Σχέδιο του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2017: Ανάπτυξη, απασχόληση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης στο επίκεντρο Πρόσθετοι πόροι για την Ελλάδα Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2017 ύψους 134,9 δισ. για πιστώσεις πληρωμών, εστιάζοντας στις δύο κύριες προτεραιότητες πολιτικής για την Ευρώπη: τη στήριξη της διαδικασίας ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την ασφάλεια και την ανθρωπιστική βοήθεια στην ευρύτερη περιοχή μας. Αυξημένη χρηματοδότηση θα διατεθεί για επενδύσεις στην ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και για την εξασφάλιση των κατάλληλων πόρων για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, την ενίσχυση της ασφάλειας εντός και εκτός της Ένωσης, την παροχή στήριξης για την υποδοχή και την ένταξη των προσφύγων και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μετανάστευσης στις χώρες καταγωγής και διέλευσης. Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι, στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο ΠΔΠ 2014-2020, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να αναπροσαρμόσουν τα κονδύλια που διατίθενται στην πολιτική συνοχής για κάθε κράτος μέλος το 2016 (για την περίοδο 2017-20), προκειμένου να ληφθούν πλήρως υπόψη οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που έπληξε την Ευρώπη και τις περιφέρειές της το 2009. Πράγματι, με βάση τα αποτελέσματα του επανυπολογισμού των κονδυλίων εξασφαλίζονται πρόσθετοι πόροι για τις χώρες και τις περιφέρειες που έχουν πληγεί πολύ σοβαρά: συγκεκριμένα για την Ελλάδα, εξασφαλίζονται 836 εκατ. ευρώ. (περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην παράγραφο Τεχνική Προσαρμογή του παρόντος δελτίου τύπου). Η Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, αρμόδια για τον Προϋπολογισμό και τους Ανθρώπινους Πόρους, δήλωσε: «Η ΕΕ αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις και, σ αυτούς τους δύσκολους καιρούς, ένας στοχευμένος και αποτελεσματικός προϋπολογισμός της ΕΕ δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά ανάγκη. Βοηθά στη θωράκιση έναντι των κραδασμών, δίνοντας ώθηση στην οικονομία μας και βοηθώντας στην αντιμετώπιση ζητημάτων, όπως η προσφυγική κρίση. Όπως πάντα, ο προϋπολογισμός μας εξακολουθεί να επικεντρώνεται στα αποτελέσματα, διασφαλίζοντας ότι κάθε ευρώ δαπανάται με τον σωστό τρόπο». Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός λειτουργεί εντός των αυστηρών περιορισμών που έχουν καθοριστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα
κράτη μέλη στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο. Εντός αυτών των ορίων, η Επιτροπή προτείνει να είναι όσο το δυνατό περισσότερο ευέλικτος και στοχευμένος. Για τον σκοπό αυτό, παρέχει τα αναγκαία μέσα για την προώθηση των προτεραιοτήτων με ταυτόχρονη μείωση των δαπανών για τις λιγότερο επείγουσες δράσεις. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσουν τώρα από κοινού τη συγκεκριμένη πρόταση. Τόνωση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων Το συνολικό ποσό που θα διατεθεί συγκεκριμένα για τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης ανέρχεται σε 74,6 δισ. το 2017 (69,8 δισ. το 2016) και κατανέμεται ως εξής: 21,1 δισ. για την ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα, εκ των οποίων 10,6 δισ. για την έρευνα και την καινοτομία στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», 2 δισ. για την εκπαίδευση στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+, 299 εκατ. για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος COSME και 2,5 δισ. στο πλαίσιο της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη». 2,66 δισ. για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), το μέσο που στηρίζει το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη. Πρόκειται για μια επιτυχημένη πρωτοβουλία της Ευρώπης, καθώς έχει εξασφαλίσει επενδύσεις 106,7 δισ. σε 26 κράτη μέλη σε λιγότερο από ένα έτος. 53,57 δισ. για τη στήριξη παραγωγικών επενδύσεων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ώστε να προωθηθεί η σύγκλιση μεταξύ κρατών μελών και μεταξύ περιφερειών μέσω των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ). Προτείνεται στήριξη των Ευρωπαίων αγροτών ύψους 42,9 δισ.. Καλύτερη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την προσφυγική κρίση εντός και εκτός της ΕΕ. Το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2017 προτείνει 5,2 δισ. για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης και της παράτυπης μετανάστευσης. Τα χρήματα αυτά θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση ισχυρότερων μηχανισμών πρόληψης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και αντιμετώπισης των βαθύτερων αιτίων της μετανάστευσης σε συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης. Θα ενισχυθούν επίσης αποτελεσματικότερες πολιτικές για τη νόμιμη μετανάστευση, στις οποίες
περιλαμβάνεται και η επανεγκατάσταση ατόμων που χρειάζονται προστασία, και για μέσα στήριξης των κρατών μελών με σκοπό την ένταξη των προσφύγων εντός της ΕΕ. Το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ περιλαμβάνει περίπου 3 δισ. για τη χρηματοδότηση δράσεων εντός της ΕΕ όπως: τη σύσταση της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, την πρόταση ενός νέου συστήματος εισόδου/εξόδου, ώστε να ενισχυθεί η διαχείριση των συνόρων, τις προτάσεις αναθεώρησης του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου που θα περιλαμβάνουν τη μεταρρύθμιση του μηχανισμού του Δουβλίνου, τη σύσταση Οργανισμού της ΕΕ για το Άσυλο. Περιλαμβάνει επίσης 200 εκατ. για το νέο μέσο παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας εντός της ΕΕ. Επιπλέον το σχέδιο προϋπολογισμού προτείνει 2,2 δισ. για δράσεις εκτός της ΕΕ, ειδικότερα για να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια των προσφυγικών ροών. Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται: 750 εκατ. στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία, ποσό το οποίο θα συμβάλει στην επίτευξη της συνεισφοράς 1 δισ. στη Διευκόλυνση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ η δέσμευση για τον Λίβανο και την Ιορδανία που αναλήφθηκε κατά τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών στο Λονδίνο και αφορά τη χορήγηση 525 εκατ. από τον ενωσιακό προϋπολογισμό, 160 εκατ. από το Καταπιστευματικό Ταμείο για τη Συρία και 200 εκατ. με τη μορφή μακροοικονομικής βοήθειας. Περισσότεροι πόροι για την ασφάλεια Λαμβάνοντας υπόψη τις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της στον τομέα της ασφάλειας, το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2017 προβλέπει επίσης σημαντικούς πόρους για την ασφάλεια: 117,7 εκατ. θα διατεθούν για τη στήριξη της Europol, και 61,8 εκατ. για την ενίσχυση της ασφάλειας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, καθώς και επιπλέον 16 εκατ. για μέτρα ασφάλειας το 2016. Ανταποκρινόμενη στην αυξανόμενη σημασία μιας στενότερης ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας, η Επιτροπή προτείνει επίσης τη διάθεση 25 εκατ. το 2017 για μία προπαρασκευαστική δράση για την έρευνα στον τομέα της άμυνας.
Ιστορικό Το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2017 προβλέπει δύο ποσά για κάθε υπό χρηματοδότηση πρόγραμμα - αναλήψεις υποχρεώσεων και πληρωμές. Οι «αναλήψεις υποχρεώσεων» αφορούν τη χρηματοδότηση που μπορεί να συμφωνηθεί βάσει συμβάσεων εντός συγκεκριμένου έτους, ενώ οι «πληρωμές» αφορούν τα ποσά που καταβάλλονται πραγματικά. Στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2017, οι αναλήψεις υποχρεώσεων ανέρχονται σε 157,7 δισ. (155,0 δισ. το 2016) και οι πληρωμές σε 134,9 δισ. (143,9 δισ. το 2016). Η διαφορά οφείλεται στον αργό ρυθμό υλοποίησης των προγραμμάτων συνοχής για την περίοδο 2014-2020. Σ αυτό το δελτίο Τύπου, το συνολικό ποσό των 134,9 δισ. αφορά πληρωμές, ενώ όλα τα λοιπά ποσά αφορούν προτεινόμενες αναλήψεις υποχρεώσεων. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ ανέρχεται μόλις στο 1% περίπου του ΑΕΠ της ΕΕ, αλλά χάρη στο πολλαπλασιαστικό του αποτέλεσμα και την εστίασή του στα αποτελέσματα, έχει μεγάλο αντίκτυπο. Για παράδειγμα, το διάστημα 2007-2013, η μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ ως αποτέλεσμα της πολιτικής για τη συνοχή εκτιμάται σε 2,1% στη Λετονία, 1,8% στη Λιθουανία και 1,7% στην Πολωνία. Τεχνική προσαρμογή Στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο ΠΔΠ 2014-2020, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να αναπροσαρμόσουν τα κονδύλια που διατίθενται στην πολιτική συνοχής για κάθε κράτος μέλος το 2016 (για την περίοδο 2017-20), προκειμένου να ληφθούν πλήρως υπόψη οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που έπληξε την Ευρώπη και τις περιφέρειές της το 2009. Πράγματι, με βάση τα αποτελέσματα του επανυπολογισμού των κονδυλίων εξασφαλίζονται πρόσθετοι πόροι για τις χώρες και τις περιφέρειες που έχουν πληγεί πολύ σοβαρά: 1,4 δισ. ευρώ για την Ιταλία, 1,8 δισ. ευρώ για την Ισπανία και 836 εκατ. ευρώ για την Ελλάδα. Επιπλέον, επωφελούνται και άλλα κράτη μέλη: το Βέλγιο, η Δανία, η Ιρλανδία, η Κύπρος, οι Κάτω Χώρες, η Σλοβενία, η Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε πέντε κράτη μέλη τα κονδύλια θα μειωθούν οριακά (λιγότερο από 100 εκατ. ευρώ), γεγονός που οφείλεται κυρίως στην καλύτερη κοινωνικοοικονομική απόδοση σε σχέση με την αναμενόμενη. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν η ίδια με εκείνη που χρησιμοποιήθηκε όταν υπολογίστηκαν τα κονδύλια για πρώτη φορά, αν και χρησιμοποιήθηκαν περιφερειακά και εθνικά στατιστικά δεδομένα για την περίοδο 2012-2014 (αντί των αρχικώς χρησιμοποιηθέντων στοιχείων για την περίοδο 2007-2009) ώστε να ληφθεί πλήρως υπόψη ο αντίκτυπος της κρίσης. Η συνολική αύξηση των κονδυλίων περιορίζεται από το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) μέχρι ανώτατου ποσού ύψους 4 δισ. ευρώ για
την περίοδο 2017-20 (σε τιμές 2011 ή 4.6 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές), δηλ. κατά 1 δισ. ευρώ κάθε χρόνο. Το ποσό αυτό θα πρέπει να επικεντρωθεί στις προκλήσεις ζωτικής σημασίας σε επίπεδο ΕΕ προσφυγική κρίση και ανεργία των νέων και σε στρατηγικές επενδύσεις, με τη χρήση όλο και περισσότερο χρηματοδοτικών μέσων και κοινών έργων με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), που αποτελεί την καρδιά του επενδυτικού σχεδίου.