Εξατοµικευµένες Τεχνικές ΑΚΘ στον Kαρκίνο του Πνεύµονα Ζιώγας Δηµήτριος Ακτινοθεραπευτής- Ογκολόγος 424 ΓΣΝΕ Iατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο
Τεχνολογικές εξελίξεις που βελτίωσαν την ΑΚΘ του πνεύµονα την τελευταία 10ετια 4DCT/ απεικόνιση συνδεόµενη µε τον αναπνευστικό κύκλο Έλεγχος κίνησης Διαµορφούµενη Έντασης ΑΚΘ (ΙΜRT) Κατευθυνόµενη µέσω Απεικόνισης ΑΚΘ (IGRT) Δέσµη πρωτονίων
4DCT Επιτρέπει τον καθορισµό της θέσης του όγκου κατά την διάρκεια του αναπνευστικού κύκλου σε σχέση µε: Κρίσιµες δοµές Ανατοµία των οστών Επιτρέπει τον σχεδιασµό της ΑΚΘ: Σε σχέση µε τον αναπνευστικό κύκλο Σε συγκεκριµένη φάση του κύκλου (gating) Συµβάλλει στην κατανόηση της ανάγκης περιορισµού της κίνησης: Με τεχνικές κατακράτηση αναπνοής Με εφαρµογή πίεσης της κοιλιακής χώρας
Δηµιουργία 4-D εικόνων Συνεχής πρόσκτηση δεδοµένων κατά την αναπνοή Ανασύνθεση των εικόνων σε συγκεκριµένες φάσεις του αναπνευστικού κύκλου. Συνδυασµός των εικόνων από την ίδια φάση και από διαφορετικούς κύκλους. Αποτέλεσµα: Μια σειρά 3-D CT εικόνων αντιπροσωπευτικών διαφορετικών φάσεων του αναπνευστικού κύκλου.
Εναλλακτικές Τεχνικές Slow CT ( image/4sec) Λήψη εικόνων σε βαθιά εισπνοή βαθιά εκπνοή. Σύνθεση (fusion) µε CT σε κανονική αναπνοή
4DCT εικόνες ασθενούς µε NSCLC τελοεισπνευστικά (A), τελοεκπνευστικά (B), και σύνθεση από 10 συνολικά φάσεις της 4DCT (C). Abbreviation: 4DCT, four-dimensional computed tomography
Έλεγχος κίνησης κατά την θεραπεία Standard Treatment ITV Internal Target Volume (ITV) προσέγγιση: Βασίζεται σε 4-D δεδοµένα Εξατοµικευµένα όρια για κάθε ασθενή
Έλεγχος κίνησης κατά την θεραπεία Gating Δυναµική εφαρµογή: Ακτινοβολούµε όταν ο όγκος είναι εντός πεδίου Τεχνική κατακράτησης αναπνοής: Ζητάµε ή επιβάλλουµε έλεγχο της αναπνοής Γενικά εφαρµόζεται µε οπτική προσέγγιση
Πίεση κοιλιακού τοιχώµατος
Παράδειγµα: Περίπτωση Στερεοτακτικής ΑΚΘ, που απαιτεί έλεγχο της κίνησης 4DCT του κινούµενου όγκου Υπολειπόµενη αναπνευστική κίνηση µε την τεχνική κατακράτησης αναπνοής
Διαµορφούµενη Έντασης ΑΚΘ (IMRT)/ Ογκοµετρική ΑΚΘ (VMAT) Λογισµικό ανάστροφου σχεδιασµού (inverse planning - Διαµόρφωση της πλέον σύµµορφης κατανοµής της δόσης, - Ταυτόχρονη ακτινοβόληση σε διαφορετική ένταση, - Αντιστάθµιση της ανοµοιογενούς κατανοµής της δόσης, - Πληρέστερη ακτινοπροστασία υγιών ιστών
3D-CRT
IMRT
Ποιος ασθενής θα ωφεληθεί ;
Ποιος ασθενής θα ωφεληθεί ;
Εργαλεία βελτιστοποίησης IMRT Αυτοµατοποιηµένα (In-house and commercial) Βελτιώνουν την ποιότητα των πλάνων σύµφωνα µε σταθερές παραµέτρους Βελτιστοποίηση βάση κριτηρίων (commercial) Δυνατότητα σε πραγµατικό χρόνο αξιολόγησης των πλάνων σύµφωνα µε συγκεκριµένα όρια δόσης.
Image Guided Radiotherapy (IGRT) H υψηλής ευκρίνειας/χαµηλής δόσης απεικόνιση είναι χαρακτηριστικό των σύγχρονων γραµµικών επιταχυντών Επιτρέπει: Μειωµένα πεδία, Τεχνικές Gating, Στερεοτακτική ΑΚΘ (SBRT), Αναπροσαρµογή πλάνου Βάση ανατοµικής µεταβολή
IGRT based targeting in the Thorax Απεικόνιση µέσω εντοπίσεων Επιβεβαίωση βάση των οστικών δοµών Επιβεβαίωση βάση εµφυτευµένων δεικτών (markers) Μείωση συστηµατικών σφαλµάτων Ογκοµετρική απεικόνιση Επιβεβαίωση βάση των µαλακών µορίων Διακρίβωση ανατοµικών µεταβολών
Συνδυασµός CT scan και γραµµικού επιταχυντή. Μέγιστες δυνατότητες (IGRT) - (dynamic, helical IMRT) δυνατότητα καθηµερινής αναπροσαρµογής της δέσµης (ART or adaptive radiotherapy)
HI-ART Tomotherapy Unit
CT VRCT 2cGy CT and VRCT Image sets using same window and level adjustments CT and VRCT Image sets using same window and level adjustments
Αρχικό scan
Έτοιµοι για θεραπεία
Aναπροσαρµογή Σχεδιασµού Οι όγκοι/ανατοµική των ασθενών µεταβάλλονται κατά την ΑΚΘ Εάν δεν λάβουµε υπόψη αυτές τις µεταβολές: Μπορούµε να χάσουµε τον όγκο, Να υπερδοσιάσουµε τους υγιείς ιστούς, Να χάσουµε την ευκαιρία να αυξήσουµε την δόση, Ο θώρακας είναι µια περιοχή, όπου συµβαίνουν ανατοµικές µεταβολές, χωρίς καµία εξωτερική ένδειξη Συχνά στόχος της ΑΚΘ είναι η διάνοιξη αεραγωγών, γεγονός που οδηγεί σε ανατοµικές αλλαγές.
Συρρίκνωση όγκου κατά το µέσο της ΑΚΘ
Σηµαντική συρρίκνωση της µάζας
Διάνοιξη βρόγχου
Διάνοιξη βρόγχου
Καθηµερινές CT εικόνες επιτρέπουν στον ακτινοθεραπευτή να µεταβάλλει τον στόχο, εάν ο όγκος µεταβάλλεται στο σχήµα και στη θέση
Πρωτόνια: Βέλτιστη ΑΚΘ Η ιδανικότερη δέσµη για την ακτινοπροστασία των υγιών ιστών.
Protons: Better treatment through physics 120.0 100.0 Relative Dose 80.0 60.0 40.0 20.0 Protons (120 MeV 4cm SOBP) Photons(6 MV) Electrons (20 MeV) 0.0 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0-20.0 Depth in Water (cm) Σε αντίθεση µε τα φωτόνια και τα ηλεκτρόνια σχεδόν πλήρης εξασθένηση της δέσµης
Τα πρωτόνια έχουν ρυθµιζόµενη εµβέλεια,γεγονός που µειώνει την τοξικότητα (no low dose bath) 3 fields, Lateral and 2 Posterior obliques Patient with T2, N0, MX COPD 87.5 CGE Limited dose to the noninvolved lung Note: Penetration through lung Standard fractionation
Ευχαριστώ για την προσοχή σας