ΕΠΑ.Λ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ. Υπεύθυνες καθηγήτριες ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΩΡΑ ΠΕ17 ΔΑΝΙΗΛΙΔΟΥ ΚΩΝΤΑΝΤΙΝΙΑ ΠΕ17

ΕΠΑ.Λ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ Υπεύθυνες καθηγήτριες ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΩΡΑ ΠΕ17 ΔΑΝΙΗΛΙΔΟΥ ΚΩΝΤΑΝΤΙΝΙΑ ΠΕ17 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 13-1 1

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Να βοηθήσει και να στηρίξει τους μαθητές τριες της Α Λυκείου ώστε να γνωρίσουν τις εργασιακές αξίες για την κρίσιμη επιλογή επαγγέλματος. Να τους ενισχύσει σε θέματα που σχετίζονται με την εκπαιδευτική, επαγγελματική και κοινωνική τους ανάπτυξη, να συνειδητοποιήσουν τις κλίσεις, τις επιθυμίες τους και να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους, ώστε να μπορούν οι ίδιοι να διαχειρίζονται τα θέματα της προσωπικής και επαγγελματικής τους ανάπτυξης με την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, της προσωπικότητας. Επιπλέον ενισχύεται η ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής(life skills) την ενίσχυση εργασιακών αξιών, τη σύνδεση της επαγγελματικής αυτεπάρκειας τους με την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ανάπτυξη του τόπου και την υιοθέτηση υγιούς στάσης ως ενεργών πολιτών

Παιδαγωγικοί Στόχοι ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ Οι μαθητές να είναι σε θέση : 1. Να αναπτύξουν οι μαθητές δεξιότητες έρευνας, διεπιστημονικής προσέγγισης του θέματος αξιοποιώντας τις μεθόδους διαφόρων επιστημονικών πεδίων. ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ Οι μαθητές να είναι σε θέση : 1. Να διερευνήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους.. Να παρατηρήσουν, να συζητήσουν και να καταγράψουν γνωρίσματα του εαυτού τους. 3.Να καταγράφουν αξίες, σκέψεις, στόχους, τη μαθησιακή τους πρόοδο ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ Οι μαθητές να είναι σε θέση : 1.Να καταγράψουν τα επαγγέλματα κατά κατηγορίες ανάλογα με τον τρόπο της άσκησης αυτών.. Να συσχετίσουν τα επαγγέλματα με τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά. 3. Να μπορέσει κάθε μαθητής να επιλέξει το επάγγελμα που του ταιριάζει και να το εξασκήσει στο μέλλον με ικανοποίηση. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ: 1.Ανάπτυξη κοινωνικότητας και στρατηγικών επικοινωνίας, ενίσχυση του δημοκρατικού διαλόγου μέσω της ομαδικής συνεργασίας. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ 1. Ευαισθητοποίηση απέναντι σε θέματα εργασιακά, ενίσχυση εργασιακών αξιών, σύνδεση της επαγγελματικής αυτεπάρκειας τους με την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ανάπτυξη του τόπου, υιοθέτηση υγιούς στάσης ως ενεργών πολιτών. 3

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Οι μαθητές τριες αφού πληροφορήθηκαν για τους στόχους και τα θέματα του προγράμματος χωρίστηκαν σε ομάδες οι οποίες εναλλάσσονταν κατά την πορεία πραγματοποίησης του προγράμματος και ανέλαβαν να παρουσιάσουν εργασίες σε διάφορα θέματα του προγράμματος. Υιοθετήθηκε η βιωματική και ομαδοσυνεργατική προσέγγιση των θεμάτων, ο ελεύθερος διάλογος, η αναζήτηση πληροφοριών μέσω της χρήσης του διαδικτύου, του έντυπου υλικού από εφημερίδες και περιοδικά, εργαλεία αυτοαξιολόγησης και η χρήση ερωτηματολογίων και τεστ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Στο τέλος του προγράμματος οι ίδιοι οι μαθητές-τριες συνέταξαν ερωτηματολόγιο με απαντήσεις κλειστού τύπου που αξιολόγησαν το πρόγραμμα. Από την εξέταση των απαντήσεών τους οι μαθητές τριες δήλωσαν αρκετά ικανοποιημένοι από το πρόγραμμα, τη θεματολογία, τη μεθοδολογία αλλά και την ενημέρωση που προσέλαβαν σε θέματα που αφορούν την αυτογνωσία τους, αυτοαντίληψή τους, τις ικανότητες, δεξιότητες, κλίσεις, στόχους αλλά κυρίως για τις επαγγελματικές αξίες στον κόσμο των επαγγελμάτων.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η διαδικασία επιλογής επαγγέλματος και, σε δεύτερο επίπεδο, η διαδικασία επιλογής συγκεκριμένου εργασιακού περιβάλλοντος συνδέονται άρρηκτα με την ύπαρξη εργασιακών κινήτρων και αξιών, δηλαδή παραγόντων που προσδιορίζουν και καθορίζουν τις επαγγελματικές επιλογές του ατόμου. Τα εργασιακά κίνητρα-αξίες - μονολεκτικά, 'κίνητρα' - είναι ποικίλα και κάθε άτομο χαρακτηρίζεται από εκείνα που ταιριάζουν με την προσωπικότητά του, αλλά και που ανταποκρίνονται στους στόχους, στις φιλοδοξίες και στις επιδιώξεις που έχει θέσει στη ζωή του, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Είναι, λοιπόν, η ατομική βιοθεωρία, δηλαδή ο προσωπικός τρόπος με τον οποίο κανείς θεωρεί τα πράγματα γύρω του, ο βασικός εκείνος παράγοντας που υπαγορεύει την υιοθέτηση συγκεκριμένων εργασιακών κινήτρων-αξιών, γεγονός που είναι εύλογο, καθώς η επιλογή επαγγέλματος και η επιλογή εργασιακού περιβάλλοντος δεν μπορούν, ως διαδικασίες, να απομονωθούν και να αποκοπούν από την υπόλοιπη δραστηριότητα του ατόμου, αλλά - αντιθέτως - αποτελούν οργανικά κομμάτια της και ταυτόχρονα καθοριστικούς παράγοντες στην εν γένει πορεία της ζωής του ατόμου. Εντοπίζοντας τα εργασιακά του κίνητρα, το άτομο είναι σε θέση να προσδιορίσει εκείνο που το ενδιαφέρει περισσότερο επαγγελματικά, αυτό το οποίο προσδοκά από το κάθε επάγγελμα, εκείνο που περιμένει να κερδίσει. Έχοντας γνώση των επαγγελματικών του κινήτρων, το άτομο μπορεί με ασφάλεια: α) να ελέγξει το εργασιακό του περιβάλλον, β) να κινηθεί προς την πλέον ενδεδειγμένη ειδικότητα, γ) να επιλέξει το βέλτιστο συνδυασμό από εναλλακτικά προσφερόμενα εργασιακά περιβάλλοντα, δ) να προσφέρει έργο επιπέδου προς όφελος όλων. Προσωπικότητα Αρκετά συχνά στην εργασιακή πρακτική παρατηρείται το φαινόμενο εργαζόμενοι με πολλές ικανότητες να μην μπορούν να αποδώσουν ικανοποιητικά στα πλαίσια του ρόλου τους, να μην μπορούν να συνεργαστούν με τους υπόλοιπους συναδέλφους τους καθώς και να μην μπορούν να εναρμονιστούν με την ευρύτερη φιλοσοφία της εταιρείας. 5

Πίσω από αυτά τα φαινόμενα συνήθως βρίσκεται η ασυμβατότητα της προσωπικότητας του εργαζομένου με αυτή των υπολοίπων συναδέλφων καθώς και με την οργανωτική κουλτούρα. Αυτά τα προβλήματα προσαρμογής και απόδοσης μπορούν να αντιμετωπιστούν προληπτικά εφόσον διαγιγνώσκεται έγκαιρα η προσωπικότητα των νέων στελεχών μιας εταιρείας και αξιολογείται η δυνατότητα τους να ταιριάξουν με την ήδη διαμορφωμένη δυναμική της επιχείρησης. Η αξιολόγηση της προσωπικότητας των εργαζομένων θα πρέπει να αποτελεί βασικό κομμάτι των διαδικασιών επιλογής και αξιολόγησης των σύγχρονων εταιρειών. Τι είναι η προσωπικότητα; Αν θέλαμε να παρέχουμε έναν ακριβή ορισμό της προσωπικότητας θα αναφέραμε ότι: η ανθρώπινη προσωπικότητα είναι το σύνολο των σωματικών, νοητικών, κοινωνικών και συναισθηματικών γνωρισμάτων, των συμπεριφορών και των συνηθειών που διαφοροποιούν τον κάθε έναν από εμάς από τους υπολοίπους. Η προσωπικότητα του κάθε ατόμου είναι μοναδική και σταθερή και εξαρτάται από την κληρονομικότητα και από το περιβάλλον. Κατά περιόδους έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες σχετικά με το τι είναι η προσωπικότητα, τι περιλαμβάνει και από τι επηρεάζεται, π.χ. Freud, Cattell, Eysenck, Hartmann, Bandura, Rogers κ.α. Η κάθε μια από αυτές τις θεωρήσεις επηρεάζεται έντονα από το ιδεολογικό και μεθοδολογικό υπόβαθρο του θεμελιωτή της. Ωστόσο ακόμη και αν όλες αυτές οι θεωρήσεις έχουν τα ισχυρά τους σημεία και κατορθώνουν σε σημαντικό βαθμό να διεισδύσουν στη βαθύτερη ουσία της έννοιας ''προσωπικότητα'', τα τελευταία χρόνια τείνουν να ξεπεραστούν από μια νέα θεώρηση, πάνω στην οποία φαίνεται να συμφωνούν οι περισσότεροι από τους σύγχρονους ψυχολόγους της προσωπικότητας. Η θεώρηση αυτή ονομάζεται ''μοντέλο των 5 παραγόντων'' και υποστηρίζει ότι η ανθρώπινη προσωπικότητα μπορεί να περιγραφεί πλήρως από 5 βασικούς παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί είναι οι εξής: Νευρωτισμός, ο οποίος αναφέρεται στην συναισθηματική ισορροπία και στην προσαρμογή του ατόμου. Εξωστρέφεια, η οποία αξιολογεί την ποιότητα και την ένταση των κοινωνικών σχέσεων του ατόμου. Ανοικτότητα, η οποία περιγράφει την ικανότητα του ατόμου να ανοιχθεί και να εξερευνήσει άγνωστες καταστάσεις, να προσλάβει νέες εμπειρίες κ.ο.κ. Ευαρέστηση, η οποία εξετάζει την ποιότητα των σχέσεων του ατόμου με τους άλλους και με τον εαυτό του. Ευσυνειδησία, η οποία εστιάζει στο κατά πόσο η συμπεριφορά του ατόμου στοχεύει στην επίτευξη κάποιου σκοπού και διέπεται από εσωτερικές αξίες, κανόνες και ηθική.

Η αξιολόγηση αυτών των διαστάσεων είναι σημαντική και μπορεί να μας παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την μελλοντική προσαρμογή και απόδοση ενός εργαζομένου. Ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο αντιδρά, κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις, υπαγορεύεται από το εσωτερικό σύστημα των αξιών του και μας παρέχει με βάση την παρατηρούμενη συμπεριφορά την δυνατότητα να το περιγράψουμε ανάλογα. Μπορούμε, δηλαδή, να διαπιστώσουμε την ιδιοσυγκρασία του και κατ' επέκταση την μελλοντική του συμπεριφορά. Ωστόσο δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι όλοι οι άνθρωποι μοιράζονται τις ίδιες αξίες στον ίδιο βαθμό. Η μέτρηση τόσο της ιδιοσυγκρασίας όσο και των αξιών ενός ατόμου, είναι πολύ σημαντική για την αξιολόγησή του και για την κατανόηση - πρόβλεψη της συμπεριφοράς του. Η αξιολόγηση των αξιών των εργαζομένων θα πρέπει να αποτελεί βασικό κομμάτι των διαδικασιών επιλογής και αξιολόγησης των σύγχρονων εταιρειών. Ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο αντιδρά, κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις, υπαγορεύεται από το εσωτερικό σύστημα των αξιών του και μας παρέχει με βάση την παρατηρούμενη συμπεριφορά την δυνατότητα να το περιγράψουμε ανάλογα. Μπορούμε, δηλαδή, να διαπιστώσουμε την ιδιοσυγκρασία του και κατ' επέκταση την μελλοντική του συμπεριφορά. Ωστόσο δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι όλοι οι άνθρωποι μοιράζονται τις ίδιες αξίες στον ίδιο βαθμό. Η μέτρηση τόσο της ιδιοσυγκρασίας όσο και των αξιών ενός ατόμου, είναι πολύ σημαντική για την αξιολόγησή του και για την κατανόηση - πρόβλεψη της συμπεριφοράς του. Η αξιολόγηση των αξιών των εργαζομένων θα πρέπει να αποτελεί βασικό κομμάτι των διαδικασιών επιλογής και αξιολόγησης των σύγχρονων εταιρειών. Τι είναι οι επαγγελματικές αξίες; Αν θέλαμε να δώσουμε έναν ακριβή ορισμό θα υποστηρίζαμε ότι οι αξίες αποτελούν αποκρυσταλλωμένες βαθύτερες πεποιθήσεις, προτιμήσεις, στάσεις, ιδέες και γνώμες του υποκειμένου οι οποίες με τρόπο δυναμικό και συχνά ασυνείδητο κατευθύνουν την συμπεριφορά του και τις επιλογές του. Οι αξίες συνήθως είναι οργανωμένες σε ένα συμπαγές σύστημα και εμφανίζουν την τάση να προσελκύουν παρόμοιες με αυτές αξίες και να απομακρύνουν τις αντίθετες τους. Δηλαδή αν κάποιος άνθρωπος έχει ψηλά στο σύστημα αξιών του την τεμπελιά, την ανηθικότητα, το ψεύδος και την κλοπή τότε είναι πιο πιθανό 7

ότι παράλληλα θα είναι ανεύθυνος και ασυνείδητος παρά φιλότιμος και συμπονετικός. Ο τρόπος με τον οποίο το άτομο επιλέγει και εσωτερικεύει συγκεκριμένες αξίες είναι πολυσύνθετος και βασίζεται ταυτόχρονα στην κληρονομικότητα, στην οικογένεια, στα βιώματα του και στο ευρύτερο κοινωνικό - ιστορικό πλαίσιο. Η διαφορά των αξιών από τις στάσεις ή τις απλές απόψεις του ατόμου έγκειται στον βαθμό στον οποίο αυτές επηρεάζουν την συμπεριφορά του καθώς και στην δυσκολία στην αλλαγή τους. Οι αξίες είναι σχετικά σταθερές και αμετάβλητες. Οι αξίες ενός προσώπου καθορίζουν σε ένα μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο αυτό συμπεριφέρεται καθώς και τον βαθμό απόδοσής του στην πραγματοποίηση ενός έργου. Οι άμεσες αποφάσεις, όσο και τα μακροπρόθεσμα σχέδια, επηρεάζονται, συνειδητά και ασυνείδητα, από το ατομικό σύστημα αξιών. Το αίσθημα αυτάρκειας επίσης εξαρτάται κυρίως από τον βαθμό στον οποίο οι αξίες εκφράζονται στην καθημερινή ζωή. Η ασυμβατότητα ή η σύγκρουση αξιών, σε ενδοατομικό ή ενδοομαδικό επίπεδο, αποτελούν τη ρίζα πολλών προσωπικών και διαπροσωπικών προβλημάτων. Συνεργασία είναι μια κοινή προσπάθεια, μια από κοινού εργασία προς έναν συγκεκριμένο στόχο, με αλληλοϋποστήριξη και αλληλοσυμπαράσταση. Είναι απαραίτητη για την επιβίωση κάθε οργανισμού Η συνεργασία είναι απαραίτητα για την επιβίωση κάθε οργανισμού στην φύση. Όποιο έμβιο ον δεν συνεργάστηκε με τα κοντινά του και με τις συνθήκες ζωής του, εξαφανίστηκε. Η συνεργασία είναι σήμερα το ζητούμενο σε παγκόσμιο επίπεδο, ανάμεσα στους λαούς και τα κράτη, γιατί όλοι πλέον έχουν συνειδητοποιήσει πως ο ανταγωνισμός καταστρέφει τον πλανήτη και τον ίδιο τον άνθρωπο. 8

Τι απαιτεί για να επιτευχθεί : Σεβασμό στους άλλους ανθρώπους Ο σεβασμός συνίσταται στην στάση που μπορούμε να υιοθετήσουμε, σύμφωνα με την οποία, δεν θεωρούμε κανέναν ανώτερο ή κατώτερο από εμάς. Τον ανώτερο τον πολεμάμε, τον ανταγωνιζόμαστε γιατί θέλουμε να του πάρουμε την θέση. Άρα δεν μπορούμε να συνεργαστούμε. Τον κατώτερο τον λυπούμαστε, τον υποτιμούμε και τον «σνομπάρουμε» και γι αυτό δεν «καταδεχόμαστε» να συνεργαστούμε γιατί δεν πιστεύουμε πως έχει δυνατότητες, πως μπορεί να κάνει κάτι ωφέλιμο. Ο σεβασμός και η συνεργασία είναι δύο αναπόσπαστα μέρη των ανθρωπίνων σχέσεων που το ένα συμπληρώνει και ενδυναμώνει το άλλο. Αντίληψη και πεποίθηση ισοτιμίας απέναντι στους άλλους ανθρώπους Η βασική πεποίθηση που έχει ο άνθρωπος είναι σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους. Η ισοτιμία (και όχι η ισότητα) είναι μια έννοια που αποδίδεται σε όλους τους ανθρώπους επί της γης, ανεξάρτητα από την όποια διαφορά και αν έχουν. Η ανθρώπινη αξία είναι μία, ενιαία και δεν εξαρτάται από κανέναν απολύτως εξωτερικό ή εσωτερικό παράγοντα. 9

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ Αλληλεγγύη είναι η ενσωμάτωση, ο βαθμός και το είδος της ενσωμάτωσης, που προβάλεται από μια κοινωνία ή ομάδα με τους ανθρώπους και τους γείτονές τους. Αφορά τις σχέσεις σε μια κοινωνία, με τις οποίες οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους. Ο όρος χρησιμοποιείται γενικά στην κοινωνιολογία και τις άλλες κοινωνικές επιστήμες. Αυτό που αποτελεί τη βάση της αλληλεγγύης ποικίλλει ανάμεσα στις κοινωνίες. Στις απλές κοινωνίες μπορεί να βασίζεται κυρίως γύρω από τις συγγένειες και τις κοινές αξίες. Σε πιο πολύπλοκες κοινωνίες υπάρχουν διάφορες θεωρίες, ως προς το τί συμβάλλει σε μια αίσθηση της κοινωνικής αλληλεγγύης. Η αλληλοβοήθεια και το αίσθημα ενότητας μεταξύ ανθρώπων με κοινά συμφέροντα και στόχους Επαγγελματική Ικανοποίηση Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες εταιρείες ανά την υφήλιο αρχίζουν να εξετάζουν συστηματικά το επίπεδο επαγγελματικής ικανοποίησης των εργαζομένων τους. Ο λόγος για αυτό το ενδιαφέρον βρίσκεται στον αυξανόμενο όγκο επιστημονικών πορισμάτων τα οποία συνδέουν την επαγγελματική ικανοποίηση με την μεγαλύτερη αποδοτικότητα, τις μειωμένες προθέσεις για 1

αποχώρηση, την μεγαλύτερη δέσμευση, την καλύτερη συνεργασία και την επίτευξη απαιτητικών στόχων Η αξιολόγηση του βαθμού επαγγελματικής ικανοποίησης των εργαζομένων θα πρέπει να αποτελεί βασικό κομμάτι των διαδικασιών ανάπτυξης και χάραξης στρατηγικής των σύγχρονων εταιρειών. Τι είναι η επαγγελματική ικανοποίηση; Η επαγγελματική ικανοποίηση αναφέρεται στον βαθμό στον οποίο το άτομο νιώθει δικαιωμένο για την επιλογή του να εργαστεί για μια συγκεκριμένη εταιρεία και καθορίζει τον βαθμό δέσμευσης του στα εταιρικά οράματα. Ο βαθμός επαγγελματικής ικανοποίησης επηρεάζεται από όλες τις εργασιακές διαστάσεις και υπάγεται σε αυξομειώσεις με την πάροδο του χρόνου και ανάλογα με τις κινήσεις τις διοίκησης. Ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο ένας εργαζόμενος είναι ικανοποιημένος ή δυσαρεστημένος από την εταιρεία καταβάλλει και την αντίστοιχη προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. 11

ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΏΝ ΑΞΙΩΝ Να έχει την ευκαιρία ο κάθε εργαζόμενος να γίνει ευρέως γνωστός ΑΜΟΙΒΗ Μισθός είναι η καταβαλλόμενη τιμή, η αμοιβή για την αγορά των υπηρεσιών του παραγωγικού συντελεστή εργασία. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ Ψυχαγωγία - Διασκέδαση ΟΡΙΣΜΟΣ Ελεύθερος χρόνος ορίζεται ο χρόνος που απομένει, εάν αφαιρεθεί ο εργάσιμος χρόνος και ο λεγόμενος νεκρός χρόνος (αυτός που καταναλίσκεται για τη μετάβαση από τη μια δραστηριότητα σε μιαν άλλη) και αφήνεται στην ελεύθερη 1

διάθεση του ατόμου σύμφωνα με τις ιδιαίτερες επιθυμίες του. Στην ελληνική γλώσσα ο διαθέσιμος χρόνος ονομάζεται ελεύθερος, ακριβώς για να διαφοροποιηθεί από τον εργάσιμο χρόνο που έχει χαρακτήρα καταναγκαστικό. Επομένως, πρόκειται για σαφή διχοτόμηση του ανθρώπινου χρόνου, γεγονός που συνυφαίνεται τόσο με το χαρακτήρα της εργασίας όσο και με τον τρόπο ζωής, τις νοοτροπίες και τις κοινωνικές συμπεριφορές. ΑΥΤΕΝΕΡΓΕΙΑ Ελευθερία δράσης Ενέργεια που προέρχεται από την ελεύθερη θέληση ή την παρόρμηση του ατόμου και δεν οφείλεται σε ξένη επίδραση. Κατά τους ψυχολόγους α. είναι το είδος εκείνο της πράξης που προέρχεται από το ελεύθερο εγώ, είναι δηλαδή άμεση έκφρασή του. Η δυνατότητα του ανθρώπου στην εργασία του να σκέφτεται, να αποφασίζει και να πράττει χωρίς την καθοδήγηση άλλων ανθρώπων. ΤΑΞΙΔΙΑ Στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, για πολλούς εργαζόμενους, η εργασία τους περιλαμβάνει ταξίδια. Παλαιότερα, τα επαγγελματικά ταξίδια αφορούσαν κυρίως τα επαγγέλματα των μεταφορών, των κατασκευών, των εξαγωγών και τα στρατιωτικά επαγγέλματα. Στις μέρες μας, η ανάγκη για ταξίδια χαρακτηρίζει μεγάλο αριθμό επαγγελμάτων μεταξύ των οποίων οι προϊστάμενοι τμημάτων, οι σύμβουλοι, οι ειδικοί πληροφορικής, οι οικονομολόγοι κ.ά. 13

Οι εργαζόμενοι αυτών των κατηγοριών ταξιδεύουν με σκοπό να επισκεφθούν πελάτες, να παρευρεθούν σε επαγγελματικές συναντήσεις, να συμμετάσχουν σε συνέδρια κ.ά. Η παρουσία τους σε άλλες χώρες από αυτές που εργάζονται, ενισχύει τις σχέσεις τους με τους πελάτες και τους προμηθευτές αλλά και την παρουσία της εταιρείας στο διεθνή χώρο. ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ Στην καθομιλουμένη, η έννοια του κινδύνου εκφράζει το «επικείμενο κακό» ή και την«πιθανή δυσάρεστη έκβαση» ενός συμβάντος Όταν όμως αναφερόμαστε στον «επαγγελματικό κίνδυνο», εννοούμε τον κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια τωνεργαζομένων, ο οποίος προέρχεται από την έκθεση στους βλαπτικούς παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος 1

ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ Φτιάχνω με τα χέρια μου και διοχετεύω τη δημιουργικότητά μου ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ Όταν αναφερόµαστε γενικά στην έννοια της δηµιουργικότητας, στο µυαλό µας έρχεται η έννοια του πρωτότυπου, του καινοτόµου. Μάλιστα αρκετές φορές, η δηµιουργικότητα αντιτάσσεται στην έννοια της οµοιοµορφίας και του κοµφορµισµού και ορίζεται ως η παραγωγή πρωτότυπων ιδεών, η διαφορετική οπτική γωνία µε την οποία βλέπει κάποιος τα πράγµατα.. Οι ορισµοί που έχουν δοθεί για τη δηµιουργικότητα µπορούν να οµαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη αναφέρει ότι η δηµιουργικότητα είναι η παραγωγή νέων ιδεών, που οδηγούν σε ένα καινοτόµο αποτέλεσµα. Η δεύτερη αναφέρει ότι η δηµιουργικότητα µπορεί να είναι απλά, ένας διαφορετικός τρόπος προσέγγισης και συνδυασµού της ήδη υπάρχουσας γνώσης. Τέλος, η τρίτη κατηγορία αναφέρει ότι µια διαδικασία για να είναι δηµιουργική, δεν αρκεί να είναι καινοτόµος ή να συνδυάζει την υπάρχουσα γνώση αλλά πρέπει να έχει και προστιθέµη αξία. 15

Συνδυάζοντας τους υπάρχοντες ορισµούς για τη δηµιουργικότητα, θα µπορούσαµε να πούµε ότι: η ηµιουργικότητα περιλαµβάνει την παραγωγή νέων ιδεών ή τον συνδυασµό γνωστών δεδοµένων σε κάτι καινούργιο, παρέχοντας αξία στο τελικό αποτέλεσµα. Ανεξάρτητα όµως από τους ορισµούς που υπάρχουν γύρω από τη δηµιουργικότητα, γεγονός είναι, ότι ο κύριος σκοπός της δηµιουργικής σκέψης, είναι να οδηγήσει το άτοµο µακριά από τις συµβατικές ιδέες και διαδικασίες, να αφύπνισει την περιέργεια του, την φαντασία του και να υποβοηθήσει την παραγωγή πολλαπλών διαφορετικών εναλλακτικών λύσεων και ιδεών. Σίγουρα ελάχιστοι είναι αυτοί που θα αµφισβητήσουν το γεγονός ότι όσες περισσότερες ιδέες έχει κάποιος, τόσο πιο ικανοποιητική είναι και η ζωή του, δίνοντας του περισσότερες δυνατότητες δράσης. ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ Σταθερή και μόνιμη εργασία 1

Ερωτηματολόγιο Αγόρι Κορίτσι Ταξινόμησε με ένα ν τους παράγοντες που θεωρείς σημαντικούς για το μελλοντικό σου επάγγελμα από 1- ( 1 λιγότερο έως πάρα πολύ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 1 3 Να εργάζομαι με πολλούς ανθρώπους Να βοηθώ και να φροντίζω ανθρώπους Να έχω ευκαιρίες για δημοσιότητα Να έχω υψηλή αμοιβή Να έχω πολύ ελεύθερο χρόνο Να ορίζω εγώ το χρόνο εργασίας μου Να ταξιδεύω συχνά Να μην εκτίθεμαι σε κινδύνους Να κατασκευάζω πράγματα με τα χέρια μου Να εργάζομαι στο σπίτι μου Να έχω την αίσθηση της δημιουργίας Να έχω μια σταθερή δουλειά 17

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Στο ερώτημα «Να εργάζομαι με πολλούς ανθρώπους» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ : 3 ΝΑ ΕΡΓΑΖΟΜΑΙ ΜΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓ ΙΑ 3,5 3,5 1,5 1,5 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο ερώτημα «Να βοηθώ και να φροντίζω ανθρώπους» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.9 ΝΑ ΒΟΗΘΩ ΚΑΙ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ 5 3 1 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ 18

Στο ερώτημα «Να έχω ευκαιρίες για δημοσιότητα» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ. ΝΑ ΕΧΩ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο ερώτημα «Να έχω υψηλή αμοιβή» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3.5 ΝΑ ΕΧΩ ΥΨΗΛΗ ΑΜΟΙΒΗ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ 19

Στο ερώτημα «Να έχω πολύ ελεύθερο χρόνο» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3. ΝΑ ΕΧΩ ΠΟΛΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΧΡΟΝΟ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο ερώτημα «Να ορίζω εγώ το χρόνο εργασίας μου» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3.3 ΝΑ ΟΡΙΖΩ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΟΥ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

Στο ερώτημα «Να ταξιδεύω συχνά ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.5 ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΩ ΣΥΧΝΑ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο ερώτημα «Να μην εκτίθεμαι σε κινδύνους ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3. ΝΑ ΜΗΝ ΕΚΤΙΘΕΜΑΙ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ 1

Στο ερώτημα «Να κατασκευάζω πράγματα με τα χέρια μου ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.8 ΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΩ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΜΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΟΥ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙ Α 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο ερώτημα «Να εργάζομαι στο σπίτι μου» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.7 ΝΑ ΕΡΓΑΖΟΜΑΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

Στο ερώτημα «Να έχω την αίσθηση της δημιουργίας» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3.3 ΝΑ ΕΧΩ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο ερώτημα «Να έχω μια σταθερή δουλειά» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3.8 ΝΑ ΕΧΩ ΜΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ ΔΟΥΛΕΙΑ 1 3 5 7 8 9 1 11 1 13 1 15 1 17 18 19 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ 3

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ Στο ερώτημα «Να εργάζομαι με πολλούς ανθρώπους» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ :.7 ΝΑ ΕΡΓΑΖΟΜΑΙ ΜΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Στο ερώτημα «Να βοηθώ και να φροντίζω ανθρώπους» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.7 ΝΑ ΒΟΗΘΩ ΚΑΙ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Στο ερώτημα «Να έχω ευκαιρίες για δημοσιότητα» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.3 ΝΑ ΕΧΩ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Στο ερώτημα «Να έχω υψηλή αμοιβή» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3. ΝΑ ΕΧΩ ΥΨΗΛΗ ΑΜΟΙΒΗ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 5

Στο ερώτημα «Να έχω πολύ ελεύθερο χρόνο» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3.1 ΝΑ ΕΧΩ ΠΟΛΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΧΡΟΝΟ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Στο ερώτημα «Να ορίζω εγώ το χρόνο εργασίας μου» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3 ΝΑ ΟΡΙΖΩ ΕΓΩ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΟΥ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Στο ερώτημα «Να ταξιδεύω συχνά ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.7 ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΩ ΣΥΧΝΑ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Στο ερώτημα «Να μην εκτίθεμαι σε κινδύνους ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ. ΝΑ ΜΗΝ ΕΚΤΙΘΕΜΑΙ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 7

Στο ερώτημα «Να κατασκευάζω πράγματα με τα χέρια μου ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ. ΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΩ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΜΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΟΥ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙ Α 1 7 1 13 1 19 5 8 31 3 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Στο ερώτημα «Να εργάζομαι στο σπίτι μου» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ ΝΑ ΕΡΓΑΖΟΜΑΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 8

Στο ερώτημα «Να έχω την αίσθηση της δημιουργίας» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ.7 ΝΑ ΕΧΩ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Στο ερώτημα «Να έχω μια σταθερή δουλειά» ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Σ 3.7 ΝΑ ΕΧΩ ΜΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ ΔΟΥΛΕΙΑ 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9

ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ Εντύπωση μας προκάλεσε η ευαισθησία, κοινή σε όλους τους μαθητές, για μόνιμη και σταθερή εργασία. Άλλη μια κοινή επιλογή, σημαντική σε σειρά κατάταξης, που διακρίναμε, είναι η εργασία να αμείβεται ικανοποιητικά. Σε γενικές γραμμές οι κορυφαίες επιλογές αγοριών και κοριτσιών συνέπεσαν. Ποικιλία απαντήσεων συγκεντρώθηκε ως προς την ελάσσονα προτίμηση. Τα αγόρια απέρριψαν την εργασία στο σπίτι, την προσωπική προβολή και τη χειροτεχνική δημιουργία. Τα κορίτσια δεν επέλεξαν τη δημοσιότητα, τα πολλά ταξίδια και την εργασία από το σπίτι. Ολοκληρώνοντας την παρούσα εργασία μπορούμε να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα. Ένα συμπέρασμα είναι ότι η παρούσα οικονομική κατάσταση αντανακλάται στην αγωνία την οποία βιώνουν οι μαθητές, ίσως μέσα από την οικογένειά τους, για καθημερινή σταθερά αμειβόμενη εργασία. Οι έφηβοι της Α Λυκείου διακρίνονται για τον υψηλό βαθμό ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Διαπιστώσαμε πως οι ερωτώμενοι έχουν συνειδητοποιήσει την ανάγκη για ενεργό συμμετοχή στην εργασία. Στο τέλος της εργασίας ανταλλάξαμε εντυπώσεις και καταλήξαμε ότι η εμπειρία της συμμετοχής μας στο πρόγραμμα είναι πολύτιμη, διότι ενισχύει την ομαδικότητας, τη συνεργασία και την αποδοχή σε ένα κλίμα ευχάριστο και χαρούμενο. Βιώσαμε μια καλή χρήσιμη εμπειρία μέσα στην ομάδα μας, γιατί είχαμε συνεννόηση, αποτελεσματικότητα και μάθαμε τι είναι το ομαδικό πνεύμα και πώς να συνεργαζόμαστε χωρίς να φέρουμε σε δύσκολη θέση τους άλλους, να σεβόμαστε ο ένας τον άλλο. Προβληματιστήκαμε για το αν θα βρούμε αυτό που μας ταιριάζει στη δύσκολη εποχή μας. Όμως καταλήξαμε ότι δε σταματάμε να παλεύουμε για τους στόχους και τα όνειρά μας. 3