Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 2: Ψηφιακή Λογική Ι Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
2. ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 1
ΟΙ ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ NOT, AND ΚΑΙ OR Οι βασικές πράξεις της Άλγεβρας Boole είναι οι πράξεις NOT, ANDκαι OR. Στα ψηφιακά κυκλώµατα οι τρεις αυτές πράξεις εκτελούνται από κυκλώµατα που ονοµάζονται λογικές πύλες. Κάθε πύλη παίρνει το όνοµά της από την πράξη που εκτελεί. Έτσιέχουµετιςπύλες NOT, ANDκαι OR. Η πύλη ΝΟΤ έχει µία είσοδο και µία έξοδο, ενώ οι άλλες δύο (ή περισσότερες) εισόδους και µία έξοδο. Από την έξοδο κάθε πύλης µπορούν να τροφοδοτηθούν µία ή περισσότερες άλλες πύλες. ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 2
ΕΙΣΟ ΟΙ ΚΑΙ ΕΞΟ ΟΙ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ Οιείσοδοίκαιοιέξοδοιτωνπυλώνµπορούνναπάρουν δύοµόνοτιµές,τολογικό 1 καιτολογικό 0. Στη Θετική Λογική στο λογικό 1 αντιστοιχεί το υψηλότερο δυναµικό - Ηigh Level (π.χ. 5V), που συµβολίζεται και µε το γράµµα Η, ενώ στο λογικό 0 αντιστοιχεί το χαµηλότερο δυναµικό - Low Level (π.χ. 0V)πουσυµβολίζεταικαιµετογράµµα L. Στηνπράξητολογικό 1 αντιστοιχείσετάσεις 3.5V - 5V, ενώτολογικό 0 σετάσεις 0V 1.5V. ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 3
ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ NOT, AND ΚΑΙ OR Τασύµβολατωνπυλών NOT, ANDδύοεισόδωνκαι OR δύο εισόδων παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήµα: ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 4
ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ NOT, AND ΚΑΙ OR NOT AND OR x x x y x y x y x+y 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 ΗπύληΝΟΤδίνειέξοδο 1 ότανηείσοδόςτηςδενείναι 1. Hπύλη ANDδίνειέξοδο 1 ότανόλεςοιείσοδοίτηςείναι 1. Ηπύλη ORδίνειέξοδο 1 όταντουλάχιστονµίααπότιςεισόδουςτηςείναι 1. ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 5
ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ NAND ΚΑΙ NOR Τα σύµβολα των πυλών NAND δύο εισόδων και NOR δύο εισόδων παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήµα: ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 6
ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ NAND ΚΑΙ NOR NAND NOR x y (xy) x y (x+y) 0 0 1 0 0 1 0 1 1 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 0 1 1 0 Ηλογικήπύλη NANDείναιµίαπύλη ANDπουακολουθείταιαπόµίαπύλη NOT. Ηπύλη NANDδίνειέξοδο 1 "όταντουλάχιστονµίααπότιςεισόδουςτηςείναι 0. Ηλογικήπύλη NORείναιµίαπύλη ORπουακολουθείταιαπόµίαπύλη NOT. Ηπύλη NORδίνειέξοδο 1 ότανόλεςοιείσοδοιείναι 0. ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 7
ΠΥΛΕΣ ANDΚΑΙ OR ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΙΣΟ ΩΝ Οι πύλες AND και OR υπάρχουν και µε τη µορφή πολλαπλών εισόδων. Οιπύλες ANDκαι ORπολλαπλώνεισόδωνµπορούννα υλοποιηθούν συνδέοντας πολλές αντίστοιχες πύλες δύο εισόδων, γιατί ισχύει η προσεταιριστική ιδιότητα: x+y+z=x+(y+z)=(x+y)+z x y z=x (y z)=(x y) z ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 8
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΠΥΛΗΣ AND ΤΡΙΩΝ (3) ΕΙ Ο ΩΝ A B C ABC 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 1 1 ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 9
ΠΥΛΕΣ NANDΚΑΙ NOR ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΙΣΟ ΩΝ Οι πύλες NAND και NOR υπάρχουν και µε τη µορφή πολλαπλών εισόδων. Οι πύλες NAND και NOR πολλαπλών εισόδων µπορούν να υλοποιηθούν συνδέοντας µία πύλη NOT στην έξοδο των αντίστοιχων πυλών AND και OR πολλαπλών εισόδων. ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 10
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΠΥΛΗΣ NOR ΤΕΣΣΑΡΩΝ (4) ΕΙΣΟ ΩΝ A B C D (A+B+C+D) 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0 1 1 0 0 0 1 1 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 1 1 0 ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 11
ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ XOR ΚΑΙ XNOR Τα σύµβολα των πυλών XOR δύο εισόδων και XNOR δύο εισόδων παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήµα: ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 12
ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ XOR ΚΑΙ XNOR XOR XNOR x y x y x y x y 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 0 1 1 1 Η πύλη XOR δίνει έξοδο "1" όταν οι είσοδοί της είναι σε διαφορετική κατάσταση. Ηπύλη XNORδίνειέξοδο "1"ότανοιείσοδοίτηςείναιστηνίδιακατάσταση. ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 13 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 13
ΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΠΥΛΩΝ XOR ΚΑΙ XNOR Οι λογικές συναρτήσεις των πυλών XOR και XNOR δύο εισόδων είναι: x y=xy +x y x y=xy+x y Οι λογικές συναρτήσεις των πυλών XOR και XNOR δύο εισόδων συνδέονται µε τη σχέση: x y=(x y) ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 14 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 14
ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΚΥΚΛΩΜΑ - CHIP ΚΛΙΜΑΚΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΚΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΛΟΓΙΚΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ ΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ 7400 ΦΥΛΛΑ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ 74 ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 15 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 15
ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΚΥΚΛΩΜΑ - CHIP Τα ολοκληρωµένα κυκλώµατα (integrated circuits) είναι συστατικά στοιχεία των ψηφιακών κυκλωµάτων. Ένα ολοκληρωµένο κύκλωµα είναι ένας ηµιαγωγός κρύσταλλος από σιλικόνη (chip) που περιέχει ηλεκτρονικά στοιχεία για τις ψηφιακές πύλες.. Οι πύλες συνδέονται µέσα στο chip για να σχηµατίσουν το κύκλωµα. Το chip τοποθετείται σε ένα πλαστικό περίβληµα και συγκολλούνται επαφές σε εξωτερικούς ακροδέκτες (pin) για να σχηµατιστεί το ολοκληρωµένο κύκλωµα. ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 16 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 16
ΚΛΙΜΑΚΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ Τα ολοκληρωµένα κυκλώµατα κατηγοριοποιούνται ανάλογα µε την Κλίµακα Ολοκλήρωσης (Scale Integration), δηλαδή ανάλογα µε το πλήθος των ισοδύναµων µε µια πύλη κυκλωµάτων που περιέχουν: Κλίµακα Ολοκλήρωσης (Scale Integration) Πλήθος κυκλωµάτων ισοδύναµων µε µια πύλη SSI (Small Scale Integration) < 12 MSI (Medium Scale Integration) 12 100 LSI (Large Scale Integration) 100 1000 VLSI (Very Large Scale Integration) 1000 100000 ULSI (Ultra Large Scale Integration) > 100000 ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 17 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 17
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΚΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ BIPOLAR CMOS (Complementary Metal-Oxide Semiconductor) BICMOS (Bipolar CMOS) ECL (Emitter Coupled Logic) ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 18 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 18
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΛΟΓΙΚΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ - Fun Out (απαιτούµενο ρεύµα εισόδου που µπορεί να οδηγήσει η έξοδος χωρίς να κινδυνεύσει η οµαλή λειτουργία) - Power Dissipation (απαιτούµενη ισχύς τροφοδοσίας για οµαλή λειτουργία) - Propagation Delay (χρόνος για αλλαγή σήµατος από την είσοδο στην έξοδο) - Noise Margin (ελάχιστη τάση εξωτερικού θορύβου που προκαλεί ανεπιθύµητη αλλαγή στην έξοδο) ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 19 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 19
ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ ΣΗΜΑΣΙΑ Κατασκευάστρια Εταιρεία Περιοχή Θερµοκρασίας Λειτουργίας Τεχνολογία Κατασκευής Λειτουργία Τρόπος συσκευασίας ΚΩ ΙΚΟΣ SN (Texas Instruments) DM (Fairchild Semiconductor) 74 (0 o C 70 o C για εµπορικές εφαρµογές) 64 (-40 o C 85 o C για βιοµηχανικές εφαρµογές) 54 (-55 o C 125 o C για στρατιωτικές εφαρµογές) S (Schottky) LS (Low-power Schottky) ALS (Advanced Low-power Schottky) C (CMOS) HC (High-speed CMOS TTL) HTC (High-speed CMOS TTL compatible) 00 4 πύλες NAND 2 εισόδων 04 6 πύλες NOT 08 4 πύλες AND 2 εισόδων 32 4 πύλες OR 2 εισόδων D/DW (SOIC Small Outline Integrated Circuit) DB/DL (SSOP) DGG (TSSOP) FK (LCCC) N/P (PDIP Plastic Dual In Package) NS (SOP) ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 20 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 20
ΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ 7400 Τα chip της standard σειράς 74 της οικογένειας TTL έχουν ονοµασία που αρχίζει από 74 και ακολουθείται από κατάληξη που προσδιορίζει τον τύπο της σειράς. Το chip 7400 που περιέχει τέσσερις πύλες NAND δυο εισόδων είναι το βασικό κύκλωµα της οικογένειας TTL. Vcc 4B 4A 4Y 3B 3A 3Y 14 13 12 11 10 9 8 7400 1 2 3 4 5 6 7 1A 1B 1Y 2A 2B 2Y GND ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 21 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 21
ΟΙ ΑΚΡΟ ΕΚΤΕΣ ΤΟΥ 7400 Το chip τροφοδοτείται µε τάση Vcc (υψηλή τάση - λογικό 1 ) στην περιοχή τιµών 2.4V-5V µε τυπική τιµή 3.5V και γειώνεται GND (χαµηλή τάση - λογικό 0 ) στην περιοχή τιµών 0V-0.4V µε τυπική τιµή 0.2V. ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 22 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ pin Σηµασία 1 1A πρώτη είσοδος πύλης 1 2 1B δεύτερη είσοδος πύλης 1 3 1Y έξοδος πύλης 1 4 2A πρώτη είσοδος πύλης 2 5 2B δεύτερη είσοδος πύλης 2 6 2Y έξοδος πύλης 2 7 GND Γείωση (λογικό 0 ) 8 3Y έξοδος πύλης 3 9 3A πρώτη είσοδος πύλης 3 10 3B δεύτερη είσοδος πύλης 3 11 4Y έξοδος πύλης 4 12 4A πρώτη είσοδος πύλης 4 13 4B δεύτερη είσοδος πύλης 4 14 Vcc Τάση τροφοδοσίας (λογικό 1 ) ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 22
ΦΥΛΛΑ Ε ΟΜΕΝΩΝ Τα φύλλα δεδοµένων (Data Sheets) των ολοκληρωµένων κυκλωµάτων περιέχουν πληροφορίες σχετικές µε: Κατασκευάστρια Εταιρεία Ονοµασία ολοκληρωµένου κυκλώµατος Γενική Περιγραφή (General Description) ιάγραµµα Σύνδεσης (Connection Diagram) Πίνακας Λειτουργίας (Function Table) Μέγιστες Απόλυτες Τιµές (Absolute Maximum Ratings) Συνιστώµενες Συνθήκες Λειτουργίας (Recommended Operation Conditions) Ηλεκτρικά Χαρακτηριστικά (Electrical Characteristics) Χαρακτηριστικά Μεταγωγής (Switching Characteristics). Φυσικές ιαστάσεις (Physical Dimensions) ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 23 e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ- ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- - 23
ΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ 74 chip πύλες 7400 4 πύλες NAND 2 εισόδων 7402 4 πύλες NOR 2 εισόδων 7404 6 πύλες NOT 7408 4 πύλες AND 2 εισόδων 7410 3 πύλες NAND 3 εισόδων 7411 3 πύλες AND 3 εισόδων 7420 2 πύλες NAND 4 εισόδων 7421 2 πύλες AND 4 εισόδων 7427 3 πύλες NOR 3 εισόδων 7430 1 πύλη NAND 8 εισόδων 7432 4 πύλες OR 2 εισόδων 7486 4 πύλες XOR 2 εισόδων ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ-ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 24
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.