ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ α. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: «Το κόμμα του Γ. Θεοτόκη πυρήνα των Αντιβενιζελικών.», σελ. 92-93 β. Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης (1905) : «Η επανάσταση του Θερίσου είχε αποκτήσει ισχυρά ερείσματα προς τους επαναστάτες.», σελ. 213-214 γ. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής : «Με βάση το άρθρο 11 περιουσίας των ανταλλαξίμων.», σελ. 152 ΘΕΜΑ Α2 α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Σ ΘΕΜΑ Β1 Η παλιννόστηση : «Η επιστροφή των προσφύγων πάλι το δρόμο της προσφυγιάς.», σελ. 142-143 ΘΕΜΑ Β2 Η αστική αποκατάσταση : «Την αστική αποκατάσταση ανέλαβε επέκταση λιμανιών κ.ά.)», σελ. 157
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Γ1 α. Σχολικό βιβλίο, σελ. 78-79 : «Παρά την έντονη αντίδραση του βασιλιά αρχή της δεδηλωμένης το 1875.» Κείμενο Α : Χαρακτηριστικό παράδειγμα της πολιτικής αναστάτωσης που χαρακτήριζε την πολιτική ζωή της Ελλάδας της εποχής εκείνης είναι η περίπτωση της εκλογικής νοθείας του Ιουνίου του 1874, η οποία αποτελεί την αφορμή για το αυστηρό άρθρο του Τρικούπη με τίτλο «Τίς πταίει ;».Στο άρθρο αυτό ο Τρικούπης απερίφραστα καταλογίζει την ευθύνη για όσα έκτροπα παρατηρούνταν στον ελληνικό πολιτικό βίο στο βασιλιά. Καταγγέλλει την συγκεντρωτική βασιλική εξουσία που δε δίσταζε να διαστρέφει τους συνταγματικούς θεσμούς οδηγώντας την χώρα σε μια παρατεταμένη πολιτική κρίση. Κατά τη γνώμη του Τρικούπη, ο λαός είχε δύο επιλογές, δηλαδή ή θα υποτασσόταν στην αυταρχική βασιλική εξουσία ή θα επαναστατούσε, καθώς μάλιστα έβλεπε τους πολιτικούς να μην έχουν τη δύναμη να αντιδράσουν στις αυθαίρετες επιλογές του βασιλιά. β. Σχολικό βιβλίο, σελ. 79 : «Η ιδέα της αρχής της δεδηλωμένης ανήκε στον νέο τότε μεταβολή του πολιτικού τοπίου.» Κείμενο Α : Το παράθεμα επιβεβαιώνει την πληροφορία του σχολικού βιβλίου ότι ο Τρικούπης πίστευε πως οι κυβερνήσεις πλειοψηφίας και η εδραίωση του δικομματικού συστήματος θα ήταν ο μόνος τρόπος για να αποφευχθούν οι συνέπειες μιας επαναστατικής πρωτοβουλίας του λαού. Σύμφωνα με τον Ν. Μαρωνίτη, ο Τρικούπης θεωρούσε την πιθανότητα επαναστατικής αντίδρασης του λαού ως ριψοκίνδυνο σφάλμα μέσα στη γενική πολιτική αβεβαιότητα της εποχής εκείνης. Κείμενο Β : Ενδεικτικό της στάσης του Γεωργίου μπροστά στον επαναστατικό αναβρασμό του ελληνικού λαού είναι το απόσπασμα από
την ομιλία που εκφώνησε ο τότε βασιλιάς στη Βουλή, δηλώνοντας ότι δεν διαφωνούσε με την υποχρέωση να αναθέτει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε βουλευτή που θα είχε εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας του ελληνικού κοινοβουλίου. Τονίζει μάλιστα ότι όπως μέχρι τότε είχε σεβαστεί τα δικαιώματα του λαού για την εκλογή των βουλευτών, με τον ίδιο τρόπο θα σεβόταν και την αρχή της δεδηλωμένης, χωρίς την οποία παραδεχόταν ότι δε θα μπορούσε να λειτουργήσει ομαλά το πολίτευμα της χώρας. Έτσι, ο βασιλιάς Γεώργιος Α απέδειξε ότι διέθετε πολιτικό αισθητήριο και ήξερε να προσαρμόζεται στις αλλαγές των καιρών. ΘΕΜΑ Δ1 α. Σχολικό βιβλίο, σε. 25 : «Η οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος (των εθνικών γαιών) έγινε για αρδευόμενα.» Κείμενο Α: Σύμφωνα με το παράθεμα Α, η νομοθετική ρύθμιση του 1870-1871 εντάσσεται στο πολιτικό όραμα του Κουμουνδούρου για εκβιομηχάνιση της Ελλάδας μέσω της βελτίωσης της αγροτικής οικονομίας του τόπου. Ο Κουμουνδούρος προώθησε την συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση για λόγους τόσο οικονομικούς όσο και κοινωνικούς. Οικονομικά, θα ωφελείτο το ελληνικό κράτος, αλλά και οι τράπεζες και ο εμπορικός κόσμος. Το κράτος θα αύξανε τα έσοδά του από τη διαδικασία της εξαγοράς των εθνικών κτημάτων και την ενίσχυση των φυτειών και παρά το γεγονός ότι θα στερείτο το 25% της ακαθάριστης παραγωγής, θα αποκτούσε νέα έσοδα από τους φόρους και τους δασμούς που θα μπορούσε να επιβάλλει στα αγροτικά προϊόντα των φυτειών. Αλλά και ο τραπεζικός κόσμος θα ενίσχυε το ρόλο του στη δανειοδότηση των νέων αναγκών των μικροπαραγωγών και ο κόσμος των επιχειρήσεων θα επέκτεινε τις δραστηριότητές του. Ωστόσο, υπήρχαν και κοινωνικά αίτια που οδήγησαν στην νομοθετική ρύθμιση του 1870-1871, δηλαδή θα κατευνάζονταν οι αντιδράσεις για τις καταπατήσεις εθνικών και εκκλησιαστικών κτημάτων που
παρατηρούνταν κυρίως στην Πελοπόννησο, καθώς όσοι αντιδρούσαν θα αποκτούσαν με την νομοθεσία αυτή κομμάτι της εθνικής κτηματικής περιουσίας. Σχολικό βιβλίο, σελ.43-44 : «Το αποφασιστικό βήμα προς την ολοκλήρωση κρατικού ενδιαφέροντος.» Κείμενο Β : Διαφορετικοί φαίνεται πως ήταν οι λόγοι που ώθησαν τον Βενιζέλο στην νομοθετική ρύθμιση του 1917. Βασική πρόθεσή του ήταν η ενίσχυση του εθνικού φρονήματος των Ελλήνων χωρικών, προκειμένου να απαρτίσουν ένα αξιόμαχο ελληνικό στρατό που θα ριχνόταν στις μάχες για τη διεύρυνση των ελληνικών συνόρων στο εγγύς μέλλον. Βέβαια, η ενίσχυση του ελληνικού στοιχείου της Βόρειας Ελλάδας επιβεβαιώνεται και από το κείμενο Β ως πρόθεση του Βενιζέλου μέσω της ολοκλήρωσης της αγροτικής μεταρρύθμισης, αλλά και από το κείμενο Γ, που θεωρεί την αγροτική μεταρρύθμιση ως το καλύτερο μέσο εδραίωσης της ελληνικής κυριαρχίας στην περιοχή αυτή. β. Σχολικό βιβλίο, σελ. 25 : «Από το 1870 ως το 1911 της εθνικής αυτής ιδιοκτησίας.» Σχολικό βιβλίο, σελ. 44-45 : «Η αναδιανομή Ρουμανία κ.λ.π.)» Κείμενο Β: Η περίοδος του Εθνικού Διχασμού και λόγω των πολιτικών αντιπαραθέσεων και λόγω των συγκρούσεων μέσα στις πόλεις έκαναν την κυβέρνηση Βενιζέλου να προχωρήσει σε υποχρεωτικές απαλλοτριώσεις, αν και ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε εκούσιες απαλλοτριώσεις με αργούς ρυθμούς, ειδικά στις περιπτώσεις χριστιανών μεγαλοϊδιοκτητών, με παράλληλη ύπαρξη προγραμμάτων για την οικονομική ενίσχυση των ακτημόνων αγοραστών. Κείμενο Γ : Σύμφωνα με τον Α. Φραγκιαδάκη, εφαρμόστηκε και στις βόρειες περιοχές της χώρας από την κυβέρνηση Βενιζέλου ένα ήδη δοκιμασμένο στη νότια Ελλάδα μοντέλο μικρής αγροτικής ιδιοκτησίας, το οποίο μάλιστα είχε παίξει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη κρατικής
σταθερότητας και ομαλής λειτουργίας του πολιτεύματος. Επίσης, το παράθεμα Γ μας πληροφορεί ότι η αγροτική μεταρρύθμιση άρχισε να πραγματοποιείται από το 1923 και εξής, κυρίως σε εδάφη που ανήκαν σε Τούρκους και Βουλγάρους που είχαν αποχωρήσει από την Ελλάδα λόγω των συνθηκών ανταλλαγής πληθυσμών αλλά και σε εδάφη που ανήκαν σε Έλληνες μεγαλοϊδιοκτήτες γης. Έτσι, επιβεβαιώνεται και η πληροφορία του σχολικού βιβλίου, ότι οι απαλλοτριώσεις επισπεύστηκαν κυρίως όταν το ελληνικό κράτος βρέθηκε υπό την πίεση του προσφυγικού προβλήματος. ΟΡΟΣΗΜΟ ΡΑΦΗΝΑΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ ΝΑΤΑΣΑ