Προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου του Ιδρύματος - ΕΚΠΑ Καθηγητή κ. Δ. Μπερτσιμά Αθήνα, 17 Ιουνίου 2014 Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε, Στόχοι και Οράματα Μαζί με την αίτηση αποδοχής της υποψηφιότητάς μου για τη θέση του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τις προσεχείς πρυτανικές εκλογές, παραθέτω κατωτέρω σύντομη περιγραφή των στόχων και οραμάτων μου για το Πανεπιστήμιό μας. Αποτελεί κοινή συνείδηση του ακαδημαϊκού κόσμου ότι η Δημόσια Ανώτατη Παιδεία μας βιώνει κατά τα τελευταία έτη βαθύτατη κρίση, οικονομική, θεσμική, αλλά πρωτίστως αξιών. Το Πανεπιστήμιό μας διέρχεται περίοδο μεγάλων δυσκολιών. Δυστυχώς, δεν απέφυγε να εμφανίσει κατά την τελευταία περίοδο σημεία γενικής παραλυσίας, διοικητικής και ακαδημαϊκής. Πρόκειται, βεβαίως, για ειδικότερη έκφανση της γενικότερης κρίσης που μαστίζει τον τόπο μας. Είναι, επομένως, προφανές ότι ανόρθωση του Πανεπιστημίου μας δεν μπορεί να επιτευχθεί δίχως γενικότερη ανόρθωση του κράτους και της κοινωνίας, στο πλαίσιο των οποίων εντάσσεται και λειτουργεί ως αναπόσπαστο μέρος τους. 1
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, όχι μόνον ως ο πιο σημαντικός μας ακαδημαϊκός θεσμός, αλλά και ως βασικός εθνικός και κοινωνικός θεσμός, αποτελεί πανθομολογουμένως σημείο αναφοράς και επομένως σηματοδότη και δυνάμει πλοηγό μιας ευρύτερης ανόρθωσης. Επείγει, λοιπόν, να δώσει το παράδειγμα και να προβεί στη λήψη δέσμης μέτρων για την άμεση ανασυγκρότησή του, αντιμετωπίζοντας αποφασιστικά τουλάχιστον τα ενδογενή αίτια της σημερινής κατάστασης. Η δράση του νέου Πρύτανη οφείλει, επομένως, να εστιάσει κατ' απόλυτη προτεραιότητα στην ανασυγκρότηση αυτή, με διασφάλιση συγχρόνως της απαιτούμενης για την επιτυχία του εγχειρήματος ενωτικής προσπάθειας. Η ανασυγκρότηση αυτή θα πρέπει, κατά την αντίληψή μου, να επιχειρηθεί γύρω από τους ακόλουθους βασικούς άξονες: 1. Άμεση επαναφορά της λειτουργίας όλων των πτυχών της πανεπιστημιακής ζωής σε τροχιά νομιμότητας, με εξάλειψη όλων των παρεκκλίσεων. Τήρηση νομιμότητας σημαίνει ότι οι νόμοι του κράτους εφαρμόζονται απαρεγκλίτως, αρχής γενομένης από τη λειτουργία των θεσμικών οργάνων διοίκησης του Ιδρύματος. Μηδενική ανοχή στις παραβατικές συμπεριφορές, από όπου και αν αυτές προέρχονται. Επιπλέον, απόλυτος σεβασμός στους κανόνες της πανεπιστημιακής και ακαδημαϊκής δεοντολογίας. 2. Η τήρηση της νομιμότητας περιλαμβάνει βεβαίως και την υποχρέωση φύλαξης των χώρων από οποιαδήποτε εξωτερική παρέμβαση, ώστε να 2
κατοχυρώνεται η ασφάλεια των εργαζομένων και εκπαιδευομένων στους πανεπιστημιακούς χώρους, καθώς και η προστασία της περιουσίας του Πανεπιστημίου από οποιεσδήποτε προσβολές. Αυτονόητη επίσης προϋπόθεση ομαλής λειτουργίας του Ιδρύματος αποτελεί η άγρυπνη φροντίδα για την υγιεινή και την καθαριότητα των χώρων. 3. Επιβάλλεται διοικητική ανασυγκρότηση, με αναθεώρηση του οργανογράμματος, με κριτήριο τις πραγματικές ανάγκες του Πανεπιστημίου και ανατοποθέτηση του διοικητικού προσωπικού. Θα καταβληθεί η μέγιστη δυνατή προσπάθεια, ώστε να περιοριστεί στο ελάχιστο η μείωση του αριθμού των διοικητικών υπαλλήλων. Παράλληλα, όμως, θα επιδιωχθεί να περιοριστούν οι δυσμενείς συνέπειες της όποιας τελικά επιβληθείσας μείωσης προσωπικού, με αξιοποίησή του, ανάλογα με τις δεξιότητές του και με στόχο την προσφορότερη εξυπηρέτηση των αναγκών του Ιδρύματος. Σε καμία περίπτωση δεν θα επιτραπεί η διακοπή λειτουργίας του Πανεπιστημίου, αντιθέτως θα διαφυλάσσεται πάντοτε η δημόσια εικόνα του. Η διοικητική αναδιοργάνωση προϋποθέτει άμεση αξιολόγηση του συνόλου αφενός μεν των διοικητικών δομών, αφετέρου δε των διοικητικών υπαλλήλων. Επίσης, ενίσχυση του ρόλου του Γενικού Γραμματέα του Πανεπιστημίου, στον οποίον, μεταξύ άλλων, θα ανατεθεί η παρακολούθηση της διαρκούς αναβάθμισης και του εκσυγχρονισμού του συνόλου των διοικητικών υπηρεσιών. 3
Εξυπακούεται ότι ο Οργανισμός και ο Εσωτερικός Κανονισμός πρέπει να ολοκληρωθούν αμέσως. 4. Η οικονομική ανασυγκρότηση θα πρέπει να κινηθεί προς τρεις βασικές κατευθύνσεις: α) Επωφελέστερη εκμετάλλευση της σημαντικής πανεπιστημιακής περιουσίας και επανεξέταση του ρόλου της Ανώνυμης Εταιρείας Διαχείρισής της, με ανάθεση των σχετικών καθηκόντων σε εξειδικευμένο στέλεχος που θα επικουρείται από ειδικούς τεχνικούς συμβούλους. β) Εξορθολογισμός της λειτουργίας του ΕΛΚΕ και δημιουργία του ειδικού νομικού προσώπου που προβλέπει η νομοθεσία. Στο φορέα αυτό θα ενταχθούν και τα ανεξάρτητα ΕΠΙ, τα οποία σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα δυσλειτουργίας. Εξασφάλιση νέων ιδρυματικών και ερευνητικών προγραμμάτων που θα στοχεύουν στην αναβάθμιση των ερευνητικών εργαστηρίων και κλινικών. Το σύνολο των καθηκόντων αυτών θα ανατεθούν σε Αναπληρωτή Πρύτανη που θα διαθέτει σχετική εμπειρία. γ) Ανάθεση των αρμοδιοτήτων κατάρτισης και εκτέλεσης του πανεπιστημιακού προϋπολογισμού σε Αναπληρωτή Πρύτανη, του οποίου κύριο έργο θα είναι η ενίσχυση των ιδίων πόρων του Πανεπιστημίου. Θα καταβληθεί προσπάθεια ανάληψης προγραμμάτων συντήρησης και οικοδόμησης νέων αναγκαίων κτιριακών υποδομών με πόρους Ευρωπαϊκών και περιφερειακών κονδυλίων, όπως ακόμη και καλύτερης διασύνδεσης του Πανεπιστημίου με την αγορά, καθώς και διασφάλισης χορηγιών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. 4
5. Η ακαδημαϊκή ανασυγκρότηση περιλαμβάνει την ορθολογικότερη οργάνωση των Σχολών και των Τμημάτων, ώστε να διασφαλίζεται η έλλογη κατανομή και αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Τα Προγράμματα Σπουδών, προπτυχιακά και μεταπτυχιακά, θα πρέπει συστηματικά να εκσυγχρονίζονται, ενώ θα επιδιωχθεί αφενός μεν η καλύτερη διεπικοινωνία τους, αφετέρου δε η δημιουργία νέων. Θα εφαρμοστεί σύστημα πιστοποίησης της εκτέλεσης των υποχρεώσεων και θα επιδιωχθεί ουσιαστικότερη αξιολόγηση των διδασκόντων. Το σύνολο των ακαδημαϊκών θεμάτων, όπως και της διαρκούς αξιολόγησης του Ιδρύματος, θα ανατεθούν σε Αναπληρωτή Πρύτανη ανάλογης διοικητικής εμπειρίας, με διασφάλιση της συμμετοχής των φοιτητών στη σχετική διαδικασία. Θα αναδειχθούν οι νέοι, σύγχρονοι τρόποι διδασκαλίας, περιλαμβανομένων των εξ αποστάσεως και διαδικτυακών. 6. Θα εφαρμοστεί η νομοθεσία για την τήρηση του χρόνου φοίτησης, με δύο όμως προϋποθέσεις: α) θα παρασχεθεί ειδικό καθεστώς φοίτησης στους εργαζομένους, β) στους παλαιούς φοιτητές θα επιδιωχθεί να αναγνωριστεί η δυνατότητα να λάβουν το πτυχίο τους σε εύλογο χρονικό διάστημα με επικαιροποίηση του προγράμματος σπουδών τους, εφόσον υποβάλουν σχετικό αίτημα. 7. Θα καταβληθεί η μέγιστη δυνατή προσπάθεια να ενταχθεί το Πανεπιστήμιό μας δυναμικά σε αναγνωρισμένα δίκτυα μεγάλων ξένων πανεπιστημίων, με σημαντική ανάπτυξη της διεθνούς επιστημονικής 5
παρουσίας μας και ανάπτυξη κοινών τίτλων σπουδών. Επιπροσθέτως, θα αναπτυχθούν προγράμματα σπουδών σε ξένες γλώσσες, ιδίως στην αγγλική, ώστε να προσελκυστούν και φοιτητές από το εξωτερικό. 8. Τέλος, αλλά με πρωτεύουσα σημασία, επιβάλλεται η ουσιαστική επανασύνδεση του Πανεπιστημίου μας με την ελληνική κοινωνία, με την οποία οι δεσμοί έχουν έως ένα βαθμό διαρραγεί. Είναι ανάγκη η επανασύνδεση να στηριχθεί στην ανάδειξη του Δημόσιου Πανεπιστημίου που λειτουργεί με βάση την αριστεία και την αξιοκρατία, με αντικειμενική αξιολόγηση στο πλαίσιο του υγιούς ακαδημαϊκού ανταγωνισμού, σε αγαστή συνέργεια των οργάνων του Πανεπιστημίου, του Συμβουλίου του Ιδρύματος, του Πρύτανη, της Συγκλήτου, των Κοσμητόρων των Σχολών και των Προέδρων των Τμημάτων, καθώς και των φοιτητών. Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε, Η εμπειρία μου από το γνωστικό αντικείμενο που θεραπεύω στο Πανεπιστήμιό μας, δηλαδή το Διοικητικό και γενικότερα το Δημόσιο Δίκαιο, καθώς και η μέχρι σήμερα διοικητική, αλλά και η ευρύτερα επαγγελματική εμπειρία μου, μού επιτρέπουν να ελπίζω ότι μπορώ να συντονίσω αποτελεσματικά τη μεγάλη προσπάθεια που οφείλουμε να καταβάλλουμε για την ανόρθωση του οίκου μας. Πολλοί έμπειροι συνάδελφοι, ως ομάδα, από όλες τις ειδικότητες και τα τμήματα του Πανεπιστημίου μας, μέ τιμούν με την εμπιστοσύνη τους και υποστηρίζουν μαζί μου την προσπάθεια αυτή, διασφαλίζοντάς της έτσι σοβαρή ελπίδα επιτυχίας. Πέραν αυτών, προσβλέπω σε μια ενωτική 6
προσπάθεια, με σύμπνοια και συστράτευση όλων των μελών της πανεπιστημιακής οικογένειας, με γνώμονα τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητα. Με τιμή, Καθηγητής Θεόδωρος Π. Φορτσάκης 7