ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΉΣ ΣΤΗΛΗΣ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΨΗΛΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

Transcript

1 ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΉΣ ΣΤΗΛΗΣ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΨΗΛΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ Δρ. Π. Κωνσταντινίδης

2 Η Μαγνητική Τοµογραφία της σπονδυλικής στήλης αποτελεί εδώ και χρόνια την κορυφαία µέθοδο απεικόνισης στο πεδίο αυτό. Τα σηµαντικότερα πλεονεκτήµατά της περιλαµβάνουν την δυνατότητα απεικόνισης σε όλα τα επίπεδα του χώρου και την µεγάλη αντίθεση µεταξύ των µαλακών µορίων, µε αποτέλεσµα η απεικόνιση να έχει φωτογραφική ποιότητα, µε ικανότητα διαχωρισµού όλων των ιστών µε κλινικό ενδιαφέρον (µηνιγγικός σάκος, νευρικές ρίζες, µεσοσονδύλιοι δίσκοι), και όλα αυτά χωρίς την χρήση ιοντίζουσας ακτινοβολίας. Η αξονική τοµογραφία από την πλευρά της ως µία µέθοδος ταχύτατη και σαφώς φθηνότερη αποτελεί ακόµη την πρώτη µέθοδο απεικόνισης στις περισσότερες περιπτώσεις. Η είσοδος των νέων, προηγµένων αξονικών τοµογράφων στην Ιατρική Απεικόνιση της δίνει όµως πλέον πολλά νέα πλεονεκτήµατα, µε αποτέλεσµα η συνολική ποιότητα της να πλησιάζει ιδιαίτερα αυτήν της Μαγνητικής Τοµογραφίας. Το πρωτόκολλο εξέτασης διαφέρει ριζικά µε τα νέα µηχανήµατα. Η εξέταση περιλαµβάνει συνεχή σάρωση του πεδίου απεικόνισης (Θ12 έως και ιερό οστό) µε πολύ λεπτές τοµές (πάχους σχεδόν 1mm) και όχι σάρωση µεµονωµένων µεσοσπονδύλιων διαστηµάτων όπως παλαιότερα. Βασικό πλεονέκτηµα της διαφοράς αυτής µε τις παλαιότερες µεθόδους είναι η πληρέστερη εκτίµηση του σπονδυλικού σωλήνα, µε αποτέλεσµα να µην υπάρχει πλέον η πιθανότητα να διαφύγουν µικρά, αποσπασµένα τεµαχίδια δίσκων σε ασυνήθεις θέσεις (που διαφεύγουν ασφαλώς της διάγνωσης όταν λαµβάνονται εικόνες µόνο στην περιοχή των µεσοσπονδύλιων δίσκων). Ακολουθεί ανασύνθεση των εικόνων σε όλα τα επίπεδα του χώρου (εγκάρσιο, οβελιαίο και στεφανιαίο), στα πρότυπα της Μαγνητικής Τοµογραφίας. Το πολύ λεπτό πάχος τοµής που µπορούµε πλέον να επιτύχουµε δίνει την δυνατότητα για την δηµιουργία εικόνων εξαιρετικής (για τα δεδοµένα της τεχνικής) ποιότητας σε επίπεδα απεικόνισης που δεν ήταν παλαιότερα δυνατό. Οι εικόνες πλέον µοιάζουν πολύ µε αυτές της Μαγνητικής Τοµογραφίας (Εικ. 1), Α. Β.

3 Εικ.1. Απεικόνιση σε οβελιαίο επίπδο. Α. Μαγνητική Τοµογραφία (Τ2 βαρύτητος). Β. Αξονική Τοµογραφία. Η αντίθεση µεταξύ µεσοσπονδύλιων δίσκων και µηνιγγικού σάκου είναι σαφώς ανώτερη στην ΜΤ αλλά και η απεικονιση µε CT δίνει αξιόλογα αποτελέσµατα. γεγονός που καθιστά την διάγνωση πιο αξιόπιστη. Η απεικόνιση στο οβελιαίο και εγκάρσιο επίπεδο ειναι ιδανική για την µελέτη της στένωσης του σπονδυλικού σωλήνα, (Εικ.2) ενώ η απεικόνιση στο στεφανιαίο επίπεδο δίνει σηµαντικές πληροφορίες σχετικά µε τα οστά και ακόµη σχετικά µε τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις (Εικ. 3). Α. Β. Εικ. 2. Απεικόνιση σε εγκαρσιο επίπεδο. Α. Μαγνητική Τοµογραφία (Τ2 βαρύτητος) Β. Αξονική Τοµογραφία. Εξαιρετική απεικόνιση του µεσοσπονδύλιου δίσκου στην ΜΤ (µε διάκριση ακόµη και µεταξύ πηκτοειδούς πυρήνα και ινώδους δακτυλίου), αρκετά ικανοποιητική όµως και η απεικόνιση µε CT. A. B. Εικ. 3. Απεικόνιση σε στεφανιαίο επίπεδο. Α. Μαγνητική Τοµογραφία (τεχνική Τ2-STIR). Β. Αξονική Τοµογραφία. Πολύ καλή απεικόνιση των οστών και στις δύο περιπτώσεις. Στην εξέταση συµπεριλαµβάνονται επίσης οι ιερολαγόνιες αρθρώσεις (βέλη), µε την Μαγνητική Τοµογραφία να υπερέχει στην ανάδειξη οστικού οιδήµατος.

4 Η απεικόνιση όµως δεν σταµατά εδώ. Υπάρχει πλέον η δυνατότητα πραγµατικά τρισδιάστατης απεικόνισης των οστών, µε δηµιουργία ανάγλυφων µοντέλων τα οποία µπορεί κανείς να περιστρέψει γύρω από τον άξονα τους, και να απεικονίσει έτσι την σπονδυλική στήλη από όλες τις οπτικές γωνίες. Η δυνατότητα αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιµη σε περιπτώσεις κύφωσης, σκολίωσης ή σπονδυλολίσθησης, καθώς βέβαια και σε περιπτώσεις καταγµάτων. A. B. Εικ. 5. Τρισδιάστατη απεικόνιση µε Αξονική Τοµογραφία. Α. Τρισδιάστατο µοντέλο σε οβελιαία τοµή Β. Τρισδιάστατο µοντέλο-άποψη από εµπρός. Η απεικόνιση των οστών και των µεσοσπονδύλιων δίσκων καθώς και του σπονδυλικού σωλήνα στην εικ.α είναι πρωτοποριακή για τα δεδοµένα της Ιατρικής Απεικόνισης. Ο όγκος των δεδοµένων µε την νέα αυτή µορφή απεικόνισης είναι τεράστιος. Το σύνολο των εικόνων, τόσο των αρχικών (source images), που συνήθως ξεπερνούν τις 500, όσο και των διάφορων ανασυνθέσεων που αναφέρθηκαν καθώς και των

5 τρισδιάστατων µοντέλων περιλαµβάνονται σε ένα CD σε µορφή DICOM, το οποίο εκτελείται αυτόµατα σε όλους τους υπολογιστές PC µε λειτουργικό WINDOWS (οι χρήστες MAC µπορούν να χρησιµοποιήσουν τον δωρεάν και ιδιαίτερα δηµοφιλή DICOM VIEWER OSIRIX ). Για τις ανάγκες των κλινικών ιατρών, στον φάκελο της εξέτασης περιέχονται επίσης τρία film, ένα για κάθε επίπεδο απεικόνισης, καθώς και µερικές έγχρωµες τρισδιάστατες εικόνες. Συνιστάται πάντως η µελέτη των εικόνων απ το CD, οι οποίες είναι οι µόνες που περιέχουν πάντα όλες τις κλινικές πληροφορίες. Αυτή είναι συνοπτικά η µοντέρνα µέθοδος απεικόνισης της σπονδυλικής στήλης, µε ποιότητα που πλησιάζει πάρα πολύ αυτήν της Μαγνητικής Τοµογραφίας. Μόνο µειονέκτηµα που παραµένει είναι βεβαίως η χρήση ιοντίζουσας ακτινοβολίας. Με τα νέα µηχανήµατα όµως αυτή είναι η όσο το δυνατόν µικρότερη, σύµφωνα πάντα µε τους διεθνείς κανονισµούς και την αρχή ALARA (As Low As Reasonably Achievable). ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ Π. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΙΑΤΡΟΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΟΣ CT-MRI specialist Τηλ Σηµείωση: Το πρωτόκολλο απεικόνισης που περιγράφεται παραπάνω αφορά αποκλειστικά τις εξετάσεις του διαγνωστικού κέντρου «ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ». Τα λοιπά κέντρα δεν ακολουθούν απαραιτήτως αυτό το πρωτόκολλο και συνήθως δεν παρέχουν CD στους ασθενείς τους. Για οδηγίες

6 σχετικά µε την µελέτη των DICOM εικόνων ή για οποιαδήποτε άλλη διευκρίνηση επικοινωνήστε άµεσα µαζί µας.