάδα (ανατολική Στερεά) τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου αλλά και ορισμένες περιοχές στην βόρειο Ελλάδα (Μακεδονία και Θράκη). Ο συνολικός πληθυσμός της υπολογίζεται σε ζευγάρια. Στην περιοχή μελέτης το είδος καταγράφηκε στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού, στον Καραβιώτη, ενώ στο νότιο τμήμα κοντά στο Αυλάκι εντοπίστηκε φωλιά με δύο νεοσσούς. Επίσης, ένα ακόμη ζευγάρι καταγράφηκε στη νησίδα Γυαλί. Επομένως, εκτιμάται ότι η περιοχή μελέτης φιλοξενεί τουλάχιστον 2-3 ζευγάρια Αετογερακίνας. Οικολογία. Η Αετογερακίνα φωλιάζει πάντα σε βράχια σε δασικά ξέφωτα ή στα όρια δασικών συστάδων αλλά κυρίως σε ανοικτές εκτάσεις με βραχώδεις σχηματισμούς. Είναι αρπακτικό των ανοιχτών εκτάσεων με χέρσα εδάφη και χαμηλή βλάστηση. Ο βιότοπος τροφοληψίας περιλαμβάνει στεπώδεις, ημιερημικές περιοχές με φρυγανική βλάστηση, όπου τρέφεται κυρίως με ερπετά και λιγότερο με πουλιά. Χαλκοκουρούνα - Coracias garrulus Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Παγκόσμιος Κόκκινος Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Κατάλογος Κατάλογος IUCN Τρωτό Σχεδόν Απειλούμενο Χ ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7

10 Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Η Χαλκοκουρούνα εντοπίζεται στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και τη Θράκη σε μικρούς απομονωμένους πληθυσμούς. Επίσης, απουσιάζει από την πλειονότητα των νησιών, ενώ αναπαράγεται σε ορισμένα όπως στη Σάμο, στην Κω και πιθανά τη Λέσβο. Ο συνολικός πληθυσμός της υπολογίζεται σε ζευγάρια. Στην περιοχή μελέτης το είδος καταγράφηκε κατά την αναπαραγωγική περίοδο σε μεγάλο τμήμα της Νισύρου. Συγκεκριμένα, εντοπίστηκε στην περιοχή περιμετρικά από το Μανδράκι, στο ΒΑ τμήμα του νησιού μεταξύ Πάλων και Εμπορειού, όπου υπάρχουν υπολείμματα δρυοδάσους, μέσα στην κεντρική καλντέρα και μέχρι τις ανατολικές ακτές της Νισύρου και στο νότια τμήμα στην περιοχή του Αυλακίου έως τη Νικιά, όπου μάλλον υπάρχει και η μεγαλύτερη πυκνότητα του είδους. Με βάση την έκταση του κατάλληλου ενδιαιτήματος και την πυκνότητα πληθυσμού που εμφανίζει γενικά το είδος, εκτιμάται ότι στην Νίσυρο φωλιάζουν περισσότερα από 10 ζευγάρια Χαλκοκουρούνες Οικολογία. Η Χαλκοκουρούνα τρέφεται με μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους έντομα κυρίως κολεόπτερα και ορθόπτερα και χρησιμοποιεί ξερά κλαδιά στις κορυφές των δέντρων ή τηλεγραφικούς στύλους για να εποπτεύει και να εντοπίζει τη λεία της. Προτιμά ηλιόλουστες, θερμές θέσεις σε εκτατικές καλλιέργειες, κοιλάδες, λιβάδια, ανοιχτές περιοχές με διάσπαρτα δέντρα, κυρίως βελανιδιές. Στις αγροτικές περιοχές επιλέγει μη εντατικές καλλιέργειες, όπου συνήθως δέχονται τη μικρότερη ποσότητα αγροχημικών και είναι πλούσιες σε τροφικά διαθέσιμα. Επίσης, προτιμά περιοχές που γειτνιάζουν με κοίτες ποταμών ή ρεμάτων με πλούσια παρόχθια βλάστηση. Η Χαλκοκουρούνα φωλιάζει σε κοιλότητες δέντρων ή σε ορισμένες περιπτώσεις σε βράχους, οικίες και στοές μέσα στο έδαφος. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8

11 Αιγαιοτσιροβάκος - Sylvia rueppelli Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Σχεδόν Απειλούμενο Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. O Αιγαιοτσιροβάκος συναντάται στη νότια Ελλάδα, νότια από τη Θεσσαλία, σε Στερεά, Πελοπόννησο και σε νησιά του Αιγαίου Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε ζευγάρια. Στην περιοχή μελέτης το είδος καταγράφηκε σε δύο κυρίως περιοχές: νότια από το Μανδράκι και κυρίως στην περιοχή μεταξύ Νικία και Αυλακίου, όπου εντοπίζεται το σύνολο του αναπαραγωγικού πληθυσμού, ο οποίος εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 30 ζευγάρια. Οικολογία. Το είδος φωλιάζει σε θάμνους μέσα σε πυκνή βλάστηση, συνήθως σε χαμηλό ύψος από το έδαφος ( εκατοστά). Προτιμά τους θαμνώνες αείφυλλων πλατύφυλλων (Pistasia lentiscus, Quercus coccifera, κ.α.) και τη χαμηλή μακία βλάστηση. Τρέφεται με έντομα την αναπαραγωγική περίοδο ενώ συμπληρώνει τη δίαιτά του με φρούτα το φθινόπωρο. Φρυγανοτσίχλονο - Emberiza caesia Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9

12 Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Το Φρυγανοτσίχλονο είναι αρκετά κοινό σε παράκτιες περιοχές της νότιας και κεντρικής Ελλάδας, στα νησιά του Αιγαίου και Ιονίου. Στη Βόρεια Ελλάδα παρατηρείται στη Χαλκιδική και Θάσο, ενώ απουσιάζει από την Κρήτη και την Κάρπαθο. Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε ζευγάρια. Το είδος συναντάται στο σύνολο της Νισύρου και αποτελεί ιδιαίτερα κοινό είδος. Είναι προφανές ότι ο πληθυσμός του ξεπερνά τα 130 ζευγάρια. Οικολογία. Το Φρυγανοτσίχλονο χτίζει τη φωλιά του στο έδαφος σε θέσεις με κάλυψη από πέτρες και βλάστηση, συνήθως κάτω από φυτά του γένους Cistus. Κύριο ενδιαίτημα φωλιάσματος αποτελούν οι φρυγανικές εκτάσεις ή περιοχές με χαμηλή και αραιή μακία βλάστηση, από την επιφάνεια της θάλασσας έως περιοχές με υψόμετρο 1000 μέτρων. Τρέφεται κυρίως με σπόρους και μικρού μεγέθους ασπόνδυλα. Θαλασσοκόρακας - Phalacrocorax aristotelis Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Σχεδόν Απειλούμενο Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο Θαλασσοκόρακας εξαπλώνεται σε όλες τις ελληνικές θάλασσες αν και οι σημαντικότερες αποικίες του είδους εντοπίζονται στο βόρειο Αιγαίο, τις Σποράδες, τα βόρεια Δωδεκάνησα και τις ακτές της βόρειας Κρήτης. Αντίθετα το είδος είναι σπανιότερο στο Ιόνιο και το Κρητικό πέλαγος. Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε ζευγάρια. Το είδος εντοπίστηκε τόσο στο κυρίως νησί, όσο και στις νησίδες που πλαισιώνουν τη Νίσυρο. Η μεγαλύτερη αποικία φαίνεται να είναι στο Γυαλί με περισσότερα από 10 ζευγάρια, ενώ για το σύνολο της περιοχής μελέτης ο πληθυσμός υπολογίζεται σε τουλάχιστον 18 ζευγάρια. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10

13 Οικολογία. Ο Θαλασσοκόρακας φωλιάζει σε παράκτια βράχια, συχνά σε απρόσιτες, απόκρημνες θέσεις τόσο στις ακτές της ηπειρωτικής χώρας και στα μεγάλα νησιά όσο και σε μικρές ακατοίκητες νησίδες. τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με ψάρια τα οποία συλλαμβάνει με κατάδυση η οποία φτάνει μέχρι τα 50m. Σπιζαετός - Hieraaetus fasciatus Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Τρωτό Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο Σπιζαετός εντοπίζεται κυρίως στην δυτική και νότια Ελλάδα, καθώς και την Πελοπόννησο. Από τα νησιά εξαπλώνεται σε όλο το Αιγαίο και την Κρήτη με καλούς πληθυσμούς σε ορισμένα νησιά των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου. Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε ζευγάρια. Στη Νίσυρο εντοπίστηκε μια επικράτεια του είδους, η οποία περιλαμβάνει τον κύριο ορεινό όγκο του νησιού περιμετρικά της καλντέρας. Η περιοχή τροφοληψίας του είδους προφανώς περιλαμβάνει ολόκληρο το νησί και πιθανώς και τις γύρω νησίδες. Υπάρχουν παλιότερες αναφορές και για δεύτερο ζευγάρι. Οικολογία. Το είδος στην Ελλάδα απαντάται σε μεσογειακά, νησιωτικά οικοσυστήματα. Φωλιάζει πάντα σε βράχια είτε σε εσωτερικούς γκρεμούς είτε σε παράκτιες περιοχές πάνω από την θάλασσα. Ο βιότοπος τροφοληψίας του περιλαμβάνει κυρίως φρυγανότοπους και θαμνώνες με μακί αλλά και νεαρά αραιά δάση κοντά σε καλλιέργειες ή υγροτόπους. Τρέφεται με μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά και λιγότερο με ερπετά και σαύρες. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11

14 Πετρίτης - Falco peregrinus Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο Πετρίτης έχει ευρεία κατανομή και εξαπλώνεται σε όλη την Ελλάδα, αν και ο πυκνότητα του πληθυσμού του εξαρτάται από την παρουσία κατάλληλου βιοτόπου φωλιάσματος. Ο συνολικός πληθυσμός του υπολογίζεται σε ζευγάρια. Στη Νίσυρο υπολογίζονται 5 ζευγάρια Πετρίτη, τα οποία απαντώνται, τόσο στο κύριο νησί, όσο και στις γύρω νησίδες. Οικολογία. Το είδος φωλιάζει σε απόκρημνα κάθετα βράχια, σε φαράγγια αλλά και παράκτιες ορθοπλαγιές. Ο Πετρίτης παρουσιάζει ένα ευρύ φάσμα τροφικών προτιμήσεων, κατά κύριο λόγο όμως τρέφεται με πουλιά. Στην ενδοχώρα οι πέρδικες, και τα πουλιά μικρού έως μεσαίου μεγέθους αποτελούν την δίαιτα του, ενώ στα νησιά τα αγριοπερίστερα είναι το βασικό είδος διατροφής του. Αντίθετα στις πόλεις κυνηγά κυρίως περιστέρια και δεκαοχτούρες. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12

15 6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1 Οικιστική ανάπτυξη, αστική ή εκτός σχεδίου, νόμιμη ή αυθαίρετη Μεταβολές στη συχνότητα και ένταση δασικών πυρκαγιών (αύξηση ή και μείωση) Εγκατάλειψη παραδοσιακών αγροτικών πρακτικών και χρήσεων γης, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάλειψης της εκτατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας Επέκταση - εντατικοποίηση ετήσιων καλλιεργειών Εντατικοποίηση πολυετών καλλιεργειών (αμπέλια, οπωρώνες, ελαιώνες κλπ) Υπερβόσκηση κτηνοτροφικών ζώων σε ορεινούς, ημιορεινούς και νησιωτικούς βοσκότοπους Υποδομές τουρισμού-αναψυχής (χιονοδρομικά, γκολφ, γήπεδα, κατασκηνώσεις) Αλλαγές στην έκταση και κατανομή των ενδιαιτημάτων λόγω κλιματικής αλλαγής 1 Η κατηγοριοποίηση ορολογία των απειλών ακολουθεί την αντίστοιχη του BirdLife International, σύμφωνα και με τις τροποποιήσεις και τις περιγραφές του προγράμματος «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας» (Δημαλέξης κ.α., 2009) ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13

16 7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Γενικές προϋποθέσεις για την ορθή διαχείριση των ελληνικών ΖΕΠ: Εθνικός Συντονισμός Διαχείρισης Παρακολούθησης των ΖΕΠ με κατάλληλο μηχανισμό διοικητικής και επιστημονικής υποστήριξης. Χαρτογράφηση πυρήνων κατανομής και κρίσιμων ενδιαιτημάτων των ειδών χαρακτηρισμού στο σύνολο των ΖΕΠ. Καθορισμός Επιθυμητών Τιμών Αναφοράς για τα είδη χαρακτηρισμού (FRVs) στο σύνολο των ΖΕΠ. Παρακολούθηση πληθυσμιακών τάσεων των ειδών προτεραιότητας των ΖΕΠ. Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα είδη χαρακτηρισμού. Απαγόρευση εισαγωγής αλλόχθονων ειδών ή υβριδίων. Χαρτογράφηση και οριοθέτηση υγροτόπων εντός των ΖΕΠ. Απαγόρευση χρήσης μολύβδινων βολίδων στους υγροτόπους. Υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Ορνιθολογικής Μελέτης για τα έργα των κατηγοριών Α1,Α2,Β3 στην διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση ειδικών ομάδων χρηστών της περιοχής. Ειδικά μέτρα για την περιοχή: Μέτρο Εκπόνηση Σχεδίου Διαχείρισης για τη ΖΕΠ. Διατήρηση παραδοσιακού αγροτικού τοπίου με εφαρμογή αγροπεριβαλλοντικών μέτρων Διαχείριση του αγριοκούνελου και της Νησιώτικής Πέρδικας και βελτίωση των βιοτόπων τους Διατήρηση ανοιχτών χορτολιβαδικών εκτάσεων με μεθόδους ελεγχόμενης βόσκησης ή ελεγχόμενης καύσης/αραίωσης πυκνών θαμνώνων Περιορισμός χρήσης αγροχημικών Διερεύνηση του προβλήματος της έμμεσης θανάτωσης των Θαλασσοπουλιών από αλιευτικά εργαλεία Προτεραιότητα Υψηλή Ενδιάμεση Υψηλή Ενδιάμεση Ενδιάμεση Χαμηλή ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14

17 Τοποθέτηση τεχνητών φωλιών Χαλκοκουρούνας Ίδρυση Καταφυγίου Άγριας Ζωής για τα είδη χαρακτηρισμού της ΖΕΠ. Έλεγχος της λαθραλιείας, προστασία των ιχθυαποθεμάτων και χαρακτηρισμός των βασικών πεδίων διατροφής ως αλιευτικά καταφύγια ή θαλάσσια πάρκα. Χαμηλή Υψηλή Υψηλή ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15

18 8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Alivizatos, H. & S. Bourdakis, Diet and Breeding Success of the Bonelli s Eagle (Hieraaetus fasciatus) in Greece: Preliminary Data. International Hawkwatcher No 5: 3-6. Alivizatos, H., & Goutner, V., Feeding habits of the Long-legged Buzzard (Buteo rufinus) during breeding in northeastern Greece. Israel Journal of Zoology 43: Alivizatos, H., Goutner, V., & M. G. Karandinos Reproduction and behaviour of the Long-legged Buzzard (Buteo rufinus) in northeastern Greece. Vogelwarte 39: Avilés, J.M. & Parejo, D. (2004). Farming practices and Roller Coracias garrulus conservation in south-west Spain. Bird Conservation International 14 (3), BirdLife International, Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife Conservation series No. 12. BirdLife International. Cambridge. Bourdakis S. & Vareltzidou, S Greece pp In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p Bourdakis, S. & S.M. Xirouchakis, The Bonelli s eagle (Hieraaetus fasciatus) in Greece. In: V. Hernadez (ed). The Bonelli's eagle. Ecology, behaviour and conservation. (in press). Cramp. S & K.E.L. Simmons (eds). Handbook of the Birds of Europe the Middle East and North Africa. The Birds of the Western Palearctic. Volume IV, Terns to Woodpeckers. Oxford University Press. Ferguson-Lees, J. & Christie, D.A Raptors of the world. Helm. London. Gensbol, B. & Thiede, W Birds of Prey. Collins. Gremillet, D., Argentin, G., Schulte, B. & B.M. Culik Flexible foraging techniques in breeding Cormorants Phalacrocorax carbo and Shags Phalacrocorax aristotelis: Benthic or pelagic feeding? Ibis 140: Handrinos, G. & Akriotis, T The Birds of Greece. Helm. Sackl, P., Tiefenbach, M., Ilzer, W., Pfeiler,J. & Wieser, B. (2004). Monitoring the Austrian relict population of European roller Coracias garrulus - a review of preliminary data and conservation implications. Acrocephalus (Ljubljana) 121, Tucker, G.M. & Evans, M.I Habitats for Birds in Europe. BirdLife Conservation Series No. 6. BirdLife International. Tucker, G.M. & Heath, M.F Birds in Europe: their conservation status. BirdLife Conservation Series no 3. BirdLife International. Cambridge. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 16

19 Αλιβιζάτος, Χ. Π Βιολογία και οικολογία της Αετογερακίνας (Buteo rufinus CR.) στο Νομό Έβρου. Διδακτορική διατριβή. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, Εργαστήριο Οικολογίας και Προστασίας Περιβάλλοντος. Αθήνα Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους Προδιαγραφές οριοθέτησης Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Δημαλέξης Τ., Καστρίτης Θ., Μανωλόπουλος Α., & Κ. Γρίβας Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Τελική Έκθεση, ΥΠΕΧΩΔΕ. Χανδρινός, Γ Το Κόκκινο Βιβλίο των απειλουμένων σπονδυλοζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Χανδρινός Γ., Καστρίτης Θ Πουλια Στο: Α. Λεγάκις & Π. Μαραγκού (επιμ.) (2009). Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία. Αθήνα (υπό έκδοση). ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 17