Χρηματιστήριο Αθηνών Δομή, Λειτουργία, Χαρακτηριστικά Χρήστος Πουλακίδας

Χρηματιστήριο Αθηνών Δομή, Λειτουργία, Χαρακτηριστικά Χρήστος Πουλακίδας Τμήμα Ανάλυσης Αγορών

Περιεχόμενα Ξεκίνημα Ιστορική αναδρομή, βασικές έννοιες, διεθνές περιβάλλον Χρηματιστήριο Αθηνών Ιστορική αναδρομή, δομή, προϊόντα, χαρακτηριστικά Λειτουργίες Διαπραγμάτευση, εκκαθάριση, διακανονισμός Στατιστικά Στοιχεία Η Αγορά σε αριθμούς Σελίδα 2

Ξεκίνημα Ιστορική αναδρομή, βασικές έννοιες, διεθνές περιβάλλον

Πως Ξεκίνησαν τα Χρηματιστήρια Οι πρώτες αγορές ξεκίνησαν τη λειτουργία τους τον 17ο αιώνα π.χ. Χρηματιστήριο Άμστερνταμ: 1602 Χρηματιστήριο Λονδίνου: 1688 σε καφετέριες!! π.χ. Χρηματιστήριο Λονδίνου: Garraway's & Jonathan's coffee shops Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών: καφενείο Η Ωραία Ελλάς Ομόλογο που εκδόθηκε από την Dutch East India Company το 1623, για το ποσό των 2.400 φιορινιών Σελίδα 4

Που Βρίσκονται Σήμερα Ο πιο παραγωγικός στην ίδρυση των χρηματιστηρίων υπήρξε ο 19 ος αιώνας ο οποίος συνδέθηκε καθοριστικά με τη βιομηχανική επανάσταση. Η χρηματιστηριακή κρίση του 1929 1934 επέβαλε κυβερνητικό παρεμβατισμό, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη ώστε το εν γένει σύστημα να διαθέτει μεγαλύτερες προστατευτικές δικλείδες. Η τεχνολογική πρόοδος σε επίπεδο μέσων επικοινωνίας έπαιξε σημαντικό ρόλο στη πορεία του θεσμού σε διεθνές επίπεδο. H συγχώνευση το 2007 των NYSE Group Inc. και Euronext NV δημιούργησε τη πρώτη παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά Ο 21 ος αιώνας χαρακτηρίζετε από τις προσπάθειες των χρηματιστηρίων για την επίτευξη συμμαχιών και ενδυνάμωση του θεσμικού τους ρόλου. Σελίδα 5

Χρηματιστήριο με Δύο Λόγια Είναι Ο τόπος συνάντησης των αγοραστών και πωλητών όπου κινητές αξίες (διάφορα χρηματοοικονομικά προϊόντα) μπορούν να διαπραγματευτούν Αποτελούν Οργανωμένες Αγορές που επιτρέπουν τη διαπραγμάτευση κινητών αξιών που υπόκεινται σε συγκεκριμένους κανονισμούς Οι συναλλαγές δεν πραγματοποιούνται απ ευθείας μεταξύ αγοραστών και πωλητών αλλά μέσο εξουσιοδοτημένων μελών (brokers) Λειτουργούν με την αρχή του «πλειστηριασμού» όπου οι αγοραστές πρέπει να καταθέσουν ανταγωνιστικές προσφορές Οι τιμές των προϊόντων διέπονται από τις δυνάμεις της προσφοράς και ζήτησης Προσφέρουν εξασφάλιση στους αγοραστές και πωλητές ότι οι μεταξύ τους συναλλαγές θα πραγματοποιηθούν (εκκαθαριστούν) Παρέχουν στους επενδυτές μία μεγάλη γκάμα επενδυτικών προϊόντων ανάλογα του βαθμού «αποστροφής τους στον κίνδυνο» των επενδυτών Εποπτεύονται από ανεξάρτητες αρχές μέσα από ένα εξαιρετικά περίπλοκο κανονιστικό πλαίσιο Χαρακτηρίζονται από διαφάνεια, αμεροληψία και ισονομία Σελίδα 6

Ο Ρόλος που τα Χρηματιστήρια Επιτελούν Άντληση Κεφαλαίων Διευκόλυνση της Ανάπτυξης Κινητοποίηση Αποταμιεύσεων Διανομή Κερδών Εταιρική Διακυβέρνηση Ευκαιρίες για Μικρούς Επενδυτές Χρηματοδότηση Αναπτυξιακών Έργων Βαρόμετρο της Οικονομίας Σελίδα 7

Προϊόντα που Διαπραγματεύονται Τίτλοι Ιδιοκτησίας Εταιρειών: Μετοχές Ομόλογα: Κρατικά, Εταιρικά Παραστατικοί Τίτλοι Δικαιωμάτων (Warrants) Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια (ETF s) Εμπορεύματα: Πετρέλαιο, Μέταλλα, Σιτηρά Παράγωγα: ΣΜΕ (futures), Δικαιώματα (Options) Ισοτιμίες Νομισμάτων (Currencies) Εξωτικά Προϊόντα: Structure Products (ETP s) Χρηματιστήρια Αξιών Χρηματιστήρια Εμπορευμάτων Χρηματιστήρια Παραγώγων Σελίδα 8

Γιατί Εισαγωγή σε Χρηματιστήριο? Συγχωνεύσεις Εξαγορές Άντληση Κεφαλαίων Προσέλκυση Επενδυτών Μοντέλο Διοίκησης Πίεση Επενδυτών Κύρος Καλύτερη Αποτίμηση Benefits Κόστος Κεφαλαίου Ευελιξία Hazards Στρατηγική Εξόδου Διασπορά Κινδύνου Υποκίνηση Εργαζομένων Λειτουργικό Κόστος Υποχρεώσεις Ενημέρωσης Σελίδα 9

Οι Αγορές του $1 Trillion NASDAQ TMX Group NYSE NASDAQ OMX LSE Group Deutsche Boerse SIS Swiss Euronext Shenzhen Shanghai Korea Exchange NSE BSE Hong Kong Japan Group Australian Exchange 98% 43.1% 42.5% 12.0% Σελίδα 10

Matrix Διεθνών Αγορών NYSE Nasdaq Tokyo Shanghai Euronext Shenzhen LSE $ 18,173 $ 7,474 $ 5,104 $ 4,100 $ 3,417 $ 3,345 $ 3,321 Hong Kong Toronto BSE DB NEX Swiss Korea $ 3,227 $ 1,923 $ 1,711 $ 1,692 $ 1,674 $ 1,386 $ 1,288 Australian Nasdaq Nordic Johannesburg Taiwan FBovespa BME Singapore $ 1,264 $ 1,227 $ 942 $ 868 $ 828 $ 716 $ 655 Moscow Indonesia Thailand Mexicana Malaysia Saudi Arabia ATHEX $ 537 $ 451 $ 427 $ 396 $ 393 $ 379 $ 45 Στοιχεία: World Federation of Exchanges 31 Οκτωβρίου 2016, σε $ δις Σελίδα 11

Χρηματιστήριο Αθηνών Ιστορική αναδρομή, δομή, προϊόντα, χαρακτηριστικά

Ιστορική Αναδρομή (i) Ίδρυση (έναρξη λειτουργίας 1880) Εισαγωγή (ίδρυση 1902) Δημιουργία Γενικού Δείκτη Τιμών Ιδρύονται οι πρώτες Α.Χ.Ε. 1876 1880 1912 1934 1964 1967 1988 Εισαγωγή (ίδρυση 1841) Μεταφορά Στην οδό Σοφοκλέους Ίδρυση Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς

Ιστορική Αναδρομή (ii) Λειτουργία Α.ΣΗ.Σ. Ίδρυση ΚΑΑ Μερική Ιδιωτικοποίηση ΧΑΑ (μέσω ιδιωτικών τοποθετήσεων) Αγορά Παραγώγων (έναρξη λειτουργίας) 1991 1994 1997 1999 1999 2000 1999 Ακινητοποίηση Εκδίδονται Αποθετήρια Έγγραφα από το ΚΑΑ Αποϋλοποίηση χρεογράφων Σύστημα Αϋλων Τίτλων

Ιστορική Αναδρομή (iii) Ίδρυση (Μάρ) Εισαγωγή (Αυγ) Αντικατάσταση ΑΣΗΣ από ΟΑΣΗΣ Ολοκλήρωση Ιδιωτικοποίησης ΕΧΑΕ Μετεγκατάσταση Ομίλου (Λεωφ. Αθηνών 110) 2000 2001 2003 2006 2007 Κλείνει η αίθουσα συναλλαγών Στη Σοφοκλέους Έναρξη Λειτουργίας (Οκτώβριος) Common Platform Κοινή Πλατφόρμα

Ιστορική Αναδρομή (iv) Δημιουργία (Φεβρουάριος) Δημιουργία (Ιανουάριος) Δημιουργία Δικτύου Ανακεφαλαιοποιήσεις Τραπεζών 2008 2009 2011 2012 2013 2013 2015 Βομβιστική Επίθεση (μερική καταστροφή) PSI (κούρεμα ομολόγων) Join Venture Με ΣΕΒ

Το Χρηματιστήριο Τότε Σελίδα 17

Το Χρηματιστήριο Σήμερα Σελίδα 18

Συμμετέχοντες στην Αγορά Διεθνείς Εποπτικές Αρχές Εγχώριες Εποπτικές Αρχές Χρηματιστήρια Οίκοι Εκκαθάρισης Αποθετήρια Τράπεζες Διεθνείς Ενώσεις Ετ. Πληροφορ. Εισηγμένες Εταιρείες Εκδότες Προϊόντων Ιδιώτες Επενδυτές Επαγγελματίες Επενδυτές Μέλη Εταιρείες Συμβούλων Ελενκτικοί Οίκοι Data Vendors Σελίδα 19

Το Ελληνικό Μοντέλο Μέλη Εταιρείες Επενδυτές Σελίδα 20

Δραστηριότητες του Ομίλου Μετά - Συναλλακτικές Υπηρεσίες (Post - Trading Services) Διαπραγμάτευση (Trading) Εκκαθάριση (Clearing) Διακανονισμός (Settlement) Καταχώρηση (Registry) ATHEX ATHEXClear ATHEXCSD ΟΑΣΗΣ Εισαγωγή χρεογράφων Λειτουργία ηλεκτρονικού βιβλίου εντολών Διασύνδεση με ξένους επενδυτές ΟΑΣΗΣ, DCSS Επιβεβαίωση στοιχείων εντολών Διαχείριση κινδύνου (risk management) Κεντρικός Αντισυμβαλλόμενος (CCP στα παράγωγα) Σύστημα Άυλων Τίτλων (ΣΑΤ), DCSS Παράδοση χρεογράφων (έναντι πληρωμής) Καταχώρηση χρεογράφων Παροχή υπηρεσιών (εταιρικές πράξεις, φορολογικές κ.α.) Στοιχεία Αγοράς (Market Data & Analytics) Data feeds, Market Data, News Services, Reference Data, Reporting Services, Indices Πληροφορική (Information Technology) Υπηρεσίες πληροφορικής (External / Internal IT Services), Ανάπτυξη Εφαρμογών (S / W Development) Σελίδα 21

Δομή της Αγοράς Αξιών Δομή της Αγοράς & Προϊόντα Διαπραγμάτευσης Οργανωμένη Αγορά ( 45.9δις) Εναλλακτική Αγορά ( 83.6εκ) ENA Step ENA Plus 207 5 / 23 3 3 14 1 Μετοχές Ομόλογα Εταιρικά / Κρατικά Δ.Α.Κ (ETF s) Πιστοποιητικά (Warrants) Μετοχές Εταιρικά Ομόλογα 135 11 30 4 27 Κύρια Αγορά Χαμηλή Διασπορά Επιτήρηση Προς Διαγραφή Σε Αναστολή Σελίδα 22

Κύρια Αγορά Η Κύρια Αγορά αποτελεί τη βασική αγορά διαπραγμάτευσης αξιών, κατά τη διεθνή πρακτική («Οργανωμένη Αγορά") Είναι πλήρως εναρμονισμένη με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα & Κοινοτικές Οδηγίες (Οδηγίες: Ενημερωτικού Δελτίου, Διαφάνειας, Κατάχρησης Αγοράς, MiFID, Δικαιωμάτων Μετόχων) Εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Απευθύνεται κυρίως σε εταιρείες μεσαίου και μεγάλου μεγέθους με προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης Παρέχει τη δυνατότητα διασυνοριακής άντλησης κεφαλαίων και συμμετοχής σε ευρωπαϊκούς χρηματιστηριακούς δείκτες. Η διαδικασία εισαγωγής αλλά και οι υποχρεώσεις των εισηγμένων εταιρειών που συμμετέχουν σε αυτήν, είναι παρόμοιες με τις αντίστοιχες των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων. Αριθμεί 207 εισηγμένες εταιρείες με συνολική Κεφαλαιοποίηση 46.0δις Σελίδα 23

Εναλλακτική Αγορά Η Εναλλακτική Αγορά (ΕΝ.Α.) υποστηρίζει την άντληση κεφαλαίων μικρομεσαίων και νεοσύστατων εταιρειών και καλύπτει την ανάγκη για εύκολη, γρήγορη και με μικρό κόστος ένταξη στο χρηματιστηριακό περιβάλλον. Εξυπηρετεί τη διαπραγμάτευση μετοχών σε δύο διακριτές κατηγορίες (ΕΝΑ ΣΤΕΠ & ΕΝΑ PLUS), καθώς και ομολόγων. ΕΝ.Α. Plus είναι η αρχική κατηγορία διαπραγμάτευσης μετοχών που λειτουργεί εντός της ΕΝ.Α. και αριθμεί σήμερα 14 εταιρείες με συνολική Κεφαλαιοποίηση 83.6εκ απευθύνεται σε εταιρείες με ιστορικό λειτουργίας και επιχειρηματικής πορείας τουλάχιστον δύο ετών, που επιθυμούν χρηματοδότηση της περαιτέρω ανάπτυξής τους ΕΝ.Α. ΣΤΕΠ είναι η νέα κατηγορία της ΕΝ.Α. που απευθύνεται σε αναπτυσσόμενες εταιρείες και σε εταιρείες στο αρχικό στάδιο της επιχειρηματικής τους ανάπτυξης (Growth Stage), που εμφανίζουν καινοτόμες - τεχνολογικά προηγμένες ιδέες στην ανάπτυξη, παραγωγή ή στη διάθεση των προϊόντων και υπηρεσιών τους, και οι οποίες αναζητούν μία εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης προκειμένου να υλοποιήσουν μία νέα επιχειρηματική ιδέα και τη μελλοντική τους ανάπτυξη. Σελίδα 24

Προϋποθέσεις Εισαγωγής Κριτήριο Κύρια Αγορά EN.A. Plus EN.A. ΣΤΕΠ Ελάχιστο Ύψος Ιδίων Κεφαλαίων 3εκ κατά την Αίτηση Εισαγωγής 1εκ κατά το Χρόνο Ένταξης Κανένας Περιορισμός Ιστορικό Δραστηριότητας 3 Έτη 2 Έτη Κανένας Περιορισμός Κερδοφορία Αθροιστικά ΚΚΠΦ 3 ετίας 2εκ ή Αθροιστικό EBITDA 3 ετίας 3εκ Κανένας Περιορισμός Κανένας Περιορισμός Διασπορά Ελάχιστο (%) Αριθμός Ατόμων με Συμμετοχή < 5% 25% (15% για μεγάλες εκδόσεις) 300 άτομα (λιγότερα από 300 με Ιδιωτική Τοποθέτηση) 10% Τουλάχιστο 50 άτομα Τουλάχιστο 50 άτομα κατά την Ολοκλήρωση της Άντλησης Κεφαλαίων Αντλούμενα Κεφάλαια Κανένας Περιορισμός Κανένας Περιορισμός Μέχρι 5εκ Συμμετοχή Επενδυτών Κανένας Περιορισμός Κανένας Περιορισμός Ανώτατο Όριο 25,000 για Ιδιώτες Επενδυτές Ενημερωτικό Δελτίο (Prospectus Directive) Υποχρεωτική Υποχρεωτικό για Δημόσια Προσφορά > 5εκ αλλιώς Πληροφοριακό Έντυπο για Ιδιωτική Τοποθέτηση Πληροφοριακό Έντυπο Εταιρική Διακυβέρνηση Υποχρεωτική Επιθυμητή Επιθυμητή Αξιολόγηση Αίτησης της Εταιρείας από το Χρηματιστήριο Ναι Ναι Ναι Σελίδα 25

Αγορά Ομολόγων Το Χρηματιστήριο Αθηνών προσφέρει σε εκδότες ομολογιακών δανείων ολοκληρωμένες υπηρεσίες: Για την εισαγωγή στην Οργανωμένη Αγορά ή την ένταξή τους στην ΕΝ.Α. και ταυτόχρονα τη διαπραγμάτευση, εκκαθάριση και διακανονισμό τους. Για την καταχώρησή τους στα ηλεκτρονικά αρχεία του ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών σε άυλη μορφή. Η παροχή των ανωτέρω υπηρεσιών είναι δυνατή: σε Έλληνες και αλλοδαπούς εκδότες κάτω από οποιοδήποτε ευρωπαϊκό δίκαιο (π.χ. αγγλικό δίκαιο) με βάση τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τους ισχύοντες νόμους Πέραν των ομολογιακών δανείων που εκδίδουν οι ήδη εισηγμένες εταιρείες, στην Οργανωμένη Αγορά και στην ΕΝ.Α. μπορούν να διαπραγματευθούν και ομολογιακά δάνεια μη εισηγμένων εταιρειών. Σελίδα 26

Χαρακτηριστικά της Αγοράς Κλαδική Κατάταξη Μοντέλο Κλαδικής Κατάταξης Εταιρειών Industry Benchmark Classification (ICB) 114 41 19 10 Υπό Κλάδοι Sub Sectors Κλάδοι Sectors Υπέρ Κλάδοι Super Sectors Κατηγορίες Industries Υπέρ Κλάδοι Κλαδικής Κατάταξης Κύρια Αγορά ΕΝ.Α Πετρέλαιο & Αέριο 3 Χημικά 6 Πρώτες Ύλες 11 Κατασκευές & Υλικά Κατασκευών 22 Βιομηχανικά Προϊόντα & Υπηρεσίες 25 3 Τρόφιμα & Ποτά 22 1 Προσωπικά Οικιακά Προϊόντα 29 Υγεία 7 1 Εμπόριο 7 2 Μέσα Ενημέρωσης 7 Ταξίδια & Αναψυχή 14 Τηλεπικοινωνίες 1 Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας 5 Τράπεζες 9 Ασφάλειες 2 Ακίνητη Περιουσία 13 Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες 5 2 Τεχνολογία 16 5 Σύνολο 207 14 Σελίδα 27

Κλαδική Κατάταξη Πως Λειτουργεί το Μοντέλο Σελίδα 28

Χαρακτηριστικά της Αγοράς Χρηματιστηριακοί Δείκτες 3 1 1 Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ Δείκτης Συνολικής Απόδοσης Γενικού Δείκτη Δείκτης Μεσαίας & Μικρής Κεφαλαιοποίησης Δείκτης Εναλλακτικής Αγοράς Δείκτες Ομολόγων Δείκτες FTSE/Χ.Α. Δείκτες Χ.Α. 2 2 3 Δείκτες Τιμών FTSE/XA FTSE/XA Large Cap FTSE/XA Mid Cap FTSE/XA Δείκτης Αγοράς Θεματικοί Δείκτες FTSE/XA FTSE/XA Διεθνούς Δραστηριοποίησης FTSE/XA Διεθνούς Δραστηριοποίησης Plus FTSE/XA Θεμελιωδών Μεγεθών Κλαδικοί Δείκτες FTSE/XA 18 Κλαδικοί Δείκτες Δείκτης Ελληνικών Εταιρικών Ομολόγων Δείκτης Τιμών Ελληνικών Εταιρικών Ομολόγων Σελίδα 29

Δείκτες Τιμών του Χ.Α. Οργανωμένη Αγορά Μετοχών Εναλλακτική Αγορά Μετοχών Εφαρμογή Κριτηρίων Καταλληλότητας συμμετοχής στους Δείκτες Γενικός Δείκτης Δείκτης Συνολικής Απόδοσης Γενικού Δείκτη 60 Δείκτης Εναλλακτικής Αγοράς 20 Δείκτης Μεσαίας Κεφαλαιοποίησης 20 Σελίδα 30

Οικογένεια Δεικτών FTSE/XA Εταιρείες ΧΑΚ Εταιρείες ΧΑ 1 Εφαρμογή Κριτήριών Κριτηρίων Καταλληλότητας 6 2 FTSE/XA ΧΑΚ Τραπεζών FTSE/XA Δείκτης Αγοράς 3 4 FTSE/XA Large Cap FTSE/XA Large Cap Net Total Return 25 18 Κλαδικοί Δείκτες 5 FTSE/XA Mid Cap 20 Σελίδα 31

Γενικός Δείκτης Τιμών Ιστορική Διακύμανση 1985-2017 Πηγή : ATHEXGroup, 09 Ιανουαρίου 2017 Σελίδα 32

Αγορά Παραγώγων Προϊόντα Διαπραγμάτευσης Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Δικαιώματα Προϊόντα Δανεισμού Δείκτες Μετοχές Δείκτες Μετοχές Συμβάσεις Δανειοδοσίας 1 25 1 6 Συμβάσεις Δανειοληψίας Διμερείς Συμβάσεις Δανειοληψίας Σελίδα 33

Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Πρόσβασης Αγορά Μετοχών: 4 Merrill Lynch Deutsche Bank Credit Suisse Citigroup UBS Αγορά Παραγώγων: 1 Deutsche Bank Δίκτυο ΧΑ Hub στο Λονδίνο Αγορά Μετοχών: 2 Societe General Αγορά Παραγώγων: 1 Societe General Εκκαθαριστικά Μέλη: 5 Αγορά Μετοχών: 38 Αγορά Παραγώγων: 29 Δευτερεύον Data Center Κύριο Data Center Αγορά Μετοχών: 11 Αγορά Παραγώγων: 4 Σελίδα 34

Μέλη της Αγοράς Αγορά Αξιών Αγορά Παραγώγων Μέλη Διαπραγμάτευσης Ειδικοί Διαπραγματευτές Άμεσα Εκκαθαριστικά Μέλη Γενικά Εκκαθαριστικά Μέλη Μέλη Διαπραγμάτευσης Ειδικοί Διαπραγματευτές Άμεσα Εκκαθαριστικά Μέλη Γενικά Εκκαθαριστικά Μέλη Ελληνικές ΕΠΕΥ 31 6 27 -- 21 1 9 -- Ελληνικές Τράπεζες 7 5 4 6 7 4 3 8 Κυπριακές ΕΠΕΥ 9 -- 6 -- 3 -- -- -- Κυπριακές Τράπεζες 1 -- 1 -- -- -- -- -- Αλλοδαπές ΕΠΕΥ -- -- -- -- -- -- 4 -- Αλλοδαπές Τράπεζες 6 -- -- -- 2 -- -- -- Σύνολα 54 11 38 6 33 5 16 8 Μέλη Διαπραγμάτευσης: Έχουν τη δυνατότητα εισαγωγής εντολών πελατείας αλλά και εκτέλεσης συναλλαγών για ίδιο λογαριασμό Ειδικοί Διαπραγματευτές: Παρέχουν ρευστότητα και βάθος στην αγορά με συγκεκριμένες και δεσμευτικές υποχρεώσεις για τα προϊόντα για τα οποία αναλαμβάνουν ειδική διαπραγμάτευση Άμεσα Εκκαθαριστικά Μέλη: Τα Μέλη τα οποία μπορούν να εκκαθαρίζουν συναλλαγές που διενεργούνται μόνο από αυτά ως Μέλη Διαπραγμάτευσης Γενικά Εκκαθαριστικά Μέλη: Τα Μέλη τα οποία μπορούν να εκκαθαρίζουν συναλλαγές που διενεργήθηκαν και από άλλα Μέλη Διαπραγμάτευσης Σελίδα 35

Λειτουργίες Διαπραγμάτευση, εκκαθάριση, διακανονισμός

Μοντέλο Διαπραγμάτευσης Στόχοι Αύξηση της Ρευστότητας Βελτίωση της Διαφάνειας Απλοποίηση Διαδικασιών Επικέντρωση στην Λειτουργικότητα Χρηστικότητα Προσέλκυση Επενδυτών Προστασία Επενδυτών Λειτουργία και Ρυθμίσεις μέσω Κανονισμού Πλήρης Ηλεκτρονική Διαπραγμάτευση Μοντέρνο Σύστημα με Ανοιχτή Αρχιτεκτονική Order Driven Αγορά με την συμμετοχή Ε.Δ.. Ανωνυμία Συναλλαγών (Trading Anonymity) Προτεραιότητα Τιμής Χρόνου (Price Time Priority) Ενεργοποίηση Α.Μ.Ε.Μ. (Volatility Interrupters) Χαρακτηριστικά Σελίδα 37

Διαπραγμάτευση (1/2) Αγοραστές Πωλητές ΟΑΣΗΣ Ζεύγη Τιμών (Αγοράς - Πώλησης) Συναλλαγές Σελίδα 38

Διαπραγμάτευση (2/2) Διαπραγμάτευση ORDERS TRADES OASIS Trading System ORDERS TRADES ATHEX Member ATHEX Member Μετά Συναλλακτικές Υπηρεσίες Settlement & Clearing Instructions Cash Settlemt $ Settlement Bank Settlement & Clearing Instructions Clearing Dematerialized Securities System (DSS). Page 39

Μέθοδοι Διαπραγμάτευσης (1/2) Μέθοδος 1 Μέθοδος 2 Μέθοδος 3 Μέθοδος 4 Μέθοδος 5 Συνεχούς Διαπραγμάτευσης δίνει τη δυνατότητα συνεχούς διαβίβασης εντολών στο σύστημα συναλλαγών με αυτόματη διενέργεια πράξεων Στιγμιαίου Αυτόματου Συμψηφισμού ή Δημοπρασία όπου εισάγονται εντολές χωρίς τη διενέργεια πράξεων και σε τυχαίο χρόνο προσδιορίζεται η τιμή της συναλλαγής Συναλλαγών στο Κλείσιμο όπου πραγματοποιούνται συναλλαγές αποκλειστικά και μόνο στην τιμή κλεισίματος των κινητών αξιών Επιλεκτικής Κατάρτισης δίνει τη δυνατότητα επιλογής μίας καταχωρημένης αντίθετης εντολής (Hit & Take) για τη διενέργεια πράξεων Εκποιήσεων χρησιμοποιείται μόνο για την εκποίηση κινητών αξιών σύμφωνα με διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας κατόπιν απόφασης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Σελίδα 40

Μέθοδοι Διαπραγμάτευσης (2/2) Μέθοδος 6 Μέθοδος Προσυμφωνημένων Συναλλαγών αφορά την εκτέλεση συναλλαγών που έχουν προσυμφωνηθεί μεταξύ Μελών της Αγοράς ή και συναλλαγών του ίδιου Μέλους αλλά μεταξύ διαφορετικών πελατών Μέθοδος 6-1:Απλό Πακέτο Μέθοδος 6-2: Πακέτο Διακανονισμού για ατελείς συναλλαγές Μέθοδος 6-3: Πακέτο Αποκατάστασης Σελίδα 41

Πίνακες Διαπραγμάτευσης Βασικός Πίνακας (Main Board) Μέθοδος 1 Μέθοδος 2 Μέθοδος 3 Ειδικών Όρων (Special Terms) Μέθοδος 4 Μέθοδος 5 Εκποιήσεων (Force Sales) Προσυμφωνημένων Συναλλαγών (Pre agreed) Μέθοδος 6-1 Μέθοδος 6-2 Μέθοδος 6-3 Σελίδα 42

Τεχνικά Θέματα Διαπραγμάτευσης Μονάδα Διαπραγμάτευσης Βήμα Τιμής (Tick Size) Ο ελάχιστος αριθμός τεμαχίων κάθε εντολής. Για όλες τις κινητές αξίες που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο η Μονάδα Διαπραγμάτευσης ορίζεται το ένα (1) τεμάχιο Η ελάχιστη σε απόλυτα μεγέθη δυνατή μεταβολή της τιμής μίας κινητής αξίας. Το έγκυρο βήμα τιμής προσδιορίζεται ως υποδιαίρεση του νομίσματος διαπραγμάτευσης, με μέχρι τέσσερα δεκαδικά ψηφία. Σελίδα 43

Όρια Διαπραγμάτευσης Τα όρια διακύμανσης της τιμής μίας κινητής αξίας δηλαδή η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή στην οποία μπορεί να εισαχθεί μία εντολή, ορίζονται με βάση την τιμή εκκίνησης στην αρχή της συνεδρίασης. Διαφορετικά όρια ανά Αγορά / Κατηγορία διαπραγμάτευσης Κύρια Αγορά: +30% επί της τιμής εκκίνησης με την χρήση Α.Μ.Ε.Μ Λοιπές Αγορές : +20% επί της τιμής εκκίνησης Εναλλακτική Αγορά: +10% επί της τιμής εκκίνησης που επεκτείνεται στο +20% Αγορά Τίτλων Σταθερού Εισοδήματος: : Απεριόριστα Δ.Α.Κ. (ETF): +30% επί της τιμής εκκίνησης με την χρήση Α.Μ.Ε.Μ Warrants: Κλιμακούμενα όρια +50% σε +100%, +200%, +400% Απεριόριστο ημερήσιο όριο διακύμανσης της τιμής των μετοχών μίας εταιρείας τις τρείς (3) πρώτες ημέρες διαπραγμάτευσης των νεοεισαχθέντων εταιρειών Σελίδα 44

Τιμές Διαπραγμάτευσης (1/2) Εισαγωγής: Η Αρχική τιμή διαπραγμάτευσης μίας κινητής αξίας στο Χρηματιστήριο κατά την 1 η ημέρα διαπραγμάτευσής της. Προσδιορίζεται εξωσυστημικά από τον ανάδοχο ή μέσο της διαδικασίας Η.Β.Ι.Π. Εκκίνησης Ως τιμή Εκκίνησης ορίζεται η τιμή Κλεισίματος κατά τη προηγούμενη συνεδρίαση ή τιμή Εισαγωγής κατά την 1 η ημέρα διαπραγμάτευσης ή η Προσαρμοσμένη τιμή Κλεισίματος στην περίπτωση εταιρικής πράξης Ανοίγματος Η τιμή της 1 ης Πράξης όπως προσδιορίζεται από το ηλεκτρονικό σύστημα διαπραγμάτευσης Τιμή VWAP: Η Μεσοσταθμική τιμή της συνεδρίασης που λειτουργεί ως Τιμή Αναφοράς για εισαγωγή εντολών στο σύστημα. Υπολογίζεται ως η αξία συναλλαγών / όγκο συναλλαγών της συνεδρίασης Τιμή του Auction: Η τιμή που προκύπτει μετά το πέρας της φάσης της Μεθόδου 2 (φάση Στιγμιαίου Αυτόματου Συμψηφισμού) Σελίδα 45

Τιμές Διαπραγμάτευσης (2/2) Κλεισίματος Διαμορφώνεται κατά το Κλείσιμο των συναλλαγών με βάση συγκεκριμένο αλγόριθμο προσδιορισμού ανά Αγορά / Κατηγορία διαπραγμάτευσης. Κύρια Αγορά: Η τιμή που προκύπτει από την Δημοπρασία της Αυτόματης Στιγμιαίας Κατάρτισης Συναλλαγών (Μέθοδος 2) ή ως ο σταθμισμένος με τον όγκο Μέσος Όρος του 30% των τελευταίων πράξεων ν πριν την έναρξη της Μεθόδου 2 Λοιπές Αγορές: Η τιμή που προκύπτει ως ο σταθμισμένος, με τα τεμάχια Μέσος Όρος του 100% του όγκου των ημερήσιων συναλλαγών Εναλλακτική Αγορά: Η τιμή που προκύπτει ως ο σταθμισμένος με τον όγκο Μέσος Όρος του 30% των τελευταίων πράξεων Αγορά Αξιών Σταθερού Εισοδήματος: Η τιμή που προκύπτει ως ο σταθμισμένος με τον όγκο Μέσος Όρος των πράξεων των τελευταίων 30 λεπτών της συνεδρίασης (extended σε 60 λεπτά) Δ.Α.Κ (ETF): Η τιμή της τελευταίας πράξης και αν υπάρχουν πράξεις η τιμή εκκίνησης Warrants: Η τιμή της τελευταίας πράξης και αν υπάρχουν πράξεις η τιμή εκκίνησης Σελίδα 46

Χρονισμοί Διαπραγμάτευσης Συνεχής Διαπραγμάτευση Δημοπρασία Σελίδα 47

Τύποι Εντολών Τιμή Συνθήκη Διάρκεια Με Όριο (Limit) Ελεύθερη (Market) Στο Άνοιγμα (At the Open) Στο Κλείσιμο (At the Close) Εκπλήρωση ή Ακύρωση (Fill or Kill) Άμεση ή Ακύρωση (Immediate or Cancel) Στοπ (Stop) Όλα ή Τίποτα * (All or Nothing) Σε πολλαπλάσιο * (Multiplies of) Με Ελάχιστο Μέγεθος * (Minimum Fill) Ημερήσια (Good for Day) Έγκυρη μέχρι Ημ/νία (Good Till Date) Έγκυρη μέχρι Ακύρωση (Good Till Cancel) Στο Κλείσιμο (At the Close) * Μόνο στην Αγορά Σταθερού Εισοδήματος Σελίδα 48

Ταύτιση Εντολών > < Αγορές 1 000 @ 10.00 1.000 @ 8.00 800 @ 7.00 1 200 @ 6.00 5 000 @ 5.00 Συναλλαγή 1 000 @ 10.00 Πωλήσεις 2 000 @ 10 80 1 000 @ 11 00 1.200 @ 11 60 1 000 @ 12 00 2 600 @ 10 00 < > Σελίδα 49

Έλεγχος Συναλλαγών Αυτόματος Μηχανισμός Ελέγχου Μεταβλητότητας (Α.Μ.Ε.Μ.), μηχανισμός ελέγχου των συναλλαγών ως προς τις διακυμάνσεις των τιμών των κινητών αξιών ο οποίος ενεργοποιείτε αυτόματα στο σύστημα διαπραγμάτευσης στοχεύει στον περιορισμό της απότομης Μεταβλητότητας των Τιμών (Market Volatility) στην ενίσχυση της ασφάλειας όσο και της προστασίας των επενδυτών από τις απότομες μεταβολές των μετοχών και συναλλαγών. σκοπεύει πρόκειται για μηχανισμό του οποίου η ενεργοποίηση σημαίνει την αυτόματη μεταβολή της κανονικής ροής της διαπραγμάτευσης όταν οι τιμές πρόκειται να μεταβληθούν σημαντικά υπερβαίνοντας προκαθορισμένα Στατικό Όριο (+3%) Δυναμικό Όριο (+10%) όρια Σελίδα 50

Ειδική Διαπραγμάτευση Η Ειδική Διαπραγμάτευση (Ε.Δ.) αφορά τη παροχή ρευστότητα στο σύστημα συναλλαγών με τη συνεχή διαβίβαση ταυτόχρονων εντολών αγοράς και πώλησης (ζεύγη εντολών ή quotes) οι οποίες πληρούν συγκεκριμένους κανόνες καθ όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης Οι Ειδικοί Διαπραγματευτές (που είναι πιστοποιημένα Μέλη της αγοράς) παρέχουν ρευστότητα στις κινητές αξίες των οποίων έχουν αναλάβει την ειδική διαπραγμάτευση Σε κάθε ζεύγος εντολών του Ειδικού Διαπραγματευτή η τιμή της εντολής αγοράς (Bid) πρέπει να είναι μικρότερη από την τιμή της εντολής πώλησης (Ask). Η εντολή αγοράς μαζί με την εντολή πώλησης αποτελούν τα δύο σκέλη (legs) του quote Το Χρηματιστήριο αξιολογεί τους Ειδικούς Διαπραγματευτές βάση συγκεκριμένων κριτηρίων που αφορούν την συναλλακτική τους δραστηριότητα σε τριμηνιαία βάση. Σελίδα 51

Παρακολούθηση της Διαπραγμάτευσης Σελίδα 52

Μετά Συναλλακτικές Υπηρεσίες Εκκαθάριση (Clearing) Διακανονισμός (Settlement) Καταχώρηση (Registry) Χρόνος Ολοκλήρωσης T + 2 Εγγύηση Συναλλαγών Σύστημα Άυλων Τίτλων Επικουρικό Κεφάλαιο Συνεγγυητικό Κεφάλαιο Μέλη Εκκαθάρισης Σελίδα 53

Σύστημα Άυλων Τίτλων (Σ.Α.Τ.) Το κεντρικό σύστημα που χρησιμοποιείται για την Εκκαθάριση, το Διακανονισμό και την Καταχώριση των συναλλαγών το οποίο έχει δημιουργήσει και διαχειρίζεται ο Όμιλος. Βασικές Λειτουργίες: Η εκκαθάριση και διακανονισμός των συναλλαγών που πραγματοποιούνται εντός και εκτός της οργανωμένης αγοράς H επικοινωνία με το σύστημα Διαπραγμάτευσης για τη λήψη των συναλλαγών προς εκκαθάριση αλλά και την ενημέρωση του πιστωτικού ορίου των μελών Η διαχείριση κινδύνου που οφείλεται στις μη διακανονισμένες συναλλαγές Η καταγραφή του συνόλου των επενδυτών που έχουν ή είχαν κινητές αξίες καθώς και η διατήρηση του χαρτοφυλακίου τους (Registry) Η σύνδεση με την ΤτΕ που λειτουργεί ως τράπεζα διακανονισμού H παροχή πληροφοριών μετοχολογίου προς τις εισηγμένες εταιρείες Η παροχή στοιχείων προς τις εποπτικές αρχές Η πραγματοποίηση εταιρικών πράξεων Η παροχή υπηρεσιών δέσμευσης αξιών (π.χ για συμμετοχή σε Γ.Σ.) Διάφορες υποστηρικτικές υπηρεσίες για τη λειτουργία της αγοράς (π.χ υπολογισμός χρεώσεων) Σελίδα 54

Αρχιτεκτονική του Σ.Α.Τ. DSS interfaces Internet Helex & Market Supervisor Users DSS Client Web Server (Axia Web, Axia Line) Trading System (OASIS) Database Access DSS Client DSS II Market Participant DSS Client Cash Settlement Bank Infrastructure Helex private Network DSS Client ASCII file Dematerialized Securities System (DSS) CSE-CSD API Server (Tuxedo Server) API Workstation (Tuxedo Client + Specialized application) Bank of Greece bonds trading platform File with 15022 File with messages 15022 7755 messages DSS Client + Specialized application Backoffice Σελίδα 55

Over The Counter (OTC) Συναλλαγές Διμερής Συναλλαγές Συναλλαγές χρηματοοικονομικών προϊόντων που δεν πραγματοποιούνται σε Οργανωμένες Αγορές (Χρηματιστήρια) αλλά μεταξύ ενός δικτύου αντιπροσώπων (Dealers). Ενώ οι Οργανωμένες Αγορές χαρακτηρίζονται από διαφάνεια στις OTC Αγορές δεν υπάρχει αυτός ο περιορισμός Βασικό τους πλεονέκτημα η μη δημοσιοποίηση της τιμής ούτε των όρων πραγματοποίησης των συναλλαγών Βασικό τους μειονέκτημα ο πιστωτικός κίνδυνος του κάθε αντισυμβαλλόμενου κατά την εκτέλεση της συναλλαγής Πολύ διαδεδομένος τρόπος συναλλαγών Ομολόγων, Παραγώγων και Εμπορευμάτων (Commodities) Αφορούν ως επί το πλείστον αντικείμενο συναλλαγής μετοχών μικρότερων εταιρειών, δηλαδή εταιρειών δεν πληρούν τα κριτήρια εισαγωγής και διαπραγμάτευσης σε οργανωμένες Χρηματιστηριακές Αγορές Σελίδα 56

Δανεισμός Τίτλων Δανείζομαι Δανείζω Μέλη Διαπραγμάτευσης Αγοράς Αξιών Αγοράς Παραγώγων Σύστημα Διαπραγμάτευσης Εκκαθαριστικά Μέλη (μετά από αίτησή τους) Σύστημα Άυλων Τίτλων Εκκαθάριση Εκκαθαριστικά Μέλη Αγοράς Παραγώγων Σύστημα Εκκαθάρισης Σελίδα 57

Μοντέλο Δανεισμού Δανεισμός Τίτλων Οργανωμένη Αγορά Π.Μ.Δ. Over The Counter 65 Μετοχές Όλες οι Μετοχές Σελίδα 58

Η Αγορά σε Αριθμούς Στατιστικά στοιχεία

H Εικόνα των Διεθνών Αγορών Πηγή : Reuters, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 60

H Βελτίωση του Οικονομικού Κλίματος Αποτυπώνεται στις Αποδόσεις της Αγοράς Πηγή :ATHEXGroup, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 61

Matrix Αποδόσεων Μετοχών 2015-2016 Πηγή :ATHEXGroup, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 62

Εξέλιξη Κεφαλαιοποίησης 1996-2016 Πηγή : ATHEXGroup, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 63

Συναλλακτική Δραστηριότητα 1996-2016 Μέση Ημερήσια Αξία Συναλλαγών Πηγή : ATHEXGroup, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 64

Πηγές Ρευστότητας Συγκέντρωση της Ρευστότητας Ανάλυση Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Πηγή : ATHEXGroup, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 65

Συναλλακτικής Δραστηριότητα στην Αγορά Παραγώγων Μέσος Ημερήσιος Αριθμός Συμβολαίων Πηγή : ATHEXGroup, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 66

Συμμετοχή Αλλοδαπών Επενδυτών Ως % της Κεφαλαιοποίησης Ως % της Συνολικής Αξίας Συναλλαγών Πηγή : ATHEXGroup, 30 Νοεμβρίου 2016 Σελίδα 67

Οι Υψηλότερες Συμμετοχές ανά Χώρα Προέλευσης Κεφαλαιοποίηση 38.7δις Αξία Αλλοδαπών Επενδυτών 23.6δις Συνολική Αξία Συναλλαγών 13.9δις Αξία Αλλοδαπών Επενδυτών 8.0δις Πηγή : ATHEXGroup, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 68

Εισροές Κεφαλαίων Εισροές Κεφαλαίων από Αλλοδαπούς Επενδυτές (αγορές μείον πωλήσεις) Πηγή : ATHEXGroup, 30 Νοεμβρίου 2016 Σελίδα 69

Αποδεδειγμένη Ικανότητα Άντλησης Κεφαλαίων Αντληθέντα Κεφάλαια στην 20ετία Αντληθέντα Κεφάλαια 2012-2016 Συνολικά Κεφάλαια 123δις Πηγή : Μέλη FESE, ATHEXGroup, 30 Νοεμβρίου 2016 Σελίδα 70

Σύγκριση με Ευρωπαϊκές Αγορές Κεφαλαιοποίηση / Α.Ε.Π. Κυκλοφοριακή Ταχύτητα (Συνολική Αξία Συναλλαγών / Κεφαλαιοποίηση) Πηγή : Μέλη FESE 30 Σεπτεμβρίου 2016, Σελίδα 71

Η Μεταβλητότητα (Volatility) Οδηγεί τις Τιμές Πηγή : ATHEXGroup, 30 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 72

Αυξημένες Χρηματικές Διανομές στους Μετόχους το 2016 Χρηματικές Διανομές στους Μετόχους Χρηματικές Διανομές 2015 Μερίσματα: 590εκ Προμερίσματα: 161εκ Διανομές Αποθεματικών: 31εκ Επιστροφές Κεφαλαίου: 69εκ Χρηματικές Διανομές 2016 Μερίσματα: 680εκ Προμερίσματα: 78εκ Διανομές Αποθεματικών: 219εκ Επιστροφές Κεφαλαίου: 33εκ Πηγή : ATHEXGroup, 23 Δεκεμβρίου 2016 Σελίδα 73

Οικονομικά Αποτελέσματα Εισηγμένων Α Εξάμηνο 2016 EBITDA Καθαρά Κέρδη προ Φόρων Καθαρά Κέρδη μετά Φόρων Αριθμός Εταιρειών 123 με κέρδη 127 87 με κέρδη 96 80 με κέρδη 94 17 με ζημιές 13 53 με ζημιές 44 60 με ζημιές 46 - με αύξηση EBITDA 85 - με αύξηση κερδών 85 - με αύξηση κερδών 80 - με μείωση EBITDA 45 - με μείωση κερδών 55 - με μείωση κερδών 60 - από κέρδη σε ζημιές 8 - από κέρδη σε ζημιές 20 - από κέρδη σε ζημιές 23 - από ζημιές σε κέρδη 4 - από ζημιές σε κέρδη 11 - από ζημιές σε κέρδη 8 - με μείωση ζημιών 3 - με μείωση ζημιών 23 - με μείωση ζημιών 24 Σελίδα 74